Tài liệu Phát triển các công cụ phân tích và dự báo trên thị trường chứng khoán việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỔ CHÍ MINH ĐẺ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP BỘ PHÁT TRIỂN CÁC CÔNG CỤ PHÂN TÍCH VÀ Dự BÁO TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM Chủ nhiệm đề tài: TS. NGUYỄN THỊ LIÊN HOA Mã số: B2006 - 09 - 14 Thành viên đề tài: PGS.TS. PHAN THỊ BÍCH NGUYỆT ĐH Kinh tế TP.HCM- Thư ký đề tài ThS. LÊ ĐẠT CHÍ ĐH Kinh tế TP.HCM ThS. TRẦN THỊ HẢI LÝ ĐH Kinh tế TP.HCM ThS. DƢƠNG KHA ĐH Kinh tế TP.HCM TP.HỔ CHÍ MINH Năm 2006 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BEMI D/P Barings‟Emerging Markets Indexces Dividend/Price E/P Earning/Price (Thu nhập/Giá) GNP Gross National Product HASTC Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội IFC International Finance Corporation IMF International Monetary Fund MA Moving Average MACD Moving Average Convergence / Divergence MFI Money Flow Index MISC Morgan Stanley Capital International P/E Price/Earning (Giá/Thu nhập) PBV Price-Book Value RSI Relative Strength Index SGDCK Sở Giao dịch Chứng khoán TTCK Thị trƣờng chứng khoán TTGDCK Trung tâm giao dịch chứng khoán ƢBCKNN Ủy ban Chứng khoán Nhà nƣớc VN Việt Nam VSD Hệ thống thanh toán, lƣu ký và bù trừ chứng khoán VSE Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM WB World Bank ii DANH MỤC PHỤ LỤC THAM KHẢO Phụ lục 1 Các dạng Fibonacci Phụ lục 2 Các mẫu hình đồ thị 2.1 Mô hình vai-đầu-vai 2.2 Mô hình song đỉnh, mô hình song đáy 2.3 Mô hình tam giác cất cánh, mô hình tam giác hạ cánh 2.4 Mô hình đỉnh và đáy bầu 2.5 Mô hình liên tiếp 2.6 Mô hình nến (Candle Stick) Phụ lục 3 Vận clụng MACD (Moving Average Convergence / Divergence) Phụ lục 4 Vận dụng MFI (Money Flow Index) Phụ lục 5 Vận dụng RSI (Relative strength Index) Phụ lục 6 Mô hình Bollingcr Bancl Phụ lục 7 Kết quả kiểm định mô hình dự báo giá chứng khoán trên TTCK Việt Nam Phụ lục 8 Nội dung phiếu khảo sát - điều tra Phụ lục 9: Mối quan hệ giữa xu hƣớng trong ngày và xu hƣớng dài hạn 3 DANH MỤC BẢNG HÌNH DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 : Kết quả kiểm địrih tính độc lập của 10 cổ phiếu ngẫu nhiên trên TTCK VN Bảng 2.2 : Kết quả ứng dụng MACD dự báo hậu nghiệm Bảng 2.3 : Những thống kê tóm tắt đối vói thị truòìig chứng khoán mói nổi Bảng 2.4 : Kết quả hồi quy FM Bảng 2.5 : Những kết quả tƣơng tự đƣọc tổng hợp Bảng 2.6 : Danh sách 20 công ty trong mẫu nghiên cứu Bảng 2.7 : Dữ liệu quan sát Bảng 2.8 : Dữ liệu giá và cổ tức đƣọc thu thập nhƣ sau Bảng 2.9 : Dữ liệu ln của giá và cổ tức DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1 : Chu kỳ thị trƣờng Hình 1,2 : Vn-Index, những tín hiệu mua và bán theo lý thuyết Dow Hình 1.3 : Các đợt sóng minh hoạ cho lý thuyết sóng Elliott Hình 1.4 : MACD của giá cổ phiếu Autozone Hình 1.5 : MACD và đƣòng tín hiệu giá cổ phiếu Autozone Hỉnh 1.6 : PepsiCo và RSI 14 ngày Hình 2.1 : ứng dụng Fibonacci đự báo giá cổ phiếu của VNM Hình 2.2 : Tỷ số E/P, PBV và tỷ suất sinh lọi trung bình Hình 3.1 : So' đồ công bố thõng tin trên thị trƣòìig chứng khoán VN Hình 3.2 : Mô hình giám sát của sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam IV LCH MO' DAU CHUONG I. TONG QUAN VE cAc MO HINH PHAN TiCH VA Dl/ BAO GIA CHUNG KHOAN 1.1. Thj tru· li~u dU'Q'C cong b6 ho~c dUQ'C "ban" trong· khoang th(yi gian 6 nam qua cua thi trucmg ch(mg kl-ioan Vi~t Nam d~ tiei1 hfmh phan tich djnh lm;mg, ki~m ch(rng tfnh hi~u qua etta lhi lrucmg ch(rng kho{m Vi9t Nam. Ben qmh do, d~ ali cling ap d~mg nhCi'ng cong C~l ky tJm~t (1110 hJnh, d6 thj, chuang trlnh, ... ) nh~m (rng dvng vao phan tich va dv· bao gia ch(mg khoan tren thi truang Sll' Vi~tNam. KET cAu CUA Dt TAl: D~ tai du'Q'c ket cAu g6m 3 chuang: Clmung 1: TfJng quan v~ cac m·o hinh phan tich va dv· bao gia chtrng khoan. Chuung 2: Ki~m djnh tfnh hi~u qua thong tin va trng dvng cac cong q1 phan tich va dv bao tren thi tnrcmg ch(rng khoan Vi~t Nam Chuung 3: Nhfi'ng giai phap nh~m trng d~mg cac mo hinh ph an tfch va d~r bao gia cht:rng khoan tren thi tnrcmg ch(rng khoan Vi~t Nam. 1 CHU'ONGI TONG QUAN vt cAc Mo HiNH PHAN TicH v A Dlj BAO GIA CHUNG KHOAN 1.1. THJ TRU'O'NG HI:¢U QUA THONG TIN TRONG PHAN TICH BAO GIA CHUNG KHOAN 1.1.1. Thi tru·crng hi~u VA DT/ qua thong tin phan anh trong ghi chu·ng khoan Thj tmcmg hi~u qua c6 vai tro quan trQng trong vi~c quy~t djnh ~t,ra chQn cac plmong phap phan tich va dt,r bao ch(rng khoan. Khai ni~m tfnh hi~u qua ct:1a TTCK rfit ph6 bi~n ttr nhilng nam 60 ctJa th~ ky tni'6'c. Ngu·o·i ta thuO'ng phan bi~t hai lo~i thi tnro·ng hi~u qua: thi tru·o·ng hi~u qua vS ho~t c19ng va thi tru·o·ng hi~u qua vs "phan b6 thong tin" 1• Trang thi tmo·ng hi~u qua vS ho~t d()ng: m()t hfmh vi mua hay ban kh6i luqng Ion hfmg h6a it anh huo·ng d~n gia trong m()t tho·i gian hqp ly. Thi tru·o·ng hi~u qua vS phan b6 thong tin: gia ch(mg khoan diSuchinh nhanh chong de n~.m b~t duqc cac thong tin m6'i, vi th~ gia hi~n hanh ct:m nhu·ng ch(rng khoan .phan anh tfit ca cac thong tin vS cht:rng khoan. Trang m()t thi tnro·ng nlm th~ cac nha dfiu tu chi tim ki~m duqc sufit sinh lqi ty I~ thu~n v6·i rui ro ma hQ chfip nh~n. Khong ai c6 thS ki~m duqc m()t ty I~ sinh lqi bflt thuo·ng khi bftt c(r thong tin m\o pluit ra, ngay l~p t(rc hfmg ngan nha phan tfch va nha dfiu tu duy ly bi~n thong tin nay thanh phan (rng CLJa hQ tren thi truo·ng. vl aday chung ta chi t~p trung vao thi tru·o·ng hi~u qua vs thong tin. 1.1.2. D~c di~m cua thj trm'rng hi~u qua ofii vo·i gia chu·ng ld10an Thti· nhdt, thi tru·o·ng hi~u qua c6 m()t s6 luqng l6·n cac thanh vien tham gia bi~t t6i da h6a IQ·i nhu~n b~ng vi~c phan tich va danh gia cac chu·ng khoan, cac · thanh vien nay d()c l~p v6·i nhau. Thu· hai Ia cac thong tin lien quan t6·i ch(rng khoan c1~n c1uvc v6'i thi tmo·ng m¢t each ngfiu nhien va tho·i gian ctJa m¢t thong bao nhin chung Ia d¢c l~p v6'i cac thong bao khac. Thu· ba Ia cac nha dfiu tu t6i da h6a lqi nhu~n diSu chinh gia cht:n1g khoan m()t each nhanh ci16ng dS phan anh tac d()ng ctJa nhli'ng thong tin m6i M~c du vi~c di&u chinh gia c6 th~ khong hofm hao nhung ch(mg khong bi thien l~ch. DiSu Xem philn ph\t lvc C Bich Nguyl$l Ly thuy~l thj tmcmg v&n hi~u qua - sach Dilu tu tai chinh etta TS. Phan Thj 2 nay c6 nghTa Ia thinh tlwang thi tnremg se di~u chinh qua m(rc hay cling c6 J(Jc di~u chinh ySu hon, di~u quan trQng Ia b~n ch~ng th~ doan duqc di~u gi se xay ra t~i bfit ky mot tho·i di~m nao cho tnr6'c. Gia ch(rng khoan di~u· chinh nhanh chong b6·i vi c6 rfit nhi~u nha dfru tu t6i da h6a ty sufit sinh lqi dang c~nh tranh I~n nhau. Cu6i cimg Ia vi gia ch(rng khoan di~u chinh theo tfit ca nhi:i'ng thong tin m6'i nen gia cua nhG'ng ch(rng khoan nay se phan anh tfit ca cac thong tin c6 sin va duQ·c cong b6 r()ng d1i 6· mQi tho·i di~m. Vi thS ma n6 se phan anh khong thien I~ch tfit ca nhfi'ng thong tin c6 s~n hi~n tho·i va da bao g6m rui ro ClJa vi~c n~m giG' ch(rng khoan. Tom l~i trong m()t thi truo·ng hi~u qua, ty sufit sinh 19·i mong dqi bao ham gia hi~n hanh ClJa ch(rng khoan d6 Se phan anh rui ro ClJa n6, di~U nay c6 nghTa Ia cac nha dfru tu mua ch(rng khoan 6· m(rc gia thong tin hi~u qua se nh~n duvc m()t ty sufit sinh IQ·i phu hqp v6'i rui ro phai ganh chiu tu· ch(rng khoan. 1.1.3, Cac d~ng ciia th! tru·(rng hi~u qua thong tin Cac nha kinh tS thuo·ng djnh nghTa ba m(rc d9 cua thi tru·o·ng hi~u qua, duqc phan bi~t bo·i m(rc dQ thong tin da phan anh trong gia ch(rng khoan. 6 m(rc d9 th(r nhfit- thi truo·ng hi~u qua d~ng y~u: gia ca phan anh thong tin da ch(ra d~rng trong hf> SO' gia ca qua kh(r. th(r hai - thi truang hi~u qua d~ng vtra phai: gia ca khong chi phan . ' alih gia ca trong qua kh(r ma con phan anh tfit ca thong tin da coilg b6 khac. 6 m(rc d9 M(rc d9 cao nhfit- thi tnro·ng hi~u qua d~ng m~nh: gia ca phan anh tfit ca thong tin c6 th~ c6 duqc b~ng each phfm tich tl mi v~ cong ty va v~ n~n kinh t~. Chung ta se tim hi~u ro hon v~ 3 hinh th(rc ClJa thi tru·o·ng hi~u qua 6• du6'i day: a. Thi trm'rng hi~u qua d~ng y~u Thi tru·ang hi~u qua d~ng y~u gia djnh r~ng gia ch(mg khoan hi~n t~i phan anh dfry dtl tdt ca thong tin TTCK, bao gf>m d.c m(rc gia, ty sudt sinh lqi, kh6i luQ·ng giao djch Jjch Sll', va cac thong tin khac dU'Q'C t~O ra ttl' thj tnro·ng n]m nhtJng giao djch Jo Je, giao djch nguyen Jo Va CaC giab djch dU'Q'C tJwc hi~n bai CclC chuyen gia tren san giao djch. Gia djnh nay ng~1 y rflng ty sufit sinh lo·i va thong tin v~ dCi' li~u ljch st:r khac khong c6 lien h~ gi v6·i ty suAt sinh lQ·i hi~n t~i. Vi v~y, chung ta chi d~t duvc rfit it IQ·i nhu~n ttr vi~c st:r dpng nguyen t~c giao dich ma dp·a vao d6 ch(mg ta quy~t djnh mua va ban ch(rng khoan din c(r vao ty sufit sinh lqi va cac du· li~u khac trong qua kh(r. T6m l~i, 6· thi truo·ng hi~u qua d~ng y~u, gia ca phan anh thong tin da chu·a d~rng trong h6 so· gia ca qua kht:r, ta khong th~ t~o duvc d.c sieu ty suA~ sinh lqi lien t~1c biing vi~c nghien c(ru ty sufit sinh IQ·i qua kh(r. 3 b. Thi truirng hi~u qua d~ng vira phai Gia djnh thj tnrcmg hi~u qua d~ng vtra phai cho r~ng ghi ch(mg khmin hi~n t~i phan anh tfit ca cac thong tin cong c()ng. Gia djnh thi tmcmg hi~u qua vtra phai VUQt qua thj trm:Jng hi~u qua d~ng y€u 6" di€m gia ch(mg khoan, ty sufit sinh lQ·i, kh6i luqng giao djch d~u OUQ'C cong b6 r()ng rai. Thong tin cong c()ng bao g6m cac thong tin phi thi trucmg nlm thon.g bao v~ tim nh~p c6 t(rc, ty s6 PIE, ty sufit c6 t(rc DIP, ty s6 PBV, chia tach c6 phi€u, cac thong tin v~ n~n kinh t€ va cac thong tin chinh trj. Gia djnh thi trucmg hi~u qua vtra phai ng\1 y r~ng nha dAu tu khi dua ra quy~t djnh ma d\ra vao thong tin da dUQ'C cong b6 r()ng rai se khong th€ d~t dm)'C m(rc IQ'i nhu~n tren m(rc trung binh tu cac giao djch (sau khi da di~u chinh rui ro va tinh d~n chi phi giao djch). :Di~u nay c6 thS ly giai Ia gia ch(mg khoan phan anh tfit ca cac thong tin cong c()ng m6'i. c. Thj tru·(rng hi~u qua d~ng m~nh Gia djnh thi trm':mg hi~u qua d~ng m~nh cho r~ng gia ch(rng khoan phan anh dAy du tfit ca thong tin ttr ngu6n thong tin cong c()ng cho d€n ngu6n thong tin rieng. :Di~u nay c6 nghTa r~ng khong c6 nh6m nha dfiu tu nao c? thS d9c quy~n· ti€p c~n cac thong tin lien quan d€n vi~c hinh thanh nen gia ch(rng khaan. Vi th€, khong c6 nh6m nha dfiu tu nao c6 thS d~t duqc ty sufit sinh lqi sau khi da di~u chinh rtti ro tren m(rc trung binh. Gia dinh thi tmcmg hi~u qua d~ng nwnh vuqt qua hai gia djnh thi trucmg d~ng y€u va d~ng vtra phai. V6·i gia djnh thj tmcmg hoan hao, tfit ca cac thong tin d~u khong c6 chi phi va c6 s~n cho tfit ca mQi nguo·i Ia nlm nhau 6" cung thcYi gian. Trong m()t thj tnro·ng nhu v~y ch(mg ta se quan sat thfry cac nha dAu tu may m~n va khong may m~n, nlmng ch(mg ta se khong tim thfry bfrt c(r nha dfru tu naa co thS lien tvc danh b~i thi truo·ng. 1.2. GIA cr-r(J'NG KHOAN TREN TH! TRU'ONG M6'I NC>I Hi~n nay tren th€ gi6'i, c.J cac thi tnro·ng ch(rng khoan phat tri€n, cac nha phan tich va d\1' bao da ap d\lllg va dua ra nhi~u cong C\J gitlp cho cac nha dfiu tu tt"en thj truo·ng dv· bao duqc gia ch(rng khoan m()t each chinh xac nh~m dua ra cac quy€t djnh dfiu tu cua minh. Nhil'ng phuung phap d\r bao gia ch(rng khoan c6 nhi~u each ti€p c~n kh{lC nhau. C6 th~ d\r baa gia ch(rng khaan thong qua cac cong cv phan tfch ky thu~t, c6 th~ phan tich thong qua chu6i tho·i gian, c6 th~ thong qua dv· baa tim nh~p, c6 th~ ap dvng cac ly thuy€t diu tu t~li chfnh hi~n d~i, c6 th~ ttr vi~c phan tich du true rui ro ella cac ch(rng khoan ... Tuy nhien vi~c (rng d\lllg cac cong C\1 nay tren cac thj tmo·ng la khac nhau. D6i v6·i cac mr6'c phat triSn thi vi~c (rng dvng tr6' nen dun gifm hun vi thong tin dUQ'C minh b~ch hun va thi tmo·ng cling tr6· nen 6n djnh hun. D6i v6'i thi tnro·ng cac nu6'c dang phat tri~n cling tr6· nen ph(rc t?p khi ap dvng 4 cac mo hinh phan tich va dt,r bao gia chtrng khoan. C1,1 th~, hi~n nay, theo World Bank, IFC va Morgan Stanley Capital International (MSCI) quan ni~m thi tnr&ng & cac nu6'c dang phat tri~n Ia nhli'ng thi tmcmg m6·i n6i v6·i cac d~c di~m sau: • D(> bi~n d()ng ctm cac thi tnrcmg chtrng khoan la cao, cao hun nhi~u so v6'i cac thj trm'mg phat tri~n. Theo nghien c(ru ctm IFC thi d() bi~n d()ng cua thi tmcmg chtrng khmin trung binh, dm;)'c do b~ng d() l~ch chufin, tinh trong vong 60 thang cua cac thi tmo·ng m6'i n6i thuo·ng cao hun thi tmo·ng cht:rng kh9an cac nu6'c phat tri~n khoang 2 Ifin. Do d6, v6·i rtli ro cao nen cac nha dftu tu ky vQng m()t ty suAt sinh I9·i cao, cao hun thi tnro·ng cua cac nu6'c phat tri~n. Tru6'c nhli'ng nam 1990, ty sufrt sinh IQ'i trung binh cua thi tnro·ng m6'i n6i cling cao gftp 2,4 lfrn so v6'i ty sufrt sinh lQ'i trung blnh ctm cac thi tnro·ng phat tri~n. • Thi truo·ng cac mr6'c m6·i n6i st.-r phat tri~n cua n6 plw thu()c rAt nhi~u vao nhu·ng cong ty niem y~t hang dfiu. Do d6, S\-1' t~p trung nay cang I6·n thi rui ro thanh khoan cang cao. • Mt'.rc ·d() m& cu·a ra thi tnn1ng tai chinh qu6c t~ cua cac thi tmo·ng m6·i n6i kha h~n ch~. Nhli'ng rao can d6i v6·i cac nha d§.u tu nu6'c ngoai duvc bi~u hi~n nhu sau: Iwn ch~ cac nha dftu tu mr6'c ngoai tham gia thi tmo·ng; h~n ch~ mt'.rc d(> so· hull Clla cac nha dfiu tu nu6'c ngoai d6i v6·i cac cong ty trong mr6'~; Iwn ch~ cac nha dfiu tu nu6·c ngoai chuy~n I9·i nhu~n du6'i d~ng ti~n m~t v~ mr6·c ho~c Iwn ch~ vi~c rt'.1t v6n v~ ni.r6'c cling nlm Ia nhli'ng Iwn ch~ do d6ng ti~n ctm qu6c gia d6 c6 th~ chua chuy~n· d6i; ty gia va lai sufrt chua du9·c tha n6i ... trong cac tac phAm Clla Geert Bekaert va Campball R. Harvey (Research in Emerging Markets Finance - september 11, 2002) ph an bi~t 3 Io~i rao can m()t each tinh vi hun: Tht:r nhfrt cac rao can phap ly phan bi~t d6i xt:r giG'a nha dfru tu mr6'c ngoai va nha dftu tu trong nu6·c. Ch~ng h~n nhtr gi6·i Iwn so· hu·u mot cong ty d6i v6·i nha dfru tu nu6·c ngoai hay tim~ d6i v6'i dfru tu mr6'c ngoai. Lo~i rao can tht:r 2 c6 tinh chAt gian ti~p lien quan Ia kha nang ti~p c~n thong tin, h~ th6ng chufin mt.-rc k~ toan, cac quy djnh bao v~ nha dfru tu. Lo~i rao can tht'.r 3 Ia cac r(Ji ro chi c6 o· cac thj tnro·ng m6'i n6i, iam nan long cac nha dftu tu mr6'c ngoai nhu r(ti ro thanh khoan, r(Ji ro chinh trj, ri1i ro kinh t~ va r(Ii ro ti~n t~. M(>t s6 nghien c(ru cho thfry cac rui ro gian ti~p nay l~i c6 fmh hu6·ng 16'n 110'11 cac rui ro tn.rc ti~p. • Tinh minh b~ch Clla cac doanh nghi~p va Clla thi tnro·ng con thftp. Vi~c tuan thu cac quy djnh ki~m toan va cong b6 thong tin con bj coi Ia m(>t kh6 khan d6i v6·i cac doanh nghi~p tham gia niem y~t. 5 • Ty sufit sinh IQ·i etta thi tru(mg m6·i n6i phan ph6i khong chuftn.· Trang nhi~u nghit~n c(m v~ tfti chfnh nguo·i ta tlmang dO'n gifm h6a biing each coi ty sufit sinh lqi phan ph6i chuftn. V~ m~t tai chfnh, ty sufit sinh IQ·i phan ph6i khong chu~n c6 y nghTa Ia gia ch(mg khoan khong duqc hinh thanh m9t each ngftu nhien, cung cfiu chua du 16·n d~ cho gia ch(mg khoan hinh thanh m(.)t each ngfiu nhien. Hi~n tuqng kinh doanh n9i gian con di€n ra thuo·ng xuyen, chua c6 m9t CO' ch~ giam sat vi¢c cong bf> thong tin tren thj tnrang ... cli~U nay tac d()ng d~n gia ch(rng khmin, lam cho gia chu·ng khoan khong phan anh cac ·nhan t6 khach quan, khong tc;to thanh bu6c di ngfru nhien. Nlm v~y, khi so sanh v6i cac tieu chf cua IMF, WB, c6 th~ x~p Vi~t Nam vao danh 111\IC cac thi tnro·ng m6'i n6i. S~r bi~n d()ng Clta gia ch(rng khoan tren thi tru·o·ng m6'i n6i c6 nhu·ng d~c thLl rieng so v6'i cac dc;tng thi tru·o·ng khac. Nghien c{ru cac mftu hinh bi~n d()ng etta ty sufit sinh lqi va rui ro Ia d~·ati danh duqc m6i quan tam 16'n cua cac nha nghien c(ru ly thuy~t lfrn cac nha nghien c(m tlwc nghi~m. Cac nghien cu·u nay eta b~t dftu t~p trung vao cac thi tmo·ng cac qu6c gia phat tri~nk~ tLr giG'a cu6i th~p nien 70. Cac nghien c(ru th~rc nghi~m da dua ra nhi~u hi~u bi~t quan trQng cho vi~c djnh gia c6 phi~u o· cac thi tru·o·ng phat tri~n, trong khi d6 cac nghien cu·u v~ djnh gia ch(rng khoan 6· cac thj truo·ng m6'i n6i ~6·i chi b~t dftu gifi'a nhCi'ng nam 1990. Nghien c(ru v~ cac thi tru·o·ng m6·i n6i chu y~u d~ra tren 3 nha cung cftp du· li~u: Cong ty tai chfnh qu6c t~ (IFC), Morgan Stanley Capital International (MSIC) va ING Barings'Emerging Markets Indexces (BEMI). Trang qua khu·, djnh nghTa cua IFC v~ thi tnro·ng m6·i n6i chi dva vao tieu chuftn n~n kinh t~ m6'i n~i: N~u GNP tren dftu nguo·i cua qu6c gia khong vuqt qua nguo·ng quy djnh etta ngan hang th~ gi6·i d~ duqc x~p vao qu6c gia c6 tim nh~p cao, c6 nghTa Ia n~u m()t qu6c gia du. di~u ki~n d~ duvc vay tLr ngan hang th~ gi6·i, thi TTCK cua qu6c gia d6 duqc xem Ia m6'i nf>i. Tuy nhien, m()t vai TTCK m6i nf>i th1,1·c chfit lc;ti 16n hO'n va thanh khoan cao hO'n m()t s6 thi tmo·ng phat tri~n. Vi th~, trong tuO'ng Iai, IFC d~r djnh dua ra m9t djnh nghTa m6'i trong d6 ca tieu chuftn kinh t~ va tieu chuftn TTCK duqc xem xet. Vao dftu nhfi'ng nam 1990 cac nha dftu tu b~t dfiu b6 ti~n vao cac thi tnro·ng m6'i n6i Clta Chau Au, Chau My latinh, Chau A, Trung Dong va Chau Phi. Tfnh hfip.dfrn cua cac thi tmcmg nay thi kha d~ hi~u. Th(r nhfit, cac TTCK m6'i n6i c6 ty sufit sinh lQ'i ky vQng cao vi tang tnro·ng kinh t~ cao. Nhi~u nghien c(m da cho thfiy riing tri~n vQng v~ ti~m nang phat tri~n kinh t~ se lam tang ty suftt sinh IQ·i tai chinh. Thu· hai, hftu h~t cac thi tnro·ng m6'i n6i khong ch~y theo Ian song etta TTCK da phat tri~n vi v~y cung cfip s1,1· bao hi~m d6i v6·i cac khoan 16 a cac thi tmo·ng da phat tri~n. Tlwc ra, cac chuyen gia dftu tu da ca ngqi nhCi'ng lqi fch cua da dc;tng h6a cac khoan dftu tu vao thj tru·o·ng m6'i n6i trong danh m1,1c dfiu tu qu6c t~. M9t s6 nghien c(ru khoa hQc 6 th~m chi da tranh lu~n r~ng da d(;lng h6a Ia m9t bC'ra an tru·a mi~n phi dang ·cha dQ'i cac nha dfiu tu vao cac TTCK m6'i n6i. Nhin chung, cac nghien c(ru da t~p trung vao xem xet Sl,f (mg Xll' cua suAt sinh lqi va OQ l~ch chuftn 0' cac thi tnrcmg tai chinh m6'i n6i, chti ySu t;llp trung vao nhfrng diu hoi sau. • D9 l~ch chuftn ctia ty suAt sinh lqi 6· cac TTCK m6'i ri6i c6 thay a6i theo thai gian khong? NSu c6 thinhil'ng thay a6i d6 c6 th~ dt,r bao duqc khong? • Nhfrng d9t biSn 16'n trong cac TTCK m6'i n6i c6 thucmg xay ra khong? . • C6 m6i quan h~ nao gifl'a rui ro thj trucmg va ty su~t sinh lQ'i ky VQng trong cac thi trucmg m6'i n6i hay khong? • Vi~c tt,r do h6a c6 tac d9ng dSn d9 l~ch chuftn cua ty su~t sinh IQ·i a cac thi tmang tai chinh m6'i n6i hay khong? C6 le d~c tmng n6i b~t nhfit ctta cac thi trucmg nay Ia d9 l~ch chuAn cao han so v6·i cac thi trucmg da phat tri~n. Cac nghien c(ru da tim th~y ch(rng c(r nwnh me r~ng d9 l~ch chuftn ty su~t sinh IQ·i o· cac thj trucmg m6·i n6i thay a6i theo tho·i gian va c6 th~ dl,l' bao dU'Q'C trong hfiu hSt ca~ qu6c gia. N6i chung, nhfi'ng thay a6i trong OQ l~ch chuftn c6 tinh b~n vfl'ng cao. Ty su~t sinh IQ·i c6 phiSu 6· cac thi truo·ng nay c6 th~ dl,l' bao OU'Q'C 6· chirng 111\-l'C nhfit djnh d\-ra vao cac biSn cong Cl) phtl lwp nhu E/P, PBV, ... Ho;n niht, cac nghien ct:ru. da khong tim th~y m6i quan h~ nao gia'a cy suftt sinh lqi ky VQllg va cac tlm6·c do khac nhau v~ rui ro thj tru·o·ng. Ch(nig Clr nay mau thufin v6·i dv· doan cua hfiu hSt cac 1110 hinh djnh gia tai san. Trong phftn 16'n cac truo·ng hqp, nguo·i ta khong tim thfiy b~t ky b~ng cht:rng nao v~ nhCi'ng anh hu6·ng h~ th6ng cua vi~c tv do h6a thi tnrcmg len d9 l~ch chuftn ctia ty su~t sinh lqi c6 phiSu. Tinh tr(;lng kem d6ng b9 trong giao djch va s6 IAn giao djch Iwn cbS tro'ng thi tmo·ng m6·i n6i da dfrn dSn nhi~u sai l~ch trong cac chi s6 thi tru·o·ng. Xem xet hai ch(rng kho~n A va B trong d6 B duqc giao djch ft thuang xuyen 110'n A. Khi thong tin thj tmo·ng s~n c6 thi gia ch(rng khoan A phan t:rng nhanh han gia cht:rng khoan B. Phfm (rng ch;llm (tr~) han trong gia ·ch(rng khoan B t?o ra m9t tuang quan chu6i duang gia t(;!O giCi'a cac ty su~t sinh lQ'i Clta hai ch(rng khoan nay. NSu cac ch(rng khoan nay cung du'Q'C dua vao trong m9t chi s6 thi chu6i tuang quan cheo se t?O nen hi~n tuvng tv' tuang quan trong chi s6 d6. Cac nghien c(ru cling da chi ra r~ng, d~ n~m b~t du'Q'c ty su~t sinh IQ·i ctia TTCK m6·i n6i thi thong tin n9i dja quan tn;mg hun thong tin qu6c t~. Day Ia m9t bi~u hi~n etta cac phan do(;ln cua thi tnro·ng m6·i n6i. Nhfrng k~t qua nghien c(m khac cho thfty r~ng kha nang ~v· bao c6 th~ du9·c giai thfch bai nhu·ng thay d6i theo thai gian ctia cac phfin bit rt:ti ro kinh t~. Cac thj tnrcmg c6 phi~u da phat tri~n chju anh hu6·ng r~t 16'n b6·i moi truang kinh t~ qu6c t€. NgtrQ'C l(;li, ty sufit sinh lqi cua c6 phi~u trong cac thi tru·o·ng m6·i n6i c6 th~ d\-1' bao OU'Q'C b~ng each Sll' d\-mg dtc bi~n cong C\-1 dja phuong thay vi toan cftu. M(rc 7 d() d\1' bao duqc a cac thj trucmg m6'i n6i cao hon dang k~ so v6'i cac thj tr~·cmg da phat tri~n. M()t ngm)'i nao d6 se tranh lu~n r~ng quan sat nay c6 Je Ia dftu hi~u cua phan do~n thj tru(mg va r6t CUQC Jam cho mtl'C dQ tU'O'llg quan thfip gifi'a thj trUng h~t Sll'C Ian lao tai gia trj tai san cua nha d~u tu, nen vi~c tim hi~u va n~m r5 cac lo~i xu huang Ia di~u dn thi~t tru6·c tien d6i vai m()t nha giao djch. D~ d~ dang hinh dung ra cac Io~i xu huang nay, chung ta c6 th~ theo doi cac hinh I. I. Chfnh vi thj tnro·ng c6 cac xu hu6·ng nhu v~y ma hinh thanh nen cac di~m dinh va day khac nhau, va cling chfnh tir cac di~m nay da hinh thanh nen m<)t trong cac ky thu~t co ban cua phan tich ky thu~t Ut xem ;et chu6i cac dinh va dal d~ dua ra phan doan. Hinh 1.1: Chu ky th! truimg Xu hu6·ng chfnh ·If hay dai Iwn Xu huang ng5n han t\. . r Xu hu6·ng trung Iwn hay thu· dp v1/ Xem plw l~1c 9 - M6i quan h~ girra xu htr6·ng trong ngay - intraday trend va xu lm6·ng dai lwn -secular trend. · Chi tiet v~ chu6i cac dinh va day xem plw lvc 2- Cac mflu hinh db thi