Tài liệu Phân tích tình hình tài chính của công ty tnhh thương mại & dịch vụ hải thành

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI & DỊCH VỤ HẢI THÀNH Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: TS. NGUYỄN HỮU ĐẶNG CAO KIM THANH Mã số SV: LT10302 Lớp: KT1020L2 Cần Thơ - 2012 LỜI CẢM ƠN Đầu tiên, em xin gởi lời cám ơn sâu sắc đến khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh, trường Đại học Cần Thơ đã tạo những điều kiện thuận lợi nhất cho em hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Và em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới Thầy Nguyễn Hữu Đặng, người đã nhiệt tình hướng dẫn em trong cách nghiên cứu bài viết, giúp em có hướng đi đúng đắn và hoàn thành tốt luận văn. Sự chỉ bảo tận tâm cùng những lời nhận xét của người đi trước nhiều kinh nghiệm giúp em có thêm tự tin để hoàn thành thật tốt nội dung bài viết. Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám Đốc và tất cả các anh chị tại Công Ty TNHH Hải Thành. Mặc dù công việc rất bận rộn nhưng các cô chú, anh chị luôn vui vẻ, tận tình giúp đỡ giúp em nắm vững tình hình thực tế, rút ra được những kinh nghiệm cho bản thân phục vụ cho công tác sau này. Tuy bản thân em có nhiều cố gắng để hoàn thành đề tài nhưng do thiếu kinh nghiệm thực tiễn nên luận văn tốt nghiệp không tránh khỏi những sai sót, hạn chế. Do đó, kính xin quý thầy cô và các cô chú anh chị tại công ty chỉ dạy, đóng góp ý kiến xây dựng giúp cho đề tài hoàn thiện hơn. Cuối cùng xin kính chúc Ban giám hiệu, quý thầy cô trường Đại Học Cần Thơ và Ban giám đốc, tất cả các cô chú, anh chị tại công ty TNHH Hải Thành được dồi dào sức khỏe, thành công trong công việc. Em xin chân thành cảm ơn! Ngày……tháng……năm…… Sinh viên thực hiện Cao Kim Thanh LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan đề tài này do chính em thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất cứ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày……tháng……năm…… Sinh viên thực hiện Cao Kim Thanh NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. Ngày……tháng……năm…… Giáo viên hướng dẫn NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. Ngày……tháng……năm…… Giáo viên phản biện NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. Ngày……tháng……năm…… Giám đốc MỤC LỤC CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU Trang 1.1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 1 1.2.1 Mục tiêu chung.................................................................................... 1 1.2.2 Mục tiêu cụ thể.................................................................................... 2 1.3. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................ 2 1.3.1 Phạm vi về không gian ....................................................................... 2 1.3.2 Phạm vi về thời gian ........................................................................... 2 1.3.3 Phạm vi về nội dung ........................................................................... 2 1.4. Lược khảo tài liệu .......................................................................................... 2 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Phương pháp luận........................................................................................... 4 2.1.1. Những vấn đề cơ bản về phân tích tình hình tài chính .................... 4 2.1.1.1 Khái niệm về phân tích tài chính................................................ 4 2.1.1.2 Ý nghĩa của phân tích tình hình tài chính .................................. 4 2.1.1.3 Nhiệm vụ của phân tích tình hình tài chính............................... 5 2.1.2. Nội dung phân tích tình hình tài chính tài doanh nghiệp ................ 5 2.1.2.1 Phân tích biến động các khoản mục trong bảng cân đối kế toán. ................................................................................................................... 5 2.1.2.2 Phân tích biến động các khoản mục trong bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ................................................................................... 8 2.1.2.3 Phân tích biến động các khoản mục trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ ........................................................................................................... 10 2.1.2.4. Phân tích các chỉ tiêu chủ yếu về tình hình tài chính ............. 12 2.2. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 22 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu .......................................................... 22 2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu ........................................................ 22 2.2.2.1 Phân tích so sánh ....................................................................... 22 2.2.2.2 Phương pháp phân tích theo chiều ngang ................................ 23 2.2.2.3 Phương pháp phân tích theo chiều dọc .................................... 24 2.2.2.4 Phương pháp dùng các tỷ số tài chính ..................................... 24 CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI & DỊCH VỤ HẢI THÀNH 3.1 Quá trình hình thành và phát triển công ty .................................................. 25 3.2 Chức năng hoạt động và nhiệm vụ............................................................... 25 3.2.1 Chức năng............................................................................................. 25 3.2.1 Nhiệm vụ............................................................................................... 25 3.3 Ngành nghề kinh doanh ................................................................................ 26 3.4 Cơ cấu tổ chức............................................................................................... 26 3.4.1 Bộ máy tổ chức..................................................................................... 26 3.4.2 Chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận ............................................. 27 3.4.3 Chính sách kế toán áp dụng tại công ty .............................................. 28 3.5 Khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của công ty qua 3 năm từ 2009 đến 2011............................................................................................................... 29 3.6 Thuận lợi và khó khăn .................................................................................. 31 3.6.1 Thuận lợi............................................................................................... 31 3.6.2 Khó khăn............................................................................................... 31 CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH Thương mại & Dịch vụ HẢI THÀNH 4.1 Phân tích biến động các khoản mục trong bảng cân đối kế toán ............... 32 4.1.1 Đánh giá khái quát sự biến động tài sản .............................................. 32 4.1.2 Phân tích cơ cấu và sự biến động nguồn vốn....................................... 35 4. 2 Phân tích tài chính qua báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ................ 39 4.3 Phân tích hệ số dòng tiền .............................................................................. 43 4.4 Phân tích các chỉ tiêu tài chính..................................................................... 45 4.4.1 Phân tích khả năng thanh toán.............................................................. 45 4.4.1.1 Tỷ số thanh toán hiện thời............................................................. 45 4.4.1.2 Tỷ số thanh toán nhanh.................................................................. 47 4.4.1.3 Tỷ số thanh toán bằng tiền mặt ..................................................... 48 4.4.2 Tỷ số quản lý tài sản.............................................................................. 48 4.4.2.1 Số vòng quay hàng tồn kho........................................................... 40 4.4.2.2 Số vòng quay tổng tài sản ............................................................. 41 4.4.3 Chỉ tiêu đòn bẩy tài chính ..................................................................... 50 4.5. Phân tích các chỉ tiêu sinh lời...................................................................... 51 4.5.1 Tỷ suất lợi nhuận ròng trên doanh thu (ROS) ..................................... 51 4.5.2 Tỷ suất lợi nhuận ròng trên tổng tài sản (ROA) .................................. 52 4.5.3 Tỷ suất lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu (ROE) ............................ 53 4.5.4 Phân tích tài chính bằng phương trình DuPont.................................... 54 CHƯƠNG 5: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY 5.1 Đánh giá chung về tình hình tài chính của công ty..................................... 58 5.1.1 Điểm mạnh............................................................................................. 58 5.1.2 Điểm yếu ................................................................................................ 59 5.2 Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài chính của công ty................ 59 5.1.1 Đối với hàng tồn kho ................................................................................. 59 5.1.2 Đối với tài sản cố định............................................................................... 59 CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 6.1 Kết luận.......................................................................................................... 48 6.2 Kiến nghị ...................................................................................................... 48 6.2.1 Đối với công ty ...................................................................................... 60 6.2.2 Đối với Nhà nước...................................................................................61 DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 3.1: Khái quát kết quả hoạt động kinh doanh . ........................................ 29 Bảng 4.1: Tình hình biến động cơ cấu phân bổ vốn. ........................................ 33 Bảng 4.2: Cơ cấu nguồn vốn .............................................................................. 36 Bảng 4.3: Tình hình biến động kết quả kinh doanh .......................................... 40 Bảng 4.4: Tình hình biến động mức độ sử dụng chi phí................................... 42 Bảng 4.5: Biến động hệ số dòng tiền ................................................................. 44 Bảng 4.6: Tình hình khả năng thanh toán .......................................................... 46 Bảng 4.7: Vòng quay hàng tồn kho.................................................................... 49 Bảng 4.8: Vòng quay tổng tài sản ...................................................................... 49 Bảng 4.9: Hệ số nợ và tỷ suất tự tài trợ.............................................................. 50 Bảng 4.10: Tỷ suất lợi nhuận ròng trên doanh thu ............................................ 51 Bảng 4.11: Tỷ suất lợi nhuận ròng trên tổng tài sản ......................................... 52 Bảng 4.12: Tỷ suất lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu................................... 53 Bảng 4.13: Tổng hợp các tỷ số tài chính............................................................ 55 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1 CƠ SỞ HÌNH THÀNH ĐỀ TÀI Hiện nay nền kinh tế Việt Nam đã và đang vận hành theo cơ chế thị trường tạo sự thúc đẩy cho các doanh nghiệp sử dụng nguồn tài nguyên của mình một cách hiệu quả nhất. Để thích nghi và tồn tại theo quy luật đào thải của kinh tế thị trường đòi hỏi doanh nghiệp phải thay đổi phương thức sản xuất kinh doanh để nâng cao chất lượng sản phẩm, hiệu quả hoạt động để tăng khả năng cạnh tranh trước đối thủ. Để đạt được mục tiêu đó doanh nghiệp phải cố gắng kiểm soát, cắt giảm chi phí đến mức có thể, tăng doanh thu và đề ra phương hướng tốt nhất cho bản thân doanh nghiệp. Để chứng minh sức mạnh của mình trước đối thủ đòi hỏi doanh nghiệp phải có một khả năng tài chính đủ mạnh, khả năng sử dụng nguồn vốn có hiệu quả. Muốn làm được điều đó doanh nghiệp phải thường xuyên tiến hành phân tích tình hình tài chính thông qua báo cáo tài chính để thấy rõ thực trạng tài chính của mình để hoạt động kinh doanh đảm bảo theo phương châm: “Biết mình biết ta, trăm trận trăm thắng”. Nhằm tìm ra đúng và đầy đủ các nguyên nhân cũng như mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tài chính của doanh nghiệp, từ đó có giải pháp thiết thực cho doanh nghiệp hoạt động theo chiều hướng tốt hơn. Chính vì nhận thức được tầm quan trọng của việc phân tích báo cáo tài chính nên em đã chọn đề tài “Phân tích tình hình tài chính của công ty TNHH Thương mại & Dịch vụ HẢI THÀNH” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình. Em mong muốn với kiến thức của mình và sự chỉ dạy tận tình của giáo viên hướng dẫn giúp em tìm ra được những nguyên nhân làm ảnh hưởng đến quá trình kinh doanh của công ty để có thể tìm ra hướng khắc phục và cải tiến. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Phân tích tình hình tài chính của công ty TNHH Thương mại & Dịch vụ Hải Thành để nắm rõ thực trạng, đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh và tình hình SVTH: Cao Kim Thanh Trang 1 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng sử dụng các nguồn lực tài chính của công ty, từ đó đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính của công ty. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Phân tích tình hình tài chính thông qua các báo cáo tài chính - Phân tích các chỉ số tài chính - Đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng các nguồn lực tài chính của công ty. 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1 Phạm vi về không gian Tại công ty TNHH Thương mại & Dịch vụ Hải Thành có trụ sở đặt tại 77/37 Trần Phú, P.Cái Khế, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ. 1.3.2 Phạm vi về thời gian Luận văn được thực hiện trong thời gian từ ngày 14/02/2012 đến 14/04/2012. Nhằm đảm bảo đề tài mang tính thực tế khi phân tích, số liệu được thu thập trong 3 năm gần nhất từ năm 2009 đến 2011. 1.3.3 Phạm vi về nội dung Chủ yếu đi sâu vào việc phân tích tình hình tài chính của công ty năm 2009, 2010 và 2011. 1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU Để hoàn thành luận văn này, bên cạnh những kiến thức bản thân cũng không thể không nhắc đến những quyển sách chuyên ngành kinh tế và những luận văn của các bậc anh chị đi trước: - Châu Bé Tý (2003) luận văn tốt nghiệp “Phân tích tình hình tài chính tại công ty MÊKÔNG”. Tác giả đã phân tích tình hình tài chính dựa phương pháp so sánh số tuyệt đối và số tương đối, phương pháp sử dụng các tỷ số tài chính kèm theo phương pháp phân tích theo chiều dọc để thấy được sự biến động các khoản mục trong các báo cáo tài chính. Tác giả đã trình bày các nhân tố thuận lợi và không thuận lợi đến kết quả hoạt động kinh doanh từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm khắc phục. - Huỳnh Kiến Minh (2003) luận văn tốt nghiệp “Phân tích tình hình tài chính tại công ty trách nhiệm hữu hạn ADC”. Tác giả sử dụng phương pháp so SVTH: Cao Kim Thanh Trang 2 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng sánh số tuyệt đối và số tương đối để đánh giá tình hình vốn và nguồn vốn. Tác giả còn phân tích các tỷ số tài chính để có thể thấy được những điều bất hợp lý trong cơ cấu tài chính. Từ đó khai thác triệt để các tiềm năng, đưa ra những giải pháp nhằm làm cho nền tài chính của công ty lành mạnh và vững vàng hơn. - Nguyễn Thị Ngọc Vân (2003) luận văn tốt nghiệp “Phân tích tình hình tài chính tại công ty Domesco”. Tác giả cũng đã sử dụng phương pháp so sánh số tuyệt đối và số tương đối để thấy sự thay đổi các khoản mục trong bảng báo cáo tài chính qua 3 năm. Tác giả còn đi sâu vào việc phân tích kết cấu và sự biến động của tài sản và nguồn vốn. Cuối cùng, tác giả đã đưa ra nhũng giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính cho công ty. - Tô An Thuỵ Thuỳ Trinh (2009) luận văn tốt nghiệp “Phân tích tình hình tài chính công ty cổ phần du lịch Golf Việt Nam tại chi nhánh Cần Thơ”. Tác giả đã sử dụng phương pháp so sánh số tuyệt đối và số tương đối để thấy sự thay đổi các khoản mục trong 3 năm. Bên cạnh đó tác giả còn phân tích mối quan hệ cân đối giữa tài sản và nguồn vốn. Tác giả đã có nhận xét xác thực về tình hình hiện tại của công ty, mặc dù thực tế công ty hoạt động rất thuận lợi nhưng vẫn tồn tại những thách thức trước mắt và tác giả cùng đã trình bày những kiến nghị hợp lý. Sau khi tham khảo tài liệu và các luận văn về phân tích tình hình tài chính của các bậc anh chị đã hỗ trợ cho đề tài phân tích tình hình tài chính của công ty TNHH Thương mại & Dịch vụ Hải Thành được tốt hơn. SVTH: Cao Kim Thanh Trang 3 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1 Những vấn đề cơ bản về phân tích tình hình tài chính 2.1.1.1 Khái niệm về phân tích tài chính Phân tích tài chính doanh nghiệp là quá trình kiểm tra, đối chiếu và so sánh số liệu về tình hình tài chính hiện hành trong quá khứ, tình hình tài chính của đơn vị với những chỉ tiêu bình quân ngành. Qua đó, nhà phân tích có thể thấy được tình hình tài chính hiện tại và dự đoán trong tương lai, đề xuất những biện pháp quản trị tài chính đúng đắn và kịp thời để phát huy ở mức cao nhất hiệu quả sử dụng vốn. 2.1.1.2 Ý nghĩa của phân tích tình hình tài chính a. Đối với doanh nghiệp Đối với nhà quản lý thì mối quan tâm của họ là điều hành quá trình sản xuất kinh doanh sao cho có hiệu quả, tìm được lợi nhuận tối đa và khả năng trả nợ. Dựa trên cơ sở phân tích, các nhà quản lý có thể định hướng hoạt động, lập kế hoạch, kiểm tra tình hình thực hiện và điều chỉnh quá trình hoạt động sao cho có lợi nhất. Đối với chủ sở hữu thì họ cũng quan tâm đến lợi nhuận, khả năng trả nợ và sự an toàn của tiền vốn đã bỏ ra. Thông qua phân tích sẽ giúp họ đánh giá hiệu quả điều hành hoạt động của nhà quản trị, quyết định phân phối kết quả kinh doanh và quyết định tiếp tục đầu tư hay rút vốn ra khỏi doanh nghiệp. b. Đối với nhà đầu tư tương lai Đối với các nhà đầu tư thì điều mà họ quan tâm đầu tiên đó là sự an toàn của lượng vốn đầu tư, kế đó là mức độ sinh lãi, thời gian hoàn vốn. Vì vậy họ cần những thông tin về tài chính, tình hình kết quả hoạt động kinh doanh, sự tăng trưởng, tiềm năng của doanh nghiệp. Do đó họ thường quan tâm đến tài chính của công ty qua các kỳ để có cơ sở quyết định là nên đầu tư vào đơn vị hay không, đầu tư dưới hình thức gì và đầu tư vào lĩnh vực nào là thích hợp nhất. SVTH: Cao Kim Thanh Trang 4 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng c. Đối với chủ nợ (nhà cung cấp, nhà cho vay, nhà tài trợ) Đối với các chủ nợ thì mối quan tâm hàng đầu của họ là hướng vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Do đó họ cần chú ý đến tình hình và khả năng thanh toán của doanh nghiệp cũng như quan tâm đến lượng vốn của chủ sở hữu, khả năng sinh lời để đánh giá có khả năng trả nợ được hay không trước khi quyết định cung cấp chịu, cho vay hay tài trợ cho doanh nghiệp. d. Đối với người lao động Đối với người lao động thì họ cũng quan tâm đến khả năng sinh lời, hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, khả năng thanh toán lương để quyết định có nên duy trì hay tiếp tục ký hợp đồng lao động với công ty hay không. e. Đối với các cơ quan chức năng Đối với các cơ quan chức năng như Cơ quan thuế, Chi cục thống kê,…thì họ quan tâm đến số liệu trên báo cáo tài chính để xác định các khoản nghĩa vụ thuế mà doanh nghiệp phải nộp đối với Nhà nước cũng như thống kê, tổng hợp, phân tích để hình thành nên số liệu thống kê, chỉ số thống kê… 2.1.1.3 Nhiệm vụ của phân tích tình hình tài chính Phân tích tình hình sử dụng vốn, nguồn vốn như: xem xét việc phân bổ vốn, nguồn vốn có hợp lý không, xem xét mức độ đảm bảo vốn cho nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, phát hiện những nguyên nhân dẫn đến tình trạng thừa thiếu vốn. Phân tích tình hình thanh toán và khả năng thanh toán của doanh nghiệp, tình hình chấp hành các chế độ chính sách tài chính, tín dụng của Nhà nước. Phát hiện khả năng tiềm tàng, đề ra các biện pháp động viên khai thác khả năng tiềm tàng, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch tài chính trong năm và xu hướng tích lũy của doanh nghiệp. Phân tích kết cấu vốn kinh doanh và nguồn vốn kinh doanh, tạo tỷ lệ sử dụng vốn từng bộ phận hợp lý và có hiệu quả. 2.1.2 Nội dung phân tích tình hình tài chính tại doanh nghiệp 2.1.2.1 Phân tích biến động các khoản mục trong bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là một bảng báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát toàn bộ tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp SVTH: Cao Kim Thanh Trang 5 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng tại một thời điểm nhất định (thời điểm lập báo cáo tài chính). Bảng cân đối kế toán là nguồn thông tin tài chính hết sức quan trọng trong công tác quản lý của bản thân doanh nghiệp cũng như cho nhiều đối tượng khác bên ngoài, trong đó có các cơ quan chức năng của Nhà nước. Phân tích các khoản mục trong bảng cân đối kế toán để có thể thấy được thực trạng tài chính của doanh nghiệp. Vì vậy cần phải đi sâu vào xem xét sự phân bổ về tỷ trọng của tài sản, nguồn vốn cũng như biến động của các khoản mục trong bảng cân đối kế toán để đánh giá sự phân bổ tài sản nguồn vốn có hợp lý không và xu hướng biến động của nó như thế nào. Tùy theo từng loại hình doanh nghiệp mà sự phân bổ tỷ trọng của từng loại tài sản nguồn vốn là cao hay thấp. Nếu là doanh nghiệp sản xuất thì tỷ trọng tài sản cố định trong tổng tài sản là cao, nếu là doanh nghiệp thương mại tỷ trọng tài sản lưu động trong tổng tài sản là cao. Bảng cân đối kế toán được chia thành hai phần theo hai cách phản ánh tài sản là kết cấu tài sản và nguồn hình thành tài sản. - Phần tài sản: phản ánh toàn bộ giá trị tài sản hiện có của doanh nghiệp tại thời điểm lập báo cáo, gồm có: + Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn: bao gồm các khoản phải thu, hàng tồn kho, tài sản ngắn hạn khác… + Tài sản dài hạn: bao gồm tài sản cố định hữu hình, tài sản cố định vô hình, đầu tư dài hạn… Như vậy, phần phản ánh tài sản theo kết cấu cho biết tài sản của doanh nghiệp tại thời điểm báo cáo là bao nhiêu, tình hình phân bổ tài sản đó như thế nào, tỷ trọng của từng loại tài sản trong tổng số…Từ đó có thể đánh giá một cách tổng quát quy mô tài sản, năng lực và trình độ sử dụng vốn của doanh nghiệp. - Phần nguồn vốn: phản ánh các nguồn vốn hình thành các loại tài sản, các loại vốn kinh doanh đến cuối kỳ hạch toán. Gồm có các khoản mục: + Nợ phải trả: bao gồm nợ ngắn hạn, nợ dài hạn và nợ khác. + Vốn chủ sở hữu: bao gồm nguồn vốn quỹ và nguồn kinh phí quỹ khác Phần phản ánh tài sản theo nguồn hình thành tài sản cho biết tài sản của doanh nghiệp được hình thành từ đâu? (chủ doanh nghiệp, vay mượn hay chiếm dụng…); Cơ cấu các nguồn hình thành? Cơ cấu đó đem lại cho doanh nghiệp sự SVTH: Cao Kim Thanh Trang 6 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng độc lập hay phụ thuộc vào chủ thể khác…Tỷ lệ và kết cấu từng nguồn vốn cho phép đánh giá tính chất hoạt động và thực trạng tài chính của doanh nghiệp. * Khi phân tích bảng cân đối kế toán cần xem xét, xác định và nghiên cứu các vấn đề cơ bản sau: a) Phân tích sự biến động và cơ cấu phân bổ vốn Tổng số vốn của doanh nghiệp bao gồm hai loại: vốn cố định và vốn lưu động. Vốn nhiều hay ít, tăng hay giảm, phân bổ cho từng khâu, từng giai đoạn hợp lý hay không sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp. Phân tích sự biến động và tình hình phân bổ vốn là để đánh giá tình hình tăng giảm vốn, phân bổ vốn như thế nào từ đó đánh giá việc sử dụng vốn của doanh nghiệp có hợp lý hay không. Tiến hành phân tích trên những nội dung sau: Thứ nhất: xem xét sự biến động của tổng tài sản (vốn) cũng như từng loại tài sản thông qua việc so sánh giữa cuối kỳ với đầu năm. Thứ hai: xem xét cơ cấu vốn có hợp lý hay không? Cơ cấu vốn có tác động như thế nào đến quá trình kinh doanh? Thông qua việc xác định tỷ trọng của từng loại tài sản trong tổng tài sản đồng thời so sánh giữa đầu kỳ và cuối kỳ để thấy được sự biến động của các chỉ tiêu. b) Phân tích cơ cấu và sự biến động nguồn vốn Phân tích cơ cấu và sự biến động của nguồn vốn để đánh giá khái quát khả năng tự tài trợ về mặt tài chính của doanh nghiệp, xác định mức độ độc lập tự chủ trong sản xuất kinh doanh hoặc những khó khăn mà doanh nghiệp gặp phải trong việc khai thác nguồn vốn. Phương pháp phân tích là so sánh từng loại nguồn vốn giữa cuối kỳ với đầu kỳ cả về số lượng tuyệt đối lẫn số lượng tương đối, xác định và so sánh giữa cuối kỳ với đầu kỳ về tỷ trọng từng loại nguồn vốn trong tổng số để xác định chênh lệch cả về số tiền và tỷ trọng. Nếu nguồn vốn chủ sở hữu chiếm tỷ trọng cao và có xu hướng tăng thì điều đó cho thấy khả năng tự đảm bảo về mặt tài chính của doanh nghiệp là cao, mức độ phụ thuộc về mặt tài chính đối với các chủ nợ thấp và ngược lại. SVTH: Cao Kim Thanh Trang 7 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng 2.1.2.2 Phân tích biến động các khoản mục trong bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát tình hình hoạt động và kết quả kinh doanh trong một kỳ kế toán của doanh nghiệp. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp được chi tiết theo hoạt động kinh doanh chính, các hoạt động tài chính và các hoạt động bất thường. Ngoài ra báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh còn kết hợp phản ánh tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước về các khoản thuế và các khoản phải nộp khác. Phân tích bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thấy được khả năng hoạt động của doanh nghiệp thông qua sự tăng giảm về doanh thu và chi phí, từ đó có biện pháp tăng cường các khoản thu nhằm tối đa hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp. Đây còn là công cụ có ý nghĩa đối với các nhà đầu tư. Khi phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cần xem xét, xác định các vấn đề cơ bản sau: * Thứ nhất: xem xét sự biến động của từng chỉ tiêu. Đặc biệt chú ý sự biến động của doanh thu thuần, tổng lợi nhuận, lợi nhuận chịu thuế thu nhập doanh nghiệp, đồng thời giải trình lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh tăng hay giảm là do nhân tố nào ảnh hưởng, dựa vào công thức sau: LN = DT – GV – Cql – Ct – Cbh Trong đó: LN: lợi nhuận kinh doanh; DT: doanh thu thuần; GV: giá vốn hàng bán; Cql: Chi phí quản lý doanh nghiệp; Ct: Chi phí tài chính; Cbh: Chi phí bán hàng. * Thứ hai: Tính toán, phân tích các chỉ tiêu phản ánh mức độ sử dụng các khoản chi phí, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm: SVTH: Cao Kim Thanh Trang 8 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng * Nhóm chỉ tiêu phản ánh mức độ sử dụng chi phí: 1) Tỷ suất giá vốn hàng bán trên doanh thu thuần: Tỷ suất giá vốn hàng bán trên doanh thu thuần = Trị giá vốn hàng bán Doanh thu thuần x 100% Chỉ tiêu này cho biết trong tổng số doanh thu thuần thu được trị giá vốn hàng bán chiếm bao nhiêu % hay cứ 100 đồng doanh thu thuần doanh nghiệp phải bỏ ra bao nhiêu đồng trị giá vốn hàng bán. Tỷ suất này càng nhỏ chứng tỏ việc quản lý các khoản chi phí trong giá vốn hàng bán càng tốt và ngược lại. 2) Tỷ suất chi phí quản lý trên doanh thu thuần: Tỷ suất chi phí quản lý trên doanh thu thuần = Chi phí quản lý Doanh thu thuần x 100% Chỉ tiêu này phản ánh để thu được 100 đồng doanh thu thuần doanh nghiệp phải bỏ ra bao nhiêu đồng chi phí quản lý. Tỷ suất này càng nhỏ chứng tỏ doanh nghiệp tiết kiệm chi phí quản lý doanh nghiệp và kinh doanh có hiệu quả và ngược lại. 3) Tỷ suất chi phí tài chính trên doanh thu thuần: Tỷ suất chi phí tài chính trên doanh thu thuần = Chi phí tài chính Doanh thu thuần x 100% Chỉ tiêu này cho biết để thu được 100 đồng doanh thu thuần doanh nghiệp phải bỏ ra bao nhiêu đồng chi phí tài chính. Tỷ suất này càng nhỏ chứng tỏ hiệu quả quản lý các khoản chi phí tài chính càng cao và ngược lại. * Nhóm chỉ tiêu phản ánh kết quả kinh doanh: 1) Tỷ suất lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh trên doanh thu thuần Tỷ suất lợi nhuận từ HĐKD trên doanh thu thuần = Lợi nhuận từ HĐKD Doanh thu thuần x 100% Tỷ suất này phản ánh kết quả của hoạt động sản xuất kinh doanh, nó cho biết cứ 100 đồng doanh thu thuần sinh ra bao nhiêu đồng lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh. 2) Tỷ suất lợi nhuận kế toán trên doanh thu thuần Tỷ suất lợi nhuận kế toán trên doanh thu thuần SVTH: Cao Kim Thanh = Lợi nhuận kế toán Doanh thu thuần x 100% Trang 9 Luận văn tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Hữu Đặng Phản ánh kết quả của các hoạt động mà doanh nghiệp tiến hành, nó cho biết cứ 100 đồng doanh thu thuần sinh ra bao nhiêu đồng lợi nhuận kế toán. 3) Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu thuần Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu thuần = Lợi nhuận sau thuế Doanh thu thuần x 100% Phản ánh kết quả cuối cùng của hoạt động kinh doanh. Nó biểu hiện: cứ 100 đồng doanh thu thuần có bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. Thực chất việc tính toán các nhóm chỉ tiêu trên là việc xác định tỷ lệ từng chỉ tiêu trên báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh so với tổng thể là doanh thu thuần. Có nghĩa là lấy doanh thu thuần làm tổng thể quy mô chung, những chỉ tiêu khác trên báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh là tỷ trọng từng phần trong quy mô đó. 2.1.2.3 Phân tích biến động các khoản mục trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ Báo cáo dòng tiền là cách cơ bản chỉ ra luồng tiền dịch chuyển của dòng tiền. Chúng được sử dụng để trình bày xem tiền đã được sử dụng như thế nào trong quá khứ và một báo cáo như vậy có thể được làm ra để chứng minh các quỹ sẽ được sử dụng như thế nào trong tương lai. Đối với doanh nghiệp, phân tích dòng tiền có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì cuối cùng chỉ có tiền mới đảm bảo cho thanh toán, một doanh nghiệp dù có lợi nhuận cao nhưng tiền lại nằm hết tại TSLĐ, hoặc bị chiếm dụng khác thì rủi ro thanh toán của khách hàng đó vẫn rất cao. Khi phân tích dòng tiền của doanh nghiệp, phân tích các hệ số sau: - Hệ số dòng tiền vào từ hoạt động kinh doanh so với tổng dòng tiền vào Hệ số dòng tiền vào từ HĐKD so với tổng dòng tiền vào = Lưu chuyển tiền thuần từ HĐKD Lưu chuyển tiền thuần trong kỳ Lưu chuyển thuần từ hoạt động kinh doanh dương (thu>chi) thể hiện công ty làm ăn có hiệu quả, có khả năng trả ngay các khoản nợ đến hạn. Hệ số dòng tiền vào từ hoạt động kinh doanh cho biết tỷ lệ tạo ra nguồn tiền vào từ hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp. Thông thường nếu doanh nghiệp không có những biến động tài chính đặc biệt thì tỷ lệ này khá cao (khoảng 80%), SVTH: Cao Kim Thanh Trang 10