Tài liệu Phân tích chất lượng xăng dầu. tìm hiểu công nghệ kho xăng dầu, dầu mỡ bôi trơn và phụ gia

B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 Môc lôc: Më ®Çu: 3 PhÇn I: an toµn lao ®éng 4 PhÇn II: t×m hiÓu c«ng nghÖ kho x¨ng dÇu 5 II.1/ Nguyªn t¾c c¸c bån bÓ chøa: 5 II.1.1.Yªu cÇu ®èi víi bÓ chøa x¨ng dÇu: 5 II.1.2. Ph©n lo¹i bÓ chøa x¨ng dÇu: 5 II.1.3. Mét sè bÓ chøa x¨ng dÇu thêng dïng II.1.4. C¸c thiÕt bÞ cña bÓ chøa 6 7 II.2/ VÊn ®Ò hao hôt, nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p phßng chèng: 9 II.2.1) TÝnh cÊp b¸ch cña vÊn ®Ò chèng hao hôt x¨ng dÇu: 9 II.2.2) C¸c d¹ng hao hôt vµ nguyªn nh©n g©y ra c¸c hao hôt ®ã : 9 II.3/ VËn chuyÓn x¨ng dÇu: 14 II.3.1) VËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng ®êng èng ngÇm: 14 II.3.2) VËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng tµu thuû: 15 II.3.3. VËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng «t« xitec: 16 II.3.4. VËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng wagon xitec: 17 II.4/ An toµn ch¸y næ trong c¸c c«ng tr×nh x¨ng dÇu 17 II.4.1. §Æc ®iÓm nguy hiÓm vÒ ch¸y næ trong c«ng tr×nh x¨ng dÇu 17 II.4.2) §Æc ®iÓm nguy hiÓm ch¸y næ x¨ng dÇu: 18 II.4.3) Nguyªn t¾c dËp t¾t ®¸m ch¸y cña c¬ së 19 II.4.4. C¸c lo¹i chÊt ch÷a ch¸y vµ ph¬ng tiÖn ch÷a ch¸y 19 PhÇn III. C¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch chØ tiªu chÊt lîng cña s¶n phÈm x¨ng dÇu III.1.Thµnh phÇn cÊt ph©n ®o¹n. III.2.§é xuyªn kim III.3. NhiÖt ®é chíp ch¸y. 22 23 23 1 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 III.4. §é nhít 24 III.5. ¸p suÊt h¬i b·o hßa 25 III.6. So mµu Sayball III.7. ¡n mßn tÊm ®ång: 26 26 PhÇn IV: DÇu mì b«i tr¬n vµ phô gia. IV.1. Vai trß cña phô gia 27 IV.2. Pha chÕ dÇu nhên th¬ng phÈm: IV.3. C¸c chØ tiªu cña dÇu nhên PhÇn V: t×m hiÓu vÒ LPG V.1. Giíi thiÖu chung. V.2. Nguån gèc thµnh phÇn tÝnh chÊt cña khÝ ®ång hµnh V.3.Mét sè ®Æc tÝnh ho¸ lý th¬ng m¹i V.4.øng dông cña LPG . 32 33 KÕt luËn: 50 2 41 41 42 47 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 Më ®Çu: Tõ thêi cæ xa con ngêi ®· biÕt ®Õn dÇu má. DÇu má ®îc dïng lµm nhiªn liÖu ®Ó ®èt ch¸y, th¾p s¸ng tõ thÕ kû XVIII. Sang ®Õn thÕ kû thø XIX, dÇu ®îc coi nh lµ nguån nhiªn liÖu chÝnh cho mäi ph¬ng tiÖn giao th«ng vµ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. HiÖn nay, dÇu má ®· trë thµnh nguån n¨ng lîng quan träng nhÊt cña mäi quèc gia trªn thÕ giíi. Kho¶ng 65÷70% n¨ng lîng sö dông ®i tõ dÇu má, chØ cßn 20÷22% n¨ng lîng ®i tõ than, 5÷6% tõ n¨ng lîng níc vµ 8÷12% tõ n¨ng lîng h¹t nh©n. Bªn c¹nh ®ã, dÇu má cßn cho nh÷ng s¶n phÈm hÕt søc quan träng vµ ®a d¹ng ®i tõ qu¸ tr×nh tæng hîp h÷u c¬ - ho¸ dÇu trong c«ng nghiÖp nh: cao su, chÊt dÎo, t¬ sîi tæng hîp, c¸c chÊt ho¹t ®éng bÒ mÆt, ph©n bãn, thËm chÝ c¶ protein,.... HiÖu qu¶ sö dông dÇu má cßn ®îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu lÜnh vùc tõ c¸c ph©n ®o¹n chng cÊt dÇu th«, kÓ c¶ cÆn chng cÊt, ®iÒu nµy phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÊt lîng cña c¸c qu¸ tr×nh chÕ biÕn, mµ c¸c qu¸ tr×nh xóc t¸c gi÷ mét vai trß then chèt. Tõ ®ã hiÖu qu¶ sö dông cña dÇu má ®îc n©ng cao râ rÖt, tiÕt kiÖm ®îc tr÷ lîng dÇu th« trªn thÕ giíi. Lµ nh÷ng sinh viªn ngµnh c«ng nghÖ H÷u c¬ - Ho¸ dÇu, viÖc hiÓu biÕt vÒ c¸c qu¸ tr×nh vµ s¶n phÈm chuyªn ngµnh lµ hÕt søc cÇn thiÕt, ®Æc biÖt lµ b¶n chÊt cña chóng. Nh»m híng tíi môc ®Ých trªn, kú thùc tËp kü thuËt nµy lµ mét yÕu tè hÕt søc quan träng cho sinh viªn chóng em, gióp sinh viªn chóng em cã c¬ héi ®îc hiÓu biÕt h¬n vÒ nh÷ng øng dông thùc tiÔn cña dÇu má, viÖc gi÷ vµ b¶o qu¶n c¸c s¶n phÈm x¨ng dÇu,...còng nh nh÷ng th«ng sè ho¸ lý ®Æc trng cña chóng cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh sö dông sau nµy. Qua qu¸ tr×nh ®i thùc tÕ vµ t×m hiÓu qua tµi liÖu, b¶n th©n em rót ra ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, vµ em xin tr×nh bµy mét sè kÕt qu¶ mµ em thu ®îc qua ®ît thùc tËp t¹i tæng c«ng ty x¨ng dÇu khu vùc iii. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c« giao §inh ThÞ Ngä vµ sù gióp ®ì rÊt nhiÖt t×nh cña c¸c ®¬n vÞ trong thêi gian chóng em thùc tËp cho em hoµn thµnh ®ît thùc tËp nµy. 3 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 PhÇn I: an toµn lao ®éng Trong khi ®i vµo nhµ m¸y chóng ta ph¶i hÕt søc chó ý ®Õn vÊn ®Ò an toµn. V× ®©y lµ c¸c nhµ m¸y vÒ x¨ng, dÇu, gas do x¨ng, dÇu, gas ®Òu cã sù në khèi nªn c¸c thiÕt bÞ chøa ®ùng kh«ng ®îc qu¸ 95% thÓ tÝch trèng cña thiÕt bÞ, mÆt kh¸c ë bÊt kú nhiÖt ®é nµo x¨ng dÇu còng bay h¬i, h¬i x¨ng dÇu bay lªn kho¶ng kh«ng bÓ chøa thiÕt bÞ chøa ®ùng x¨ng dÇu dÇn dÇn tù b·o hoµ víi kh«ng khÝ trong kho¶ng ®ã vµ cã thÓ t¹o thµnh m«i trêng nguy hiÓm g©y ch¸y næ. Nhng kh«ng ph¶i ë bÊt kú nhiÖt ®é nµo cña chÊt láng, hçn hîp h¬i cña nã víi kh«ng khÝ còng cã thÓ x¶y ra ch¸y, do ®ã yÕu tè vÒ an toµn lµ rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng. §Ó cã thÓ g©y ra ch¸y cÇn cã t¸c nh©n g©y ra tia löa vµ ®îc gia nhiÖt ®Õn nhiÖt ®é b¾t ch¸y, cho nªn viÖc ®Ó c¸c bån bÓ chøa xa t¸c nh©n g©y ra tia löa lµ viÖc b¾t buéc ®èi víi bÊt kú mét nhµ m¸y xÝ nghiÖp nµo do ®ã c¸c yªu cÇu vÒ an toµn lao ®éng khi lµm viÖc lµ: • Kh«ng ®i giÇy ®inh, vµ mang bÊt cø vËt dông ph¸t ra tia löa vµo gÇn n¬i ®Ó x¨ng dÇu. • C¸c bån, bÓ, chøa, còng nh phßng thÝ nghiÖm ph¶i bè trÝ riªng biÖt, cã chu vi b¶o vÖ. • Bªn díi c¸c bån, bÓ chøa ph¶i trång cá xanh hoÆc r¶i sái ®Ó gi¶i to¶ nhiÖt vµ chèng ngän löa lan ra c¸c n¬i kh¸c khi x¶y ra ho¶ ho¹n. • Ph¶i bè trÝ c¸c lo¹i b×nh ch÷a ch¸y ngay bªn c¹nh c¸c bån, bÓ chøa. • Trong lóc lµm viÖc nh©n viªn c«ng t¸c, c«ng nh©n ph¶i ®eo t¹p dÒ cao su, mang g¨ng tay vµ ®i ñng cao su, ®eo kÝnh. • Kh«ng sê mã vµo c¸c m¸y mãc ®ang vËn hµnh ®Æc biÖt lµ kh«ng ®îc ng¾t cÇu dao, kh«ng ®i lung tung trong nhµ m¸y, ®ång thêi ph¶i vµo ra theo ®óng giê quy ®Þnh cña c¸c c¬ quan nh mét nh©n viªn. • Khi ra vµo nhµ m¸y cÇn thùc hiÖn ®óng c¸c híng dÉn cña ngêi híng dÉn vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña c¬ quan. 4 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 PhÇn II: t×m hiÓu c«ng nghÖ kho x¨ng dÇu II.1/ Nguyªn t¾c c¸c bån bÓ chøa: II.1.1.Yªu cÇu ®èi víi bÓ chøa x¨ng dÇu: Ngêi ta cã thÓ chøa x¨ng dÇu vµo c¸c bÓ b»ng thÐp, bÓ chøa kh«ng ph¶i b»ng thÐp (bÓ phi kim lo¹i) hoÆc chøa x¨ng dÇu vµo c¸c phuy, can nhá. C¸c ph¬ng tiÖn chøa ®ùng x¨ng dÇu nµy ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu: - Tr¸nh vµ gi¶m bít hao hôt vÒ sè lîng vµ chÊt lîng x¨ng dÇu - Thao t¸c thuËn tiÖn. - §¶m bµo an toµn phßng ®éc vµ phßng ch¸y II.1.2. Ph©n lo¹i bÓ chøa x¨ng dÇu: - Dùa vµo chiÒu cao x©y dùng ngêi ta chia ra: + BÓ ngÇm: BÓ ch«n díi ®Êt. + BÓ nöa ngÇm nöa næi: Mét phÇn hai chiÒu cao bÓ nh« lªn khái mÆt ®Êt. + BÓ næi: Lµm trªn mÆt ®Êt - Dùa vµo ¸p suÊt ngêi ta chia ra: + BÓ cao ¸p: BÓ cã ¸p suÊt chÞu ®ùng trong bÓ p > 200mm cét níc + BÓ cã ¸p lùc trung b×nh: ¸p suÊt chÞu ®ùng trong bÓ P = 20 ÷ 200 mm cét níc + BÓ thêng ¸p: cã ¸p suÊt trong bÓ P ≈ 20mm cét níc - Dùa vµo vËt liÖu x©y dùng cã c¸c lo¹i bÓ: + BÓ chøa kim lo¹i (bÓ b»ng thÐp ) + BÓ phi kim lo¹i (bÓ kh«ng b»ng thÐp). - Dùa vµo h×nh d¹ng kÕt cÊu chia ra: + BÓ h×nh trô (trô ®øng, n»m ngang ) + BÓ h×nh cÇu + BÓ h×nh giät níc 5 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 II.1.3. Mét sè bÓ chøa x¨ng dÇu thêng dïng BÓ h×nh trô n»m ngang : Ngêi ta thêng chÕ t¹o lo¹i 10 m3, 15m3, 25m3,75m3 C©u t¹o cña lo¹i bÓ nµy: Thµnh bÓ bao gåm nh÷ng tÊm thÐp cps chiÒu dµy tõ 4- 5 mm cuËn l¹i thµnh h×nh trô cã ®êng kÝnh nhÊt ®Þnh. §Çu bÓ còng lµm b»ng thÐp tÊm dµy 4- 5 mm Tuú theo kÕt cÊu bÓ mµ ngêi ta cã thÓ chia ra . BÓ n»m ngang ®Çu b»ng . BÓ n»m ngang ®Çu chám cÇu BÓ trô ®øng : Thêng lµ nh÷ng bÓ cã thÓ tÝch lín 400 – 10.000 m3, bÓ thêng cã cÊu t¹o 4 phÇn . Mãng bÓ . §¸y bÓ . Th©n bÓ . M¸i bÓ 6 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 - PhÇn mãng bÓ nã bao gåm c¸c líp: Líp ®Êt ®Çm tong líp dµy tõ 15 – 20 cm líp ®Êt nµy cã thÓ dµy 50 – 60 cm . Trªn líp ®Êt nµy lµ líp c¸t kh« dµy tõ 20 - 30 cm ®Ó ph©n dÇu ®Òu lùc còng nh lón æn ®Þnh mãng. Sau ®ã lµ líp nhùa ®êng trªn líp c¸t dµy 10 – 15 cm ®Ó chèng them níc . Xung quanh mãng bÓ ngêi ta x©y kÌ ®¸ hoÆc bª t«ng cã r·nh tho¸t níc ma vµ níc s¶ tõ bÓ ra - PhÇn ®¸y bÓ bao gåm c¸c tÊm thÐp hµn l¹i víi nhau lµm b»ng t«n dµy 4 – 6mm. Cßn t«n ®¸y s¸t thµnh bÓ cßn chÞu lùc c¾t tËp trung cña thµnh bÓ nªn ngêi ta lµm t«n dµy 10 – 12mm - PhÇn thµnh bÓ bao gåm nhiÒu tÊm thÐp ghÐp hµn víi nhau chiÒu dµi tÊm thÐp theo chu vi, chiÒu réng tÊm thÐp theo chiÒu caocña bÓ thêng gäi lµ c¸c tÇng. Do ph¶i chÞu ¸p lùc thuû tÜnh lín dÇn theo ®é s©uvµ chÞu lùc tõ trong cña c¸c tÇng phÝa trªn nªn thÐp tÊm lµm thµnh bÓ cã chiÒu dµy thay ®æi vµ lín dÇn tõ trªn xuèng díi ViÖc g¸ t«n thµnh bÓ cã c¸c c¸ch g¸ sau . G¸ kiÓu èng chui: tÇng trªn cã ®êng kÝnh nhá h¬n tÇng díi . G¸ kiÓu dao kÕt: C¸c tÇng t«n g¸ xen kÏ nhau tÇng nµy trong tÇng kia ngoµi .G¸ kiÓu hçn hîp: Phèi hîp hai kiÓu g¸ trªn - PhÇn m¸i bÓ: Cã c¸c d¹ng m¸i . BÓ m¸i nhän . BÓ m¸i h×nh cÇu II.1.4. C¸c thiÕt bÞ cña bÓ chøa C¸c thiÕt bÞ trang bÞ t¹i bÓ chøa x¨ng dÇu nh»m ®Èm b¶o cho thao t¸c xuÊt nhËp t¹i bÓ ®îc thuËn tiÖn vµ ®¶m b¶o an toµn trong viÖc chøa x¨ng dÇu trong bÓ 7 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 - CÇu thang bÓ ®Ó phôc vô cho viÖc lªn xuèng trong qui tr×nh thao t¸c t¹i bÓ cña ngêi c«ng nh©n giao nhËn - Lç ¸nh s¸ng ®îc ®Æt trªn n¾p bÓ trô ®øng cã t¸c dông ®Ó th«ng giã tríc khi lau chïi bÓ, söa ch÷a vµ kiÓm tra bªn trong bÓ - Lç ngêi chui cã t¸c dông ®Ó ®i vµo trong bÓ khi tiÕn hµnh lau chïi, söa ch÷a bªn trong bÓ, lç ngêi chui ®îc ®Æt ngay t¹i vµnh th©n thø nhÊt cña bÓ trô ®øng - Lç ®o lêng lÊy mÉu cã t¸c dông th¶ c¸c thiÕt bÞ ®o, thiÕt bÞ lÊy mÉu trong trêng hîp x¸c ®Þnh ®é cao møc nhiªn liÖ, lç ®o lêng lÊy mÉu ®îc l¾p ®Æt trªn m¸i bÓ tru ®øng+ - Èng th«ng h¬i chØ dïng trªn c¸c bÓ trô ®øng ®Ó chøa dÇu nhên vµ mazut, èng nµy cã t¸c dông ®iÒu hoµ kh«ng gian h¬i nhiªn liÖu cña bÓ víi ¸p suÊt khÝ quyÓn - ¤ng tiÕp nhËn cÊp ph¸t dïng ®Ó nèi víi ®êng èng c«ng nghÖ tiÕp nhËn cÊp ph¸t, nhng èng nµy ®îc ®Æt ngay ë tÇng thÐp thø nhÊt cña bÓ thÐp h×nh trô ®øng - Van h« hÊp vµ van an toµn . Van h« hÊp kiÓu c¬ khÝ dïng ®Ó ®iÒu hoµ ¸p suÊt d vµ ch©n kh«ng trong bÓ chøa . Van h« hÊp l¾p kÕt hîp víi van ng¨n tia löa Cã t¸c dông ®iÒu chØnh bëi bÓ chøa trong giíi h¹n 20 – 200mm cét ncs vµ ng¨n tia löa tõ bªn ngoµi vµo trong bÓ chøa - Van an toµn kiÓu thuû lùc cã t¸c dông ®iÒu hoµ ¸p suÊt d hoÆc ch©n kh«ng trong bÓ chøa khi van h« hÊp kh«ng lµm viÖc, díi ¸p suÊt d tõ 55 – 60mm cét níc vµ ch©n kh«ng 35 – 40mm cét níc - Hép ng¨n tia löa, ®îc l¾p trªn bÓ chøa phÝa díi van h« hÊp lo¹i kh«ng kÕt hîp cã t¸c dông ng¨n chÆn sù ph¸t sinh ngän löa hoÆc tia löa bªn trong bÓ chøa - Van b¶o vÖ cã t¸c dông h¹n chÕ hao hôt mÊt m¸t nhiªn liÖu trong trêng hîp ®êng èng bÞ vì hoÆc khi van hai chiÒu chÝnh cña bÓ chøa bÞ hang hãc, van b¶o vÖ l¾p ë ®Çu cuèi èng tiÕp nhËn cÊp ph¸t quay vµo phÝa trong bÓ chøa - Bé ®iÒu khiÓn cña van b¶o vÖ ®îc l¾p ë phÝa trªn cña èng tiÕp nhËn cÊp ph¸t cã t¸c dông ®Ó më van b¶o vÖ, gi÷ cho nã ë t thÕ më vµ ®ãng van b¶o vÖ l¹i - Van xi ph«ng cã t¸c dông ®Þnh kú x¶ níc l¾ng lÉn trong bÓ chøa - ThiÕt bÞ ®o møc nhiªn liÖu trong bÓ chøa: Víi môc ®Ých tiÕt kiÖm thêi gian ®o møc nhiªn liÖu trong bÓ chøa ®ång thêi ®¶m b¶o kiÓm tra dÔ dµng ®îc møc nhiªn liÖu - ThiÕt bÞ cøu ho¶ phô thuéc vµo thÓ tÝch bÓ chøa ngêi ta cã thÓ l¾p ®Æt trªn bÓ ®Õn 6 b×nh bät có ho¶ hçn hîp vµ c¸c b×nh bät cè ®Þnh cã t¸c dông ®Ó ®Èy bät ho¸ häc vµ bät khÝ c¬ häc vµo bÓ khi trong bÓ cã sù cè bÞ ch¸y - Van c¹nh bÓ - HÖ thèng tiÕp ®Þa ®Ó tr¸nh hiÖn tîng sÐt ®¸nh vµo bÓ thêng bè trÝ trªn mçi bÓ tõ 3 – 6 cét thu l«i 8 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 - HÖ thèng tíi m¸t dïng ®Ó lµm m¸t bÓ khi trêi n¾ng to n®Ó gi¶m hao hôt x¨ng dÇu do bay h¬i - HÖ thèng tho¸t níc II.2/ VÊn ®Ò hao hôt, nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p phßng chèng: II.2.1) TÝnh cÊp b¸ch cña vÊn ®Ò chèng hao hôt x¨ng dÇu: Hao hôt x¨ng dÇu do vËn chuyÓn hay do qu¸ tr×nh tån chøa sÏ ¶nh hëng tiªu cùc tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh x¨ng dÇu vµ vµ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng. NÕu lîng hao hôt x¨ng dÇu trong thùc tÕ t¨ng lªn sÏ gi¶m hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh kÓ tõ kh©u nguån hµng cho ®Õn kh©u kh¸ch hµng tiªu dïng. Bëi v× hao hôt lµm gi¶m tæng lîng hµng h¸o trong qu¸ tr×nh kinh doanh. BÖn c¹nh ®ã, sù hao hôt x»ng dÇu sÏ kÐo theo nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®èi víi m«i trêng. Ngoµi ra, nh÷ng hao hôt, nh÷ng hao hôt mang tÝnh chÊt sù cè kÜ thuËt nh dß rØ, dß ch¶y khái ®êng èng vËn chuyÓn hoÆc c¸c bÓ chøa sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng ho¶ ho¹n g©y nªn nh÷ng thiÖt h¹i to lín c¶ vÒ ngêi vµ cña. Bëi vËy tÝnh cÊp b¸ch vµ cÇn thiÕt cña vÊn ®Ò chèng hao hôt x¨ng dÇu xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®ßi hái thùc tÕ cña qu¸ tr×nh kinh doanh x¨ng dÇu, còng nh nh÷ng ®ßi hái mang tÝnh chÊt x· héi. Hay nãi c¸ch kh¸c vÊn ®Ò chèng hao hôt x¨ng dÇu cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi vµ vÊn ®Ò b¶o ®¶m an toµn cho qu¸ tr×nh kinh doanh x¨ng dÇu nãi chung. II.2.2) C¸c d¹ng hao hôt vµ nguyªn nh©n g©y ra c¸c hao hôt ®ã : Tõ n¬i khai th¸c, chÕ biÕn ®Õn tiªu dïng dÇu má vµ c¸c s¶n phÈm dÇu má, ®Òu bÞ hao hôt. Møc ®é hao hôt nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn, ph¬ng tiÖn chøa ®ùng vµ b¶o qu¶n, nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt khÝ trêi xung quanh. C¸c nguyªn nh©n g©y ra hao hôt thêng lµ do bay h¬i, rß rØ, trµn v·i hoÆc do lÉn lén c¸c s¶n phÈm dÇu má víi nhau. C¸c d¹ng hao hôt chia thµnh c¸c lo¹i: - Hao hôt vÒ sè lîng: Do rß rØ, trµn v·i do b¬m chuyÓn, dÝnh b¸m trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. - Hao hôt vÒ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng: x¶y ra do bay h¬i, hiÖn tîng nµy hao hôt kh«ng nh÷ng vÒ sè lîng mµ chÊt lîng còng bÞ sót kÐm. - Hao hôt vÒ chÊt lîng: S¶n phÈm dÇu bÞ kÐm, mÊt phÈm chÊt trong khi sè lîng vÉn cßn nguyªn. a. Hao hôt vÒ sè lîng: D¹ng hao hôt nµy phô thuéc vµo c¸c yÕu tè: 9 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 - Tr¹ng th¸i kü thuËt cña m¸y mãc, thiÕt bÞ trong kho dÇu, hÖ thèng èng dÉn vµ tr¹m b¬m chuyÓn, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn. - Møc ®é thao t¸c chÝnh x¸c cña ngêi c«ng nh©n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. - Møc ®é dÝnh b¸m cña c¸c lo¹i s¶n phÈm dÇu má trong ph¬ng tiÖn chøa ®ùng, vËn chuyÓn. * Nguyªn nh©n: - Do viÖc b¶o qu¶n, söa ch÷a c¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, tån chøa, b¬m chuyÓn kh«ng ®óng thêi gian quy ®Þnh. Cô thÓ nh bÓ, èng dÉn han rØ, bÞ thñng, c¸c mÆt bÝt nèi c¸c èng dÉn kh«ng kÝn, dß ch¶y qua khe hë trong c¸c m¸y b¬m, n¾p cæ xitec kh«ng kÝn. - Do ngêi c«ng nh©n thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm g©y trµn, v·i trong qu¸ tr×nh xuÊt nhËp. - Do dÝnh b¸m trong c¸c ph¬ng tiÖn v©n chuyÓn chøa ®ùng (®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã ®é nhít cao nh dÇu nhên c¸c lo¹i). * BiÖn ph¸p kh¾c phôc: - TiÕn hµnh b¶o dìng söa ch÷a ®Þnh kú c¸c trang thiÕt bÞ trong kho dÇu vµ kÞp thêi kh¾c phôc khi cã sù cè x¶y ra. - Chó ý tíi gio¨ng, ®Öm lãt kÝn trong c¸c m¸y b¬m, c¸c mÆt bÝt nèi c¸c èng, c¸c thiÕt bÞ l¾p r¸p trªn bÓ chøa. - §Ó tr¸nh trµn v·i chØ chøa 95% thÓ tÝch cña bÓ, ®èi víi ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn nh «t« xitec, phuy chøa ®Õn 97% thÓ tÝch. - Kh«ng ®Ó sù cè x¶y ra t¹i bÓ chøa, èng dÉn vµ ph¶i nhanh chãng kh¾c phôc dß ch¶y khi chóng võa míi xuÊt hiÖn (®èi víi bÓ lín ph¶i cã ®ª ®¾p xung quanh, cã r·nh, hè g¹n dÇu thu håi phÇn x¨ng dÇu trµn v·i). b. Hao hôt vÒ sè lîng vµ chÊt lîng : §ã lµ nh÷ng hao hôt do bay h¬i x¶y ra: - " Thë lín" t¹i c¸c bÓ ®¹ng nhËp. - " Thë nhá" t¹i c¸c bÓ tån chøa tÜnh - " Thë ngîc" t¹i c¸c bÓ ®ang xuÊt Trong x¨ng dÇu nhÑ cã mét lîng lín hçn hîp h÷u c¬ dÔ bay h¬i. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ tÝnh bay h¬i cña cña x¨ng dÇu lµ ¸p suÊt h¬i b·o hoµ. ¸p suÊt h¬i b·o hoµ cµng cao th× kh¶ ng¨ng bay h¬i cµng lín. Do vËy tæn thÊt do bay h¬i chñ yÕu lµ x¨ng nhiªn liÖu, nhiªn liÖu diªzel vµ dÇu ho¶ cã ¸p suÊt h¬i b·o hoµ lín 10 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 h¬n nhiÒu nªn tæn thÊt do do nguyªn nh©n nµy lµ thø yÕu. Lîng x¨ng tho¸t ra ngoµi kh«ng khÝ ®îc tÝnh theo c«ng thøc: X: Khèi lîng x¨ng cã trong mét kg kh«ng khÝ, kg. X = Mh ϕPbh × Mkk P +ϕPbh Mh: khèi lîng phÇn tö cña x¨ng. Mbh: khèi l«ùng phÇn tö cña kh«ng khÝ . ϕ: ®é b·o hoµ cña x¨ng. Pbh: ¸p suÊt h¬i b·o ho· cña x¨ng tÝnh ra mmHg ë 37,80c. Khi t¨ng ¸p suÊt h¬i b·o ho· cña x¨ng thªm mét ®¬n vÞ psi th× lîng x¨ng bay h¬i t¨ng lªn 15-17%. Khi t¨ng hÖ sè b·o ho· ϕ lîng x¨ng bay h¬i t¨ng lªn rÊt nhiÒu. §iÒu ®ã cho thÊy r»ng nh÷ng quy tr×nh xuÊt nhËp x¨ng dÇu cÇn ®îc tu©n thñ nghiªm ngÆt ®Ó tr¸nh tiªu hao x¨ng do bay h¬i. ViÖc xuÊt vµ ngay x¨ng vµ bÓ chøa lµ víi môc ®Ých gi¶m hÖ sè hao mßn ϕ trong kh«ng khÝ míi vµo bÓ khi xuÊt. Ngoµi yÕu tè trªn cãn cã ¶nh hëng tõ bªn ngoµi g©y nªn c¸c yÕu tè méi trêng nh: bøc x¹ nhiÖt mÆt trêi, nhiÖt ®é, nhiÖt ®é, tèc ®é giã... g©y ra tæn thÊt bay h¬i trong kho¶ng trèng chøa h¬i trong bÓ, hÇu nh lóc nµo còng th«ng ra bªn ngoµi, ®ång thêi c¸c phÇn cÊt nhÑ nhÊt cña s¶n phÈm dÇu còng bÞ thÊt tho¸t ra ngoµi khÝ quyÓn. Do ®ã lîng x¨ng thùc tÕ gi¶m, lîng x¨ng dÇu bÞ mÊt ®i cµng nhiÒu . S thÊt tho¸t ë bÓ chøa gåm c¸c nguyªn nh©n g©y ra: * Tæn thÊt do " Thë nhá ": NÕu nhiÖt ®é m«i trêng thay ®æi th× dÉn ®Õn sù thay ®æi nhiÖt ®é bªn trong bÓ chøa sinh ra lµm tæn thÊt bÓ chøa tÜnh. Ban ngµy trêi n¾ng lµm nhiÖt ®é t¨ng lµm t¨ng thÓ tÝch hçn hîp kh«ng khÝ - h¬i x¨ng trong bÓ vµ nhiÖt ®é líp x¨ng dÇu t¹i bÒ mÆt tho¸ng gåm toµn phÇn tö, nhê t¨ng nång ®é h¬i x¨ng dÇu vµ t¨ng ¸p suÊt ë kho¶ng kh«ng trong bÓ , khi ¸p suÊt t¨ng vît trÞ sè giíi h¹n cña van thë th× hçn hîp kh«ng khÝ - x¨ng dÇu tho¸t ra ngoµi. Ngîc l¹i ban ®ªm nhiÖt ®é trong bÓ gi¶m xuèng, thÓ tÝch trong bÓ co l¹i, mét phÇn bÞ ngng tô lµm ¸p suÊt h¬i trong bÓ gi¶m, khi ¸p suÊt gi¶m xuèng qu¸ møc ch©n kh«ng mµ van thë cho phÐp th× kh«ng khÝ bªn ngoµi trµn vµo. §ã lµ qu¸ tr×nh thë ra, hót vµo cña tæn thÊt " Thë nhá ". §é chøa ®Çy cña bÓ còng ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh hao hôt x¨ng dÇu Hao hôt " Thë nhá " cña bÓ 8000 m3 (tÝnh cho mét ngµy) ¸p suÊt h¬I §é chøa ®Çy cña bÓ 11 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 0.5 0.6 0.7 0.8 7psi (3.27kg/m3) 432 345 259 173 8 psi(4.3kg/m3) 568 454 341 227 9psi (5.77kg/m3) 762 609 457 305 Qua b¶ng trªn ta thÊy r»ng ®é chøa ®Çy cña c¸c bÓ lµ rÊt quan träng trong viÖc h¹n chÕ tæn thÊt do h« hÊp nhá. Tæn thÊt do " Thë lín ": khi tiÕp nhËn hoÆc cÊp ph¸t x¨ng dÇu, sinh ra tæn thÊt " Thë lín " lîng x¨ng dÇu n¹p vµo chiÕm thÓ tÝch ra nÐn khÝ, thÓ tÝch h¬i x¨ng dÇu co l¹i nÕu ¸p suÊt hçn hîp vît qu¸ ¸p suÊt giíi h¹n cña van thë th× hçn hîp h¬i x¨ng dÇu sÏ ®i ra ngoµi g©y ra tçn thÊt, ¸p suÊt giíi h¹n cña van cµng lín th× sù tho¸t h¬i hçn hîp chËm l¹i h¬n. Tæn thÊt khi cÊp ph¸t x¨ng dÇu thÊp h¬n. Khi cÊp ph¸t x¨ng dÇu thÓ tÝch chÊt láng gi¶m lîng kh«ng khÝ bªn ngoµi sÏ trµn vµo sau khi cÊp ph¸t x¨ng lµm t¨ng nång ®é hçn hîp trong bÓ, khi ¸p suÊt hçn hîp h¬i vît qu¸ ¸p suÊt giíi h¹n cña van thë, hçn hîp khÝ chui ra ngoµi g©y tæn thÊt. §Ó minh ho¹ sù phô thuéc cña ¸p suÊt h¬i víi ®é b·o hoµ cña x¨ng ta xÐt ®Õn b¶ng sè liÖu sau: Hao hôt " Thë lín " cña bÓ 2000 m3 : 0.25 0.5 0.75 1 7psi 960 2200 3940 6540 8psi 1100 2640 4900 8600 9psi 1280 3120 6060 11540 ϕ ¸p suÊt h¬i Qua c¸c vÊn ®Ò trªn ta thÊy nh÷ng ¶nh hëng , yÕu tè g©y nªn tæn thÊt bay h¬i lµ : - TÝnh bay h¬i cña x¨ng dÇu lµ yÕu tè c¬ b¶n, nã ®îc ®Æc trng bëi ¸p suÊt h¬i b·o hoµ. 12 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 - NhiÖt ®é bªn ngoµi, nhiÖt ®é kh«ng gian bªn trong trªn mÆt tho¸ng thay ®æi g©y ra gi·n në thÓ tÝch tõ do sinh ra " Thë nhá ". - Sù thay ®æi thÓ tÝch trong bÓ chøa g©y khi xuÊt nhËp g©y ra tæn thÊt " Thë lín ". Ngoµi ra cßn cã tæn thÊt do x¶y ra hiÖn tîng " Thë ngîc " nh sau: Trong qu¸ tr×nh xuÊt x¨ng dÇu, kho¶ng trèng chøa h¬i trong bÓ t¨ng lªn, ¸p suÊt h¬i rتng phÇn cña s¶n phÈm dÇu má gi¶m vµ ¸p suÊt chung trong bÓ còng gi¶m, kh«ng khÝ tõ ngoµi sÏ vµo bÓ chøa. KÕt côc lµ x¨ng dÇu bay h¬i ®Ó trung hoµ lîng kh«ng khÝ míi vµo. Qu¸ tr×nh bay h¬i ®ã x¶y ra cho tíi khi ¸p suÊt chung lín h¬n ¸p suÊt khÝ trêi. Van thë më, hçn hîp kh«ng khÝ - h¬i x¨ng sÏ tho¸t ra ngoµi vµ g©y hao hôt. * BiÖn ph¸p gi¶m hao hôt do " Thë nhá ": - Tån chøa x¨ng dÇu trong bÓ chøa theo ®óng kh¶ n¨ng chøa ®Çy tõ 95% ®Õn 97% thÓ tÝch (®Ó gi¶m kho¶ng trèng chøa h¬i). - Dïng ¸p suÊt ®Ó gi÷ h¬i x¨ng dÇu (nh van thë) - LÊy mÉu vµ ®o møc x¨ng dÇu vµo s¸ng sím lµ lóc cã cêng ®é bay h¬i nhá nhÊt - Gi÷ nhiÖt ®é trong bÓ chøa æn ®Þnh. * BiÖn ph¸p gi¶m hao hôt do " Thë lín ": - NhËp x¨ng dÇu vµo bÓ chøa ë díi mÆt chÊt láng (tøc lµ tõ díi ®¸y lªn) - ViÖc b¬m chuyÓn trong néi bé kho ph¶i h¹n chÕ ®Õn møc tèi thiÓu. - Rót ng¾n thêi gian nhËp. * BiÖn ph¸p gi¶m hao hôt " Thë ngîc ": - T¨ng nhanh c«ng suÊt b¬m, xuÊt nhanh, xuÊt hÕt vµ nhËp ®Çy ngay c. Hao hôt vÒ chÊt lîng : PhÇn hao hôt nµy x¶y ra do dù lÉn lén c¸c lo¹i s¶n phÈm dÇu má víi nhau trong qu¸ tr×nh b¬m chuyÓn, b¶o qu¶n, tån chøa vµ vËn chuyÓn. * Nguyªn nh©n: - Do thiÕu thËn träng vµ thùc hiÖn kh«ng ®óng c¸c qui tr×nh tiÕp nhËn, tån chøa, cÊp ph¸t. - Do b¶o qu¶n bÞ lÉn níc, lÉn t¹p chÊt c¬ häc. 13 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 - Do lo¹i hµng bÞ biÕn ®éng khi ph¬ng tiÖn ®ang chøa lo¹i nµy chuyÓn sang chøa lo¹i kh¸c. - Do trong qu¸ tr×nh xóc röa ph¬ng tiÖn, bÓ chøa kh«ng s¹ch ®óng qui ®Þnh. - Do bÞ lÉn lén chñng lo¹i, ký m· hiÖu VÝ dô: X¨ng lÉn Diesel cã cÆn cao, t¹o tµn, muéi trong ®éng c¬ g©y mµi mßn chi tiÕt m¸y. Diesel lÉn x¨ng lµm nhiÖt ®é b¾t ch¸y cña Diesel gi¶m xuèng, g©y nguy hiÓm ®èi víi hiÖn tîng næ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n.TC-1 lÉn x¨ng t¹o nót h¬i khi bay trªn tÇng cao, ¸p suÊt thÊp lµm ngõng viÖc cung cÊp nhiªn liÖu vµo ®éng c¬... d. BiÖn ph¸p b¶o dìng bÓ vµ thë: ViÖc b¶o dìng bÓ vµ van thë lµ rÊt cÇc thiÕt ®èi víi c¸c bÓ tån chøa x¨ng dÇu. Trªn nãc cã chøa van thë vµ lç lÊy mÉu v× vËy nÕu bÓ hë th× sÏ cã sù th«ng giã g©y ra tæn thÊt. Thêng xuyªn gi÷ ®é kÝn vµ b¶o dìng bÓ nh»m h¹n chÕ sù hao hôt dÇu bay h¬i. e. C¸c biÖn ph¸p kü thuËt chuyªn dông ®Ó gi¶m bít hao hôt: - Tån chøa x¨ng dÇu díi ¸p suÊt cao, bÓ chøa cã cÊu tróc ®Æc biÖt, chÞu ¸p suÊt cao cì 1000 ÷1200 mm cét níc. N©ng cao ¸p suÊt cña bÓ lªn 20 mm cét níc th× sÏ gi¶m tæn thÊt do h« hÊp xuèng 20-30 %. - Gi¶m bít hoÆc bá h¼n kho¶ng trèng chøa h¬i, sö dông bÒ mÆt phao, phao måi lµm b»ng chÊt dÎo, bi cÇu rçng. - TËp trung h¬i x¨ng dÇu tõ c¸c bÓ chøa (nèi th«ng khÝ h¬i gi÷a c¸c bÓ víi nhau) - Gi¶m biªn ®é dao ®éng nhiÖt cña kho¶ng trèng chøa h¬i. Sù thay ®æi nhiÖt ®é gi÷a ngµy vµ ®ªm lµ nguyªn nh©n g©y ra tæn thÊt do " Thë nhá ", do ®ã gi¶m chªnh lÖnh nhiÖt ®é lµ biÖn phÊp cã hiÖu qu¶ kh¾c phôc " Thë nhá ". Cã thÓ lµm líp ph¶n x¹ nhiÖt, s¬n tr¸t, lµm bÓ trong hang, ch«n bÓ ngÇm díi ®Êt, tíi m¸t b»ng níc. BiÖn ph¸p lµm m¸t bÓ chøa b»ng c¸ch phun tíi cho nh÷ng bÓ næi trªn m¾t ®Êt vÒ mïa hÌ cã thÓ lµm gi¶m 60 % tæn thÊt do " Thë nhá ". II.3/ VËn chuyÓn x¨ng dÇu: II.3.1) VËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng ®êng èng ngÇm: ViÖc vËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng ®êng èng ph¶i ®îc thùc hiÖn theo ®óng qui ph¹m khai th¸c kü thuËt c«ng tr×nh ®êng èng chÝnh dÉn x¨ng dÇu do Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1634/SD-QLKT ngµy 12.8.1963. 14 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 C¸c ®¬n vÞ tham gia vµo c«ng t¸c giao nhËn x¨ng dÇu b»ng ®êng èng ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt cÇn thiÕt phôc vô cho c«ng t¸c xuÊt nhËp-b¬m chuyÓn. Ph¬ng thøc giao nhËn b»ng ®êng èng th× mét bªn ph¶i cö ®¹i diÖn cña m×nh ®Õn bªn kia vµ ph¶i thêng xuyªn th«ng b¸o cho bªn kia biÕt sè lîng, chñng lo¹i, thêi gian tiÕn hµnh b¬m ®Ó bªn kia biÕt vµ chuÈn bÞ tèt ®iÒu kiÖn ®Ó giao nhËn. ViÖc ®o tÝnh tríc vµ sau khi nhËn ph¶i ®îc thùc hiÖn chÆt chÏ theo ®óng qui ®Þnh ®Ò ra. Nghiªm cÊm viÖc tù ®éng më van èng kh«ng liªn quan trong qu¸ tr×nh giao nhËn x¨ng dÇu. C¸c lo¹i hao hôt x¨ng dÇu trong khu bÓ cña tr¹m b¬m chuyÓn bao gåm: - Bay h¬i do " Thë lín " vµ " Thë nhá ", " Thë ngîc ", do h¬i tho¸t ra do khe hë cña cña m¸i vµ thµnh bÓ t¹i vïng kho¶ng trèng chøa h¬i trong bÓ chøa (c¸c lç cöa trªn m¸i bÞ hë, c¸c khe hë t¹i vÞ trÝ kh¸c nhau trªn m¸i... ) - Hao hôt khi thùc hiÖn nguyªn c«ng qu¶n lý bÓ chøa (®o møc x¨ng dÇu, lÊy mÉu ...) - Hao hôt do cä röa cÆn dÇu trong bÓ (sóc röa bÓ ) - Hao hôt khi x¶ níc lãt. - Rß rØ do bÓ vµ c¸c thiÕt bÞ cña bÓ bÞ háng. - Hao hôt t¹i c¸c dµn ®Æt b¬m trong tr¹m b¬m chuyÓn bao gåm : + Rß rØ bay h¬i t¹i c¸c phãt van chÆn trong c¸c m¸y b¬m vµ c¸c thiÕt bÞ ë c¸c b·i van c«ng nghÖ. + Hao hôt trªn tuyÕn èng bay h¬i qua c¸c khe hë trªn thiÕt bÞ kho¸ chÆn, rß rØ qua c¸c phít chÆn cña van, èng co gi·n vµ phít chÆn cña c¸c thiÕt bÞ kh¸c, dß ch¶y qua c¸c khe hë vµ lç ch©m kim trªn thµnh èng do èng bÞ rØ vµ tµn v·i khi cã sù cè. II.3.2) VËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng tµu thuû: C¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i thuû tham gia vµo qu¸ tr×nh giao nhËn x¨ng dÇu ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu kü thuËt cña tµu, xµ lan chuyªn chë x¨ng dÇu, ®îc trang bÞ ®Çy dñ c¸c dông cô nh thíc ®o, thíc thö níc, thö dÇu Ph¬ng thøc giao nhËn ®èi víi tµu xµ lan néi ®Þa lµ gi¸m ®Þnh t¹i ph¬ng tiÖn. Sè liÖu ®o tÝnh t¹i ph¬ng tiÖn lµ sè liÖu ph¸p lý ®Ó h¹ch to¸n Trong trêng hîp sau th× ph¶i gi¸m ®Þnh t¹i bÓ chøa: ë ®Çu giao vµ ®Çu nhËn ®Òu cã khu bÓ chøa dïng ®Ó giao nhËn biÖt lËp ®îc vµ râ rµng vÒ lu tr×nh c«ng nghÖ, cã barem dung tÝch vµ ®· ®îc kiÓm ®Þnh vµ ®îc Tæng c«ng ty kh¶o s¸t chÊp nhËn. 15 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 Qui tr×nh giao nhËn: - TiÕn hµnh chuÈn bÞ: C©n b»ng mím níc, chuÈn bÞ dông cô vµ ph¬ng tiÖn tiÕn hµnh lÊy mÉu thö. - TiÕn hµnh ®o tÝnh: §o tÝnh s¬ bé t¹i ph¬ng tiÖn do ph¬ng tiÖn tù thùc hiÖn ®Ó biÕt lîng hµng thùc tÕ cã trªn ph¬ng tiÖn. - §o tÝnh chÝnh x¸c sè liÖu tån ®Çu vµ tån cuèi cña kho bÓ chøa ®Ó x¸c ®Þnh lîng hµng thùc nhËn hoÆc thùc giao. C¸c s¶n phÈm x¨ng dÇu hao hôt trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn b»ng tÇu ch¹y trªn biÓn vµ ch¹y trªn s«ng thêng do c¸c nguyªn nh©n sau: - Bay h¬i trong khi xuÊt nhËp. - Hao hôt do qu¸ tr×nh b¬m chuyÓn t¹i bÕn c¶ng do " Thë lín " vµ " Thë ngîc ". - Rß rØ trong c¸c thiÕt bÞ hoÆc c¸c mèi nèi liªn kÕt ®êng èng (èng mÒm) gi÷a c¸c thiÕt bÞ cña tµu vµ ®Çu cÇu bÕn c¶ng, trong c¸c m¸y b¬m cña tµu dÇu vµ c¸c tr¹m b¬m trong kho. - Hao hôt trong khi chuyÓn ®æi lo¹i s¶n phÈm x¨ng dÇu vËn chuyÓn. - Hao hôt trong khi th¸o x¶ níc dÇu trªn tÇu. - Hao hôt do bay h¬i ë nhiÖt ®é cao vµ giã lïa m¹nh (" Thë nhá " trong khi vËn chuyÓn). - Hao hôt do dÝnh b¸m trªn thµnh tµu (líp cÆn chÕt) ë t¹i c¸c ng¨n chøa s¶n phÈm dÇu. II.3.3. VËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng «t« xitec: C¸c «t« xitec chuyªn chë x¨ng dÇu ph¶i ®¶m b¶o s¹ch kh« theo ®óng qui chÕ qu¶n lý phÈm chÊt. §Æc biÖt c¸c «t« xitec lµm nhiÖm vô giao nhËn nh mét dông cô ®o lêng ph¶i ®¶m b¶o theo ®óng TCVN 4126-85. Sau khi nhËn hµng xong, tríc khi cho ra khái kho, «t« ph¶i ®îc kiÓm tra theo tr×nh tù sau: - Cho xe ®Ëu ë vÞ trÝ c©n b»ng ®Ó x¨ng dÇu t¸ch níc theo qui ®Þnh, kiÓm tra møc ®ãng, x¸c ®Þnh khèi lîng x¨ng dÇu thùc xuÊt. - KiÓm tra l¹i møc dÇu t¹i kÐt dÇu ch¹y m¸y, so s¸nh víi møc tríc khi vµo kho nhËn hµng. Khi tiÕp nhËn x¨ng dÇu tõ «t« xitec nhËp vµo kho ph¶i kiÓm tra, ®o tÝnh chÆt chÏ lîng hµng thùc nhËn vµ qui vÒ lÝt ë 15 0C ®èi víi giao nhËn néi bé. 16 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 Giao nhËn b»ng «t« xitec ph¶i ®¶m b¶o nhËn ®ñ, tr¶ ®ñ, b¬m kh«, vÐt s¹ch. Nghiªm cÊm mäi h×nh thøc c¶i t¹o söa ®æi l¹i xitec mét c¸ch tuú tiÖn. C¸c d¹ng hao hôt khi vËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng «t« xitec: - Hao hôt dÇu trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn b»ng «tto xitÐc do " Thë lín ". - Hao hôt trªn däc ®êng ®i do n¾p xitÐc kh«ng ®ãng chÆt, kh«ng kÝn. - Hao hôt do trµn v·i trong khi xuÊt nhËp vµ dÝnh trªn xitÐc. II.3.4. VËn chuyÓn x¨ng dÇu b»ng wagon xitec: C¸c wagon xitec lµm nhiÖm vô chuyªn chë x¨ng dÇu ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt, cã barem dung tÝch ®· ®îc kiÓm ®Þnh vµ do c¸c c¬ quan ®o lêng nhµ níc cÊp (hoÆc ®¬n vÞ ®îc uû quyÒn). T¹i n¬i giao ph¶i kiÓm tra ®é s¹ch, ®é kÝn, c¸c yªu cÇu kü thuËt kh¸c vµ c¸c thñ tôc giÊy tê cÇn thiÕt, ®o tÝnh khèi lîng x¨ng dÇu th«ng qua viÖc ®o tÝnh dung tÝch vµ qui vÒ nhiÖt ®é 15 0C. Sè liÖu ®o tÝnh t¹i ph¬ng tiÖn lµ sè liÖu ph¸p lý ®Ó h¹ch to¸n. X¨ng dÇu bÞ hao hôt trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn theo ®êng s¾t do: - Bay h¬i trong khi xuÊt nhËp vµo wagon xitÐc - Bay h¬i theo däc ®êng vËn chuyÓn do n¾p xitÐc kh«ng kÝn - Rß rØ qua c¸c khe hë trong c¸c thiÕt bÞ cña dµn ®ãng x¨ng dÇu vµ c¸c m¸y b¬m trong tr¹m xuÊt nhËp, - Trµn v·i ra ngoµi xitÐc trong khi xuÊt nhËp vµ däc ®êng vËn chuyÓn cÆn tån kh«ng thÓ x¶ hÕt (gäi lµ cÆn chÕt) díi ®¸y xitÐc hoÆc do dÝnh b¸m trªn thµnh xitÐc. II.4/ An toµn ch¸y næ trong c¸c c«ng tr×nh x¨ng dÇu II.4.1. §Æc ®iÓm nguy hiÓm vÒ ch¸y næ trong c«ng tr×nh x¨ng dÇu X¨ng dÇu lµ mét mÆt hµng vËt t chiÕn lîc rÊt quan träng nã kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong nhiÒu ngµnh nh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, quèc phßng... song x¨ng dÇu l¹i r¸t nguy hiÓm vÒ ch¸y næ trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng còng nh khi s¶n xuÊt, xuÊt nhËp vËn chuyÓn x¶y ra sù cè. Ngêi ta ph©n x¨ng dÇu ra lµm hai lo¹i: -Lo¹i 1: (lo¹i dÔ ch¸y ) gåm c¸c lo¹i x¨ng dÇu cã nhiÖt ®é b¾t ch¸y cña h¬i nhá h¬n 450C vÝ du x¨ng A76, A92. 17 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 -Lo¹i 2: (lo¹i ch¸y ®îc) gåm c¸c lo¹i dµu cã nhiÖt ®é b¾t ch¸y cña h¬i lín h¬n 450C vÝ dô: dÇu ho¶, dÇu nhên. Kh¸i niÖm vÒ nhiÖt ®é b¾t ch¸y vµ nhiÖt ®é bïng ch¸y. + NhiÖt ®é b¾t ch¸y: NhiÖt ®é b¾t ch¸y cña h¬i x¨ng dÇu lµ nhiÖt ®é thÊp nhÊt cña h¬i x¨ng dÇu ®ã mµ khi ta ®a nguån nhiÖt tõ bªn ngoµi vµo th× hçn hîp h¬i x¨ng dÇu sÏ bèc ch¸y nhng kh«ng kÐo theo sù bèc ch¸y cña chÝnh x¨ng dÇu. + NhiÖt ®é tù bèc ch¸y : Lµ nhiÖt ®é thÊp nhÊt ®îc x¸c ®Þng b»ng ph¬ng ph¸o chuÈn khi bÞ qu¸ nhiÖt dÉn ®Õn nhiÖt ®é ®ã th× hçn hîp nãi trªn tù bèc ch¸y kh«ng cÇn ®a ngän löa tõ bªn ngoµi vµo. II.4.2) §Æc ®iÓm nguy hiÓm ch¸y næ x¨ng dÇu: X¨ng dÇu lµ mét lo¹i chÊt láng rÊt nguy hiÓm vÒ ch¸y næ. Sau ®©y lµ nh÷ng tÝnh chÊt nguy hiÓm ch¸y næ cña x¨ng dÇu . a. X¨ng dÇu lµ mét lo¹i chÊt láng b¾t h¬i ë nhiÖt ®é thÊp C¸c lo¹i x¨ng b¾t ch¸y ë nhiÖt ®é rÊt thÊp vÝ dô nh x¨ng A76 cã nhiÖt ®é b¾t ch¸y lµ -390C, x¨ng A74 cã nhiÖt ®é b¾t ch¸y lµ -370C . Tõ tÝnh chÊt trªn ta kÕt luËn: ë ®Êt níc ta trong bÊt k× ®iÒu kiÖn khÝ hËu nµo còng t¹o nªn m«i trêng nguy hiÓm vÒ ch¸y næ. b. X¨ng dÇu kh«ng tan trong níc vµ cã tû träng nhÑ h¬n níc X¨ng dÇu cã tû träng nhÑ h¬n níc (tõ 0.7-0.9) v× vËy x¨ng dÇu cã kh¶ n¨ng ch¸y lan trªn mÆt níc. c. H¬i x¨ng dÇu nÆng h¬n kh«ng khÝ 5.5 lÇn. H¬i x¨ng dÇu bay lªn thêng bay lµ lµ mÆt ®Êt tÝch tô ë nh÷ng chç tròng, kÝn giã kÕt hîp víi oxy kh«ng khÝ t¹o thµnh m«i trêng nguy hiÓm ch¸y næ. KÕt luËn: trong x¨ng dÇu ph¶i thêng xuyªn vÖ sinh c«ng nghiÖp d. X¨ng dÇu khi ch¸y to¶ ra nhiÖt lîng lín Do ¶nh hëng cña bøc x¹ nhiÖt, khi ch¸y mét ®¸m x¨ng dÇu sÏ lµm cho mét vïng réng lín xung quanh bÞ ®«t¸ nãng vµ ch¸y c¸c vËt xung quanh sÏ dÉn ®Õn ch¸y lan vµ viÖc tiÕp cËn cøu ch÷a sÏ hÕt søc khã kh¨n e. X¨ng dÇu cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh tÜnh ®iÖn X¨ng dÇu lµ mét lo¹i chÊt láng hÇu nh kh«ng dÉn ®iÖn, trong qu¸ tr×nh b¬m rãt x¨ng dÇu bÞ x¸o trén m¹nh ma s¸t víi nhau, víi thµnh èng... c¸c ®iÖn 18 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 tÝch ph¸t sinh ra tÝch tô l¹i khi ®¹t ®Õn hiÖu ®iÖn thÕ nhÊt ®Þnh th× ph¸t ra tia löa ®iÖn. f. X¨ng dÇu cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh sunphua s¾t. Trong x¨ng dÇu lu«n cã mét hµm lîng S tån t¹i díi d¹ng H2S hoµ tan hoÆc bay h¬i. Do lîng H2S nµy ¨n mßn vµo ®êng èng, bÓ lµm b»ng s¾t vµ t¹o thµnh sunphua s¾t. C¸c sunphua søt nµy t¸c dông víi oxy kh«ng khÝ t¹o ra ph¶n øng lªn tíi nhiÖt ®é cao (cã thÓ ®¹t tíi 6000C ) lèn h¬n nhiÖt ®é tù b¾t ch¸y vµ g©y ch¸y hçn hîp. g. Tèc ®é ch¸y lan cña x¨ng dÇu rÊt nhanh. Do ®ã, nÕu ®¸m ch¸y x¨ng dÇu x¶y ra kh«ng ®îc dËp t¾t kÞp thêi dÔ ph¸t triÓn thµnhnh÷ng ®¸m ch¸y lín. h. X¨ng dÇu cã tÝnh ®éc h¹i H¬i x¨ng dÇu rÊt ®éc ®Æc biÖt lµ x¨ng pha ch× nÕu tiÕp xóc kh«ng trang bÞ b¶o hé lao ®éng sÏ bÞ ngé ®éc cã khi dÉn ®Õn tö vong. II.4.3) Nguyªn t¾c dËp t¾t ®¸m ch¸y cña c¬ së -Khi cã ch¸y x¶y ra thñ trëng ®¬n vÞ lµ ngêi trùc tiÕp chØ huy cøu ch÷a ®¸m ch¸y. -B¸o ®éng trong toµn ®¬n vÞ b»ng kÎng hoÆc loa truyÒn thanh. -C¾t ®iÖn khu vùc ch¸y. -Gäi ®iÖn b¸o ch¸y cho ®éi ch÷a ch¸y chuyªn nghiÖp gÇn nhÊt hoÆc b¸o vÒ trung tÊm ch÷a ch¸y cña thµnh phè. -Tæ chøc cøu ngêi bÞ n¹n, ph©n t¸n hµng ho¸. -Tæ chøc lùc lîng ph¬ng tiÖn s½n cã kÞp thêi dËp t¾t ®¸m ch¸y. -Tæ chøc lùc lîng b¶o vÖ hµng ho¸ ®· cøu ®îc ra khái ®¸m ch¸y . -Cö ngêi ra ®ãn xe ch÷a ch¸y, híng dÉn nguån níc ch÷a ch¸y. -Phèi hîp lùc lîng chuyªn nghiÖp cøu ch÷a dËp t¾t ®¸m ch¸y. -TriÓn khai thùc hiÖn b¶o vÖ hiÖn trêng tæ chøc kh¾c phôc hËu qu¶ do ch¸y g©y ra II.4.4. C¸c lo¹i chÊt ch÷a ch¸y vµ ph¬ng tiÖn ch÷a ch¸y C¸c chÊt ch÷a ch¸y thêng dïng lµ chÊt dïng ®Ó t¸c dông vµo ®¸m ch¸y t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vµ duy tr× ®iÒu kiÖn ®ã trong 1 thêi gian ®Ó dËp t¾t ®¸m ch¸y ®ã. 19 B¸o C¸o Thùc TËp Tèt NghiÖp Ph¹m Ngäc S¸ng Líp HD3-K43 a. Níc Níc thêng dïng ®Ó ch÷a ch¸y v× nã s½n cã trong thiªn nhiªn, gi¸ thµnh rÎ vµ hiÖu qu¶ ch÷a ch¸y cao. Cã 2 lo¹i níc: Níc trªn bÒ mÆt tr¸i ®Êt vµ níc trong lßng ®Êt. -T¸c dông cña níc khi ch÷a ch¸y: + T¸c dông lµm l¹nh: Khi phun níc vµo ®¸m ch¸y v× níc cã kh¶ n¨ng thu nhiÖt ®é cao sÏ lµm gi¶m bít nhiÖt ®é ®¸m chaý cho tíi khi nhá h¬n nhiÖt ®é b¾t ch¸y cña chÊt ch¸y ®ã. + T¸c dông lµm lo·ng vµ lµm ng¹t: Mét lÝt níc ho¸ h¬i t¹o thµnh 1720lÝt h¬i níc do vËy khi ta phun níc vµo ®¸m ch¸y do nhiÖt ®é ®¸m ch¸y cao, h¬i níc bay lªn cã t¸c dông lµm lo·ng lîng «xy x©m nhËp vµo vïng ch¸y vµ t¹o thµnh mµng ng¨n gi÷a «xy vµ vïng ch¸y. -¦u ®iÓm khi dïng níc ch÷a ch¸y. + Níc cã s½n trong tù nhiªn, gi¸ thµnh rÎ, vËn chuyÓn dÔ dµng. + Níc cã kh¶ n¨ng khi phun t¹o thµnh ¸p suÊt cao ph¸ vì têng r·nh ng¨n t¹o ra lèi tho¸t n¹n. -Nhîc ®iÓm: + Kh«ng thÓ nh÷ng ®¸m ch¸y kim lo¹i ho¹t ®éng m¹nh nh kiÒm, kiÒm thæ vµ ®Æc biÖt lµ ®Êt ®Ìn. +Kh«ng thÓ dïng tia níc ®Æc ®Ó ch÷a nh÷ng ®¸m ch¸y cã nhiÖt ®é s«i 80 C. 0 + Kh«ng phun níc vµo c¸c ®¸m ch¸y cã mÆt hµng qøy hiÕm nh hµng ®iÖn tö, thuèc l¸... b. C¸t C¸t dïng ®îc ch÷a ch¸y phæ biÕn v× dÔ sö dông, gi¸ thµnh rÎ, cã hiÖu qu¶ cao ®èi víi nhiÒu lo¹i ®¸m ch¸y( chØ ch÷a c¸c ®¸m ch¸y nhá). c. Bät ch÷a ch¸y Bät ch÷a ch¸y lµ hÖ ph©n t¸n 2 pha bao gåm phÇn chøa khÝ, h¬i vµ c¸c chÊt láng. T¸c dông khi dïng bät ch÷a ch¸y nh sau: + T¸c dông lµm l¹nh: Khi phun bät lªn bÒ mÆt chÊt ch¸y láng ®o bøc x¹ nhiÖt cña ®¸m ch¸y, nhiÖt ®é cña líp chÊt láng lîng bät phun vµo bÞ ph¸ huû t¹o thµnh h¹t níc l¾ng vµo chÊt láng c¸c h¹t níc nµy th× nhiÖt ®é chÊt láng lµm cêng ®é ph¸ huû gi¶m . 20