Tài liệu Phân tích tài chính tại công ty cổ phần may thăng long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY THĂNG LONG SINH VIÊN THỰC HIỆN : ĐINH TÚ UYÊN MÃ SINH VIÊN : A18428 CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH HÀ NỘI - 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY THĂNG LONG Giáo viên hƣớng dẫn Sinh viên thực hiện Mã sinh viên Chuyên ngành : Lê Thị Kim Chung : Đinh Tú Uyên : A18428 : Tài chính HÀ NỘI - 2015 Thang Long University Library LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy giáo, cô giáo trường Đại Học Thăng Long, đặc biệt là cô Ths. Lê Thị Kim Chung cùng các bác, cô chú và anh chị trong Công ty Cổ phần may Thăng Long đã tận tình giúp đỡ em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Em cũng xin cảm ơn các thầy cô giáo giảng dạy trong nhà trường đã truyền đạt cho em rất nhiều kiến thức bổ ích để thực hiện khóa luận và cũng như có được hành trang vững chắc cho sự nghiệp trong tương lai. Do giới hạn kiến thức và khả năng lý luận của bản thân còn nhiều thiếu sót và hạn chế, kính mong sự chỉ dẫn và đóng góp của các thầy cô giáo để khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Hà Nội, ngày 02 Tháng 07năm 2015 Sinh viên Đinh Tú Uyên LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Đinh Tú Uyên Thang Long University Library MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI DOANH NGHIỆP ......................................................................................................... 1 1.1. Tổng quan về phân tích tài chính doanh nghiệp ................................................. 1 1.1.1. Khái niệm về tài chính doanh nghiệp .................................................................. 1 1.1.2. Chức năng và vai trò của tài chính doanh nghiệp.............................................. 1 1.1.3. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp...................................................... 4 1.1.4. Mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp ................................................. 4 1.1.5. Ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp ................................................... 5 1.2. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp........................................................ 7 1.2.1. Tài liệu phân tích .................................................................................................. 7 1.2.1.1. Bảng cân đối kế toán .......................................................................................... 7 1.2.1.2. Báo cáo kết quả kinh doanh ............................................................................... 8 1.2.1.3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ ................................................................................. 8 1.2.1.4. Thuyết minh báo cáo tài chính ........................................................................... 9 1.2.2. Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp ...................................... 9 1.2.2.1. Xác định mục tiêu phân tích ............................................................................... 9 1.2.2.2. Xác định nội dung cần phân tích ........................................................................ 9 1.2.2.3. Thu thập dữ liệu cần phân tích .........................................................................10 1.2.2.4. Xử lý dữ liệu phân tích .....................................................................................10 1.2.2.5. Tổng hợp kết quả phân tích ..............................................................................10 1.3. Các phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp ........................................10 1.3.1. Phương pháp tỷ lệ ...........................................................................................10 1.3.2. Phương pháp so sánh .....................................................................................11 1.3.3. Phương pháp loại trừ......................................................................................12 1.3.4. Phương pháp Dupont .....................................................................................13 1.4. Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp .......................................................14 1.4.1. Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ............14 1.4.2. Phân tích tình hình tài sản- nguồn vốn ............................................................16 1.4.1.1. Phân tích sự biến động của tài sản ..................................................................16 1.4.1.2. Phân tích sự biến động của nguồn vốn ............................................................17 1.4.3. Phân tích khái quát tình hình lưu chuyển tiền tệ .............................................17 1.4.4. Phân tích các chỉ tiêu tài chính của doanh nghiệp ..........................................18 1.4.4.1. Chỉ tiêu đánh giá năng lực hoạt động của tài sản ...........................................18 1.4.4.2. Chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán ............................................................22 1.4.4.3. Chỉ têu đánh giá cơ cấu tài chính của doanh nghiệp .......................................24 1.4.4.4. Chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp ....................................26 1.4.5. Phân tích đòn bẩy kinh tế...................................................................................28 1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng tới tình hình tài chính của doanh nghiệp ..................31 1.5.1. Nhân tố khách quan ...........................................................................................31 1.5.2. Nhân tố chủ quan ...............................................................................................32 CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TẠI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY THĂNG LONG .................................................................................................33 2.1. Khái quát chung về công ty cổ phần may Thăng Long ....................................33 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty cổ phần may Thăng Long ...33 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần may Thăng Long ....................................34 2.1.3. Ngành nghề kinh doanh.....................................................................................36 2.2. Thực trạng tình hình tài chính của Công ty cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014 ..........................................................................................................36 2.2.1. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014 ...................................................................................................36 2.2.2. Tình hình tài sản – nguồn vốn của công ty cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 -2014............................................................................................................40 2.2.2.1. Tình hình tài sản của công ty cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 -2014 .......................................................................................................................................40 2.2.2.2. Tình hình nguồn vốn của công ty Cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 2014 ...............................................................................................................................44 2.2.3. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ ................................................................47 2.2.4. Phân tích các chỉ tiêu tài chính của công ty cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014...........................................................................................................50 2.2.4.1. Nhóm chỉ tiêu về khả năng thanh toán .............................................................50 2.2.4.2. Chỉ tiêu đánh giá năng lực hoạt động của tài sản ...........................................52 2.2.4.3. Khả năng đánh giá cơ cấu tài chính của doanh nghiệp ...................................58 2.2.4.4. Nhóm chỉ tiêu về khả năng sinh lời ..................................................................61 2.2.3. Phân tích đòn bẩy kinh tế...................................................................................66 2.3. Đánh giá chung về tình hình tài chính của công ty cổ phần may Thăng Long .......................................................................................................................................67 2.3.1. Kết quả đạt được .................................................................................................67 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ...................................................................................68 2.3.2.1. Hạn chế .............................................................................................................68 Thang Long University Library 2.3.2.2. Nguyên nhân .....................................................................................................69 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY THĂNG LONG ...................................70 3.1. Định hƣớng phát triển của công ty cổ phần may Thăng Long trong thời gian tới...................................................................................................................................70 3.2. Một số giải pháp cải thiện tình hình tài chính của công ty ...............................71 3.2.1. Giải pháp về quản lý chi phí ..............................................................................71 3.2.2. Nâng cao hiệu quả quản lí vốn bằng tiền .........................................................73 3.2.3. Đầu tư và tổ chức sử dụng tài sản cố định hợp lý ............................................78 3.2.4. Trích l p các khoản và qu dự phòng theo quy định .......................................78 3.2.5. Chú trọng công tác Marketing, đẩy mạnh công tác nghiên cứu thị trường....79 3.2.6. Một số giải pháp khác ........................................................................................80 3.3. Kiến nghị ...............................................................................................................80 KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC VIẾT TẮT TÊN VIẾT TẮT DTT HĐKD HTK SXKD TNNDN TSCĐ TSDH TSNH VCSH VLĐ TÊN ĐẦY ĐỦ Doanh thu thuần Hoạt động kinh doanh Hàng tồn kho Sản xuất kinh doanh Thuế thu nhập doanh nghiệp Tài sản cố định Tài sản dài hạn Tài sản ngắn hạn Vốn chủ sở hữu Vốn lưu động Thang Long University Library DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Trang Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần may Thăng Long ................................34 2.1. Kết quả SXKD của Công ty cổ phần may Thăng Long từ năm 2012-2014 ..........37 Bảng 2.2. Sự biến động và cơ cấu tài sản của công ty cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014 ...........................................................................................................40 Bảng 2.3. Sự biến động và cơ cấu của nguồn vốn của công ty Cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014...........................................................................................44 Bảng 2.4. Dòng lưu chuyển tiền tệ của công ty cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014 ....................................................................................................................48 Bảng 2.5. Khả năng thanh toán của công ty Cổ phần may...........................................50 Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014 ...............................................................................50 Bảng 2.6. Khả năng hoạt độngcủa tổng tài sản của công ty cổ phần may Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014 ....................................................................................................52 Bảng 2.7. Khả năng hoạt động của tài sản ngắn hạn của công ty may .........................53 Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014 ...............................................................................53 Bảng 2.8. Năng lực hoạt động tài sản dài hạn của công ty may....................................57 Thăng Long giai đoạn 2012 - 2014 ...............................................................................57 Bảng 2.9 Cơ cấu tài chính của công ty may Thăng Long giai đoạn 2012-2014 ...........59 Bảng 2.10. Các chỉ tiêu về khả năng sinh lời ................................................................61 Bảng 3.1 Tiêu thức Character - Đặc điểm (C1).............................................................74 Bảng 3.2 Tiêu thức Capital - Vốn (C2) .........................................................................74 Bảng 3.3 Tiêu thức Capacity – Năng lực ......................................................................75 Bảng 3.4 Xác định nhu cầu hàng tồn kho theo mô hình ABC ......................................77 LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường tạo ra môi trường cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp cần phải tạo cho mình một chỗ đứng vững chắc trên thị trường bằng uy tín, chất lượng và tiềm lực tài chính tốt. Trong đó, tài chính là lĩnh vực quan trọng, chi phối các hoạt động của doanh nghiệp, việc nắm rõ tình hình tài chính là cơ sở để các nhà quản trị có những quyết định đúng đắn và thành công. Vì vậy vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp là phải thường xuyên tiến hành phân tích tài chính, những kết quả từ công tác này giúp xây dựng một hướng đi đúng đắn để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và cải thiện tình hình tài chính cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, phân tích tình hình tài chính còn là công cụ quan trọng giúp các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp như nhà đầu tư, chủ nợ, khách hàng, cơ quan chức năng đánh giá được năng lực hiện tại cũng như tiềm năng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phân tích tài chính doanh nghiệp, kết hợp với những kiến thức lý luận thu nhận được trong trường và kiến thúc thực tế về công ty cổ phần Viglacera Đông Anh, em chọn đề tài “Phân tích tình hình tài chính tại công ty cổ phần may Thăng Long” cho khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Mục đích nghiên cứu - Đánh giá vai trò của hoạt động phân tích tài chính đối với hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Nghiên cứu các phương pháp và nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp. - Tìm hiểu thực trạng phân tích tài chính của công ty cổ phần may Thăng Long trong những năm gần đây, đánh giá những kết quả đạt được và những tồn tại cần khắc phục. - Từ đó đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác phân tích tài chính của công ty. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu công tác phân tích tài chính tại công ty cổ phần may thăng Long. Phạm vi nghiên cứu: thực trạng phân tích tài chính tại công ty cổ phần may thăng Long giai đoạn 2012 - 2014 và đánh giá chất lượng của công tác phân tích tài chính tại công ty. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Sử dụng các thông tin tài chính và thực trạng phân tích tài chính tại công ty cổ phần may thăng Long, cùng với hệ thống sơ đồ bảng biểu, kết hợp phương pháp phân Thang Long University Library tích, tổng hợp, thống kê để đưa ra các nhận định, giả pháp hoàn thiện hoạt động phân tích tài chính tại công ty. 5. Kết cấu khóa luận Ngoài phần mở đầu và kết luận thì khóa luận bao gồm 3 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận chung về phân tích tài chính của doanh nghiệp Chƣơng 2: Phân tích tình hình tài chính tại công ty cổ phần may thăng Long Chƣơng 3: Một số giari nhằm pháp hoàn thiện tình hình tài chính tại công ty cổ phần may thăng Long CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan về phân tích tài chính doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm về tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp là các quan hệ kinh tế phát sinh gắn liền với quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhằm đạt tới mục tiêu nhất định. Tài chính doanh nghiệp là một bộ phận trong hệ thống tài chính, tại đây nguồn tài chính xuất hiện và đồng thời đây cũng là nơi thu hút trở lại phần quan trọng các nguồn tài chính doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp có ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội, đến sự phát triển hay suy thoái của nền sản xuất. (Nguồn: PGS.TS. Trần Ngọc Thơ, 2003, Giáo trình tài chính doanh nghiệp hiện đại, NXB Thống Kê) Bản chất của tài chính doanh nghiệp là hệ thống các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình phân phối các nguồn lực tài chính, được thực hiện thông qua quá trình huy động và sử dụng các loại vốn, quỹ tiền tệ nhằm phục vụ cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 1.1.2. Chức năng và vai trò của tài chính doanh nghiệp Chức năng của tài chính doanh nghiệp Xác định và tổ chức các nguồn vốn nhằm bảo đảm nhu cầu sử dụng vốn cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Để thực hiện sản xuất kinh doanh trong điều kiện của cơ chế thị trường có hiệu quả đòi hỏi các doanh nghiệp phải có vốn và có phương án tạo lập, huy động vốn cụ thể. + Thứ nhất, phải xác định nhu cầu vốn (vốn cố định và vốn lưu động) cần thiết cho quá trình sản xuất kinh doanh. + Thứ hai, phải xem xét khả năng đáp ứng nhu cầu vốn và các giải pháp huy động vốn: + Nếu nhu cầu lớn hơn khả năng thì doanh nghiệp phải huy động thêm vốn, tìm kiếm mọi nguồn tài trợ với chi phí sử dụng vốn thấp nhưng vẫn bảo đảm có hiệu quả. + Nếu khả năng lớn hơn nhu cầu thì doanh nghiệp có thể mở rộng sản xuất, mở rộng thị trường hoặc có thể tham gia vào thị trường tài chính như đầu tư chứng khoán, cho thuê tài sản, góp vốn liên doanh... + Thứ ba, phải lựa chọn nguồn vốn và phương thức thanh toán các nguồn vốn sao cho chi phí doanh nghiệp phải trả là thấp nhất trong khoảng thời gian hợp lý. 1 Chức năng phân phối thu nhập của doanh nghiệp: Chức năng phân phối biểu hiện ở việc phân phối thu nhập của doanh nghiệp từ doanh thu bán hàng và thu nhập từ các hoạt động khác. Nhìn chung, các doanh nghiệp phân phối như sau: + - Bù đắp các yếu tố đầu vào đã tiêu hao trong quá trình sản xuất kinh doanh như chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí vật tư, chi phí cho lao động và các chi phí khác mà doanh nghiệp đã bỏ ra, nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (nếu có lãi). + - Phần lợi nhuận còn lại sẽ phân phối như sau: Bù đắp các chi phí không được trừ. Chia lãi cho đối tác góp vốn, chi trả cổ tức cho các cổ đông. Phân phối lợi nhuận sau thuế vào các quỹ của doanh nghiệp. - Chức năng giám đốc đối với hoạt động sản xuất kinh doanh Giám đốc tài chính là việc thực hiện kiểm tra, kiểm soát quá trình tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp. Việc thực hiện chức năng này thông qua các chỉ tiêu tài chính để kiểm soát tình hình đảm bảo vốn cho sản xuất - kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn cho sản xuất - kinh doanh. Cụ thể qua tỷ trọng, cơ cấu nguồn huy động, việc sử dụng nguồn vốn huy động, việc tính toán các yếu tố chi phí vào giá thành và chi phí lưu thông, việc thanh toán các khoản công nợ với ngân sách, với người bán, với tín dụng ngân hàng, với công nhân viên và kiểm tra việc chấp hành kỷ luật tài chính, kỷ luật thanh toán, kỷ luật tín dụng của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó giúp cho chủ thể quản lý phát hiện những khâu mất cân đối, những sơ hở trong công tác điều hành, quản lý kinh doanh để có quyết định ngăn chặn kịp thời các khả năng tổn thất có thể xảy ra, nhằm duy trì và nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Đặc điểm của chức năng giám đốc tài chính là toàn diện và thường xuyên trong quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp. - Vai trò của tài chính doanh nghiệp. Vai trò của tài chính doanh nghiệp được ví như những tế bào có khả năng tái tạo, hay còn được coi như “cái gốc của nền tài chính”. Sự phát triển hay suy thoái của sản xuất- kinh doanh gắn liền với sự mở rộng hay thu hẹp nguồn lực tài chính. Vì vậy vai trò của tài chính doanh nghiệp sẽ trở nên tích cực hay thụ động, thậm chí có thể là tiêu cực đối với kinh doanh trước hết phụ thuộc vào khả năng, trình độ của người quản lý, sau đó nó còn phụ thuộc vào môi trường kinh doanh, phụ thuộc vào cơ chế quản lý kinh tế vĩ mô của nhà nước. - Tài chính doanh nghiệp- một công cụ khai thác, thu hút các nguồn tài chính nhằm đảm bảo nhu cầu vốn cho đầu tư kinh doanh. 2 Thang Long University Library Để thực hiện mọi quá trình sản xuất kinh doanh, trước hết các doanh nghiệp phải có một yếu tố tiền đề - đó là vốn kinh doanh. Trong cơ chế quản lý hành chính bao cấp trước đây, vốn của các doanh nghiệp nghiệp nhà nước được nhà nước tài trợ hầu hết. Vì thế vai trò khai thác, thu hút vốn không được đạt ra như một nhu cầu cấp bách, có tính sống còn với doanh nghiệp. Chuyển sang nền kinh tế thị trường đa thành phần, các doanh nghiệp nhà nước chỉ là một bộ phận cùng song song tồn tại trong cạnh tranh, cho việc đầu tư phát triển những ngành nghề mới nhằm thu hút được lợi nhuận cao... đã trở thành động lực và là một đòi hỏi bức bách đối với tất cả các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Trong nền kinh tế thị trường, khi đã có nhu cầu về vốn, thì nảy sinh vấn đề cung ứng vốn. Trong điều kiện đó, các doanh nghiệp có đầy đủ điều kiện và khả năng để chủ động khai thác thu hút các nguồn vốn trên thị trường nhằm phục vụ cho các mục tiêu kinh doanh và phát triển của mình. - Tài chính doanh nghiệp có vai trò trong việc sử dụng vốn một cách tiết kiệm và hiệu quả. Cũng như đảm bảo vốn, việc tổ chức sử dụng vốn một cách tiết kiệm và có hiệu quả được coi là điều kiện tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Trong điều kiện của nền kinh tế thị trường, yêu cầu của các quy luật kinh tế đã đặt ra trước mọi doanh nghiệp những chuẩn mực hết sức khe khắt; sản xuất không phải với bất kỳ giá nào. Trong nền kinh tế thị trường, mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đều được phản ánh bằng các chỉ tiêu giá trị, chỉ tiêu tài chính, bằng các số liệu của kế toán và bảng tổng kết tài sản. Với đặc điểm này, người cán bộ tài chính có khả năng phân tích, giám sát các hoạt động kinh doanh để một mặt phải bảo toàn được vốn, mặt khác phải sử dụng các biện pháp tăng nhanh vòng quay vốn, nâng cao khả năng sinh lời của vốn kinh doanh. - Tài chính doanh nghiệp có vai trò đòn bẩy kích thích và điều tiết sản xuất kinh doanh. Khác với nền kinh tế tập trung, trong nền kinh tế thị trường các quan hệ tài chính doanh nghiệp được mở ra trên một phạm vi rộng lớn. Đó là những quan hệ với hệ thống ngân hàng thương mại, với các tổ chức tài chính trung gian khác, các thành viên góp vốn đầu tư liên doanh và những quan hệ tài chính trong nội bộ doanh nghiệp...Những quan hệ tài chính trên đây chỉ có thể được diễn ra khi cả hai bên cùng có lợi và trong khuôn khổ của pháp luật. Dựa vào khả năng này, nhà quản lý có thể sử dụng các công cụ tài chính như đầu tư, xác định lãi suất, tiền lương, tiền thưởng để kích thích tăng năng suất lao động, kích thích tiêu dùng, kích thích thu hút vốn nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng trong hoạt động kinh doanh. 3 - Tài chính doanh nghiệp là công cụ quan trọng để kiểm tra các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tình hình tài chính doanh nghiệp là tấm gương phản ánh trung thực nhất mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, Thông qua các chỉ tiêu tài chính như: hệ số nợ, hiệu suất và hiệu quả sử dụng vốn, cơ cấu các thành phần vốn...có thể dễ dàng nhận biết chính xác thực trạng tốt, xấu trong các khâu của quá trình sản xuất kinh doanh. Để sử dụng có hiệu quả công cụ kiểm tra tài chính, đòi hỏi nhà quản lý doanh nghiệp cần tổ chức tốt công tác hạch toán kế toán, hạch toán thống kê, xây dựnghệ thống các chỉ tiêu phân tích tài chính và duy trì nề nếp chế độ phân tích hoạt động kinh tế của doanh nghiệp. 1.1.3. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính doanh nghiệp là việc xem xét đánh giá kết quả của việc quản lý và điều hành tài chính của doanh nghiệp thông qua các số liệu trên báo cáo tài chính. Phân tích những gì đã làm được, chưa làm được và dự đoánh những gì xảy ra đồng thời tìm ra nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp để từ đó đề ra các biện pháp tận dụng những điểm mạnh và khắc phục những điểm yếu và nâng cao chất lượng quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Phân tích tài chính là việc ứng dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích đối với các báo cáo tài chính tổng hợp và mối liên hệ giữa các dữ liệu để đưa ra các dự báo và các kết luận hữu ích trong phân tích hoạt động kinh doanh. Phân tích tài chính còn là việc sử dụng các báo cáo tài chính để phân tích năng lực và vị thế tài chính của một Công ty, để đánh giá năng lực tài chính trong tương lai. 1.1.4. Mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp Hoạt động tài chính trong các doanh nghiệp bao gồm những nội dung cơ bản sau: xác định nhu cầu về vốn của doanh nghiệp, tìm kiếm và huy động nguồn vốn đáp ứng tốt nhu cầu và sử dụng vốn hợp lý, đạt hiệu quả cao nhất. Hoạt động tài chính đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp và có ý nghĩa quyết định trong việc hình thành, tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Vai trò đó thể hiện ngay từ khi thành lập doanh nghiệp, trong việc thiết lập các dự án đầu tư ban đầu, dự kiến hoạt động, gọi vốn đầu tư. Để có thể tiến hành sản xuất kinh doanh, thì các doanh nghiệp cần phải có một lượng vốn nhất định, bao gồm: vốn cố định, vốn lưu động và các vốn chuyên dùng khác. Ngoài ra doanh nghiệp cần phải có những giải pháp hữu hiệu để tổ chức huy 4 Thang Long University Library động và sử dụng vốn sao cho có hiệu quả nhất trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc tài chính, tín dụng và chấp hành luật pháp. Việc tiến hành phân tích tình hình tài chính sẽ giúp cho các nhà quản lý doanh nghiệp và các cơ quan chủ quản cấp trên thấy rõ thực trạng của hoạt động tài chính, xác định đầy đủ và đúng đắn các nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Từ đó, có những giải pháp hữu hiệu nhằm ổn định và nâng cao tình hình tài chính của doanh nghiệp. Trong nền kinh tế vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước ở nước ta hiện nay, các doanh nghiệp đều có quyền bình đẳng trước pháp luật trong kinh doanh thì người ta chỉ quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các khía cạnh khác nhau như: các nhà đầu tư, nhà cho vay, nhà cung cấp, khách hàng...Nhưng vấn đề mà người ta quan tâm nhiều nhất là khả năng tạo ra các dòng tiền mặt, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán và mức lợi nhuận tối đa của doanh nghiệp. Bởi vậy, trong phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp thì cần phải đạt được các mục tiêu chủ yếu sau đây: + Một là: Phân tích tình hình tài chính phải cung cấp đầy đủ, kịp thời, trung thực hệ thống những thông tin hữu ích, cần thiết phục vụ cho chủ doanh nghiệp và các đối tượng quan tâm khác như: các nhà đầu tư, hội đồng quản trị doanh nghiệp, người cho vay, các cơ quan quản lý cấp trên và những người sử dụng thông tin tài chính khác, giúp họ có quyết định đúng đắn khi ra quyết định đầu tư, quyết định cho vay. + Hai là: Phân tích tình hình tài chính phải cung cấp đầy đủ những thông tin quan trọng nhất cho các chủ doanh nghiệp, các nhà đầu tư, nhà cho vay và những người sử dụng thông tin tài chính khác trong việc đánh giá khả năng và tính chắc chắn của các dòng tiền vào, ra và tình hình sử dụng vốn kinh doanh, tình hình và khả năng thanh toán của doanh nghiệp. + Ba là: Phân tích tình hình tài chính phải cung cấp đầy đủ những thông tin về nguồn vốn chủ sở hữu, các khoản nợ, kết quả của quá trình, sự kiện, các tình huống làm biến đổi các nguồn vốn và các khoản nợ của doanh nghiệp. 1.1.5. Ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp Hoạt động tài chính có mối quan hệ trực tiếp với hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh đều có ảnh hưởng đến tài chính của doanh nghiệp. Ngược lại, tình hình tài chính tốt hay xấu đều có tác động thúc đẩy hoặc kìm hãm đối với quá trình sản xuất kinh doanh. Chính vì vậy, phân tích tình hình tài chính có ý nghĩa quan trọng đối với bản thân chủ doanh nghiệp và các đối tượng bên ngoài có liên quan đến tài chính của doanh nghiệp. 5 - Đối với nhà quản trị doanh nghiệp. Các hoạt động nghiên cứu tài chính trong doanh nghiệp được gọi là phân tích tài chính nội bộ. Khác với phân tích tài chính bên ngoài do nhà phân tích ngoài doanh nghiệp tiến hành. Do đó thông tin đầy đủ và hiểu rõ về doanh nghiệp, các nhà phân tích tài chính trong doanh nghiệp có nhiều lợi thế để có thể phân tích tài chính tốt nhất. Vì vậy nhà quản trị doanh nghiệp còn phải quan tâm đến nhiều mục tiêu khác nhau như tạo công ăn việc làm cho người lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hoá và dịch vụ, hạ chi phí thấp nhất và bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp chỉ có thể đạt được mục tiêu này khi doanh nghiệp kinh doanh có lãi và thanh toán được nợ. Như vậy hơn ai hết các nhà quản trị doanh nghiệp cần có đủ thông tin nhằm thực hiện cân bằng tài chính, nhằm đánh giá tình hình tài chính đã qua để tiến hành cân đối tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, trả nợ, rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Bên cạnh đó định hướng các quyết định của ban giám đốc tài chính, quyết định đầu tư, tài trợ, phân tích lợi tức cổ phần. - Đối với các nhà đầu tƣ. Mối quan tâm của họ chủ yếu vào khả năng hoàn vốn, mức sinh lãi, khả năng thanh toán vốn và sự rủi ro. Vì thế mà họ cần thông tin về điều kiện tài chính, tình hình hoạt động, về kết quả kinh doanh và các tiềm năng của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư còn quan tâm đến việc điều hành hoạt động công tác quản lý. Những điều đó tạo ra sự an toàn và hiệu quả cho các nhà đầu tư. - Đối với các nhà cho vay. Mối quan tâm của họ hướng đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Qua việc phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp, họ đặc biệt chú ý tới số lượng tiền và các tài sản có thể chuyển đổi thành tiền nhanh để từ đó có thể so sánh được và biết được khả năng thanh toán tức thời của doanh nghiệp. Giả sử chúng ta đặt mình vào trường hợp là người cho vay thì điều đầutiên chúng ta chú ý cũng sẽ là số vốn chủ sở hữu, nếu như ta thấy không chắc chắn khoản cho vay của mình sẽ đựoc thanh toán thì trong trường hợp doanh nghiệp đó gặp rủi ro sẽ không có số vốn bảo hiểm cho họ. Đồng thời ta cũng quan tâm đến khả năng sinh lời của doanh nghiệp vì đó chính là cơ sở của việc hoàn trả vốn và lãi vay. - Đối với cơ quan nhà nƣớc và ngƣời làm công. Đối với cơ quan quản lý nhà nước, qua việc phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp, sẽ đánh giá được năng lực lãnh đạo của ban giám đốc, từ đó đưa ra các quyết định đầu tư bổ sung vốn cho các doanh nghiệp nhà nước nữa hay không. 6 Thang Long University Library Bên cạnh các chủ doanh nghiệp, nhà đầu tư... người lao động có nhu cầu thông tin cơ bản giống họ bởi vì nó liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm, đến khách hàng hiện tại và tương lai của họ. 1.2. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.1. Tài liệu phân tích 1.2.1.1. Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính mô tả tình trạng tài chính của một doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định nào đó. Đây là một báo cáo tài chính có ý nghĩa rất quan trọng đối với mọi đối tượng có quan hệ sở hữu, quan hệ kinh doanh và quan hệ quản lý với doanh nghiệp. Thông thường, bảng cân đối kế toán được trình bày dưới dạnh bảng cân đối số dư các tài khoản kế toán, một bên phản ánh tài sản và một bên phản ánh nguồn vốn của doanh nghiệp. Bên tài sản của bảng cân đối kế toán phản ánh giá trị của toàn bộ tài sản hiện có đến thời điểm lập báo cáo thuộc quyền quản lý và sử dụng của doanh nghiệp: Tài sản cố định và tài sản lưu động. Bên nguồn vốn phản ánh số vốn để hình thành các loại tài sản của doanh nghiệp đến thời điểm lập báo cáo: Vốn chủ sở hữu (vốn tự có) và các khoản nợ. Các khoản mục trên bảng cân đối kế toán được sắp xếp theo khả năng thanh khoản giảm dần từ trên xuống dưới. Bên tài sản Tài sản lưu động (tiền và chứng khoán ngắn hạn dễ bán, các khoản phải thu, dự trữ), tài sản tài chính, tài sản cố định hữu hình và tài sản cố định vô hình. Bên nguồn vốn Nợ ngắn hạn (nợ phải trả nhà cung cấp, các khoản phải nộp, phải trả khác, nợ ngắn hạn các ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng khác), nợ dài hạn (nợ vay dài hạn các ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng khác, vay bằng cách phát hành trái phiếu công ty), vốn chủ sở hữu (thường bao gồm: Vốn góp ban đầu, lợi nhuận không chia và phát hành cổ phiếu mới). Về mặt kinh tế, bên tài sản phản ánh quy mô và kết cấu các loại tài sản, bên nguồn vốn phải ánh cơ cấu tài trợ, cơ cấu vốn cũng như khả năng độc lập về tài chính của doanh nghiệp. Bên tài sản và bên nguồn vốn của bảng cân đối kế toán đều có các cột chỉ tiêu: Số dư đầu kỳ và số dư cuối kỳ. Ngoài các khoản mục trong nội bảng còn có một số khoản mục ngoài bảng cân đối kế toán như: Một số tài sản thuê ngoài, vật tư, hàng hóa nhận giữ hộ, nhận gia công, hàng hóa nhận bán hộ, ngoại tệ các loại… 7 Nhìn vào bảng cân đối kế toán, nhà phân tích có thể nhận biết được loại hình doanh nghiệp, quy mô, mức độ tự chủ tài chính của doanh nghiệp. Bảng cân đối kế toán là một tư liệu quan trọng giúp cho các nhà phân tích đánh giá được khả năng cân bằng tài chính, khả năng thanh toán và khả năng cân đối vốn của doanh nghiệp. 1.2.1.2. Báo cáo kết quả kinh doanh Một thông tin quan trọng được sử dụng trong phân tích tài chính là thông tin phản ánh trong báo cáo kết quả kinh doanh. Khác với bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh cho biết sự dịch chuyển của tiền trong quá trình sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp và cho phép dự tính khả năng hoạt động của doanh nghiệp trong tương lai. Báo cáo kết quả kinh doanh cũng giúp các nhà phân tích dễ dàng so sánh doanh thu với số tiền thực nhập quỹ khi bán hàng hóa, dịch vụ; so sánh tổng chi phí phát sinh với số tiền thực xuất quỹ để vận hành doanh nghiệp. Trên cơ sở doanh thu và chi phí, có thể xác định được kết quả sản xuất – kinh doanh; lãi hay lỗ trong năm. Như vậy, báo cáo kết quả kinh doanh phản ánh kết quả hoạt động sản xuất – kinh doanh, phản ánh tình hình tài chính doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định. Nó cung cấp những thông tin tổng hợp về tình hình và kết quả sử dụng các tiềm năng về vốn, lao động, kỹ thuật và trình độ quản lý sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp. Những khoản mục chủ yếu được phản ánh trên báo cáo kết quả kinh doanh: doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh thu từ hoạt động tài chính, doanh thu từ hoạt động bất thường và các khoản chi phí tương ứng với các khoản doanh thu đó. Những loại thuế như: thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, về bản chất không phải là doanh thu và cũng không phải là chi phí của doanh nghiệp nên không được phản ánh trên báo cáo kết quả kinh doanh. Toàn bộ các khoản thuế đối với doanh nghiệp và các khoản phải nộp khác được phản ánh trong phần: Tình hình thực hiện nghĩa vụ với nhà nước. 1.2.1.3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ hay báo cáo dòng tiền mặt là một loại báo cáo tài chính thể hiện dòng tiền ra và dòng tiền vào của một tổ chức trong một khoảng thời gian nhất định (tháng, quý hay năm tài chính). Báo cáo này là một công cụ giúp nhà quản lý tổ chức kiểm soát dòng tiền của tổ chức. Bảng báo cáo lưu chuyền tiền tệ thông thường gồm có: - Dòng tiền vào: + Các khoản thanh toán của khách hàng cho việc mua sắm hàng hóa, dịch vụ + Lãi tiền gửi từ ngân hàng + Lãi tiết kiệm và lợi tức đầu tư 8 Thang Long University Library + Đầu tư của cổ đông - Dòng tiền ra: + Chi mua cổ phiếu, nguyên nhiên vật liệu thô, hàng hóa, công cụ dụng cụ… + Chi trả lương, tiền thuê và các chi phí hoạt động hàng ngày + Chi mua tài sản cố định, máy tính cá nhân, máy móc, thiết bị văn phòng,… + Chi trả lợi tức + Chi trả thuế TNDN, thuế giá trị gia tăng và các thuế và phí khác. 1.2.1.4. Thuyết minh báo cáo tài chính Thuyết minh báo cáo tài chính là một báo cáo tổng hợp được sử dụng để giải thích và bổ sung thông tin về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, tình hình tài chính của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo mà các báo cáo tài chính khác chưa trình bày rõ ràng, chi tiết và cụ thể được. - Thuyết minh báo cáo tài chính có các tác dụng chủ yếu sau: + Cung cấp số liệu, thông tin để phân tích đánh giá một cách cụ thể, chi tiết hơn về tình hình chi phí, thu nhập và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. + Cung cấp số liệu, thông tin để phân tích, đánh giá tình hình tăng giảm tài sản cố định theo từng loại, từng nhóm; tình hình tăng giảm vốn chủ sở hữu theo từng loại nguồn vốn và phân tích tính hợp lý trong việc phân bổ vốn cơ cấu, khả năng thanh toán của doanh nghiệp... + Thông qua thuyết minh báo cáo tài chính mà biết được chế độ kế toán đang áp dụng tại doanh nghiệp từ đó mà kiểm tra việc chấp hành các quy định, thể lệ, chế độ kế toán, phương pháp mà doanh nghiệp đăng ký áp dụng cũng như những kiến nghị đề xuất của doanh nghiệp. 1.2.2. Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.2.1. Xác định mục tiêu phân tích Đây là công viêc quan trọng, quyết định tới chất lượng của báo cáo phân tích và tác động đến mức độ hài lòng của các đối tượng sử dụng. Việc xác định mục tiêu phân tích phụ thuộc vào mục đích và ra quyết định của đối tượng sử dụng báo cáo tài chính. 1.2.2.2. Xác định nội dung cần phân tích Sau khi đã xác định được mục tiêu phân tích, nhà phân tích sẽ xác định các nội dung cần phân tích để đạt được các mục tiêu đó. Việc xác định nội dung cần phân tích sẽ đảm bảo cung cấp các thông tin hữu ích nhất cho các đối tượng sử dụng để ra quyết định hợp lý. 9