Tài liệu Phân tích tình hình tài chính tại công ty tnhh đầu tư và thương mại tâm phúc

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ THƢƠNG MẠI TÂM PHÚC SINH VIÊN THỰC HIỆN: NGUYỄN XUÂN HOÀNG MÃ SINH VIÊN : A20135 CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH HÀ NỘI – 2015 BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ THƢƠNG MẠI TÂM PHÚC Giáo viên hƣớng dẫn : Th.s Nguyễn Hồng Nga Sinh viên thực hiện : Nguyễn Xuân Hoàng Mã sinh viên : A20135 Chuyên ngành : Tài chính HÀ NỘI – 2015 Thang Long University Library LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện bài khóa luận này, em đã nhận được sự động viên, giúp đỡ tận tình từ nhiều phía. Em xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc nhất tới các thầy cô giáo trường Đại học Thăng Long và đặc biệt là cô giáo Th.s Nguyễn Hồng Nga, giảng viên tại trường Đại học Thăng Long, cùng các bác, các cô chú, anh chị trong Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc đã tận tình giúp đỡ để em có thể hoàn thành bài khóa luận tốt nghiệp này. Thông qua bài khóa luận, em muốn gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới các thầy cô giảng dạy tại trường Đại học Thăng long đã luôn nhiệt huyết với nghề, quan tâm, chia sẻ và truyền đạt những kiến thức bổ ích cho chúng em, giúp chúng em có một nền tảng kiến thức cũng như kỹ năng quan trọng để bước tiếp trên con đường sự nghiệp trong tương lai. Em xin chân thành cảm ơn! LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Nguyễn Xuân Hoàng Thang Long University Library MỤC LỤC CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP…….... .............................................................................................................1 1.1. Khái niệm, ý nghĩa, nhiệm vụ của công tác phân tích tài chính doanh nghiệp .................................................................................................................................1 1.1.1. Khái niệm về phân tích tài chính doanh nghiệp ................................................1 1.1.2. Ý nghĩa của công tác tác phân tích tài chính đối với doanh nghiệp .................1 1.1.3. Nhiệm vụ của công tác phân tích tài chính doanh nghiệp ................................ 3 1.2. Nguồn thông tin sử dụng trong công tác phân tích tài chính doanh nghiệp ...4 1.2.1. Nguồn thông tin bên trong doanh nghiệp ..........................................................4 1.2.1.1. Hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp...................................................4 1.2.1.2. Thông tin khác của doanh nghiệp ......................................................................5 1.2.2. Nguồn thông tin bên ngoài doanh nghiệp ..........................................................5 1.3. Các phƣơng pháp phân tích tài chính tài chính doanh nghiệp ........................6 1.3.1. Phương pháp so sánh ..........................................................................................6 1.3.2. Phương pháp đồ thị ............................................................................................. 6 1.3.3. Phương pháp tỷ số ............................................................................................... 7 1.3.4. Phương pháp Dupont ..........................................................................................7 1.4. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp ......................................................9 1.4.1. Lập kế hoạch phân tích .......................................................................................9 1.4.2. Thu thập thông tin ............................................................................................... 9 1.4.3. Xử lý thông tin ...................................................................................................10 1.4.4. Đưa ra dự đoán và quyết định ..........................................................................10 1.5. Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp .....................................................11 1.5.1. Phân tích báo cáo tài chính...............................................................................11 1.5.1.1. Phân tích tình hình Tài sản_ Nguồn vốn của doanh nghiệp ............................ 11 1.5.1.2. Phân tích báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh ............................. 13 1.5.1.3. Phân tích tình hình tạo vốn và sử dụng vốn .....................................................14 1.5.2. Phân tích các chỉ tiêu tài chính ........................................................................15 1.5.2.1. Phân tích các chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán ......................................15 1.5.2.2. Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng quản lý tài sản ......................................16 1.5.2.3. Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng quản lý nợ .............................................19 1.5.2.4. Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời ..................................................21 1.6. Các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác phân tích tài chính doanh nghiệp ......22 1.6.1. Nhân tố chủ quan .............................................................................................. 22 1.6.1.1. Chất lượng thông tin sử dụng ...........................................................................22 1.6.1.2. Phương pháp phân tích ....................................................................................22 1.6.1.3. Nhân tố con người ............................................................................................ 22 1.6.2. Nhân tố khách quan .......................................................................................... 23 1.6.2.1. Văn bản pháp luật của nhà nước đối với hoạt động tài chính .........................23 1.6.2.2. Hệ thống các chỉ tiêu trung bình ngành ........................................................... 23 1.6.2.3. Các yếu tố văn hóa, kinh tế và xã hội khác ......................................................23 CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ THƢƠNG MẠI TÂM PHÚC .............................................................. 25 2.1. Khái quát chung về Công ty TNHH đầu tƣ và thƣơng mại Tâm Phúc .........25 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty ..............................................25 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc............................................................................................................................... 26 2.1.2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của công ty ....................................................26 2.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban ........................................................26 2.2. Thực trạng tình hình tài chính tại Công ty TNHH đầu tƣ và thƣơng mại Tâm Phúc .............................................................................................................28 2.2.1. Phân tích báo cáo tài chính của công ty........................................................... 28 2.2.1.1. Phân tích tình hình Tài sản_ Nguồn vốn của doanh nghiệp ............................ 28 2.2.1.2. Phân tích cân đối tài sản_ nguồn vốn của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc ...................................................................................................38 2.2.1.3. Phân tích kết quả sản xuất kinh doanh công ty của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc ......................................................................................39 2.2.1.4. Phân tích tình hình tạo vốn và sử dụng vốn của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc ......................................................................................44 2.2.2. Phân tích các nhóm chỉ tiêu tài chính .............................................................. 48 2.2.2.1. Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán ............................................48 2.2.2.2. Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng quản lý tài sản ......................................50 2.2.2.3. Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng quản lý nợ ............................................53 2.2.2.4. Phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời ..................................................54 Thang Long University Library 2.3. Đánh giá tình hình tài chính của công ty TNHH Đầu tƣ và Thƣơng mại Tâm Phúc ......................................................................................................................58 2.3.1. Những thành tựu đạt được................................................................................58 2.3.2. Những hạn chế ..................................................................................................59 CHƢƠNG3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH ĐẦU TƢ VÀ THƢƠNG MẠI TÂM PHÚC ....................61 3.1. Đánh giá chung về môi trƣờng kinh doanh của công ty .................................61 3.1.1. Thuận lợi ............................................................................................................61 3.1.2. Khó khăn ............................................................................................................61 3.2. Định hƣớng phát triển của Công ty TNHH Đầu tƣ và Thƣơng mại Tâm Phúc ......................................................................................................................62 3.3. Một số giải pháp nâng cao tình hình tài chính của Công ty TNHH Đầu tƣ và Thƣơng mại Tâm Phúc.......................................................................................63 3.3.1. Biện pháp tăng lợi nhuận để tăng khả năng sinh lời ......................................63 3.3.2. Biện pháp quản lý khoản phải thu ...................................................................64 3.3.3. Biện pháp quản lý tiền mặt ...............................................................................66 3.3.4. Các biện pháp khác ........................................................................................... 66 DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Tên đầy đủ HTK Hàng tồn kho TNHH Trách nhiệm hữu hạn TS Tài sản TSCĐ Tài sản cố định TSDH Tài sản dài hạn TSNH Tài sản ngắn hạn VCSH Vốn chủ sở hữu VLĐ Vốn lưu động VNĐ Việt Nam đồng Thang Long University Library DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Bảng 1.1. Bảng tài trợ ....................................................................................................15 Bảng 2.1. Tình hình Tài sản của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc giai đoạn 2011 – 2013 ..........................................................................................................30 Bảng 2.2. Tình hình Nguồn vốn của Công ty Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc .......................................................................................................................36 Bảng 2.3. Tình hình cân đối tài sản_ nguồn vốn của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc giai đoạn 2011 – 2013 ...........................................................................38 Bảng 2.4. Kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc ............................................................................................................................... 40 Bảng 2.5. Tình hình tạo vốn và sử dụng vốn của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc năm 2011-2012............................................................................................. 45 Bảng 2.6. Tình hình tạo vốn và sử dụng vốn của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc năm 2012-2013............................................................................................. 47 Bảng 2.7. Các chỉ tiêu phản ánh khả năng thanh toán của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc giai đoạn 2011 – 2013............................................................... 48 Bảng 2.8. Các chỉ tiêu đánh giá khả năng quản lý tài sản của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc giai đoạn 2011 – 2013............................................................... 50 Bảng 2.9. Các chỉ tiêu đánh giá khả năng quản lý nợ của Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc giai đoạn 2011 – 2013 ............................................................. 53 Bảng 2.10. Các chỉ tiêu phán ánh khả năng sinh lời của Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc giai đoạn 2011 – 2013 ............................................................. 54 Bảng 2.11. Phân tích sự ảnh hưởng tới ROA qua mô hình Dupont .............................. 56 Bảng 2.12. Phân tích sự ảnh hưởng tới ROE qua mô hình Dupont .............................. 57 Bảng 3.1 Nhóm thời gian các khoản phải thu ............................................................... 65 Bảng 3.2 Nhóm khách hàng các khoản phải thu ........................................................... 65 Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc .......26 Biểu đồ 2.1. Tỷ trọng tài sản của Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc giai đoạn 2011-2013………………………………………………………………….. 29 Biểu đồ 2.2. Tỷ trọng nguồn vốn của Công ty TNHH đầu tư và thương mại Tâm Phúc giai đoạn 2011 – 2013 ...................................................................................................35 LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong quá trình sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp đều tìm mọi biện pháp để tối đa hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa chi phí. Để đạt được mục tiêu này, các nhà quản lý doanh nghiệp phải dựa vào hệ thống thông tin tài chính. Trong đó, thông tin do báo cáo tài chính cung cấp đóng vai trò rất quan trọng, giúp nhà quản lý đưa ra những quyết định thích hợp. Đối với các doanh nghiệp, để tồn tại và phát triển thì công tác phân tích tài chính có ý nghĩa hết sức quan trọng, quyết định sự thành công hay thất bại của các doanh nghiệp. Để hệ thống tài chính cung cấp thông tin phù hợp và nhanh chóng cho nhà quản lý, doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống quản lý tài chính phù hợp với doanh nghiệp mình và đảm bảo đúng quy định của nhà nước. Xuất phát từ đó, trong thời gian thực tập tại Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc, em đã cố gắng tìm hiểu thực tiễn hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty thông qua phân tích tình hình tài chính Công ty trong vài năm gần đây nhằm mục đích nâng cao hiểu biết của mình về lý thuyết tài chính doanh nghiệp nói chung và phân tích tài chính nói riêng. Vì vậy, em chọn đề tài “Phân tích tình hình tài chính tại Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc” để làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu Khóa luận mong muốn đạt được một số mục tiêu sau:  Nghiên cứu lý thuyết về phân tích tài chính doanh nghiệp.  Nghiên cứu thực trạng phân tích tình hình tài chính tại Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc. Từ đó, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao tình hình tài chính tại Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu: Tình hình tài chính của Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc thông qua: Bảng cân đối kế toán, Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Bản thuyết minh báo cáo tài chính.  Phạm vi nghiên cứu: Đề tài giới hạn trong phạm vi hoạt động tài chính tại Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc thông qua các số liệu thống kê trong Bảng cân đối kế toán, Bảng báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, Bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Bản thuyết minh báo cáo tài chính từ năm 2011 đến năm 2013. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Thang Long University Library Khóa luận áp dụng một số phương pháp nghiên cứu khoa học như: Phương pháp thống kê, phương pháp tổng hợp, so sánh và phân tích báo cáo tài chính kết hợp với tìm hiểu thực tế trong thời gian thực tập tại công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Tâm Phúc. 5. Kết cấu khóa luận Khóa luận hoàn thành với nội dung 3 chương: CHƢƠNG 1. Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp CHƢƠNG 2. Phân tích tình hình tài chính tại Công ty TNHH Đầu tƣ và Thƣơng mại Tâm Phúc. CHƢƠNG 3. Một số giải pháp nâng cao tình hình tài chính của Công ty TNHH Đầu tƣ và Thƣơng mại Tâm Phúc. CHƢƠNG1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Khái niệm, ý nghĩa, nhiệm vụ của công tác phân tích tài chính doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm về phân tích tài chính doanh nghiệp Tài chính là phạm trù kinh tế phản ánh các quan hệ phân phối của cải xã hội dưới hình thức giá trị phát sinh trong quá trình hình thành, tạo lập, phân phối các quỹ tiền tệ của các chủ thể trong nền kinh tế nhằm đạt mục tiêu của các chủ thể ở mỗi điều kiện nhất định. Theo khái niệm trên của tài chính thì tài chính doanh nghiệp là một phân môn của ngành tài chính, nghiên cứu về quá trình hình thành và sử dụng của cải trong doanh nghiệp nhằm mục tiêu tối đa hóa lợi ích chủ sở hữu. Theo Giáo trình Tài chính doanh nghiệp (2002), TS. Lưu Thị Hương: Phân tích tài chính doanh nghiệp là sử dụng một tập hợp các khái niệm, phương pháp và các công cụ cho phép xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác về quản lý nhằm đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp, đánh giá rủi ro, mức độ và chất lượng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đó. Quy trình thực hiện phân tích tài chính ngày càng được áp dụng rộng rãi trong mọi đơn vị kinh tế, được tự chủ nhất định về tài chính như các doanh nghiệp thuộc mọi hình thức, được áp dụng trong các tổ chức xã hội, tập thể và các cơ quan quản lý, tổ chức công cộng. Đặc biệt, sự phát triển của các doanh nghiệp, của các ngân hàng và thị trường vốn đã tạo nhiều cơ hội để chứng tỏ phân tích tài chính thực sự là có ích và vô cùng cần thiết. Mối quan tâm hàng đầu của phân tích tài chính doanh nghiệp là phân tích các báo cáo tài chính và các chỉ tiêu đặc trưng tài chính. Thông tin đưa ra sẽ giúp người sử dụng thông tin xem xét một cách chi tiết hoạt động tài chính doanh nghiệp trong quá khứ và hiện tại. Từ đó họ có thể nhận biết, dự báo và đưa ra các quyết định tài chính, quyết định đầu tư và tài trợ phù hợp, góp phần giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong thời buổi nền kinh tế thị trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay. 1.1.2. Ý nghĩa của công tác tác phân tích tài chính đối với doanh nghiệp Công tác phân tích tài chính có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quản lý tài chính doanh nghiệp. Với ý nghĩa đó sẽ có nhiều đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp như: chủ doanh nghiệp, nhà tài trợ, nhà cung cấp, khách hàng,… kể cả các cơ quan nhà nước và người làm công, mỗi đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính dưới các góc độ khác nhau.  Đối với nhà quản lý doanh nghiệp: 1 Thang Long University Library Mối quan tâm hàng đầu của họ là tìm kiếm lợi nhuận và khả năng trả nợ. Một doanh nghiệp bị lỗ liên tục sẽ cạn kiệt các nguồn lực và buộc phải đóng cửa. Mặt khác, nếu doanh nghiệp không có khả năng thanh toán nợ đến hạn cũng buộc phải ngừng hoạt động. Do đó thông tin đầy đủ và hiểu rõ về doanh nghiệp, các nhà phân tích tài chính trong doanh nghiệp có nhiều lợi thế để có thể phân tích tài chính tốt nhất. Vì vậy nhà quản trị doanh nghiệp còn phải quan tâm đến nhiều mục tiêu khác nhau như tạo công ăn việc làm cho người lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hoá và dịch vụ, hạ chi phí thấp nhất và bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp chỉ có thể đạt được mục tiêu này khi doanh nghiệp kinh doanh có lãi và thanh toán được nợ. Tóm lại, hơn ai hết các nhà quản lý doanh nghiệp cần có đủ thông tin nhằm thực hiện cân bằng tài chính, nhằm đánh giá tình hình tài chính đã qua để tiến hành cân đối tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, trả nợ, rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Bên cạnh đó định hướng các quyết định của ban giám đốc tài chính, quyết định đầu tư, tài trợ, phân tích lợi tức cổ phần.  Đối với các nhà đầu tƣ: Các nhà đầu tư là những người giao vốn của mình cho doanh nghiệp quản lý sử dụng, được hưởng lợi và cũng chịu rủi ro. Đó là những cổ đông, các cá nhân hoặc các đơn vị, doanh nghiệp khác. Các đối tượng này quan tâm trực tiếp đến những tính toán về giá trị của doanh nghiệp. Thu nhập của các nhà đầu tư là tiền lời được chia và thặng dư giá trị của vốn. Hai yếu tố này phần lớn chịu ảnh hưởng của lợi nhuận thu được của doanh nghiệp. Trong thực tế, các nhà đầu tư thường tiến hành đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp để đánh giá doanh nghiệp và ước tính giá trị cổ phiếu, dựa vào việc nghiên cứu các báo cáo tài chính, khả năng sinh lời, phân tích rủi ro trong kinh doanh...  Đối với các ngân hàng và ngƣời cho vay: Nếu công tác phân tích tài chính được các nhà quản lý doanh nghiệp và các nhà đầu tư thực hiện nhằm mục đích đánh giá khả năng sinh lời, tăng trưởng của doanh nghiệp thì công tác phân tích tài chính lại được các ngân hàng và người cho vay sử dụng nhằm đảm bảo khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Các ngân hàng và người cho vay là những người cho doanh nghiệp vay vốn để đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất - kinh doanh. Khi cho vay, họ phải biết chắc được khả năng trả nợ. Thu nhập của họ là lãi suất tiền cho vay. Do đó, phân tích hoạt động tài chính đối với người cho vay là xác định khả năng trả nợ của khách hàng. Tuy nhiên, phân tích đối với những khoản cho vay dài hạn và những khoản cho vay ngắn hạn có những nét khác nhau. Đối với những khoản cho vay ngắn hạn, nhà cung cấp tín dụng ngắn hạn đặc biệt quan tâm đến khả năng thanh toán ngay của doanh 2 nghiệp. Hay chính là khả năng ứng phó của doanh nghiệp khi nợ đến hạn phải trả. Đối với các khoản cho vay dài hạn, nhà cung cấp tín dụng dài hạn phải tin chắc khả năng hoàn trả và khả năng sinh lời của doanh nghiệp mà việc hoàn trả vốn và lãi lại tuỳ thuộc vào khả năng sinh lời này.  Đối với các nhà cung cấp của doanh nghiệp: Nhà cung cấp phải quyết định xem có cho phép khách hàng sắp tới được mua chịu vật tư, hàng hóa và dịch vụ hay không, họ cần phải biết được khả năng thanh toán của doanh nghiệp trong hiện tại và tương lai.  Đối với ngƣời lao động: Bên cạnh các chủ doanh nghiệp, nhà đầu tư... người lao động cũng có nhu cầu được biết thông tin cơ bản vì nó liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm của người lao động đối với doanh nghiệp.  Đối với các cơ quan quản lý Nhà nƣớc: Dựa và các báo cáo tài chính, các cơ quan quản lý Nhà nước thực hiện phân tích để đánh giá, kiểm tra, kiểm soát các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có tuân thủ theo pháp luật và thực hiện nghĩa vụ của mình với Nhà nước hay không. Tóm lại, công tác phân tích tài chính doanh nghiệp mà trọng tâm là phân tích báo cáo tài chính và các chỉ tiêu tài chính đặc trưng thông qua một hệ thống các phương pháp, công cụ và kỹ thuật phân tích, giúp người sử dụng từ các góc độ khác nhau, vừa đánh giá được toàn diện, lại vừa xem được một cách chi tiết hoạt động tài chính, tìm ra những ưu điểm và nhược điểm về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, để nhận biết, dự báo và đưa ra quyết định tài chính, tài trợ và đầu tư phù hợp. 1.1.3. Nhiệm vụ của công tác phân tích tài chính doanh nghiệp Với ý nghĩa quan trọng như trên, nhiệm vụ của công tác phân tích tình hình tài chính là việc cung cấp những thông tin chính xác về mọi mặt tài chính của doanh nghiệp, bao gồm: Thứ nhất, cung cấp kịp thời, đầy đủ và trung thực các thông tin tài chính cần thiết cho nhà quản lý, nhà đầu tư, các nhà cho vay, các khách hàng và nhà cung cấp. Thứ hai, cung cấp những thông tin về tình hình sử dụng vốn, khả năng huy động vốn, khả năng sinh lời và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thứ ba, cung cấp những thông tin về tình hình công nợ, các khoản phải thu, phải trả, khả năng thanh toán cũng như các nhân tố khác ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó, đưa ra những biện pháp khắc phục kịp thời và triệt để nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. 3 Thang Long University Library 1.2. Nguồn thông tin sử dụng trong công tác phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.1. Nguồn thông tin bên trong doanh nghiệp 1.2.1.1. Hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp  Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là một bảng báo cáo tình hình tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp tại một thời điểm nào đó. Thời điểm báo cáo thường được chọn là thời điểm cuối quý hoặc cuối năm. Xét về bản chất, bảng cân đối kế toán là một bảng cân đối tổng hợp giữa tài sản với vốn chủ sở hữu và công nợ phải trả (nguồn vốn). Bảng cân đối kế toán luôn đảm bảo nguyên tắc cân bằng theo phương trình kế toán sau: Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn  Báo cáo kết quả hoạt động sảm xuất kinh doanh Báo cáo kết quả kinh doanh là báo cáo tình hình thu nhập, chi phí và lợi nhuận của doanh nghiệp trong một thời kỳ nào đó. Thời kỳ báo cáo thường được chọn là năm, tháng hay quý. Thông qua báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh ta có thể xác định được kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là lãi hay lỗ trong năm. Như vậy, nó cung cấp những thông tin tổng hợp về tình hình và kết quả sử dụng các tiềm năng về vốn, lao động, kỹ thuật và trình độ quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.  Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một trong bốn báo cáo tài chính bắt buộc mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng phải lập để cung cấp cho người sử dụng thông tin của doanh nghiệp. Nếu bảng cân đối kế toán cho biết những nguồn lực tài sản và nguồn gốc của những tài sản đó; và báo cáo kết quả kinh doanh cho biết thu nhập và chi phí phát sinh để tính được kết quả lãi, lỗ trong một kỳ kinh doanh, thì báo cáo lưu chuyển tiền tệ được lập để trả lời các vấn đề liên quan đến luồng tiền vào ra trong doanh nghiệp, tình hình thu chi ngắn hạn của doanh nghiệp. Những luồng vào ra của tiền và các khoản coi như tiền được tổng hợp thành ba nhóm: lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động sản xuất kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động tài chính và lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động bất thường.  Thuyết minh báo cáo tài chính Thuyết minh báo cáo tài chính được lập nhằm cung cấp các thông tin về tình hình sản xuất kinh doanh chưa có trong hệ thống báo cáo tài chính, đồng thời giải thích thêm một số chỉ tiêu mà trong các báo cáo tài chính chưa được trình bày nhằm giúp cho người đọc và phân tích các chỉ tiêu trong báo cáo tài chính có một cái nhìn cụ thể 4 và chi tiết hơn về sự thay đổi những khoản mục trong bảng cân đối kế toán và kết quả hoạt động kinh doanh. 1.2.1.2. Thông tin khác của doanh nghiệp Thông tin khác là những thông tin về tổ chức doanh nghiệp; trình độ quản lý; ngành nghề, sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp kinh doanh; quy trình công nghệ; năng lực của lao động... Ngoài ra, chúng còn là các thông tin về chiến lược, sách lược kinh doanh của doanh nghiệp trong từng thời kỳ, thông tin về tình hình và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, tình hình tạo lập, phân phối và sử dụng vốn, tình hình và khả năng thanh toán... Những thông tin này được thể hiện qua những giải trình của các nhà quản lý, qua Báo cáo tài chính, báo cáo kế toán quản trị, báo cáo thống kê, hạch toán nghiệp vụ... 1.2.2. Nguồn thông tin bên ngoài doanh nghiệp  Các thông tin liên quan đến môi trƣờng kinh tế chung: Là các thông tin về tình hình kinh tế chung có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Những thông tin cần quan tâm: sự suy thoái hoặc tăng trưởng của nền kinh tế, lãi suất ngân hàng, tỷ giá hối đoái, tỷ lệ lạm phát, chính sách kinh tế, chính trị,… Những thông tin trên có tác động mạnh mẽ đến cơ hội kinh doanh, đến sự biến động của các yếu tố đầu vào của thị trường tiêu thụ sản phẩm từ đó tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, để đánh giá khách quan và chính xác về tình hình hoạt động của doanh nghiệp, chúng ta phải xem xét cả các thông tin kinh tế bên ngoài có liên quan.  Các thông tin theo ngành kinh tế: Thông tin theo ngành kinh tế là những thông tin mà kết quả hoạt động của doanh nghiệp mang tính chất của ngành kinh tế như đặc điểm của ngành kinh tế liên quan đến thực thể của sản phẩm, tiến trình kỹ thuật cần tiến hành, cơ cấu sản xuất có tác động đến khả năng sinh lời, vòng quay vốn, nhịp độ phát triển của các chu kỳ kinh tế, độ lớn của thị trường và triển vọng phát triển... Tóm lại, để phân tích tài chính của một doanh nghiệp, các nhà phân tích cần phải đọc và hiểu được các báo cáo tài chính và các thông tin khác có liên quan, từ đó họ nhận biết được và tập trung vào các chỉ tiêu tài chính liên quan đến mục tiêu phân tích của họ. Thu thập thông tin trong phân tích tài chính là bước đầu tiên nhưng có ý nghĩa xuyên suốt quá trình phân tích. Trong bước này, căn cứ vào mục đích của công tác 5 Thang Long University Library phân tích tài chính, nhà phân tích sẽ lựa chọn phương pháp phân tích thông tin phù hợp. 1.3. Các phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp Trong phân tích tài chính, các phương pháp được vận dụng để nghiên cứu các chỉ tiêu, ý nghĩa, các mối quan hệ và sự thay đổi của chúng, từ đó phản ánh thực trạng tài chính và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Phân tích tài chính có nhiều phương pháp, trong quá trình phân tích, cần dựa vào loại hình kinh doanh của doanh nghiệp, đặc điểm sản xuất, nguồn tài liệu, mục đích phân tích,… để chọn phương pháp phân tích cho phù hợp. Trong khóa luận này, các phương pháp chủ yếu sử dụng có thể được phân loại như sau: 1.3.1. Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh được sử dụng phổ biến nhất và là phương pháp chủ yếu trong phân tích tài chính để đánh kết quả, xác định vị trí và xu hướng biến đổi của chỉ tiêu phân tích. Có nhiều phương thức so sánh và sử dụng phương thức nào là tuỳ thuộc vào mục đích và yêu cầu của việc phân tích. So sánh chỉ tiêu thực tế với các chỉ tiêu kế hoạch, dự kiến hoặc định mức. Đây là phương thức quan trọng nhất để đánh giá mức độ thực hiện chỉ tiêu kế hoạch, định mức và kiểm tra tính có căn cứ của nhiệm vụ kế hoạch được đề ra. So sánh chỉ tiêu thực hiện giữa các kỳ trong năm và giữa các năm cho thấy sự biến đổi trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. So sánh các chỉ tiêu của doanh nghiệp với các chỉ tiêu tương ứng của doanh nghiệp cùng loại hoặc của doanh nghiệp cạnh tranh cho thấy tình hình tài chính của doanh nghiệp đang ở trong tình trạng tốt hay xấu, được hay chưa được với doanh nghiệp cùng ngành. So sánh các thông số kinh tế- kỹ thuật của các phương án sản xuất kinh doanh khác nhau của doanh nghiệp. Để từ đó đưa ra phương án sản xuất kinh doanh tối ưu nhất cho doanh nghiệp. 1.3.2. Phương pháp đồ thị Đồ thị là phương pháp nhằm phản ánh trực quan các số liệu phân tích bằng biểu đồ hoặc đồ thị. Qua đó thể hiện xu hướng, mức độ biến động của các chỉ tiêu cần đánh giá, hoặc thể hiện mối liên hệ kết cấu của các bộ phận trong một tổng thể nhất định. Phương pháp này ngày càng được dùng phổ biến nhằm cải thiện tính đa dạng, phức tạp của nội dung phân tích. Biểu đồ hoặc đồ thị thể hiện qua hai góc độ: 6 Góc độ thứ nhất biểu thị quy mô (độ lớn) các chỉ tiêu phân tích qua thời gian như: tổng tài sản, tổng doanh thu, hiệu quả sử dụng vốn…. hoặc có thể biểu hiện tốc độ tăng trưởng của các chỉ tiêu phân tích qua thời gian như: tốc độ tăng tài sản,… Góc độ thứ hai là biểu hiện mối quan hệ giữa chỉ tiêu phân tích với các chỉ tiêu nhân tố như: tỷ suất sinh lời của tổng tài sản chịu ảnh hưởng của tỷ suất sinh lời tổng doanh thu thuần và tốc độ chu chuyển của tổng tài sản,… 1.3.3. Phương pháp tỷ số Phương pháp này dựa trên các ý nghĩa chuẩn mực các tỷ số của đại lượng tài chính trong các quan hệ tài chính. Về nguyên tắc, phương pháp này yêu cầu phải xác định được các ngưỡng, các định mức để nhận xét, đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp, trên cơ sở so sánh các tỷ số của doanh nghiệp với giá trị các tỷ số tham chiếu. Đây là phương pháp có tính hiện thực cao với các điều kiện được áp dụng ngày càng được bổ sung và hoàn thiện hơn. Vì nguồn thông tin kế toán và tài chính được cải tiến và cung cấp đầy đủ hơn là cơ sở để đánh giá một tỷ số của một doanh nghiệp hay một nhóm doanh nghiệp. Phương pháp này giúp các nhà phân tích khai thác có hiệu quả những số liệu và phân tích một cách hệ thống hàng loạt tỷ số theo chuỗi thời gian liên tục hoặc theo từng giai đoạn. Trong phân tích tài chính, các tỷ số tài chính chủ yếu thường được phân tích gồm bốn nhóm sau: nhóm chỉ tiêu về khả năng thanh toán, nhóm chỉ tiêu về khả năng quản lý tài sản, nhóm chỉ tiêu về khả năng quản lý nợ và nhóm chỉ tiêu về khả năng sinh lời. Mỗi nhóm tỷ số lại bao gồm nhiều tỷ lệ và trong từng trường hợp các tỷ lệ được lựa chọn sẽ phụ thuộc vào bản chất, quy mô hoạt động phân tích để phục vụ mục tiêu phân tích của nhà phân tích tài chính. 1.3.4. Phương pháp Dupont Phương pháp Dupont là kỹ thuật được sử dụng để phân tích khả năng sinh lời của một doanh nghiệp bằng các công cụ quản lý hiệu quả truyền thống. Phương pháp Dupont tích hợp nhiều yếu tố của báo cáo thu nhập với bảng cân đối kế toán. Trong phân tích tài chính, người ta vận dụng phương pháp Dupont để phân tích mối liên hệ giữa các chỉ tiêu tài chính. Chính nhờ sự phân tích mối liên kết giữa các chỉ tiêu tài chính, chúng ta có thể phát hiện ra những nhân tố đã ảnh hưởng đến chỉ tiêu phân tích theo một trình tự nhất định. Kỹ thuật này dựa vào hai phương trình cơ bản sau: Phương trình thứ nhất thể hiện mối liên hệ giữa tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA) với tỷ suất sinh lời trên doanh thu (ROS) và hiệu suất sử dụng tổng tài sản như sau: 7 Thang Long University Library Lợi nhuận sau thuế ROA = Doanh thu thuần x Doanh thu thuần Tổng tài sản Từ phương trình này thì nhà quản lý sẽ thấy rằng ROA phụ thuộc vào hai yếu tố đó là lợi nhuận sau thuế trên một đồng doanh thu và bình quân một đồng tài sản tạo ra được bao nhiêu đồng doanh thu. Từ đó có cách để tăng ROA: tăng tỷ lệ lợi nhuận trên doanh thu hoặc tăng khả năng làm ra doanh thu trên tài sản của doanh nghiệp. Phương trình thứ hai thể hiện giữa mối quan hệ tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) với tỷ suất sinh lời trên doanh thu (ROS), hiệu suất sử dụng tài sản và đòn bẩy tài chính theo phương trình sau: Lợi nhuận sau thuế ROE = Doanh thu thuần x Tổng tài sản x Doanh thu thuần Tổng tài sản Vốn chủ sở hữu Từ phương trình trên thì các nhà quản lý sẽ có ba chỉ tiêu để tăng chỉ tiêu ROE như sau: Thứ nhất, tăng tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, muốn làm điều này phải quản lý được chi phí, tăng doanh thu và đạt tốc độ tăng lợi nhuận lớn hơn tốc độ tăng doanh thu. Thứ hai, tăng tốc độ luân chuyển tài sản, muốn làm điều này doanh nghiêp cần tìm cách tăng doanh thu, dự trữ tài sản hợp lý. Thứ ba, giảm tỷ lệ vốn chủ sở hữu, có nghĩa là cần phải đảm bảo tốc độ tăng vốn chủ hữu nhỏ hơn tốc độ tăng của tài sản. Tóm lại, phân tích tài chính doanh nghiệp bằng phương pháp Dupont có ý nghĩa lớn đối với quản trị DN thể hiện ở chỗ có thể đánh giá đầy đủ và khách quan các nhân tố tác động đến hiệu quả sản xuất kinh doanh từ đó tiến hành công tác nâng cao tổ chức quản lý của doanh nghiệp. Phương pháp Dupont rất có hiệu quả trong phân tích, tuy nhiên nó thường được áp dụng ở các công ty lớn, có đội ngũ cán bộ phân tích chuyên trách, có trình độ, do phương pháp này không chỉ đòi hỏi đánh giá sự tác động của chỉ tiêu thành phần với chỉ tiêu tổng hợp mà cũng sử dụng kinh tế lượng để đánh giá mức độ tác động của các chỉ tiêu thành phần với nhau. Trong quá trình xây dựng quy trình phân tích tài chính, người làm công tác quản lý phải biết lựa chọn những phương pháp phân tích phù hợp tùy thuộc vào ưu nhược điểm, điều kiện áp dụng của từng phương pháp cũng như đặc điểm, điều kiện cụ thể của doanh nghiệp mình. 8 1.4. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp 1.4.1. Lập kế hoạch phân tích Lập kế hoạch phân tích là một khâu quan trọng, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng, thời hạn và tác dụng của phân tích hoạt động tài chính. Công tác chuẩn bị bao gồm việc xây dựng kế hoạch phân tích và thu thập, xử lý tài liệu phân tích. Kế hoạch phân tích phải xác định rõ nội dung phân tích (toàn bộ hoạt động tài chính hay chỉ một số vấn đề cụ thể), phạm vi phân tích (toàn đơn vị hay một vài bộ phận), thời gian tiến hành phân tích (kể cả thời gian chuẩn bị), phân công trách nhiệm cho các cá nhân, bộ phận và xác định hình thức hội nghị phân tích (Ban giám đốc hay toàn thể người lao động). Đặc biệt, trong kế hoạch phân tích phải xác định rõ loại hình phân tích được lựa chọn. Tùy thuộc vào cách thức tiếp cận, có thể kể ra một số loại hình phân tích chủ yếu sau: Dựa vào phạm vi phân tích, phân tích tài chính được chia thành phân tích toàn bộ (phân tích toàn diện) và phân tích bộ phận (phân tích chuyên đề). Phân tích toàn bộ là việc phân tích toàn bộ hoạt động tài chính trên tất cả các khía cạnh nhằm làm rõ các mặt của hoạt động tài chính trong mối quan hệ nhân quả giữa chúng cũng như dưới tác động của các nguyên nhân, nhân tố bên ngoài. Phân tích bộ phận hay là phân tích chuyên đề là việc tập trung vào một hay một vài khía cạnh cụ thể, trong phạm vi nào đó trong hoạt động tài chính. Dựa vào thời điểm tiến hành phân tích hoạt động tài chính, phân tích tài chính được chia thành phân tích dự đoán, phân tích thực hiện và phân tích hiện hành. Phân tích dự đoán (phân tích trước, phân tích dự báo) là việc phân tích hướng vào dự đoán các hiện tượng có thể xảy ra, các mục tiêu có thể đạt được trong tương lai. Phân tích thực hiện (phân tích đánh giá, phân tích quá khứ) là việc phân tích tình hình đã và đang diễn ra trong quá trình tiến hành các hoạt động tài chính nhằm đánh giá thực hiện, kiểm tra thường xuyên trên cơ sở đó điều chỉnh những sai lệch, phát hiện nguyên nhân giúp nhận thức được tình hình thực hiện làm căn cứ đưa ra các quyết định. Phân tích hiện hành là việc phân tích các nghiệp vụ hay kết quả thuộc hoạt động tài chính đang diễn ra nhằm xác minh tính đúng đắn của các kế hoạch hay dự toán tài chính để có biện pháp điều chỉnh kịp thời những bất hợp lý trong các dự toán, kế hoạch tài chính. 1.4.2. Thu thập thông tin Phân tích tài chính sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng lý giải và thuyết minh thực trạng hoạt động tài chính doanh nghiệp, phục vụ cho quá trình dự đoán tài chính. Để có được nguồn thông tin, trên thực tế người ta thường sử dụng các cách thu thập thông tin cơ bản sau: quan sát, thăm dò dư luận, thu thập thông tin tại bàn và thu 9 Thang Long University Library