BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
---o0o---
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH
CÔNG TY CỔ PHẦN DƢỢC PHẨM
TRUNG ƢƠNG I – PHARBACO
SINH VIÊN THỰC HIỆN
: BÙI THỊ PHƢƠNG VÂN
MÃ SINH VIÊN
: A19908
NGÀNH
: TÀI CHÍNH
HÀ NỘI – 2015
BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
---o0o---
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH
CÔNG TY CỔ PHẦN DƢỢC PHẨM
TRUNG ƢƠNG I – PHARBACO
Giáo viên hƣớng dẫn
: Ths. Nguyễn Thị Lan Anh
Sinh viên thực hiện
: Bùi Thị Phƣơng Vân
Mã sinh viên
: A19908
Ngành
: Tài chính
HÀ NỘI – 2015
Thang Long University Library
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành khóa luận này, em đã nhận được sự
hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của các thầy cô, các anh chị và các bạn. Với tình cảm chân
thành, em xin được bày tỏ lòng biết ơn và lời cảm ơn sâu sắc tới:
Thạc sĩ Nguyễn Thị Lan Anh đã hết lòng giúp đỡ và hướng dẫn tận tình, truyền
đạt cho em những kinh nghiệm quý báu trong suốt quá trình làm khóa luận tốt nghiệp.
Ban giám hiệu, Phòng đào tạo, Khoa Kinh tế - Quản lý Trường Đại học Thăng
Long đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ em trong quá trình học tập tại trường và làm
khóa luận. Các thầy cô giảng dạy trong nhà trường đã truyền đạt cho em nhiều kiến
thức bổ ích và quý báu trong quá trình học tập gần bốn năm qua để em có những nền
tảng kiến thức để thực hiện khóa luận cũng như có được những hành trang vững chắc
giúp em vững bước cho sự nghiệp trong tương lai sau khi tốt nghiệp.
Cuối cùng em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới tập thể cán bộ công nhân
viên Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung Ương I – Pharbaco đã tận tình giup đỡ em
trong suốt thời gian qua để em có thể hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp này.
Mặc dù em đã có nhiều cố gắng nhưng do những hạn chế về thời gian và trình độ
nên không thể tránh khỏi những thiếu sót trong bài khóa luận. Em rất mong được sự
chỉ dẫn và góp ý của thầy cô giáo và quý Công ty để khóa luận của em được hoàn
thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 25 tháng 03 năm 2015
Sinh viên
Bùi Thị Phương Vân
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ
từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác.
Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích
dẫn rõ ràng.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này!
Sinh viên
(Ký và ghi rõ họ tên)
Bùi Thị Phương Vân
Thang Long University Library
MỤC LỤC
Trang
LỜI MỞ ĐẦU
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP ........................................................................................... 1
1.1.
Khái niệm về phân tích tình hình tài chính trong doanh nghiệp ....................1
1.2.
Vai trò và mục tiêu của phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp .............2
1.3.
Các phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp .......................................4
1.3.1.
Phương pháp phân tích tỷ lệ ............................................................................4
1.3.2.
Phương pháp so sánh .......................................................................................5
1.3.3.
Phương pháp phân tích tài chính Du Pont ....................................................6
1.4.
Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp ......................................................7
1.4.1.
Phân tích các báo cáo tài chính .......................................................................7
1.4.1.1.
Phân tích bảng cân đối kế toán ......................................................................7
1.4.1.2.
Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ........................................10
1.4.1.3.
Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ ........................................................... 12
1.4.2.
Phân tích các chỉ tiêu tài chính ......................................................................12
1.4.2.1.
Chỉ tiêu về khả năng thanh toán ...................................................................12
1.4.2.2.
Chỉ tiêu về đòn bảy tài chính .......................................................................14
1.4.2.3.
Chỉ tiêu đánh giá về hiệu quả hoạt động ......................................................16
1.4.2.4.
Chỉ tiêu về khả năng sinh lời ........................................................................18
1.5.
Các nhân tố ảnh hƣởng đến tình hình tài chính của doanh nghiệp .............20
1.5.1.
Nhân tố chủ quan ........................................................................................... 20
1.5.2.
Nhân tố khách quan .......................................................................................21
CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
DƢỢC PHẨM TRUNG ƢƠNG I – PHARBACO....................................................23
2.1. Đặc điểm tổ chức kinh doanh của Công ty Cổ phần Dƣợc phẩm Trung
Ƣơng I – Pharbaco.......................................................................................................23
2.1.1. Giới thiệu chung về Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung Ương I –
Pharbaco .......................................................................................................................23
2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung
Ương I – Pharbaco ........................................................................................................23
2.1.1.2.
Cơ cấu tổ chức Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung Ương I – Pharbaco ..25
2.1.2. Đặc điểm sản xuất kinh doanh của Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung
Ương I – Pharbaco .......................................................................................................26
2.2. Phân tích tình hình tài chính Công ty Cổ phần Dƣợc phẩm Trung Ƣơng I –
Pharbaco .......................................................................................................................28
2.2.1. Khái quát tình hình doanh thu, lợi nhuận của Công ty Cổ phần Dược phẩm
Trung Ương I – Pharbaco giai đoạn 2011-2013 ......................................................... 28
2.2.2. Phân tích tình hình tài chính thông qua bảng cân đối kế toán của Công ty
Cổ phần Dược phẩm Trung Ương I – Pharbaco ........................................................30
2.2.2.1. Phân tích cơ cấu tài sản, cơ cấu nguồn vốn của Công ty Cổ phần Dược
phẩm Trung Ương I – Pharbaco ...................................................................................30
2.2.2.2. Phân tích xu hướng biến động về tài sản và nguồn vốn của Công ty Cổ phần
Dược phẩm Trung Ương I – Pharbaco .........................................................................34
2.3.1.
Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh .........................................44
2.3.2.
Phân tích bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ ...................................................51
2.3.3.
Phân tích các chỉ số tài chính ........................................................................53
2.3.3.1.
Tỷ số về khả năng thanh toán .......................................................................53
2.3.3.2.
Chỉ tiêu về đòn bảy tài chính ........................................................................58
2.3.3.3.
Chỉ tiêu đánh giá về hiệu quả hoạt động ......................................................63
2.3.3.4.
Chỉ tiêu về khả năng sinh lời ........................................................................70
2.3.4.
So sánh các chỉ tiêu của Công ty với chỉ tiêu bình quân ngành ..................76
2.3.5.
Phân tích Du Pont........................................................................................... 77
2.4. Đánh giá tình hình tài chính Công ty Cổ phần Dƣợc phẩm Trung Ƣơng I –
Pharbaco .......................................................................................................................81
2.4.1.
Những kết quả đạt được .................................................................................81
2.4.2.
Những mặt hạn chế và nguyên nhân ............................................................. 82
CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI
CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DƢỢC PHẨM TRUNG ƢƠNG I –
PHARBACO ................................................................................................................86
3.1.
Định hƣớng phát triển của Công ty trong thời gian tới .................................86
Thang Long University Library
3.2. Một số giải pháp cải thiện tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Dƣợc
phẩm Trung Ƣơng I – Pharbaco ................................................................................88
3.2.1.
Nâng cao hiệu quả quản lý nguồn vốn kinh doanh ......................................88
3.2.2. Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh ........................................................91
3.3.3. Tăng hiệu quả sử dụng tài sản ..........................................................................92
3.3.
Kiến nghị đối với Công ty .................................................................................98
KẾT LUẬN
DANH MỤC VIẾT TẮT
Ký hiệu viết tắt
Tên đầy đủ
GVHB
Giá vốn hàng bán
HTK
Hàng tồn kho
NDH
Nợ dài hạn
NNH
Nợ ngắn hạn
TSDH
Tài sản dài hạn
TSNH
Tài sản ngắn hạn
VCSH
Vốn chủ sở hữu
VNĐ
Việt Nam Đồng
Thang Long University Library
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Trang
Bảng 1.1. Bảng phân tích cơ cấu và biến động của tài sản .............................................8
Bảng 1.2. Bảng phân tích cơ cấu và biến động của nguồn vốn .......................................9
Bảng 1.3. Bảng phân tích kết quả kinh doanh ............................................................... 11
Bảng 2.1. Doanh thu, chi phí, lợi nhuận sau thuế của Công ty giai đoạn 2011-2013 ...28
Bảng 2.2. Bảng cơ cấu tài sản, nguồn vốn của Công ty giai đoạn 2011-2013 ..............31
Bảng 2.3. Bảng xu hướng biến động về tài sản của Công ty giai đoạn 2011-2013 ......34
Bảng 2.4. Bảng xu hướng biến động về các khoản phải thu ngắn hạn của Công ty giai
đoạn 2011-2013 .............................................................................................................37
Bảng 2.5. Bảng xu hướng biến động về nguồn vốn của Công ty giai đoạn 2011-2013 41
Bảng 2.6. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty giai đoạn 2011-2013...44
Bảng 2.7. Xu hướng biến động chi phí của Công ty giai đoạn 2011-2013 ...................46
Bảng 2.8. Xu hướng biến động lợi nhuận của Công ty giai đoạn 2011-2013 ...............49
Bảng 2.9. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ của Công ty giai đoạn 2011-2013 .....................51
Bảng 2.10. Hệ số khả năng thanh toán hiện thời của Công ty giai đoạn 2011-2013 ....54
Bảng 2.11. Hệ số khả năng thanh toán nhanh của Công ty giai đoạn 2011-2013 .........55
Bảng 2.12. Hệ số thanh toán tức thời của Công ty trong giai đoạn 2011-2013 ............57
Bảng 2.13. Tỷ số nợ trên tổng tài sản của Công ty giai đoạn 2011-2013 .....................58
Bảng 2.14. Tỷ số nợ trên VCSH của Công ty giai đoạn 2011-2013 ............................. 59
Bảng 2.15. Tỷ số khả năng trả lãi vay của Công ty giai đoạn 2011-2013 ....................60
Bảng 2.16. Tỷ số khả năng trả nợ của Công ty trong giai đoạn 2011-2013 ..................61
Bảng 2.17. Vòng quay hàng tồn kho và kỳ luân chuyển hàng tồn kho của Công ty giai
đoạn 2011-2013 .............................................................................................................63
Bảng 2.18. Số vòng quay khoản phải thu và kỳ thu tiền trung bình của Công ty giai
đoạn 2011-2013 .............................................................................................................65
Bảng 2.19. Số vòng quay vốn lưu động và kỳ luân chuyển vốn lưu động của Công ty
giai đoạn 2011-2013 ......................................................................................................66
Bảng 2.20. Hiệu suất sử dụng vốn lưu động .................................................................68
Bảng 2.21. Vòng quay tổng tài sản................................................................................69
Bảng 2.22. Hệ số lãi ròng của Công ty giai đoạn 2011-2013........................................70
Bảng 2.23. Tỷ suất sinh lời kinh tế của tài sản giai đoạn 2011-2012............................ 71
Bảng 2.24. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản của Công ty giai đoạn 20112013 ............................................................................................................................... 73
Bảng 2.25. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của Công ty giai đoạn 2011-2013 .74
Bảng 2.26. Thu nhập một cổ phần của Công ty trong giai đoạn 2011-2013.................75
Bảng 2.27. Bảng so sánh một số chỉ tiêu tài chính của Công ty với ngành ..................76
Bảng 2.28. Kết quả phân tích Du Pont của Công ty giai đoạn 2011-2013 ...................78
Bảng 3.1 Mô hình cho điểm tín dụng ............................................................................97
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Công Ty Cổ Phần Dược phẩm Trung Ương I ..............25
Sơ đồ 2.2. Mối quan hệ giữa ROA và ROE của Công ty giai đoạn 2011-2013 ............79
Biểu đồ 2.1. Sự biến động của doanh thu thuần, chi phí, lợi nhuận sau thuế của Công
ty giai đoạn 2011-2013 ..................................................................................................28
Biểu đồ 2.2. Biểu đồ cơ cấu tỷ trọng tài sản của Công ty giai đoạn 2011-2013 ...........31
Biểu đồ 2.3. Biểu đồ cơ cấu tỷ trọng nguồn vốn của Công ty giai đoạn 201102013 ....31
Biểu đồ 2.4. Tỷ trọng các khoản mục trong tài sản ngắn hạn của Công ty giai đoạn
2011-2013 ......................................................................................................................35
Biểu đồ 2.5. Tỷ trọng các khoản mục trong các khoản phải thu ngắn hạn của Công ty
giai đoạn 2011-2013 ......................................................................................................38
Biểu đồ 2.6. Tỷ trọng các khoản mục trong tài sản ngắn hạn của Công ty giai đoạn
2011-2013 ......................................................................................................................40
Biểu đồ 2.7. Sự biến động của từng khoản mục trong nợ ngắn hạn giai đoạn 2011-2013
.......................................................................................................................................42
Biểu đồ 2.8. Sự biến động của từng khoản mục trong nợ dài hạn giai đoạn 2011-2013
.......................................................................................................................................42
Biểu đồ 2.9. Xu hướng biến động doanh thu của Công ty giai đoạn 2011-2013 ..........45
Biểu đồ 2.10. Tỷ trọng từng khoản mục chi phí của Công ty giai đoạn 2011-2013 .....47
Biểu đồ 2.11. Xu hướng biến động lợi nhuận của Công ty giai đoạn 2011-2013 .........49
Biểu đồ 2.12. Hệ số khả năng thanh toán hiện thời của Công ty giai đoạn 2011-2013 54
Biểu đồ 2.13. Hệ số khả năng thanh toán nhanh của Công ty trong giai đoạn 20112013 ............................................................................................................................... 56
Thang Long University Library
Biểu đồ 2.14. Hệ số khả năng thanh toán tức thời của Công ty trong giai đoạn 20112013 ............................................................................................................................... 57
Biểu đồ 2.15. Tỷ số khả năng trả lãi của Công ty giai đoạn 2011-2013 .......................60
Biểu đồ 2.16. Biểu đồ tỷ số khả năng trả nợ của Công ty trong giai đoạn 2011-2013 .62
Biểu đồ 2.17. Vòng quay hàng tồn kho và kỳ luân chuyển hàng tồn kho của Công ty
giai đoạn 2011-2013 ......................................................................................................64
Biểu đồ 2.18. Số vòng quay khoản phải thu và kỳ thu tiền trung bình của Công ty giai
đoạn 2011-2013 .............................................................................................................65
Biểu đồ 2.19. Số vòng quay vốn lưu động và kỳ luân chuyển vốn lưu động của Công
ty giai đoạn 2011-2013 ..................................................................................................67
Biểu đồ 2.20. Hiệu suất sử dụng vốn lưu động ............................................................. 68
Biểu đồ 2.21. Vòng quay tổng tài sản ...........................................................................69
Biểu đồ 2.22. Hệ số lãi ròng của Công ty giai đoạn 2011-2013 ...................................70
Biểu đồ 2.23. Tỷ suất sinh lời kinh tế của tài sản giai đoạn 2011-2013 .......................72
Biểu đồ 2.24. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản của Công ty giai đoạn 2011-2013 ...73
Biểu đồ 2.25. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của Công ty giai đoạn 2011-2013
.......................................................................................................................................74
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta hiện nay, quản trị tài chính luôn luôn dữ một
vị trí trọng yếu trong hoạt động quản trị doanh nghiệp, nó quyết định tính độc lập, sự
thành bại của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh. Đặc biệt trong xu thế hội nhập
khu vực và quốc tế, giới hạn về lãnh thổ quốc gia dần bị xóa bỏ. Các hoạt động kinh
doanh xuất nhập khẩu ngày càng phổ biến và quan trọng cho nền kinh tế nước nhà.
Trong điều kiện cạnh tranh đang diễn ra khốc liệt trên phạm vi toàn thế giới, quản trị
tài chính trỏ nên quan trọng hơn bao giờ hết. Tất cả các hoạt động kinh doanh đều ảnh
hưởng tới tình hình tài chính doanh nghiệp, ngược lại tình hình tài chính tốt hay xấu lại
tác động thúc đẩy sự phát triển hoặc kìm hãm quá trình kinh doanh và cho việc ra
quyết định hợp lý. Do đó, cần phải thường xuyên tổ chức phân tích tình hình tài chính
cho tương lai. Bởi vì thông qua việc tính toán, phân tích tài chính cho ta biết những
điểm mạnh và điểm yếu trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng
như những tiềm năng cần phát huy và những nhược điểm cần khắc phục. Từ đó các
nhà quản lý có thể tìm ra nguyên nhân, giải pháp cải thiện tình hình tài chính và hoạt
động sản xuất kinh doanh của đơn vị mình trong tương lai.
Với bất kỳ một doanh nghiệp nào khi hoạt động đều muốn có hiệu quả và thu về
lợi nhuận nhiều nhất, để làm được điều đó đòi hỏi cần có rất nhiều yếu tố cấu thành
nên như vốn, nhân lực, công nghệ…Một trong những việc cần làm là phân tích báo
cáo tài chính của doanh nghiệp. Nhận thấy được tầm quan trọng của vấn đề nên em
quyết định chọn đề tài “Phân tích tình hình tài chính Công ty Cổ phần Dược phẩm
Trung Ương I – Pharbaco” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình. Thông qua việc
nghiên cứu đề tài này, em mong muốn quá trình tìm hiểu sẽ giúp em hiểu rõ hơn về
tình hình tài chính của Công ty.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích tình hình tài chính doanh
nghiệp.
Phân tích và đánh giá thực trạng tình hình tài chính Công ty Cổ phần Dược phẩm
Trung Ương I – Pharbaco.
Đề xuất những kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tài chính tại Công ty
Cổ phần Dược phẩm Trung Ương I – Pharbaco.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài: tình hình tài chính Công ty Cổ Phần Dược
phẩm Trung Ương I – Pharbaco.
Thang Long University Library
Phạm vi nghiên cứu:
- Về không gian: tại Công ty Cổ Phần Dược phẩm Trung Ương I – Pharbaco.
- Về thời gian: số liệu trong bài được lấy từ năm 2011 đến năm 2013.
4. Kết cấu khóa luận
Ngoài các phần mở đầu, kết luận, mục lục và tài liệu tham khảo, khóa luận được
kết cấu thành 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận chung về phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
Chương 2: Phân tích tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung
Ương I – Pharbaco
Chương 3: Một số giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính tại Công ty Cổ
phần Dược phẩm Trung Ương I – Pharbaco
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1. Khái niệm về phân tích tình hình tài chính trong doanh nghiệp
“Phân tích tình hình tài chính trong doanh nghiệp là sử dụng một tập hợp các
khái niệm phương pháp và công cụ để thu thập và xử lý các thông tin kế toán và các
thông tin khác trong quản lý doanh nghiệp, nhằm đánh giá tình hình tài chính, khả
năng và tiềm lực của doanh nghiệp, giúp người sử dụng thông tin đưa ra các quyết
định tài chính.
Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp mà trọng tâm là phân tích các báo cáo
tài chính và các chỉ tiêu đặc trưng tài chính thông qua một hệ thống các phương pháp
công cụ và kỹ thuật phân tích, giúp người sử dụng thông tin từ các góc độ khác nhau,
vừa đánh giá toàn diện, tổng hợp, khái quát, lại vừa xem xét chi tiết hoạt động tài
chính doanh nghiệp, để phân tích năng lực, vị thế tài chính của công ty trong hiện tại
và tương lai từ đó đưa ra quyết định tài chính, quyết định tài trợ và đầu tư phù hợp.”
[2, tr.66]
Phân tích tình hình tài chính là vấn đề hết sức quan trọng trong việc đánh giá tình
hình doanh nghiệp. Thông qua việc phân tích tài chính cho phép đánh giá được khái
quát và toàn diện các mặt hoạt động của doanh nghiệp, thấy rõ những điểm mạnh,
những điểm yếu và những tiềm năng của doanh nghiệp.
Để tiến hành phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp, các nhà phân tích
thường kết hợp sử dụng nhiều công cụ phương pháp mang tính nghiệp vụ - kỹ thuật
khác nhau như phân tích so sánh, phân tích tỷ lệ, phân tích Dupont, phân tích quy mô
và cơ cấu, phân tích các nhân tố thành phần, phân tích xu hướng… Mỗi một phương
pháp có những tác dụng khác nhau và được sử dụng trong từng nội dung phân tích
khác nhau. Phân tích tình hình tài chính của một doanh nghiệp bao hàm nhiều nội
dung khác nhau tùy thuộc vào mục đích phân tích. Tuy nhiên khi phân tích tình hình
tài chính của doanh nghiệp, các nhà phân tích về cơ bản luôn chú trọng những nội
dung chủ yếu, những nội dung mang tính khái quát, tổng hợp, phản ánh những nét
chung nhất thực trạng tình hình tài chính của doanh nghiệp như là: đánh giá khái quát
tình hình tài chính, phân tích cơ cấu và sự biến động của vốn – nguồn vốn, phân tích
tình hình huy động vốn, mức độ độc lập tài chính và khả năng thanh toán, phân tích
tình hình lưu chuyển tiền tệ, phân tích hiệu quả sử dụng vốn, khả năng sinh lời, phân
tích rủi ro tài chính và dự báo nhu cầu sử dụng vốn. Đánh giá phân tích tình hình tài
chính được dựa trên các dữ liệu tài chính trong quá khứ và hiện tại của doanh nghiệp,
các dữ liệu tài chính này chính là các báo cáo tài chính của doanh nghiệp, bao gồm:
bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền
1
Thang Long University Library
tệ, bản thuyết minh báo cáo tài chính để tính toán và xác định các chỉ tiêu tài chính
phản ánh thực trạng tình hình tài chính của doanh nghiệp. Từ đó giúp cho các nhà
quản lý nhìn nhận đúng đắn tình hình hiện tại của tài chính doanh nghiệp nhằm đưa ra
các quyết định tài chính hữu hiệu. Bởi vậy, yêu cầu đặt ra khi đánh giá tình hình tài
chính là phải chính xác và toàn diện. Có đánh giá chính xác thực trạng tình hình tài
chính của doanh nghiệp trên tất cả các mặt mới giúp các nhà quản lý đưa ra các quyết
định hiệu quả, phù hợp với tình trạng hiện tại của doanh nghiệp và định hướng phát
triển trong tương lai. Việc đánh giá chính xác và toàn diện còn giúp các nhà quản lý có
các kế sách thích hợp để nâng cao năng lực tài chính, năng lực kinh doanh và năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp.
Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp chính là việc sử dụng một tập hợp
các khái niệm, phương pháp, công cụ và kỹ thuật phân tích theo một hệ thống nhất
định để thu thập, xử lý các số liệu trên báo cáo tài chính, các chỉ tiêu và mối quan hệ
giữa các dữ liệu đó. Chúng ta thực hiện quá trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu và so
sánh số liệu tài chính hiện hành với quá khứ, thông qua đó người sử dụng thông tin
đánh giá đúng tình hình, kết quả của việc quản lý và điều hành tài chính của doanh
nghiệp, nắm vững tiềm năng, xác định chính xác hiệu quả kinh doanh cũng như những
rủi ro trong tương lai và triển vọng của doanh nghiệp. Từ đó giúp người sử dụng thông
tin đưa ra các quyết định quản lý và tài chính phù hợp, đưa ra các dự báo và các kết
luận hữu ích trong phân tích hoạt động kinh doanh, phân tích những gì đã làm được,
những gì làm chưa được và dự đoán những gì sẽ xảy ra đồng thời tìm ra nguyên nhân,
mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp để từ đó
đề ra các biện pháp tận dụng những điểm mạnh và khắc phục những điểm yếu và nâng
cao chất lượng quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp tồn
tại và phát triển trên thị trường.
1.2. Vai trò và mục tiêu của phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp
“Phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp không phải chỉ cung cấp những thông
tin cho các nhà quản trị doanh nghiệp nhằm giúp họ đánh giá khách quan về sức mạnh
tài chính của doanh nghiệp, khả năng sinh lời và triển vọng phát triển sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp, mà còn cung cấp cho các đối tượng sử dụng thông tin ngoài
doanh nghiệp, như: các nhà đầu tư, các nhà cho vay, các nhà cung cấp, các chủ nợ, các
cổ đông hiện tại và tương lai, các khách hàng, các nhà quản lý cấp trên, các nhà bảo
hiểm, người lao động và cả các nhà nghiên cứu, các sinh viên kinh tế... mỗi đối tượng
quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các góc độ khác nhau. Đối với
chủ doanh nghiệp và các nhà quản trị doanh nghiệp, mối quan tâm hàng đầu của họ là
khả năng phát triển, tối đa hóa lợi nhuận, tối đa hóa giá trị doanh nghiệp do đó họ quan
2
tâm với mọi hoạt động. Đối với chủ Ngân hàng và các chủ nợ khác, mối quan tâm chủ
yếu của họ là đánh giá khả năng thanh toán, khả năng trả nợ hiện tại và tương lai của
doanh nghiệp. Đối với các nhà đầu tư khác, họ quan tâm tới cá yếu tố rủi ro, lãi suất,
khả năng thanh toán… Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp đã niêm yết trên thị trường
chứng khoán thì việc cung cấp và phân tích những thông tin về tình hình tài chính một
cách chính xác và đầy đủ cho các nhà đầu tư là một vấn đề có ý nghĩa cực kỳ quan
trọng, giúp họ lựa chọn và ra các quyết định đầu tư có hiệu quả nhất.” [2, trg.66-67]
- Đối với chủ doanh nghiệp và các nhà quản trị doanh nghiệp thì mối quan tâm
hàng đầu của họ là tìm kiếm lợi nhuận và khả năng trả nợ. Ngoài ra còn có các mục
tiêu khác như nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo công ăn việc làm…Nhà quản trị tài
chính phải đánh giá tình hình tài chính và kết quả hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp, xác định điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp. Lấy đó làm cơ sở để đưa ra
các dự báo, định hướng các quyết định thích hợp không chỉ trong vấn đề tài chính mà
còn nhiều vấn đề khác, đưa ra các quyết định đúng đắn cho sự phát triển của doanh
nghiệp. Thêm vào đó phân tích tài chính nhằm kiểm soát các mặt hoạt động doanh
nghiệp. Trên cơ sở đó đưa ra các biện pháp quản lý thích ứng để thực hiện các mục
tiêu của doanh nghiệp.
- Đối với Ngân hàng, các nhà cho vay tín dụng, các đối tác kinh doanh và các tổ
chức khác mối quan tâm chủ yếu của họ là khả năng thanh toán công nợ, khả năng hợp
tác liên doanh của doanh nghiệp, cho nên cần phân tích và đánh giá tình trạng sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp. Đối với các chủ nợ họ đặc biệt chú ý đến số lượng tiền
và các loại tài sản có tính thanh khoản cao để biết được khả năng thanh toán tức thời,
khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp nếu đó là khoản vay ngắn hạn, đối với
các khoản vay dài hạn họ phải đánh giá khả năng hoàn trả khi xem xét khả năng sinh
lời của doanh nghiệp. Và một điều quan trọng không thể thiếu đó là xem xét cơ cấu tài
chính biểu hiện mức độ mạo hiểm khi cho vay. Đối với nhà đầu tư, họ quan tâm đến
lợi nhuận bình quân vốn của Công ty, khả năng phát triển của doanh nghiệp, từ đó đưa
ra quyết định đầu tư vào Công ty. Các đối tác kinh doanh thì họ xem xét đến khả năng
hợp tác của doanh nghiệp thông qua tình hình chấp hành các chế độ khả năng, tiềm
năng kinh tế tài chính của doanh nghiệp.
- Đối với người hưởng lương trong doanh nghiệp họ quan tâm đến tình hình tài
chính của doanh nghiệp bởi vì lợi ích của họ gắn liền với hoạt động tài chính của
doanh nghiệp. Cả người đang làm việc và người đi tìm việc họ đều có nguyện vọng
làm việc trong các Công ty có triển vọng với tương lai lâu dài để hy vọng có mức
lương xứng đáng với chỗ làm việc ổn định do đó họ quan tâm đến các thông tin và số
liệu tài chính để đánh giá, xem xét triển vọng của nó trong tương lai. Bên cạnh đó các
cơ quan thuế, nhà cung cấp, cảnh sát kinh tế, luật sư…dù họ công tác ở các lĩnh vực
3
Thang Long University Library
khác nhau nhưng họ đều rất quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp để thực
hiện tốt hơn công việc của mình.
1.3. Các phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp
Phương pháp phân tích tài chính bao gồm một hệ thống các công cụ và biện pháp
nhằm tiếp cận, nghiên cứu các sự kiện, hiện tượng, các mối quan hệ bên trong và bên
ngoài, các luồng dịch chuyển và biến đổi tài chính, các chỉ tiêu tài chính tổng hợp và
chi tiết, nhằm đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp.
Có nhiều phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp, người ta thường dùng
các phương pháp chủ yếu như: phương pháp tỷ lệ, phương pháp so sánh, phương pháp
Du Pont.
1.3.1. Phương pháp phân tích tỷ lệ
Phương pháp này được áp dụng phổ biến trong phân tích tài chính vì nó dựa trên
ý nghĩa chuẩn mực các tỷ lệ của đại lượng tài chính trong các quan hệ tài chính. Sự
biến đổi các tỷ lệ là sự biến đổi của các đại lượng tài chính. Về nguyên tắc, phương
pháp tỷ lệ yêu cầu phải xác định được các ngưỡng, các định mức để nhận xét, đánh giá
tình hình tài chính doanh nghiệp, trên cơ sở so sánh các tỷ lệ của doanh nghiệp với giá
trị các tỷ lệ tham chiếu.
Phương pháp tỷ lệ giúp các nhà phân tích khai thác có hiệu quả những số liệu và
phân tích một cách có hệ thống hàng loại tỷ lệ theo chuỗi thời gian liên tục hoặc theo
từng giai đoạn. Qua đó nguồn thông tin kinh tế và tài chính được cải tiến và cung cấp
đầy đủ hơn. Trong phân tích tài chính doanh nghiệp, các tỷ lệ tài chính được phân
thành các nhóm tỷ lệ đặc trưng, phản ánh những nội dung cơ bản theo các mục tiêu
hoạt động của doanh nghiệp. Đó là các nhóm tỷ lệ về khả năng thanh toán, nhóm tỷ lệ
về cơ cấu vốn, nhóm tỷ lệ về năng lực hoạt động kinh doanh, nhóm tỷ lệ về khả năng
sinh lời.
Nhóm tỷ lệ về khả năng thanh toán: ba hệ số thông dụng được sử dụng để xác
định khả năng thanh toán của doanh nghiệp bao gồm hệ số thanh toán hiện hành, hệ số
thanh toán nhanh, hệ số thanh toán tức thời; Nhóm tỷ lệ này được sử dụng để đánh giá
khả năng đáp ứng nhu cầu thanh toán các khoản nợ của doanh nghiệp; Nó có tầm quan
trọng to lớn trong việc đánh giá các rủi ro chứng khoán của doanh nghiệp; Các tỷ số
này giúp ta đánh giá sức mạnh tài chính của doanh nghiệp. Nhóm tỷ lệ về cơ cấu vốn
bao gồm: hệ số tự trả nợ, hệ số đòn bảy tài chính, hệ số tài sản cố định, tỷ số nợ trên tài
sản…; qua chỉ tiêu này phản ánh mức độ ổn định và tự chủ tài chính của doanh nghiệp.
Nhóm tỷ lệ về khả năng hoạt động kinh doanh: bao gồm vòng quay tổng tài sản, vòng
quay vốn lưu động, chu kỳ hàng tồn kho, kỳ thu tiền trung bình…; Đây là nhóm chỉ
tiêu đặc trưng cho việc sử dụng nguồn lực của doanh nghiệp. Nhóm tỷ lệ về khả năng
4
sinh lời: Nhóm tỷ lệ này cho biết lợi nhuận đạt được từ doanh thu hoặc từ tài tài sản,
nó phản ánh hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh tổng hợp nhất của doanh nghiệp.
Nhóm tỷ lệ này bao gồm tỷ suất lợi nhuận gộp, tỷ suất sinh lời (ROA), tỷ suất sinh lời
vốn chủ sở hữu (ROE).
Mỗi nhóm tỷ lệ bao gồm nhiều tỷ lệ phản ánh riêng lẻ, từng bộ phận của hoạt
động tài chính trong mỗi trường hợp khác nhau, tùy theo giác độ phân tích, người phân
tích lựa chọn các nhóm chỉ tiêu khác nhau để phục vụ mục tiêu phân tích của mình.
Chọn đúng các tỷ số và tiến hành phân tích chúng, chắc chắn ta sẽ phát hiện được tình
hình tài chính. Phân tích tỷ số cho phép phân tích đầy đủ khuynh hướng vì một số dấu
hiệu có thể được kết luận thông qua quan sát số lớn các hiện tượng nghiên cứu riêng
rẽ. [2, trg.69-70]
1.3.2. Phương pháp so sánh
Đây là phương pháp được sử dụng phổ biến nhất trong phân tích tài chính, nó sử
dụng con số về một chỉ tiêu so sánh giữa các thời kỳ với nhau để từ đó đánh giá kết
quả, xác định vị trí và xu hướng biến động của các chỉ tiêu phân tích. Để áp dụng
phương pháp so sánh cần phải đảm bảo đủ các điều kiện có thể so sánh được các chỉ
tiêu tài chính (thống nhất về không gian, thời gian, nội dung, tính chất và đơn vị tính
toán…) và theo mục đích phân tích mà xác định gốc so sánh. Gốc so sánh được chọn
là gốc về mặt thời gian hoặc không gian, kỳ phân tích được lựa chọn là kỳ báo cáo
hoặc kỳ kế hoạch, giá trị so sánh có thể được lựa chọn bằng số tuyệt đối, số tương đối
hoặc số bình quân; nội dung so sánh bao gồm:
- So sánh giữa số thực hiện kỳ này với số thực hiện kỳ trước và số kỳ gốc, hệ số
kỳ này với hệ số kỳ trước và hệ số kỳ gốc của doanh nghiệp, qua đó thấy rõ xu hướng
thay đổi về tình tình tài chính doah nghiệp. Đây là phương pháp khá chính xác trong
việc đánh giá sự tăng trưởng hay thụt lùi trong hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp. So sánh giữa số thực hiện với số kế hoạch để thấy mức độ phấn đấu của doanh
nghiệp rồi từ đó có những quyết định để doanh nghiệp có thể hoàn thành xuất sắc mọi
kế hoạch đề ra trong tương lai.
- So sánh giữa số liệu của doanh nghiệp với số liệu trung bình của ngành, của
khu vực, của các doanh nghiệp khác để đánh giá thực trạng tình hình tài chính của
doanh nghiệp hoặc so sánh với doanh nghiệp tiên tiến trong ngành để rút ra những
nhận định về tình hình tài chính của doanh nghiệp mình tốt hay xấu, xác định được vị
trí hiện tại của doanh nghiệp rồi từ đó đưa ra các quyết định tài chính phù hợp.
- So sánh theo chiều dọc để xem xét tỷ trọng của từng chỉ tiêu so với tổng thể rồi
so sánh các tỷ trọng đấy qua các năm để thấy được kết cấu, mối quan hệ, mức độ phổ
biến, xu hướng biến động của các chỉ tiêu kinh tế, từ đó đưa ra các nhận xét, đánh giá
5
Thang Long University Library
hoạt động tài chính của doanh nghiệp. So sánh theo chiều ngang của nhiều kỳ để thấy
được sự biến đổi cả về số lượng tương đối và tuyệt đối của một chỉ tiêu nào đó qua các
niên độ kế toán liên tiếp. So sánh bằng số tuyệt đối các nhà phân tích sẽ thấy rõ được
sự biến động về quy mô nghiên cứu giữa kỳ phân tích với kỳ gốc; so sánh bằng số
tương đối thấy được tốc độ phát triển, mức độ thực hiện trong kỳ phân tích của doanh
nghiệp đạt bao nhiêu phần so với kỳ gốc. Từ đó giúp đánh giá khái quát tình hình biến
động hay tốc độ tăng trưởng của các chỉ tiêu tài chính, đánh giá từ tổng quát đến chi
tiết để phân tích xác định được khả năng tiềm tàng, rủi ro và nguyên nhân của sự biến
động đấy.
Tóm lại phương pháp so sánh là phương pháp phổ biến và được sử dụng rộng rãi
trong phân tích kinh tế nói chung và phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp nói
riêng. Mục đích của so sánh là làm rõ sự khác biệt, những biến động hay những đặc
trương riêng biệt vốn có của đối tượng nghiên cứu. Từ đó, giúp cho các đối tượng
quan tâm có căn cứ để đưa ra quyết định lựa chọn. [2, trg.68-69]
1.3.3. Phương pháp phân tích tài chính Du Pont (phân tích mối quan hệ tương tác
giữa các hệ số tài chính)
Mức sinh lời của vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp là kết quả của tổng hợp của
hàng loạt biện pháp và quyết định quản lý của doanh nghiệp. Để thấy được sự tác động
của mối quan hệ giữa việc tổ chức, sử dụng vốn và tổ chức tiêu thụ sản phẩm với mức
sinh lời của doanh nghiệp, người ta đã xây dựng hệ thống chỉ tiêu để phân tích sự tác
động đó.
Những mối quan hệ chủ yếu được xem xét:
- Mối quan hệ tương tác giữa tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn kinh doanh với
hiệu suất sử dụng toàn bộ vốn và tỷ suất lợi nhuận.
Mối quan hệ này đực xác lập như sau:
Lợi nhuận sau thuế
Tổng số vốn kinh doanh
=
Lợi nhuận sau thuế
Doanh thu thần
x
Doanh thu thần
Tổng số vốn kinh doanh
Như vậy, ta có:
Tỷ suất lợi nhuận sau
thuế trên vốn kinh doanh
= Hệ số lãi ròng
x
Vòng quay toàn
bộ vốn
Xem xét mối quan hệ này, có thể thấy được tác động của yếu tố tỷ suất lợi nhuận
sau thuế trên doanh thu và hiệu suất sử dụng toàn bộ vốn ảnh hưởng như thế nào đến
tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn kinh doanh. Trên cơ sở đó người quản lý doanh
nghiệp đề ra các biện pháp thích hợp để tăng tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn kinh
doanh.
6
- Các mối quan hệ tương tác với tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu.
Có thể thiết lập các mối quan hệ sau:
Lợi nhuận sau thuế
Lợi nhuận sau thuế
=
Vốn chủ sở hữu
Tổng số vốn kinh
Tổng số vốn kinh doanh
x
Vốn chủ sở hữu
doanh
Trong công thức trên, tỷ số:
Tổng số vốn kinh doanh
Vốn chủ sở hữu
Được gọi là thừa số vốn chủ sở hữu và thể hiện mức độ sử dụng đòn bảy tài
chính của doanh nghiệp. Từ đó:
Tỷ suất lợi nhuận
vốn chủ sở hữu
Tỷ suất lợi nhuận sau
thuế trên vốn kinh doanh
=
x
Mức độ sử dụng đòn
bảy tài chính
Từ các công thức trên ta có thể xác định tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu bằng
công thức sau:
Lợi nhuận sau
thuế
Vốn chủ sở
hữu
=
Lợi nhuận su
thuế
x
Doanh thu thần
Doanh thu
thuần
Tổng số vốn
kinh doanh
x
Tổng số vốn kinh
doanh
Vốn chủ sở hữu
Như vậy:
Tỷ suất lợi nhuận
vốn chủ sở hữu
=
Hệ số lãi
ròng
x
Vòng quay
toàn bộ vốn
x
Mức độ sử dụng
đòn bảy tài
chính
Qua công thức trên, cho thấy rõ các yếu tố chủ yếu tác động đến tỷ suất lợi nhuận
vốn chủ sở hữu trong kỳ, từ đó giúp cho các nhà quản lý doanh nghiệp xác định và tìm
biện pháp khai thác các yếu tố tiềm năng để tăng tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu của
doanh nghiệp. [3, trg.393-395]
1.4. Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp
1.4.1. Phân tích các báo cáo tài chính
1.4.1.1. Phân tích bảng cân đối kế toán
Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát toàn
bộ tài sản hiện có của doanh nghiệp theo hai cách đánh giá: Tài sản và nguồn vốn hình
thành tài sản tại thời điểm lập báo cáo. Bảng cân đối kế toán là bức ảnh tài chính của
doanh nghiệp tại một thời điểm. Bảng cân đối kế toán được lập theo nguyên tắc cân
đối:
7
Thang Long University Library
- Xem thêm -