Tài liệu Phân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh một thành viên xuất khẩu thủy sản khánh hòa

i CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ĐƠN XIN XÁC NHẬN Kính gửi: BAN GIÁM ĐỐC CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA Em tên là: Nguyễn Thị Thanh Niệm. Sinh viên lớp: 49TC -1, Khoa Kế toán - Tài chính, Trường Đại Học Nha Trang. Được sự chấp thuận của công ty, em đã được thực tập tốt nghiệp ở công ty từ 14/03/2011 đến 14/06/2011. Trong thời gian thực tập tốt nghiệp ở đây, em luôn nhận được sự giúp đỡ của Ban lãnh đạo, phòng Kế toán - Tài vụ và các phòng ban khác. Đến nay việc thực tập đã hoàn thành, em viết đơn này kính mong Ban lãnh đạo của công ty xác nhận cho em về thời gian thực tập tại công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa. Em xin chân thành cảm ơn! Nha Trang, ngày 10 tháng 06 năm 2011 Kính đơn Nguyễn Thị Thanh Niệm ii NHẬN XÉT VÀ XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP  ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Nha Trang, ngày tháng năm 2011 ĐƠN VỊ THỰC TẬP iii NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN  Họ và tên SV : Nguyễn Thị Thanh Niệm Lớp : 49TC-1 Ngành : Tài Chính MSSV : 4913052138 Tên đề tài : Phân tích tình hình tài chính tại công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa Số trang : 109 Số chương: 3 Số tài liệu tham khảo: 7 ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... Kết luận:......................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... Nha Trang, ngày tháng năm 2011 Giáo viên hướng dẫn (Ký và ghi rõ họ tên) iv NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN  Họ và tên SV : Nguyễn Thị Thanh Niệm Lớp : 49TC-1 Ngành : Tài Chính MSSV : 4913052138 Tên đề tài: Phân tích tình hình tài chính tại công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa Số trang : 109 Số chương: 3 Số tài liệu tham khảo: 7 Trong quá trình hoàn thành luận án, em không tránh khỏi sơ sót. Em mong nhận được sự nhận xét và góp ý từ các thầy cô để luận văn của em thêm hoàn thiện. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô. ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... Kết luận:......................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... Nha Trang, ngày tháng năm 2011 Giáo viên phản biện (Ký và ghi rõ họ tên) v LỜI CẢM ƠN  Qua 4 năm được học tập tại trường Đại học Nha Trang, nhận được sự nhiệt tình giảng dạy của quý thầy cô trong trường đã giúp em trang bị cho bản thân những kiến thức vô cùng quý báu về chính trị, xã hội, văn hóa đặc biệt là những kiến thức chuyên môn về kinh tế. Đó là cẩm nang, là hành trang trong cuộc sống sẽ giúp em vững vàng trong công việc sau này và luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao. Em xin chân thành tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến quý thầy cô Trường Đại học Nha Trang, nhất là các thầy cô khoa Tài chính - Kế toán và đặc biệt là các thầy cô trong bộ môn Tài chính đã tận tình quan tâm dạy bảo và truyền đạt cho em những kiến thức cơ bản về tình hình tài chính trong suốt thời gian em được học tập tại trường. Được sự chấp thuận của Ban giám đốc công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa, em đã được thực tập tại đây và tiếp xúc với thực tế tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh tại công ty. Điều đó đã giúp em gắn lý thuyết đã học với thực tiễn trong công việc. Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám Đốc công ty cùng toàn thể các cô chú, anh chị trong phòng Kế toán-Tài vụ tại công ty đã nhiệt tình giúp đỡ, hướng dẫn, và cung cấp những số liệu cần thiết giúp em hoàn thành báo cáo khóa luận này. Em xin cảm ơn cô Huỳnh Thị Xuân Mai đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện báo cáo khóa luận này. Dù đã cố gắng trong việc nghiên cứu, nhưng kinh nghiệm thực tiễn không nhiều cùng những hạn chế về hiểu biết có thể sẽ dẫn đến những sai sót không thể tránh khỏi trong báo cáo luận văn này. Kính mong được sự đánh giá, góp ý quý báu của quý thầy cô, toàn thể cô chú, anh chị trong công ty để bài luận văn này được hoàn thiện hơn. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn và kính chúc quý thầy cô và tập thể nhân viên tại công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa có nhiều sức khỏe, hạnh phúc và thành đạt. Sinh viên thực hiện Nguyễn Thị Thanh Niệm vi MỤC LỤC Trang ĐƠN XIN XÁC NHẬN........................................................................................... I NHẬN XÉT VÀ XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP .................................... II NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN.................................................... III NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN .......................................................IV LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ V DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................IX DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................................... X DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ........................................................... XII LỜI MỞ ĐẦU .........................................................................................................1 CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÀI CHÍNH VÀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH....................................................................................................................4 1.1. Bản chất và chức năng tài chính doanh nghiệp:................................................. 4 1.1.1. Bản chất tài chính doanh nghiệp.............................................................. 4 1.1.2. Chức năng của tài chính doanh nghiệp .................................................... 4 1.2. Khái niệm, mục tiêu, ý nghĩa của phân tích tài chính ........................................ 4 1.2.1. Khái niệm phân tích tài chính.................................................................. 4 1.2.2. Mục tiêu của phân tích tài chính.............................................................. 5 1.2.3. Ý nghĩa của phân tích tài chính ............................................................... 5 1.3. Cơ sở phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................................ 7 1.3.1. Bảng cân đối kế toán ............................................................................... 7 1.3.2. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh........................................................... 8 1.3.3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: ..................................................................... 8 1.3.4. Bảng thuyết minh báo cáo tài chính:...................................................... 10 1.4. Phương pháp phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp ................................ 11 1.4.1. Phương pháp so sánh:............................................................................ 11 vii 1.4.2. Phương pháp phân tích tỷ số: ................................................................ 11 1.4.3. Phương pháp phân tích định tính:.......................................................... 12 1.4.4. Phương pháp phân tích Dupont: ............................................................ 12 1.5. Nội dung phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp ...................................... 12 1.5.1. Phương pháp phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp:........................ 12 1.5.2. Phân tích tình hình tài chính thông qua các tỷ số tài chính..................... 13 1.5.2.5. Phân tích tỷ số sinh lời (hiệu quả)....................................................... 21 1.5.3. Phương pháp phân tích Dupont: ............................................................ 23 1.5.4. Phân tích nguồn vốn và sử dụng nguồn vốn .......................................... 28 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA ........................29 2.1. Giới thiệu khái quát về công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa ............................................................................................................ 29 2.1.1. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển ............................................. 29 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, vốn điều lệ của công ty ...................................... 30 2.1.3. Cơ cấu tổ chức quản lý và công tác tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm 31 2.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty .. 36 2.1.5. Đánh giá khái quát kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty trong 3 năm gần đây........................................................................................ 37 2.1.6. Khó khăn, thuận lợi và phương hướng phát triển của công ty ................ 38 2.2. Phân tích tình hình tài chính tại công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa trong 3 năm 2007, 2008, 2009............................................. 40 2.2.1. Phân tích bảng cân đối kế toán .............................................................. 40 2.2.2. Phân tích bảng báo cáo kết quả kinh doanh của công ty ........................ 50 2.2.3. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ...................................................... 54 2.2.4. Đánh giá khái quát tình hình tài chính của công ty ................................ 57 2.2.5. Phân tích tình hình công nợ................................................................... 61 2.2.6. Phân tích khả năng thanh toán ............................................................... 64 viii 2.2.7. Phân tích các tỷ số hoạt động ................................................................ 71 2.2.8. Phân tích tỷ số sinh lời .......................................................................... 78 2.2.9. Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn:..................................... 88 2.2.10. Phân tích tình hình tài chính theo phương pháp Dupont: ..................... 95 2.2.11. Nhận xét chung về tình hình tài chính của công ty: ............................. 98 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA .... 101 3.1. Biện pháp 1: Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ............................................... 101 3.2. Biện pháp 2: Đẩy mạnh công tác huy động vốn ............................................ 102 3.3. Biện pháp 3: Giảm bớt lượng hàng tồn kho để nhanh chóng đưa vốn vào sản xuất ..................................................................................................................... 104 3.4. Biện pháp 4: Khắc phục tình trạng bị chiếm dụng vốn, tăng nhanh vòng quay các khoản phải thu ............................................................................................... 105 3.5. Biện pháp 5: Tiết kiệm chi phí...................................................................... 107 3.6. Biện pháp 6: Sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực ............................................ 107 KẾT LUẬN......................................................................................................... 108 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 109 TỜ TRÌNH CÁC BẢNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH ix DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TNHH Trách nhiệm hữu hạn BHXH Bảo hiểm xã hội Thuế TNDN Thuế thu nhập doanh nghiệp TSCĐ Tài sản cố định KQHĐKD Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh ROS Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu và thu nhập ROA Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản ROE Tỷ suất lợi nhận trên vốn chủ sở hữu QLDN Quản lý doanh nghiệp DT và TN Doanh thu và thu nhập TC Tài chính UBND Ủy ban nhân dân KCS Kiểm tra chất lượng sản phẩm XDCB Xây dựng cơ bản SXKD Sản xuất kinh doanh TS Tài sản GTCL Giá trị còn lại HTK Hàng tồn kho PT Phải thu LNTT Lợi nhuận trước thuế LNST Lợi nhuận sau thuế TSNH Tài sản ngắn hạn TSDH Tài sản dài hạn x DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Trang Bảng 1: Đánh giá kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh từ năm 2007-2009......... 38 Bảng 2 : Phân tích sự biến động của tài sản ........................................................... 41 Bảng 3: Phân tích sự biến động của nguồn vốn...................................................... 44 Bảng 4: Phân tích kết cấu tài sản ........................................................................... 46 Bảng 5: Phân tích kết cấu nguồn vốn..................................................................... 48 Bảng 6 : Phân tích báo cáo kết quả kinh doanh ...................................................... 51 Bảng 7: Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ ............................................................... 55 Bảng 8: Phân tích tỷ suất đầu tư tài sản trong 3 năm 2007 - 2009 .......................... 58 Bảng 9: Phân tích tỷ số nợ và tỷ số tài trợ từ 2007 - 2009...................................... 59 Bảng 10: Phân tích các khoản phải thu ngắn hạn trong 3 năm 2007 – 2009...................... 61 Bảng 11: Phân tích các khoản phải trả trong 3 năm 2007 – 2009 ........................... 62 Bảng 12: Phân tích tỷ số các khoản phải thu trên các khoản phải trả...................... 63 Bảng 13: Phân tích khả năng thanh toán hiện hành ................................................ 64 Bảng 14: Phân tích khả năng thanh toán nợ ngắn hạn ............................................ 65 Bảng 15: Phân tích khả năng thanh toán nhanh...................................................... 67 Bảng 16: Phân tích khả năng thanh toán nợ dài hạn............................................... 68 Bảng 17: Phân tích khả năng thanh toán lãi vay..................................................... 69 Bảng 18: Tổng hợp khả năng thanh toán của công ty qua 3 năm 2007 -2009 ......... 70 Bảng 19 : Phân tích tình hình sử dụng hàng tồn kho .............................................. 72 Bảng 20: Phân tích tình hình luân chuyển các khoản phải thu................................ 74 xi Bảng 21: Phân tích hiệu suất luân chuyển vốn ngắn hạn ........................................ 75 Bảng 22 : Phân tích hiệu suất luân chuyển vốn dài hạn.......................................... 77 Bảng 23: Tổng hợp các chỉ tiêu phân tích tỷ số hoạt động của công ty .................. 78 Bảng 24: Phân tích tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu và thu nhập ........................... 79 Bảng 25: Phân tích tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản............................................ 81 Bảng 26: Phân tích tỷ suất lợi nhuận trên tài sản ngắn hạn..................................... 83 Bảng 27: Bảng phân tích tỷ suất lợi nhuận trên tài sản dài hạn .............................. 85 Bảng 28: Phân tích thu nhập trên vốn chủ sở hữu (ROE) ....................................... 87 Bảng 29 : Tổng hợp phân tích tỷ suất sinh lời qua 3 năm 2007- 2009 .................... 88 Bảng 30: Biểu kê nguồn vốn và sử dụng vốn qua 3 năm 2007 - 2009.............................. 89 Bảng 31: Phân tích nguồn vốn và sử dụng vốn năm 2007 ...................................... 90 Bảng 32: Phân tích nguồn vốn và sử dụng vốn năm 2008 ...................................... 91 Bảng 33: Phân tích nguồn vốn và sử dụng vốn năm 2009 ...................................... 92 Bảng 34: Bảng tổng hợp nguồn và sử dụng nguồn giai đoạn 2007 – 2009: ............ 94 Bảng 35: Một số chỉ tiêu dùng trong phân tích Dupont.......................................... 95 Bảng 36: Bảng tóm tắt các chỉ số tài chính ............................................................ 98 xii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ Trang Sơ đồ 1 : SƠ ĐỒ TỔ CHỨC BỘ MÁY CÔNG TY ........................................ 31 Sơ đồ 2 : SƠ ĐỒ TỔ CHỨC SẢN XUẤT......................................................... 34 Biểu đồ 1: Tỷ suất đầu tư tài sản ..................................................................... 58 Biểu đồ 2: Tỷ số nợ và tỷ số tự tài trợ ............................................................ 60 Biểu đồ 3:Khả năng thanh toán hiện hành ....................................................... 64 Biểu đồ 4: Khả năng thanh toán nợ ngắn hạn .................................................. 65 Biểu đồ 5: Khả năng thanh toán nhanh............................................................ 67 Biểu đồ 6: Khả năng thanh toán nợ dài hạn..................................................... 68 Biểu đồ 7: Khả năng thanh toán lãi vay........................................................... 69 Biểu đồ 8 : Phân tích tình hình sử dụng hàng tồn kho ..................................... 72 Biểu đồ 9: Tình hình luân chuyển các khoản phải thu ..................................... 74 Biểu đồ 10: Hiệu suất luân chuyển vốn ngắn hạn ............................................ 76 Biểu đồ 11: Hiệu suất luân chuyển vốn dài hạn............................................... 77 Biểu đồ 12: Phân tích tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu và thu nhập................. 79 Biểu đồ 13: Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản ............................................... 81 Biểu đồ 14: Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản ngắn hạn ........................................ 83 Biểu đồ 15: Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản dài hạn ........................................... 85 1 LỜI MỞ ĐẦU  1.Sự cần thiết của đề tài: Trong những năm gần đây, với cơ chế thị trường luôn có sự biến động hết sức mạnh mẽ, bên cạnh đó là sự quốc tế hóa, hội nhập kinh tế toàn cầu, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, sự đổi mới cơ cấu quản lý kinh tế, công tác hạch toán kế toán của các doanh nghiệp ở nước ta không ngừng hoàn thiện và phát triển góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng quản lý kinh tế tài chính của Nhà nước và doanh nghiệp. Vai trò chủ đạo của doanh nghiệp là sản xuất kinh doanh có hiệu quả, hiệu quả sử dụng vốn ngày càng cao, lợi nhuận tăng. Muốn vậy doanh nghiệp phải có những thông tin về tình hình tài chính, tình hình sản xuất kinh doanh, khả năng thanh toán… những thông tin này rất cần thiết cho nhà lãnh đạo, nhà đầu tư, để đưa ra các quyết định đúng đắn trong việc đưa ra các phương hướng hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư. Để có được những thông tin trên doanh nghiệp phải tiến hành phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp. Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp là phân tích các quỹ bằng tiềncủa doanh nghiệp mà hình thái vật chất của các quỹ là vốn bằng tiền, nguyên liệu, tài sản cố định… trong những thời điểm, thời hạn khác nhau. Từ đó doanh nghiệp đề ra các biện pháp tối ưu để thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng phát triển. Xuất phát từ thực tiễn đó, nhận thức được tầm quan trọng của việc phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp nên những kiến thức đã tiếp thu được trong quá trình học tập tại trường và những hiểu biết trong thời gian thực tập em chọn đề tài : “ Phân tích tình hình tài chính tại công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa” làm đề tài cho khoá luận tốt nghiệp này. 2 2. Mục tiêu nghiên cứu: - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về tài chính và phân tích tình hình tài chính trong một doanh nghiệp. - Nắm được thực trạng tình hình tài chính của công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa. - Đánh giá chung những mặt đạt được cũng như những mặt còn tồn tại, từ đó giúp doanh nghiệp có những biện pháp hợp lý góp phần làm lành mạnh, nâng cao hiệu quả tài chính của công ty. 3. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình thực hiện đề tài của mình; em đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp thống kê, thu thập số liệu. - Phương pháp so sánh. - Phương pháp tỷ số. - Phương pháp phân tích định tính. - Phương pháp phân tích tài chính Dupont. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là tình hình tài chính của công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Trong năm 2010, công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa có công văn tờ trình lên Sở Tài Chính về việc xin phê duyệt Báo cáo tài chính năm tài chính cuối cùng bắt đầu từ ngày 01/01/2010 và kết thúc ngày 30/09/2010 của Xí nghiệp Khai thác và Dịch vụ Thủy Sản Khánh Hòa vào ngày 05/04/2011; và đang chờ kết quả phê duyệt của Sở Tài Chính. Chính vì vậy, trong đề tài này sử dụng số liệu của các báo cáo tài chính qua các năm 2007, 2008, 2009 tại công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa. 3 - Đề tài tập trung nghiên cứu tình hình tài chính của công ty như: phân tích các bảng báo cáo tài chính, phân tích tình hình tài chính thông qua các chỉ số tài chính, phân tích tài chính bằng phương pháp Dupont, phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn. 5. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, nội dung của đề tài gồm 3 chương sau: - Chương 1: Cơ sở lý luận chung về tài chính và phân tích tài chính. - Chương 2: Thực trạng tình hình tài chính tại công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa. - Chương 3: Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả tài chính tại công ty TNHH Một Thành Viên Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa. 6. Những đóng góp của đề tài - Đề tài đã đánh giá được thực trạng tình hình tài chính của công ty, chỉ ra được những mặt đạt được và chưa đạt được trong công tác quản trị tài chính của công ty. Từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính của công ty. - Đề tài đã giúp em hiểu rõ hơn về công tác quản trị tài chính về cả mặt lý thuyết cũng như thực tế ở doanh nghiệp. 4 CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÀI CHÍNH VÀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH  1.1. Bản chất và chức năng tài chính doanh nghiệp: 1.1.1. Bản chất tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp là hệ thống các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình chuyển giao các nguồn lực tài chính giữa doanh nghiệp và các chủ thể kinh tế xã hội, được thể hiện thông qua quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng các loại vốn, quỹ tiền tệ trong doanh nghiệp nhằm phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 1.1.2. Chức năng của tài chính doanh nghiệp Gồm 3 chức năng chính sau: - Xác định và tổ chức các nguồn vốn nhằm bảo đảm nhu cầu vốn cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp: để thực hiện được mục tiêu và phương án sản xuất kinh doanh trong điều kiện của cơ chế thị trường đòi hỏi các doanh nghiệp phải có vốn và có phương án tạo lập, huy động vốn cụ thể. - Chức năng phân phối của tài chính doanh nghiệp được biểu hiện tập trung ở việc phân phối thu nhập của doanh nghiệp từ doanh thu bán hàng và thu nhập từ các hoạt động khác. - Giám đốc tài chính là việc thực hiện kiểm tra, kiểm soát quá trình tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp. Tóm lại, ba chức năng trên của tài chính doanh nghiệp có quan hệ mật thiết hữu cơ với nhau. Việc vận dụng đồng bộ hợp lý ba chức năng này sẽ phát huy tối đa vai trò của tài chính ttrong việc thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ngày càng phát triển và đó là cơ sở cho sự tăng trưởng kinh tế. 1.2. Khái niệm, mục tiêu, ý nghĩa của phân tích tài chính 1.2.1. Khái niệm phân tích tài chính 5 Phân tích tình hình tài chính mà cụ thể là phân tích các báo cáo tài chính là một nội dung đặc trưng, chủ yếu của công tác phân tích hoạt động kinh doanh. Phân tích tài chính có thể được định nghĩa như một tổng thể các phương pháp cho phép đánh giá tình hình tài chính quá khứ và hiện tại, giúp cho việc ra quyết định kinh doanh và đánh giá doanh nghiệp một cách chính xác. (Josette Peyrard) Phân tích tài chính còn có thể được hiểu là việc lựa chọn, đánh giá và diễn giải các thông tin về tài chính cùng với các thông tin thích đáng khác, để trợ giúp cho việc ra các quyết định về đầu tư và về vốn. (PGS.TS Bùi Tường Trí) 1.2.2. Mục tiêu của phân tích tài chính Qua phân tích tài chính của doanh nghiệp phải hướng đến các mục tiêu sau: - Hoạt động tài chính phải giải quyết tốt các mối quan hệ kinh tế, thể hiện qua việc thanh toán với các đơn vị liên quan. - Hoạt động tài chính phải đảm bảo nguyên tắc hiệu quả. Nguyên tắc này đòi hỏi tối thiểu hóa chi phí nhưng vẫn đảm bảo quá trình sản xuất kinh doanh bình thường và mang lại hiệu quả cao. - Hoạt động tài chính phải được thực hiện trên cơ sở tôn trọng pháp luật, chấp hành và tuân thủ các chế độ tài chính tín dụng, đồng thời thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng góp với nhà nước và các đơn vị liên quan. 1.2.3. Ý nghĩa của phân tích tài chính Mục đích tối cao và quan trọng nhất của phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp là giúp những người sử dụng thông tin đánh giá được chính xác thực trạng tài chính và tiềm năng của doanh nghiệp cũng như những rủi ro trong tương lai, để từ đó đưa ra các chiến lược kinh doanh và quyết định đầu tư. Bởi vậy, việc phân tích báo cáo tài chính có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với nhiều phía. a. Đối với chủ doanh nghiệp và các nhà quản trị doanh nghiệp Mối quan tâm hàng đầu của họ là tìm kiếm lợi nhuận và khả năng trả nợ. Bên cạnh đó, các nhà quản trị doanh nghiệp còn quan tâm đến nhiều mục tiêu khác như tạo công ăn việc làm, nâng cao chất lượng sản phẩm, cung cấp nhiều sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ với chi phí thấp, đóng góp phúc lợi xã hội, bảo vệ môi 6 trường…Tuy nhiên, một doanh nghiệp chỉ thực hiện được các mục tiêu này nếu đáp ứng được 2 mục tiêu cơ bản là kinh doanh có lãi và thanh toán được nợ. Một doanh nghiệp kinh doanh lỗ liên tục sẽ bị cạn kiệt nguồn lực và buộc phải đóng cửa, hoặc nếu doanh nghiệp không có khả năng thanh toán nợ đến hạn thường xuyên cũng bị buộc phải ngừng hoạt động. Như vậy, hơn ai hết, các nhà quản trị doanh nghiệp và các chủ doanh nghiệp cấn có đủ thông tin và hiểu rõ doanh nghiệp của mình nhằm đánh giá tình hình tài chính đã qua, thực hiện cân bằng tài chính, khả năng tài chính, sinh lời, rủi ro và dự đoán tình hình tài chính nhằm đưa ra các quyết định đúng. b. Đối với các ngân hàng và các tổ chức tín dụng Mối quan tâm của họ hướng chủ yếu vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Vì vậy, họ đặc biệt chú ý đến tiền và các tài sản khác có thể chuyển đổi thành tiền nhanh để đánh giá khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn. Bên cạnh đó, họ còn quan tâm đến số lượng chủ sở hữu để bảo hiểm vốn cho họ trong trường hợp doanh nghiệp gặp rủi ro. Người cho vay cũng quan tâm đến khả năng sinh lời của doanh nghiệp vì đó là cơ sở của việc hoàn trả vốn và lãi vay. c. Đối với nhà cung cấp vật tư, thiết bị, hàng hóa, dịch vụ Họ cũng phải xem có cho phép khách hàng sắp tới được mua chịu hàng hóa, thanh toán chậm không và cũng phải biết khả năng thanh toán hiện tại và thời gian sắp tới của khách hàng. d. Đối với các nhà đầu tư Mối quan tâm của họ hướng vào các yếu tố như sự rủi ro, thời gian hoàn vốn, mức sinh lời, khả năng thanh toán vốn…đồng thời, các nhà đầu tư cũng rất quan tâm tới việc điều hành hoạt động và tính hiệu quả của công tác quản lý. Những điều đó nhằm đảm bảo sự an toàn và tính hiệu quả cho các nhà đầu tư. Bên cạnh các đối tượng quan tâm trên, còn có nhiều nhóm người khác quan tâm đến thông tin tài chính của doanh nghiệp. Đó là các cơ quan tài chính, cơ quan thuế, thống kê, các nhà phân tích tình hình tài chính, các cơ quan chủ quản cấp trên, người lao động tại doanh nghiệp…bởi vì nó liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm của họ. 7 1.3. Cơ sở phân tích tài chính doanh nghiệp Các báo cáo tài chính được gọi là hệ thống bởi sự quan hệ chặt chẽ và hữu cơ giữa chúng. Mỗi báo cáo tài chính riêng biệt cung cấp cho người đọc một khía cạnh hữu ích khác nhau nhưng sẽ không thể nào có được những kết quả mang tính khái quát về tình hình tài chính nếu không có sự kết hợp giữa các báo cáo tài chính. Nội dung mà các báo cáo tài chính phản ánh là tình hình tổng quát về tài sản, hình thành tài sản, sự vận động và thay đổi của chúng qua mỗi kỳ kinh doanh của doanh nghiệp. Cơ sở thành lập của báo cáo tài chính là dữ liệu thực tế đã phát sinh được kế toán theo dõi ghi chép theo những quy tắc và khách quan.Tính chính xác và tính khoa học của báo cáo tài chính càng cao bao nhiêu thì phản ánh về “tình trạng sức khỏe” của doanh nghiệp càng trung thực bấy nhiêu. Hệ thống báo cáo tài chính tổng hợp gồm 4 biểu mẫu báo cáo: Bảng cân đối kế toán tổng hợp Mẫu số B 01 - DN Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tổng hợp Mẫu số B 02 - DN Báo cáo lưu chuyển tiền tệ tổng hợp Mẫu số B 03 - DN Bảng thuyết minh báo cáo tài chính tổng hợp Mẫu số B 04 - DN Nội dung, hình thức trình bày, thời hạn lập, nộp, và công khai báo cáo tài chính tổng hợp thực hiện theo quy định tại Thông tư Hướng dẫn chuẩn mực kế toán số 21 “Trình bày báo cáo tài chính” và Chuẩn mực kế toán số 25 “Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con”. Ngoài ra, tùy theo yêu cầu quản lý kinh tế - tài chính mà có thêm các loại báo cáo chi tiết khác như: báo cáo giá thành sản phẩm, dịch vụ; báo cáo chi tiết kết quả kinh doanh; báo cáo chi tiết chi phí sản xuất; báo cáo chi tiết chi phí bán hàng; báo cáo chi tiết chi phí quản lý doanh nghiệp… 1.3.1. Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát giá trị toàn bộ tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định. 8 Bảng cân đối kế toán là tài liệu quan trọng đối với nhiều đối tượng sử dụng khác nhau: bên ngoài và bên trong doanh nghiệp. Nội dung Bảng cân đối kế toán khái quát tình trạng tài chính của một doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định, thường là cuối kỳ kinh doanh. Cơ cấu Bảng cân đối kế toán gồm 2 phần luôn bằng nhau: TÀI SẢN & NGUỒN VỐN. - Phần tài sản: Phần tài sản của bảng cân đối kế toán phản ánh giá trị của toàn bộ tài sản hiện có đến thời điểm lập báo cáo thuộc quyền quản lý và sử dụng của doanh nghiệp. Phần tài sản được chia làm 2 loại A và B:  Loại A: Tài sản ngắn hạn.  Loại B: Tài sản dài hạn. - Phần nguồn vốn: Phản ánh nguồn hình thành các loại tài sản doanh nghiệp đến thời điểm lập báo cáo. Các chỉ tiêu nguồn vốn thể hiện trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp đối với tài sản đang quản lý và sử dụng ở doanh nghiệp. Phần nguồn vốn được chia làm 2 loại A và B:  Loại A: Nợ phải trả  Loại B: Vốn chủ sở hữu 1.3.2. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là một bảng báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh khái quát tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh trong một kỳ kế toán của doanh nghiệp. Ngoài ra theo quy định của Việt Nam, báo cáo thu nhập còn có thêm phần kê khai tình hình thực hiện nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với ngân sách nhà nước và tình hình thực hiện thuế giá trị gia tăng. Nội dung của báo cáo thu nhập là chi tiết hóa các chỉ tiêu của đẳng thức tổng quát quá trình kinh doanh: DOANH THU – CHI PHÍ = LỢI NHUẬN 1.3.3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là báo cáo tài chính tổng hợp phản ánh việc hình thành và sử dụng lượng tiền phát sinh trong kỳ kế toán của doanh nghiệp.