Tài liệu Phân tích rủi ro tín dụng của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam chi nhánh huyện hồng dân – bạc liêu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN KHẢI HOÀNG PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH HUYỆN HỒNG DÂN – BẠC LIÊU LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Tài chính - ngân hàng Mã số ngành: 52340201 08-2014 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN KHẢI HOÀNG MSSV: 4114232 PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH HUYỆN HỒNG DÂN – BẠC LIÊU LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Mã số ngành: 52340201 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN NGUYỄN THỊ KIM HÀ 08-2014 LỜI CẢM TẠ Hơn ba năm qua, nhờ sự chỉ dạy và những sự quan tâm tận tình của các quý thầy cô của trường Đại học Cần Thơ, đặc biệt hơn là những thầy cô khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh, thông qua những bài giảng lý thuyết trên lớp và những bài tập thực hành đã giúp cho em có một hành trang kiến thức đầy đủ về chuyên ngành của mình. Với lượng kiến thức đó và sự học hỏi, nghiên cứu thực tế tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh huyện Hồng Dân – Bạc liêu trong khoảng thời gian em thực tập tại đây đã giúp cho em hoàn thành luận văn cuối khóa này. Trước tiên, em xin chân thành cảm ơn tất cả các thầy cô của trường Đại học Cần Thơ, các thầy cô khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh đã truyền đạt những kiến thức quý báu của mình để em có đầy đủ kiến thức hoàn thành luận văn tốt nghiệp này và cũng cho em sự tự tin vững bước trên con đường tương lai của em sau này. Đặc biệt nhất phải kể đến là sự giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn cho em, cô Nguyễn Thị Kim Hà, cô đã dành nhiều thời gian của mình để hướng dẫn, sửa chữa những thiếu sót cho em giúp em hoàn thành tốt nhất bài luận văn của mình. Em cũng không quên gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban lãnh đạo và các cô chú, anh chị làm việc tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh huyện Hồng Dân – Bạc Liêu đã hướng dẫn nhiệt tình, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho em hoàn thành bài báo cáo tốt nghiệp. Hơn nữa, cũng nhờ vào sự động viên, khích lệ của cha mẹ, những người thân trong gia đình và sự giúp đỡ của bạn bè mà em có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Xin cảm ơn mọi người rất nhiều! Cuối cùng, em xin kính chúc đến tất cả quí thầy cô, các cô chú, anh chị tại ngân hàng cùng với những người thân, bạn bè lời chúc sức khỏe và đạt được nhiều thành công trong công việc và cuộc sống! Bạc Liêu, ngày 15 tháng 12 năm 2014 Trần Khải Hoàng i TRANG CAM KẾT Tôi xin cam kết luận văn này được hoàn thành dựa trên các kết quả nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chưa được dùng cho bất cứ luận văn cùng cấp nào khác. Bạc Liêu, ngày 15 tháng 12 năm 2014 Trần Khải Hoàng ii NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... Bạc Liêu, ngày ….. tháng ….. năm 2014 Giám đốc iii MỤC LỤC Trang CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU..................................................................................... 1 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................................................................ 1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ............................................................................. 2 1.2.1 Mục tiêu chung .............................................................................................. 2 1.2.2 Mục tiêu cụ thể .............................................................................................. 2 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU................................................................................ 2 1.3.1 Không gian ..................................................................................................... 2 1.3.2 Thời gian ........................................................................................................ 2 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu .................................................................................... 2 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............. 3 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN ............................................................................................ 3 2.1.1 Những khái niệm cơ bản ................................................................................ 3 2.1.2 Rủi ro trong hoạt động tín dụng ..................................................................... 4 2.1.3 Một số chỉ số đánh giá rủi ro tín dụng ......................................................... 12 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................................. 13 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu....................................................................... 13 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu ..................................................................... 13 2.3 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU ............................................................................... 13 CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH HUYỆN HỒNG DÂN – BẠC LIÊU ..................................................................................................................... 15 3.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN................................................ 15 3.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC ....................................................................................... 16 3.2.1 Tình hình nhân sự ........................................................................................ 16 3.2.2 Cơ cấu tổ chức ............................................................................................. 16 iv 3.2.3 Chức năng và nhiệm vụ ............................................................................... 17 3.3 CÁC HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CHỦ YẾU CỦA NGÂN HÀNG ........ 19 3.4 KHÁI QUÁT KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG GIAI ĐOẠN 2011-6T/2014 ..................................................................... 20 3.4.1 Thu nhập ...................................................................................................... 20 3.4.2 Chi phí.......................................................................................................... 23 3.4.3 Lợi nhuận ..................................................................................................... 24 CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÍNH DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH HUYỆN HỒNG DÂN – BẠC LIÊU GIAI ĐOẠN 2011 – 6T/2014.... 26 4.1 TÌNH HÌNH NGUỒN VỐN CỦA NGÂN HÀNG ........................................ 26 4.1.1 Vốn huy động............................................................................................... 26 4.1.2 Vốn điều chuyển .......................................................................................... 29 4.2 THỰC TRẠNG TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NHNo&PTNT HỒNG DÂN ......................................................................................................... 30 4.2.1 Doanh số cho vay......................................................................................... 31 4.2.2 Doanh số thu nợ ........................................................................................... 35 4.2.3 Dư nợ cho vay .............................................................................................. 39 4.2.4 Nợ xấu .......................................................................................................... 44 4.3 ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NHNo&PTNT HỒNG DÂN ................................................................................ 51 4.3.1 Tỷ lệ nợ xấu ................................................................................................. 51 4.3.2 Tỷ lệ khách hàng có nợ xấu ......................................................................... 53 4.3.3 Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng ..................................................................... 53 4.3.4 Hệ số khả năng mất vốn............................................................................... 55 4.3.5 Khả năng bù đắp RRTD .............................................................................. 56 CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG CHO NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH HUYỆN HỒNG DÂN – BẠC LIÊU ................................................................................... 58 v 5.1 NHỮNG MẶT TỐT VÀ HẠN CHẾ CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH HUYỆN HỒNG DÂN – BẠC LIÊU ..................................................................................................................... 58 5.1.1 Những mặt tốt .............................................................................................. 58 5.1.2 Những mặt còn hạn chế ............................................................................... 59 5.2 GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG ............................................................................................ 59 5.2.1 Giải pháp về trích lập dự phòng rủi ro tín dụng .......................................... 60 5.2.2 Giải pháp liên quan đến vấn đề tài sản đảm bảo ......................................... 60 5.2.3 Giải pháp liên quan đến vấn đề khách hàng ................................................ 60 5.2.4 Giải pháp hỗ trợ cho hoạt động tín dụng ..................................................... 61 CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................ 63 6.1 KẾT LUẬN..................................................................................................... 63 6.2 KIẾN NGHỊ .................................................................................................... 64 6.2.1 Đối với ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp trên.............. 64 6.2.2 Đối với chính quyền địa phương ................................................................. 65 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 66 vi DANH SÁCH BẢNG Trang Bảng 3.1: Tình hình nhân sự của NHNo&PTNT Hồng Dân................................ 16 Bảng 3.2: Kết quả hoạt động kinh doanh của NHNo&PTNT Hồng Dân từ năm 2011 đến tháng 6 năm 2014 .................................................................................. 21 Bảng 4.1: Tình hình nguồn vốn của NHNo&PTNT Hồng Dân từ năm 2011 đến cuối tháng 6 năm 2014 .......................................................................................... 27 Bảng 4.2: Doanh số cho vay của NHNo&PTNT Hồng Dân từ năm 2011 đến cuối tháng 6 năm 2014 .................................................................................................. 32 Bảng 4.3: Doanh số thu nợ của NHNo&PTNT Hồng Dân từ năm 2011 đến cuối tháng 6 năm 2014 .................................................................................................. 37 Bảng 4.4: Dư nợ cho vay của NHNo&PTNT Hồng Dân từ năm 2011 đến cuối tháng 6 năm 2014 .................................................................................................. 41 Bảng 4.5: Nợ xấu của NHNo&PTNT Hồng Dân từ năm 2011 đến cuối tháng 6 năm 2014............................................................................................................... 45 Bảng 4.6: Tỷ lệ nợ xấu phân theo nhóm nợ tại NHNo&PTNT Hồng Dân giai đoạn 2011 – 6 tháng đầu năm 2014 ...................................................................... 52 Bảng 4.7: Các chỉ số đánh giá rủi ro tín dụng tại NHNo&PTNT Hồng Dân giai đoạn 2011 – 6 tháng đầu năm 2014 ...................................................................... 54 vii DANH SÁCH HÌNH Trang Hình 3.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của NHNo&PTNT Hồng Dân ............................. 17 Hình 4.1 Cơ cấu nguồn vốn của NHNo&PTNT Hồng Dân giai đoạn 2011 – 6 tháng đầu năm 2014 .............................................................................................. 28 Hình 4.2 Tỷ trọng nợ xấu phân theo thời hạn của NHNo&PTNN Hồng Dân giai đoạn 2011 – 6 tháng đầu năm 2014 ...................................................................... 46 Hình 4.3 Tỷ trọng nợ xấu phân theo ngành kinh tế của NHNo&PTNT Hồng Dân giai đoạn 2011 – 6 tháng đầu năm 2014 ............................................................... 48 Hình 4.4 Tỷ trọng nợ xấu phân theo nhóm nợ của NHNo&PTNT Hồng Dân giai đoạn 2011 – 6 tháng đầu năm 2014 ...................................................................... 50 viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT RRTD : Rủi ro tín dụng NHNo&PTNT : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam NHNo&PTNT Hồng Dân : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh huyện Hồng Dân – Bạc Liêu NHNN : Ngân hàng Nhà nước ix 1CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Bất kỳ một hợp đồng tín dụng nào của ngân hàng cũng mang trong mình những rủi ro tiềm ẩn, phức tạp. Trong đó, rủi ro lớn nhất và ngân hàng quan tâm trước nhất là rủi ro tín dụng. Rủi ro tín dụng làm suy giảm uy tín và năng lực cạnh tranh của ngân hàng bởi vì khi xảy ra rủi ro tín dụng thì ngân hàng sẽ bị thiếu vốn gây ra mất khả năng thanh toán, phải đi vay từ nhiều nguồn khác nhau để bù đắp, làm giảm uy tín của ngân hàng trên thị trường tài chính. Hơn thế nữa, khi một rủi ro này xảy ra thì có thể kéo theo sự xuất hiện của những rủi ro khác: khi mất khả năng thanh toán có thể dẫn đến việc xảy ra rủi ro thanh khoản, một cách nhanh chóng ngân hàng sẽ bị thiệt hại rất lớn thậm chí phá sản nếu không giải quyết được vấn đề. Mặc dù vậy, bằng nhiều biện pháp ngân hàng chỉ có thể hạn chế được rủi ro chứ không thể nào ngăn được hoàn toàn rủi ro này bởi vì khi ngân hàng còn hoạt động thì còn rủi ro tín dụng. Điều đó cho thấy được phần nào mức độ quan trọng của việc quản trị loại rủi ro này. Những năm vừa qua, ngành ngân hàng đã được cải thiện đáng kể với không ít những mặt tích cực: bước đầu thành công trong xử lý nợ xấu, ổn định kinh tế vĩ mô và thị trường tài chính tiền tệ, dẹp loạn đầu cơ, khơi thông dòng vốn… Nhưng trên tổng thể thì trong hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn là sự đan xen của những mặt tích cực và những mặt tiêu cực. Mọi ngân hàng trong hệ thống đều còn một chặng đường dài phía trước với nhiều gian nan thử thách phải vượt qua để tồn tại. Tiêu biểu trong hệ thống ngân hàng đó chính là Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (NHNo&PTNT). Với vị trí là một trong những ngân hàng lớn nhất Việt Nam, có tầm ảnh hưởng sâu rộng đối với nền kinh tế Việt Nam, NHNo&PTNT cũng như những ngân hàng khác cũng không thể nào tránh khỏi những rủi ro từ hoạt động tín dụng. Biểu hiện rõ nhất của rủi ro tín dụng đó là nợ xấu. Năm 2013 là một năm đầy khó khăn đối với NHNo&PTNT , trong năm đó nợ có khả năng mất vốn của ngân hàng là một con số lớn được dư luận quan tâm nhiều. Đối với vấn đề này ta cần phải xem xét kỹ vấn đề cho vay của ngân hàng cũng như là những phương diện khác trong và ngoài ngân hàng. NHNo&PTNT chi nhánh huyện Hồng Dân – Bạc Liêu (NHNo&PTNT Hồng Dân) cũng như là một thành viên trong hệ thống NHNo&PTNT cũng đã góp một phần vào kết quả kinh doanh của hệ thống ngân hàng trong nhiều năm qua. Do 1 đó, để hiểu rõ hơn về NHNo&PTNT thì chúng ta có thể tìm hiểu từ chi nhánh NHNo&PTNT này. Từ những vấn đề nêu trên, luận văn “phân tích rủi ro tín dụng của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh huyện Hồng Dân – Bạc Liêu” là cần thiết. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Phân tích rủi ro tín dụng của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh huyện Hồng Dân – Bạc Liêu, giai đoạn 2011 đến 6 tháng đầu năm 2014. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Phân tích thực trạng tín dụng và rủi ro tín dụng của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh huyện Hồng Dân – Bạc Liêu. - Đánh giá chất lượng tín dụng và rủi ro tín dụng của ngân hàng - Đề xuất những giải pháp giúp hạn chế rủi ro tín dụng và nâng cao chất lượng tín dụng cho ngân hàng. 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1 Không gian Đề tài nghiên cứu tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh huyện Hồng Dân – Bạc Liêu. 1.3.2 Thời gian - Số liệu sử dụng trong đề tài được thu thập trong ba năm 2011, 2012, 2013 và 6 tháng đầu năm 2014. - Thời gian thực hiện đề tài từ ngày 11/08/2014 đến ngày 17/11/2014 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về tình hình rủi ro tín dụng của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh huyện Hồng Dân – Bạc Liêu và những giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng cho ngân hàng. 2 2CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1.1 Những khái niệm cơ bản 2.1.1.1 Tín dụng Thái Văn Đại (2012, trang 36) phát biểu rằng “Tín dụng là một hoạt động ra đời và phát triển gắn liền với sự tồn tại và phát triển của sản xuất hàng hóa. Tín dụng là một quan hệ kinh tế thể hiện dưới hình thức vay mượn và có hoàn trả. Ngày nay tín dụng được hiểu theo những định nghĩa sau: - Định nghĩa 1: tín dụng là quan hệ kinh tế được biểu hiện dưới hình thái tiền tệ hay hiện vật, trong đó người đi vay phải trả cho người cho vay cả gốc và lãi sau một thời gian nhất định. - Định nghĩa 2: tín dụng là phạm trù kinh tế, phản ánh quan hệ sử dụng vốn lẫn nhau giữa các pháp nhân và thể nhân trong nền kinh tế hàng hóa. - Định nghĩa 3: tín dụng là một giao dịch giữa hai bên, trong đó một bên (trái chủ - người cho vay) cấp tiền, hàng hóa, dịch vụ, chứng khoán… dựa vào lời hứa thanh toán lại trong tương lai của bên kia (thụ trái – người đi vay)” 2.1.1.2 Doanh số cho vay Doanh số cho vay là chỉ tiêu phản ánh số tiền cho vay mà ngân hàng đã giải ngân cho khách hàng trong một thời gian nhất định. 2.1.1.3 Doanh số thu nợ Doanh số thu nợ là chỉ tiêu phản ánh tất cả các khoản tín dụng mà ngân hàng thu về được trong một thời gian nhất định. 2.1.1.4 Dư nợ cho vay Dư nợ cho vay là chỉ tiêu phản ánh số tiền mà khách hàng còn nợ chưa thu được vào một thời điểm nhất định. 2.1.1.5 Phương pháp so sánh - Phương pháp so sánh bằng số tuyệt đối: Phương pháp này là kết quả của phép trừ giữa trị số của kỳ phân tích với kỳ gốc của chỉ tiêu kinh tế. Phương pháp này dùng để so sánh số liệu của năm phân 3 tích so với năm gốc để thấy được sự biến động, sau đó tìm ra nguyên nhân và đề ra giải pháp khắc phục. Cụ thể được tính như sau: ∆y = y1 - y0 Trong đó: ∆y: chênh lệch giá trị giữa hai kỳ y1: giá trị của kỳ phân tích y0: giá trị của kỳ gốc - Phương pháp so sánh bằng số tương đối: Phương pháp này được tính toán như sau: ∆y = (y1 - y0)/y0 Trong đó: ∆y: tốc độ tăng trưởng của chỉ tiêu kinh tế y1: giá trị của kỳ phân tích y0: giá trị của kỳ gốc Phương pháp này dùng để phân tích mức độ biến động của các chỉ tiêu trong một thời gian nào đó. Từ kết quả tính toán, so sánh tốc độ tăng trưởng của các chỉ tiêu giữa các năm và so sánh tốc độ tăng trưởng giữa các chỉ tiêu để thấy được sự biến động để tìm ra nguyên nhân và cách khắc phục. 2.1.1.6 Phương pháp thống kê mô tả Phương pháp này dùng để mô tả lại những đặc tính cơ bản của dữ liệu bằng các phép tính và các chỉ số thống kê thông thường. 2.1.2 Rủi ro trong hoạt động tín dụng Theo Thông tư số 02/2013/TT-NHNN “quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài” ban hành ngày 21/01/2013 và Thông tư số 09/2014/TT-NHNN “về việc sửa đổi bổ sung một số điều của Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài” ban hành 4 ngày 18/03/2014 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã nêu lên một số khái niệm sau: 2.1.2.1 Rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng (sau đây gọi tắt là rủi ro) là tổn thất có khả năng xảy ra đối với nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình theo cam kết. 2.1.2.2 Dự phòng rủi ro Dự phòng rủi ro là số tiền được trích lập và hạch toán vào chi phí hoạt động để dự phòng cho những tổn thất có thể xảy ra đối với nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Dự phòng rủi ro gồm dự phòng cụ thể và dự phòng chung: Dự phòng cụ thể là số tiền được trích lập để dự phòng cho những tổn thất có thể xảy ra đối với từng khoản nợ cụ thể. Dự phòng chung là số tiền được trích lập để dự phòng cho những tổn thất có thể xảy ra nhưng chưa xác định được khi trích lập dự phòng cụ thể. Mức trích lập dự phòng cụ thể: Số tiền dự phòng cụ thể phải trích đối với từng khách hàng được tính theo công thức sau: 𝑛 𝑅 = ∑ 𝑅𝑖 𝑖=1 Trong đó: - R: Tổng số tiền dự phòng cụ thể phải trích của từng khách hàng; - ∑𝑛𝑖=1 𝑅𝑖: là tổng số tiền dự phòng cụ thể của từng khách hàng từ số dư nợ thứ 1 đến thứ n. - Ri: là số tiền dự phòng cụ thể phải trích của từng khách hàng đối với số dư nợ gốc của khoản nợ thứ i. Ri được xác định theo công thức: Ri = (Ai - Ci) x r Trong đó: - Ai: Số dư nợ gốc thứ i; 5 - Ci: giá trị khấu trừ của tài sản bảo đảm, tài sản cho thuê tài chính (sau đây gọi chung là tài sản bảo đảm) của khoản nợ thứ i; - r: tỷ lệ trích lập dự phòng cụ thể theo nhóm như sau: + Nhóm 1: 0%; + Nhóm 2: 5%; + Nhóm 3: 20%; + Nhóm 4: 50%; + Nhóm 5: 100%. Trường hợp Ci > Ai thì Ri được tính bằng 0. Mức trích lập dự phòng chung: Số tiền dự phòng chung phải trích được xác định bằng 0,75% tổng số dư các khoản nợ từ nhóm 1 đến nhóm 4, trừ các khoản sau đây: - Tiền gửi quy định tại điểm i khoản 1 Điều 1 Thông tư số 02/2013/TTNHNN; - Khoản cho vay, mua có kỳ hạn giấy tờ có giá đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài khác tại Việt Nam. 2.1.2.3 Sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro Là việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hạch toán chuyển khoản nợ được xử lý rủi ro ra hạch toán ngoại bảng và tiếp tục theo dõi, có biện pháp để thu hồi nợ đầy đủ theo hợp đồng đã ký, cam kết đã thỏa thuận với khách hàng 2.1.2.4 Khoản nợ quá hạn Khoản nợ quá hạn là khoản nợ mà một phần hoặc toàn bộ nợ gốc và/hoặc lãi đã quá hạn. 2.1.2.5 Nợ xấu Nợ xấu (NPL) là nợ thuộc các nhóm 3, 4 và 5 Nợ xấu là biểu hiện của rủi ro tín dụng. Theo các thông tư này, nợ được phân loại vào các nhóm sau:  Nhóm 1 (Nợ đủ tiêu chuẩn) bao gồm: 6 - Nợ trong hạn và được đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ cả nợ gốc và lãi đúng hạn; - Nợ quá hạn dưới 10 ngày và được đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ nợ gốc và lãi bị quá hạn và thu hồi đầy đủ nợ gốc và lãi còn lại đúng thời hạn; - Nợ được phân loại vào nhóm 1 theo quy định tại khoản 2 Điều 10 của Thông tư số 02/2013/TT-NHNN.  Nhóm 2 (Nợ cần chú ý) bao gồm: - Nợ quá hạn từ 10 ngày đến 90 ngày; - Nợ điều chỉnh kỳ hạn trả nợ lần đầu; - Nợ được phân loại vào nhóm 2 theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 10 của Thông tư số 02/2013/TT-NHNN.  Nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn) bao gồm: - Nợ quá hạn từ 91 ngày đến 180 ngày; - Nợ gia hạn nợ lần đầu; - Nợ được miễn hoặc giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi đầy đủ theo hợp đồng tín dụng; - Nợ thuộc một trong các trường hợp sau đây chưa thu hồi được trong thời gian dưới 30 ngày kể từ ngày có quyết định thu hồi: + Khoản nợ vi phạm quy định tại các khoản 1, 3, 4, 5, 6 điều 126 luật các tổ chức tín dụng. +Khoản nợ vi phạm quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4 điều 127 luật các tổ chức tín dụng. + Khoản nợ vi phạm quy định tại các khoản 1, 2, 5 điều 128 luật các tổ chức tín dụng - Nợ trong thời hạn thu hồi theo kết luận thanh tra - Nợ được phân loại vào nhóm 3 theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 10 của Thông tư số 02/2013/TT-NHNN.  Nhóm 4 (Nợ nghi ngờ) bao gồm: - Nợ quá hạn từ 181 ngày đến 360 ngày; 7 - Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn dưới 90 ngày theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần đầu; - Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai; - Khoản nợ quy định tại điểm c (iv) khoản 1 Điều 10 của Thông tư số 02/2013/TT-NHNN quá hạn từ 30 ngày đến 60 ngày kể từ ngày có quyết định thu hồi; - Nợ phải thu hồi theo kết luận thanh tra nhưng đã quá thời hạn thu hồi đến 60 ngày mà vẫn chưa thu hồi được; - Nợ được phân loại vào nhóm 4 theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 10 của Thông tư số 02/2013/TT-NHNN.  Nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn) bao gồm: - Nợ quá hạn trên 360 ngày; - Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 90 ngày trở lên theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần đầu; - Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai quá hạn theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần thứ hai; - Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên, kể cả chưa bị quá hạn hoặc đã quá hạn; - Khoản nợ quy định tại điểm c (iv) khoản 1 Điều 10 của Thông tư số 02/2013/TT-NHNN quá hạn trên 60 ngày kể từ ngày có quyết định thu hồi; - Nợ phải thu hồi theo kết luận thanh tra nhưng đã quá thời hạn thu hồi trên 60 ngày mà vẫn chưa thu hồi được; - Nợ của khách hàng là tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước công bố đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt, chi nhánh ngân hàng nước ngoài bị phong tỏa vốn và tài sản; - Nợ được phân loại vào nhóm 5 theo quy định tại khoản 3 Điều 10 của Thông tư số 02/2013/TT-NHNN. 2.1.2.6 Hậu quả từ rủi ro tín dụng Thái Văn Đại (2012, trang 88-89) phát biểu rằng - Về phía ngân hàng: 8 Một khi rủi ro xảy ra thì những thiệt hại về mặt uy tín và vất chất của ngân hàng là khó tránh khỏi vì ngân hàng là người đi vay và cho vay. Tác động trực tiếp của rủi ro tín dụng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng như làm cho ngân hàng thiếu tiền chi trả cho người gửi tiền, vì ngân hàng kinh doanh chủ yếu bằng nguồn vốn huy động. Khi rủi ro xảy ra tức ngân hàng không thu hồi được nợ gốc và lãi trong cho vay đúng hạn thì việc thanh toán của ngân hàng không thể đảm bảo được. Như vậy, rủi ro tín dụng sẽ làm cho ngân hàng mất cân đối trong việc thanh toán, dần làm cho ngân hàng lỗ lã và có nguy cơ bị phá sản. - Về phía hoạt động kinh tế xã hội: Kinh doanh ngân hàng có liên quan đến hoạt động của toàn bộ nền kinh tế và xã hội, đến tất cả các doanh nghiệp và đến toàn bộ các tầng lớp dân cư. Chính vì vậy, rủi ro tín dụng xảy ra có thể làm phá sản một ngân hàng, rồi lây lan ra nhiều ngân hàng, chắc chắn khi đó sẽ tác động đến tâm lí của dân chúng. Lúc đó, nhiều người sẽ đua nhau đến ngân hàng rút tiền trước hạn. Khi đó, rủi ro tín dụng sẽ tác động đến toàn bộ hoạt động kinh tế xã hội, làm cho các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, gây ra tình trạng thất nghiệp. 2.1.2.7 Nguyên nhân của rủi ro tín dụng Thái Văn Đại (2012, trang 89-92) phát biểu rằng  Nguyên nhân từ phía khách hàng - Đối với khách hàng là cá nhân + Thu nhập không ổn định + Bị sa thải, thất nghiệp + Bị tai nạn lao động + Hỏa hoạn, lũ lụt + Hoàn cảnh gia đình khó khăn + Sử dụng vốn sai mục đích + Thiếu năng lực pháp lý - Đối với khách hàng là doanh nghiệp 9