Phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o quËn cÇu giÊy
Trêng mÇm non Häa Mi
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
BiÖn Ph¸p ph¸t triÓn ng«n ng÷
cho trÎ 24- 36 th¸ng
Hä vµ tªn: NguyÔn Kim Phîng
Chøc vô: Gi¸o viªn
N¨m häc 2006 - 2007
I.
§Æt vÊn ®Ò
“Con người muốn tồn tại th× phải gắn bã với cộng đồng. Giao tiếp là một
đặc trưng quan trọng của con người. Ng«n ngữ là phương tiện giao tiếp quan
trọng nhất.”
-- Lªnin-Ng«n ngữ cã vai trß rất quan trọng đối với sự ph¸t triển của trẻ, ng«n ngữ
là c«ng cụ giao tiếp, để ph¸t triển tư duy, nhận thức của trẻ, là phương tiện để
gi¸o dục trẻ một c¸ch toàn diện. Ng«n ngữ là c«ng cụ để trẻ học tập, vui chơi,
những hoạt động chủ yếu của trường mầm non. Ng«n ngữ được tÝch hợp trong
tất cả c¸c loại h×nh hoạt động gi¸o dục ở mọi lóc mọi nơi. Sự ph¸t triển toàn diện
của trẻ bao gồm sự ph¸t triển về đạo ®ức, chuẩn mực hành vi văn hãa. Ng«n ngữ
sẽ gióp cho trẻ mở rộng giao tiếp, học hỏi những g× tốt đẹp xung quanh. Trẻ sớm
tiếp thu những gi¸ trị thẩm mĩ trong thơ ca, truyện kể những t¸c phẩm nghệ thuật
ng«n từ đầu tiªn người lớn cã thể đem đến cho trẻ những ngày thơ ấu. Trường
mầm non là trường học đầu tiªn, ở đ©y cã điều kiện, cã cơ hội để gi¸o dục ng«n
ngữ cho trẻ. Vậy việc ph¸t triển và làm giàu vốn từ, dạy trẻ nãi năng lưu lo¸t,
ph¸t ©m đóng, cã kỹ năng trả lời một số c©u hỏi, hiểu được yªu cầu đơn giản
bằng lời nãi của người lớn là điều quan trọng và cần thiết đối với trẻ lứa tuổi 24
-36 th¸ng. Đặc điểm ph¸t triển ng«n ngữ ở lứa tuổi trẻ 24 - 36 th¸ng cã số lượng
từ tăng nhanh, trẻ kh«ng những chỉ hiểu nghĩa của c¸c từ biểu thị c¸c sự vật
hành động cụ thể mà cßn cã thể hiểu nghĩa c¸c từ biểu thị tÝnh chất, màu sắc,
thời gian và c¸c mối quan hệ. Tuy nhiªn mức độ hiểu nghĩa, sử dụng c¸c từ cßn
chưa chÝnh x¸c, số lượng từ cßn Ýt, ngữ ph¸p và sử dụng nã còng rất hạn chế.
Với thực tế trẻ ở lớp t«i th× vốn từ của trẻ chưa phong phó, trẻ cßn nãi ngọng,
ph¸t ©m chưa đóng, qua qu¸ tr×nh chăm sãc gi¸o dục trẻ t«i cã suy nghĩ và mạnh
dạn đề ra một số biện ph¸p để ph¸t triển ng«n ngữ cho trẻ tốt hơn trong giai đoạn
trẻ nhà trẻ.
II. gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
Thuận lợi:
1.
-
Ban gi¸m hiệu chỉ đạo s¸t sao việc chăm sãc và gi¸o dục trẻ đặc biệt là ở
lứa tuổi trẻ 24 -36 th¸ng cần quan t©m và ph¸t triển ng«n ngữ cho trẻ.
-
Gi¸o viªn cã tr×nh độ chuyªn m«n, nhiệt t×nh trong c«ng việc ph¸t triển
vốn từ cho trẻ.
-
Nhà trường đầu tư đầy đủ đồ dïng, đồ chơi, trang thiết bị để gi¸o dục
trẻ.
-
Một số phụ huynh quan t©m tới lớp, tới việc học tập của c¸c con.
Khã khăn
2.
-
Lớp cã 33 ch¸u đều là c¸c ch¸u mới đi học lần đầu chưa cã ý thức, nề
nếp trong việc sinh hoạt hàng ngày.
-
Một số phụ huynh cã nhận định cho rằng trẻ cßn bÐ kh«ng cần học chỉ
cần cho trÎ ¨n, ngñ ®iÒu ®é vµ ®¶m b¶o an toµn lµ ®îc.
-
Trẻ cßn nhót nh¸t, chưa mạnh dạn, nãi nhỏ, nãi cßn ngọng, vốn từ cßn Ýt,
nghÌo nàn.
Một số biện ph¸p ph¸t triển ng«n ngữ cho trẻ.
3.
3.1 Biện ph¸p 1: Sö dông ®å dïng trùc quan.
V× đặc điểm tri gi¸c của trẻ ở lứa tuổi này là tri gi¸c trực tiếp nªn t«i cho
trẻ được quan s¸t vật thật, đồ chơi, tranh ảnh về m«i trường xung quanh, về c¸c
chủ điểm cụ thể đầu tiªn đi từ đơn giản tới phøc tạp, c¸c đối tượng riªng lẻ, c¸c
đồ dïng đồ chơi gần gũi với trẻ hàng ngày. Khi sử dụng đồ dïng trong c¸c tiết
học, m«n học t«i sử dụng triệt để, cã tÝnh khoa học, gọn nhẹ, tr¸nh rườm rà, rắc
rối đối với trẻ để trẻ dễ quan s¸t, dễ hiểu và nắm được c¸c đặc điểm chÝnh nổi
bật của đối tượng quan s¸t. Khi cho trẻ quan s¸t t«i gợi ý, hướng dẫn trẻ quan
s¸t, kÌm theo hệ thống c©u hỏi tổng thể, chi tiết rồi lại quay về tổng thể để trẻ
quan s¸t cã hiệu quả.
VÝ dụ 1: Với chủ điểm “C¸c con vật”
Khi cho trẻ quan s¸t c¸c con vật nu«i trong gia đ×nh, t«i cho trÎ quan s¸t m«
h×nh, tranh, t«i hỏi trẻ:
-
Tªn con vật?
-
C¸c đặc điểm của con vật? (màu sắc, mấy ch©n, tiếng kªu, m«i trường
sống, ...)
T«i cố gắng gọi nhiều c¸ nh©n trẻ nãi sau đã đến tập thể trẻ trả lời. Qua đã
trẻ phải tư duy, suy nghĩ trả lời c¸c c©u hỏi => rÌn sự ph¸t ©m, cung cấp thªm c¸c
vốn từ cho trẻ.
VÝ dụ 2: Với chủ điểm “Hoa quả”. Ở tiết nhËn biÕt tËp nãi t«i cho trÎ
quan s¸t mét sè lo¹i qu¶ nh: Qu¶ cam, qu¶ chuèi, qu¶ døa, qu¶ xßa => T«i cho
trÎ ®îc tri gi¸c trùc tiÕp qu¶ thËt => trÎ ®îc sê, nÕm vÞ cña qu¶ => trÎ ®îc ph¸t
triÓn c¸c gi¸c quan, xóc gi¸c, c¶m gi¸c, vÞ gi¸c => trÎ ®îc nãi lªn nhËn xÐt cña
m×nh vÒ ®Æc ®iÓm cña c¸c lo¹i qu¶, mµu s¾c, h×nh d¸ng. Ngoµi ra t«i cßn cho trÎ
kÓ tªn nh÷ng lo¹i hoa qu¶ mµ trÎ biÕt => qua ®ã lµm phong phó thªm vèn tõ cho
trÎ.
VÝ dô 3 : Víi tiÕt nhËn biÕt tËp nãi: “Hoa hång, hoa cóc” t«i cho trÎ ®îc tri
gi¸c trùc tiÕp hoa thËt, trÎ ®îc ngöi mïi h¬ng th¬m cña hoa, mµu s¾c ®Æc trng cña
tõng lo¹i hoa => qua ®ã trÎ cã nhËn xÐt cña m×nh vÒ ®Æc ®iÓm cña lo¹i hoa ®ã
=> lµm phong phó thªm vèn tõ, hiÓu biÕt thªm vÒ thÕ giíi xung quanh cña trÎ.
VÝ dô 4: ë tiÕt nhËn biÕt tËp nãi: “Con c¸ vµng” t«i ®· cho trÎ ®îc quan s¸t
bÓ c¸ vµng, trÎ ®îc quan s¸t c¸ vµng b¬i, ®íp måi, c¸c ho¹t ®éng trong m«i trêng
níc trÎ rÊt thÝch thó h¨ng say quan s¸t => qua ®ã trÎ biÕt ®îc con c¸ vµng gåm
nh÷ng g×, ho¹t ®éng nh thÕ nµo, sèng ë ®©u? => lµm t¨ng thªm vèn tõ, phong phó
thªm vÒ tÇm hiÓu biÕt cña trÎ vÒ c¸c loµi vËt.
VÝ dô 5: ë tiÕt kÓ chuyÖn, t«i ®· sö dông hÖ thèng tranh minh häa, sa bµn
minh häa néi dung c©u chuyÖn, trÎ ®îc quan s¸t, tri gi¸c tranh theo lêi kÓ cña c«
=> lµm cho trÎ thªm nhí, kh¾c s©u néi dung cña c©u chuyÖn, nhí c¸c nh©n vËt
trong c©u chuyÖn => trÎ dÔ thuéc chuyÖn h¬n.
3.2 BiÖn ph¸p 2: §a ra hÖ thèng c©u hái phï hîp:
ë mçi tiÕt häc, m«n häc t«i ®· b¸m s¸t vµo môc ®Ých yªu cÇu vÒ kiÕn thøc
kÜ n¨ng cÇn ®¹t cña m«n ®ã, tiÕt häc ®ã ®Ó t«i ®a ra mét hÖ thèng c©u hái phï
hîp víi nhËn thøc cña løa tuæi trÎ. C©u hái ng¾n gän, râ rµng, dÔ hiÓu, lµ nh÷ng
c©u hái më ®Ó ph¸t triÓn t duy s¸ng t¹o cho trÎ.
VÝ dô 1: Víi tiÕt nhËn biÕt ph©n biÖt: “To - nhá” t«i ®a ra nh÷ng c©u hái khi
cho trÎ ph©n biÖt qu¶ cam to - qu¶ t¸o nhá.
-
Trong ræ cã nh÷ng qu¶ g×?
-
Qu¶ cam cã mµu g×?
-
Qu¶ t¸o cã mµu g×?
-
Qu¶ nµo to - qu¶ nµo nhá?
Sau ®ã t«i sÏ gäi nhiÒu trÎ tr¶ lêi ®Ó trÎ «n l¹i mµu s¾c còng nh biÕt c¸ch
ph©n biÖt to - nhá, kh¾c s©u c¸c biÓu tîng vÒ ®é lín cho trÎ ®ång thêi ph¸t triÓn
ng«n ng÷, t¨ng thªm vèn tõ cho trÎ. Sau mçi lÇn trÎ tr¶ lêi t«i thêng ®éng viªn
khen trÎ kÞp thêi.
VÝ dô 2: Víi tiÕt kÓ chuyÖn: “§«i b¹n nhá”
T«i ®· sö dông hÖ thèng c©u hái ®Ó ®µm tho¹i víi trÎ hiÓu néi dung c©u
chuyÖn, nhí tªn chuyÖn.
-
C« kÓ c©u chuyÖn g×?
-
Trong c©u chuyÖn cã nh÷ng ai?
-
Ai ®· ®uæi b¾t gµ con?
-
Gµ con kªu nh thÕ nµo?
-
Ai ®· cøu gµ con?
Th«ng qua c¸c c©u hái trÎ hiÓu néi dung, t×nh tiÕt cña c©u chuyÖn, nhí tªn
chuyÖn, c¸c nh©n vËt trong c©u chuyÖn qua ®ã rÌn thªm ng«n ng÷ m¹ch l¹c cho
trÎ, trÎ ph¸t ©m chÝnh x¸c h¬n c¸c tõ.
VÝ dô 3: Khi t«i cho trÎ “XÕp ®êng ®i”, t«i ®a ra c©u hái.
-
Con ®ang xÕp g× ®Êy?
-
Con xÕp c¸c khèi gç nh thÕ nµo?
C« hái trÎ ®Ó trÎ nhí l¹i c¸ch xÕp c¸c khèi gç s¸t c¹nh nhau, khÝt nhau ®Ó
t¹o thµnh ®êng ®i th¼ng kh«ng vÊp ng· => t¹o sù khÐo lÐo cho trÎ => lµm t¨ng
thªm vèn tõ cho trÎ.
VÝ dô 4: Víi tiÕt nhËn biÕt tËp nãi: “Con c¸ vµng”
T«i ®a ra hÖ thèng c©u hái phï hîp víi nhËn thøc cña trÎ, ng¾n gän, râ rµng,
b¸m s¸t vµo c¸c ®Æc ®iÓm cña con c¸ vµng.
-
§©y lµ con g×?
-
C¸ nh×n b»ng g×?
-
C¸ dïng m¾t ®Ó lµm g×?
-
C¸c con cã biÕt c¸ ¨n b»ng g× kh«ng?
-
§u«i c¸ vµng ®©u?
-
V©y ®©u?
-
C¸ dïng v©y vµ ®u«i ®Ó lµm g×?
TrÎ tri gi¸c, t duy ®Ó tr¶ lêi c©u hái cña c« ®a ra, qua ®ã trÎ n¾m ®îc c¸c ®Æc
®iÓm ®Æc trng cña con c¸ vµng => ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ.
3.3 BiÖn ph¸p 3: Lùa chän, su tÇm bµi th¬, c©u chuyÖn phï hîp.
Ngoµi c¸c bµi th¬ c©u chuyÖn trong ch¬ng tr×nh d¹y trÎ t«i lu«n t×m tßi c¸c
s¸ch b¸o, tµi liÖu, tranh ¶nh, t¹p chÝ, b¸o Nhi ®ång - Häa mi ®Ó t×m ra nh÷ng bµi
th¬ c©u chuyÖn, trß ch¬i cã néi dung phï hîp víi løa tuæi trÎ, phï hîp víi chñ
®iÓm, trÎ dÔ thuéc, dÔ nhí, chøa ®ùng nhiÒu h×nh ¶nh vÒ con ngêi, c¶nh vËt m«i
trêng xung quanh.
Cô thÓ: - 21 bµi th¬
- 15 c©u chuyÖn
- 13 cuèn tranh ¶nh vÒ c¸c chñ ®iÓm
T«i lùa chän ®a vµo mét sè tiÕt häc chÝnh cßn ngoµi ra t«i d¹ng trÎ thªm vµo
c¸c buæi chiÒu, gi÷a c¸c giê sinh ho¹t hµng ngµy cña trÎ, sau giê ¨n, sau giê ngñ
dËy, giê ®ãn - tr¶ trÎ.
Tríc khi d¹y trÎ thuéc c¸c bµi th¬ c©u chuyÖn t«i ®· gi¶ng gi¶i cho trÎ hiÓu
néi dung cña bµi th¬ c©u chuyÖn ®ã, sau ®ã cho trÎ ®äc nhiÒu lÇn => trÎ rÊt thÝch
thó khi ®äc c¸c bµi th¬, nghe c« kÓ chuyÖn, kÓ cïng c« => qua ®ã môc ®Ých rÌn
thªm ng«n ng÷ diÔn ®¹t m¹ch l¹c cho trÎ, lµm phong phó thªm vèn tõ cho trÎ.
3.4 BiÖn ph¸p 4: ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ th«ng qua ho¹t ®éng ngoµi
trêi:
Ho¹t ®éng ngoµi trêi còng rÊt quan träng ®èi víi trÎ, khi ®i d¹o, quan s¸t trÎ
®îc tiÕp xóc víi ¸nh s¸ng mÆt trêi, kh«ng khÝ trong lµnh, c©y cèi c¶nh vËt xung
quanh trÎ => qua ®ã tÝch lòy kiÕn thøc vÒ c¸c biÓu tîng cho trÎ:
VÝ dô: Khi t«i cho trÎ quan s¸t c©y “Ngò gia b×”
Tríc tiªn t«i híng dÉn trÎ trùc tiÕp tri gi¸c, tù nhËn xÐt xem c©y cã nh÷ng
®Æc ®iÓm g×? => trÎ nãi lªn suy nghÜ, nhËn xÐt cña m×nh => ph¸t triÓn ng«n ng÷,
t duy cho trÎ => sau ®ã t«i ®µm tho¹i víi trÎ.
-
§©y lµ c©y g×?
-
C©y cã nh÷ng g×?
-
L¸ c©y mµu g×?
-
Th©n c©y ®©u?
-
Muèn c©y t¬i tèt th× ph¶i lµm g×?
Khi trÎ ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái th× sÏ ph¸t triÓn ë trÎ sù chó ý, tri gi¸c cã chñ
®Þnh. Víi nh÷ng c©u hái c« ®Æt ra cho trÎ khi híng dÉn trÎ ®i d¹o quan s¸t ®Òu
khÝch lÖ ë trÎ nhu cÇu giao tiÕp, truyÒn ®¹t b»ng ng«n ng÷ cña m×nh => trÎ ® îc
nãi lªn suy nghÜ, nhËn xÐt cña m×nh vÒ c¸c sù vËt hiÖn tîng trong cuéc sèng gÇn
gòi xung quanh trÎ => lµm t¨ng thªm sè lîng tõ cho trÎ.
3.5 BiÖn ph¸p 5: Ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ th«ng qua viÖc giao tiÕp
trong khi ch¬i:
Giao tiÕp lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®îc víi trÎ trong c¸c ho¹t ®éng hµng
ngµy, khi trÎ ch¬i ë c¸c gãc ch¬i trÎ ch¬i cïng nhau, ch¬i c¹nh nhau, ph¸t triÓn
c¸c mèi quan hÖ, hµnh ®éng ch¬i, c¸c ®å dïng ®å ch¬i ë c¸c gãc ch¬i t«i chuÈn
bÞ rÊt ®Çy ®ñ, kh¬i gîi tÝnh ham hiÓu biÕt cña trÎ.
VÝ dô: TrÎ ch¬i ë gãc bÕ em. C« trß chuyÖn víi trÎ:
-
Nhi ¬i! Con ®ang lµm g× ®Êy ?
- Ch¸u cho em uèng níc!
VÝ dô: - V©n ¬i! Con ®ang x©y g× thÕ?
- Con ®ang x©y ng«i nhµ, cæng.
HoÆc trÎ ch¬i chung víi nhau ë c¸c gãc ch¬i, trß chuyÖn cïng nhau:
-
B¹n cho tí mîn c¸i th×a?
-
B¹n cho em ®i ngñ ®i!
-
Em bÐ no cha?
T«i bao qu¸t c¸c gãc ch¬i, ®i ®Õn tõng nhãm gi¶ ®ãng vai nh mét ngêi b¹n
ch¬i víi trÎ, trß chuyÖn cïng trÎ => lµm kh¾c s©u thªm hµnh ®éng cña c¸c vai
ch¬i => qua ®ã trÎ hiÓu nghÜa c¸c tõ chØ mèi quan hÖ, sö dông c¸c tõ chÝnh x¸c
h¬n, h¹n chÕ nãi ngäng.
3.6 BiÖn ph¸p 6: Phèi kÕt hîp víi phô huynh.
§Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ tèt t«i ®· cã kÕ ho¹ch râ rµng ngay tõ buæi
häp phô huynh ®Çu n¨m vÒ t×nh h×nh ng«n ng÷ cña c¸c con vµ th«ng b¸o ch ¬ng
tr×nh d¹y cña tõng chñ ®iÓm, c¸c tiÕt häc cô thÓ, néi dung c¸c bµi th¬ c©u chuyÖn
trong ch¬ng tr×nh còng nh su tÇm lùa chän ®Ó phô huynh kÕt hîp d¹y con ë nhµ.
Phô huynh ®ãng gãp s¸ch b¸o cò, tranh ¶nh ®Ó c« lµm ®å dïng phôc vô thªm c¸c
tiÕt häc cho trÎ thªm phong phó.
III. kÕt qu¶ ®¹t ®îc:
Víi nh÷ng biÖn ph¸p nh vËy ®Õn cuèi häc kú I líp t«i ®· cã nh÷ng tiÕn bé
râ rÖt:
-
TrÎ h¨ng h¸i tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng: 33/33 trÎ = 100%
-
Kh¶ n¨ng ghi nhí chó ý cña trÎ tèt h¬n: 27/33 = 82%
-
Vèn tõ cña trÎ phong phó, trÎ nãi ®îc c©u cã nhiÒu tõ h¬n, diÔn ®¹t râ
rµng h¬n: 31/33 = 94%
- Ng«n ng÷ trÎ m¹ch l¹c h¬n, trÎ nãi ngäng cßn Ýt: 32/33 = 97%
Cô thÓ: tæng sè 33 trÎ
Thêi gian
TrÎ m¹nh d¹n
TrÎ ngäng
TrÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p
§Çu n¨m
5
17
6
Cuèi n¨m
33
1
33
IV. kÕt luËn
VËy viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ løa tuæi 24 - 36 th¸ng rÊt quan träng
nã ®îc thÓ hiÖn râ ë c¸c ho¹t ®éng trong ngµy cña trÎ ë trêng mÇm non, gióp trÎ
hoµn thiÖn vÒ nh©n c¸ch. TrÎ em nh mét c©y non, ®îc ch¨m bãn, vun tíi, gi¸o
dôc ®Çy ®ñ th× sÏ ph¸t triÓn thËt tèt ®Ñp ra nhiÒu qu¶ ngät cho ®êi. Qua thêi gian
t×m tßi vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p trªn, trÎ líp t«i ®· cã mét kÕt qu¶ thËt tèt.
Cã ®îc kÕt qu¶ nh vËy ®ã lµ sù nç lùc phÊn ®Êu cña b¶n th©n t«i kÕt hîp víi
sù gióp ®ì cña ®ång nghiÖp vµ ®Æc biÖt lµ ban gi¸m hiÖu nhµ trêng lu«n s¸t sao
dù giê còng nh c¸c ho¹t ®éng cña líp t«i ®Ó ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp víi
kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ. §Ó cã ®îc kÕt qu¶ nh vËy t«i ®· rót ra ®îc nh÷ng
kinh nghiÖm sau:
-
Gi¸o viªn trong líp lu«n lµ tÊm g¬ng s¸ng mÉu mùc tõ lêi nãi, cö chØ
chuÈn x¸c, hµnh ®éng ®Ñp kh«ng ph©n biÖt gi÷a c¸c trÎ.
-
Yªu nghÒ mÕn trÎ tËn tôy víi c«ng viÖc lu«n kiªn tr× t×m tßi nghiªn cøu
c¸c h×nh thøc, biÖn ph¸p d¹y trÎ phï hîp ®¹t kÕt qu¶ cao.
-
RÌn kü n¨ng cho trÎ mäi lóc mäi n¬i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn trÎ chËm, trÎ
c¸ biÖt.
-
Gi¸o viªn lu«n t¹o c¬ héi ®Ó cho trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c.
Trªn ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm triÓn khai thùc hiÖn t¹i líp t«i B1 (trÎ 24 36 th¸ng) rÊt mong sù gãp ý cña ban gi¸m hiÖu vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp.
Häa mi, ngµy 23 th¸ng 3 n¨m 2007
Ngêi viÕt
NguyÔn ThÞ Kim Phîng
phô lôc
Sau đ©y là một số bài thơ, c©u chuyện trÝch trong c¸c tập thơ chuyện sưu tầm:
Bài thơ:
Quả chuèi
Quả chuối chÝn vàng tươi
Quả na mở mắt cười
Trßn căng là tr¸i bưởi
Xinh xắn quả vải thiều
Đu đủ, mÝt, nh·n lồng
Cam, chanh, hồng, vó sữa
Mỗi thứ một vị ngon
Bốn mïa xung quanh bÐ
Bài thơ:
Bàn tay xinh
XoÌ tay em đếm
Những ngãn tay xinh
Tay của chóng m×nh
Phải giữ sạch thơm
Tay phải xóc cơm
Kh«ng làm vương v·i
Tay em cßn phải
Rửa mặt đ¸nh răng
Những đªm s¸ng trăng
Đ«i tay móa dẻo
Tay gấp quần ¸o
Tay dọn đồ chơi
C« dặn em rồi
Tay kh«ng đ¸nh bạn
Mới là tay xinh
Bài thơ:
B¸t và th×a
Nhờ những chiếc b¸t nhỏ
Nhờ những chiếc th×a xinh
Mà bữa cơm ở lớp
Ấm ¸p biết bao nhiªu
B¸t đựng cơm, đựng ch¸o
Th×a bÐ đưa vào miệng
Nh÷ng thức ăn ngọt ngào
Gióp bÐ mau kh«n lớn
V©ng lời c« bÐ nhÐ
Giữ b¸t, th×a sạch kh«
Bài thơ:
Mïa thu đến trường
Trời thu trong xanh
BÐ vui đến trường
Trường mở vßng tay
Tràn ngập yªu thương
Đãn bÐ bước vào
Thế giới lớn lao
Bay cao, cao nhÐ!
Bài thơ:
Đi học
Ch¸u là bÐ xÝu
Cßn nhỏ tÝ teo
S¸ng s¸ng đi học
Rất hay mÌ nheo
Nghe lời c« dạy
Ch¸u kh«ng khãc nhÌ
S¸ng dậy thật sớm
Chạy nhảy le te
Mẹ ơi! mau mau
Đưa con đến lớp
C« gi¸o đến rồi
Bạn đang tập hợp
Ở lớp vui ghª
C« dạy móa h¸t
Con chơi cïng bạn
Chiều mẹ đãn về
Bài thơ:
C« gi¸o em
Em vẽ b«ng hoa
D©ng lªn c« gi¸o
Người từng kh©u ¸o
Tết tãc cho em
Tiếng c« dịu ªm
Như là tiếng mẹ
Em cầm bót vẽ
Tay cßn run run
C« ngồi cạnh bªn
N©ng niu từng tÝ
C« như ca sĩ
Ru em ngủ say
Trời nãng mỗi ngày
Cã c« quạt m¸t
C« dạy em h¸t
Dạy nhiều trß chơi
Dạy em nªn người
Con ngoan trß giỏi!
Bài thơ:
Giã
Từ trªn cao
Từ biển rộng
Những cơn giã
Làm hàng c©y
Đung đưa l¸
Qua « cửa
Giã vào nhà
Chạm làn da
Nghe m¸t rượi
BÐ thÝch qu¸
Gọi giã ơi
Đến đ©y chơi
Cïng với bÐ
Bài thơ:
Đồng lóa
Đường về quª xa xa
Lắc lư theo nhịp tàu
BÐ say sưa ngắm nghÝa
Những d·y nói mờ sương
Những đồng lóa vàng ươm
R× rào trong nắng sớm
C¸c c« b¸c n«ng d©n
Đang bắt s©u t¸t nước
Cho hạt thãc căng trßn
Thành gạo để bÐ ăn
Bài thơ:
Chim chÝch
Cã con chim chÝch
Luồn trong bụi gai
Nã kªu chÝch chÝch
Nghe thật vui tai
Chuyện trß với ai
Lu«n mồm chÝch chÝch
Chót xÝu h×nh hài
Rong chơi thỏa thÝch
Bài thơ:
Chiếc xe đạp
Buổi chiều bÐ tan học
Mẹ đãn ở cổng trường
Chiếc xe đạp màu xanh
Đợi bÐ ngồi ngay ngắn
Rồi lăn b¸nh bon bon
¬i chiếc xe thật quý
Chở bÐ đi đến trường
Đưa mẹ đến cơ quan
Mà chẳng phải nhọc nhằn
Bài thơ:
Xe « t«
H«m nay cả trường bÐ
Cïng được đi xem xiếc
Đoàn « t« bốn chiếc
Chở hai trăm học sinh
BÐ nào cũng ngỡ ngàng
V× « t« to qu¸
Dài như con đường nhỏ
Cao như là m¸i nhà
Những chiếc b¸nh trßn, to
Đưa ng«i nhà đi xa.
Bài thơ:
M¸y bay
Chiếc m¸y bay chở kh¸ch
To cao như tßa nhà
Đ«i c¸nh dài lấp l¸nh
Vun vót bay trªn trời
Chở người đi mu«n nơi
Nhanh hơn cả chim ưng
C©u chuyện: Bà tiªn dưới đ¸y giếng
Xưa cã người đàn bà gãa sinh hạ được hai c« con g¸i tÝnh t×nh tr¸i ngược
nhau. C« chị suốt ngày rong chơi, cßn c« em th× phải làm mọi việc trong nhà.
Một h«m, c« em ra giếng móc nước do trượt ch©n c« ng· xuống giếng. Tới ®¸y
giếng, c« thấy một thế giới thần tiªn. Ở đã cã đồng cỏ chan hßa ¸nh nắng và một
lß b¸nh m× vàng rộm. C« em nghe thấy b¸nh m× trong lß đang giục ầm ĩ: “Đem
chóng t«i ra khỏi lß đi! Chóng t«i chÝn rồi” kh«ng ngần ngại, c« em thß tay đưa
số b¸nh m× ra khỏi bếp lß. Sau đã, c« đến một ng«i nhà, ở đã cã một bà tiªn già.
Bà tiªn bảo: - Con ở đ©y với ta. Ta cần cã người gióp việc. C« em ở lại phục vụ
bà tiªn rất chu đ¸o. Một ngày kia c« xin bà cho về, v× c« rất nhớ nhà. Bà tiªn
trả lời: - Con đ· hầu hạ ta rất tốt. Con mở cửa ra là sẽ về đến nhà, và ta sẽ
thưởng cho con v× con ngoan. Lập tức, c« em thấy m×nh đ· đứng trªn bờ giếng.
Khắp người c« đeo đầy những trang sức bằng vàng. Khi thấy c« em trở về c« chị
hết sức ghen tức. C« hỏi chuyện đầu đu«i rồi chạy ra giếng và nhảy ïm xuống,
thầm nghĩ: “Ta cũng vậy! rồi ta cũng sẽ đeo đầy vàng”. Khi vào đến thế giới
thần tiªn dưới đ¸y giếng, c« chị từ chối kh«ng lấy b¸nh ra khỏi lß v× sợ bẩn tay.
C« chÞ phục vụ bà tiªn cã một ngày mà đ· đßi bỏ đi v× qu¸ mệt. Bà tiªn cho c«
về, nhưng khi đến nhà, c« chị thấy trªn người kh«ng cã vàng bạc mà chỉ tr¸t
đầy một thứ hồ dÝnh đặc qu¸nh kh«ng c¸ch nào gột ra được.
C©u chuyện: Chó bÐ Giọt Nước
Chó bÐ Giọt Nước được bà mẹ biển cả sinh ra, ngày nào cũng dạo chơi
khắp vương quốc Đại Dương.
Một buổi, chó ước được như M©y đi khắp đã đ©y. ¤ng Mặt Trời liền cho
Tia Nắng xuống rủ Giọt Nước đi chơi. Thoắt một c¸i, chó đã ở trªn M©y Trắng.
Chó thÝch qu¸, quªn cả lối về nhà. M©y Trắng vốn ham chơi, tới đ©u cũng kÐo
giọt nước đi theo.
Một h«m, trời oi bức, cã g· M©y Đen hïng hổ chặn M©y Trắng lại và thÐt
lªn ầm ầm. M©y Trắng chưa kịp nãi g× th× thấy một tia chớp s¸ng lo¸ng. Sấm
vang ïng ục. Cả bầu trời tối sầm lại. Chó bÐ Giọt Nước sợ qu¸, ng· vật ra.
Khi tỉnh dậy chó ngơ ng¸c thấy m×nh đang treo lơ lửng trªn một ngọn cỏ,
bªn cạnh cã một tảng đ¸. Đã là и Thần. Đàn chim từ đ©u bay tới ca h¸t.
Nhưng Giọt Nước vẫn buồn rầu. и Thần liền bảo:
-
Này chó bÐ, ta sẽ cho chó 3 điều ước.
-
Ước g× ta cã đường về nhà!- Giọt nước vừa dứt lời đ· thấy m×nh ở trong
một dßng suối nhỏ.
-
Ước g× ta lại được bay lªn trời!- Vừa nãi xong, chó lại thấy m×nh ở trªn
ngọn cỏ như trước.
Chó sợ qu¸, vẻ mặt buồn hẳn. Bầy ong đ· đi kiếm mật từ bao giờ. B¸c C©y
đang xße l¸ thở. Đàn Chim cũng vội bay đi mất. Chỉ cßn đ¸ thần đứng bªn cạnh,
nhắc khẽ:
-
Này, chó chỉ cßn một điều ước th«i đấy!
Giọt Nước suy nghĩ m·i, rồi lăn ra ngủ từ lóc nào kh«ng biết. Trong giấc
ngủ say nồng chó mơ được gặp mẹ.
Thật bất ngờ, vừa ngủ dậy, chó đ· thấy m×nh đang ở một cửa s«ng lớn,
trước mặt là vương quốc Đại Dương lãng l¸nh ¸nh bạc. Bà mẹ biển cả đang
đứng đợi ở đã.
Chó bÐ Giọt Nước chạy lao tới như muốn «m chầm lấy mẹ. Chó gọi to:
-
Mẹ! Mẹ ơi!...
C©u chuyện: Chó vịt khàn
Gà và Vịt đều học lớp c« gi¸o Mọa Mi. Gà nghe lời c« gi¸o: Khi đi đường,
Gà lu«n đi bªn tay phải và gặp ai cũng đứng lại khoanh tay chào. Cßn Vịt con
th× chỉ thÝch chạy lăng xăng. Thấy ai, Vịt cũng hÐt to¸ng lªn gọi tªn ầm ĩ.
Trªn đường đi, thấy b¸c ngỗng dẫn con ăn cỏ ở bờ ruộng, Vịt con g©n cổ
gọi bÐ Ngỗng con ầm ĩ, làm bÐ Ngỗng ót giật m×nh, xuýt rơi xuống nước. Thấy
vậy, b¸c Ngỗng bảo:
-
Ch¸u muốn hỏi ai th× đến gần và nãi nhẹ nhàng, đừng đứng ở xa mà kªu
to¸ng lªn như vậy là kh«ng tốt đ©u!
Trªn lớp học c« gi¸o Họa Mi dạy h¸t. C¸c bạn ai cũng khen Gà h¸t đóng
giọng như c« gi¸o dạy, cßn Vịt con th× g©n cổ h¸t thật to, làm c« gi¸o ph ải nhiều
lần nhắc nhở. Đến giờ chơi, Vịt con cứ chạy lăng xăng từ gãc X©y dựng sang
gãc Ph©n vai rồi đến gãc Nghệ thuật và hÐt vào tai c¸c bạn làm c¸c bạn đều giật
m×nh. C« gi¸o lại nhắc nhở Vịt, nhưng Vịt con vẫn chứng nào tật nấy.
H«m c« gi¸o cho đi tham quan cửa hàng b¸n đồ chơi, Vịt con cứ lu«n mồm
khen c¸i này đẹp, chª c¸i kia xấu. C« gi¸o lại phải nhắc nhở.
Trªn đường về, Vịt con lại chẳng đi theo hàng cïng c¸c bạn và c« gi¸o. Vịt
con cứ chạy lăng xăng và bị vấp ng·. Vịt con kªu to¸ng lªn và gào khãc ầm ĩ.
C« gi¸o Họa Mi phải đưa Vịt con về nhà.
Đến nhà, Vịt con nh×n thấy mẹ lại làm nũng, khãc gào to hơn. Một lóc
sau, Vịt con mệt qu¸, ngủ thiếp đi.
Tỉnh dậy, Vịt con chẳng nãi được nữa, mẹ phải đưa Vịt con đến b¸c sĩ Sãc
N©u kh¸m bệnh. B¸c sĩ bảo:
-
Ch¸u bị khàn tiếng là do nãi to, nãi nhiều và hay khãc nhÌ đấy.
Vịt con nghe b¸c sĩ nãi th× hối hận lắm. Nã cói đầu thầm nghĩ: “Từ nay,
m×nh sẽ kh«ng như thế nữa”.
Rồi Vịt con định hứa với mẹ điều g×, nhưng giọng Vịt con đ· khàn mất rồi
nªn Vịt con chỉ kªu được mấy tiếng “cạp cạp cạp”.
C©u chuyện: Chó bÐ hay giả vờ
Trời đã s¸ng râ. Minh mặc quần ¸o ngủ vừa ng¸p vừa vươn vai đứng dậy.
Mẹ đứng ở cửa phßng giục:
-
Con mặc quần ¸o ấm vào ngay kẻo cảm lạnh b©y giờ.
Minh vội ngồi phịch xuống gần giường, giơ cả hai tay hai ch©n cứng đơ
như phỗng lªn, mặt nhăn nhã kªu:
-
Mẹ ơi! Ch©n tay con tự nhiªn tª cứng rồi mẹ ạ!
Mẹ hốt hoảng chạy vào xoa ch©n, tay cho Minh rồi ©n cần hỏi han:
-
Thế nào? Cã đỡ kh«ng con?
-
Chả đỡ g× cả? - Minh lắc đầu đ¸p. - Th«i mẹ mặc ¸o vào cho con đi!
Mẹ vừa mặc xong ¸o ấm cho Minh, lập tức em lại cử động ch©n tay b×nh
thường ngay. Thấy vậy mẹ liền giục:
-
Th«i con đi đ¸nh răng, rửa mặt đi. Để mẹ đi chuẩn bị bữa s¸ng.
Minh nhổm người lªn định đứng dậy nhưng lại ngồi xuống v× em kh«ng
muốn đ¸nh răng. Mẹ đem b¸nh m× lªn thấy Minh vẫn kh«ng nhóc nhÝch liền hỏi:
-
K×a! Sao con vẫn chưa đi đ¸nh răng, rửa mặt à?
Minh đưa hai tay lªn m¸ bªn tr¸i cố kªu lªn đau đớn:
-
Mẹ ơi! Con đau răng qu¸!
-
Đ©u con đau răng nào? - Mẹ lo lắng hỏi.
-
Hàm bªn này này. - Minh vừa nãi vừa đưa tay lªn «m hàm bªn phải.
Mẹ ngạc nhiªn nãi:
-
Vừa rồi mẹ thấy con lấy tay «m m¸ bªn tr¸i cơ mà?
Minh đỏ mặt lóng tóng nãi chữa:
-
À! À!... Răng đau nã vừa chuyển chỗ đấy mà!
-
Th«i con cứ nằm yªn ®ấy đợi mẹ đi lÊy thuốc cho.
Mẹ vừa đi khỏi, Minh liền nhoài người ra vớ lấy b¸nh m× nhai ngấu nghiến.
Đang ăn thấy mẹ về, chó bÐ vội quẳng b¸nh lªn bàn, trïm kÝn chăn lªn đầu.
Mẹ đem thuốc và nước đến chỗ Minh dỗ dành:
-
Dậy uống thuốc đi con!
-
U... uơ - Cã tiếng nãi lóng tóng ở trong chăn ph¸t ra.
Mẹ nh×n miếng b¸nh m× bị cắn dở như chuột gặm ở trªn bàn vội lật ngay
chăn ra. Thấy Minh đang trợn mắt, trợn mũi nuốt nốt miếng b¸nh, mẹ lắc đầu
kªu to:
-
Trời ơi! Con đang đau răng mà lại gặm được b¸nh cứng như thế này
sao?
Minh cố cười gượng nãi:
-
Con ăn để khỏi đau răng mà!
C©u chuyện: Lợn con tham ăn
Lợn con buồn thiu nằm ở gãc chuồng. Nã khãc rưng rức khiến th©n người
trßn trịa, bÐo mËp rung lªn bần bật:
-
Số m×nh tưởng sướng hãa ra đen đủi qu¸. Ăn ngon, ở chỗ m¸t chẳng bao
giờ phải lo nghĩ giành giật phần ăn với ai. Thế mà «ng bà chủ nỡ lßng
nào bàn tÝnh chuyện rước thªm một con ỉn về đ©y.
Lợn con đang buồn rầu, bỗng nã nghe thấy tiếng nước c¸m đổ ào xuống
m¸ng. Vốn tÝnh h¸u ăn, nã vïng chạy tới hếch c¸i måm dài lªn ngửi ngửi:
-
Khịt! Khịt! C¸m h«m nay cã thªm rau khoai lang thơm ngon, dễ xơi qu¸.
Định vục mồm híp một hơi hết lo¸ng cả m¸ng c¸m trước sự ngỡ ngàng của
chủ, nhưng tự dưng lợn con bỗng chột dạ:
-
Kh«ng được, m×nh phải nhịn ăn để phản đối chủ...
Tưởng lợn con ®ïa , nào ngờ nã làm thật. Thấy vậy «ng chủ như đo¸n ra ý
định của nã liền mắng cho nã một chập:
-
èm g× nã, tr«ng bÐo tốt, phốp ph¸p, h©y h©y ra. Cã lẽ ăn sướng qu¸ nªn
chª c¸m đÊy mà,
-
Bà cất ngay m¸ng đi cho nã chừa tội...
Bà chủ xen vào:
-
Mai «ng đi mua thªm một con nữa về, cã hai con chóng nã tranh nhau
mà ăn ấy chứ.
Xem chừng đ· uổng c«ng lợn con suy tÝnh, giả bộ. Nã sị mặt tiếc x« c¸m
khi n·y bà chủ cất đi:
-
Biết thế này, chẳng thÌm vờ vịt nữa...
C©u chuyện: Bộ quần ¸o mới của cß con
Ma xu©n đang về trªn khắp mọi nơi. Tết sắp đến rồi. Mọi người h¸o hức
đãn chờ năm mới. Cß con cũng cảm nhận được kh«ng khÝ ấm ¸p của mïa xu©n.
Ngày nào đến lớp, c¸c bạn cũng kể chuyện Tết, thÝch ơi là thÝch. Bạn nào cũng
khoe Tết sẽ cã quần ¸o mới. ThÝch thật! Thế mà Cß con chẳng cã bộ quần ¸o
mới nào cả. Mấy năm rồi, Cß vẫn mặc ¸o quần cũ, màu trắng đ· chuyển sang
màu ngà, bẩn ơi là bẩn. Cß quyết định xin mẹ mua một bộ quần ¸o mới. Đi học
về, Cß «m cổ mẹ:
-
Mẹ ơi, Tết này, c¸c bạn con ai cũng cã quần ¸o mới, con chẳng cã bộ
nào cả. Mẹ mua cho con đi mẹ nhÐ!
-
Bộ quần ¸o con đang mặc vẫn cßn lành lắm, cần g× phải mua hả con?
-
Ứ õ, con kh«ng biết đ©u, con thÝch bộ mới cơ.
Vừa nãi, cß vừa lăn ra giÉy đành đạch, khãc to¸ng lªn, rồi cứ khãc ti tØ, đến
bữa cơm cũng kh«ng ăn. Mẹ cß đành hứa sẽ mua cho Cß một bộ quần ¸o mới.
H«m sau đến lớp, Cß khoe ngay với c¸c bạn: Cß cũng sẽ cã quần ¸o mới để mặc
Tết đấy.
S¸ng nào ngủ dậy, Cß cũng nh×n quanh nhà, hy v ọng sẽ được nh×n thấy bộ
quần ¸o mới. Nhưng m·i Cß chẳng thấy quần ¸o đ©u, cũng chẳng thấy mẹ nữa.
Mọi khi, mỗi lần Cß ngủ dậy, mẹ Cß lại ©u yếm thơm Cß, rửa mặt cho Cß cơ. Mẹ
đi đ©u mà sớm thế nhỉ? À, chắc mẹ đi mua quần ¸o cho Cß đấy.
- Xem thêm -