Tài liệu Phân tích tình hình tài chính công ty cổ phần đầu tư và thương mại tín phá

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN XUÂN HOÀNG PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ THƢƠNG MẠI TÍN PHÁT LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội – Năm 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN XUÂN HOÀNG PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ THƢƠNG MẠI TÍN PHÁT Chuyên ngành : Tài chính và Ngân hàng Mã số: 60 34 20 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN THỊ THÁI HÀ Hà Nội – Năm 2014 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................I DANH MỤC CÁC BẢNG, PHỤ LỤC ............................................................. II DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ............................................................ III PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP ............................................................................................... 5 1.1. Khái niệm, mục đích và nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp: .... 5 1.1.1. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp .......................................... 5 1.1.2. Mục đích và cơ sở phân tích tài chính .................................................... 6 1.2. Tài liệu và các phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp.............. 8 1.2.1. Tài liệu sử dụng trong phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp. ....... 8 1.2.2. Các phƣơng pháp sử dụng trong phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp: ............................................................................................................. 11 1.3. Nội dung phân tích tài chính. .................................................................... 16 1.3.1. Phân tích khái quát tình hình tài chính doanh nghiệp ........................... 16 1.3.2. Phân tích hệ số tài chính của doanh nghiệp. ......................................... 22 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ THƢƠNG MẠI TÍN PHÁT. ................................. 31 2.1. Khái quát về Công Ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát. ....... 31 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty: ....................................... 31 2.1.2. Khái quát tình hình sản xuất kinh doanh của công ty ........................... 32 2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy của công ty ...................................................... 34 2.2. Thực trạng tình hình tài chính tại Công ty cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát. ..................................................................................................... 35 2.2.1. Cấu trúc tài chính của công ty. .............................................................. 35 2.2.2. Phân tích Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. .................. 49 2.2.3. Phân tích hệ số tài chính của công ty. ................................................... 53 2.3. Kết luận chung về tình hình tài chính của Công ty cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát. ....................................................................................... 71 2.3.1. Đánh giá tình trạng tài sản .................................................................... 71 2.3.2. Đánh giá nguồn vốn .............................................................................. 72 2.3.3. Đánh giá khả năng thanh toán. .............................................................. 73 2.3.4. Kết quả kinh doanh của công ty. ........................................................... 74 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ THƢƠNG MẠI TÍN PHÁT. .... 76 3.1. Kiến nghị, định hƣớng phát triển công ty trong thời gian tới. .............. 76 3.1.1. Tăng cƣờng kiểm soát chi phí. .............................................................. 76 3.1.2. Quản lý hiệu quả các khoản phải thu, phải trả. ..................................... 77 3.2. Giải pháp cải thiện tình hình tài chính của Công ty cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát trong thời gian tới. ...................................................... 79 PHẦN KẾT LUẬN ............................................................................................ 83 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Báo cáo tài chính BCTC Bảng cân đối kế toán BCĐKT Báo cáo kết quả kinh doanh BCKQKD Bình quân BQ Doanh nghiệp DN Hoạt động kinh doanh HĐKD Hiệu quả kinh doanh HQKD Lợi nhuận sau thuế LNST Lợi nhuận trƣớc thuế LNTT Nguồn vốn NV Tài sản TS Tài sản cố định TSCĐ Tài sản dài hạn TSDH Tài sản ngắn hạn TSNH Thu nhập doanh nghiệp TNDN Sản xuất kinh doanh SXKD Vốn chủ sở hữu VCSH i DANH MỤC CÁC BẢNG, PHỤ LỤC STT BẢNG NỘI DUNG TRANG 1 Bảng 2.1 Phân tích cơ cấu tài sản 36 2 Bảng 2.2 Cơ cấu Hàng tồn kho 40 3 Bảng 2.2a Cơ cấu Tổng tài sản 41 4 Bảng 2.3 Phân tích cấu trúc nguồn vốn 45 5 Bảng 2.4 Các chỉ tiêu về cấu trúc nguồn vốn 46 6 Bảng 2.4a Chỉ tiêu cấu trúc nguồn vốn ngành Thƣơng Mại 47 7 Bảng 2.5 Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh 52 8 Bảng 2.6 Các hệ số khả năng thanh toán 53 9 Bảng 2.6a Hệ số khả năng thanh toán nhóm ngành Thƣơng mại 53 10 Bảng 2.7 Tỷ số quản trị nợ 55 11 Bảng 2.8 Tỷ số hiệu suất sử dụng vốn kinh doanh 57 12 Bảng 2.8a Tỷ số hiệu suất sử dụng vốn kinh doanh ngành TM 57 13 Bảng 2.8b Vòng quay hàng Café 58 14 Bảng 2.8c Kỳ thu tiền trung bình mặt hàng Café 59 15 Bảng 2.9 Tỷ số khả năng sinh lời 63 16 Bảng 2.9a Tỷ số khả năng sinh lời ngành Thƣơng Mại 63 17 Phụ Lục 01 Số liệu bảng cân đối kế toán 2010-2013 86 18 Phụ Lục 02 Số liệu Báo cáo kết quả HĐSXKD 2010-2013 88 ii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ STT BẢNG NỘI DUNG TRANG 1 Sơ đồ 2.1 Cơ cấu bộ máy quản lý 34 2 Biểu đồ 2.1 Quy mô tổng tài sản 2010-2013 37 3 Biểu đồ 2.2 Cơ cấu tổng tài sản 38 4 Biểu đồ 2.3 Quy mô tổng Nguồn vốn 44 5 Biểu đồ 2.4 Cơ cấu Nguồn vốn 46 6 Biểu đồ 2.5 Biểu đồ cơ cấu tài sản và nguồn vốn qua các năm 48 7 Biểu đồ 2.6 Hệ số khả năng thanh toán 53 7 Biểu đồ 2.7 Biểu đồ ROS qua các năm 2010-2013 64 8 Biểu đồ 2.8 Biểu đồ EBIT qua các năm 2010-2013 65 9 Biểu đồ 2.9 Biểu đồ ROA qua các năm 2010-2013 66 10 Biểu đồ 2.10 Biểu đồ ROE qua các năm 2010-2013 68 iii PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Phân tích tài chính là mối quan tâm của các nhà quản trị cũng nhƣ nhiều đối tƣợng khác, tuy nhiên hiện nay, tại Công ty cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát công tác phân tích tài chính từ lâu hầu nhƣ không đƣợc thực hiện, hoặc có thực hiện cũng chỉ để đối phó với các cơ quan nhà nƣớc, vì vậy công ty chƣa nhận ra đƣợc những mặt lợi thế cần đẩy mạnh, hay những hạn chế cần khắc phục, đặc biệt Công ty hoạt động trong lĩnh vực buôn bán cafe và Đầu tƣ xây dựng là những lĩnh vực hiện nay đang cạnh tranh rất cao, và có biến động lớn. Vì lý do đó nên vấn đề “Phân tích tài chính Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Tín Phát” là rất cần thiết. Tác giả mong muốn tìm hiểu thực tế và phân tích tài chính của công ty Tín phát những năm gần đây, dựa vào kết quả phân tích để đƣa ra một số kiến nghị cho Ban giám đốc nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty. 2. Tính hình nghiên cứu đề tài Về cơ sở lý luận của phân tích tài chính doanh nghiệp hiện nay đã có rất nhiều các công trình nghiên cứu, cũng nhƣ các lý thuyết đƣợc trình bày trong các tài liệu xuất bản trong và ngoài nƣớc nhƣ: - TS.Nguyễn Minh Kiều: Tài chính doanh nghiệp căn bản, NXB Thống kê 2010 - Nguyễn Tấn Bình, Nguyễn Trần Huy: Phân tích quản trị tài chính, NXB Thống kê Tp. Hồ Chí Minh 2004 - GS.TS Ngô Thế Chi, TS. Nguyễn Trọng Cơ: Phân tích tài chính doanh nghiệp, NXB Tài chính 2005 Phân tích tài chính là hoạt động rất quan trọng và không thể thiếu trong quản trị tài chính doanh nghiệp. Nhận thức đƣợc tầm quan trọng đó nên cũng đã có rất nhiều đề tài luận văn phân tích về tình hình tài chính của các doanh nghiệp. Chẳng hạn nhƣ: 1 - Đề tài “Phân tích tài chính tại công ty TNHH Thương mại Vạn Phúc”, Luận văn Thạc sỹ của tác giả Lê Thị Phƣơng Bích viết năm 2009 đã đề cập đến cơ sở lý luận và thực trạng tài chính của công ty. - Đề tài “Phân tích tình hình tài chính tại công ty cổ phần VINACONEX 25”, Luận văn Thạc sỹ của tác giả Bùi Văn Lâm viết năm 2011 cũng đề cập đến thực trạng phân tích tình hình tài chính của công ty - Đề tài “Phân tích tài chính tại công ty cổ phần Tập đoàn Thái Hòa”, Luận văn Thạc sỹ của tác giả Lê Văn Thành viết năm 2011 đã đề cập đến cơ sở lý luận và thực trạng tài chính của công ty Các luận văn trên đã đề cập đến những vấn đề chung về thực trạng phân tích tài chính công ty hiện nay, và đƣa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích tài chính. Tuy nhiên, chƣa có đề tài nào phân tích về tình hình tài chính của một doanh nghiệp đặc thù kinh doanh ngoài lĩnh vực truyền thống trong thời điểm nền kinh tế đang rất khó khăn. Chính vì vậy, việc nghiên cứu và phân tích tình hình tài chính về báo cáo tài chính mới nhất của Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Tín Phát và tìm giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính doanh nghiệp là một việc làm hết sức cần thiết và có ý nghĩa đối với các bên quan tâm bên trong và ngoài doanh nghiệp. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu, phân tích tình hình tài chính công ty cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát để đánh giá hiệu quả hoạt động của công ty, dựa vào kết quả phân tích để đƣa ra một số kiến nghị cho Ban giám đốc nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích tài chính doanh nghiệp. 2 - Đánh giá thực trạng tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát trong những năm gần đây. - Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề liên quan đến hoạt động kinh doanh tại công ty CP Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát. 4.2 Phạm vi nghiên cứu Về thời gian nghiên cứu của luận văn tập trung phân tích và đánh giá tài chính tại Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát trong giai đoạn 2009 2012 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Đề tài đƣợc nghiên cứu dựa trên cơ sở áp dụng các phƣơng pháp: - Sử dụng phƣơng pháp duy vật biện chứng chỉ đạo việc nghiên cứu, đi từ cái chung đến cái riêng; - Sử dụng phƣơng pháp quy nạp để nghiên cứu vấn đề lý luận và trình bày quan điểm về các vấn đề nghiên cứu; - Phƣơng pháp thu thập số liệu: thu thập số liệu qua các báo cáo tài chính, tài liệu của Công ty. - Phƣơng pháp nghiên cứu và xử lý số liệu: Phân tích các số liệu thực tế thông qua các báo cáo, tài liệu của Công ty. So sánh, phân tích và tổng hợp các con số biến động qua các năm qua đó có thể thấy đƣợc thực trạng tài chính của doanh nghiệp trong những năm qua, trong hiện tại và cả những định hƣớng trong tƣơng lai. 3 - Sử dụng phƣơng pháp tổng hợp về thực trạng tài chính của các công ty trong cùng lĩnh vực kinh doanh ở Việt Nam để đề xuất phƣơng hƣớng theo mục tiêu đã định hƣớng - Sử dụng phƣơng pháp thống kê và phân tích để nghiên cứu vấn đề thực tiễn - Các số liệu trong luận văn dựa trên các Báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát; các giáo trình về tài chính doanh nghiệp, các bài viết đƣợc đăng trên các tạp chí, các báo; sách; luận án; các báo cáo hàng năm của Bộ Tài chính; các trang Web 6. Những đóng góp mới của luận văn Đánh giá thực trạng phân tích tài chính của Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát, qua đó giúp Ban Giám đốc Công ty quan tâm đến công tác phân tích tài chính, cung cấp thông tin phân tích trong quá trình điều hành hoạt động Công ty trong thời gian tới 7. Kết cấu của đề tài Ngoài lời mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, danh mục các ký hiệu viết tắt, nội dung của luận văn đƣợc kết cấu làm ba chƣơng: Ngoài phần mở đầu và phần kết luận thì đề tài đƣợc chia thành 3 chƣơng: Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích tình hình tài chính tại các doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng về tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát. Chương 3: Giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính của Công ty cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát. 4 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÁC DOANH NGHIỆP 1.1. Khái niệm, mục đích và nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp: 1.1.1. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp: Phân tích tài chính doanh nghiệp là việc nghiên cứu, đánh giá toàn bộ thực trạng tài chính của doanh nghiệp, phát hiện các nguyên nhân tác động tới các đối tƣợng phân tích và đề xuất các giải pháp có hiệu quả giúp doanh nghiệp ngày càng nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Phân tích tài chính doanh nghiệp có thể hiểu nhƣ là quá trình kiểm tra, xem xét các số liệu tài chính hiện hành và quá khứ, nhằm mục đích đánh giá thực trạng để tìm ra nguyên nhân và dự báo các rủi ro, tiềm năng trong tƣơng lai phục vụ cho các quyết định trong tài chính và đánh giá doanh nghiệp một các chính xác. Tóm lại, phân tích tài chính doanh nghiệp là quá trình nhận thức và cải tạo năng lực tài chính doanh nghiệp một cách tự giác và có ý thức, phù hợp với các yêu cầu của quy luật kinh tế khách quan nhằm đạt đƣợc hiệu quả cao hơn. Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp thƣờng đƣợc thực hiện định kỳ dựa trên hệ thống báo cáo tài chính. Hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp là những thông tin cực kỳ quan trọng vì báo cáo tài chính thể hiện tổng hợp tình hình tài chính của doanh nghiệp trong một thời gian cụ thể, trình bày một cách hợp lý theo một mẫu biểu thống nhất và theo những nguyên tắc nhất định nhằm cung cấp cho ngƣời sử dụng nhận thức đúng đắn tiềm lực tài chính, khả năng thanh toán, mức độ rủi ro, doanh lợi đạt đƣợc của những hoạt động trong kỳ báo cáo, trên cơ sở đó có những giải pháp hữu hiệu thúc đẩy doanh nghiệp phát triển hay có các quyết định đúng đắn về đầu tƣ, cho vay…. 5 1.1.2. Mục đích và cơ sở phân tích tài chính: 1.1.2.1. Mục đích của phân tích tài chính. Phân tích tài chính doanh nghiệp phục vụ nhiều đối tƣợng, từ các nhà quản trị ở doanh nghiệp đến các nhà đầu tƣ, ngân hàng, nhà cung cấp, cơ quan quản lý nhà nƣớc. Đối với các nhà cung cấp tín dụng (Là khả năng thanh toán ngắn hạn, dài hạn) - Đối với các khoản tín dụng ngắn hạn (vay ngắn hạn, tín dụng thƣơng mại, ...); ngƣời tài trợ thƣờng quan tâm đến điều kiện tài chính hiện hành, khả năng hoán chuyển thành tiền của tài sản lƣu động và tốc độ quay vòng của các tài sản đó. - Đối với các khoản tín dụng dài hạn, nhà phân tích thƣờng hƣớng đến tiềm lực trong dài hạn, nhƣ dự đoán các dòng tiền, đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp trong dài hạn cũng nhƣ các nguồn lực đảm bảo khả năng đáp ứng các khoản thanh toán cố định (tiền lãi, trả nợ gốc..). trong tƣơng lai. Đối với các nhà quản trị doanh nghiệp (Là hiệu quả, lợi nhuận, rủi ro) Bao gồm tất cả các nội dung của phân tích tài chính, từ cấu trúc tài chính đến các vấn đề hiệu quả và rủi ro của doanh nghiệp để đƣa ra những phƣơng thức nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, chính sách tài trợ phù hợp. Đối với chủ sở hữu doanh nghiệp và các nhà đầu tư Ngƣời chủ sở hữu và các nhà đầu tƣ tiềm năng quan tâm đến khả năng sinh lời vốn đầu tƣ của họ, phần vốn chủ sở hữu có không ngừng đƣợc nâng cao không, khả năng nhận tiền lời từ vốn đầu tƣ ra sao, lợi nhuận, giá trị của doanh nghiệp. 6 1.1.2.2. Cơ sở phân tích tài chính. Quy trình phân tích tài chính dựa trên các cơ sở sau: Một là: Phân tích cấu trúc tài chính và cân bằng tài chính. Nội dung phân tích này nhằm đánh giá khái quát cấu trúc tài sản, cấu trúc nguồn vốn của đơn vị; qua đó phát hiện những đặc trƣng trong việc sử dụng vốn, huy động vốn. Hai là: Phân tích hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Doanh thu và lợi nhuận là hai yếu tố quan trọng khi đánh giá hiệu quả. Hiệu quả của doanh nghiệp cần xem xét một cách tổng thể trong sự tác động giữa hoạt động kinh doanh và hoạt động tài chính. Ba là: Phân tích rủi ro của doanh nghiệp. Bản chất của hoạt động kinh doanh luôn mang tính mạo hiểm nên bất kỳ nhà phân tích nào cũng quan tâm đến rủi ro của doanh nghiệp. Qua đó, phát hiện những nguy cơ tiềm ẩn trong hoạt động kinh doanh, trong huy động vốn và công tác thanh toán. Bốn là: Phân tích giá trị của doanh nghiệp. Hoạt động quản trị doanh nghiệp hƣớng đến mục tiêu là tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. 7 1.2. Tài liệu và các phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp. 1.2.1. Tài liệu sử dụng trong phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp. 1.2.1.1. Thông tin từ hệ thống báo cáo tài chính. Báo cáo tài chính là hệ thống báo cáo đƣợc lập theo chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành phản ánh các thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của doanh nghiệp. Theo đó, BCTC chứa đựng những thông tin tổng hợp về tình hình TS, nguồn VCSH và công nợ cũng nhƣ tình hình tài chính và kết quả kinh doanh trong kỳ của DN. Hệ thống BCTC chính giữ một vai trò đặt biệt quan trọng trong phân tích tình hình tài chính của DN. Chế độ kế toán của Việt Nam quy định cụ thể về hình thức và nội dung của các BCTC, áp dụng cho tất cả các DN thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế, bao gồm: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lƣu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính. a. Bảng cân đối kế toán (BCĐKT): BCĐKT giúp cho việc đánh giá phân tích thực trạng tài chính của DN nhƣ: tình hình biến động về quy mô và cơ cấu TS, nguồn hình thành TS, về tình hình thanh toán và khả năng thanh toán, tình hình phân phối lợi nhuận. Đồng thời, giúp cho việc đánh giá khả năng huy động NV vào quá trình SXKD của DN trong thời gian tới. b. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Từ sự phân tích các số liệu trên BCKQKD, các nhà quản trị DN và các đối tƣợng sử dụng thông tin đánh giá đƣợc các thay đổi tiềm tàng về các nguồn lực kinh tế mà DN có thể kiểm soát trong tƣơng lai, đánh giá khả năng sinh lời của DN, hoặc đánh giá tính hiệu quả của các nguồn lực bổ sung mà DN có thể sử dụng. 8 Mô hình xác định lợi nhuận theo phương pháp các bước trung gian. Doanh thu từ hoạt động SXKD và Tài chính Các khoản giảm trừ Doanh thu từ hoạt động khác Doanh thu thuần và thu TC Giá vốn hàng bán Lợi nhuận gộp và TC - Chi phí tài chính - Chi phí bán hàng - Chi phí QLDN Lợi nhuận khác Chi phí khác Lợi nhuận từ HĐSXKD và Tài chính Lợi nhuận trƣớc thuế Thuế TNDN Lợi nhuận sau thuế c. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ là báo cáo tài chính tổng hợp phản ánh việc hình thành và sử dụng lƣợng tiền phát sinh theo các hoạt động khác nhau trong kỳ báo cáo của doanh nghiệp. Thông qua BCLCTT các chủ thể quan tâm có thể đánh giá khả năng tạo ra các dòng tiền từ các loại hoạt động của doanh nghiệp để đáp ứng kịp thời các khoản nợ cho các chủ nợ, cổ tức cho các cổ đông hoặc nộp thuế cho Nhà nƣớc. Đồng thời, đó cũng là mối quan tâm của các nhà quản lý tại doanh nghiệp để có các biện pháp tài chính cần thiết, đáp ứng trách nhiệm thanh toán của mình. BCLCTT còn là cơ sở để dự đoán các dòng tiền của doanh nghiệp, trợ giúp các nhà quản lý trong công tác hoạch định và kiểm soát các hoạt động của doanh nghiệp. 1.2.1.2. Các nguồn thông tin khác. Ngoài thông tin từ các báo cáo tài chính của doanh nghiệp, phân tích tài chính doanh nghiệp còn sử dụng nhiều nguồn thông tin khác để các kết luận trong phân tích tài chính có tính thuyết phục. 9 Một là: các sổ chi tiết, sổ tổng hợp các tài khoản kế toán. Cụ thể là các sổ theo dõi hàng tồn kho, theo dõi nguyên vật liệu, sổ theo dõi các khoản nợ phải thu, nợ phải trả khả hàng, sổ theo dõi các khoản vay ngắn hạn, dài hạn, sổ theo dõi TSCĐ…và một số sổ tài khoản khác. Ngoài các sổ kế toán chi tiết, tổng hợp, trong quá trình phân tích tình hình tài chính DN nhà phân tích còn sử dụng một số các báo cáo kế toán khác có liên quan nhƣ báo báo chi phí SXKD, báo cáo tăng giảm tài sản cố định… Hai là: Thông tin về đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp. Do mỗi doanh nghiệp có những đặc điểm riêng trong tổ chức sản xuất kinh doanh và trong phƣơng hƣớng hoạt động nên để đánh giá hợp lý tình hình tài chính, nhà phân tích cần nghiên cứu kỹ lƣỡng đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp. Những vấn đề cần quan tâm nhƣ: - Đặc điểm kinh tế, kỹ thuật ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp - Mục tiêu và chiến lƣợc hoạt động của doanh nghiệp, gồm cả chiến lƣợc tài chính và chiến lƣợc kinh doanh. - Đặc điểm quá trình luân chuyển vốn trong các khâu kinh doanh ở từng loại hình doanh nghiệp. - Các chính sách hoạt động khác Ba là: Các chính sách tài chính của công ty. - Chính sách đầu tƣ. Đầu tƣ phát triển là quá trình bỏ thêm vốn đầu tƣ vào tài sản dài hạn, tài sản ngắn hạn để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhằm tăng thêm lợi nhuận trong tƣơng lai. - Quản lý kho: Hàng tồn kho là tất cả các nguồn lực dự trữ nhằm đáp ứng cho nhu cầu hiện tại hoặc tƣơng lai. Hàng tồn kho không chỉ là tồn kho thành phẩm mà còn là tồn 10 kho sản phẩm dở dang, nguyên vật liệu, cung cụ dụng cụ cho sản xuất… vì vậy kiểm soát tốt hàng tồn kho luôn là vấn đề chủ yếu và cần thiết cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Chính sách bán hàng (tín dụng thƣơng mại): Tín dụng thƣơng mại là một hình thức nợ ngắn hạn, phát sinh từ doanh thu tín dụng, và đƣợc coi là một khoản phải thu của ngƣời bán và khoản phải trả của ngƣời mua. Thực chất tín dụng thƣơng mại là một nguồn tài trợ ngắn hạn không do vay mƣợn, là nguồn ngân quỹ phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 1.2.2. Các phƣơng pháp sử dụng trong phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp: Phƣơng pháp phân tích báo cáo tài chính DN, bao gồm hệ thống các công cụ và biện pháp nhằm tiếp cận, nghiên cứu các sự kiện, hiện tƣợng, các mối quan hệ bên trong và bên ngoài, các luồng dịch chuyển và biến đổi tình hình tài chính DN, các chỉ tiêu tổng hợp, các chỉ tiêu chi tiết, các chỉ tiêu tổng quát chung, các chỉ tiêu có tính đặc thù nhằm đánh giá toàn diện thực trạng tình hình tài chính của DN. 1.2.2.1. Phương pháp phân tích so sánh. So sánh là một phƣơng pháp nhằm nghiên cứu sự biến động và xác định mức độ biến động của chỉ tiêu phân tích. Để áp dụng phƣơng pháp so sánh vào phân tích tình hình tài chính của DN, trƣớc hết phải xác định số gốc để so sánh. Việc xác định số gốc để so sánh là tùy thuộc vào mục đích cụ thể của phân tích. Gốc đƣợc so sánh đƣợc chọn là gốc về mặt thời gian và không gian. Kỳ phân tích đƣợc chọn là kỳ thực hiện hoặc kỳ kế hoạch, hoặc là kỳ kinh doanh khác. Giá trị so sánh có thể chọn là số tuyệt đối, số tƣơng đối hoặc số bình quân. 11 Để đảm bảo tính chất so sánh đƣợc của chỉ tiêu qua thời gian, cần đảm bảo thỏa mãn các điều kiện sau đây: - Phải đảm bảo sự thống nhất về nội dung kinh tế của chỉ tiêu. - Phải đảm bảo sự thống nhất về phƣơng pháp tính các chỉ tiêu. - Phải đảm bảo sự thống nhất về đơn vị tính các chỉ tiêu (kể cả hiện vật, giá trị và thời gian). Khi so sánh mức đạt đƣợc trên các chỉ tiêu ở các đơn vị khác nhau, ngoài các điều kiện đã nêu, cần đảm bảo các điều kiện khác, nhƣ : cùng phƣơng hƣớng kinh doanh, điều kiện kinh doanh tƣơng tự nhƣ nhau. Tất cả các điều kiện kể trên gọi chung là đặc tính “có thể so sánh đƣợc” hay tính chất “so sánh đƣợc” của các chỉ tiêu phân tích. Ngoài ra, cần xác định mục tiêu so sánh trong phân tích tình hình tài chính DN. Mục tiêu so sánh trong phân tích là nhằm xác định mức biến động của chỉ tiêu phân tích tuyệt đối và mức biến động tƣơng đối cùng xu hƣớng biến động của chỉ tiêu phân tích (năng suất tăng, giá thành giảm). - Mức biến động tuyệt đối là kết quả so sánh trị số của chỉ tiêu phân tích giữa hai kỳ, kỳ thực tế với kỳ kế hoạch, hoặc kỳ thực tế với kỳ kinh doanh trƣớc,… - Mức biến động tƣơng đối là kết quả so sánh trị số của chỉ tiêu ở kỳ này với trị số của chỉ tiêu ở kỳ gốc, nhƣng đã đƣợc điều chỉnh theo một hệ số của chỉ tiêu có liên quan, mà chỉ tiêu liên quan này quyết định quy mô của chỉ tiêu phân tích. Nội dung so sánh, bao gồm : - So sánh số thực tế kỳ phân tích với số thực tế của kỳ kinh doanh nhằm xác định rõ xu hƣớng thay đổi về tình hình hoạt động tài chính của DN. Đánh giá tốc độ tăng trƣởng hay giảm đi của các hoạt động tài chính DN. 12 - So sánh giữa số liệu của DN với số liệu trung bình tiên tiến của ngành, của DN khác nhằm đánh giá tình hình hoạt động SXKD của DN tốt hay xấu, khả quan hay không khả quan. Phân tích theo phƣơng pháp so sánh có thể thực hiện bằng ba hình thức : - So sánh theo chiều ngang. - So sánh theo chiều dọc. - So sánh xác định xu hƣớng và tính chất liên hệ giữa các chỉ tiêu. Phƣơng pháp so sánh là một trong những phƣơng pháp rất quan trọng. Nó đƣợc sử dụng rộng rãi và phổ biến nhất trong bất kỳ một hoạt động phân tích nào của DN. Trong phân tích tình hình tài chính của DN, nó đƣợc sử dụng rất đa dạng và linh hoạt. 1.2.2.2. Phương pháp phân tích tương quan. Mối liên hệ tƣơng quan là mối liên hệ rằng buộc với nhau giữa các chỉ tiêu, trong đó sự biến động của một chi tiêu này là do tác động của nhiều chỉ tiêu khác. Giữa các số liệu tài chính trên báo cáo tài chính thƣờng có mối tƣơng quan với nhau. Chẳng hạn, mối tƣơng quan giữa doanh thu (trên Báo cáo kết quả HĐSXKD) với các khoản nợ phải thu khách hàng, với hàng tồn kho (trên BCĐKT). Tƣơng quan giữa chỉ tiêu „Chi phí đầu tƣ xây dựng cơ bản‟ với chỉ tiêu „Nguyên giá TSCĐ‟ ở doanh nghiệp… Phân tích tƣơng quan sẽ đánh giá tính hợp lý về biến động giữa các chỉ tiêu tài chính, xây dựng các tỷ số tài chính đƣợc phù hợp hơn và phục vụ công tác dự báo tài chính ở doanh nghiệp. 1.2.2.3. Phương pháp liên hệ cân đối Cơ sở của phƣơng pháp này là sự cân bằng về lƣợng giữa hai mặt của các yếu tố và các quá trình kinh doanh. Dựa vào nguyên lý của sự cân bằng về lƣợng giữa hai mặt của các yếu tố và quá trình kinh doanh, ngƣời ta có thể xây dựng phƣơng pháp phân tích mà trong đó, các chỉ tiêu nhân tố có quan hệ với các chỉ 13