Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
Lêi më ®Çu
HiÖn nay, §¶ng vµ nhµ N-íc ta chñ tr-¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞi
tr-êng nhiÒu thµnh phÇn cã sù qu¶an lý nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng X· héi chñ
nghÜa, më réng quyÒn tù do kinh doanh cña c¸c doang nghiÖp vµ c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ kh¸c. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ X· héi chñ nghÜa trong ®iÒu
kiÖn "më cöa vµ c¹nh "tranh kinh tÕ" ®ßi hái tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh
doanh ph¶i quan t©m ®Õn hai vÊn ®Ò cùc kú quan träng ®ã lµ: Gi¸ c¶ vµ chÊt
l-îng s¶n phÈm, hµng ho¸, trong ®ã chÊt l-îng s¶n phÈm hÇu nh- lµ mét yÕu
tè quyÕt ®Þnh. VËy ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o vÇ n©ng cao chÊt l-îng mét
c¸ch kinh tÕ nhÊt ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm ë c¸c doanh
nghiÖp trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hiÖn nay?
Trong ph¹m vi giíi h¹n, cuèn ®Ò ¸n nµy chØ xin ®-îc ®Ò cËp tíi viÖc
n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp trong n-íc.
Nh»m lµm s¸ng tá h¬n thùc tr¹ng vµ ®-a ra mét sè gi¶i ph¸p chÝnh nh»m n©ng
cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm n-íc
ngoµi, trong n-íc còng nh- trªn thÞ tr-êng thÕ giíi.
KÕt cÊu ®Ò tµi gåm cã 3 phÇn línx :
I. Lý luËn chung vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm .
II. Ph©n tÝch chÊt l-äng s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam hiÖn nay.
III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng
søc c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam trong thÞ tr-êng trong n-íc còng nhthÞ tr-êng ThÕ giíi.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
PhÇn I:
Lý luËn chung vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm
I. Tæng quan vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm
1. Kh¸i niÖm vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm
Theo quan ®iÓm triÕt häc cña M¸c th× chÊt l-îng s¶n phÈm lµ møc ®é,
th-íc ®o biÓu thi gi¸ trÞ sö dông cña nã. Gi¸ trÞ sö dông cña mét s¶n phÈm lµm
nªn tÝnh h÷u Ých cña s¶n phÈm ®ã vµ nã chÝnh lµ chÊt l-îng cña s¶n
phÈm.(Gi¸o tr×nh QTKDTH_Trung t©m qu¶n trÞ kinh doanh tæng hîp)
Theo quan ®iÓm cña hÖ thèng X· héi chñ nghÜa tr-íc ®©y th× chÊt l-îng
s¶n phÈm lµ tæng hîp nh÷ng ®Æc tÝnh kinh tÕ kü thuËt néi t¹i ph¶n ¸nh gi¸ trÞ
sö dông vµ chøc n¨ng cña s¶n phÈm ®ã ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ®Þnh tr-íc cho
nã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh vÒ kinh tÕ kü thuËt (Gi¸o tr×nh
QTKDTH_Trung t©m qu¶n trÞ kinh doamh tæng hîp). §©y lµ mét ®Þnh nghÜa
xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm cña c¸c nhµ s¶n xuÊt. VÒ mÆt kinh tÕ quan ®iÓm nµy
ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt cña s¶n phÈm qua ®ã dÔ dµng ®¸nh gi¸ ®-îc møc ®é
chÊt l-îng s¶n phÈm ®¹t ®-îc tõ ®ã x¸c ®Þnh ®-îc râ rµng nh÷ng ®Æc tÝnh vµ
nh÷ng chØ tiªu nµo cÇn hoµn thiÖn. Tuy nhiªn, chÊt l-îng s¶n phÈm chØ ®-îc
xem xÐt mét c¸ch biÖt lËp, t¸ch rêi víi thÞ tr-êng lµm cho chÊt l-îng s¶n
phÈm kh«ng thùc sù g¾n víi nhu cÇu vµ sù vËn ®éng biÕn ®æi cña nhu cÇu thÞ
tr-êng, víi hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
Theo gi¸o s- Ishikawa chuyªn gia vÒ chÊt l-îng cña NhËt B¶n cho r»ng:
"ChÊt l-îng lµ sù tho¶ m·n nhu cÇu thÞ tr-êng víi chi phÝ thÊp nhÊt ".(Qu¶m
lý chÊt l-îng theo ph-¬ng ph¸p NhËt.Kaoru Ixikaoa. NXB KH_KT 1990)
Theo Feigenbaum: "chÊt l-îng s¶n phÈm lµ tËp hîp c¸c ®Æc tÝnh kü
thuËt c«ng nghÖ vµ vËn hµnh cña s¶n phÈm, nhê chóng mµ s¶n phÈm ®¸p øng
®-îc c¸c yªu cÇu cña ng-êi tiªu dïng khi sö dông s¶n phÈm". ( Qu¶n lý chÊt
l-îng ®ång bé. John.S.Oakard NXBTK 1994).
Cßn Juran th× ®Þnh nghÜa chÊt l-îng s¶n phÈm ®¬n gi¶n, ng¾n gän:
"ChÊt l-îng lµ sù phï hîp víi sö dông, víi c«ng dông". (Qu¶n lý chÊt l-îng
®ång bé. John.S.Oakard NXBTK 1994). PhÇn lín c¸c chuyªn gia vÒ chÊt
l-îng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng coi chÊt l-îng s¶n phÈm lµ sù phï hîp víi
nhu cÇu hay môc ®Ých sö dông cña ng-êi tiªu dïng.
Theo quan ®iÓm chÊt l-îng h-íng theo c«ng nghÖ th×: chÊt l-îng s¶n
phÈm lµ tæng tÝnh chÊt ®Æc tr-ng cña s¶n phÈm thÓ hiÖn ë møc ®é tho¶ m·n
nh÷ng yªu cÇu ®Þnh tr-íc cho nã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh vÒ kinh tÕ,
kü thuËt, x· héi.
ChÊt l-îng s¶n phÈm lµ mét hÖ thèng ®Æc tr-ng néi t¹i cña s¶n phÈm
®-îc x¸c ®Þnh b»ng nh÷ng th«ng sè cã thÓ ®o ®-îc hoÆc so s¸nh ®-îc. Nh÷ng
th«ng sè nµy lÊy ngay trong s¶n phÈm hoÆc gi¸ trÞ sö dông cña nã.
ChÊt l-îng s¶n phÈm lµ tËp hîp nh÷ng tÝnh chÊt cña s¶n phÈm cã kh¶
n¨ng tho¶ m·n ®-îc nh÷ng nhu cÇu phï hîp víi c«ng dông cña s¶n phÈm ®ã.
chÊt l-îng s¶n phÈm lµ sù phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn hoÆc tiªu chuÈn kü
thuËt.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
Nh- quan ®iÓm nµy chÊt l-îng s¶n phÈm ®-îc quy ®Þnh bëi ®Æc tÝnh néi
t¹i cña s¶n phÈm, kh«ng phô thuéc vµo yÕu tè bªn ngoµi. (Qu¶n trÞ chÊt l-îng
. GS NguyÔn Quang To¶n NXBTK 1995)
Phï hîp víi c«ng dông s¶n phÈm theo tiªu chuÈn ViÖt Nam TCVN
5814: 1994 th×: "ChÊt l-îng lµ tËp hîp c¸c ®Æc tÝnh mét thùc thÓ (®èi t-îng)
t¹o cho thùc thÓ (®èi t-îng) cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ®· nªu ra
hoÆc tiÒm Èn".
§Ó ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña c¸c quan
®iÓm trªn, tæ chøc tiªu chuÈn chÊt l-îng quèc tÕ ISO (Intenational for
Standard Organization) ®· ®-a ra kh¸i niÖm ISO cho r»ng: "chÊt l-îng s¶n
phÈm, dÞch vô lµ tæn thÓ c¸c chØ tiªu, nh÷ng ®Æc tr-ng cña s¶n phÈm, thÓ hiÖn
®-îc sù tho¶ m·n nhu cÇu trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªu dïng x¸c ®Þnh". (Qu¶n
trÞ chÊt l-îng trong doanh nghiÖp theo TCVN ISO 9000. PTS NguyÔn thÞ
§Þnh_ - NXBTK)
§©y cã thÓ nãi lµ mét kh¸i niÖm hiÖn ®¹i vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm, ®-îc
chÊp nhËn vµ sö dông réng r·i nhÊt.
2. Nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l-îng s¶n phÈm
ChÊt l-äng s¶n phÈm ®-îc ®¸nh gi¸ qua mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu cô
thÓ. Nh÷ng chØ tiªu chÊt l-îng ®ã chÝnh lµ c¸c th«ng sè kinh tÕ_ - kü thuËt vµ
c¸c ®Æc tÝnh riªng cã cña s¶n phÈm ph¶n ¸nh tÝnh h÷u Ých cña nã. Nh÷ng ®Æc
tÝnh nµy gåm cã:
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
+ TÝnh n¨ng t¸c dông cña s¶n phÈm
+ C¸c tÝnh chÊt c¬, lý, ho¸ nh- kÝch th-íc, kÕt cÊu, thµnh phÇn cÊu t¹o
+ C¸c chØ tiªu thÈm mü cña s¶n phÈm
+ Tuæi thä
+ §é tin cËy
+ §é an toµn cña s¶n phÈm
+ ChØ tiªu g©y « nhiÔm m«i tr-êng
+ TÝnh dÔ sö dông
+ TÝnh dÔ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n
+ DÔ ph©n phèi
+ DÔ söa ch÷a
+ TiÕt kiÖm tiªu hao nguyªn liÖu, n¨ng l-îng
+ Chi phÝ, gi¸ c¶
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
C¸c chØ tiªu nµy kh«ng tån t¹i ®éc lËp t¸ch rêi mµ cã mèi liªn hÖ chÆt
chÏ víi nhau. mçi lo¹i s¶n phÈm cô thÓ sÏ cã nh÷ng chØ tiªu mang tÝnh tréi vµ
quan träng h¬n nh÷ng chØ tiªu kh¸c. Mçi doanh nghiÖp ph¶i lùa chän vµ quyÕt
®Þnh nh÷ng chØ tiªu quan träng nhÊt lµm cho s¶n phÈm cña m×nh mang s¾c
th¸i riªng ph©n biÖt víi s¶n phÈm ®ång lo¹i kh¸c trªn thÞ tr-êng. Ngoµi ra c¸c
chØ tiªu an toµn ®èi víi ng-êi sö dông vµ x· héi, m«i tr-êng ngµy cµng quan
träng vµ trë thµnh b¾t buéc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. §Æc biÖt lµ ®èi víi
nh÷ng s¶n phÈm cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ vµ cuéc sèng cña con
ng-êi.
3. Nh÷ng nh©n tè t¹o nªn chÊt l-îng s¶n phÈm.
cChÊt l-îng s¶n phÈm ®-îc t¹o nªn tõ nhiÒu yÕu tè, nhiÒu ®iÒu kiÖn
trong chu kú sèng cña s¶n phÈm PLC (Product Life Cycle). Nã ®-îc h×nh
thµnh tõ khi x©y dùng ph-¬ng ¸n s¶n phÈm, thiÕt kÕ, lËp kÕ ho¹ch, chuÈn bÞ
s¶n xuÊt, s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ tiªu dïng. Nãi kh¸c ®i th× chÊt l-îng s¶n
phÈm ®-îc h×nh thµnh trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng cña
mét doanh nghiÖp, mét tæ chøc do nhiÒu yÕu tè quyÕt ®Þnh nh-
+ ChÊt l-îng m¸y mãc thiÕt bÞ sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
+ ChÊt l-îng lao ®éng
+ ChÊt l-îng Marketing
+ ChÊt l-îng nguyªn vËt liÖu
+ ChÊt l-îng qu¶n lý
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
+ ChÊt l-îng cung øng...
Nh- vËy chÊt l-îng kh«ng ph¶i chØ lµ thuéc tÝnh cña s¶n phÈm hµng ho¸
mµ ta vÉn th-êng nghÜ. ChÊt l-îng cã thÓ ¸p dông cho mäi thùc thÓ ®ã lµ chÊt
l-îng s¶n phÈm, chÊt l-în cña mét ho¹t ®éng, chÊt l-îng cña mét cña mét
doanh nghiÖp...
Tõ ®ã chóng ta thÊy r»ng chÊt l-îng s¶n phÈm ®-îc cÊu thµnh tõ rÊt
nhiÒu c¸c nh©n tè vµ c¸c nh©n tè nµy ®Òu cã vai trß quan träng ¶nh h-ëng tíi
chÊt l-îng s¶n phÈm, chóng ta cã thÓ thÊy râ h¬n qua chuçi gi¸ trÞ (The value
chain)
C¬ së h¹ tÇng cña c«ng ty
Nguån nh©n lùc
Ph¸t triÓn c«ng nghÖ
Cung øng
HËu cÇn
néi bé
S¶n xuÊt
Gi¸ trÞ
gia t¨ng
HËu cÇn
Marketing
bªn ngoµi
vµ b¸n
DÞch vô
hµng
(vÏ h×nh chuçi gi¸ trÞ)
4. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h-ëng tíi chÊt l-îng s¶n phÈm
Cã hai nhãm nh©n tè chÝnh ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm ®ã lµ:
+ Nhãm nh©n tè bªn trong
+ Nhãm nh©n tè bªn ngoµi
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
Nh- chóng ta ®· biÕt cã rÊt nhiÒu nh©n tè cÊu thµnh chÊt l-îng s¶n
phÈm vµ còng chÝnh nh÷ng nh©n tè nµy lµ nh©n tè ¶nh h-¬ng ®Õn chÊt l-îng
s¶n phÈm vµ ®-îc xÕp vµo nhãm nh©n tè bªn trong, ngoµi ra còng cßn cã
nhãm nh©n tè bªn ngoµi ¶nh h-ëng tíi chÊt l-îng s¶n phÈm.
4.1. Nhãm nh©n tè bªn trong
a. Lùc l-îng lao ®éng
Lùc l-îng lao ®éng cña mét doanh nghiÖp lµ nh©n tè ¶nh h-ëng cã tÝnh
quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm. §-îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt:
+ Tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ý thøc kû luËt, tinh thÇn lao ®éng hiÖp
t¸c cña ®éi ngò lao ®éng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng cã thÎ tù m×nh s¸ng
t¹o ra s¶n phÈm, kü thuËt c«ng nghÖ víi chÊt l-îng ngµy cµng tèt h¬n kh«ng?
+ Cã thÓ lµm chñ ®-îc c«ng nghÖ ngo¹i nhËp ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm víi chÊt l-îng mµ kü thuËt c«ng nghÖ quy ®Þnh hay kh«ng?
+ Cã kh¶ n¨ng æn ®Þnh vµ n©ng cao dÇn chÊt l-îng s¶n phÈm víi
chi phÝ kinh doanh chÊp nhËn ®-îc hay kh«ng?
b. Kh¶ n¨ng vÒ kü thuËt c«ng nghÖ
Kü thuËt c«ng nghÖ quy ®Þnh giíi h¹n tèi ®a cña chÊt l-îng s¶n phÈm:
kü thuËt c«ng nghÖ nµo th× sÏ cho chÊt l-îng s¶n phÈm t-¬ng øng. ChÊt l-îng
vµ tÝnh ®ång bé cña m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt ¶nh h-ëng ®Õn tÝnh æn ®Þnh cña
chÊt l-îng s¶n phÈm do m¸y mãc thiÕt bÞ ®ã s¶n xuÊt ra.
c. Nguyªn vËt liÖu vµ hÖ thèng tæ chøc nguyªn vËt liÖu.
Nguyªn vËt liÖu lµ nh©n tè trùc tiÕp cÊu thµnh s¶n phÈm, tÝnh chÊt cña
nguyªn vËt liÖu quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn tÝnh chÊt cña s¶n phÈm. Nªn chó ý
r»ng kh«ng ph¶i lµ tõng lo¹i mµ lµ tÝnh ®ång bé vÒ chÊt l-îng cña c¸c nguyªn
vËt liÖu tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Òu t¸c ®éng ®Õn tiªu thøc
chÊt l-îng s¶n phÈm. Ngµy nay, viÖc nghiªn cøu, ph¸t hiÖn vµ chÕ t¹o c¸c
nguyªn vËt liÖu míi ë tõng doanh nghiÖp dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi quan träng
vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
d. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt.
§©y lµ nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp, liªn tôc ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp. Cã thÓ nãi dï cã ®Çy ®ñ c¸c nh©n tè trªn nh-ng nhµ qu¶n lý,
®Æc biÖt lµ qu¶n lý s¶n xuÊt kh«ng tèt sÏ dÉn ®Õn lµm gi¶m hiÖu lùc cña c¶ ba
nh©n tè ®· nªu trªn, lµm gi¸n ®o¹n s¶n xuÊt, gi¶m chÊt l-îng nguyªn vËt liÖu
vµ lµm gi¶m thÊp tiªu chuÈn chÊt l-îng s¶n phÈm. Còng v× cã vai trß nh- vËy
nªn tæ chøc tiªu chuÈn chÊt l-îng quèc tÕ ®· tËp hîp, tæng kÕt vµ tiªu chuÈn
ho¸, ®Þnh h-íng nh÷ng thµnh tùu vµ kinh nghiÖm qu¶n lý chÊt l-îng ë c¸c
doanh nghiÖp thµnh bé ISO 9000. ISO 9000 lµ bé c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l-îng
cña thÕ giíi trong thËp niªn cuèi thÕ kû 20 víi t- t-ëng nhÊt qu¸n lµ chÊt
l-îng s¶n phÈm do chÊt l-îng qu¶n lý quy ®Þnh.
Trong thùc tiÔn qu¶n trÞ kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp nhiÒu chuyªn
gia vÒ qu¶n lý chÊt l-îng cho r»ng 80% c¸c vÊn ®Ò vÒ chÊt l-îng do kh©u
qu¶n lý g©y ra.
4.2. Nhãm nh©n tè bªn ngoµi
a. Nhu cÇu vµ cÇu vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm
Nhu cÇu vµ cÇu vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña qu¶n lý
chÊt l-îng v× nã lµ mét trong c¸c c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c tiªu thøc
chÊt l-îng cô thÓ. CÇu vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm cô thÓ phô thuéc vµo nhiÒu
nh©n tè trong ®ã cã nh©n tè thu nhËp cña ng-êi tiªu dïng: ng-êi tiªu dïng cã
thu nhËp cao th-êng cã yªu cÇu cao vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm vµ ng-îc l¹i, khi
thu nhËp cña ng-êi tiªu dïng thÊp th× hä kh«ng mÊy nhËy c¶m víi chÊt l-îng
s¶n phÈm. H¬n n÷a, do tËp qu¸n, ®Æc tÝnh tiªu dïng kh¸c nhau mµ ng-êi tiªu
dïng ë tõng ®Þa ph-¬ng, tõng vïng, tõng n-íc cã nhu cÇu vÒ chÊt l-îng s¶n
phÈm kh¸c nhau. MÆt kh¸c, cÇu vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm lµ ph¹m trï ph¸t triÓn
theo thêi gian.
b. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña kü thuËt c«ng nghÖ s¶n xuÊt
Nã ph¶n ¸nh ®ßi hái kh¸ch quan vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm. Trong qu¸
tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ theo h-íng héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ, c¹nh tranh
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
ngµy cµng gay g¾t vµ mang tÝnh "quèc tÕ ho¸". ChÊt l-îng lµ mét trong nh÷ng
nh©n tè quan träng quy ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh, tr×nh ®é chÊt l-îng s¶n phÈm
còng ®-îc "quèc tÕ ho¸" vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. NÕu doanh nghiÖp kh«ng
nghiªn cøu kü vµ tÝnh to¸n nh©n tè nµy, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ bÞ bÊt
lîi vÒ chÊt l-îng vµ do ®ã gi¶m søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. ChÊt l-îng
s¶n phÈm cña nhiÒu doanh nghiÖp sö dông kü thuËt c«ng nghÖ l¹c hËu hiÖn
nay ë n-íc ta lµ vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ vÊn ®Ò nµy.
c. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ
§©y lµ mét nh©n tè bªn ngoµi t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ph¹m trï chÊt
l-îng s¶n phÈm. C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung quy ®Þmh tÝnh thèng nhÊt cña
chÊt l-îng s¶n phÈm. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, chÊt l-îng s¶n phÈm hÇu nh- chØ
ph¶n ¸nh ®Æc tr-ng kinh tÕ - kü thuËt cña s¶n xuÊt mµ kh«ng chó ý ®Õn cÇu vµ
nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng. Khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng, c¹nh tranh lµ
nÒn t¶ng, chÊt l-îng s¶n phÈm kh«ng cßn lµ ph¹m trï cña riªng nhµ s¶n xuÊt
mµ lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh cÇu cña ng-êi tiªu dïng. ChÊt l-îng s¶n phÈm kh«ng
ph¶i lµ ph¹m trï bÊt biÕn mµ thay ®æi theo nh÷ng nhãm ng-êi tiªu dïng vµ
thêi gian. Víi c¬ chÕ ®ãng, chÊt l-îng s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï chØ g¾n liÒn
víi c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü thuËt cña mét n-íc, Ýt vµ hÇu nh- kh«ng chÞu ¶nh
h-ëng cña c¸c nh©n tè kinh tÕ - kü thuËt thuéc ph¹m vi quèc tÕ. Do ®ã, yÕu tè
søc ú cña ph¹m trï chÊt l-îng th-êng lín, chÊt l-îng chËm ®-îc thay ®æi. C¬
chÕ kinh tÕ më, héi nhËp chÊt l-îng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng
quy ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh quèc tÕ. V× vËy ®ßi hái chÊt l-îng s¶n phÈm mang
tÝnh "quèc tÕ ho¸" .
d. Vai trß qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«
Trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr-êng ho¹t ®éng qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n-íc
tr-íc hÕt lµ ho¹t ®éng x¸c lËp c¸c c¬ chÕ phÊp lý cÇn thiÕt vÕ chÊt l-îng s¶n
phÈm vµ qu¶n lý chÊt l-îng s¶n phÈm. Ph¸p lÖnh chÊt l-îng hµng ho¸ quy
®Þnh c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý liªn quan ®Õn c¬ quan qu¶n lý chÊt l-îng ban hµnh vµ
¸p dông tiªu chuÈn, tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh vµ quyÒn
cña ng-êi tiªu dïng vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng qu¶n lý
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
vÜ m« còng kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ kiÓm tra, kiÓm so¸t tÝnh trung thùc
cña ng-êi s¶n xu©t trong viÖc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm theo tiªu chuÈn chÊt
l-îng ®· ®¨ng ký, b¶o vÖ quyÒn lîi ng-êi tiªu dïng.Víi nhiÖm vô ®ã qu¶n lý
vÜ m« ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®¶m b¶o æn ®Þnh chÊt l-îng s¶n
phÈm phï hîp hîp víi lîi Ých ng-êi tiªu dïng, cña x· héi.
II. §Æc ®iÓm cña chÊt l-îng s¶n phÈm
1a. cChÊt l-îng s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï kinh tÕ x· héi
cChÊt l-îng s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï kinh tÕ x· héi, c«ng nghÖ tæng
hîp lu«n thay ®æi theo thêi gian vµ kh«n gian phô thuéc chÆt chÏ vµo m«i
tr-êng vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh cô thÓ trong tõng thêi kú.
2. ChÊt l-îng s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu cã thÓ ®o l-êng
Mçi s¶n phÈm ®-îc ®Æc tr-ng b»ng c¸c tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm riªng biÖt
bªn trong cña b¶n th©n s¶n phÈm ®ã. Nh÷ng ®Æc tÝnh ®ã ph¶n ¸nh tÝnh kh¸ch
quan cña s¶n phÈm thÓ hiÖn trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ sö dông s¶n phÈm
®ã. Nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸ch quan nµy phô thuéc rÊt lín vµ tr×nh ®é thiÕt kÕ quy
®Þnh cho s¶n phÈm ®ã. Mçi tÝnh chÊt ®-îc biÓu thÞ c¸c chØ tiªu c¬ lý ho¸ nhÊt
®Þnh cã thÓ ®o l-êng ®¸nh gi¸ ®-îc. V× vËy nãi ®Õn chÊt l-îng ph¶i ®¸nh gi¸
th«ng qua hÖ thèng chØ tiªu, tiªu chuÈn cô thÓ. §Æc ®iÓm nµy kh¼ng ®Þnh
nh÷ng sai lÇm cho r»ng chÊt l-îng s¶n phÈm lµ c¸c chØ tiªu kh«ng thÓ ®o
l-êng, ®¸nh gi¸ ®-îc.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
Nãi ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm ph¶i xem xÐt s¶n phÈm ®ã tho¶ m·n tíi
møc ®é nµo nhu cÇu cña kh¸ch hµng. møc ®é tho¶ m·n phô thuéc rÊt lín vµo
chÊt l-îng thiÕt kÕ vµ nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt ®Æt ra cho mçi s¶n phÈm. ë
c¸c n-íc t- b¶n, qua ph©n tÝch thùc tÕ chÊt l-îng s¶n phÈm trong nhiÒu n¨m ®i
®Õn kÕt luËn r»ng chÊt l-îng s¶n phÈm tèt hay xÊu th× 75% phô thuéc vµo gi¶i
ph¸p thiÕt kÕ, 20% phô thuéc vµo c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t vµ chØ cã 5%
phô thuéc vµo kÕt qu¶ nghiÖm thu cuèi cïng.
3. ChÊt l-îng s¶n phÈm mang tÝnh d©n téc
C
chÊt l-îng s¶n phÈm cßn mang tÝnh d©n téc thÓ hiÖn ë truyÒn thèng tiªu
dïng. Mçi d©n téc, mçi quèc gia vµ mçi vïng ®Òu cã thÞ hiÕu tiªu dïng kh¸c
nhau. Mçi s¶n phÈm cã thÓ ®-îc xem lµ tèt ë n¬i nµy nh-ng l¹i ®-îc coi lµ
kh«ng tèt ë n¬i kh¸c. Trong kinh doanh kh«ng thÓ cã mét chÊt l-îng nhnhau ë tÊt c¶ c¸c vïng mµ ph¶i cÇn c©-¨n cø vµo hoµn c¶nh cô thÓ ®Ó ®Ò ra c¸c
ph-¬ng ¸n vÒ chÊt l-îng cho phï hîp. ChÊt l-îng chÝnh lµ sù phï hîp vÒ mäi
mÆt víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. ChÊt l-îng biÓu thÞ ë hai cÊp ®é vµ ph¶n ¸nh
hai mÆt kh¸ch quan vµ chñ quan hay nãi c¸ch kh¸c cßn gäi lµ hai lo¹i chÊt
l-îng:
+ ChÊt l-îng trong tu©n thñ thiÕt kÕ: thÓ hiÖn ë møc ®é s¶n phÈm ®¹t
®-îc so víi tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®Ò ra. Khi s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã nh÷ng ®Æc
tÝnh kinh tÕ kü thuËt cµng gÇn víi tiªu chuÈn thiÕt kÕ th× chÊt l-în cµng cao,
®-îc ph¶n ¸nh th«n qua c¸c chØ tiªu nh-:
*
. Tû lÖ phÕ phÈm
*
. S¶n phÈm kh«ng ®¹t yªu cÇu thiÕt kÕ
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
Lo¹i chÊt l-îng nµy ph¶n ¸nh nh÷ng ®Æc tÝnh b¶n chÊt kh¸ch quan cuÈ
s¶n phÈm do ®ã liªn quan chÆt chÏ ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tanh vµ chi phÝ.
+ ChÊt l-îng trong sù phï hîp: nã ph¶n ¸nh møc phï hîp cña s¶n phÈm
víi nhu cÇu kh¸ch hµng.ChÊt l-îng phô thuéc vµo møc ®é phï hîp cña s¶n
phÈm thiÕt kÕ so víi nhu cÇu vµ mong muèn cña kh¸ch hµng. Møc ®é phï hîp
cµng cao th× chÊt l-îng cµng cao. Lo¹i chÊt l-îng nµy phô thuéc vµo mong
muèn vµ sù ®¸nh gi¸ chñ quan cña ng-êi tiªu dïng v× vËy nã t¸c ®éng m¹nh
mÏ ®Õn kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm.
III. C¸c lo¹i chÊt l-îng s¶n phÈm
§Ó hiÓu ®Çy ®ñ vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p kh«ng ngõng n©ng cao chÊt
l-îng s¶n phÈm, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m ch¾c c¸c lo¹i chÊt l-îng
s¶n phÈm. Theo hÖ thèng chÊt l-îng ISO_9000 ng-êi ta ph©n c¸c lo¹i chÊt
l-îng sau
- ChÊt l-îng thiÕt kÕ: lµ gi¸ trÞ riªng cña c¸c thuéc tÝnh ®-îc ph¸c th¶o
ra trªn c¬ së nghiªn cøu tr¾c nghiÖm cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. §ång thêi cã
so s¸nh víi c¸c hµng t-¬ng tù cña nhiÒu n-íc. ChÊt l-îng thiÕt kÕ ®-îc h×nh
thµnh ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh chÊt l-îng s¶n phÈm.
- ChÊt l-îng tiªu chuÈn: lµ gi¸ trÞ riªng cña nh÷ng thuéc tÝnh cña s¶n
phÈm ®-îc thõa nhËn, phª chuÈn trong qu¶n lý chÊt l-îng s¶n phÈm. ChÊt
l-în s¶n phÈm lµ néi dung tiªu chuÈn mét lo¹i hµng ho¸. ChÊt l-îng tiªu
chuÈn cã ý nghÜa ph¸p lÖnh buéc ph¶i thùc hiªn nghiªm chØnh trong qu¸ tr×nh
qu¶n lý chÊt l-îng. ChÊt l-îng tiªu chuÈn cã nhiÒu lo¹i:
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
+ Tiªu chuÈn quèc tÕ lµ nh÷ng tiªu chuÈn do tæ chøc chÊt l-îng quèc tÕ
®Ò ra ®-îc c¸c n-íc chÊp nhËn vµ xem xÐt ¸p dông cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn
tõng n-íc.
+ Tiªu chuÈn ViÖt Nam (TCVN) lµ tiªu chuÈn nhµ n-íc, ®-îc x©y dùng
trªn c¬ së nghiªn cøu øng dông thµnh tùu khoa häc kü thuËt, kinh nghiÖm tiªu
biÓu vµ tiªu chuÈn quèc tÕ phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ViÖt Nam.
+ Tiªu chuÈn nghµnh (TCN) lµ c¸c chØ tiªu vÒ chÊt l-îng do c¸c bé, c¸c
tæng côc xÐt duyÖt vµ ban hµnh, cã hiÖu lùc ®èi víi tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ trong
nghµnh ®Þa ph-¬ng ®ã.
+ Tiªu chuÈn doanh nghiÖp (TCDN) lµ c¸c chØ tiªu vÒ chÊt l-îng do
doanh nghiÖp tù nghiªn cøu vµ ¸p dông trong doanh nghiÖp m×nh cho phï hîp
víi ®iÒu kiÖn riªng cña doanh nghiÖp ®ã.
- ChÊt l-îng thùc tÕ: chØ møc ®é thùc tÕ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña
s¶n phÈm, bao gåm chÊt l-îng thùc tÕ trong s¶n xuÊt vµ chÊt l-îng thùc tÕ
trong tiªu dïng.
- ChÊt l-îng cho phÐp: lµ dung sai cho phÐp gi÷a chÊt l-îng thùc tÕ víi
chÊt l-îng tiªu chuÈn. ChÊt l-îng cho phÐp phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn kü thuËt
cña tõng n-íc, phô thuéc vµo tr×nh ®é lµnh nghÒ cña c«ng nh©n. Khi chÊt
l-îng thùc tÕ cña s¶n phÈm v-ît qu¸ dung sai cho phÐp th× hµng ho¸ sÏ trë
thµnh hµng ho¸ phÕ phÈm.
- ChÊt l-îng tèi -u: biÓu thÞ kh¶ n¨ng tho¶ m·n toµn diÖn nhu cÇu cña
thÞ tr-êng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh víi chi phÝ x· héi thÊp nhÊt. Th-êng
ng-êi ta ph¶i gi¶i quyÕt mèi quan hÖ chi phÝ vµ chÊt l-îng sao cho chi phÝ
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
thÊp mµ chÊt l-îng vÉn ®¶m b¶o cã nh- vËy doanh nghiÖp míi cã lîi thÕ c¹nh
tranh vµ t¨ng ®-îc søc c¹nh tranh.
4. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm (chuyÓn lªn phÇn
4 cña I)
Cã hai nhãm nh©n tè chÝnh ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm ®ã lµ:
+ Nhãm nh©n tè bªn trong
+ Nhãm nh©n tè bªn ngoµi
Nh- chóng ta ®· biÕt cã rÊt nhiÒu nh©n tè cÊu thµnh chÊt l-îng s¶n
phÈm vµ còng chÝnh nh÷ng nh©n tè nµy lµ nh©n tè ¶nh h-¬ng ®Õn chÊt
l-îng s¶n phÈm vµ ®-îc xÕp vµo nhãm nh©n tè bªn trong, ngoµi ra còng
cßn cã nhãm nh©n tè bªn ngoµi ¶nh h-ëng tíi chÊt l-îng s¶n phÈm.
4.1. Nhãm nh©n tè bªn trong
a. Lùc l-îng lao ®éng
Lùc l-îng lao ®éng cña mét doanh nghiÖp lµ nh©n tè ¶nh h-ëng cã tÝnh
quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm. §-îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt:
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
+ Tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ý thøc kû luËt, tinh thÇn lao ®éng hiÖp t¸c cña
®éi ngò lao ®éng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng cã thÎ tù m×nh s¸ng t¹o
ra s¶n phÈm, kü thuËt c«ng nghÖ víi chÊt l-îng ngµy cµng tèt h¬n
kh«ng?
+ Cã thÓ lµm chñ ®-îc c«ng nghÖ ngo¹i nhËp ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm víi
chÊt l-îng mµ kü thuËt c«ng nghÖ quy ®Þnh hay kh«ng?
+ Cã kh¶ n¨ng æn ®Þnh vµ n©ng cao dÇn chÊt l-îng s¶n phÈm víi chi phÝ
kinh doanh chÊp nhËn ®-îc hay kh«ng?
b. Kh¶ n¨ng vÒ kü thuËt c«ng nghÖ
Kü thuËt c«ng nghÖ quy ®Þnh giíi h¹n tèi ®a cña chÊt l-îng s¶n phÈm: kü
thuËt c«ng nghÖ nµo th× sÏ cho chÊt l-îng s¶n phÈm t-¬ng øng. ChÊt
l-îng vµ tÝnh ®ång bé cña m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt ¶nh h-ëng ®Õn tÝnh
æn ®Þnh cña chÊt l-îng s¶n phÈm do m¸y mãc thiÕt bÞ ®ã s¶n xuÊt ra.
c. Nguyªn vËt liÖu vµ hÖ thèng tæ chøc nguyªn vËt liÖu.
nguyªn vËt liÖu lµ nh©n tè trùc tiÕp cÊu thµnh s¶n phÈm, tÝnh chÊt cña
nguyªn vËt liÖu quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn tÝnh chÊt cña s¶n phÈm. Nªn chó
ý r»ng kh«ng ph¶i lµ tõng lo¹i mµ lµ tÝnh ®ång bé vÒ chÊt l-îng cña c¸c
nguyªn vËt liÖu tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Òu t¸c ®éng
®Õn tiªu thøc chÊt l-îng s¶n phÈm. Ngµy nay, viÖc nghiªn cøu, ph¸t hiÖn
vµ chÕ t¹o c¸c nguyªn vËt liÖu míi ë tõng doanh nghiÖp dÉn ®Õn nh÷ng
thay ®æi quan träng vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
d. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt.
§©y lµ nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp, liªn tôc ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp. Cã thÓ nãi dï cã ®Çy ®ñ c¸c nh©n tè trªn nh-ng nhµ qu¶n
lý, ®Æc biÖt lµ qu¶n lý s¶n xuÊt kh«ng tèt sÏ dÉn ®Õn lµm gi¶m hiÖu lùc
cña c¶ ba nh©n tè ®· nªu trªn, lµm gi¸n ®o¹n s¶n xuÊt, gi¶m chÊt l-îng
nguyªn vËt liÖu vµ lµm gi¶m thÊp tiªu chuÈn chÊt l-îng s¶n phÈm. Còng
v× cã vai trß nh- vËy nªn tæ chøc tiªu chuÈn chÊt l-îng quèc tÕ ®· tËp
hîp, tæng kÕt vµ tiªu chuÈn ho¸, ®Þnh h-íng nh÷ng thµnh tùu vµ kinh
nghiÖm qu¶n lý chÊt l-îng ë c¸c doanh nghiÖp thµnh bé ISO 9000. ISO
9000 lµ bé c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l-îng cña thÕ giíi trong thËp niªn cuèi
thÕ kû 20 víi t- t-ëng nhÊt qu¸n lµ chÊt l-îng s¶n phÈm do chÊt l-îng
qu¶n lý quy ®Þnh.
Trong thùc tiÔn qu¶n trÞ kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp nhiÒu chuyªn
gia vÒ qu¶n lý chÊt l-îng cho r»ng 80% c¸c vÊn ®Ò vÒ chÊt l-îng do kh©u
qu¶n lý g©y ra.
4.2. Nhãm nh©n tè bªn ngoµi
a. Nhu cÇu vµ cÇu vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm
Nhu cÇu vµ cÇu vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña qu¶n lý
chÊt l-îng v× nã lµ mét trong c¸c c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c tiªu
thøc chÊt l-îng cô thÓ. CÇu vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm cô thÓ phô thuéc vµo
nhiÒu nh©n tè trong ®ã cã nh©n tè thu nhËp cña ng-êi tiªu dïng: ng-êi
tiªu dïng cã thu nhËp cao th-êng cã yªu cÇu cao vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm
vµ ng-îc l¹i, khi thu nhËp cña ntd thÊp th× hä kh«ng mÊy nhËy c¶m víi
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
chÊt l-îng s¶n phÈm. H¬n n÷a, do tËp qu¸n, ®Æc tÝnh tiªu dïng kh¸c
nhau mµ ng-êi tiªu dïng ë tõng ®Þa ph-¬ng, tõng vïng, tõng n-íc cã nhu
cÇu vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm kh¸c nhau. MÆt kh¸c, cÇu vÒ chÊt l-îng s¶n
phÈm lµ ph¹m trï ph¸t triÓn theo thêi gian.
b. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña kü thuËt c«ng nghÖ s¶n xuÊt
Nã ph¶n ¸nh ®ßi hái kh¸ch quan vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm. Trong qu¸
tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ theo h-íng héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ, c¹nh
tranh ngµy cµng gay g¾t vµ mang tÝnh "quèc tÕ ho¸". ChÊt l-îng lµ mét
trong nh÷ng nh©n tè quan träng quy ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh, tr×nh ®é
chÊt l-îng s¶n phÈm còng ®-îc "quèc tÕ ho¸" vµ ngµy cµng ph¸t triÓn.
NÕu doanh nghiÖp kh«ng nghiªn cøu kü vµ tÝnh to¸n nh©n tè nµy, s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp sÏ bÞ bÊt lîi vÒ chÊt l-îng vµ do ®ã gi¶m søc
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. ChÊt l-îng s¶n phÈm cña nhiÒu doanh
nghiÖp sö dông kü thuËt c«ng nghÖ l¹c hËu hiÖn nay ë n-íc ta lµ vÝ dô
®iÓn h×nh vÒ vÊn ®Ò nµy.
c. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ
§©y lµ mét nh©n tè bªn ngoµi t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ph¹m trï chÊt
l-îng s¶n phÈm. C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung quy ®Þmh tÝnh thèng
nhÊt cña chÊt l-îng s¶n phÈm. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, chÊt l-îng s¶n phÈm
hÇu nh- chØ ph¶n ¸nh ®Æc tr-ng kinh tÕ_ kü thuËt cña s¶n xuÊt mµ kh«ng
chó ý ®Õn cÇu vµ nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng. Khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ
tr-êng, c¹nh tramh lµ nÒn t¶ng, chÊt l-îng s¶n phÈm kh«ng cßn lµ ph¹m
trï cña riªng nhµ s¶n xuÊt mµ lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh cÇu cña ng-êi tiªu
dïng. ChÊt l-îng s¶n phÈm kh«ng ph¶i lµ ph¹m trï bÊt biÕn mµ thay ®æi
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
theo nh÷ng nhãm ng-êi tiªu dïng vµ thêi gian. Víi c¬ chÕ ®ãng, chÊt
l-îng s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï chØ g¾n liÒn víi c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü
thuËt cña mét n-íc, Ýt vµ hÇu nh- kh«ng chÞu ¶nh h-ëng cña c¸c nh©n tè
kinh tÕ kü thuËt thuéc ph¹m vi quèc tÕ. Do ®ã, yÕu tè søc ú cña p[h¹m trï
chÊt l-îng th-êng lín, chÊt l-îng chËm ®-îc thay ®æi. C¬ chÕ kimh tÕ
më, héi nhËp chÊt l-îng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng quy ®Þnh
lîi thÕ c¹nh tranh quèc tÕ. V× vËy ®ßi hái chÊt l-îng s¶n phÈm mang tÝnh
"quèc tÕ ho¸" .
d. Vai trß qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«
Trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr-êng ho¹t ®éng qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n-íc
tr-íc hÕt lµ ho¹t ®éng x¸c lËp c¸c c¬ chÕ phÊp lý cÇn thiÕt vÕ chÊt l-îng
s¶n phÈm vµ qu¶n lý chÊt l-îng s¶n phÈm. Ph¸p lÖnh chÊt l-îng hµng
ho¸ quy ®Þnh c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý liªn quan ®Õn c¬ quan qu¶n lý chÊt
l-îng ban hµnh vµ ¸p dông tiªu chuÈn, tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc , c¸
nh©n kinh doanh vµ quyÒn cña ng-êi tiªu dïng vÒ chÊt l-îng s¶n
phÈm.Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng qu¶n lý vÜ m« còng kh«ng kÐm phÇn quan
träng lµ kiÓm tra, kiÓm so¸t tÝnh trung thùc cña ng-êi s¶n xu©t trong viÖc
s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm theo tiªu chuÈn chÊt l-îng ®· ®¨ng ký, b¶o vÖ
quyÒn lîi ng-êi tiªu dïng.Víi nhiÖm vô ®ã qu¶n lý vÜ m« ®ãng vai trß
quan träng trong viÖc ®¶m b¶o æn ®Þnh chÊt l-îng s¶n phÈm phï hîp
hîp víi lîi Ých ng-êi tiªu dïng, cña x· héi.
VI. TÇm quan träng vµ sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm
1. TÇm quan träng cña chÊt l-îng s¶n phÈm
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh – NguyÔn H÷u Léc N.E.U
C¬ chÕ thÞ tr-êng t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña
c¸c doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ. §ång thêi còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc ®èi
víi c¸c doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp chÞu sù chi phèi cña
quy luËt kinh tÕ, trong ®ã quy luËt c¹nh tranh chi phèi mét c¸ch m¹nh nhÊt,
®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr-êng c¶ vÒ mÆt kh«ng
gian, thêi gian, sè l-îng, chÊt l-îng .
ThÕ m¹nh cña kinh tÕ thÞ tr-êng lµ hµng ho¸ phong phó ®a d¹ng, c¹nh
tranh gay g¾t, ng-êi tiªu dïng ®-îc c¸c s¶n phÈm theo nhu cÇu, së thÝch, kh¶
n¨ng mua cña hä. Trong doanh nghiÖp, chÊt l-îng s¶n phÈm lu«n lµ mét trong
nh÷ng nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng trªn thÞ tr-êng
ChÊt l-îng s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c chiÕn l-îc
Marketing, më réng thÞ tr-êng, t¹o uy tÝn, danh tiÕng cho s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña s¶n phÈm ®ã trªn thÞ tr-êng.Tõ ®ã lµm c¬ së cho
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u bÒn cña doanh nghiÖp.
HiÖu qu¶ kinh tÕ, sù thµnh c«ng cña mét doanh nghiÖp kh«ng chØ phô
thuéc vµo sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt cã n¨ng suÊt, chÊt l-îng mµ cßn ®-îc t¹o
thµnh bëi sù tiÕt kiÖm, ®Æc biÖt lµ tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, thiÕt bÞ, lao ®éng
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kh«ng s¶n xuÊt ra c¸c phÕ phÈm. N©ng cao chÊt
l-îng chÝnh lµ ®iÒu kiÑn ®Ó ®¹t ®-îc sù tiÕt kiÖm ®ã. Nhê t¨ng chÊt l-îng s¶n
phÈm dÉn ®Õ t¨ng gi¸ trÞ sö dông vµ lîi Ých kinh tÕ x· héi trªn mét ®¬n vÞ chi
phÝ ®Çu vµo, gi¶m l-îng nguyªn vËt liÖu sö dông, tiÕt kiÖm tµi nguyªn, gi¶m «
nhiÔm m«i tr-êng. Nh- vËy, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm chÝnh lµ con
®-êng ng¾n nhÊt vµ tèt nhÊt ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ .
ChÊt l-îng s¶n phÈm ®-îc n©ng cao gióp doanh nghiÖp ®¹t ®-îc môc
tiªu kinh doanh cña m×nh lµ lîi nhuËn. §©y ®ång thêi lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh
nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn. ChÊt l-îng s¶n phÈm gãp phÇn ®Èy m¹nh tiÕn bé
20