Tài liệu Phát triển nguồn nhân lực công an nhân dân trong quá trình hội nhập quốc tế ở việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN TỐT PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC TP. HỒ CHÍ MINH – 2013 ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN TỐT PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM Chuyên ngành: CNDVBC & CNDVLS Mã số: 62228005 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học HD1: TS. TRẦN CHÍ MỸ HD2: TS. VŨ ĐỨC KHIỂN Phản biện độc lập 1: PGS. TS. HÀ VIỆT DŨNG Phản biện độc lập 2: PGS. TS. NGUYỄN ANH TUẤN Phản biện 1: PGS. TS. NGUYỄN THANH Phản biện 2: TS. PHAN THANH LONG Phản biện 3: PGS. TS. LƢƠNG MINH CỪ TP. HỒ CHÍ MINH – 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là kết quả công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi, dƣới sự hƣớng dẫn của TS. Trần Chí Mỹ và TS. Vũ Đức Khiển. Các số liệu, tài liệu đƣợc sử dụng trong luận án là hoàn toàn trung thực, chính xác và có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả Nguyễn Tốt NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN ADB Ngân hàng Phát triển châu Á APEC Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dƣơng ASEAN Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á ASEM Diễn đàn hợp tác Á – Âu ASEANAPOL Hiệp hội Cảnh sát các quốc gia Đông Nam Á BCA Bộ Công an CAND Công an nhân dân DOC Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên Biển Đông GDP Tổng sản phẩm nội địa HDI Tiêu chí phát triển con ngƣời HIV Virus gây suy giảm miễn dịch ở ngƣời IMF Qũy tiền tệ quốc tế INTERPOL Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế UNDP Chƣơng trình phát triển của Liên hiệp quốc UNSC Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc UNESCO Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc WB Tổ chức Ngân hàng thế giới WTO Tổ chức Thƣơng mại Thế giới WHO Tổ Chức Y tế Thế Giới MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1 PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................ 13 Chƣơng 1. LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM..................................................................................................... 13 1.1. QUAN NIỆM VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LƢ̣ C CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM........................................................................13 1.1.1. Nhận thức chung về nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực ....13 1.1.2. Nhận thức về phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam .................................................................................. 31 1.2. TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP QUỐC TẾ VÀ NHƢ̃NG YÊU CẦU ĐẶT RA ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM .......................................................... 40 1.2.1. Hội nhập quốc tế và đặc điểm hội nhập quốc tế ở Việt Nam ......... 40 1.2.2. Tác động của hội nhập quốc tế đối với phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam ............................................................. 50 1.2.3. Những yêu cầu đặt ra đối với phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế ....................... 59 Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 69 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ NHƢ̃NG NĂM QUA... ............................................................................ 71 2.1. THƢ̣C TRẠNG PHÁT TRIỂ N NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM VỀ MẶT SỐ LƢỢNG VÀ CƠ CẤU .... 71 2.1.1. Thƣ̣c trạng v ề số lƣợng trong biên chế nguồn nhân lực Công an nhân dân ............................................................................................ 71 2.1.2. Thƣ̣c trạng p hát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân về mặt cơ cấu ................................................................................................ 73 2.2. THƢ̣C TRẠNG PHÁT TRIỂ N NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM VỀ MẶT CHẤT LƢỢNG ..................... 81 2.2.1. Thƣ̣c trạng v ề bản lĩnh chính trị của cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân ........................................................................................... 81 2.2.2. Thƣ̣c trạng về tƣ tƣởng, đạo đức và lối sống của cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân.............................................................................. 83 2.2.3. Thƣ̣c trạng về trình độ chuyên môn nghiệp vụ và sức khỏe của cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân .......................................................... 87 2.2.4. Thƣ̣c trạng về mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân trong những năm qua .......................................... 92 2.3. ĐÁNH GIÁ VỀ NHƢ̃NG THÀNH TƢ̣U , HẠN CHẾ , NGUYÊN NHÂN TRONG PHÁT TRIỂ N NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHƢ̃NG NĂM QUA ............... 109 2.3.1. Về thành tựu và nguyên nhân ....................................................... 109 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .................................................... 115 Kết luận chƣơng 2 ....................................................................................... 120 Chƣơng 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ...................................................... 122 3.1. ĐỊ NH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LƢ̣ C CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ HIỆN NAY ................................................................... 122 3.1.1. Phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân phải đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp tuyệt đối về mọi mặt của Đảng và xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của đất nƣớc trong từng thời kỳ ....................... 122 3.1.2. Phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân phải đƣợc tiến hành đồng bộ theo hƣớng đảm bảo số lƣợng và cơ cấu hợp lý, chất lƣợng cao, quản lý và sử dụng hiệu quả .................................................... 126 3.1.3. Phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân phải coi giáo dục đào tạo và tự giáo dục đào tạo là yêu cầu hàng đầu, thƣờng xuyên đối với ngành Công an và ngƣời Công an cách mạng ............................... 134 3.1.4. Phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân phải dựa vào nhân dân, thông qua phong trào cách mạng của quần chúng trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ...... 137 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY.. ............................. 140 3.2.1. Nâng cao nhận thức của các cấp lãnh đạo, của cán bộ, chiến sĩ về phát triển nguồn nhân lực, xây dựng một xã hội học tập trong Công an nhân dân, đồng thời khơi dậy và phát huy tinh thần tự tu dƣỡng, rèn luyện về mọi mặt của ngƣời Công an cách mạng ..................... 140 3.2.2. Bố trí, sử dụng hợp lý nguồn nhân lực Công an nhân dân, bảo đảm cho cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân phát huy đƣợc phẩm chất, năng lực của mình và trƣởng thành về mọi mặt trong quá trình công tác .............................................................................149 3.2.3. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý, đặc biệt là tăng cƣờng kiểm tra giám sát cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân .................................. 152 3.2.4. Đổi mới, phát triển về quy mô và nâng cao chất lƣợng giáo dục đào tạo toàn diện nguồn nhân lực Công an nhân dân ............................ 157 3.2.5. Tăng cƣờng công tác bảo vệ chính trị nội bộ lực lƣợng Công an nhân dân trong quá trình hội nhập quốc tế ..................................... 165 3.2.6. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu, dự báo tình hình an ninh, trật tự trên thế giới và trong nƣớc để chủ động phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế ..... 169 Kết luận chƣơng 3 ....................................................................................... 172 PHẦN KẾT LUẬN ...................................................................................... 174 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 177 CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ ............................ 185 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 186 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nguồn nhân lực là nguồn lực quyết định nhất trong các nguồn lực của sự phát triển, bởi lẽ nó vừa là một nguồn lực, vừa là chủ thể của các nguồn lực khác. Đối với Việt Nam hiện nay, khi nguồn lực vật chất và tài chính còn nghèo nàn, hạn hẹp thì nguồn nhân lực là quý báu nhất, quyết định nhất trong các nguồn lực của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của nhân dân Việt Nam, nguồn nhân lực Công an nhân dân có vai trò nòng cốt, là lực lƣợng xung kích, trực tiếp trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự và an toàn xã hội của đất nƣớc. Trong điều kiện hội nhập quốc tế của Việt Nam hiện nay, nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội của lực lƣợng Công an nhân dân càng trở nên hết sức to lớn, nặng nề, khó khăn và phức tạp. Hiệu lực, hiệu quả trong công tác tham mƣu, quản lý nhà nƣớc, đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm phạm an ninh, trật tự và các vi phạm pháp luật khác của đất nƣớc phụ thuộc vào nguồn nhân lực Công an nhân dân, vào phẩm chất, năng lực trình độ chuyên môn và hiệu quả công tác của ngành Công an và ngƣời Công an cách mạng. Do đó, phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam về mọi mặt đƣợc xác định là một nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa quyết định đối với tiến trình, tốc độ và kết quả của sự nghiệp xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bƣớc hiện đại; bảo đảm hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội của đất nƣớc trong quá trình hội nhập quốc tế. Trong quá trình hội nhập quốc tế những năm qua, việc phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam đã đạt đƣợc những kết quả quan trọng, bảo đảm cho Công an nhân dân hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội của đất nƣớc. Số lƣợng nguồn nhân lực Công an nhân dân đƣợc tăng cƣờng đáng kể; cơ cấu đội ngũ cán bộ, chiến sĩ ngày 2 càng hợp lý; chất lƣợng về mọi mặt: bản lĩnh chính trị, tƣ tƣởng đạo đức, lối sống, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và sức khỏe cũng nhƣ mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân đƣợc nâng cao rõ rệt, cơ bản đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ an ninh trật tự trong quá trình hội nhập và phát triển đất nƣớc trong những năm qua. Tuy nhiên, trƣớc yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội trong quá trình hội nhập quốc tế của đất nƣớc hiện nay, việc phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân còn bộc lộ một số hạn chế nhất định, cả về phƣơng diện số lƣợng, cơ cấu và chất lƣợng của nguồn nhân lực. Đó là số lƣợng biên chế của nguồn nhân lực Công an nhân dân chƣa đủ so với đòi hỏi thực tế của tình hình hiện nay; cơ cấu đội ngũ cán bộ, chiến sĩ chƣa thật sự hợp lý. Về mặt chất lƣợng, đó là tình trạng một bộ phận không nhỏ cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân có biểu hiện thiếu bản lĩnh chính trị, suy thoái về tƣ tƣởng, đạo đức và lối sống. Trình độ và năng lực công tác của một bộ phận cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân còn nhiều hạn chế, chƣa đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ của thời kỳ mới. Còn thiếu hụt cán bộ, chiến sĩ lãnh đạo chỉ huy giỏi, có khả năng dự báo, xử lý tốt những vấn đề phức tạp về an ninh - trật tự, thiếu chuyên gia đầu ngành về lý luận nghiệp vụ công an, về khoa học kỹ thuật, về trình độ ngoại ngữ, tin học giỏi. Chính sách đối với cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân còn chƣa phát huy đƣợc vai trò của đội ngũ trí thức, khoa học; chƣa thu hút đƣợc nhân tài, chƣa khuyến khích đƣợc cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân đầu tƣ trí lực, tận tâm, tận lực với công việc. Công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân hiện nay chƣa đổi mới, quy hoạch đào tạo đội ngũ còn bất cập, chƣa góp phần tích cực khắc phục những bất hợp lý về cơ cấu đội ngũ cán bộ chiến sĩ Công an nhân dân. Công tác quản lý, sử dụng nguồn nhân lực Công an nhân dân nhìn chung vẫn còn nhiều bất cập, chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu của tình hình nhiệm vụ mới. 3 Những hạn chế đó, ở những mức độ và phạm vi nhất định, đã và đang làm hạn chế mức độ hoàn thành nhiệm vụ của ngành Công an và mỗi cán bộ, chiến sĩ Công an cách mạng trong thời kỳ hội nhập quốc tế. Do vậy, việc nghiên cứu lý luận về phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân trong quá trình hội nhập quốc tế ở Việt Nam, phân tích, đánh giá đúng, đầy đủ thực trạng phát triển nguồn nhân lực trong quá trình hội nhập quốc tế những năm qua và nguyên nhân, từ đó xác định những định hƣớng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam, đáp ứng tốt yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội của đất nƣớc trong quá trình hội nhập quốc tế hiện nay, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân, là rất quan trọng và rất cần thiết, có ý nghĩa vừa cơ bản, vừa cấp bách cả về lý luận và thực tiễn. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài Ở những góc độ, mức độ và phạm vi khác nhau, nhiều vấn đề liên quan đến đề tài: “Phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân trong quá trình hội nhập quốc tế ở Việt Nam” đã đƣợc nhiều nhà khoa học đi sâu nghiên cứu và đạt đƣợc những thành tựu lý luận quan trọng, có ý nghĩa thiết thực đối với thực tiễn xây dựng và phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong quá trình đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nƣớc những năm qua. Do khuôn khổ của luận án, tác giả không thể thống kê đầy đủ, chỉ xin tổng quan một số công trình có tính tiêu biểu theo hai nhóm chính nhƣ sau: Nhóm thứ nhất, bao gồm các công trình nghiên cứu về nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực nói chung: Liên quan đến chủ đề này, có nhiều công trình và tác phẩm nhƣ cuốn “Con người và nguồn lực con người trong phát triển” của Trung tâm khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995). Cuốn sách là tập hợp các bài viết, công trình nghiên cứu của các tác giả trên thế giới bàn về vấn đề con ngƣời theo nhiều góc độ khác nhau, nhằm luận giải 4 mô hình phổ quát về con ngƣời trong xã hội; về động cơ hoạt động của con ngƣời; mô hình mới sử dụng nguồn lực con ngƣời; trí tuệ hóa lao động và đào tạo chuyên môn; tiếp cận mới đối với chính sách việc làm, con ngƣời và môi trƣờng. Tiếp đến là công trình “Vấn đề con người trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” do GS, TS. Phạm Minh Hạc, chủ nhiệm đề tài, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996). Đề tài đã đƣa ra cơ sở lý luận và thực tiễn để thực hiện chiến lƣợc con ngƣời với tƣ tƣởng: coi nhân tố con ngƣời, sự phát triển con ngƣời, nguồn lực con ngƣời có ý nghĩa quyết định đối với việc sáng tạo vật chất và tinh thần, coi con ngƣời là trung tâm của sự phát triển, là giá trị của mọi giá trị. Đề tài bƣớc đầu đã trình bày khái niệm phát triển nguồn lực con ngƣời và cấu trúc của khái niệm đó. Bên cạnh đó, đề tài nêu khá rõ mối quan hệ giữa đào tạo, sử dụng và việc làm với phát triển nguồn lực con ngƣời; từ đó xác định trách nhiệm quản lý của Nhà nƣớc, ngành giáo dục và đào tạo đối với việc phát triển nguồn lực con ngƣời trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, đề tài chƣa đề cập đến vấn đề nguồn nhân lực Công an nhân dân trong quá trình hội nhập quốc tế, nhƣng đây là một định hƣớng cho tác giả tham khảo để nghiên cứu hoàn thiện luận án. Cũng liên quan đến vấn đề con ngƣời trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa có công trình “Phát triển nguồn nhân lực – kinh nghiệm thế giới và thực tiễn nước ta” do TS. Trần Văn Tùng và TS. Lê Ái Lâm đồng chủ biên, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996). Cuốn sách giới thiệu những kinh nghiệm về phát triển nguồn nhân lực của các quốc gia trên thế giới, trong đó có chính sách phát triển nguồn nhân lực của một số khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, cuốn sách chƣa trình bày nội dung tổng quát của phát triển nguồn nhân lực nhƣ chăm sóc sức khỏe, nâng cao mức sống, việc làm… mà chỉ tập trung vào lĩnh vực giáo dục – đào tạo, yếu tố quyết định phát triển nguồn nhân lực. Tiếp đến là đề tài “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” do PGS, TS. Mai Quốc Chánh chủ biên, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội,1999). Trong công trình 5 này, tác giả đã chỉ ra sự cần thiết phải nâng cao chất lƣợng nguồn lực con ngƣời và những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. Công trình “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam, lý luận và thực tiễn” do GS, TS. Nguyễn Trọng Chuẩn, PGS, TS. Nguyễn Thế Nghĩa, PGS, TS. Đặng Hữu Toàn đồng chủ biên, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002). Đây là công trình đã tập hợp những nghiên cứu khá sâu về công nghiệp hóa, hiện đại hóa và mối quan hệ giữa công nghiệp hóa, hiện đại hóa với phát triển con ngƣời và đào tạo nguồn nhân lực, với sự nghiệp xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và với sự phát triển kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa, phát triển giáo dục và khoa học, công nghệ. Cuốn sách “Phát huy nguồn lực con người để công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước: kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn Việt Nam” của TS. Vũ Bá Thể, (Nxb. Lao động - Xã hội, Hà Nội, 2005), đã hệ thống hóa và khái quát lại một số vấn đề lý luận liên quan đến nguồn nhân lực, phát triển nguồn nhân lực, vai trò và sự cần thiết phát triển nguồn nhân lực cũng nhƣ phân loại nguồn nhân lực. Đồng thời, trình bày kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực của một số nƣớc trên thế giới để phát triển kinh tế, thực trạng nguồn nhân lực ở nƣớc ta trong những năm qua. Trên cơ sở đó, đề xuất định hƣớng và những giải pháp phát huy nguồn lực con ngƣời trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc . Hay công trình nghiên cứu “Phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” của PGS, TS. Nguyễn Thanh, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007). Trong công trình này tác giả đã trình bày khái quát quan niệm của chủ nghĩa Mác Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển nguồn lực con ngƣời, nêu thực trạng nguồn nhân lực và đặc điểm công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam hiện nay , đồng thời đề xuất giải pháp phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. Liên quan đến chủ đề này còn có công trình “Phát triển nguồn nhân lực 6 đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế” của PGS, TS. Vũ Văn Phúc, TS. Nguyễn Duy Hùng đồng chủ biên, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2012). Các tác giả của công trình này đã đề cập những tƣ tƣởng, quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta về phát triển nguồn nhân lực, cách tiếp cận nghiên cứu nguồn nhân lực, từ lý luận đến thực tiễn phát triển nguồn nhân lực; giới thiệu những kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực của một số ngành trong nƣớc và của một số nƣớc, vùng lãnh thổ trên thế giới; phân tích thực trạng, những bất cập, thách thức và đề xuất các giải pháp của phát triển nguồn nhân lực nói chung của nƣớc ta hiện nay, nguồn nhân lực chất lƣợng cao nói riêng trong các doanh nghiệp nhà nƣớc; phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa quan hệ lao động… Trong các công trình nghiên cứu về vai trò của công tác đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực trong giai đoạn hiện nay, có tác phẩm “Từ chiến lược phát triển giáo dục đến chính sách phát triển nguồn nhân lực” của Viện phát triển giáo dục, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002). Đây là công trình tập hợp kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học và các nhà quản lý ở nhiều lĩnh vực khoa học kinh tế và xã hội khác nhau với mục tiêu thống nhất quan điểm và chính sách về phát triển nguồn nhân lực; đồng thời, đề xuất một khung chính sách phát triển nguồn nhân lực nhằm triển khai thành công các mục tiêu đề ra trong chiến lƣợc phát triển giáo dục và đào tạo. Ngoài ra còn một số công trình viết về việc sử dụng nguồn nhân lực nhƣ công trình “Sử dụng hiệu quả nguồn lực con người ở Việt Nam” của TS. Nguyễn Hữu Dũng, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003). Trong đó, tác giả đã phân tích một số vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến phát triển, phân bố, sử dụng nguồn lực con ngƣời, đồng thời đề xuất các chính sách và giải pháp nhằm phát triển, phân bố hợp lý và sử dụng hiệu quả nguồn lực con ngƣời trong sự phát triển nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa. Trong các tài liệu nghiên cứu của nƣớc ngoài về phát triển nguồn nhân lực: nổi bật nhất là tác phẩm: “HRD in Small Organisations Research and 7 practice - Phát triển nguồn nhân lực trong các tổ chức quy mô nhỏ - nghiên cứu và thực tiễn” do Jim Stewart và Graham Beaver chủ biên, (Nxb. Routledge Publisher, 2004). Cuốn sách gồm có 3 phần: Phần 1 gồm các nghiên cứu về đặc điểm của các tổ chức quy mô nhỏ và những gợi ý trong việc thiết kế và thực hiện nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực. Phần 2 gồm những bài trình bày kết quả nghiên cứu về các cách tiếp cận để phát triển nguồn nhân lực trong các tổ chức quy mô nhỏ. Phần 3 đề cập đến các phƣơng pháp phát triển nguồn nhân lực mà các tổ chức quy mô nhỏ thƣờng áp dụng và thực hành. Nhóm thứ hai, bao gồm các công trình nghiên cứu về xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân, hội nhập kinh tế quốc tế và nguồn nhân lực trong ngành Công an nhân dân Việt Nam: Liên quan đến chủ đề này có công trình “Xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong tình hình mới” của Viện Chiến lƣợc và Khoa học Công an, Bộ Công an, (Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2006). Đây là đề tài khoa học thuộc chƣơng trình cấp Nhà nƣớc KX07, do Thiếu tƣớng Trần Quang Trọng, Quyền Tổng Cục trƣởng Tổng Cục Xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân, Bộ Công an làm chủ nhiệm. Đề tài đã đánh giá khái quát, có trọng tâm về thực trạng xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân so với yêu cầu nhiệm vụ (kết quả đạt đƣợc và những hạn chế, nguyên nhân…). Trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp cơ bản xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân về mọi mặt, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Tiếp đó phải kể đến cuốn sách “Xây dựng đội ngũ trí thức Công an nhân dân trong tình hình mới” của Tổng cục xây dựng lực lƣợng, Bộ Công an, (Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2009). Nội dung cuốn sách đề cập một cách có hệ thống, toàn diện những vấn đề lý luận và thực tiễn về đội ngũ trí thức Công an nhân dân và xây dựng đội ngũ trí thức Công an nhân dân; làm cơ sở cho việc xây dựng, hoàn thiện các chƣơng trình, kế hoạch nhằm tiếp tục phát triển đội ngũ trí thức Công an nhân dân trong tình hình mới. Ngoài ra liên quan đến xây dựng và phát triển nguồn 8 nhân lực Công an nhân dân còn có công trình “Công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân - những vấn đề lý luận thực tiễn” của Bộ Công an, (Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2011). Cuốn sách đã đánh giá một cách toàn diện về công tác xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân, góp phần hoàn thiện cơ sở lý luận, thực tiễn và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Gần đây nhất có công trình “Quy hoạch phát triển nhân lực ngành Công an giai đoạn 2011-2020” của Bộ Công an, (Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2012). Nội dung công trình khái quát các yếu tố chi phối, ảnh hƣởng đến phát triển nhân lực ngành Công an giai đoạn 2011 – 2020. Đánh giá hiện trạng nhân lực ngành Công an về số lƣợng, cơ cấu và chất lƣợng, xác định mặt mạnh, mặt yếu của nhân lực và nguyên nhân so với yêu cầu thực thi nhiệm vụ bảo vệ an ninh trật tự. Đồng thời đề xuất mục tiêu, quan điểm, nội dung phát triển nhân lực, giải pháp thực hiện Quy hoạch phát triển nhân lực ngành Công an giai đoạn 2011 – 2020. Tuy nhiên, dƣới góc độ triết học cuốn sách chƣa đề cập chuyên sâu về phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân trong quá trình hội nhập quốc tế, nhƣng đây là một định hƣớng tốt cho tác giả tham khảo để nghiên cứu hoàn thiện luận án. Ngoài ra còn có một số công trình viết về hội nhập quốc tế nhƣ công trình “Việt Nam hội nhập kinh tế trong xu thế toàn cầu hóa vấn đề và giải pháp” của Vụ Hợp tác kinh tế đa phƣơng, Bộ Ngoại giao, do TS. Phạm Quốc Trụ chủ biên, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002). Đây là cuốn sách nghiên cứu về quá trình toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Tác giả đánh giá trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn quá trình phát triển của toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, nguyên nhân, tác động của nó đối với các quốc gia trên thế giới. Cuốn sách còn tập trung trình bày quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam và nêu lên những thành công, hạn chế và bài học kinh nghiệm trong quá trình hội nhập của nƣớc ta đồng thời, đƣa ra 9 những định hƣớng hội nhập trong giai đoạn mới. Tiếp đến là công trình “Quan điểm và giải pháp bảo vệ an ninh quốc gia trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế” của PGS, TS. Lê Văn Cƣơng, (Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2005). Cuốn sách đã trình bày những yếu tố tác động đến an ninh quốc gia trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, dự báo những tình huống nguy hại đến an ninh quốc gia có thể xảy ra trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và đề xuất quan điểm, giải pháp bảo đảm an ninh quốc gia trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Cũng liên quan đến vấn đề này còn có công trình “Tác động của kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế đối với quốc phòng, an ninh ở Việt Nam” của TS. Nguyễn Văn Ngừng, (Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2009). Cuốn sách đã trình bày tính tất yếu của việc phát triển kinh tế thị trƣờng và hội nhập kinh tế quốc tế ở nƣớc ta; tác động của kinh tế thị trƣờng và hội nhập kinh tế quốc tế đối với quốc phòng, an ninh; từ đó nêu ra những quan điểm và giải pháp đẩy mạnh phát triển kinh tế kết hợp với tăng cƣờng tiềm lực quốc phòng, an ninh ở Việt Nam. Tiếp đến phải kể đến cuốn sách “Hội nhập kinh tế quốc tế - những vấn đề đặt ra đối với công tác công an” của tập thể tác giả, (Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2011). Các tác giả đã trình bày những vấn đề đặt ra đối với công tác công an đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, ảnh hƣởng trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế với sự phát triển kinh tế - xã hội nói chung và công tác đảm bảo an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở nƣớc ta nói riêng. Ngoài những công trình tiêu biểu nêu trên, có nhiều bài viết của các tác giả trong và ngoài ngành công an đã đƣợc công bố trên Tạp chí triết học, Tạp chí Công an nhân dân, Tạp chí Xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân, trên các báo Công an nhân dân, báo Công an thành phố Hồ Chí Minh, báo An ninh thế giới… Nhƣ vậy, dƣới nhiều góc độ và mức độ khác nhau, đã có nhiều công trình nghiên cứu về từng mặt của vấn đề xây dựng và phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong tình hình mới. Những thuyết giải và đề 10 xuất khoa học về xây dựng và phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam của các công trình đó là rất quan trọng và rất cần thiết đối với thực tiễn xây dựng và phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam. Trong luận án của mình, tác giả đã tiếp thu, kế thừa những thuyết giải và đề xuất khoa học quan trọng đó. Tuy nhiên, có thể thấy cho đến hiện nay, dƣới góc độ triết học, chƣa có công trình khoa học độc lập nào nghiên cứu một cách chuyên biệt, trực tiếp và có hệ thống về phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế ở Việt Nam. Do đó, tác giả chọn vấn đề “Phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân trong quá trình hội nhập quốc tế ở Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu và viết công trình luận án tiến sĩ triết học của mình. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận án 3.1. Mục đích của luận án: Trên cơ sở phân tích, làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế, luận án xác định một số định hƣớng và đƣa ra các giải pháp cơ bản nhằm phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ của luận án: Để đạt đƣợc mục đích trên, luận án tập trung giải quyết các nhiệm vụ sau: Thứ nhất, phân tích, làm rõ các khái niệm “Nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam”, “Phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam”; các xu hƣớng tác động của hội nhập quốc tế và những yêu cầu đặt ra đối với phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân trong hội nhập quốc tế ở Việt Nam. Thứ hai, phân tích, đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế những năm qua và nguyên nhân của thực trạng đó. 11 Thứ ba, xác định một số định hƣớng và giải pháp cơ bản nhằm phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân trong quá trình hội nhập quốc tế ở Việt Nam hiện nay. 4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận án Luận án đƣợc thực hiện dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về nguồn nhân lực của lực lƣợng vũ trang và những vấn đề liên quan đến lĩnh vực này; đồng thời sử dụng tổng hợp các phƣơng pháp cụ thể nhƣ: tiếp cận hệ thống - cấu trúc, phân tích và tổng hợp, lịch sử và logic, đối chiếu so sánh… Luận án còn dựa vào số liệu thống kê, các báo cáo tổng kết, đánh giá đội ngũ cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân Việt Nam của các cơ quan chức năng trong ngành Công an. 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án - Đối tượng nghiên cứu: Lực lƣợng Công an nhân dân Việt Nam hiện nay. - Phạm vi nghiên cứu: Luận án giới hạn nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân trong quá trình hội nhập quốc tế ở Việt Nam hiện nay, giai đoạn từ năm 2005 đến nay. 6. Cái mới của luận án - Thứ nhất, luận án phân tích, làm rõ các khái niệm “nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam”, “phát triển nguồn nhân lực trong Công an nhân dân Việt Nam”; tác động của hội nhập quốc tế và những yêu cầu đặt ra đối với phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam. - Thứ hai, luận án đã phân tích và đánh giá đƣợc thực trạng phát triển về các mặt số lƣợng, cơ cấu, chất lƣợng của nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế những năm qua. - Thứ ba, luận án đề xuất một số định hƣớng và giải pháp cơ bản nhằm phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế hiện nay. 12 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án - Ý nghĩa lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ góp phần hoàn thiện lý luận xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân trong thời kỳ hội nhập quốc tế. - Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả của luận án góp một phần vào việc phát triển nguồn nhân lực Công an nhân dân trong tình hình mới hiện nay. Đề tài có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, học tập, giảng dạy về chuyên đề xây dựng lực lƣợng Công an nhân dân trong các trƣờng Công an nhân dân. 8. Kết cấu của luận án Ngoài Phần mở đầu, Phần kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung của luận án đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng, 7 tiết. 13 Chƣơng 1 LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN TRONG QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM 1.1. QUAN NIỆM VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM 1.1.1. Nhận thức chung về nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực  Khái niệm về nguồn nhân lực Thời đại hiện nay, việc xác định đúng và huy động có hiệu quả các nguồn lực có ý nghĩa to lớn đối với việc thực hiện chiến lƣợc phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc. Nguồn lực là toàn bộ các yếu tố vật chất và tinh thần có khả năng tạo ra sức mạnh tổng hợp, thúc đẩy quá trình vận động, phát triển của sự vật, hiện tƣợng, của tự nhiên và xã hội. Nói đến nguồn lực con ngƣời là nói đến chủ thể đã, đang và sẽ tham gia vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia nhất định. “Nguồn” là một khái niệm đƣợc sử dụng tƣơng đối phổ biến trong nhiều lĩnh vực. Theo Từ điển Tiếng Việt, “nguồn” có nghĩa là: “nơi bắt đầu, nơi phát sinh ra hoặc nơi có thể cung cấp” [96,692]. Theo ý nghĩa này, chúng ta thƣờng bắt gặp các cụm từ: “nguồn nƣớc, nguồn cội, nguồn gốc, nguồn lợi, nguồn lực, nguồn hàng,… Khái niệm “nguồn lực” (resources) hiện nay đƣợc sử dụng phổ biến trong các giáo trình kinh tế học, đặc biệt là kinh tế học vĩ mô và kinh tế môi trƣờng ở các nƣớc phƣơng Tây. Tuy nhiên, các nhà kinh tế môi trƣờng hiểu nguồn lực tƣơng ứng với các nguồn lực tự nhiên. Xác định nguồn lực theo cách này, các học giả đều hƣớng tới việc sử dụng chúng mang tính bền vững. Hầu hết, họ đều xây dựng ra những mô hình có thể xác định đƣợc một cách tƣơng đối “bền vững” để khai thác các nguồn lực từ tự nhiên.