Tài liệu Phát triển dn vừa và nhỏ tại vn

Lêi nãi ®Çu Thêi gian qua cïng víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ, ®ãng gãp mét vai trß quan träng vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ níc ta. Tuy nhiªn hiÖn nay chóng ta cha cã mét chÝnh s¸ch ®ång bé nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn. §øng tríc yªu cÇu trªn Nhµ níc cÇn ph¶i ®a ra mét hÖ thèng chÝnh s¸ch nh»m khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiªn ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. VÒ c¬ b¶n, lo¹i h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam hiªn nay chñ yÕu thuéc thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, v× vËy víi ®Ò tµi " Ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ tríng ë ViÖt Nam" chñ yÕu tËp trung vµo nghiªn cøu thùc tr¹ng, gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn khu vùc doanh nghiÖp nµy. Víi môc ®Ých nghiªn cøu trªn ®Ò tµi ®îc chia thµnh ba phÇn. PhÇn I : Tæng quan vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá. PhÇn nµy nghiªn cøu mét c¸ch kh¸i qu¸t lo¹i h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá. PhÇn II : Ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam. §©y lµ phÇn chÝnh cña ®Ò tµi, víi phÊn nµy sÎ nªu lªn nh÷ng ®iÕu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c¸c doang nghiÖp võa vµ nhá ®ång thêi nªu lªn thùc tr¹ng ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy thêi gian qua ë níc ta tõ ®ã ®a ra nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ mÆt qu¶n lý cïng nh nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ mÆt tæ chøc ®iÒu hµnh tõ ph×a c¸c doanh nghiÖp. PhÇn III : Kinh nghiÖm ph¸t triÓn vµ qu¶n lý doanh nghiÖp võa vµ nhá cña mét sè níc trªn thÕ giíi. Víi phÇn nµy sÎ nªu lªn mét sè kinh nghiÖp cña c¸c níc trªn thÕ giêi, tõ c¸c níc ph¸t triÓn ®Õn c¸c níc ®ang ph¸t triÓn tõ ®ã rót ra nh÷ng bµi häc øng dông vµo ViÖt Nam. PhÇn I Tæng quan vÒ doanh nghiÖp võa nhá I: Kh¸i niÖm doanh võa vµ nhá ë ViÖt Nam hiÖn nay, ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang lµ vÊn ®Ò ®îc Nhµ níc quan t©m ®Æc biÖt. V× sù thµnh ®¹t cña mét quèc gia phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Mµ trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng th× doanh nhiÖp quy m« võa vµ nhá cã ý nghÜa v« cïng quan träng. Tuy nhiªn, cho tíi nay vÉn cha cã mét ®Þnh nghÜa chung, hoµn chØnh vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá. §Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ngêi ta thêng c¨n cø vµo hai tiªu chÝ. Nhãm c¸c tiªu chÝ ®Þnh tÝnh bao gåm: chuyªn m«n ho¸ thÊp, sè ®Çu mèi qu¶n lý Ýt, kh«ng phøc t¹p. Nhãm yÕu tè nµy ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt vÊn ®Ò nhng thêng khã x¸c ®Þnh bëi vËy mµ nã mang tÝnh tham kh¶o, kiÓm chøng, Ýt ®îc sö dông trong thùc tÕ. Nhãm tiªu chÝ ®Þnh lîng: Cã thÓ bao gåm sè lao ®«ng ®Þnh biªn, gi¸ trÞ tµi s¶n, vèn kinh doanh, doanh thu, lîi nhuËn, nhãm tiªu chÝ nµy mçi níc sö dông hoµn toµn kh«ng gièng nhau, cã thÓ c¨n cø vµo c¶ lao ®éng, vèn, doanh thu còng cã thÓ chØ c¨n cø vµo sè lao ®éng hoÆc vèn kinh doanh. H·y xem xÐt kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá cña mét sè níc trªn thÕ giíi ®Ó tham kh¶o. Hµn Quèc: Lµ mét níc c«ng nghiÖp trÎ, ®¹t ®îc nhiÒu thµnh c«ng chÝnh lµ nhê sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá. Hµn Quèc ®· cã nh÷ng ®¹o luËt c¬ b¶n vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá, trong ®ã x¸c ®Þnh râ nh÷ng tiªu chuÈn ®Ó ®îc c«ng nhËn lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. Nh÷ng tiªu chuÈn ®ã cßn phô thuéc vµo lÜnh vùc ho¹t ®éng cô thÓ nh sau. Trong lÜnh vùc chÕ t¹o, khai th¸c, x©y dùng: doanh nghiÖp cã díi 300 lao ®éng thêng xuyªn vµ tæng vèn ®Çu t díi 600.000 USD ®îc coi lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. Trong sè nµy doanh nghiÖp nµo cã díi 20 lao ®éng ®îc coi lµ doanh nghiÖp nhá. Trong lÜnh vùc th¬ng m¹i: doanh nghiÖp cã díi 20 lao ®éng thêng xuyªn vµ doanh thu díi 500.000 USD/n¨m (nÕu lµ b¸n lÎ) vµ díi 250.000 USD/ n¨m (nÕu lµ b¸n bu«n) ®îc coi lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. Trong sè nµy doanh nghiÖp nµo cã díi 5 lao ®éng thßng xuyªn ®îc coi lµ doanh nghiÖp nhá1(c¸c tiªu thøc nµy ®îc x¸c ®Þnh tõ nh÷ng n¨m 70, ®Õn nay tiªu thøc vÒ lao ®éng ®· thay ®æi tõ 2 ®Õn 3 lÇn vµ vèn ®· t¨ng hµng chôc lÇn). NhËt B¶n: lµ mét níc ®· t¹o nªn huyÒn tho¹i “thÇn kú” trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµo nh÷ng n¨m cña thËp kû 50 ®Õn thËp kû 70. Tõ nh÷ng n¨m 60, NhËt B¶n cã ®¹o luËt c¬ b¶n vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá, trong ®ã x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa vµ nhá nh sau: §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt: doanh nghiÖp cã díi 300 lao ®éng vµ mét kho¶n t b¶n ho¸ (vèn ®Çu t) díi 100 triÖu Yªn (t¬ng ®¬ng víi 1. 000. 000 USD) ®îc coi lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. Trong sè nµy, doanh nghiÖp nµo cã díi 20 lao ®éng ®îc coi lµ doanh nghiÖp nhá. §èi víi doanh nghiÖp b¸n bu«n: doanh nghiÖp cã díi 100 lao ®éng hoÆc cã mét kho¶n t b¶n ho¸ díi 30 triÖu Yªn (t¬ng ®¬ng 100.000 USD) ®îc coi lµ doanh nghiÖp nhá. §èi víi doanh nghiÖp b¸n lÎ vµ dÞch vô: doanh nghiÖp cã díi 50 lao ®éng hoÆc mét kho¶n t b¶n ho¸ díi 10 triÖu yªn (t¬ng ®¬ng 100. 000 USD) ®îc coi lµ doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá. Trong sè nµy, doanh nghiÖp nµo cã díi 5 lao ®éng ®îc coi lµ doanh nghiÖp nhá (nh÷ng tiªu thøc nµy nay ®îc x¸c ®Þnh tõ nh÷ng n¨m 60, hiªn nay vèn ®· t¨ng lªn hµng chôc lÇn)2. Trong kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá, NhËt B¶n chØ quan t©m ®Õn hai tiªu thøc lµ vèn vµ lao ®éng. §èi víi tiªu thøc lao ®éng cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nhá, NhËt B¶n quan niÖm gÇn gièng víi Hµn Quèc, rÊt thÊp so víi khu vùc ch©u ¸. Ph¶i ch¨ng c¸c níc cã tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh, nguån nh©n lùc cã h¹n, hä quan t©m ®Õn tiªu thøc vèn ®Çu t nhiÒu h¬n. Th¸i Lan: lµ mét trong nh÷ng níc cã tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh, hä quan niÖm doanh nghiÖp võa cã tõ 50 ®Õn 200 lao ®éng, doanh nghiÖp nhá cã díi 50 lao ®éng 3. Nh vËy Th¸i Lan chØ quan t©m ®Õn tiªu thøc lao ®éng vµ còng kh«ng tÝnh ®Õn tÝnh chÊt ®Æc thï cña nghµnh kinh tÕ (tiªu thøc nµy gÇn gièng víi ViÖt Nam). C¸c níc kh¸c nh Phi-lip-pin l¹i lÊy tiªu thøc chñ yÕu lµ lao ®éng vµ gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh; In-®«-nª-xi-a lÊy tiªu thøc vèn b×nh qu©n cho mét lao ®éng; Trung quèc l¹i lÊy tiªu thøc s¶n lîng ®Çu t. Mü lÊy tiªu thøc lao ®éng, trÞ sè hµng ho¸ b¸n ra (doanh thu tiªu thô) ®èi víi doanh nghiÖp b¸n Th«ng tin ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá, 1/1997, tr 2. Industrial Policy of Japan. p 534. (§æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam)-tr 12 3 Th«ng tin ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá, 1/1997, tr3 1 2 bu«n, dÞch vô, ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× cã tÝnh ®Õn yÕu tè ngµnh s¶n xuÊt. ë níc ta, tríc ®©y do cha cã tiªu chÝ chung thèng nhÊt x¸c ®Þnh DNV & N nªn mét sè c¬ quan nhµ níc, tæ chøc hæ trî DNV & N ®· ®a ra tiªu thøc riªng ®Ó x¸c ®Þnh DNV & N phôc vô c«ng t¸c cña m×nh. Theo C«ng v¨n sè 681/CP-KNT nªu trªn, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ DNV & Níi 5 tû ®ång vµ sè lao ®éng trung b×nh hµng n¨m díi 200 ngßi lµ c¸c DNV & N. Tuy nhiªn, c¸c tiªu chÝ x¸c ®Þnh trong céng v¨n 681/CP-KTN chØ lµ quy íc hµnh chÝnh ®Ó x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch hæ trî DNV & N , lµ c¬ së ®Ó c¸c c¬ quan nhµ níc, c¸c tæ chøc chÝnh thøc cña nhµ níc thùc thi chÝnh s¸ch ®èi víi khu vùc DNV & N. ViÖc c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh«ng cã chøc n¨ng thùc thi c¸c c¸c chÝnh s¸ch Nhµ níc ®èi víi DNV & N ¸p dông c¸c tiªu chÝ kh¸c nhau lµ ®îc, v× c¸c c¬ quan ®ã cã môc tiªu, ®èi tîng hæ trî kh¸c nhau. ViÖc ®a ra c¸c tiªu thøc x¸c ®Þnh DNV & N míi chØ cã tÝnh íc lÖ, b¶n th©n c¸c tiªu chÝ ®ã cha ®ñ x¸c ®Þnh thÕ nµo lµ khu vc DNV & N ë ViÖt Nam, bëi v× cã rÊt nhiÕu c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ viÖc c¸c ®èi tîng, c¸c chñ thÓ kinh doanh ®îc coi lµ thuéc vÒ hoÆc kh«ng thuéc vÒ khu vùc DNV & N. V× vËy, nhiÒu ý kiÕn cho r»ng cÇn quy ®Þnh râ DNV & N ë ViÖt Nam lµ c¬ së s¶n xuÊt cã ®¨ng ký, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, cã quy m« vÒ vèn vµ/ hoÆc lao ®éng tho¶ m ·n qui ®Þnh cña ChÝnh phñ ®èi víi tõng ngµnh nghÒ t¬ng øng víi tõng thêi kú ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Mét sè tiªu chÝ x¸c ®Þnh DN võa vµ nhá ®· ®îc ¸p dông ë ViÖt Nam C¬ quan, tæ chøc ®a ra tiªu chÝ Vèn Doanh thu Lao ®éng Ng©n Hµng c«ng Th¬ng ViÖt Nam Vèn cè ®Þnh díi 10 tû ®ång, vèn lu ®éng díi 8 tû ®ång díi 20 tû ®ång/th¸ng Díi 500 ngßi Liªn Bé Lao §éng & Tµi chÝnh Vèn ph¸p ®Þnh díi 1 tû ®ång díi 1 tû ®ång/n¨m díi 100 ngêi Dù ¸n VIE/US/95 (Hç trî DNV & N ë Viªt Nam cña UNIDU) + Doanh nghiÖp nhá +doanh nghiÖp võa Vèn ®¨ng ký díi 0,1 triÖu USD Vèn ®¨ng ký díi 0,4 triÖu USD Quü hç trî DNV & N (Ch¬ng tr×nh ViÖt Nam- EU) Vèn ®iÒu lÖ tõ 50.000 ®Õn 300.000 díi 30 ngêi Tõ 30 dÕn 500 ngêi Tõ 10 ®Õn 500 ngêi Nguån: Bé kÕ ho¹ch & §Çu T II. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá 1. Lîi thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp võa vµ nhá 1.1 Nh÷ng lîi thÕ cña doanh nghiÖp võa vµ nhá: - Chóng g¾n liÒn víi c«ng nghÖ trung gian, lµ cÇu nèi gi÷a c«ng nghÖ truyÒn thèng vµ c«ng nghÖ hiªn ®¹i. - Doanh nghiÖp võa vµ nhá cã tÝnh n¨ng ®éng, linh ho¹t, tù do, s¸nh t¹o trong kinh doanh. - C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá dÓ dµng vµ nhanh chãng ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, thÝch øng víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc-c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. - Doanh nghiÖp võa vµ nhá cÇn vèn ®Çu t ban ®Çu Ýt, hiÖu qu¶ cao, thu håi vèn nhanh. - Doanh nghiÖp võa vµ nhá cã tû suÊt ®Çu t trªn lao ®éng thÊp nhiÒu so víi doanh nghiÖp lín, v× vËy nã cã hiÖu suÊt t¹o viÖc lµm cao. - HÖ thèng tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá gän nhÑ, linh ho¹t, c«ng t¸c ®iÒu hµnh mang tÝnh trùc tiÕp. - Quan hÖ gi÷a ngêi lao ®éng vµ ngêi qu¶n lý (quan hÖ chñ- thî) trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh¸ chÆt chÎ. - Sù ®×nh trÖ, thua lç, ph¸ s¶n cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã ¶nh hëng rÊt Ýt hoÆc kh«ng g©y khñng ho¶ng kinh tÕ- x· héi, ®ång thêi Ýt chÞu ¶nh hëng cña c¸c cuéc khñng ho¶ng d©y chuyÒn. 1.2 Nh÷ng bÊt lîi cña doanh nghiÖp võa vµ nhá: Bªn c¹nh nh÷ng lîi thÕ kÓ trªn doanh nghiÖp võa vµ nhá còng cã nh÷ng bÊt lîi so víi doanh nghiÖp cã quy m« lín. - Th«ng thêng c¸c doanh nghiªp võa vµ nhá thêng cã nguån tµi chÝnh h¹n chÕ. C¬ së vËt chÊt kü thuËt, tr×nh ®é thiÕt bÞ c«ng nghÖ yÕu kÐm, l¹c hËu. Kh¶ n¨ng ®æi míi c«ng nghÖ hay ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc- kü thuËt vµo s¶n xuÊt lµ h¹n chÕ. - Kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin vµ tiÕp thÞ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu. - Tr×nh ®é qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn bÞ h¹n chÕ. - C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã n¨ng suÊt lao ®éng vµ søc c¹nh tranh kinh tÕ thÊp h¬n nhiÒu so víi doanh nghiÖp lín. 2. Vai trß vµ t¸c ®éng kinh tÕ-x· héi cña DNV & N MÆc dï cã nh÷ng thÕ bÊt lîi nhÊt ®Þnh nhng doang nghiÖp võa vµ nhá víi nh÷ng tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm vµ lîi thÕ cña nã, nªn c¸c doanh nghiÖp nµy cã vÞ trÝ vµ vai trß t¸c ®éng kinh tÕ-x· héi rÊt lín. Thø nhÊt, c¸c DNV & N cã vÞ trÝ rÊt quan träng ë chç, chóng chiÕm ®a sè vÒ mÆt sè lîng trong tæng sè c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh vµ ngµy cµng gia t¨ng m¹nh. ë hÇu hÕt c¸c níc doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm kho¶ng trªn díi 90 % tæng sè c¸c doanh nghiÖp. Tèc ®é gia t¨ng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nhanh h¬n c¸c doanh nghiÖp lín. HiÖn nay, cha cã sè liÖu thèng kª vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá mét c¸ch chÝnh thøc, nhng hÇu hÕt c¸c nhµ nghiªn cøu ®Òu cho r»ng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam còng chiÕm kho¶ng 80-90% tæng sè c¸c doanh nghiÖp. Thø hai, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vai trß quan träng trong sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ. chóng ®ãng gãp phÇn quan träng vµo sù gia t¨ng thu nhËp quèc d©n cña c¸c níc trªn thÕ giíi, b×nh qu©n chiÕm kho¶ng 50% GDP ë mçi níc, Theo ®¸nh gi¸ cña ViÖn Nghiªn cøu qu¶n lý TW, th× hiÖn nay doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕp kho¶ng 24% GDP.4 Thø ba, t¸c ®éng lín nhÊt cña doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ gi¶i quyÕt mét sè lîng lín chæ lµm viÖc cho d©n c, lµm t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. XÐt theo luËn ®iÓm t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, th× khu vùc nµy vît tréi h¼n so víi khu vùc kh¸c, gãp phÇn gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò x· héi bøc xóc, ë hÇu hÕt c¸c níc doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹o viÖc lµm cho kho¶ng tõ 50- 80% lao ®éng trong c¸c nghµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. §Æc biÖt trong nhiÒu thêi kú c¸c doanh nghiÖp lín sa th¶i c«ng nh©n th× khu vùc doanh nghiÖp võa vµ nhá l¹i thu hót thªm nhiÒu lao ®éng hoÆc cã tèc ®é thu hót lao ®éng míi cao h¬n khu vùc doanh nghiÖp lín. ë ViÖt Nam còng theo ®¸nh gi¸ cña ViÖn Nghiªn cøu qu¶n lý Kinh tÕ TW, th× sè lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong lÜnh vùc phi n«ng nghiÖp cã kho¶ng 7,8 triÖu ngêi, chiÕm tíi 72,9% tæng sè lao ®éng phi n«ng nghiÖp vµ chiÕm kho¶ng 22,5% lùc lîng lao ®éng cña c¶ níc.5 Thø t, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá gãp phÇn lµm n¨ng ®éng nÒn kinh tÕ trong c¬ chÕ thÞ trêng, do lîi thÕ quy m« võa vµ nhá lµ n¨ng ®éng, linh ho¹t, s¸ng t¹o trong kinh doanh, cïng víi h×nh thøc tæ chøc kinh doanh cã sù kÕt hîp chuyªn m«n ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ mÒm dÎo, hoµ nhÞp ®îc víi nh÷ng ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Thø n¨m, khu vùc doanh nghiÖp võa vµ nhá thu hót ®îc kh¸ nhiÒu vèn ë trong d©n. Do tÝnh chÊt nhá lÎ, dÔ ph©n t¸n ®i s©u vµo d©n c vµ yªu cÇu vÒ sè lîng vèn ban ®Çu kh«ng nhiÒu, cho nªn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cè t¸c dông rÊt lín trong viÖc thu hót c¸c nguån vèn nhá lÎ, nhµn rçi trong c¸c tÇng líp d©n c ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh, chóng t¹o lËp dÇn tËp qu¸n ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh vµ h×nh thµnh c¸c khu vùc ®Ó thùc hiÖn cã kÕt qu¶ vÊn ®Ò huy ®éng vèn cña d©n c theo luËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc. Thø s¸u, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vai trß to lín ®èi víi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ®Æc biÖt ®èi víi khu vùc n«ng th«n ®· thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, lµm cho c«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh, ®ång thêi thóc ®Èy c¸c ngµnh th¬ng m¹i- dÞch vô ph¸t triÓn. Sù B¸o c¸o: Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh ph¸t triÓn DNVVN ë ViÖt Nam- Trong khu«n khæ dù ¸nUNIDO-MPI-US/VIE/95/004, tr 5 5 B¸o c¸o: Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh ph¸t triÓn DNVVN ë ViÖt Nam- Trong khu«n khæ dù ¸nUNIDO-MPI-US/VIE/95/004, tr 6 4 ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá còng gãp phÇn lµm t¨ng tû träng c«ng nghiÖp, dÞch vô vµ lµm thu hÑp dÇn tû träng khu vùc n«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu c«ng nghiÖp. Thø b¶y, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá gãp phÇn vµo ®« thÞ ho¸ phi tËp trung vµ thùc hiÖn ph¬ng ch©m “ly n«ng bÊt ly h¬ng”. Sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n«ng th«n sÎ thu hót nh÷ng ngêi lao ®éng thiÕu hoÆc cha cã viÖc lµm vµ cã thÓ thu hót lîng lín lao ®éng thêi vô trong c¸c kú n«ng nhµn vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh, rót dÇn lao ®éng lµm n«ng nghiÖp sang lµm c«ng nghiÖp hoÆc dÞch vô, nhng vÉn sèng t¹i quª h¬ng b¶n qu¸n,kh«ng ph¶i di chuyÓn ®i xa, thùc hiªn ph¬ng ch©m “ly n«ng bÊt ly h¬ng”. §ång hµnh víi nã lµ h×nh thµnh nh÷ng khu vùc kh¸ tËp trung c¸c c¬ së c«ng nghiªp vµ dÞch vô ngay t¹i n«ng th«n, tiÕn dÇn lªn h×nh thµnh nhøng thÞ tø, thÞ trÊn, lµ h×nh thµnh c¸c ®« thÞ nhá ®an xen gi÷a nh÷ng lµng quª, lµ qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ phi tËp trung. Thø t¸m, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ n¬i ¬m mÇm c¸c tµi n¨ng kinh doanh, lµ n¬i ®µo t¹o c¸c nhµ doanh nghiÖp. Kinh doanh quy m« nhá sÏ lµ n¬i ®µo t¹o, rÌn luyÖn c¸c nhµ doanh nghiÖp lµm quen víi m«i trêng kinh doanh. B¾t ®Çu tõ kinh doanh quy m« nhá vµ th«ng qua ®iÒu hµnh qu¶n lý kinh doanh quy m« võa vµ nhá, mét sè nhµ doanh nghiÖp sÏ trëng thµnh nªn nh÷ng nhµ doanh nghiÖp lín tµi ba, biÕt ®a doanh nghiÖp cña m×nh nhanh chãng ph¸t triÓn. C¸c tµi n¨ng kinh doanh sÎ ®îc ¬m mÇm tõ ®©y. 3. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù xuÊt hiÖn, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c DNV & N. LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ g¾n liÒn víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp. Giai ®o¹n tiÒn sö ( C. M¸c gäi lµ hµng ho¸ gi¶n ®¬n) kh«ng cã sù ph©n biÖt gi÷a giíi chñ vµ ngêi thî. Ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ võa lµ ngêi chñ së h÷u t liÖu s¶n xuÊt, võa lµ ngêi lao ®éng trùc tiÕp, võa lµ ngêi ®iÒu khiÓn (qu¶n lý) c«ng viÖc cña m×nh (cña gia ®×nh m×nh), võa lµ ngêi trùc tiÕp mang s¶n phÈm cña m×nh trao ®æi trªn thÞ trêng. §ã lµ lo¹i doanh nghiÖp c¸ thÓ, doanh nghiÖp gia ®×nh, doanh nghiÖp cùc nhá. Trong thêi kú hiÖn ®¹i, th«ng thêng ®¹i ®a sè nh÷ng ngêi khi míi trëng thµnh ®Ó ®i lµm viÖc ®îc, ®Òu muèn thö søc m×nh trong nghÒ kinh doanh. Víi mét sè vèn trong tay Ýt ái, víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, lÜnh héi ®îc trong c¸c trêng chuyªn nghiÖp, b¾t ®Çu khëi nghiÖp, phÇn lín hä ®Òu thµnh lËp doanh nghiÖp nhá chØ cña riªng m×nh, tù s¶n xuÊt, tù kinh doanh. Trong s¶n xuÊt- kinh doanh cã mét sè ngêi ®· gÆp vËn may vµ ®Æc biÖt lµ nhê sù tµi ba cña m×nh, biÕt chíp thêi c¬, cã s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, khÐo ®iÒu hµnh vµ tæ chøc s¾p xÕp c«ng viÖc, cÇn cï,chÞu khã, tiÕt kiÖm...®· thµnh ®¹t, ngµy cµng giµu lªn, tÝch luü ®îc nhiÒu cña c¶i, tiÒn vèn, thêng xuyªn më réng quy m« s¶n xuÊt-kinh doanh, ®Õn mét lóc nµo ®ã, lùc lîng lao ®éng cña gia ®×nh kh«ng ®¶m ®¬ng hÕt c«ng viÖc, cÇn ph¶i thuª thªm ngêi lµm vµ hä trë thµnh «ng chñ. Ngîc l¹i , mét bé phËn nguêi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá kh¸c, hoÆc do kh«ng gÆp vËn may trong s¶n xuÊt-kinh doanh vµ ®êi sèng, hoÆc do kÐm cái kh«ng biÕt chíp thêi c¬, kh«ng cã s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, kh«ng biÕt tÝnh to¸n qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp... ®· dÉn ®Õn thua lç triÒn miªn, buéc ph¶i b¸n t liÖu s¶n xuÊt, ®i lµm thuª cho ngêi kh¸c. Nh÷ng giai ®o¹n ®Çu, c¸c «ng chñ vµ nh÷ng ngêi thî cïng lao ®éng trùc tiÕp víi nhau vµ nh÷ng ngêi lµm thuª thêng lµ bµ con hä hµng cña «ng chñ sau ®ã th× më réng dÇn ra. C¸c häc gi¶ thêng xÕp lo¹i nµy vµo ph¹m trï DNV & N. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt- kinh doanh, mét sè ngêi thµnh ®¹t ®· ph¸t triÓn doanh nghiÖp cña m×nh, b»ng c¸ch më réng s¶n xuÊt kinh doanh, vµ nh vËy nhu cÇu vÒ vèn sÎ ®ßi hái nhiÒu h¬n. Nhu cÇu vÒ vèn ngµy cµng t¨ng, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt- kinh doanh ®· th«i thóc c¸c nhµ doanh nghiÖp, hoÆc mét sè ngêi cïng nhau gãp vèn thµnh lËp xÝ nghiÖp s¶n xuÊt-kinh doanh, hoÆc ph¸t hµnh cæ phiÕu thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn. b»ng c¸ch liªn kÕt ngang, däc hoÆc hæn hîp, nhiÒu tËp ®oµn kinh tÕ, nhiÒu doanh nghiÖp lín h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. NÒn kinh tÕ mét quèc gia lµ tæng hîp c¸c doanh nghiÖp lín, bÐ t¹o thµnh. PhÇn ®«ng c¸c doanh nghiÖp lín trëng thµnh, ph¸t triÓn tõ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Quy luËt ®i tõ nhá ®Õn lín lµ con ®êng tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng mang tÝnh phæ biÕn cña ®¹i ®a sè c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng . §ång thêi, sù tån t¹i ®an xen vµ kÕt hîp c¸c lo¹i quy m« doanh nghiÖp lµm cho nÒn kinh tÕ cña mçi níc kh¾c phôc ®îc tÝnh ®¬n ®iÖu, x¬ cøng, t¹o nªn sù ®a d¹ng, phong phó, linh ho¹t, võa ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn ®i lªn lÉn nh÷ng biÕn ®æi nhanh chãng cña thi trêng trong ®iÒu kiÖn cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc-c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ chung cña nÒn kinh tÕ. §Ó ph¸t triÓn ®Êt níc kh«ng thÓ kh«ng cã c¸c doanh nghiÖp lín víi tiÒm lùc kinh tÕ, kü thuËt hiÖn ®¹i nh»m t¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ. Ngoµi viÖc x©y dùng c¸c doanh nghiÖp lín thËt cÇn thiÕt, chóng ta ph¶i tÝch cùc tËp trung h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, t¹o ®iÒu kiÖn cho nã sím v¬n lªn thµnh nh÷nh doanh nghiÖp lín. §©y thùc sù lµ viÖc cÇn ph¶i lµm trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay. phÇn II ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë viÖt nam I: Nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi ®¶m b¶o ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë viÖt nam hiÖn nay 1. VÒ thÞ trêng §èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp th× ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Çu tiªn lµ thÞ trêng. ThÞ trêng lµ yÕu tè mang tÝnh tæng hîp nhÊt, lµ nh©n tè quan träng hµng ®Çu t¹o nªn m«i trêng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp. Trong ®ã, ®iÒu kiÖn vÒ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm, thÞ trêng ®Çu ra lµ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i, sù tån t¹i, ph¸t triÓn thÞnh vîng hay thua lç, ph¸ s¶n cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Khã kh¨n lín nhÊt cña níc ta hiÖn nay chÝnh lµ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm. Theo nghÜa ®Çy ®ñ, ThÞ trêng ph¶i bao hµm c¶ thÞ trêng c¸c yÕu tè ®Çu vµo. §ã lµ thÞ trêng cung øng nguyªn vËt liÖu, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, thÞ trêng vèn, thÞ trêng søc lao ®éng, thËm chÝ cßn bao hµm c¶ thÞ trêng bÊt ®éng s¶n. HiÖn nay, tuy kh«ng ph¶i lµ khã kh¨n quan träng nhÊt, nhng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá níc ta ®ang gÆp khã kh¨n ®èi víi thÞ trêng c¸c yÕu tè ®Çu vµo, c¶n trë kh«ng Ýt tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Kh¾c phôc vÊn ®Ò nµy còng lµ nh÷ng ®ßi hái cÊp thiÕt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë níc ta. 2. VÒ vèn tµi chÝnh Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu cÇn vèn tµi chÝnh. Qua sù vËn ®éng cña vèn cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc tr¹ng th¸i ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. ®iÒu kiÖn vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam hiÖn nay rÊt h¹n hÑp vµ gÆp khã kh¨n rÊt lín. Sù thiÕu vèn cña chóng ®ang diÔn ra trªn b×nh diÖn kh¸ réng. Bëi v×, quy m« vèn tù cã cña nã ®Òu rÊt nhá, h¹n hÑp, kh«ng ®ñ tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp muèn më réng, ph¸t triÓn quy m« vµ ®æi míi n©ng cÊp, ph¸t triÓn c«ng nghÖ. MÆt kh¸c, thÞ trêng vèn dµi h¹n, thÞ trêng chøng kho¸n, vÒ c¬ b¶n níc ta cha cã. Vµ nÕu cã th× kh¶ n¨ng tham gia thÞ trêng chøng kho¸n cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ rÊt h¹n chÕ, hiÕm hoi. §ång thêi, kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn tiÕp cËn c¸c nguån vèn trªn thÞ trêng tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ rÊt h¹n chÕ vµ gÆp khã kh¨n lín, lµ do: kh«ng ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp; møc l·i suÊt kh¸ cao so víi lîi nhuËn thu ®îc, khèi lîng cho vay Ýt, thêi h¹n cho vay qu¸ ng¾n, thñ tôc rêm rµ phiÒn hµ; h×nh thøc vµ thÓ chÕ tÝn dông, nhÊt lµ khu vùc n«ng th«n, cßn nghÌo nµn, ®¬n ®iÖô vµ hiÖu lùc ph¸p lý kh«ng cao. Nh÷ng khã kh¨n ®ã rÊt cÇn ®îc gi¶i quyÕt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. 3. VÒ thiÕt bÞ - c«ng nghÖ “Bé ba vèn-thÞ trêng-c«ng nghÖ” lu«n lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña mçi doanh nghiÖp, trong ®ã cã doanh nghiÖp võa vµ nhá. §iÒu kiÖn thiÕt bÞ c«ng nghÖ sÎ t¸c ®éng trùc tiÕp tíi n¨ng suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm, gióp cho doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng. Trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua do søc Ðp cña thÞ trêng vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· cã nh÷ng ®æi míi c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh. §ã lµ viÖc dïng ®iÖn vµo s¶n xuÊt vµ g¾n liÒn víi nã lµ thùc hiÖn nöa c¬ khÝ, c¬ khÝ ho¸ tõng phÇn hoÆc toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Song nh×n chung thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn nay cßn l¹c hËu, tr×nh ®é thÊp, hiÖu qu¶ cha cao, ®ang gÆp khã kh¨n ®èi víi viÖc n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm. H¬n n÷a, ®iÒu kiÖn vÒ vèn tµi chÝnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng cho phÐp c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá tµi trî ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, ¸p dông mét c¸ch m¹nh mÏ c¸c lo¹i c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. 4. VÒ nhµ xëng, mÆt b»ng SX-KD vµ c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng kh¸c §iÒu kiÖn mÆt b»ng cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nh×n chung rÊt chËt hÑp vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t¹o lËp vµ më réng mÆt b»ng, do c¬ chÕ chÝnh s¸ch cha thÝch hîp vµ kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp. §a sè c¸c doanh nghiÖp ph¶i thuª mùîn l¹i mÆt b»ng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, hoÆc ph¶i dïng nhµ ë lµm n¬i s¶n xuÊt, kinh doanh, giao dÞch, giíi thiÖu, b¸n hµng. HÖ thèng ®iÖn, níc cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá hÇu nh kh«ng ®¶m b¶o. HÖ thèng xö lý níc th¶i cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá hÇu nh kh«ng cã, g©y t¸c h¹i rÊt lín tíi m«i trêng sèng. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ kho b·i, ®êng x¸ trong vµ ngoµi doanh nghiÖp, nhÊt lµ hÖ thèng giao th«ng c«ng céng phôc vô cho s¶n xuÊt-kinh doanh, giao lu hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp trong c¶ níc nãi chung, ë khu vùc n«ng th«n nãi riªng (khu vùc mµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá dang vµ cã ®Þa bµn ho¹t ®éng chiÕm u thÕ) ®ang rÊt h¹n chÕ vÒ mËt ®é vµ ®é réng cña lßng ®êng, thÊp kÐm vÒ chÊt lîng cÇu cèng, nÒn vµ mÆt ®êng, cïng nh thiÕu thèn vÒ bÕn b·i. chóng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi riªng. 5. VÒ kiÕn thøc vµ n¨ng lùc qu¶n lý kinh doanh cña c¸c chñ doanh nghiÖp Sù ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh trªn th¬ng trêng víi søc c¹nh tranh khèc liÖt ®Çy cam go, ®ßi hái c¸c chñ doanh nghiÖp ph¶i cã tr×nh ®é kiÕn thøc cao, n¨ng lùc qu¶n lý giái, míi cã thÓ thµnh ®¹t trong qu¶n lý kinh doanh, ®a doanh nghiÖp cña m×nh ngµy cµng ph¸t triÓn. Mçi chñ doanh nghiÖp ph¶i biÕt thu thËp, tæng hîp, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c lo¹i th«ng tin kinh tÕ, kü thuËt, biÕt ®Ò ra nh÷ng chiÕn lîc ®óng ®¾n vµ ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt, kÞp thêi. §ång thêi, chñ doanh nghiÖp ph¶i biÕt qu¶n lý, gi¸m s¸t, ®iÒu hµnh c«ng viÖc cña nh÷ng ngêi lao ®éng mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶, biÕt ®¸nh gi¸, ®éng viªn, khuyÕn khÝch, thëng ph¹t vµ tr¶ c«ng chÝnh x¸c, t¬ng xøng víi nh÷ng ®ãng gãp cña hä vµo kÕt qu¶ chung cña xÝ nghiÖp. Nh×n l¹i ®éi ngò c¸c chñ doanh nghiÖp võa vµ nhá ë níc ta hiÖn nay cho thÊy, hä cã nhiÒu bÊt cËp víi ®ßi hái cña kinh doanh trong th¬ng trêng hiÖn ®¹i. §¹i ®a sè hä chØ cã tr×nh ®é kiÕn thøc phæ th«ng cÊp II (45-50%), mét sè kh«ng nhiÒu cã tr×nh ®å v¨n ho¸ phæ th«ng trung häc, cao ®¼ng vµ ®¹i häc (30-40%). Cßn mét bé phËn ®¸ng kÓ cã tr×nh ®é tiÓu häc (10-15%). ChØ cã rÊt Ýt c¸c chñ doanh nghiÖp ®îc ®µo t¹o kiÕn thøc qu¶n lý chÝnh quy, mét sè Ýt (20-30%) ®îc tËp trung ®µo t¹o ng¾n h¹n (díi 6 th¸ng), cßn l¹i ®¹i ®a sè chØ qu¶n lý doanh nghiÖp m×nh b»ng kinh nghiÖm. §©y lµ mét ®iÓm yÕu rÊt lín vµ lµ mét khã kh¨n quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cÇn cã sù gióp ®ì tõ phÝa nhµ níc vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ.6 6. VÒ trÝ thøc vµ tr×nh ®é tay nghÒ cña lùc lîng lao ®éng Tr×nh ®é tri thøc vµ tay nghÒ cña ngõ¬i lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp còng rÊt quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña chóng . Nh÷ng ngêi cã trÝ thøc, tay nghÒ sÎ sö dông tèt c¸c lo¹i thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao, phøc tap, tiÕp thu ¸p dông tèt c¸c lo¹i thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, lµm ra nh÷ng s¶n phÈm ®Ñp, cã chÊt lîng, víi n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cao. §éi ngò lao ®éng hiÖn cã trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, ph©n nhiÒu cã tr×nh ®é v¨n ho¸ cÊp II (40-50%) sè cã tr×nh ®é v¨n ho¸ phæ th«ng trung häc còng chiÕm mét tû träng kh¸ ( 20-30%) vµ sè cã tr×nh ®é tiÓu häc vµ cha biÕt ch÷ cßn chiÕm mét tû träng kh¸ lín (25-30%). Song, vÒ tr×nh ®é tay nghÒ, kü thuËt cña nh÷ng ngêi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn rÊt thÊp, ®Æc biÖt ë khu vùc n«ng th«n. Sè lao ®éng cã tÝnh chÊt phæ th«ng, cã tr×nh ®é tay nghÒ gi¶n ®¬n, cha ®îc ®µo t¹o, b×nh qu©n chiÕm kho¶ng (60-70%). ë mét sè vïng n«ng th«n sè ®îc ®µo t¹o nghÒ chÝnh quy chØ chiÕm kho¶ng 10%. §ã còng lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n ®èi víi viÖc ph¸t triÓn m¹nh mÎ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn nay.7 7. VÒ kh¶ n¨ng tiÒp cËn th«ng tin vµ hÖ thèng th«ng tin HÖ thèng th«ng tin vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin, nhÊt lµ nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ trêng, gi¸ c¶, c«ng nghÖ, s¶n phÈm lµ hÕt søc quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. HÖ thèng th«ng tin ë níc ta hiÖn nay mÆc dï so víi tríc ®· ®îc phæ biÕn kh¸ réng r¶i, c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin t¬ng ®èi phong phó vµ hiÖn ®¹i, ph¬ng ph¸p thu thËp vµ cung cÊp th«ng tin cã nhiÒu tiÕn bé.v.v..., song nh×n chung, tÝnh chÊt nhanh nh¹y, kÞp thêi, chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ, hoµn thiªn cña hÖ thèng th«ng tin cha ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu cña s¶n xuÊt-kinh doanh trong ®iÒu kiªn thÞ trêng vµ cuéc c¸ch m¹nh khoa hoc-c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng cã bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ thu thËp vµ xö lý th«ng tin. Nguån vèn tµi chÝnh cã h¹n, chóng kh«ng ®ñ kinh phÝ ®Ó mua s¾m c¸c thiÕt bÞ phôc vô c«ng t¸c th«ng tin nhanh chãng, kÞp thêi nãi riªng vµ chi phÝ cho ho¹t ®éng tiÕp cËn, thu thËp, xö lý th«ng tin nãi chung. Tr×nh ®é tri thøc vµ n¨ng lùc thu thËp, xö lý th«ng tin cña c¸c 6 7 Tham kh¶o: Nhgiªn cøu kinh tÕ - sè 248- th¸ng 1/1999 Tham kh¶o: Nhgiªn cøu kinh tÕ - sè 248- th¸ng 1/1999 doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn rÊt h¹n chÕ. Cho nªn, kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë níc ta hiÖn rÊt h¹n chÕ vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n, rÊt cÇn sù gióp ®ì ®Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh. 8. VÒ hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ níc HÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ níc t¸c ®éng tíi toµn bé mäi mÆt trong ®êi sèng x· héi, trong ®ã cã sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Chóng hoÆc lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, hoÆc lµ g©y khã kh¨n c¶n trë ®èi víi sù ra ®êi, ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nh÷ng n¨m ®æi míi, hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt liªn quan ®Õn khu vùc ngoµi quèc doanh (trong ®ã c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ chñ yÕu) ®· ®îc h×nh thµnh vµ ®æi míi tõng bíc víi nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cc. Chóng ®· t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch, thóc ®Èy sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kh¸ m¹nh mÏ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. §Æc biÖt ®èi víi khu vùc kinh tÕ t nh©n. Tuy nhiªn, hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh vÉn cßn thiÕu ®ång bé, nhÊt qu¸n vµ kÐm hoµn thiÖn. Chóng vÉn cha t¹o ra m«i trêng ho¹t ®«ng th«ng tho¸ng vµ b×nh ®¼ng cho mäi lo¹i h×nh doanh nghiªp, cha khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®«ng s¶n xuÊt-kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ tu©n theo ph¸p luËt, ®Æc biÖt lµ c¸c chÝnh s¸ch ®Êt ®ai, thuÕ kho¸, tÝn dông vµ xuÊt nhËp khÈu ... §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã sù ®æi míi, hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ níc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy m¹nh mÏ sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. 9. VÒ hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý kiÓm so¸t cña Nhµ níc vµ c¸c thiÕt chÕ céng ®ång x· héi n«ng th«n HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý, kiÓm so¸t cña Nhµ níc tõ trung ¬ng ®Õn c¸c cÊp tØnh, huyÖn, x· víi nhiÒu ban ngµnh cång kÒnh vµ thùc tÕ ho¹t ®éng kh«ng cã sù phèi hîp chÆt chÎ, ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm râ rµng, ®· lµm gi¶m hiÖu lùc qu¶n lý cña bé m¸y. C¸c ho¹t ®éng cña ®éi kiÓm tra liªn ngµnh, qu¶n lý thÞ trêng, c«ng an, thuÕ vô ... kh«ng cã sù thèng nhÊt, chång chÐo, dÈm ®¹p lªn nhau, nhiÒu khi cßn ®æ lçi vµ cã nh÷ng hµnh ®éng triÖt tiªu hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý lÉn nhau. Mét mÆt, nã g©y khã kh¨n cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, v× thêng xuyªn ph¶i tiÕp ®oµn thanh tra, qu¶n lý, kiÓm so¸t cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp, kh«ng cßn thêi gian cho c¸c chñ doanh nghiÖp lao t©m vµo t×m c¸c quyÕt s¸ch kinh doanh. MÆt kh¸c, nã l¹i th¶ láng nhiÒu lÜnh vùc nhiÒu ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh. V× vËy, cÇn thiÕt ph¶i cã sù kiÖn toµn, s¾p xÕp, ®æi míi hÖ thèng vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý, kiÓm so¸t trªn tinh thÇn hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¸t triÓn lµ chÝnh. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë khu vùc n«ng th«n cßn chÞu sù t¸c ®éng cöa nh÷ng quan hÖ, thiÕt chÕ x· héi n«ng th«n víi nh÷ng th«ng sè c¬ b¶n lµ gia ®×nh, dßng hä vµ lµng, th«n. ë ViÖt Nam, gia ®×nh thËt sù lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt-kinh doanh rÊt c¬ b¶n trong lÞnh sö, hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. KÕt cÊu dßng hä ®· vµ ®ang gãp phÇn æn ®Þnh x· héi , thùc hiÖn tÝn chÊp, t¬ng trî gióp nhau vèn ®Ó lµm kinh tÕ, më doanh nghiÖp vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Lµng ViÖt truyÒn thèng lµ tæ chøc céng ®ång tù qu¶n, tù ®iÒu chØnh b»ng h¬ng íc, b»ng luËt tôc, b»ng d luËn, b»ng lu©n lý vµ ®ao ®øc, cã t¸c dông tíi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Th«n cïng kªnh th«ng tin, chuyÓn giao c«ng nghÖ, kh«ng gian t×m viÖc lµm vµ t¹o dùng doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, b¶n chÊt truyÒn thèng cña nh÷ng thiÕt chÕ x· héi n«ng th«n ®ã còng cã nh÷ng nhîc ®iÓm lµm c¶n trë rÊt lín tíi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiªn ®¹i. §ã lµ tÝnh chÊt hÑp hßi, ®è kþ, b¶n kþ vµ khÐp kÝn ngay trong tõng gia ®×nh gißng hä vµ lµng th«n. chÝnh ®ã lµ nh÷ng t¸c nh©n chñ yÕu lµm giam h·m x· héi n«ng th«n ViÖt Nam trong lÞch sö cho ®Õn ngµy nay cha vît qua ®îc vßng c¬ng to¶ cña sù ®ãi nghÌo vµ l¹c hËu. MÆc dï hiÖn nay, møc ®é vµ ph¹m vi cña nh÷ng tÝnh chÊt tiªu cùc ®ã kh«ng cßn s©u nÆng nh tríc vµ ®· ®îc gi¶i to¶ rÊt nhiÒu, song sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong ®iÒu kiÖn hiÖn ®¹i ®ßi hái ph¶i kh¾c phôc vµ gi¶i to¶ hoµn toµn nh÷ng tÝnh chÊt tiªu cùc nãi trªn. II. sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ë viÖt nam Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá, cã nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn, nhng møc ®é cã kh¸c nhau trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Theo t«i cã thÓ chia lµm hai thêi kú chÝnh ®Ó nghiªn cøu vÒ lo¹i h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá. Thêi kú thø nhÊt lµ nh÷ng n¨m 1986 trë vÒ tríc vµ thêi kú sau n¨m 1986. ë thêi kú thø nhÊt lo¹i h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá nh×n chung cha ph¸t triÓn m¹nh, chñ yÕu tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë hai lo¹i h×nh doanh nghiÖp lµ HTX vµ DNNN, cßn mang nÆng tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña thêi kú kÕ ho¹ch ho¸, tËp trung quan liªu bao cÊp. ë thêi kú thø hai, nh×n chung do chÝnh s¸ch cëi më h¬n vÒ kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc, do sù thóc Ðp cÊp b¸ch vÒ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng: T¨ng trëng lao ®éng tù nhiªn hµng n¨m d thõa lao ®éng ë khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp, DNNN tr¶i qua giai ®o¹n còng cè s¾p xÕp l¹i, sù trë vÒ cña hµng v¹n lao ®éng tõ Liªn X« (cò) vµ §«ng ¢u, håi h¬ng cña nh÷ng ngêi di t¶n... Do ®ã doanh nghiÖp võa vµ nhá chñ yÕu thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ sè lîng, ë c¸c nghµnh, lÜnh vùc kinh tÕ vµ c¸c vïng l·nh thæ, ®ãng gãp rÊt quan träng vµ viÖc thu hót nguån lao ®éng, n©ng cao thu nhËp cho ngêi lao ®éng vµ lµ ®éng lùc t¨ng trëng nÒn kinh tÕ (xem b¶ng 2). B¶ng 2: Thu hót lao ®«ng vÇ tû träng khu vùc t nh©n trong GDP 1995 1996 1997 1998 1999 2000 1. Tæng sè l0ao ®éng 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 lµm viÖc trong khu vùc nhµ níc 11,28 10,12 9,36 9,05 8,70 8,66 - Trong khu vùc nhµ níc - Trong khu vùc 88,72 t nh©n 89,88 90,64 90,95 91,30 91,34 2. Tû träng cña khu vùc 32,50 quèc doanh trong GDP (%) 33,30 36,02 39,20 40,20 57,80 3. Tû träng khu vùc t 67,50 nh©n trong GDP (%) 66,70 63,80 60,80 59,80 57,80 Nguån: Tæng côc Thèng Kª Theo sè liÖu ë b¶ng 2, cho thÊy khu vùc kinh tÕ t nh©n mµ chñ yÕu lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá thu hót mét lùc lîng lao ®éng víi tû träng lín ( b×nh qu©n 90% ), n¨m sau cao h¬n n¨m tríc. Nhng thùc tÕ tû träng GDP cña khu vùc nhµ níc l¹i t¨ng cao h¬n khu vùc t nh©n. MÆc dï sè lîng doanh nghiÖp nhµ níc gi¶m m¹nh tõ trªn 12.000 doanh nghiÖp n¨m 1995 (trong ®ã 86% lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá) xuèng cßn gÇn 6.000 doanh nghiÖp (gi¶m 50% tÝnh ®Õn th¸ng 6 n¨m 1996). Theo sè liÖu thèng kª n¨m 1996 doanh nghiÖp võa vµ nhá ë níc ta gåm gÇn 18.000 doanh nghiÖp, chÝnh thøc ®¨ng ký ho¹t ®éng víi c¸c h×nh thøc vµ thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ: doanh nghiÖp nhµ níc, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, xÝ nghiÖp liªn doanh vµ cßn cã kho¶ng trªn 500.000 cë së s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp nhá kh¸c. Doanh nghiÖp võa vµ nhá ë thêi kú nµy cã møc vèn vµ lao ®éng b×nh qu©n cao gÊp hai lÇn thêi kú tríc n¨m 1986, lùc lîng lao ®éng trÎ cã tr×nh ®é v¨n ho¸, kü thuËt t¬ng ®èi ®ång ®Òu, cao h¬n tríc, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ phong phó vÒ chñng lo¹i, mÉu m· chÊt lîng tèt, cã mét sè s¶n phÈm ®· c¹nh tranh ®îc víi hµng ngo¹i nhËp lËu vµ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong níc lµ c¸c mÆt hµng: nhùa gia dông, xµ b«ng, ho¸ mü phÈm, giÇy da, may mÆc... Xu híc ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá tiÕp tôc t¨ng nhanh vÒ sè lîng cã thÓ lªn tíi 20.000 doanh nghiÖp vµ gÇn 800.000 cë së s¶n xuÊt nhá kh¸c vµo n¨m 2000 víi quy m« vÒ vèn vµ lao ®éng dù b¸o t¨ng gÊp 3 lÇn giai ®o¹n tríc n¨m 1986 vµ th«ng thêng cã tíi 70% doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th¬ng m¹i, dÞch vô. ë c¸c níc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triªn trªn thÕ giíi , sù quan t©m hæ trî ®Ó t¹o ®µ cho doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¸t triÓn lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng cña nhµ níc, ®îc thÓ hiÖn b»ng c¸c ®¹o luËt, chÝnh s¸ch vµ biªn ph¸p cô thÓ... Chóng ta phÊn ®Êu trong chiÕn lîc n¨m 2000-2010 ®¹t mét sè chØ tiªu sau: Tû trong trong GDP c¶ níc chiÓm kho¶ng tõ 24% lªn 25% vµo n¨m 2000 vµ 28% vµo n¨m 2010. Tû träng lao ®éng c¶ níc tõ 25% lªn 26% vµo n¨m2000 vµ 29% vµo n¨m 2010. Doanh nghiÖp võa vµ nhá c«ng nghiÖp trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh chiÕm 31-32% vµo n¨m 2000 vµ 34% vµo n¨m 2010.8 III. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë viÖt nam 1. Nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lý 8 Tham kh¶oT¹p chÝ: Kinh tÒ & Dù b¸o- sè 9 n¨m - 1998 T¸c gi¶ §æ V¨n H¶i Trªn c¬ së kinh nghiÖm níc ngoµi vµ thùc tÕ nh÷ng khã kh¨n, yÕu kÐm cña doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta, cã thÓ nªu lªn mét sè vÊn ®Ò ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp võa vµ nhá: khã kh¨n vÒ vèn, chi phÝ vËn chuyÓn cao, c«ng nghÖ kü thuËt thÊp, nhu cÇu ®µo t¹o cha ®îc ®¸nh gi¸ ®óng, khã kh¨n vÒ nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo, h¹n chÕ vÒ c¬ së h¹ tÇng vµ mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh... §Ó gióp c¸c doang nghiÖp võa vµ nhá v¬n lªn kh¾c phôc khã kh¨n phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng, th× cÇn ph¶i cã sù hç trî, theo híng hoµn thiÖn, ®æi míi chÝnh s¸ch qu¶n lý nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá, t«i nªu lªn mét sè gi¶i ph¸p qu¶n lý ®Ó ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá nh sau: 1.1 ThiÕt lËp hÖ thèng luËt ph¸p vµ tæ chøc qu¶n lú DNV&N Nhµ níc t¹o hµnh lang ph¸p lý cho doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng b»ng c¸ch nghiªn cøu ban hµnh c¸c bé luËt vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ®Ó bæ sung, hoµn chØnh m«i trêng ph¸p luËt vÒ kinh doanh: LuËt th¬ng m¹i, LuËt ng©n hµng, LuËt kiÓm to¸n, LuËt vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá... ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý, kiÓm tra, gi¸m s¸t, hæ trî vµ cÊp giÊy phÐp cho doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng th«ng qua mét c¬ quan qu¶n lý víi mét tæ chøc bé m¸y, cã thÓ gäi lµ côc qu¶n lý hç trî DNV & N thuéc Bé KÕ häach & §Çu t, theo thñ tôc “mét cöa” vÒ mÆt qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc. Quy ®Þnh c¸c thñ tôc hµnh chÝnh theo híng c¶i tiÕn, gi¶m bít phiÒn hµ cho c¸c chñ ®Çu t thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Theo t«i mét doanh nghiÖp chØ cÇn bèn lo¹i giÊy tê: ®¬n xin thµnh lËp doanh nghiÖp, ®iÒu lÖ ho¹t ®éng, giÊy chøng nhËn vèn, hîp ®ång thuª mín mÆt b»ng (hoÆc quyÒn sö dông mÆt b»ng) lµ ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp võa vµ nhá. M« hÝnh qu¶n lý DNV&N bé kh&®t côc qlht dnv&n Chi côc khu vùc Phßng t¹i TØnh-tp ( Thuéc së kh & ®t) hiÖp håi c¸c dnv&n (tæ chøc hç trî dnv&n 1.2 ChÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝn dông Khã kh¨n phæ biÕn ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá ë c¸c níc lµ thiÕu vèn ®Çu t ban ®Çu.V× vËy ®Ó khuyÕn khÝch tÝch tô vèn nhanh ,cÇn ph¶i ¸p dông chÝnh s¸ch gi¶m thuÕ víi doanh nghiÖp võa vµ nhá. ViÖc u ®·i, cã thÓ tiÕn hµnh trong 5 n¨m ®èi víi c¸c s¾c thuÕ. Ngoµi ra nÕu doanh nghiÖp chi phÝ cho nghiªn cøu vµ triÓn khai thö nghiÖm s¶n phÈm míi . §µo t¹o nghiÖp vô vµ tay nghÒ th× ®îc khÊu trõ tríc khi tÝnh thuÕ c¶ n¨m. Nªn cã chÝnh s¸ch thuÕ u ®·i theo quy m« doanh nghiÖp vµ theo mét sè nghµnh mµ nhµ níc khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¸t triÓn ®ång thêi cÇn ph¶i thèng nhÊt c¸c u ®·i vÒ thuÕ, kh«ng ph©n biÖt lo¹i h×nh doanh nghiÖp. HiÖn nay tû lÖ vèn tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm tû lÖ rÊt thÊp, v× vËy nªn cã quy ®Þnh vÒ viÖc c¸c ng©n hµng ph¶i t¨ng tû lÖ cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vay trong tæng d tÝn dông. Th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng cã kh¶ n¨ng thÕ chÊp ®Ó vay vèn, do ®ã cÇn thµnh lËp mét quü b¶o l·nh tÝn dông cho doanh nghiÖp võa vµ nhá. Quü nµy sÏ b¶o l·nh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®èi víi phÇn vèn vay cßn thiÕu thÕ chÊp t¹i c¸c ng©n hµng. Nguån cña quü nµy cã thÓ lÊy tõ nguån ®ãng gãp cña c¸c ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông, c¸c doanh nghiÖp vµ hiÖp héi. C¸c quü nµy nµy b¶o l·nh kh«ng chØ phôc vô lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng tèt h¬n trong lÜnh vùc cung cÊp tµi chÝnh v× hä ®îc chia sÏ rñi ro. Sù tån t¹i cña hÖ thèng tµi chÝnh phi chÝnh thøc lµm cho chi phÝ giao dÞch tÝn dông vµ rñi ro cao. V× vËy hÖ thèng ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian cÇn ®îc ph¸t triÓn m¹nh h¬n ®Ó c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá dùa vµo ®ã ph¸t triÓn thay v× ph¶i dùa vµo khu vùc tµi chÝnh phi chÝnh thøc nh hiÖn nay. 1.3 ChÝnh s¸ch thÞ trêng vµ c¹nh tranh Nhµ níc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p thÞ trêng cho doanh nghiÖp võa vµ nhá th«ng qua mét chÝnh s¸ch chung dµnh cho doanh nghiÖp võa vµ nhá, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ. ChÝnh s¸ch nµy tríc hÕt ph¶i b¶o ®¶m sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng, kh«ng cã hiÖn tîng ®éc quyÒn, hç trî c¸c doanh