§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
Lêi më ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay, víi sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ
n-íc còng nh- doanh nghiÖp T- nh©n, muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc c¸c doanh
nghiÖp cÇn ph¶i tr¶i qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh thu lîi nhuËn tõ chÝnh s¶n phÈm
®ã .
BiÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét trong nh÷ng chØ
tiªu hÕt søc quan träng trong hÖ thèng chØ tiªu kinh tÕ tµi chÝnh. TiÕt kiÖm trong gi¸
thµnh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp bao giê còng cã ý nghÜa to lín ®èi víi viÖc t¨ng
tÝch luü vµ gãp phÇn tõng b-íc n©ng cao ®êi sèng ng-êi lao ®éng. PhÊn ®Êu ®Ó kh«ng
ngõng tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng vµ th-êng
xuyªn cña c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý doanh nghiÖp.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn nay nhiÖm vô tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa kinh tÕ chÝnh trÞ ®Æc biÖt quan träng. ®Ó ph¸t triÓn vµ
®i lªn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã chiÕn l-îc c¹nh tranh tèi -u, s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp lµm ra ph¶i ®-îc thÞ tr-êng chÊp nhËn, vµ ph¶i ®¸p øng nhu cÇu ng-êi
tiªu dïng. Do ®ã gi¸ thµnh lµ vÊn ®Ò quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp vµ nã lµ yÕu tè rÊt
quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp .
§èi víi C«ng ty Xi m¨ng Hoµng Th¹ch tr¶i qua 25 n¨m bÒ dµy kinh nghiÖm s¶n
xuÊt xi m¨ng phôc vô cho ngµnh x©y dùng. MÆc dï ph¶i c¹nh tranh ®èi ®Çu víi nhiÒu
C«ng ty xi m¨ng trong n-íc nh-ng tíi nay s¶n phÈm cña C«ng ty ®· kh¼ng ®Þnh chç
®øng trªn thÞ tr-êng trong n-íc. Trong thêi gian t×m hiÓu vµ nghiªn cøu thùc tÕ s¶n
xuÊt kinh doanh t¹i C«ng ty Xi m¨ng Hoµng Th¹ch b¶n th©n em nhËn thÊy C«ng ty cßn
mét sè vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®ã lµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña C«ng ty Xi m¨ng
Hoµng Th¹ch.
§-îc sù nhÊt trÝ cña ThÇy gi¸o h-íng dÉn em chän ®Ò tµi :
Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ mét sè biÖn ph¸p
gi¶m gi¸ thµnh t¹i C«ng ty Xi m¨ng Hoµng Th¹ch n¨m 2005 .
Víi kiÕn thøc ®· ®-îc häc ë tr-êng §¹i Häc B¸ch Khoa Hµ Néi vµ sù h-íng
dÉn tËn t×nh cña ThÇy gi¸o h-íng dÉn TiÕn sÜ NguyÔn V¨n NghiÕn, cïng víi sù gióp
®ì cña c¸c phßng ban chøc n¨ng, c¸c ph©n x-ëng trong C«ng ty Xi m¨ng Hoµng Th¹ch
®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®å tèt nghiÖp nµy.
1
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
* Néi dung ®å ¸n gåm 3 ch-¬ng :
Ch-¬ng I : C¬ së lý thuyÕt vÒ ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm .
Ch-¬ng II: Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng
ty Xi m¨ng Hoµng Th¹ch .
Ch-¬ng III: C¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm .
Song kh¶ n¨ng cña b¶n th©n cßn nhiÒu h¹n chÕ, v× thÕ ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch
tæng hîp vµ x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cßn nhiÒu ®iÓm ch-a s©u s¸t, c« ®äng. Nªn
em rÊt mong ®-îc sù gióp ®ì chØ b¶o cña c¸c ThÇy, C« khoa Kinh tÕ Qu¶n lý - Tr-êng
§¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi
Em xin tr©n träng c¶m ¬n./.
2
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
Ch-¬ng I
C¬ së lý thuyÕt vÒ ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm
I . Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸. Gi¸
thµnh lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn, cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao
®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét khèi l-îng s¶n phÈm
nhÊt ®Þnh.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt : mÆt hao phÝ
s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. TÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ( ph¸t sinh trong
kú, kú tr-íc chuyÓn sang ) c¸c chi phÝ trÝch tr-íc cã liªn quan ®Õn khèi l-îng s¶n
phÈm, lao ®éng, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi
c¸ch kh¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ
doanh nghiÖp bá ra ë bÊt kú nµo nh-ng cã liªn quan ®Õn khèi l-îng c«ng viÖc, s¶n
phÈm ®· hoµn thµnh trong kú.
* ý nghÜa cña gi¸ thµnh s¶n phÈm :
Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, gi¸ thµnh lµ mét chØ tiªu quan träng cña chØ tiªu chÊt
l-îng ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, gi¸ thµnh lµ biÓu
hiÖn b»ng tiÒn cña tæng sè chi phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp
bá ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm . Bëi nã bao gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cã
liªn quan ®Õn s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm . Nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c yÕu tè
s¶n xuÊt, tr×nh ®é vÒ tæ chøc s¶n xuÊt , qu¶n lý lao ®éng vËt t- qu¶n lý tiÒn vèn .
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c ph-¬ng ¸n kinh tÕ.
Gi¸ thµnh lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ cña s¶n phÈm . Trong ph¹m vi x· héi viÖc
gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu t¨ng nguån tÝch luü
cho nÒn kinh tÕ .
§Ó ®¸nh gi¸ ®óng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ßi hái gi¸
thµnh ph¶i tÝnh ®óng tÝnh ®ñ ®Ó bï ®¾p ®-îc lao ®éng sèng , lao ®éng vËt ho¸ ®· bá ra
®Ó s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm . Trong ph¹m vi toµn doanh nghiÖp gi¸ thµnh cµng h¹ th×
3
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
hiÖu qu¶ lao ®éng cµng cao . ViÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p
chñ yÕu t¨ng nguån tÝch luü cho doanh nghiÖp .
4
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
II. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh
§Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng
nh- yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®-îc xem xÐt d-íi nhiÒu gãc ®é,
nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ kh¸c nhau . VÒ lý luËn còng nh- trong thùc tÕ, ngoµi
c¸c kh¸i niÖm gi¸ thµnh x· héi, gi¸ thµnh c¸ biÖt, cßn cã kh¸i niÖm gi¸ thµnh c«ng
x-ëng, gi¸ thµnh toµn bé …
XÐt theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån gèc sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh ®-îc
chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc, gi¸ thµnh thùc tÕ :
1.Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch :
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ cña kú tr-íc vµ c¸c ®Þnh møc c¸c dù to¸n chi phÝ cña
kú kÕ ho¹ch . Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh møc ®é giíi h¹n chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp trong kú kÕ ho¹ch . Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ mét chØ tiªu kinh tÕ
quan träng trong hÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt – kü thuËt – tµi chÝnh cña
doanh nghiÖp .
2.Gi¸ thµnh ®Þnh møc :
Gi¸ thµnh ®Þnh møc còng nh- gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, còng ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi
b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm . Tuy nhiªn kh¸c víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®-îc x©y dùng trªn
c¬ së c¸c ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ kh«ng biÕn ®æi trong suèt c¶ kú kÕ ho¹ch .
GÝa thµnh ®Þnh møc l¹i ®-îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i
tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch, do vËy gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi
®Ó phï hîp víi sù thay ®æi cña ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh
trong kú kÕ ho¹ch nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi
cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®-îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm .
3.Gi¸ thµnh thùc tÕ :
Gi¸ thµnh thùc tÕ ®-îc x¸c ®Þnh sau khi ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm
trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm . NÕu gi¸ thµnh kÕ
ho¹ch vµ gi¸ thµnh ®Þnh møc chØ bao gåm c¸c chi phÝ trong ph¹m vi kÕ ho¹ch vµ ®Þnh
møc th× gi¸ thµnh thùc tÕ bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh cã liªn quan
®Õn khèi l-îng c«ng viÖc hoÆc s¶n phÈm hoµn thµnh, trong ®ã v-ît ra ngoµi gi¸ thµnh
®Þnh møc vµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch nh- c¸c thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng, c¸c thiÖt h¹i do
5
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
ngõng s¶n xuÊt, c¸c kho¶n v-ît chi. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ nhÊt thiÕt ph¶i
®-îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n .
Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, gi¸ thµnh thùc tÕ ®-îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh tiªu thô :
a. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( cßn gäi lµ gi¸ thµnh ph©n x-ëng ) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi
ph©n x-ëng s¶n xuÊt ( chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt
chung ) . Bëi vËy gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn cã tªn gäi lµ gi¸ thµnh ph©n x-ëng .
b. Gi¸ thµnh tiªu thô ( gi¸ thµnh toµn bé ) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi
phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm , chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ,
chi phÝ qu¶n lý , chi phÝ b¸n hµng ) . Do vËy gi¸ thµnh tiªu thô cßn gäi lµ gi¸ thµnh ®Çy
®ñ vµ ®-îc tÝnh theo c«ng thøc :
Gi¸ thµnh
toµn bé cña
=
Gi¸ thµnh
s¶n xuÊt
s¶n phÈm
Chi phÝ qu¶n
+
lý doanh
+
nghiÖp
Chi phÝ b¸n
hµng
III. C¸c ph-¬ng ph¸p ph©n lo¹i chi phÝ SX kinh doanh
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
c¸c nguån lùc kh¸c nhau nh- nh©n c«ng, vËt t-, thiÕt bÞ, c«ng cô , mÆt b»ng, dÞch vô
mua ngoµi … ®· ®-îc sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kú nhÊt
®Þnh . Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®-îc biÓu hiÖn b»ng c«ng thøc .
G=C+V+M
Trong ®ã :
G : lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm ;
C : lµ toµn bé gi¸ trÞ t- liÖu s¶n xuÊt tiªu hao trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o ra s¶n phÈm ;
V : lµ chi phÝ nh©n c«ng ph¶i tr¶ cho ng-êi lao ®éng ®Ó chÕ t¹o ra s¶n phÈm ;
M : lµ toµn bé gi¸ trÞ míi do ng-êi lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau . Gi¸ thµnh
s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®-îc tËp hîp .
Trong thùc tÕ ®Ó phôc vô cho c¸c yªu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp, ng-êi ta tiÕn hµnh
ph©n lo¹i chi phÝ theo nhiÒu ph-¬ng ph¸p kh¸c nhau nh- sau :
6
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè chi phÝ :
§Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp , qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu
®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ,
chi phÝ ®-îc ph©n theo yÕu tè . VÒ thùc chÊt chØ cã 3 yÕu tè chi phÝ lµ chi phÝ vÒ søc lao
®éng, chi phÝ vÒ ®èi t-îng lao ®éng vµ chi phÝ vÒ t- liÖu lao ®éng . Tuy nhiªn ®Ó cung
cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ mét c¸ch cô thÓ h¬n nh»m phôc vô cho viÖc x©y dùng vµ ph©n
tÝch ®Þnh møc lao ®éng, viÖc lËp kiÓm tra vµ ph©n tÝch vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ , c¸c
yÕu tè chi phÝ trªn cã thÓ ®-îc chi tiÕt ho¸ theo néi dung kinh tÕ cô thÓ cña chóng . Tuú
theo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý ë mçi n-íc , mçi thêi kú mµ møc ®é chi tiÕt cña c¸c
yÕu tè cã thÓ kh¸c nhau . Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ ®-îc
chia thµnh 5 yÕu tè sau :
1.1 YÕu tè chi phÝ nguyªn vËt liÖu :
YÕu tè nµy bao gåm gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu,
dông cô, phô tïng, b¸n thµnh phÈm ( tÊt c¶ ®Òu mua ngoµi ) ®· ®-îc ®-a vµo sö dông
cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú .
1.2 YÕu tè chi phÝ nh©n c«ng :
ThÓ hiÖn sè tiÒn doanh nghiÖp ph¶i bá ra cho viÖc sö dông nh©n c«ng vµo ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm toµn bé tiÒn l-¬ng c¸c kho¶n phô cÊp c¸c kho¶n
th-ëng cã tÝnh chÊt l-îng, c¸c kho¶n trÝch theo chÕ ®é nh- : BHXH , BHYT, Kinh phÝ
c«ng ®oµn cña nh÷ng CBCNV tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú .
1.3 YÕu tè chi phÝ khÊu hao :
Bao gåm tæng sè khÊu hao cña toµn bé TSC§ sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú .
1.4 YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi :
Bao gåm sè tiÒn ph¶i tr¶ cho viÖc sö dông c¸c dÞch vô mua ngoµi vµo ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh trong kú . ( vÝ dô nh- tiÒn ®iÖn, n-íc, ®iÖn tho¹i, fax , thuª ngoµi
TSC§ )
1.5 yÕu tè chi phÝ b»ng tiÒn :
Gåm c¸c kho¶n tiÒn doanh nghiÖp ®· tr¶ hoÆc sÏ tr¶ ph¶i tr¶ trùc tiÕp d-íi h×nh
th¸i gi¸ trÞ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú ( vÝ dô tr¶ l·i vay, thuÕ ph¶i
nép, c«ng t¸c phÝ chi tiÕp kh¸ch héi häp )
7
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
ViÖc hÖ thèng chi phÝ theo yÕu tè cã t¸c dông cho biÕt ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh víi quy m« nh- kú b¸o c¸o , doanh nghiÖp cÇn huy huy ®éng ®-a vµo
sö dông nh÷ng nguån lùc nµo , mçi nguån lùc lµ bao nhiªu, trªn c¬ së ®ã lËp kÕ ho¹ch
cung øng vËt t- , lËp dù to¸n chi phÝ , lËp kÕ ho¹ch quü l-¬ng tÝnh to¸n nhu cÇu vèn l-u
®éng cho kú tiÕp theo .
2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo kho¶n môc gi¸ thµnh s¶n
phÈm :
C¨n cø vµo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i nhËn chi phÝ ®Ó ph©n lo¹i kh«ng
ph©n biÖt néi dung kinh tÕ . Ng-êi ta chia chi phÝ thµnh 5 kho¶n môc nh- sau :
2.1 Kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp :
Gåm gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ( cã thÓ mua
ngoµi hay tù chÕ ), b¸n thµnh phÈm mua ngoµi tham gia trùc tiÕp vµo c«ng nghÖ chÕ
biÕn s¶n phÈm ( sau khi ®· trõ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi ) .
2.2 Kho¶n môc chi phÝ tiÒn l-¬ng trùc tiÕp :
Gåm tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l-¬ng, tiÒn th-ëng th-êng
xuyªn, c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, Kinh phÝ c«ng ®oµn theo quy ®Þnh, l-¬ng phÐp
trÝch tr-íc ( nÕu cã) cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt .
2.3 Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung :
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý vµ nh÷ng chi phÝ
chung kh¸c ph¸t sinh ë bé phËn s¶n xuÊt ( ph©n x-ëng c«ng tr-êng ®éi s¶n xuÊt ) nãi
c¸ch kh¸c ®ã lµ nh÷ng chi phÝ cßn l¹i chi phÝ ph¸t sinh ë bé phËn s¶n xuÊt ngoµi chi
phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp . VÒ néi dung, kho¶n môc
nµy bao gåm c¸c kho¶n sau .
*Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng : bao gåm tiÒn l-¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh
chÊt l-¬ng, c¸c kho¶n tiÒn th-ëng trong l-¬ng, c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, Kinh
phÝ c«ng ®oµn theo l-¬ngcña CBCNV gi¸n tiÕp ë bé phËn s¶n xuÊt .
*Chi phÝ vËt liÖu: Gåm gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu sö dông ë bé phËn s¶n xuÊt
nh-ng kh«ng cã tham gia trùc tiÕp vµo c«ng nghÖ chÕ biÕn s¶n phÈm . VÝ dô nh- chi
phÝ vËt liÖu c«ng cô cho söa ch÷a thanh lý TSC§ .
*Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt : Gåm gi¸ trÞ ( hoÆc mét phÇn gi¸ trÞ ) dông cô ®å
dïng sö dông cho s¶n xuÊt vµ thanh lý ë bé phËn s¶n xuÊt trong kú .
8
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
*Chi phÝ khÊu hao TSC§ : Gåm tæng sè khÊu hao cña toµn bé TSC§ dïng vµo
s¶n xuÊt trong kú .
*Chi phÝ dÞch vô mua vµo : Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho dÞch vô mua ngoµi ®· sö dông
vµo s¶n xuÊt trong kú .
*Chi phÝ b»ng tiÒn : Gåm c¸c kho¶n chi phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trùc tiÕp
d-íi h×nh th¸i gi¸ trÞ nh- tiÕp kh¸ch, héi häp chÌ n-íc, v¨n phßng phÈm .
2.4 Kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp .
Bao gåm chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh chi phÝ kinh doanh, nh÷ng chi phÝ liªn quan
®Õn toµn bé ho¹t ®éng qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp, kh«ng riªng cho mét
ph©n x-ëng nµo hoÆc s¶n phÈm nµo .
Néi dung chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm c¸c ®iÒu kho¶n sau :
+Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý : Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng, c¸c kho¶n phô
cÊp, c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng nh- BHXH, BHYT vµ KPC§ cña c«ng nh©n viªn thuéc
bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp .
+Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý : Gåm gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu sö dông cho c«ng viÖc
qu¶n lý nh- söa ch÷a TSC§, dông cô, c«ng cô, v¨n phßng phÈm .
+Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng : Lµ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ dông cô ®å dïng v¨n phßng
cho c«ng t¸c qu¶n lý nh- bµn , ghÕ, tñ hå s¬, m¸y tÝnh, m¸y ®iÒu hoµ , ®iÖn tho¹i .
+Chi phÝ khÊu hao TSC§ : Gåm c¸c khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung toµn
doanh nghiÖp nh- nhµ v¨n phßng, kho tµng, ®-êng x¸, cÇu cèng, thiÕt bÞ qu¶n lý .
+ThuÕ phÝ vµ lÖ phÝ : Gåm cã thuÕ m«n bµi , thuÕ tµi nguyªn, thuÕ nhµ ®Êt , thuÕ
GTGT ®èi víi doanh nghiÖp .
2.5 Kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng :
Bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm dÞch vô
cña doanh nghiÖp nh- chi phÝ tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng, BHXH, BHYT , cña nh©n viªn b¸n
hµng , chi phÝ nguyªn vËt liÖu, khÊu hao m¸y mãc nhµ cöa kho b·i, chi phÝ dÞch vô mua
ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn .
C¸ch ph©n lo¹i nµy ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm, gi¸ thµnh toµn bé,
x¸c ®Þnh hµng tån kho, ph©n bÞªt ®-îc chi phÝ theo tõng chøc n¨ng còng nh- c¨n cø ®Ó
kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chi phÝ .
9
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
3. Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph-¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ vµo gi¸ thµnh .
Theo ph-¬ng ph¸p nµy ng-êi ta chia chi phÝ lµm 2 lo¹i : Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi
phÝ gi¸n tiÕp .
3.1 Chi phÝ trùc tiÕp : Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nh÷ng lo¹i
s¶n phÈm vµ ®-îc tÝnh trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hay lo¹i s¶n phÈm .
3.2 Chi phÝ gi¸n tiÕp : Lµ chi phÝ cã liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng chung cña ph©n
x-ëng, xÝ nghiÖp vµ tÝnh vµo gi¸ thµnh b»ng ph-¬ng ph¸p ph©n bæ .
4. Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m
s¶n l-îng hµng ho¸ .
Theo ph-¬ng ph¸p ng-êi ta chia chi phÝ thµnh hai lo¹i : chi phÝ biÕn ®æi vµ chi
phÝ cè ®Þnh .
4.1 Chi phÝ biÕn ®æi : Lµ kho¶n chi phÝ thay ®æi tû lÖ víi nh÷ng biÕn ®æi cña møc ®é
ho¹t ®éng . Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thi chi phÝ biÕn ®æi bao gåm chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ biÕn ®æi chia 2 lo¹i:
- Chi phÝ biÕn ®æi cïng tû lÖ .
- Chi phÝ biÕn ®æi kh«ng cïng tû lÖ .
4.2 Chi phÝ cè ®Þnh : Lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè dï cã thay ®æi vÒ
møc ®é ho¹t ®éng trong ph¹m vi nhÊt ®Þnh nµo ®ã nh- chi phÝ thuª nhµ ®· ký hîp ®ång
Lo¹i chi phÝ cè ®Þnh rÊt phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã xu h-íng tù ®éng ho¸ ®iÒu
®ã cã ý nghÜa lµ t¨ng c-êng vÒ m¸y mãc, gi¶m bít c«ng nh©n lao ®éng phæ th«ng.
IV. §èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm :
1. §èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm :
§Ó h¹ch to¸n tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc chÝnh x¸c,
kÞp thêi, ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm . VÊn ®Ò nµy cã tÇm quan träng ®Æc biÖt c¶ trong lý luËn lÉn trong
thùc tiÔn h¹ch to¸n lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt cña tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm .
Tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau vµ cã
quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ giai ®o¹n h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh
10
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
theo tõng s¶n phÈm nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng nghÖ ph©n x-ëng vµ
giai ®o¹n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , chi tiÕt s¶n xuÊt , s¶n phÈm theo ®¬n ®Æt hµng ®·
hoµn thµnh theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh . ViÖc ph©n chia nµy xuÊt ph¸t tõ yªu
cÇu qu¶n lý , kiÓm tra vµ ph©n tÝch chi phÝ, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh néi bé, theo
®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña tõng doanh nghiÖp vµ y©u cÇu tÝnh gÝa thµnh s¶n
phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh cã thÓ nãi viÖc ph©n chia ph©n lo¹i qu¸ tr×nh
h¹ch to¸n thµnh hai giai ®o¹n lµ do sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt tøc lµ ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh
gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ tøc lµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh .
Nh- vËy x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh
giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi
phÝ . Cßn x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm,
c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ . §èi t-îng cã thÓ lµ s¶n
phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay ®ang trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt tuú theo yªu
cÇu cña h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ tiªu thô s¶n phÈm .
§Ó ph©n biÖt ®-îc ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸
thµnh ngay c¶ khi chóng ®ång nhÊt lµ mét , cÇn dùa vµo c¸c c¬ së sau ®©y :
a. §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt : S¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p .
Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm
hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ( nÕu s¶n xuÊt mét thø s¶n phÈm ) hoÆc cã thÓ lµ mét
nhãm s¶n phÈm ( nÕu s¶n xuÊt nhiÒu thø s¶n phÈm cïng tiÕn hµnh trong mét qu¸ tr×nh
lao ®éng ) . §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ë ®©y lµ s¶n phÈm cuèi cïng .
Víi s¶n xuÊt phøc t¹p, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ bé phËn,
chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn, ph©n x-ëng s¶n xuÊt hoÆc nhãm chi tiÕt, bé
phËn s¶n phÈm. Cßn ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm ë c¸c b-íc chÕ t¹o cuèi
cïng hay b¸n thµnh phÈm ë c¸c b-íc chÕ t¹o .
b. Lo¹i h×nh s¶n xuÊt : §¬n chiÕc s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt hµng lo¹t víi
khèi l-îng lín .
Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ lµ c¸c
®¬n ®Æt hµng riªng biÖt, cßn ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng
§èi víi s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi l-îng lín , phô thuéc vµo quy tr×nh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt ( ®¬n gi¶n hay phøc t¹p ) mµ ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ s¶n
11
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt, giai ®o¹n c«ng nghÖ cßn ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã
thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm nh- ®· nªu ë trªn .
c. Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc qu¶n lý kinh doanh :
Dùa trªn c¬ së tr×nh ®é, yªu cÇu vµ tæ chøc qu¶n lý ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh, víi tr×nh ®é cao, cã thÓ chi tiÕt ®èi
t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau, ng-îc l¹i ,
nÕu tr×nh ®é thÊp th× ®èi t-îng ®ã cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp l¹i .
ViÖc x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ vµ sù kh¸c nhau ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ång thêi thÓ hiÖn ®-îc môc ®Ých vµ ph¹m vi tiÕn hµnh
hai giai ®o¹n cña c«ng t¸c kÕ to¸n trªn .
2. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm :
Do sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng
tÝnh gi¸ thµnh mµ cã sù kh¸c biÖt gi÷a ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ vµ ph-¬ng ph¸p
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm .
a. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt :
H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph-¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph-¬ng ph¸p
®-îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña
®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ . VÒ c¬ b¶n , ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ bao gåm c¸c
ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo s¶n phÈm , theo ®¬n ®Æt hµng , theo giai ®o¹n c«ng
nghÖ, theo ph©n x-ëng, theo nhãm s¶n phÈm. Néi dung cña ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt lµ kÕ to¸n më thÎ ( hoÆc sæ ) chi tiÕt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng
®èi t-îng ®· ®-îc x¸c ®Þnh ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ®èi t-îng,
hµng th¸ng tËp hîp chi phÝ theo tõng ®èi t-îng . Mçi ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ
thÝch øng víi mçi lo¹i h×nh h¹ch to¸n chi phÝ nªn tªn gäi cña ph-¬ng ph¸p nµy biÓu
hiÖn ®èi t-îng mµ nã cÇn tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt .
b. C¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm :
§Ó ®¸nh gi¸ ®óng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ßi hái gi¸
thµnh ph¶i ®-îc tÝnh ®óng tÝnh ®ñ . TÝnh ®óng tÝnh ®ñ lµ yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc x¸c
®Þnh gi¸ thµnh , lµm thÕ nµo ®Ó tÝnh ®óng tÝnh ®ñ gi¸ thµnh, gi¸ thµnh lµ mét vÊn ®Ò
kh«ng ®¬n gi¶n ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i th-êng xuyªn xem xÐt ®¸nh gi¸ l¹i t- liÖu
s¶n xuÊt kÓ c¶ TSC§ ®· ®-îc ®Çu t- h×nh thµnh trong giai ®o¹n tr-íc . TÝnh to¸n chÆt
chÏ c¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu , møc sö dông TSC§ vµo thêi gian lao ®éng
12
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
cÇn thiÕt , chØ trªn c¬ së ®ã míi ®¶m b¶o ®-îc sù vËn ®éng cña c¸c ®Þnh møc , yÕu tè
gi¸ trÞ vËt chÊt , t¹o ®iÒu kiÖn gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c ®Þnh møc kinh tÕ , kü thuËt . TÝnh
to¸n ®óng gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh to¸n ®óng chi phÝ s¶n xuÊt . Mäi
c¸ch tÝnh to¸n chñ quan , kh«ng ph¶n ¸nh ®óng c¸c yÕu tè gi¸ trÞ trong gi¸ thµnh ®Òu
cã thÓ dÉn ®Õn viÖc mèi quan hÖ hµng ho¸ , tiÒn tÖ, kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc hiÖu qu¶ kinh
doanh vµ kh«ng thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng . Muèn vËy cÇn
ph¶i x¸c ®Þnh c¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh .
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸c c¸ch thøc , c¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh
to¸n , x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm , lao vô, dÞch vô hoµn thµnh .
Tuú theo ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt còng nh- yªu cÇu vµ tr×nh ®é cña
c«ng t¸c qu¶n lý c«ng t¸c kÕ to¸n tõng doanh nghiÖp , tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt cô thÓ,
kÕ to¸n cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau:
1. TÝnh gi¸ thµnh theo ph-¬ng ph¸p ph©n b-íc :
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ph-¬ng ph¸p ph©n b-íc ®-îc ¸p dông trong
s¶n xuÊt hµng khèi, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc theo chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ t-¬ng ®èi
Ýt lo¹i s¶n phÈm th-êng ®-îc chia nhiÒu giai ®o¹n vµ ®-îc tiÕn hµnh mét hoÆc nhiÒu
ph©n x-ëng .
Ph-¬ng ph¸p ph©n b-íc lµ ph-¬ng ph¸p b¸n thµnh phÈm ë c¸c b-íc gia c«ng
cuèi cïng lµm ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh .
+ §Æc ®iÓm cña ph-¬ng ph¸p ph©n b-íc :
C¸c chi phÝ ph¸t sinh ë b-íc c«ng nghÖ nµo th× ®-îc tËp hîp theo b-íc c«ng
nghÖ ®ã . C¸c chi phÝ ph¸t sinh c¬ b¶n nh- nguyªn vËt liÖu, tiÒn l-¬ng c«ng nh©n s¶n
xuÊt ®-îc tÝnh theo b-íc c«ng nghÖ vµ trong mçi b-íc theo tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc
nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i b»ng ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n trùc tiÕp .
C¸c chi phÝ qu¶n lý ë ph©n x-ëng tr-íc hÕt ®-îc tÝnh to¸n theo ph©n x-ëng sau
®ã ph©n bæ theo c¸c b-íc c«ng nghÖ theo c¸c s¶n phÈm b»ng ph-¬ng ph¸p ph©n bæ
thÝch hîp, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®-îc tÝnh chung vµ ph©n bæ vµo s¶n phÈm
theo ph-¬ng ph¸p thÝch hîp .
* TÝnh gi¸ thµnh ph©n b-íc cã hai c¸ch :
Ph©n b-íc cã tÝnh b¸n thµnh phÈm vµ ph©n b-íc kh«ng tÝnh b¸n thµnh phÈm .
§Ó tÝnh to¸n víi c¸c lo¹i b¸n thµnh phÈm kh«ng b¸n ra ngoµi th× ®-îc ¸p dông
ph-¬ng ph¸p ph©n b-íc kh«ng tÝnh b¸n thµnh phÈm .
13
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
S¬ ®å tÝnh nh- sau :
Gi¸ thµnh
s¶n phÈm
=
Chi phÝ
Chi phÝ
nguyªn
+
vËt liÖu
Chi phÝ chÕ
biÕn b-íc 1
+
Chi phÝ chÕ
biÕn b-íc 2
+
qu¶n lý
doanh
nghiÖp
§èi víi s¶n phÈm dë dang cña mçi b-íc chÕ biÕn c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña s¶n
xuÊt ngay mét lÇn hay nhiÒu lÇn mµ ¸p dông ph-¬ng ph¸p thÝch hîp h¬n .
2. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng :
Theo ph-¬ng ph¸p nµy viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ®-îc tiÕn hµnh
theo ®¬n ®Æt hµng cña ng-êi mua . Ph-¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi lo¹i h×nh s¶n xuÊt
cã quy tr×nh c«ng nghÖ ®¬n gi¶n hay phøc t¹p lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc . Néi dung
lo¹i h×nh s¶n xuÊt cã ®Æc ®iÓm lµ :
+ S¶n l-îng Ýt mÆt hµng kh«ng æn ®Þnh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc lo¹i nhá Ýt lÆp
l¹i mÉu hµng ®· qua .
+ Chu kú s¶n xuÊt dµi t-¬ng ®èi víi ®¬n ®Æt hµng chØ khi nµo lµm xong hoµn
toµn míi gäi lµ s¶n phÈm . §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng .
+ C¸c chi phÝ c¬ b¶n ®-îc tÝnh trùc tiÕp vµo c¸c b¶n chi tiÕt gi¸ thµnh cña tõng
®¬n ®Æt hµng t-¬ng øng víi c¸c chi phÝ chung ph¶i chän tiªu chuÈn thÝch hîp ®Ó ph©n
bæ vµo ®¬n ®Æt hµng mµ ph©n x-ëng tham gia s¶n xuÊt, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
th× ®-îc ph©n bæ cho tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ ®Æt hµng .
C¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nªu trªn . Mçi ph-¬ng ph¸p ®Òu thÝch hîp víi
mét quy tr×nh s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh . Trong thùc tÕ c¸c ph-¬ng ph¸p nµy lµ ph-¬ng ph¸p
tÝnh chung nhÊt ®Æc tr-ng cho tÝnh chÊt gi¸ thµnh vµ quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm . C¸c
ph-¬ng ph¸p nµy cã nh-îc ®iÓm thiÕu cô thÓ vµ khã vËn dông .
HiÖn nay trong thùc tÕ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th-êng ¸p dông c¸c ph-¬ng
ph¸p sau ®©y :
3. Ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp :
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt
gi¶n ®¬n , sè l-îng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi l-îng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n,
mµ ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ còng chÝnh lµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh s¶n
phÈm ®-îc tÝnh b»ng c¸ch trùc tiÕp lÊy tæng chi phÝ s¶n xuÊt céng (+) hoÆc trõ (-) sè
14
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú so víi cuèi kú chia cho tæng s¶n
l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh .
4. Ph-¬ng ph¸p lo¹i trõ chi phÝ theo s¶n phÈm phô :
§èi víi doanh nghiÖp mµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹ch c¸c s¶n phÈm chÝnh
thu ®-îc cßn cã thÓ thu ®-îc s¶n phÈm phô, ®Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh, kÕ to¸n
ph¶i lo¹i trõ s¶n phÈm phô ra khái chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm phô
cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh theo nhiÒu ph-¬ng ph¸p nh- gi¸ trÞ cã thÓ sö dông ®-îc , gi¸ trÞ
-íc tÝnh, gi¸ kÕ ho¹ch, nguyªn gi¸ nguyªn liÖu ban ®Çu … Gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh
®-îc x¸c ®Þnh theo ph-¬ng ph¸p sau :
Tæng gi¸
thµnh
s¶n phÈm
chÝnh
Gi¸ trÞ
=
Gi¸ trÞ
s¶n phÈm
chÝnh dë
dang ®Çu
Tæng chi phÝ
+
s¶n xuÊt
ph¸t sinh
kú
Gi¸ trÞ s¶n
-
phÈm phô
thu håi
s¶n phÈm
-
chÝnh dë
dang cuèi
kú
5. Ph-¬ng ph¸p céng chi phÝ :
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp mµ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
s¶n phÈm ®-îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu gi¸ ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi
t-îng tËp trung chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc giai ®o¹n c«ng
nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt nh-ng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cuèi cïng . Gi¸
thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh b»ng tæng céng c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n, bé
phËn tham gia vµo qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm .
C«ng thøc : Z = Z1 + Z2 …+ Zn
6. Ph-¬ng ph¸p hÖ sè :
Ph-¬ng ph¸p hÖ sè ®-îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét lùc l-îng lao ®éng nh-ng
thu ®-îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp chung cho c¶ qu¸
tr×nh s¶n xuÊt, cßn ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh l¹i lµ tõng s¶n phÈm . Theo ph-¬ng ph¸p
nµy, tr-íc hÕt kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè quy ®æi c¸c lo¹i s¶n phÈm vÒ s¶n phÈm gèc, tõ
®ã, dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp ®Ó tÝnh
ra s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm :
15
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n
phÈm gèc
Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c lo¹i s¶n phÈm
=
Sè l-îng s¶n phÈm quy ®æi s¶n phÈm gèc
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n
phÈm tõng lo¹i
=
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
s¶n phÈm gèc
x
HÖ sè quy ®æi s¶n
phÈm tõng lo¹i
Trong ®ã:
Sè l-îng s¶n phÈm
=
quy ®æi
x
HÖ sè quy ®æi s¶n
s¶n phÈm lo¹i i
Tæng gi¸ thµnh
s¶n xuÊt cña c¸c
Tæng l-îng
Gi¸ trÞ s¶n
=
phÈm dë
lo¹i s¶n phÈm
phÈm lo¹i i
Tæng chi phÝ
+
dang ®Çu kú
s¶n xuÊt ph¸t
sinh trong kú
Gi¸ trÞ s¶n
-
phÈm dë dang
cuèi kú
7. Ph-¬ng ph¸p tû lÖ :
Ph-¬ng ph¸p nµy chØ ®-îc ¸p dông trong tr-êng hîp giíi h¹n tËp hîp chi phÝ lµ
mét nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ ph¸t sinh thùc tÕ víi chi phÝ s¶n
xuÊt kÕ ho¹ch ( hoÆc ®Þnh møc) kÕ to¸n tÝnh ra gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ tæng gÝa thµnh s¶n
phÈm tõng lo¹i :
C«ng thøc tÝnh :
Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña c¸c lo¹i s¶n phÈm x 100
Tû lÖ chi phÝ =
Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt kÕ ho¹ch cña c¸c lo¹i s¶n phÈm
8. Ph-¬ng ph¸p liªn hîp :
Trong nhiÒu tr-êng hîp do ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt , tÝnh chÊt c«ng nghÖ vµ
tÝnh chÊt s¶n phÈm lµm ra ®ßi hái gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng cho phÐp sö dông ph-¬ng
ph¸p tÝnh ®¬n lÎ, mµ ph¶i sö dông ®ång thêi nhiÒu ph-¬ng ph¸p kh¸c nhau. TÝnh gi¸
thµnh theo ph-¬ng ph¸p nµy gäi lµ tÝnh gi¸ thµnh thep ph-¬ng ph¸p liªn hîp .
Trong thùc tÕ th-êng gÆp nh÷ng tr-êng hîp kÕt hîp c¸c ph-¬ng ph¸p sau:
16
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
+ KÕt hîp ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp víi ph-¬ng ph¸p hÖ sè hoÆc ph-¬ng ph¸p tû lÖ
®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm khi ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ lµ nhãm
s¶n phÈm hoÆc nhãm chi tiÕt s¶n phÈm .
+ KÕt hîp ph-¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp víi ph-¬ng ph¸p tÝnh tæng chi phÝ ®Ó x¸c
®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cuèi cïng khi ®èi t-îng h¹ch to¸n tÝnh chi phÝ lµ mét chi tiÕt
hoÆc mét bé phËn s¶n phÈm .
+ KÕt hîp ph-¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp víi ph-¬ng ph¸p hÖ sè hoÆc ph-¬ng ph¸p
tû lÖ vµ ph-¬ng ph¸p céng chi tiÕt ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cuèi cïng khi ®èi
t-îng h¹ch to¸n chi phÝ lµ c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ, c«ng ®o¹n s¶n xuÊt hoÆc c¸c ph©n
x-ëng .
V. Ph-¬ng ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm :
1.ý nghÜa cña viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm :
H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ gi¶m c¸c chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét ®¬n vÞ
s¶n phÈm . Thùc chÊt cña viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÕt kiÖm lao ®éng sèng vµ lao
®éng vËt ho¸ bá ra ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm . §©y lµ biÖn ph¸p tæng hîp , trùc tiÕp nhÊt
®Ó thùc hiÖn tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ trong toµn xÝ nghiÖp . H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
ph-¬ng ph¸p quan träng ®Ó t¨ng tÝch luü trong néi bé doanh nghiÖp nãi chung vµ ph©n
x-ëng nãi riªng . Trong ph¹m vi doanh nghiÖp vµ ph©n x-ëng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm
th× sÏ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. C¸c quü doanh nghiÖp ngµy cµng më réng, kh¶
n¨ng t¸i s¶n xuÊt më réng t¨ng lªn, ®êi sèng tinh thÇn cña CNVC trong doanh nghiÖp
ngµy cµng ®-îc c¶i thiÖn .
Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét biÖn ph¸p quan träng nhÊt
lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp t¹o ra uy tÝn , cã chç ®øng v÷ng
ch¾c trªn thÞ tr-êng. §Ó lµm tèt c«ng t¸c nµy ph¶i tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc sau :
Nghiªn cøu c¬ cÊu gi¸ thµnh, nghiªn cøu tû träng c¸c kho¶n môc kú b¸o c¸o ®Ó
t×m ra nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan lµm t¨ng gi¸ thµnh, ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶
n¨ng, tiÒm n¨ng ®Ó gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm .
§Ò ra biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh vµ tÝnh to¸n ¶nh h-ëng cña nh÷ng biÖn ph¸p ®ã
nh»m dù tÝnh kh¸i qu¸t tû lÖ h¹ gi¸ thµnh .
C¨n cø vµo gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c møc ®é vµ tû lÖ h¹
gi¸ thµnh cña s¶n phÈm so s¸nh ®-îc .
17
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
2. C¸c ph-¬ng h-íng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm :
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu chÊt l-îng quan träng cã tÝnh chÊt tæng hîp
v× vËy c¸c ph-¬ng h-íng h¹ gi¸ thµnh cã liªn quan nhiÒu ph-¬ng h-íng kh¸c nhau ®Ó
h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , song cã thÓ tæng hîp c¸c ph-¬ng h-íng ®ã thµnh 3 nhãm sau :
a. Ph-¬ng h-íng tiÕt kiÖm nguyªn nhiªn vËt liÖu vµ n¨ng l-îng :
Trong ®¹i bé phËn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chi phÝ vÇ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû
träng rÊt lín trong kÕt cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm, v× vËy nÕu trong s¶n xuÊt mét ®¬n vÞ
s¶n phÈm chØ tiÕt kiÖm ®-îc mét Ýt nguyªn vËt liÖu, ®éng lùc th× nãi chung toµn bé s¶n
phÈm sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ lín.
Doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng qu¶n lý chi phÝ vËt t- kÓ tõ khi b¾t ®Çu thu mua, chi
phÝ nguyªn vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh. Nguyªn vËt liÖu lóc mua vµ cã
tÝnh ®Õn chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n v× vËy c«ng viÖc chän nguån cung cÊp
mét c¸ch ®óng ®¾n sÏ ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm . CÇn chän nguån
cung cÊp gÇn doanh nghiÖp, ph¶i chän h×nh thøc vËn chuyÓn hµng ho¸ rÎ tiÒn nhÊt.
®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó h¹ thÊp tiªu hao nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt mét ®¬n vÞ s¶n
phÈm lµ c¶i tiÕn kÕt cÊu s¶n phÈm hoµn thµnh quy tr×nh kü thuËt, ¸p dông nh÷ng ®Þnh
møc tiªn tiÕn vÒ sö dông nguyªn vËt liÖu . Ngoµi ra ®Ó gi¶m møc tiªu hao vËt t- th×
doanh nghiÖp cÇn gi¶m bít tæn thÊt vÒ phÕ liÖu, phÕ phÈm. Tõ ®ã t×m ra c¸c biÖn ph¸p
nh»m h¹n chÕ tæn thÊt vÒ phÕ liÖu, phÕ phÈm sö dông hîp lý phÕ phÈm, phÕ liÖu nµy.
§Ó tÝnh to¸n ¶nh h-ëng cña c¸c biÖn ph¸p nµy ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh tû lÖ gi¶m
møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ gi¸ c¶ kÕ ho¹ch cña tõng lo¹i
nguyªn vËt liÖu . Cã thÓ dïng ph-¬ng ph¸p chØ sè ®Ó tÝnh to¸n ¶nh h-ëng cña nh÷ng
biÖn ph¸p tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, n¨ng l-îng ®Ó tû lÖ ho¸ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
kú kÕ ho¹ch theo c«ng thøc sau :
ChØ sè h¹ gi¸
ChØ sè ®Þnh
thµnh do gi¶m
chi phÝ nguyªn
vËt liÖu
=
møc tiªu hao
nguyªn vËt
ChØ sè gi¸ c¶
X
ChØ sè nguyªn
cña nguyªn vËt - 1 x
liÖu
liÖu
Theo c«ng thøc nµy th× chØ sè h¹ gi¸ thµnh do 3 yÕu tè t¸c ®éng ®ã lµ :
18
vËt liÖu trong
gi¸ thµnh s¶n
phÈm
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
ChØ sè ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu kú kÕ ho¹ch so víi kú b¸o c¸o, chØ sè
gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu vµ chØ sè chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong gi¸ thµnh .
b. Ph-¬ng h-íng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lµm gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng trong mçi ®¬n vÞ
s¶n phÈm .
N¨ng cao n¨ng suÊt lao ®éng còng lµ mét nh©n tè c¬ b¶n ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm .
§Ó gi¶m chi phÝ nµy trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, cÇn t¨ng nhanh n¨ng suÊt lao
®éng, ®¶m b¶o cho t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l-¬ng vµ
tiÒn c«ng b×nh qu©n . Nh- vËy cÇn ph¶i c¶i tiÕn tæ chøc s¶n xuÊt n©ng cao tr×nh ®é c¬
giíi ho¸ , hoµn thiÖn ®Þnh møc lao ®éng, t¨ng c-êng kû luËt lao ®éng, ¸p dông c¸c h×nh
thøc tiÒn l-¬ng vµ tiÒn th-ëng, khuyÕn khÝch vËt chÊt ®Ó kÝch thÝch lao ®éng, ®µo t¹o
vµ lao ®éng vµ båi d-ìng, n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt cña c«ng nh©n .
¶nh h-ëng cña viÖc gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng tÝnh theo c«ng thøc sau :
ChØ sè h¹ gi¸
thµnh do t¨ng
n¨ng xuÊt lao
®éng
ChØ sè tiÒn
=
l-¬ng b×nh qu©n
ChØ sè n¨ng xuÊt
lao ®éng
ChØ sè chi phÝ
-1
=
tiÒn l-¬ng
trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm
C«ng thøc nµy cho ta thÊy chØ sè h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm do 3 yÕu tè t¸c ®éng :
N¨ng xuÊt lao ®éng, tiÒn l-¬ng b×nh qu©n vµ tû träng chi phÝ tiÒn l-¬ng trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm .
c. Ph-¬ng h-íng t¨ng s¶n l-îng lµm gi¶m chi phÝ cè ®Þnh trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n
phÈm .
§Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ngoµi viÖc sö dông tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu,
nhiªn liÖu, n¨ng l-îng, gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng trong gi¸ thµnh th× ph¶i t×m c¸ch gi¶m
chi phÝ phôc vô qu¶n lý trong s¶n xuÊt .
NhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt ra. Bëi v× tèc ®é t¨ng vµ quy m« t¨ng s¶n
phÈm hµng ho¸ sÏ lµm cho chi phÝ cè ®Þnh t¨ng chËm h¬n tèc ®é t¨ng vµ quy m« t¨ng
s¶n l-îng . Nãi c¸ch kh¸c lµ t¨ng chi phÝ cè ®Þnh kh«ng tû lÖ víi tèc ®é vµ quy m« t¨ng
19
§å ¸n tèt nghiÖp
Sinh viªn:TrÇn §øc Th¨ng
s¶n l-îng . S¶n l-îng hµng ho¸ cµng nhiÒu th× chi phÝ cè ®Þnh trªn mçi ®¬n vÞ s¶n
phÈm sÏ gi¶m ®i .
Chi phÝ cè ®Þnh lµ c¶ chi phÝ qu¶n lý vµ c¸c chi phÝ vÒ phôc vô s¶n xuÊt. §Ó tiÕt
kiÖm kho¶n chi phÝ nµy th× tr-íc hÕt ph¶i gi¶m nhÑ bé m¸y qu¶n lý, gi¶m nhÑ lao ®éng
lµm c«ng t¸c phôc vô s¶n xuÊt. Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng muèn t¨ng s¶n l-îng s¶n phÈm
hµng ho¸ th× ngoµi viÖc ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu cña thÞ tr-êng cßn ph¶i c¨n cø vµo kh¶
n¨ng tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng .
§Ó t¨ng s¶n l-îng tiªu thô th× doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng t¨ng chÊt l-îng
s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m· phï hîp víi ng-êi tiªu dïng trªn thÞ tr-êng kÕt hîp víi c¸c
biÖn ph¸p qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm, c¸c biÖn ph¸p tiÕp cËn vµ më réng thÞ
tr-êng.
Trªn c¬ së kÕt qu¶ tÝnh to¸n ¶nh h-ëng cña c¸c biÖn ph¸p ®Õn h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm ta cã thÓ tæng hîp l¹i b»ng c¸ch céng tû lÖ gi¸ thµnh khi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p
trªn sÏ x¸c ®Þnh ®-îc tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm so víi kú b¸o c¸o .
Tuy nhiªn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng viÖc t¨ng hoÆc gi¶m c¸c yÕu tè ®Òu cã giíi h¹n
bëi nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan hoÆc kh¸ch quan trong ®ã lu«n ph¶i tÝnh to¸n ®Çy ®ñ
®Õn quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr-êng ®· quyÕt ®Þnh t¨ng hay gi¶m ®Çu vµo, ®Ò ra møc
tèi -u nhÊt ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®-îc lîi nhuËn cao nhÊt .
3. NhiÖm vô vµ néi dung ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm :
Ph©n tÝch gi¸ thµnh cã nhiÖm vô t×m ra nguyªn nh©n lµm cho gi¸ thµnh thùc tÕ
t¨ng hay gi¶m so víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ so víi n¨m tr-íc vµ t×m ra kh¶ n¨ng gi¶m
gi¸ thµnh, khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng triÖt ®Ó tiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng
suÊt lao ®éng, hiÖu suÊt c«ng t¸c, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ trong viÖc ¸p dông tiÕn bé
khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu cho kú tíi nh»m ph¸t
hiÖn vµ khai th¸c mäi kh¶ n¨ng, tiÒm n¨ng phÊn ®Êu h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n
phÈm .
§Ó thùc hiÖn ®-îc nh÷ng nhiÖm vô trªn cÇn ph¶i ®i s©u vµo ph©n tÝch gi¸ thµnh
theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh. ViÖc ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc thùc hiÖn theo c¸c
b-íc sau :
B-íc 1: §¸nh gi¸ chung t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh s¶n phÈm môc cña b-íc
nµy lµ nªu nh÷ng nhËn xÐt ban ®Çu vÒ kÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh toµn bé.
Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch lµ tÝnh ra møc chªnh lÖch vµ tû lÖ (%) thùc hiÖn gi¸ thµnh s¶n
20
- Xem thêm -
.PDF 
72 
128 
66 
