Tài liệu Phân tích thống kê doanh thu tại công ty giống rau quả trung ương

Luận văn tốt nghiệp 1 Trường đại học Thương Mại CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ DOANH THU 1.1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài. Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên của tổ chức thương mại thế giới WTO từ năm 2007. Sự kiện này đã tạo ra nhiều cơ hội cũng như thách thức đối với nền kinh tế Việt Nam. Đó là cơ hội thu hút vốn đầu tư, kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, tác phong công nghiệp… Mặt khác các doanh nghiệp Việt Nam cũng vấp phải sự cạnh tranh gay gắt từ nhiều nước trên thế giới. Hiện nay, việc đổi mới sâu sắc của cơ chế quản lý tài chính để phù hợp với nền kinh tế thị trường hội nhập cũng tác động mạnh mẽ đến các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong nước. Để đứng vững, tồn tại và phát triển được trước những quy luật cạnh tranh của nền kinh tế thị trường đòi hỏi doanh nghiệp phải tìm ra hướng hoạt động, đem lại hiệu quả, mở rộng quan hệ kinh tế, thu lợi nhuận… Tuy nhiên vào cuối năm 2008 và đầu năm 2009, cũng như nhiều nước khác trên thế giới, nền kinh tế Việt Nam đã và đang chịu tác động của khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu. Việt Nam lại là nước đang phát triển, nền kinh tế còn non kém, thêm vào đó là việc chúng ta mới gia nhập WTO, sự ảnh hưởng của suy thoái kinh tế toàn cầu càng lớn hơn đến nền kinh tế Việt Nam, trong đó, các doanh nghiệp Việt Nam chính là những người chịu tác động rõ ràng nhất. Một doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển thì không có con đường nào khác là doanh nghiệp phải tìm cách tối đa hóa lợi nhuận, muốn tối đa hóa lợi nhuận thì phải có biện pháp và chính sách tăng doanh thu. Doanh thu là mục tiêu đầu tiên mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng đang hướng tới, là chỉ số giúp doanh nghiệp, nhà đầu tư đánh giá được quy mô của doanh nghiệp. Dù trong nền kinh tế tăng trưởng thấp hay cao thì vai trò của doanh thu đối với doanh nghiệp không có gì thay đổi, do vậy, thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp chính là tăng cường hiệu quả kinh doanh, đứng vững trên thị trường cạnh tranh. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 2 Trường đại học Thương Mại Để đạt được mục đích trên đòi hỏi các cán bộ quản lý trong doanh nghiệp phải thường xuyên phân tích các hiện tượng và quá trình kinh tế nhằm đưa ra các quyết định tối ưu nhất trong việc chỉ đạo kinh doanh cũng như quản lý kinh tế. Phân tích thống kê doanh thu là cơ sở để đưa ra các quyết định kinh doanh một cách đúng đắn khách quan. Nhờ đó mà doanh nghiệp đúc kết được những bài học kinh nghiệm, làm cơ sở cho việc đưa ra được những dự báo doanh thu cần thiết cho việc thiết lập, xây dựng các kế hoạch trong ngắn hạn và đưa ra các giải pháp khắc phục khó khăn hạn chế trong quá trình sản xuất kinh doanh. Trong thời gian thực tập tại công ty Giống rau quả Trung Ương em cũng đã kiểm nghiệm được lý thuyết về phân tích thống kê doanh thu, nhờ phương pháp luận đúng đắn của phân tích thống kê doanh thu mà doanh nghiệp có thể tìm ra được nguyên nhân, nhân tố ảnh hưởng đến các chỉ tiêu, phân tích mối quan hệ giữa các chỉ tiêu đó, tìm ra tính quy luật trong sự phát triển và ảnh hưởng các nhân tố đến chỉ tiêu doanh thu. Tuy nhiên công tác phân tích thống kê doanh thu tại công ty vẫn chưa được quan tâm đúng mức và chưa phát huy được tối đa và trò của nó đối với việc tăng doanh thu của công ty. 1.2. Xác lập và tuyên bố vấn đề trong đề tài. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác nghiên cứu thống kê doanh thu trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, cùng với phát hiện của bản thân về vấn đề nghiên cứu trong thời gian thực tập tại công ty Giống rau quả Trung Ương kết hợp với các kiến thức mà em đã được các thầy cô khoa kế toán – kiểm toán trường Đại học Thương Mại và sự giúp đỡ hướng dẫn nhiệt tình của cô giáo Th.S Đặng Thị Thư cùng các anh chị nhân viên trong công ty, em đã chọn đề tài “Phân tích thống kê doanh thu tại công ty Giống rau quả Trung Ương ” làm luận văn tốt nghiệp của mình. 1.3. Các mục tiêu nghiên cứu của đề tài. Luận văn nghiên cứu nhằm đạt được các mục tiêu cơ bản sau :  Hệ thống hóa lý luận chung về doanh thu, các phương pháp thống kê doanh thu. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 3 Trường đại học Thương Mại  Sử dụng các phương pháp thống kê phân tích thực trang doanh thu của công ty Giống rau quả Trung Ương nhằm đánh giá một cách đúng đắn, toàn diện, khách quan tình hình thực hiện các chỉ tiêu doanh thu của công ty. Qua đó thấy được mức độ hoàn thành, số chênh lệch tăng, giảm của các chỉ tiêu kế hoạch doanh thu của doanh nghiệp.  Đưa ra những thành tựu, những mâu thuẫn còn tồn tại, những nguyên nhân ảnh hưởng và đưa ra hướng giải quyết nhằm giải quyết những mâu thuẫn đó.  Dự báo triển vọng và phát triển của công ty trong những năm tới.  Đề xuất những biện pháp tăng doanh thu và kiến nghị với công ty và nhà nước. 1.4. Phạm vi nghiên cứu đề tài.  Nội dung nghiên cứu: Phân tích thống kê doanh thu và dự báo tình hình doanh thu.  Không gian nghiên cứu : Công ty giống rau quả Trung Ương, số 2 Phạm Ngọc Thạch, Đống Đa, Hà Nội  Thời gian : Số liệu dùng để phân tích từ năm 2006 – 2010 1.5. Kết cấu đề tài. Luận văn gồm 4 chương : Chương I : Tổng quan nghiên cứu thống kê doanh thu. Chương II : Một số vấn đề lý luận cơ bản về doanh thu. Chương III: Phương pháp nghiên cứu và kết quả phân tích thống kê thực trạng doanh thu tại công ty Giống rau quả Trung Ương Chương IV : Các kết luận và đề xuất giải pháp kiến nghị nhằm tăng doanh thu của công ty Giống rau quả Trung Ương. CHƯƠNG 2 : MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ DOANH THU Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 4 Trường đại học Thương Mại 2.1. Một số khái niệm, định nghĩa cơ bản về doanh thu 2.1.1. Khái niệm doanh thu Ở các góc độ nghiên cứu khác nhau khái niệm doanh thu khác nhau. Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam ( chuẩn mực số 14 ) : Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghệp đã thu được hoặc sẽ thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu. Doanh thu bao gồm tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp đã thu dược hoặc chắc chắn thu được trong tương lai. Các khoản thu hộ bên thứ ba không phải là nguồn lợi ích kinh tế, không làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ không được coi là doanh thu. Vì vậy, khi xác định doanh thu, vấn đề quan trọng là cần xác định đúng thời điểm ghi nhận doanh thu. Thời điểm xác định doanh thu bán hàng là khi khách hàng chấp nhận thanh toán bất kể doanh nghiệp đã nhận được tiền hay chưa. Trong trường hợp doanh nghiệp vẫn còn chịu phần lớn rủi ro gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa thì giao dịch không được coi là hoạt động bán hàng và doanh thu không được ghi nhận. 2.1.2. Nguồn hình thành doanh thu Doanh thu bao gồm : doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, doanh thu hoạt động tài chính, doanh thu khác. 2.1.2.1. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là tổng số tiền mà đã thu về hoặc có quyền đòi về do việc bán các sản phẩm hàng hóa dịch vụ được xác định là đã hoàn thành trong một thời kỳ nhất định. Chỉ tiêu này bao gồm các nội dung kinh tế sau : + Giá trị sản phẩm vật chất, dịch vụ hoàn thành và tiêu thụ ngay trong kỳ phân tích. + Giá trị sản phẩm vật chất, dịch vụ hoàn thành trong các kỳ trước nhưng mới tiêu thụ được trong kỳ phân tích. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán 5 Luận văn tốt nghiệp Trường đại học Thương Mại + Giá trị sản phẩm vật chất, dịch vụ hoàn thành và giao cho khách hàng trong kỳ trước nhưng nhận thanh toán trong kỳ phân tích. + Các khoản trợ giá phụ thu theo quy định của nhà nước để dử dụng cho doanh nghiệp đối với hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp tiêu thụ trong kỳ được nhà nước cho phép. + Giá trị các sản phẩm hàng hóa đem biếu tặng hoặc tiêu dùng trong nội bộ doanh nghiệp. Các doanh nghiệp phải căn cứ vào giá trị thị trường ở thời điểm bán hàng, cung cấp dịch vụ để đánh giá tiêu thụ. + Chỉ tiêu doanh thu bán hàng của doanh nghiệp được xác định bằng công thức: M= Trong đó : M : Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Qi : Khối lượng sản phẩm hàng hóa, dịch vụ i đã tiêu thụ Pi : Giá bán một đơn vị sản phẩm i ni : Số lượng mặt hàng, sản phẩm đã tiêu thụ trong kỳ. 2.1.2.2. Doanh thu hoạt động tài chính Ngoài lĩnh vực sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp có thể tham gia vào hoạt động đầu tư tài chính. Hoạt động đầu tư tài chính là hoạt động đấu tư vốn ra bên ngoài doanh nghiệp như : vốn góp liên doanh liên kết mua bán trái phiếu cổ phiếu, cho thuê tài sản, lãi tiền gửi và lãi cho vay thuộc vốn kinh doanh…. Doanh thu từ hoạt động tài chính bao gồm :  Tiền lãi : lãi cho vay, lãi tiền gửi ngân hàng, lãi bán trả chậm, trả góp, lãi đầu tư trái phiếu, tín phiếu chiết khấu thannh toán được hưởng do mua hàng hóa dịch vụ…  Cổ tức lợi nhuận được chia.  Thu nhập về hoạt động đầu tư mua bán chứng khoán ngắn hạn, dài hạn. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 6 Trường đại học Thương Mại  thu nhập về thu hồi hoặc thanh lý các khoản vốn góp liên doanh, đầu tư váo công ty con, đầu tư vốn khác.  Lãi tỷ giá hối đoái  Chênh lệch do bán ngoại tệ.  Chênh lệch lãi chuyển nhượng vốn.  Các khoản doanh thu từ hoạt động tài chính khác. 2.1.2.3. Doanh thu từ hoạt động khác Là khoản thu nhập ngoài hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.những khoản thu nhập này phát sinh không thường xuyên, doanh nghiệp không dự kiến trước được hoặc có dự kiến nhưng ít có khả năng thực hiện. Doanh thu khác bao gồm :  Thu nhập từ nhượng bán, thanh lý tài sản cố định.  Chênh lệch lãi do đánh giá lại vật tư hàng hóa, tài sản cố định đưa đi góp vốn liên doanh, đầu tư vào công ty liên kết, đầu tư dài hạn khác.  Thu nhập từ nghiệp vụ bán và thuê lại tài sản.  Thu tiền được phạt do khách hàng vi phạm hợp đồng.  Thu các khoản nợ khó đòi và xử lý xóa sổ  Các khoản thuế được ngân sách nhà nước hoàn lại.  Thu từ các khoản tiền thưởng của khách hàng liên quan đền tiêu thụ hàng hóa sản phẩm dịch vụ không tính trong doanh thu ( nếu có )  Thu nhập từ quà biếu tặng bằng tiền, hiện vật của các tổ chức, cá nhân tặng cho doanh nghiệp.  Các khoản thu khác ngoài các khoản nêu trên. 2.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu Quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm doanh nghiệp chịu nhiều tác động,ảnh hưởng của nhiều nhân tố, có nhân tố chủ quan, có nhân tố khách quan…Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu nhằm nắm bắt kịp thời đầy đủ về tình hình Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 7 Trường đại học Thương Mại tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Ta phân tích nhân tố dịnh lượng và nhân tố định tính ảnh hưởng đến doanh thu. 2.1.3.1. Nhân tố định lượng Nhân tố đinh lượng là các nhân tố có thể tính toán được bàng các chỉ tiêu kinh tế.  Khối lượng hàng và giá bán hàng hóa Ta có công thức phản ánh mối liên hệ đó như sau : Doanh thu tiêu thụ = Lượng hàng hóa bán ra x Đơn giá bán M=QxP Khi lượng hàng hóa thay đổi, giá bán hàng hóa thay đổi hoặc cả hai nhân tố thay đổi, doanh thu sẽ thay đổi. Tuy nhiên mức độ ảnh hưởng của hai nhân tố này là không giống nhau. + Ảnh hưởng của lượng hàng hóa : Lượng hàng hóa tiêu thụ được trong kỳ tỷ lệ với doanh thu, khi lượng hàng hóa bán ra tăng, doanh thu tăng và ngược lại. Lượng hàng hóa được coi là nhân tố chủ quan tác động đến doanh thu vì lượng hàng hóa bán ra trên thị trường là do doanh nghiệp quyết định, doanh thu có thể kiểm soát được. Vì vậy khi đánh giá về chỉ tiêu doanh thu nên chú trọng đến các biện pháp điều chỉnh lượng hàng hóa bán ra thích hợp trong kỳ. + Ảnh hưởng của đơn giá bán : Khi giá bán tăng lên doanh thu tăng và ngược lại. Tuy nhiên sự thay đổi của giá được coi là nhân tố khách quan nằm ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp. Nhân tố giá chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố khác như giá trị hàng hóa, cung cầu hàng hóa trên thị trường,các chính sách của nhà nước (chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ…) yếu tố cạnh tranh trong cơ chế thị trường.Thông thường trong môi trường cạnh tranh,giá cả xuống, tuy nhiên vẫn có giới hạn giá trần và giá sàn. Phương pháp dùng để phân tích mức độ ảnh hưởng của nhân tố lượng và giá đến doanh thu thường được sử dụng là phương pháp số chênh lệch hoặc phương pháp thay thế liên hoàn. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 8 Trường đại học Thương Mại  Năng suất lao động và số lượng lao động Ta có công thức : Doanh thu = số lượng lao động x Năng suất lao động M=Tx Ở đây só lượng lao động được coi là nhân tố khách quan, năng suất lao động được coi là nhân tố chủ quan, khi cả hai nhân tố biến động đều làm ảnh hưởng đến doanh thu.  Tốc độ chu chuyển hàng hóa và mức dự trữ hàng hóa bình quân. Ta có : M = L x Trong đó : L : Tốc độ chu chuyển hàng hóa. D : Mức dự trữ hàng hóa bình quân. Theo công thức ta thấy khi tốc độ chu chuyển hàng hóa hay mức dự trữ hàng hóa bình quân thay đổi kéo theo doanh thu thay đổi theo. Do đó nếu đẩy nhanh tốc độ chu chuyển hàng hóa thì sẽ làm giảm mức dự trữ hàng hóa bình quân làm tăng doanh thu. 2.1.3.2. Nhân tố định tính Nhân tố định tính ảnh hưởng đến doanh thu tiêu thụ có hai loại nhân tố khách quan và nhân tố chủ quan.  Nhân tố khách quan : Các chính sách kinh tế - xã hội: Như chính sách tiền lương, chính sách trợ giá, về thuế, về xuất nhập khẩu… Các chính sách này có thể tác động, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển nhưng nếu doanh nghiệp không thực hiện nghiêm túc, sẽ kìm hãm sự phát triển của doanh nghiệp.  Môi trường chính trị và pháp luật Môi trường chính trị bao gồm hệ thống luật và các văn bản dưới luật, các công cụ chính sách của Nhà nước, tổ chức bộ máy và cơ chế điều hành của chính phủ và các tổ chức chính trị - xã hội. Nhà nước đã ban hành nhiều luật, pháp lệnh, nghị định, hệ thống công cụ chính sách bên cạnh cơ chế điều hành của chính phủ để điều Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 9 Trường đại học Thương Mại chỉnh hành vi kinh doanh thậm chí cả tiêu dùng, quan hệ trao đổi thương mại… Những ràng buộc đó đòi hỏi DN phải nghiên cứu kỹ lưỡng để tận dụng những lợi thế và hạn chế những khuyết điểm của DN để từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và hoạt động tiêu thụ hàng hóa.  Đối thủ cạnh tranh. Đây là một phần tất yếu không thể thiếu trong nền kinh tế thị trường hiện nay. Để có thể tồn tại và phát triển, DN không thể không quan tâm đến bộ phận này, với phương châm “ biết người biết ta, trăm trận trăm thắng”, các nhà quản lý cần phải tìm hiểu kỹ về các đối thủ cạnh tranh, có sự so sánh tương quan thực lực của mình với các đối thủ cạnh tranh khác, để từ đó phát hiện ra được những mặt mạnh, mặt yếu, những cái mình làm được và chưa làm được, doanh nghiệp sẽ chủ động đề ra được phương án kinh doanh linh hoạt và mềm dẻo để đối phó.  Thu nhập và thị hiếu của người tiêu dùng. Mức độ thu nhập của người tiêu dùng là yếu tố hết sức quan trọng vì sự thỏa mãn mọi nhu cầu phụ thuộc vào toàn bộ thu nhập. Do đó, doanh thu tiêu thụ sản phẩm cao hay thấp phụ thuộc rất lớn vào thu nhập người tiêu dùng. Bên cạnh đó thị hiếu của người tiêu dùng tác động mạnh tới mặt hàng kinh doanh của DN. Thị hiếu đó bị chi phối bởi phong tục tập quán, thói quen tiêu dùng do vậy khi tung hàng ra thị trường thì DN cần phải lựa chọn thị trường tiêu thụ sao cho hàng hóa tung ra thị trường tiêu thụ với khối lượng nhiều nhất.  Nhu cầu và cung ứng của mặt hàng kinh doanh. Tính nhu cầu của mặt hàng, mặt hàng có nhu cầu thường xuyên, nhu cầu định kỳ, nhu cầu thời vụ hay nhu cầu tạm thời. Việc nghiên cứu phân tích tính chất nhu cầu tiêu dùng của mặt hàng kinh doanh là cơ sở để định ra chính sách mua bán thích hợp. Để thấy được mức độ nhu cầu và xu hướng biến động của nhu cầu đối với mặt hàng nào đã ảnh hương đến doanh thu bán hàng cần phải căn cứ vào chỉ tiêu doanh thu qua nhiều năm để tính toán các chỉ tiêu tốc độ phát triển. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 10 Trường đại học Thương Mại  Nhân tố chủ quan  Trình độ của nhà quản lý. Đây là nhân tố tiên quyết để một DN có thể hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Với một DN được lãnh đạo bởi bộ máy những nhà quản lý giỏi, có khả năng nhìn nhận và đưa ra quyết định nhanh, sẽ giúp doanh nghiệp tận dụng được thời cơ kinh doanh, bắt kịp với xu thế của thời đại. Ngoài ra, khi nhà quản lý có trình độ cao, thái độ quản lý mẫu mực sẽ tạo ra một môi trường làm việc lành mạnh cho DN, đem lại hiệu quả cao, góp phần tăng doanh thu cho DN.  Trình độ của người lao động Nhân tố này quyết định đến năng suất lao động của toàn DN, và thông qua đó nó sẽ ảnh hưởng đến doanh thu. Với đội ngũ nhân viên lành nghề, có nghiệp vụ chuyên môn sẽ tạo một phong cách làm việc chuyên nghiệp, có hiệu quả cao…tạo ấn tượng tốt cho người tiêu dùng cũng như với các đối tác kinh doanh, nâng cao uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.  Hệ thống tổ chức quản lý : Một hệ thống tổ chức quản lý gọn gàng và phù hợp sẽ làm cho hoạt động của doanh nghiệp được thông suốt, tiến hành nhịp nhàng, ăn khớp giữa các bộ phận, mang lại tính năng động, khả năng thích ứng với mọi tình huống tác động đến doanh nghiệp.  Vốn và cơ sở vật chất Vốn là một điều kiện cần cho sự tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp. Có vốn, doanh nghiệp mới có thể tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo lợi nhuận. Khi có lợi nhuận, doanh nghiệp sẽ bổ sung thêm nguồn vốn, mở rộng sản xuất, và theo đó, doanh thu cũng sẽ tăng nhanh. Cơ sở vật chất kỹ thuật bao gồm nhà xưởng, kho hàng bến bãi, các thiết bị máy móc…phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Hệ thống này luôn luôn vận động, vì thế bất kỳ một sự cố nào trong cơ sở vật chất cũng ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, doanh thu tiêu thụ vì thế mà cũng bị ảnh hưởng. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 11 Trường đại học Thương Mại Ngoài ra những nhân tố định tính ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng của một doanh nghiệp còn phải kể đên các nhân tố khác như : Điều kiện khí hậu tự nhiên, đời sống, văn hoá và phong tục tập quán của xã hội. Tình hình tổ chức và quản lý kinh doanh của doanh nghiệp như tổ chức mang lưới kinh doanh, chính sách huy động sử dụng vốn, chính sách tiếp thị, khuyến mại… 2.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu thống kê doanh thu Ngay khi nền kinh tế thị trường ra đời, khiến các chủ doanh nghiệp phải quan tâm thực sự đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp thay vì ỷ lại nhà nước như trong thời kỳ bao cấp. Doanh thu của các doanh nghiệp được kiểm soát chặt chẽ, các vấn đề về doanh thu được quan tâm nhiều hơn. Trong những năm qua cùng với sự phát triển của nền kinh tế, công tác phân tích thống kê ngày càng được các doanh nghiệp chú trọng, trong đó có công tác phân tích thống kê doanh thu. Đã có nhiều bài báo, tạp chí, luận văn của nhiều tác giả trình bày về vấn đề này. Báo Asmed Business portal có viết : “ Làm thế nào để lập kế hoạch doanh số bán hàng có hiệu quả ? (Bài đã được xuất bản: 15/11/2010 08:20 GMT+7 ) Khả năng có thể đoán trước được doanh thu bán hàng trong tương lai sẽ giúp bạn điều hành công việc kinh doanh một cách hiệu quả. Nó sẽ giúp bạn trong mọi khía cạnh của việc đưa ra quyết định. Để có thể lập được kế hoạch về doanh số bán hàng, bạn cần những thông tin sau đây:  Mức doanh số bình quân mà mỗi khách hàng mang lại ?  Lượng khách hàng mới mà bạn có, và bạn mất bao nhiêu khách hàng mỗi năm ?  Khi nào sẽ vào mùa bận rộn và khi nào sẽ là mùa rảnh rỗi ? Trên báo Vietnamnet đã phỏng vấn ông Vũ Đăng Ninh – tổng giám đốc công ty báo cáo Việt Nam (Vietnam Report ) trong bài “ Doanh thu có thể hiện đẳng cấp của doanh nghiệp ? ” : "Vẫn biết nếu chỉ dùng doanh thu, thì cũng chưa thể phản ánh chính xác được thứ hạng của các doanh nghiệp trong một nền kinh tế..." Trên trang Fast500.com đã đưa tin về lễ công bố Kết quả Bảng xếp hạng 500 DN tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam (FAST500) năm 2010 (Bài đã được xuất bản: Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 12 Trường đại học Thương Mại 23/02/2011 21:20 GMT+7 ) Bên cạnh Bảng xếp hạng TOP 500 doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam (Bảng 1), Vietnam Report cũng công bố Bảng xếp hạng 500 doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam. Còn trên trang VCCI – phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam nhận định: “ Doanh nghiệp Việt Nam lớn nhưng chưa mạnh ”(Thứ tư, 22-12-2010 13:48:22 GMT+7 ) Chúng ta đã chứng kiến nhiều biến động của bảng xếp hạng VNR500 qua bốn năm. Có thể nói, những biến động này thể hiện rất rõ và đại diện cho những biến động của cộng đồng DN Việt Nam nói chung trong bốn năm vừa qua như sự lớn mạnh về quy mô của khu vực kinh tế tư nhân, sự suy giảm sức cạnh tranh của một số ngành xuất khẩu và sức mạnh phục hồi của toàn bộ DN Việt nói chung. Qua các nhận định trên cho thấy doanh thu có vai trò rất lớn trong nền kinh tế, không chỉ giúp các nhà quản trị nắm rõ tình hình doanh nghiệp mình, đưa ra các quyết định đúng đắn mà còn giúp các chuyên gia kinh tế đánh giá và theo dõi được tình hình hoạt động của các doanh nghiệp trong nước, qua đó nhận định tình hình kinh tế vĩ mô, đưa ra các chính sách kinh tế phù hợp. Em cũng có tham khảo một số luận văn trong các kỳ tốt nghiệp tại khoa Kế toán – Kiểm toán trường đại học Thương Mại viết về đề tài doanh thu và phân tích thống kê doanh thu : 1.Luận văn : “ Phân tích và dự báo thống kê doanh thu khối vận chuyển tại công ty ABC” năm 2010 của sinh viên Nguyễn Thị Chung , lớp K42D2 trường đại học Thương Mại. 2.Luận văn “ Phân tích và dự báo thống kê doanh thu tại công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại và đầu tư KDS ” năm 2010 của sinh viên Vũ Thị Hương lớp K42D7 trương đại học Thương Mại 3 : Luận văn “ Phân tích và dự báo thống kê doanh thu tại công ty TNHH bao bì và Thương mại Khánh Huệ ” năm 2010 Nguyễn Thị Thu Hằng, sinh viên lớp K42D4, trường đại học Thương Mại. Ưu điểm : Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 13 Trường đại học Thương Mại Nhìn chung những công trình nghiên cứu của những năm trước về doanh thu đều đã trình bày được những nội dung cơ bản liên quan tới doanh thu, phân tích thống kê doanh thu trong doanh nghiệp. Bằng việc áp dụng các phương pháp kỹ thuật phân tích đã được học, các tác giả phần nào đã lột tả các đặc điẻm, khía cạnh cơ bản, áp dụng các phương pháp thống kê phân tích sự biến động tăng giảm chỉ tiêu doanh thu qua các năm, phân tích các nhân tổ ảnh hưởng đến doanh thu như thê nào. Trên cơ sở những phát hiện của mình, các tác giả cũng đã đề xuất một số giải pháp giúp doanh nghiệp nâng cao doanh thu và hiệu quả hoạt động kinh doanh của mình. Các tác giả đưa ra hướng giải quyết về các mặt như về vốn, thị trường, nguồn nhân lực…và đặc biệt về công tác thống kê. Nhận thức được vai trò của thống kê đối với hoạt động kinh doanh, nêu ra sự cần thiết phải co đội ngũ làm công tác thống kê chuyên nghiệp, áp dụng các phương pháp thống kê tiên tiến …để có được những số liệu thống kê thiết thực nhất. Nhược điểm : Tuy vậy có lẽ do một số lý do mà nội dung phân tích thống kê doanh thu trong các đề tài này chưa thực sự đầy đủ và phong phú với công ty. Cụ thể : phân tích sự biến động doanh thu theo thời gian ngoài dãy số thời gian doanh thu công ty còn biến động theo quy luật về sự phụ thuộc ta còn có phương pháp hồi quy nhằm phản ánh sự biến động của hiện tượng với thời gian. Ví dụ trong đề tài “Phân tích và dự báo thống kê doanh thu tại công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại và đầu tư KDS ” tác giả Vũ Thị Hương, những nhận xét qua phân tích các số liệu doanh thu chưa cụ thể, chưa nêu rõ được những nguyên nhân ảnh hưởng, sơ sài, không thực sự thiết thực với công ty. Trong đề tài “Phân tích và dự báo thống kê doanh thu tại công ty TNHH bao bì và Thương mại Khánh Huệ ” của tác giả Nguyễn Thị Thu Hằng, các giải pháp nêu ra chưa giải quyết được những mặt tồn tại, hạn chế của công ty. Mặc dù có một số thiếu sót nhưng quả mà các công trình nghiên cứu trước để lại là những tài liệu hết sức quý báu để em có thể hoàn thanah bài luận văn của mình. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 14 Trường đại học Thương Mại 2.3. Nội dung phân tích thống kê doanh thu 2.3.1. Ý nghĩa của phân tích thống kê doanh thu của doanh nghiệp - Phân tích tình hình doanh thu có ý nghĩa to lớn trong quá trình kinh doanh và quản lý doanh nghiệp. Phân tích doanh thu sẽ xác định một cách tương đối chính xác các chỉ tiêu có liên quan đên việc tăng giảm doanh thu để từ đó đề ra những biện pháp khắc phục. Doanh nghiệp cũng sử dụng các số liệu phân tích doanh thu tiêu thụ hàng hóa làm cơ sở, căn cứ đáng tin cậy cho các cấp lãnh đạo đề ra quyết định trong việc chỉ đạo kinh doanh, nâng cao hiệu quả kinh tế và xác định kết quả hoạt động tài chính của doanh nghiệp đồng thời là cơ sở, căn cứ xác định kế hoạch sản xuất kinh doanh cho kỳ sau. - Phân tích thống kê doanh thu cung cấp rõ hơn về tình hình sản xuất kinh doanh cũng như tình hình tài chính của doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp có hướng đi đúng đắn hơn, có thể thấy những điểm yếu và vận dụng thế mạnh của doanh nghiệp. - Phân tích thống kê doanh thu còn đi sâu phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh biểu hiện trên các chỉ tiêu kinh tế. Các nhân tố là yếu tố bên trong mỗi hiện tượng, quá trình…và mỗi biến động của nó tác động trực tiếp hay gián tiếp đến các kết quả biểu hiện trên các chỉ tiêu, cụ thể như doanh thu bán hàng phụ thuộc vào giá cả hàng hóa bán ra, kết cấu hàng bán ra lại chịu tác động bởi nhiều yếu tố khách quan như sở thích người tiêu dùng hay yếu tố chủ quan như khẩ năng sản xuất sản phẩm của doanh nghiệp. Tóm lại bất kỳ một doanh nghiệp nào muốn làm ăn có lãi, doanh thu lợi nhuận cao và đứng vững trên thị trường thì đều phải phân tích kinh tế và nhất là phân tích doanh thu. Đó chính là kim chỉ nam cho phương hướng kinh doanh và những quyết định quản lý của mình một cách hợp lý. Phân tích thống kê và dự báo doanh thu cung cấp những thông tin cần thiết không chỉ đối với những nhà quản trị bên trong doanh nghiệp mà cũng rất cần thiết đối với những đối tượng bên ngoài khi họ có mối quan hệ kinh tế với doanh nghiệp. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 15 Trường đại học Thương Mại Qua những thông tin mà thống kê cung cấp, những đối tượng đó mới có được những quyết định đúng đắn trong quyết định đầu tư, cho vay hay hợp tác…đối với doanh nghiệp 2.3.2. Nội dung phân tích thống kê doanh thu 2.3.2.1. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch doanh thu Việc phân tích tình hình thực hiện kế hoạch doanh thu nhằm mục đích đánh giá mức độ hoàn thành kế hoạch của kỳ thực hiện so với kỳ kế hoạch. Qua đó, nhà quản lý sẽ tìm ra nguyên nhân hoàn thành hay không hoàn thành kế hoạch từu đó tìm ra giải pháp hoàn thành kế hoạch tăng doanh thu. 2.3.2.2. Phân tích sự biến động doanh thu theo thời gian Nhằm nghiên cứu sự biến động doanh thu qua các năm, chỉ ra xu hướng biến động của doanh thu, quy luật tăng giảm, quy luật phát triển theo từng năm hoặc từng giai đoạn từ đó dự báo doanh thu cho những năm tiếp theo. Sau khi tính toán được các chỉ tiêu phân tích sự biến động, dự báo cho tương lai, doanh nghiệp có thể lấy số liệu đó làm căn cứ để đề ra mục tiêu phát triển doanh thu cho những năm tới, có những biện pháp mở rộng quy mô kinh doanh, thay đổi kết cấu sản phẩm cho phù hợp để đạt kết quả cao nhất. Để phân tích sự biến động này, ta sử dụng hai phương pháp : + Phương pháp dãy số thời gian : cho phép nghiên cứu các đặc điểm về sự biến động của hiện tượng qua thời gian, vạch rõ xu hướng và và tính quy luật của sự phát triển đồng thời để dự báo được mức đọ hiện tượng trong tương lai. + Phương pháp hồi quy : căn cứ vào đặc điểm, tính chất biến động của hiện tượng theo thời gian biểu hiện bằng một dãy các trị số cụ thể biểu hiện xu hướng phát triển của hiện tượng theo thời gian, có thể sử dụng một phương trình toán học có tính chất lý thuyết ( có thể là phương trình đường thẳng, phương trình hàm số mũ, hàm số lũy thừa parabol bậc hai ) với dạng tổng quát : = f ( t, , … ) 2.3.2.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu Phân tích mức độ ảnh hưởng của các nhân tố có liên quan đến doanh thu, đánh giá xem nhân tố nào ảnh hương nhiều nhất và vai trò ảnh hưởng của từng nhân tố Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 16 Trường đại học Thương Mại tới doanh thu của doanh nghiệp. Từ đó doanh nghiệp có biện pháp điều chỉnh thích hợp. 2.3.2.4. Dự báo thống kê doanh thu Dựa trên kết quả phân tích thống kê để dự báo tình hình, khả năng biến động của tổng doanh thu của doanh nghiệp. Dự báo thống kê ngắn hạn là xác định các thông tin chưa biết có thể xáy ra trong tương lai của hiện tượng. Một số phương pháp giản đơn để dự báo thống kê ngắn hạn dựa trên cơ sở dãy số thời gian. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán 17 Luận văn tốt nghiệp Trường đại học Thương Mại CHƯƠNG 3 : PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ KẾT QUẢ PHÂN TÍCH THỐNG KÊ THỰC TRẠNG DOANH THU TẠI CÔNG TY GIỐNG RAU QUẢ TRUNG ƯƠNG 3.1. Phương pháp nghiên cứu doanh thu 3.1.1. Phương pháp thu thập và tổng hợp số liệu 3.1.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu Quá trình thu thập và tìm hiểu các thông tin về doanh thu của công ty giống rau quả Trung Ương được thực hiện dưới các phương pháp sau :  Phương pháp phiếu điều tra: + Trong phương pháp phiếu điều tra em đã chuẩn bị 10 phiếu điều tra với các câu hỏi điều tra ngắn gọn, nội dung câu hỏi tập trung vào công tác phân tích thống kê và doanh thu của công ty. Các câu hỏi điều tra bao gồm câu hỏi đóng và câu hỏi mở. + Phiếu điều tra có mẫu theo phụ lục + Đối tượng phát phiếu điều tra chủ yếu là các nhân viên phòng tài chính kế toán và các cán bộ quản lý ( Giám đốc, kế toán trưởng, phó giám đốc,nhân viên phòn kế toán…) Kết quả, em đã nhận được sự giúp đỡ rất nhiệt tình của các anh chị và các cô chú trong công ty để em hoàn thành được các phiếu điều tra và thu thập được các số liệu cần thiết cho luận văn.  Phương pháp quan sát thực tế : Thông tin về doanh nghiệp có thể thu thập được thông qua việc tiến hành nghiên cứu các tài liệu liên quan đến công ty và các luận văn đã nghiên cứu về vấn đề doanh thu tại công ty.  Phương pháp phỏng vấn trực tiếp Đây là hình thức điều tra cá nhân, giúp ta có cái nhìn tổng quan về công ty, thường được sử dụng trong giai đoạn đầu khi mới làm quen với khách thể. Người Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 18 Trường đại học Thương Mại điều tra phỏng vấn một vài cá nhân chủ yếu để thăm dò, phát hiện vấn đề, chuẩn bị cho hệ thống câu hỏi trong phiếu điều tra.  Phương pháp khác : Thu thập báo cáo tài chính từ năm 2006 đến năm 2010, báo cáo thực hiện kế hoạch doanh thu năm 2010, tình hình đầu tư, kinh doanh của công ty những năm gần đây… Ngoài ra còn có các thông tin thu thập tại trang web như : http://gdt.gov... 3.1.1.2.Phương pháp tổng hợp dữ liệu : Sử dụng phương pháp phân tổ thống kê + Khái niệm phương pháp phân tổ thống kê : Phân tổ thống kê là căn cứ vào một hay một số tiêu thức nào đó tiến hành phân chia các đơn vị của hiện tượng nghiên cứu thành các tổ, nhóm tổ, tiểu tổ có tính chất khác nhau đáp ứng mục đích yêu cầu nghiên cứu. + Ý nghĩa : có nhiều ý nghĩa trong nghiên cứu thống kê. Phân tổ thống kê là phương pháp cơ bản duy nhất sử dụng tài liệu điều tra thống kê..Ví dụ như điều tra thống kê doanh thu của công ty thì chúng ta không thể điều tra tất cả mà phải phân doanh thu theo nhóm, ngành hàng để từ đó thu thập số liệu doanh thu theo nhóm, nghành hàng. 3.1.2. Phương pháp phân tích dữ liệu : 3.1.2.1. Số tuyệt đối, số tương đối, số trung bình * Số tuyệt đối : Số tuyệt đối trong thống kê biểu hiện quy mô, khối lượng của hiện tượng trong điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể. Ví dụ như doanh số bán hàng của công ty… * Số tương đối Số tương đối trong thống kê biểu hiện quan hệ tỷ lệ giữa hai mức độ của hiện tượng nghiên cứu. Số tương đối có ý nghĩa quan trọng. Nó là một trong những chỉ tiêu phân tích thống kê giúp ta phân tích đặc điểm của hiện tượng doanh thu, so sánh các hiện tượng và nghiên cứu các hiện tượng doanh thu trong mối quan hệ so sánh. * Số trung bình : Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán Luận văn tốt nghiệp 19 Trường đại học Thương Mại Số trung bình trong thống kê biểu hiện mức độ đại diện điển hình theo một tiêu thức nào đó của hiện tượng bao gồm các đơn vị cùng loại. Số trung bình có tính chất tổng hợp và khái quát cao, chỉ dùng một trị số để nêu lên mức độ chung nhất, phổ biến nhất của tiêu thức không kể đến sự chênh lệch thực tế giữa các đơn vị. 3.1.2.2. Phương pháp dãy số thời gian Sử dụng phương pháp dãy số thời gian để phân tích xu hướng biến độngcủa tổng doanh thu của công ty. Qua phương pháp dãy số thời gian giúp ta thống kê nghiên cứu đặc điểm sự biến động của chỉ tiêu doanh thu qua thời gian. Để từ đó rút ra xu thế biến động chung và có thể dự đoán được xu hướng phát triển, sự biến động tổng doanh thu của doanh nghiệp trong tương lai. 3.1.2.3. Phương trình hồi quy Sử dụng phương trình hồi quy để phân tích biến động tổng doanh thu của công ty qua các năm. Sử dụng phương trình hồi quy có dạng đường thẳng Trong đó : - = + .t : Doanh thu tiêu thụ theo thời gian t của doanh nghiệp , , : là các tham số của phương trình hồi quy thỏa mãn hệ phương trình sau : 3.1.2.4. Phương pháp chỉ số Chỉ số trong thống kê là chỉ tiêu tương đối biểu hiện quan hệ so sánh giữa hai mức độ của hiện tượng nghiên cứu. Phương pháp chỉ số giúp xác định được vai trò và ảnh hưởng biến động của các nhân tố đối với biến động của hiện tượng phức tạp. Trong đó ảnh hưởng của từng nhân tố, có thể được biểu hiện bằng số tương đối hay số tuyệt đối. Mặt khác, dựa vào hệ thống chỉ số có thể nhanh chóng xác định được chỉ số chưa biết khi đã biết các chỉ số khác trong hệ thống chỉ số. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán 20 Luận văn tốt nghiệp Trường đại học Thương Mại 3.1.2.5. Phân tích biến động thời vụ Biến động thồi vụ là biến động mang tính chất lặp lại trong thời gian nhất định của năm. Để nghiên cứu biến động thời vụ thì cần số liệu nhiều năm. Phương pháp được sử dụng nhiều để nghiên cứu biến động thời vụ là phương pháp tính chỉ số thời vụ. Chỉ số thời vụ được tính theo công thức: = 100 3.1.2.6. Phương pháp dự đoán thống kê. Phương pháp dự đoán thống kê có vai trò quan trọng trong luận văn, nó dùng để dự đoán doanh thu của công ty trong hai năm 2011 và 2012. Các mô hình dự đoán :  Dựa vào lượng tăng giảm tuyệt đối bình quân : Mô hình dự đoán : = + . h ( h = 1,2,3…) (h là tầm xa dự đoán) Mô hình dự đoán này cho biết kết quả dự đoán tốt khi các lượng tăng giảm tuyệt đối liên hoàn xấp xỉ nhau.  Dự đoán dựa vào tốc độ phát triển Mô hình dự đoán : = . (h là tầm xa dự đoán )  Dự đoán dựa vào phương trình hồi quy: Sau khi đã xác định được đúng đắn hàm xu thế, có thể dựa vào đó để dự đoán các mức độ của hiện tượng nghiên cứu trong tương lai theo mô hình dự đoán. Mô hình dự đoán : = + (t+h) 3.2. Đánh giá tổng quan tình hình và ảnh hưởng môi trường đến doanh thu của công ty Giống rau quả Trung Ương 3.2.1. Tổng quan về công ty giống rau quả Trung Ương 3.2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty  Thông tin chung về Doanh nghiệp - Tên doanh nghiệp : Công ty giống rau quả Trung Ương - Địa chỉ : Số 2 Phạm Ngọc Thạch,Đống Đa,Hà Nội. Sinh viên : Lương Thị Nhậm – K43D2 Khoa Kế toán – Kiểm toán