Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Ph¸t triÓn kinh tÕ lµ môc tiªu cu¶ tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, trong
®ã cã ViÖt Nam. Trong c«ng cuéc ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®Êt níc th× ®Çu t lu«n
®îc coi lµ ®éng lùc vµ lµ ®ßi hái cÊp b¸ch cña chóng ta. Trªn thùc tÕ, chóng ta
®· tiÕn hµnh c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸, b»ng viÖc ®Èy m¹nh
®Çu t trung vµ dµi h¹n. Nh÷ng n¨m qua, tèc ®é ®Çu t trong nÒn kinh tÕ cã sù
t¨ng trëng m¹nh mÏ, cã ®îc vËy kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn vai trß cña c¸c ng©n
hµng th¬ng m¹i víi t c¸ch lµ nhµ tµi trî lín cho c¸c dù ¸n ®Çu t. Song nÒn kinh
tÕ níc ta trong thêi gian qua cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ n¨m 1998,
1999 víi hµng lo¹t c¸c vô ®æ vì tÝn dông x¶y ra gi÷a c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
vµ c¸c tæ chøc tÝn dông ®· lµm ¶nh hëng kh«ng Ýt ®Õn nÒn kinh tÕ nãi chung
vµ bíc ph¸t triÓn cña tõng doanh nghiÖp, tõng ng©n hµng nãi riªng, Trong vµi
n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t ë ViÖt Nam ®ang ngµy cµng ®îc
hoµn thiÖn cho thÝch hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ cña ®Êt níc. Tuy nhiªn, ho¹t
®éng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp, chÊt lîng thÈm ®Þnh dù ¸n
cha cao, dù ¸n ®Çu t cha thùc sù cã hiÖu qu¶ trong viÖc ®em l¹i lîi nhuËn cho
chñ ®Çu t vµ ng©n hµng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi.
§øng tríc thùc tÕ ®ã, ®ßi hái toµn bé hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i
ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng tÝn dông mµ träng t©m lµ n©ng cao chÊt
lîng thÈm ®Þnh dù ¸n. Víi t c¸ch lµ “bµ ®ì” cña nÒn kinh tÕ vµ lµ ngêi b¹n
®ång hµnh víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp , ®ãng vai trß lµ ngêi tµi trî vèn
cho dù ¸n th× c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong ho¹t
®éng cña c¸c ng©n hµng. Lµm tèt c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t sÏ gãp phÇn
quyÕt ®Þnh trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ vèn vay, gi¶m rñi ro cho ng©n hµng,
gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp. Nh vËy, viÖc
n©ng cao chÊt lîng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t kh«ng chØ cã ý nghÜa ®èi víi sù tån
t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng mµ cßn gãp phÇn tiÕt kiÖm vèn cho toµn x·
héi, thóc ®Èy më réng, ph¸t triÓn an toµn, hiÖu qu¶ cho nÒn kinh tÕ ®Êt níc,
®Þnh híng ®Çu t ®óng ®¾n cho c¸c doanh nghiÖp.
§ãng gãp vµo qu¸ tr×nh chung ®ã ph¶i kÓ ®Õn Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ
phÇn ¸ Ch©u ( ACB ), mét ®¬n vÞ ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ trong ho¹t
®éng kinh doanh do ®· chó träng ®Õn chÊt lîng tÝn dông ngay tõ kh©u thÈm
®Þnh.
Trªn c¬ së kiÕn thøc ®· ®îc häc vµ nghiªn cøu thùc tÕ trong thêi gian
thùc tËp t¹i Ng©n hµng ¸ Ch©u Hµ Néi, nhËn thøc ®îc vai trß quan träng cña
c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t vµ nh÷ng h¹n chÕ trong quy tr×nh vµ ph¬ng
ph¸p thÈm ®Þnh t¹i Ng©n hµng, em ®· m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi nghiªn cøu:
“ Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu
t t¹i Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn ¸ Ch©u Hµ Néi” .
Bµi viÕt cña em gåm 3 phÇn chÝnh:
Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ dù ¸n ®Çu t vµ thÈm ®Þnh tµi
chÝnh dù ¸n ®Çu t t¹i ng©n hµng th¬ng m¹i.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t t¹i Ng©n hµng ¸
Ch©u.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t
t¹i Ng©n hµng ¸ Ch©u.
Do giíi h¹n vÒ tr×nh ®é, kinh nghiÖm vµ thêi gian nªn mÆc dï rÊt cè
g¾ng song bµi viÕt cña em ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ sai
sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù gióp ®ì, gãp ý cña c¸c thÇy c«, c¸c anh chÞ c¸n
bé cña Ng©n hµng ¸ Ch©u vµ b¹n bÌ ®Ó hoµn thiÖn h¬n bµi viÕt nµy còng nh
kiÕn thøc cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng 1
Lý luËn chung vÒ dù ¸n ®Çu t vµ thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù
¸n ®Çu t t¹i ng©n hµng th¬ng m¹i.
1.1. Dù ¸n ®Çu t
1.1.1. Ho¹t ®éng ®Çu t
BÊt kú mét quèc gia nµo nãi chung hay mét doanh nghiÖp nãi riªng ®Òu
híng tíi môc tiªu t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn. §Ó ®¹t ®îc sù t¨ng trëng trong s¶n
xuÊt kinh doanh hay réng h¬n lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi th× nhÊt thiÕt ph¶i
®Çu t. VËy ho¹t ®éng ®©ï t lµ g×?
Lý thuyÕt ph¸t triÓn ®· chØ ra r»ng: Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña mét quèc gia
®îc h×nh thµnh bëi c¸c nguån lùc vÒ vèn, c«ng nghÖ, lao ®éng vµ tµi nguyªn
thiªn nhiªn. §ã lµ hÖ thèng c¸c mèi quan hÖ phô thuéc lÉn nhau rÊt chÆt chÏ
®îc biÓu hiÖn b»ng ph¬ng tr×nh:
D = f ( C,T, L, R )
Trong ®ã: D : Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña quèc gia.
C, T, L, R : Kh¶ n¨ng vèn, c«ng nghÖ, lao ®éng vµ tµi nguyªn.
Vµ ph¬ng tr×nh nµy ®îc x©y dùng vµ thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng ®Çu
t.
Ho¹t ®éng ®Çu t ®îc hiÓu nh lµ viÖc huy ®éng nguån lùc ®Ó biÕn c¸c lîi
Ých dù kiÕn thµnh hiÖn thùc trong mét kho¶ng thêi gian ®Çu t dµi trong t¬ng
lai. C¸c nguån lùc ë ®©y chÝnh lµ vèn, con ngêi, tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ thêi
gian...vµ lîi Ých dù kiÕn cã thÓ lîng ho¸ ®îc (tøc lµ ®o ®îc hiÖu qu¶ b»ng tiÒn)
nh sù t¨ng lªn cña s¶n lîng vµ lîi Ých kh«ng thÓ lîng ho¸ ®îc nh sù ph¸t triÓn
trong lÜnh vùc gi¸o dôc quèc phßng, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi...
§øng trªn gãc ®é x· héi ®Çu t lµ ho¹t ®éng bá vèn kinh doanh ®Ó tõ ®ã
thu ®îc c¸c hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi v× môc tiªu ph¸t triÓn quèc gia. Cßn trªn
gãc ®é doanh nghiÖp, hiÓu ®¬n gi¶n ®Çu t lµ viÖc bá vèn kinh doanh ®Ó mong
thu ®îc lîi nhuËn trong t¬ng lai.
Nhng dï ®øng trªn gãc ®é nµo chóng ta còng ®Òu thÊy ho¹t ®éng ®Çu t lµ
®iÒu kiÖn cÇn ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh hay réng h¬n lµ
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
Ho¹t ®éng ®Çu t cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt ®îc thÓ hiÖn trªn nh÷ng ®Æc ®iÓm
sau:
Do lµ ho¹t ®éng bá vèn nªn quyÕt ®Þnh ®Çu t thêng vµ tríc hÕt lµ quyÕt
®Þnh tµi chÝnh. Víi mét lîng vèn h÷u h¹n nªn bá vèn ra bao nhiªu vµ thu ®îc
bao nhiªu, hiÖu qu¶ ®¹t ®îc nh thÕ nµo?
Ho¹t ®éng ®Çu t lµ ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt l©u dµi, mang nÆng tÝnh rñi ro
vµ do vËy lu«n cÇn sù c©n nh¾c gi÷a lîi Ých tríc m¾t vµ lîi Ých trong t¬ng lai.
§Çu t nh»m môc tiªu t×m kiÕm lîi nhuËn, kh«ng ph¶i chØ lîi Ých riªng mµ
c¶ lîi Ých chung do vËy cÇn cã sù qu¶n lý. §Ó qu¶n lý ®îc mét c¸ch khoa häc
vµ thuËn tiÖn ngêi ta thêng ph©n lo¹i ®Çu t theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau:
* Theo c¬ cÊu vèn ®Çu t ®îc chia thµnh c¸c lo¹i nh sau:
- §Çu t tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§)
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§©y lµ lo¹i ®Çu t nh»m mua s¾m, c¶i t¹o, më réng tµi s¶n cè ®Þnh trong
doanh nghÖp. Th«ng thêng vèn ®Çu t cho lo¹i tµi s¶n nµy chiÕm mét tû träng
lín trong tæng nguån vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp.
Lo¹i nµy cã thÓ bao gåm:
+ §Çu t x©y l¾p
+ §Çu t m¸y mãc thiÕt bÞ
+ §©u t tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c
§Çu t cho tµi s¶n cè ®Þnh cßn cã thÓ ph©n thµnh ®Çu t tµi s¶n h÷u h×nh
(nhµ xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ... ) vµ ®Çu t tµi s¶n v« h×nh ( danh tiÕng, b»ng
ph¸t minh s¸ng chÕ, tªn th¬ng m¹i...)
- §Çu t tµi s¶n lu ®éng (TSL§)
§©y lµ kho¶n ®Çu t h×nh thµnh nªn tµi s¶n lu ®éng cÇn thiÕt b¶o ®¶m cho
s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh ho¹t ®éng b×nh thêng. Khi cã sù t¨ng trëng cña
doanh nghiÖp ë mét møc ®é nµo ®ã th× sÏ ®ßi hái ph¶i cã sù bæ sung tµi s¶n lu
®éng.
- §Çu t tµi s¶n tµi chÝnh:
Trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lùa
chän ®Çu t vµo c¸c tµi s¶n tµi chÝnh nh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. Lo¹i tµi s¶n nµy cã
thÓ mang l¹i c¸c lîi Ých tµi chÝnh trong t¬ng lai.
ViÖc ph©n lo¹i ®Çu t theo c¬ cÊu vèn gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ xem
xÐt tÝnh chÊt hîp lý cña c¸c kho¶n ®Çu t trong tæng thÓ ®Çu t cña doanh
nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o x©y dùng ®îc mét kÕt cÊu tµi s¶n thÝch øng víi ®iÒu kiÖn
cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp nh»m ®¹t hiÖu qu¶ ®Çu t cao.
* Theo môc tiªu ®Çu t cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i nh sau:
- §Çu t t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp
- §Çu t ®æi míi s¶n phÈm
- §Çu t thay ®æi thiÕt bÞ
- §Çu t më réng xuÊt khÈu s¶n phÈm, n©ng cao chÊt lîng, më réng thÞ trêng tiªu thô.
- §Çu t kh¸c: nh gãp vèn thùc hiÖn liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp, tæ
chøc kinh tÕ kh¸c, ®Çu t vµo tµi s¶n tµi chÝnh v.v... ViÖc ph©n lo¹i nµy gióp cho
doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm so¸t ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn ®Çu t theo nh÷ng môc
tiªu nhÊt ®Þnh.
Môc tiªu ®Çu t sÏ ®îc thÓ hiÖn díi c¸c kÕt qu¶ tµi chÝnh, kÕt qu¶ kinh tÕ
vµ kÕt qu¶ x· héi. Mçi nhµ ®Çu t khi theo ®uæi môc tiªu nµo ®ã sÏ cè g¾ng ®¹t
®îc tèi ®a kÕt qu¶ ®ã. Muèn tèi ®a ho¸ hiÖu qu¶ ®Çu t th× tríc khi quyÕt ®Þnh
®Çu t nhÊt thiÕt ph¶i cã dù ¸n ®Çu t. Trªn thùc tÕ, ho¹t ®éng ®Çu t ®îc thÓ hiÖn
tËp trung qua viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t. VËy dù ¸n ®Çu t lµ g×?
1.1.2. Dù ¸n ®Çu t
1.1.2.1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña dù ¸n ®Çu t
- Kh¸i niÖm:
VÒ b¶n chÊt, Dù ¸n ®Çu t lµ tËp hîp nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ viÖc bá vèn ®Ó t¹o
míi, më réng hoÆc c¶i t¹o nh÷ng ®èi tîng nhÊt ®Þnh nh»m ®¹t sù t¨ng trëng vÒ
sè lîng, c¶i tiÕn hay n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm hay dÞch vô nµo ®ã trong
kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Dù ¸n ®Çu t lµ mét tËp hîp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®Æc thï víi c¸c môc
tiªu, ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn cô thÓ ®Ó ®¹t ®îc ®Õn tr¹ng th¸i mong muèn.
Dù ¸n ®Çu t dµi h¹n ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n ph¸p lý lµm c¨n cø ®Ó thùc
hiÖn nh÷ng môc tiªu ®Çu t.
XÐt vÒ mÆt h×nh thøc, dù ¸n ®Çu t lµ mét tËp hå s¬ tµi liÖu tr×nh bµy mét
c¸ch chi tiÕt, ®Çy ®ñ, khoa häc, vµ toµn diÖn mét dù kiÕn ®Çu t trong t¬ng lai.
§©y còng lµ ph¬ng tiÖn chñ yÕu mµ chñ ®Çu t sö dông ®Ó thuyÕt phôc nh»m
nhËn ®îc sù ñng hé vÒ mÆt tµi chÝnh tõ phÝa ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh.
XÐt trªn gãc ®é qu¶n lý th× dù ¸n ®Çu t lµ c¬ së ®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý
Nhµ níc xem xÐt, phª duyÖt cÊp giÊy phÐp ®Çu t, lµ c¨n cø quan träng ®Ó ®¸nh
gi¸ vµ ®a ra nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi nh÷ng tån t¹i, víng m¾c trong qu¸ tr×nh
thùc hiÖn vµ khai th¸c dù ¸n vµ lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó xem xÐt. xö lý khi cã tranh
chÊp gi÷a c¸c bªn tham gia liªn doanh ®Çu t.
Cßn ®øng trªn ph¬ng diÖn kÕ ho¹ch ho¸, dù ¸n ®Çu t lµ mét c«ng cô thÓ
hiÖn kÕ ho¹ch chi tiÕt cña mét c«ng cuéc ®Çu t s¶n xuÊt kinh doanh, ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi, lµm tiÒn ®Ò cho c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ tµi trî.
Tõ c¸c kh¸i niÖm nªu trªn vÒ dù ¸n ®Çu t ta dÔ dµng cã thÓ thÊy ®îc dù ¸n
®Çu t cã vai trß rÊt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµ ph¸t
triÓn cña níc ta hiÖn nay:
- Dù ¸n ®Çu t cã vai trß thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh tiÕn bé x·
héi.
- Nhê cã c¸c dù ¸n ®Çu t cã hiÖu qu¶ mµ cã thÓ khai th¸c c¸c nguån lùc
trong níc còng nh c¸c nguån tµi trî, ®Çu t cña níc ngoµi.
- Qua c¸c dù ¸n ®Çu t cã thÓ ph¸t huy ®îc c¸c nguån lùc trong níc:
nguån lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý.
- C¸c dù ¸n ®Çu t cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc c¸c mèi quan hÖ cung cÇu vÒ hµng
ho¸ vµ dÞch vô trªn thÞ trêng.
1.1.2.2. Ph©n lo¹i dù ¸n ®Çu t
C¸c lo¹i dù ¸n ®Çu t rÊt ®a d¹ng nªn viÖc qu¶n lý, ph©n tÝch dù ¸n ®ßi hái
rÊt tèn kÐm tiÒn b¹c vµ thêi gian song tÊt c¶ c¬ héi kinh doanh ®Òu ®ßi hái
ph¶i ®îc xem xÐt, do vËy cÇn ph©n lo¹i c¸c dù ¸n ®Çu t ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng tiªu
thøc, møc ®é qu¶n lý còng nh ph©n tÝch ®èi víi mçi lo¹i. Dù ¸n ®Çu t cã thÓ ®îc ph©n lo¹i nh sau:
- Ph©n lo¹i dù ¸n theo quy m«: §©y lµ sù ph©n lo¹i dùa trªn c¸c tiªu thøc
nh:
+ TÇm quan träng cña dù ¸n.
+ Quy m« ng©n quü ®Çu t cho dù ¸n.
+ Ph¹m vi ¶nh hëng cña dù ¸n ®Çu t.
- Ph©n lo¹i theo môc ®Ých: Dùa trªn c¸c chøc n¨ng hay môc ®Ých ngêi ta
cã thÓ ph©n lo¹i c¸c dù ¸n thµnh:
+ Dù ¸n ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ.
+ Dù ¸n ®Èy m¹nh tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm hiÖn cã trªn thÞ trêng
+ Dù ¸n tung nh÷ng s¶n phÈm vµo thÞ trêng míi.
+ Dù ¸n chÕ t¹o s¶n phÈm míi.
+ Dù ¸n c¶i tiÕn sÈn phÈm hiÖn cã.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ c¸c dù ¸n: §Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña dù
¸n ngêi ta cã thÓ ph©n lo¹i c¸c dù ¸n dùa vµo mèi quan hÖ cña chóng:
+ Dù ¸n ®éc lËp: Lµ nh÷ng dù ¸n cã ®Æc ®iÓm lµ khi ®îc chÊp thuËn
hay tõ chèi ®Òu kh«ng ¶nh hëng dßng tiÒn cña c¸c dù ¸n kh¸c. Khi hai dù ¸n
®îc coi lµ ®éc lËp vÒ kinh tÕ th× viÖc ®¸nh gi¸ vµ chÊp nhËn hay tõ chèi dù ¸n
nµo ®ã sÏ kh«ng chÞu ¶nh hëng bëi quyÕt ®Þnh cña dù ¸n kia.
Tuy nhiªn ë ®©y ta chØ xÐt ®Õn sù ®éc lËp vÒ kinh tÕ, cßn gi÷a c¸c dù ¸n
lu«n tån t¹i nhiÒu mèi t¬ng quan trªn nhiÒu ph¬ng diÖn: sù chi phèi cña c¸c
chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, sù t¨ng gi¶m gi¸ trÞ ®ång tiÒn...
+ Dù ¸n lo¹i phô thuéc: §ã lµ dù ¸n cã dßng tiÒn ( thu nhËp, chi phÝ
) chÞu sù quyÕt ®Þnh chÊp thuËn hay tõ chèi dù ¸n kh¸c. Trªn thùc tÕ, lo¹i dù
¸n nµy thêng lµ lo¹i dù ¸n lÖ thuéc lÉn nhau vÒ mÆt kinh tÕ vµ mét dù ¸n chÞu
lÖ thuéc vµo dù ¸n kh¸c nhng ngîc l¹i, nã còng cã nh÷ng ¶nh hëng nhÊt ®Þnh
®èi víi nh÷ng dù ¸n mµ nã lÖ thuéc.
+ Dù ¸n lo¹i trõ nhau: Lµ lo¹i dù ¸n mµ khi mét dù ¸n ®îc chÊp
thuËn sÏ lµm triÖt tiªu hoµn toµn nh÷ng kho¶n lîi nhuËn tiÒm tµng thu ®îc tõ
dù ¸n kh¸c. Tøc lµ nÕu mét trong c¸c dù ¸n ®îc chÊp thuËn th× nh÷ng dù ¸n
cßn l¹i sÏ bÞ b¸c bá. Trªn thùc tÕ kh¶ n¨ng huy ®éng tµi chÝnh cho ®Çu t còng
cã giíi h¹n ®èi víi chñ ®Çu t, trong trêng hîp ®ã c¸c dù ¸n ®Çu t sÏ lo¹i trõ
nhau, c¹nh tranh nhau vÒ mÆt ng©n quü, vèn ®Çu t t¹o ra møc ®é phô thuéc lÉn
nhau gi÷a c¸c dù ¸n tiÒm tµng.
1.1.2.3. Chu tr×nh cña mét dù ¸n ®Çu t
Nh vËy, dù ¸n ®Çu t cã thÓ ®îc ph©n chia thµnh nhiÒu lo¹i trªn c¸c gãc ®é
kh¸c nhau, nhng cho dï ®øng trªn gãc ®é nµo th× dù ¸n ®Çu t bao giê còng cã
chung mét chu tr×nh ph¸t triÓn.
Mét c«ng cuéc ®Çu t ®îc xem nh b¾t ®Çu tõ khi cã ý ®Þnh vÒ dù ¸n ®Çu t.
Tõ ý ®Þnh vÒ dù ¸n ®Õn viÖc x©y dùng, thùc hiÖn vµ kÕt thóc dù ¸n lµ c¶ mét
qu¸ tr×nh. Qu¸ tr×nh nµy cã thÓ chia lµm 3 giai ®o¹n : giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t,
giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t vµ giai ®o¹n vËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu t. trong mçi giai
®o¹n diÔn ra nhiÒu bíc víi nhiÒu c«ng viÖc. Cô thÓ lµ:
* Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t gåm c¸c bíc chÝnh nh sau:
- Nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t;
- Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi;
- Nghiªn cøu kh¶ thi;
- ThÈm ®Þnh vµ ra quyÕt ®Þnh ®Çu t.
* Giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t gåm c¸c bíc chÝnh nh sau:
- Kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, lËp dù to¸n;
- Dù kiÕn mua thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, vËt t kü thuËt;
- Tæ chøc ®Êu thÇu, chän thÇu, giao nhËn thÇu;
- Thi c«ng theo ®óng thiÕt kÕ, tiÕn ®é ®· ®Ò ra;
- TiÕn hµnh ch¹y thö;'
- Bµn giao ®a c«ng tr×nh vµo khai th¸c.
* Giai ®o¹n vËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu t gåm c¸c bíc chÝnh nh sau:
- Tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh;
- KÕt thóc dù ¸n;
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- §¸nh gi¸ sau dù ¸n.
Nh vËy, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ mét kh©u trong c¶ chu tr×nh nhng nã
cã vai trß hÕt søc quan träng, vµ nã ®îc xem lµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi
víi sù thµnh b¹i cña mét dù ¸n ®Çu t.
1.1.2.4. C¸c luång tiÒn cña dù ¸n
Nh÷ng víng m¾c trong ph©n tÝch vµ ®¸nh gÝa dù ¸n ®Çu t kh«ng ph¶i lµ
n»m trong kü thuËt thùc hiÖn mµ ë viÖc x¸c ®Þnh c¸c luång tiÒn cña dù ¸n.
§©y lµ bíc quan träng nhng còng khã kh¨n nhÊt cña qu¸ tr×nh ph©n tÝch.
ThËm chÝ nh÷ng chuyªn gia hµng ®Çu trong lÜnh vùc nµy còng m¾c ph¶i
nh÷ng sai lÇm rÊt lín. X¸c ®Þnh luång tiÒn liªn quan tíi nhiÒu nh©n tè hay
biÕn sè. §¸nh gi¸ nh÷ng nh©n tè nµy cã thÓ rÊt khã chÝnh x¸c. Nh÷ng sai lÇm
nghiªm träng trong viÖc x¸c ®Þnh luång tiÒn cô thÓ dÊn ®Õn nh÷ng kÕt luËn sai
vÒ viÖc chÊp thuËn hay b¸c bá dù ¸n hoÆc xÕp h¹ng c¸c dù ¸n ®Çu t hoµn toµn
ngîc l¹i nh nã ph¶i cã.
GÇn nh tÊt c¶ c¸c dù ¸n ®îc ph©n tÝch dùa trªn c¬ së gi¶ ®Þnh c«ng ty
®ang trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng liªn tôc. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ cã ®· thùc hiÖn
mét kho¶n ®Çu t nµo ®ã vµ còng ®· cã nh÷ng luång tiÒn thu nµo ®ã. Nh thÕ,
viÖc ph©n tÝch dù ¸n chØ thÝch hîp khi xem xÐt nh÷ng luång tiÒn ®Çu t míi vµ
nh÷ng luång tiÒn thu míi do viÖc ®Çu t míi t¹o ra. Nãi c¸ch kh¸c, nh÷ng
luång tiÒn thÝch hîp cho viÖc ph©n tÝch dù ¸n vèn ( bao gåm luång tiÒn chi phÝ
vµ luång tiÒn thu rßng sau khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng ), lµ nh÷ng luång tiÒn do
viÖc thùc hiÖn dù ¸n t¹o ra. Ngêi ta cßn gäi ®©y lµ nh÷ng luång tiÒn t¨ng lªn.
Sau ®©y, chóng ta sÏ ®Ò cËp nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n trong viÖc x¸c ®Þnh
luång tiÒn chi phÝ vµ luång tiÒn thu nhËp.
a. X¸c ®Þnh luång tiÒn ra cña dù ¸n:
PhÇn lín c¸c dù ¸n ®Çu t ®ßi hái c¸c kho¶n chi phÝ ®Çu t ngay tõ ban ®Çu,
sau ®ã c¸c luång tiÒn thu rßng míi xuÊt hiÖn. Nãi chung viÖc x¸c ®Þnh c¸c chi
phÝ ®Çu t kh«ng phøc t¹p nh x¸c ®Þnh c¸c luång tiÒn thu:
Chi phÝ mua s¾m hµng ho¸ vµ l¾p ®Æt: NÕu nh chóng ta mua mét thiÕt bÞ
th× kh«ng chØ ®¬n gi¶n tÝnh gi¸ mua lµ chi phÝ ®Çu t, mµ chóng ta ph¶i tÝnh
thªm vµo ®ã c¶ nh÷ng chi phÝ liªn quan cho ®Õn khi cã thÓ ®a thiÕt bÞ vµo
ho¹t ®éng. Ch¼ng h¹n, chi phÝ vËn chuyÓn b¶o hiÓm, l¾p ®Æt, vËn hµnh thö.
Chóng ®îc céng vµo gi¸ mua tµi s¶n cè ®Þnh (hµng ho¸ vèn) ®Ó x¸c ®Þnh chi
phÝ ®Çu t.
Chi phÝ c¬ héi: CÇn ®a c¸c lo¹i chi phÝ c¬ héi vµo h¹ch to¸n cho dù ¸n.
Trong nhiÒu trêng hîp doanh nghiÖp ®· së h÷u s½n mét sè tµi s¶n h÷u dông
cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp kh«ng ph¶i bá chi
phÝ mua tµi s¶n ®ã n÷a. Chi phÝ c¬ héi cña mét tµi s¶n lµ gi¸ trÞ hiÖn gi¸ cao
nhÊt dßng lu kim thuÇn do tµi s¶n ®ã t¹o ra nÕu dù ¸n ®Çu t kh«ng sö dông nã.
Nhng chi phÝ nµy kh«ng ph¶i lµ chi phÝ thùc tÕ kh«ng ®a vµo h¹ch to¸n kÕ
to¸n, tuy nhiªn khi xem xÐt, ®¸nh gi¸ dù ¸n nã liªn quan trùc tiÕp tíi c¬ héi
lùa chän dù ¸n nªn chi phÝ nµy sÏ ®îc xem nh mét phÇn chi phÝ ®Çu t.
Chi phÝ ch×m: Chi phÝ ch×m lµ chi phÝ ®· xuÊt hiÖn tõ tríc mµ kh«ng thÓ
bï ®¾p cho dï dù ¸n cã ®îc chÊp nhËn hay kh«ng. Chi phÝ ch×m nh thÕ kh«ng
ph¶i lµ chi phÝ t¨ng lªn nªn kh«ng ®îc bao hµm trong ph©n tÝch.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Çu t míi vµo vèn lu ®éng rßng: HÇu nh tÊt c¶ c¸c dù ¸n kh«ng nh÷ng
®ßi hái ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh mµ cßn ®ßi hái ®Çu t vµo vèn lu ®éng rßng.
Vèn lu ®éng rßng ®îc tÝnh b»ng tæng tµi s¶n lu ®éng trõ ®i nguån vèn
ng¾n h¹n. T¹i sao kh«ng ph¶i toµn bé sù t¨ng lªn cña tµi s¶n lu ®éng (bao gåm
tiÒn mÆt, nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm tån kho ) ®ßi hái
ph¶i ®îc tµi trî mµ chØ ®ßi hái vµo vèn lu ®éng rßng. VÊn ®Ò lµ ë chç bÊt kú sù
t¨ng lªn nµo cña tµi s¶n lu ®éng còng ph¶i ®ßi hái tµi trî b»ng mét c¸ch nµo
®ã, tuy nhiªn cã mét sè nguån vèn ng¾n h¹n còng t¨ng lªn mét c¸ch tù ®éng
hay ®ång thêi cïng víi viÖc më réng s¶n xuÊt vµ b¸n hµng. §ã lµ nh÷ng
nguån vèn nh ph¶i tr¶ ngêi cung cÊp, l¬ng ph¶i tr¶, thuÕ ph¶i tr¶. Sù t¨ng lªn
cña c¸c nguån nµy ®· tù ®éng tµi trî cho mét phÇn sù t¨ng lªn cña tµi s¶n lu
®éng. ChÝnh v× vËy nhu cÇu ®ßi hái tµi trî vèn tµi trî vèn tõ bªn ngoµi vµo tµi
s¶n lu ®éng thêng nhá h¬n sù t¨ng lªn cña b¶n th©n nã.
Chóng ta cã thÓ kÕt luËn r»ng: Trong trêng hîp vèn lu ®éng rßng d¬ng,
®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét nguån tµi trî vît qu¸ sè vèn ®Çu t vµo tµi
s¶n cè ®Þnh ®Ó tµi trî cho sù t¨ng lªn cña tµi s¶n lu ®éng.
b. X¸c ®Þnh luång tiÒn thu cña dù ¸n ( luång tiÒn vµo):
Luång tiÒn ho¹t ®éng sau thuÕ (dßng tiÒn sau thuÕ): §èi víi mäi dù ¸n
®Çu t, môc tiªu ®Æt ra lµ ph¶i t¹o ra mét lîng tiÒn trong suèt thêi gian tån t¹i
cña dù ¸n kh«ng nh÷ng ®ñ bï ®¾p chi phÝ ®Çu t bá ra ban ®Çu, mµ cßn cã
phÇn d«i ra (l·i ®Çu t ). TÊt c¶ chi phÝ ®Çu vµ luång tiÒn thu ®Òu ®îc tÝnh trªn
c¬ së luång tiÒn chiÕt khÊu (quy c¸c luång tiÒn vÒ gi¸ trÞ hiÖn t¹i). Tuy nhiªn,
sau khi kÕt thóc giai ®o¹n ®Çu t vµ dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng, kh«ng ph¶i gi¸ trÞ
®Çy ®ñ cña tÊt c¶ c¸c luång tiÒn ho¹t ®éng ®Çu t thÝch hîp cho sù ph©n tÝch.
Luång tiÒn thÝch hîp ë ®©y lµ luång tiÒn s½n sµng cho viÖc sö dông, tøc lµ s½n
sµng cho viÖc chia l·i ®Çu t. Luång tiÒn nh thÕ ph¶i lµ luång tiÒn ho¹t ®éng sau
thuÕ.
Ký hiÖu :
CF : Dßng tiÒn dù ¸n
D
: KhÊu hao;
TD : tiÕt kiÖm thuÕ tõ khÊu hao;
R
: L·i vay;
TR : TiÕt kiÖm thuÕ tõ l·i vay;
EBIT : Lîi nhuËn tríc thuÕ vµ l·i;
T
: ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp.
Ta cã :
CF = EBIT + D; EBIT = CF - D
Lîi nhuËn tríc thuÕ = EBIT - R = CF - D - R;
ThuÕ thu nhËp = T ( CF - D - R )
Dßng tiÒn sau thuÕ = CF - T ( CF - D - R )
= ( 1 - T ) CF + TD + TR
TiÕt kiÖm thuÕ tõ khÊu hao lµ phÇn thu nhËp ho¹t ®éng, cßn tiÕt kiÖm thuÕ
tõ l·i vay ph¶n ¸nh sù thËt lµ dù ¸n ®Çu t ®îc tµi trî b»ng vèn vay, hay TR liªn
quan ®Õn ph¬ng ph¸p tµi trî dù ¸n. MÆc dï tiÕt kiÖm thuÕ do l·i vay lµ mét
nguån cña dßng tiÒn sau thuÕ. Nhng theo th«ng lÖ kÕ to¸n nã ®îc ®a vµo chi
phÝ sö dông vèn. Sù thËt lµ chi phÝ l·i vay bao hµm trong c«ng thøc tÝnh chi
phÝ trung b×nh cña vèn (WACC) ®· ®îc ®iÒu chØnh ®èi víi thuÕ (chi phÝ nî sau
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
thuÕ). Do vËy, vÒ lý luËn còng nh trong thùc tiÔn, chóng ta sö dông chi phÝ nî
sau thuÕ ®Ó tÝnh WACC vµ sö dông WACC ®Ó chiÕt khÊu thu nhËp rßng cña
dù ¸n. Thu nhËp rßng cña dù ¸n chÝnh lµ dßng tiÒn sau thuÕ nhng kh«ng tÝnh
phÇn tiÕt kiÖm thuÕ do l·i vay.
Thu nhËp rßng cña dù ¸n = ( 1 - T ) CF + TD
= (1 - T) lîi nhuËn tríc thuÕ + D + (1 - T) R
v× (1-T)R chÝnh lµ chi phÝ nî sau thuÕ ®· tÝnh WACC vµ sö dông WACC
®Ó chiÕt khÊu thu nhËp rßng cña dù ¸n nªn:
Thu nhËp rßng cña dù ¸n = (1-T)lîi nhuËn tríc thuÕ + D
= Lîi nhuËn sau thuÕ + D
Trong trêng hîp sö dông l·i vay trong tû lÖ chiÕt khÊu th×:
Thu nhËp rßng cña dù ¸n = LNST + D + R
VÊn ®Ò vÒ khÊu hao: Trong kÕ to¸n, khÊu hao lµ mét lo¹i chi phÝ lµm
gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh ®îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. V× vËy, ®îc
xem lµ mét kho¶n chi phÝ nªn khÊu hao lµ chi phÝ kÕ to¸n. §©y lµ lo¹i chi phÝ
kh«ng xuÊt quü nªn kh«ng ®îc xem nh mét luång tiÒn cña dù ¸n. Tuy khÊu
hao kh«ng ph¶i lµ mét luång tiÒn, nhng nã t¸c ®éng ®Õn luång tiÒn mét c¸ch
gi¸n tiÕp th«ng qua thuÕ. Mçi khi møc khÊu hao thay ®æi nã sÏ t¸c ®éng ®Õn
møc thuÕ ph¶i nép. ViÖc t¨ng chi phÝ khÊu hao sÏ lµm gi¶m sè lîng thuÕ ph¶i
nép, tøc lµ t¹o ra mét sù tiÕt kiÖm vÒ thuÕ, vµ nhê ®ã lµm t¨ng luång tiÒn sau
thuÕ.
Kho¶n thu håi vèn lu ®éng: Trong phÇn x¸c ®Þnh luång tiÒn ®Çu t, chóng
ta ®· nãi tíi kho¶n ®Çu t vµo vèn lu ®éng rßng. §©y lµ phÇn t¨ng lªn cña tµi
s¶n lu ®éng ( c¸c kho¶n ph¶i thu lµ hµng tån kho) ®ßi hái nguån tµi trî tõ bªn
ngoµi. Khi kÕt thóc dù ¸n hµng tån kho ®îc b¸n hÕt vµ kh«ng ®îc thay thÕ, c¸c
kho¶n ph¶i thu ®îc chuyÓn thµnh tiÒn mÆt, doanh nghiÖp sÏ thu håi ®îc kho¶n
vèn ®· ®Çu t vµo vèn lu ®éng ban ®Çu. Luång tiÒn thu håi vèn ®Çu t nµy ®îc
céng vµo luång tiÒn ho¹t ®éng sau thuÕ ®Ó x¸c ®Þnh luång tiÒn rßng cuèi cïng.
Gi¸ trÞ thu håi tµi s¶n cè ®Þnh: PhÇn lín c¸c dù ¸n ®Òu cã gi¸ trÞ thu håi
tµi s¶n cè ®Þnh. C¸c phu¬ng tiÖn, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, nhµ xëng, khi dù ¸n kÕt
thóc cßn cã mét gi¸ trÞ thÞ trêng nhÊt ®Þnh. Khi chóng ®îc b¸n, sÏ cã mét
luång tiÒn cuèi cña dù ¸n. Luång tiÒn nµy cïng víi c¸c luång tiÒn kh¸c nãi ë
trªn hîp thµnh luång tiÒn rßng cña dù ¸n.
c. Sù kh¸c nhau gi÷a thu nhËp kÕ to¸n víi luång tiÒn dù ¸n:
Trong dù ¸n ®Çu t, ngêi ta quan t©m ®Õn luång tiÒn chø kh«ng ph¶i thu
nhËp kÕ to¸n. Nãi chung gi÷a luång tiÒn vµ thu nhËp kÕ to¸n cã sù kh¸c nhau
®¸ng kÓ. C¸c sù kh¸c nhau nµy ®îc thÓ hiÖn:
KhÊu hao ®îc thõa nhËn trong kÕ to¸n khi tÝnh vµo thu nhËp, nhng kh«ng
®îc thõa nhËn lµ mét luång tiÒn cña dù ¸n, vµ ®©y kh«ng ph¶i lµ chi phÝ b»ng
tiÒn thùc tÕ.
Chi phÝ l·i vay lµ kho¶n võa lµ chi phÝ võa lµ chi tiªu b»ng tiÒn thùc sù,
nhng kh«ng ®îc khÊu trõ chi phÝ l·i vay vµo doanh thu, v× chi phÝ l·i vay tîng
trng cho thêi gian cña tiÒn tÖ vµ kho¶n tiÒn nµy ®· ®îc tÝnh b»ng c¸ch chiÕt
khÊu dßng tiÒn t¬ng lai. KhÊu trõ tiÒn l·i vµo dßng tiÒn còng lµ tÝnh l·i gÊp
®«i.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Chi phÝ thua lç vèn ®Çu t cña dù ¸n trong qu¸ khø theo h¹ch to¸n kÕ to¸n
vÉn lµ chi phÝ cho kú nµy tuy nhiªn nã kh«ng ®îc xem xÐt ®Õn trong dù ¸n
míi.
C¸c chi phÝ qu¶n trÞ chung ®îc xem xÐt trong h¹ch to¸n dù ¸n sÏ chØ lµ
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trùc tiÕp tõ dù ¸n.
1.1.2.5. Nguån tµi trî dù ¸n
Ho¹t ®éng ®Çu t bao giê còng ®ßi hái ph¶i cã mét lîng vèn lín, ph¶i cã
thêi gian dµi nªn chñ ®Çu t thêng kh«ng chØ dïng mét nguån vèn duy nhÊt ®Ó
®Çu t mµ ®Ó tµi trî cho mét dù ¸n, nhµ ®Çu t cã thÓ khai th¸c ë c¸c nguån sau:
+ Nguån tµi trî tõ vèn ng©n s¸ch: chØ ®èi víi lÜnh vùc ®©ï t mang tÝnh
chÊt chÝnh s¸ch cña kinh tÕ Nhµ níc.
+ Nguån vèn chñ së h÷u:
- Lîi nhuËn sau thuÕ cña doanh nghiÖp
- C¸c quü cña doanh nghiÖp
- Huy ®éng vèn cæ phÇn ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu…
+ Nguån vèn ®i vay theo c¸c h×nh thøc:
- Vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông
- Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.
Huy ®éng vµ sö dông nguån vèn nµo th× nhµ ®Çu t còng ph¶i bá ra mét
kho¶n chi phÝ ®îc gäi lµ chi phÝ vèn.
Tuú theo quy m« ®Çu t, nhu cÇu vèn, chi phÝ vèn mµ chñ ®Çu t sÏ lùa chän
nguån tµi trî cho dù ¸n sao cho cã thÓ tèi ®a gi¸ trÞ tµi s¶n chñ së h÷u.
1.1.3. Ho¹t ®éng cho vay theo dù ¸n ®Çu t cña ng©n hµng th¬ng m¹i:
1.1.3.1. Tæng quan vÒ ng©n hµng th¬ng m¹i
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tá chøc kinh doanh tiÒn tÖ, thùc hiÖn c¸c
nhiÖm vô ®æi tiÒn, gi÷ hé tiÒn, chi tr¶ hé vµ cho vay. Sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng
cña ng©n hµng ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt trong lÞch sö ph¸t triÓn vµ tiÕn bé cña
loµi ngêi. Ng©n hµng xuÊt hiÖn kh«ng theo ý muèn chñ quan mµ nã cã c¬ së
kinh tÕ lµ sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng hãa, vµ sù ph¸t triÓn vµ trao
®æi hµng ho¸ l¹i ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu ng©n hµng cã nh÷ng nghiÖp vô nµy
nghiÖp vô kia.
Vai trß to lín cña ho¹t ®éng ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh
tÕ x· héi ®îc xuÊt ph¸t tõ ®Æc trng cña nã. Ng©n hµng cã nh÷ng ho¹t ®éng ®Æc
thï kh¸c xa víi c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c, ®iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng kinh
doanh tiÒn tÖ víi t c¸ch lµ mét tæ chøc trung gian tµi chÝnh.
M« h×nh xuÊt ph¸t cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ lµ biÕn tiÕt kiÖm thµnh ®Çu t.
Trªn thùc tÕ, ®Ó dÉn vèn tõ tiÕt kiÖm thµnh ®Çu t cã thÓ th«ng qua hai con ®êng lµ tµi chÝnh trùc tiÕp vµ tµi chÝnh gi¸n tiÕp ( th«ng qua c¸c tæ chøc trung
gian tµi chÝnh trong ®ã ®¸ng kÓ nhÊt lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ).
MÆc dï kh«ng ph¶i lµ tæ chøc trung gian tµi chÝnh duy nhÊt trong nÒn
kinh tÕ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ng©n hµng th¬ng m¹i chøng tá ®îc vai trß lµ
mét tæ chøc trung gian tµi chÝnh quan träng vµo bËc nhÊt bëi bÒ dµy kinh
nghiÖm còng nh nh÷ng lîi thÕ kh¸c trong ho¹t ®éng.
C¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Ng©n hµng th¬ng m¹i:
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Huy ®éng vèn:
Trong ho¹t ®éng Ng©n hµng, vèn tù cã thêng chiÕm tû träng nhá trong
nguån vèn. Vèn tù cã cña ng©n hµng ®îc h×nh thµnh tõ vèn ng©n s¸ch cña
Nhµ níc cÊp, vèn cæ phÇn, liªn doanh liªn kÕt, tù tÝch luü... tuú thuéc tõng lo¹i
h×nh ng©n hµng. §Ó thùc hiÖn më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, c¸c
ng©n hµng ph¶i huy ®éng vèn trong nÒn kinh tÕ nh nhËn tiÒn göi cña c¸c
doanh nghiÖp, tiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n c. §ång thêi trong nh÷ng trêng hîp
cÇn thiÕt, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n, kho¶n ®Çu t hay cho vay, ng©n hµng
còng cã thÓ ®i vay Ng©n hµng trung ¬ng, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
Khi sö dông vèn huy ®éng, vèn vay, ng©n hµng ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ
nhÊt ®Þnh: chi phÝ tr¶ l·i, chi phÝ giao dÞch, chi phÝ liªn quan kh¸c. Nh÷ng chi
phÝ nµy sÏ ®îc bï ®¾p ®ång thêi ng©n hµng thu lîi nhuËn th«ng qua ho¹t ®éng
sö dông vèn.
Ho¹t ®éng sö dông vèn:
Ho¹t ®éng ng©n quü: lµ viÖc ng©n hµng n¾m gi÷ tiÒn mÆt t¹i kÐt, c¸c
kho¶n tiÒn göi thanh to¸n ë Ng©n hµng trung ¬ng vµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
kh¸c, tiÒn trong qu¸ tr×nh thu, theo quy ®Þnh vÒ dù tr÷ b¾t buéc cña Ng©n hµng
trung ¬ng ®ång thêi ®Ó nh»m b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n, tr¸nh rñi ro mÊt
kh¶ n¨ng thanh to¸n cã thÓ dÉn ®Õn sù sôp ®æ cña ng©n hµng, chÝnh ng©n hµng
còng ®Ó ra mét kho¶n dù phßng... ho¹t ®éng nµy thêng kh«ng sinh lêi.
Ho¹t ®éng cho vay: Lµ sù thÓ hiÖn cña quan hÖ tÝn dông- quan hÖ t¹m
thêi sö dông vèn cña nhau- quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ phÇn cßn l¹i cña nªn
kinh tÕ trªn sù tin tëng cã vay cã tr¶. Trong quan hÖ nµy th× ng©n hµng võa lµ
ngêi cho vay võa lµ ngêi ®i vay. §©y lµ ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt truyÒn thèng
cña Ng©n hµng.
Ho¹t ®éng ®Çu t: Lµ ho¹t ®éng ng©n hµng sö dông nguån vèn cña m×nh
®Çu t vµo c¸c tµi s¶n tµi chÝnh nh cæ phiÕu c«ng ty, tr¸i phiÕu chÝnh phñ hoÆc
tham gia gãp vèn liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó hëng l·i suÊt hoÆc chia
lîi nhuËn .
Ho¹t ®éng trung gian thanh to¸n: Trªn c¬ së c¸c mèi quan hÖ thiÕt lËp víi
kh¸ch hµng, c¸c ng©n hµng trong níc còng nh c¸c ng©n hµng ngoµi níc, ng©n
hµng thùc hiÖn thanh to¸n qua: HÖ thèng thanh to¸n bï trõ gi÷a c¸c ng©n hµng
( víi hÖ thèng ng©n hµng ), ph¸t hµnh c¸c lo¹i sÐc, thÎ ng©n hµng, thùc hiÖn
trÝch tµi kho¶n, chuyÓn kho¶n, thanh to¸n trùc tiÕp cho c¸c c¸ nh©n... Qua ®ã
ng©n hµng thu phÝ, tû träng cña ho¹t ®éng nµy ngµy cµng t¨ng.
Cung cÊp c¸c dÞch vô kh¸c: Ng©n hµng th¬ng m¹i cßn thu phÝ dÞch vô
th«ng qua c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh: t vÊn ®Çu t, b¶o l·nh ( dù thÇu thanh to¸n,
ph¸t hµnh chøng kho¸n...), lµm ®¹i lý, qu¶n lý kÐt... bíi ng©n hµng cã nh÷ng u
thÕ vÒ uy tÝn, tr×nh ®é chuyªn m«n nguån th«ng tin vµ c¸c mèi quan hÖ réng
kh¾p.
Gi÷a c¸c ho¹t ®éng cu¶ Ng©n hµng th¬ng m¹i tån t¹i mèi quan hÖ h÷u c¬
liªn hÖ trùc tiÕp víi nhau. Ng©n hµng cã thÓ t¨ng cêng cho vay, ®Çu t khi huy
®éng ®îc nguån vèn dåi dµo vµ rÎ. §ång thêi, nh÷ng kh¸ch hµng ®èi t¸c trong
huy ®éng vèn, cho vay, ®Çu t (c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ...) cña ng©n hµng thêng sö dông c¸c dÞch vô kh¸c ë ng©n hµng nµy nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn. Ng11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
îc l¹i, chÊt lîng dÞch vô cao, phÝ ph¶i ch¨ng sÏ thu hót kh¸ch hµng, t¨ng
nguån vèn huy ®éng cho ng©n hµng, më réng thÞ trêng cho vay, ®Çu t...
Trªn c¬ së nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ mèi quan hÖ g¾n bã h÷u
c¬ kÓ trªn ngµy nay c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®Òu ph¸t triÓn theo híng ®a
n¨ng, tû träng thu nhËp tõ ho¹t ®éng dÞch vô trung gian ngµy cµng t¨ng bªn
c¹nh sù v÷ng m¹nh vµ t¨ng trëng cña c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt truyÒn
thèng.
1.1.3.2. Ho¹t ®éng cho vay theo dù ¸n ®Çu t cña Ng©n hµng th¬ng maÞ
Cho vay lµ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông theo ®ã ng©n hµng giao cho kh¸ch
hµng mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh víi thêi h¹n x¸c
®Þnh theo nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i.
Víi môc tiªu cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ víi c¸c ®èi tîng kh¸c nhau,
nhu cÇu kh¸c nhau, ho¹t ®éng cho vay ®îc tiÕn hµnh theo nhiÒu h×nh thøc:
Cho vay tõng lÇn ( tõng mãn ): Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c kh¸ch
hµng cã nhu cÇu vay vèn kh«ng thêng xuyªn hoÆc ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng
mµ ng©n hµng xÐt thÊy cÇn ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ®Ó dÔ dµng gi¸m s¸t
kiÓm tra vµ qu¶n lý viÖc cho vay.
Mçi hîp ®ång tÝn dông cã thÓ ph¸t tiÒn vay mét lÇn hay nhiÒu lÇn phï
hîp víi tiÕn ®é vµ yªu cÇu vèn thùc tÕ cña kh¸ch hµng. Mçi lÇn nhËn tiÒn vay
kh¸ch hµng ph¶i lËp khÕ íc nhËn nî. Ng©n hµng qu¶n lý chÆt chÏ doanh sè
cho vay ®Ó ®¶m b¶o r»ng tæng sè tiÒn trªn khÕ íc nhËn nî kh«ng vît qu¸ tæng
sè tiÒn ghi trªn hîp ®ång tÝn dông ban ®Çu.
Cho vay theo h¹n møc tÝn dông: Kh¸ch hµng vµ ng©n hµng x¸c ®Þnh møc
tÝn dông tèi ®a ®îc duy tr× trong mét thêi gian x¸c ®Þnh vµ theo ®ã d nî cu¶
kh¸ch hµng t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo ®ã kh«ng ®îc vît qu¸ h¹n møc ®a ra. Ph¬ng thøc cho vay nµy thêng ®îc ¸p dông víi nh÷ng kh¸ch hµng lín, cã nhu
cÇu vèn thêng xuyªn ( cã dßng tiÒn tµi chÝnh ra vµo t¬ng ®èi æn ®Þnh ) vµ
kh¸ch hµng nµy ®îc ng©n hµng tÝn nhiÖm.
Cho vay tr¶ gãp: Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng x¸c ®Þnh sè tiÒn l·i vay ph¶i
tr¶ céng víi sè tiÒn nî gèc. Tæng sè tiÒn vay ®îc chia ra ®Ó tr¶ theo tõng kú
h¹n tr¶ nî, tµi s¶n mua b»ng vèn vay chØ thuéc së h÷u bªn vay khi hä ®· hoµn
tr¶ hÕt nî gèc vµ tiÒn l·i. Kh¸ch hµng vay theo ph¬ng thøc nµy ph¶i cã ph¬ng
¸n tr¶ nî kh¶ thi b»ng c¸c kho¶n thu nhËp cã c¬ së ch¾c ch¾n.
Cho vay theo dù ¸n ®Çu t: ¸p dông cho nhu cÇu vay vèn trung vµ dµi h¹n
®Ó phôc vô ®Çu t vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Vay theo h×nh thøc nµy
kh¸ch hµng ph¶i tr¶ møc l·i suÊt cao phï hîp víi tÝnh rñi ro do thêi gian cho
vay vèn dµi, ngoµi ra cßn ph¶i tr¶ phÝ cam kÕt nÕu cã yªu cÇu ra h¹n møc tÝn
dông.
§Ó ra quyÕt ®Þnh tµi trî cho vay vèn ng©n hµng quan t©m nhÊt ®Õn viÖc
thu håi vèn vay vµ l·i vay, vµ mèi quan t©m nµy ®Æc biÖt quan träng ®èi víi
ph¬ng thøc cho vay theo dù ¸n ®Çu t bëi nh÷ng ®Æc trng cña dù ¸n ®Çu t lµ:
- Cho vay theo dù ¸n thêng ®ßi hái thêi gian dµi mµ ®i cïng víi thêi
gian dµi th× yÕu tè rñi ro cµng cao. Rñi ro x¶y ra cã thÓ do chñ quan hay kh¸ch
quan. Chñ quan lµ vÒ phÝa kh¸ch hµng vay vèn ( thay ®æi trong kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt dù ¸n ®Çu t, bïng nî, cè t×nh lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ ®Ó thu lîi Ých riªng... ).
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Rñi ro mang tÝnh kh¸ch quan lµ c¸c yÕu tè rñi ro thuéc vÒ thÞ trêng ( thay ®æi
søc mua, gi¸, s¶n phÈm c¹nh tranh ), vÒ c¬ chÕ kinh tÕ, chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi
chÝnh cña Nhµ níc...Rñi ro x¶y ra dï theo nguyªn nh©n nµo ®Òu ¶nh hëng trùc
tiÕp tíi kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng thu nî cña ng©n hµng,
gi¶m hiÖu qu¶ dông vèn, gi¶m chÊt lîng tÝn dông cña ng©n hµng.
- MÆt kh¸c, dù ¸n ®Çu t thêng ®ßi hái lîng vèn lín, vµ ®Ó ®¶m b¶o cho
kho¶n vèn vay ®ã kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã thÓ ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n bëi
khã cã thÓ t×m ra mét tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín h¬n hoÆc b»ng gi¸ trÞ kho¶n vèn
vay t¹i thêi ®iÓm ®ã, h¬n n÷a nÕu cã th× khi x¶y ra trêng hîp kh¸ch hµng mÊt
kh¶ n¨ng thanh to¸n ng©n hµng sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc ph¸t m¹i tµi s¶n ®ã
®Ó thu håi vèn. Do vËy, vèn cho vay theo dù ¸n ®Çu t thêng ®îc b¶o ®¶m b»ng
chÝnh tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. Vµ viÖc nµy ®ßi hái Ng©n hµng ph¶i hÕt søc coi
träng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t ®Ó lùa chän cho vay ®îc c¸c dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi
cao (c¬ së ch¾c ch¾n b¶o ®¶m vèn ), ®ång thêi lo¹i bá nh÷ng dù ¸n kh«ng cã
tÝnh kh¶ thi thùc hiÖn ph¬ng ch©m ho¹t ®éng “An toµn, hiÖu qu¶”.
1.2. ThÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t t¹i Ng©n hµng
th¬ng m¹i
1.2.1. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
1.2.1.1.ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t vµ vai trß cña thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ qu¸ tr×nh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ mét c¸ch toµn
diÖn, khoa häc c¸c khÝa c¹nh cña mét dù ¸n ®Çu t ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t,
cho phÐp ®Çu t hoÆc tµi trî.
Mçi dù ¸n ®Çu t ®Òu chøa ®ùng nhiÒu néi dung kinh tÕ kü thuËt rÊt phøc
t¹p. C¸c néi dung nµy cã mèi quan hÖ rµng buéc, t¬ng t¸c, ¶nh hëng lÉn nhau
h×nh thµnh nªn dù ¸n ®Çu t. Do vËy, bÊt cø trôc trÆc nµo t¹i mét mÆt nµo ®ã
®Òu ¶nh hëng tíi c¸c mÆt kh¸c vµ ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ cuèi cïng cña dù ¸n,
thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ ph¶i xem xÐt c¸c khÝa c¹nh vµ ®a ra c©u tr¶ lêi khÝa
c¹nh ®ã ®· ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n hay cha.
Thùc tÕ ngêi thÈm ®Þnh sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tõng
phÇn vµ toµn bé c¸c mÆt, c¸c vÊn ®Ò cã trong b¶n nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ
nghiªn cøu kh¶ thi trong mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi chñ dù ¸n ®Çu t vµ c¸c gi¶
thiÕt vÒ m«i trêng mµ dù ¸n ho¹t ®éng trong ®ã. ThÈm ®Þnh dù ¸n cã ý nghÜa
gióp c¸c dù ¸n tèt kh«ng bÞ b¸c vµ dù ¸n tåi kh«ng ®îc chÊp nhËn. Tuy nhiªn
viÖc nhËn ®Þnh lµ dù ¸n ®ã lµ tèt hay tåi, kh¶ thi hay kh«ng kh¶ thi... ë khÝa
c¹nh nµo ®ã cßn phô thuéc vµo gãc ®é cña ngêi thÈm ®Þnh vµ khi ®ã hä sÏ ®¹t
®îc nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh khi tiÕn hµnh thÈm ®Þnh.
§èi víi chñ ®Çu t:
Sù sèng cãn cña doanh nghiÖp trong t¬ng lai phô thuéc phÇn lín vµo
quyÕt ®Þnh ®Çu t ngµy h«m nay. Do vËy, tríc khi quyÕt ®Þnh ®Çu t chñ ®Çu t
ph¶i xem xÐt kÜ lìng liÖu c¸c lîi Ých dù kiÕn thu ®îc tõ dù ¸n cã t¬ng øng víi
chi phÝ bá ra hay kh«ng; mèi quan t©m hµng ®Çu cña hä lµ ®é lín vµ tÝnh ch¾c
ch¾n cña luång tiÒn trong tu¬ng lai nh»m tèi ®a ho¸ lîi Ých tµi chÝnh ( gi¸ trÞ
tµi s¶n chñ së h÷u ). V× vËy thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t gióp hä t×m ®îc dù ¸n ®Çu
t tèi u, tÝnh kh¶ thi cao trªn c¬ së phï hîp víi nguån lùc cña doanh nghiÖp vµ
kh¶ n¨ng t×m nguån tµi trî, gi¶m chi phÝ chuÈn bÞ vµ thùc hiÖn ®Çu t.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§èi víi c¬ quan qu¶n lý nhµ níc:
Trªn gãc ®é cña toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n, phï hîp víi môc tiªu x©y
dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc th× viÖc thÈm ®Þnh ph¶i dùa trªn quan ®iÓm lîi Ých
vµ chi phÝ x· héi lµ chÝnh, quan t©m ®Õn sù phï hîp cña dù ¸n trong chiÕn lîc
ph¸t triÓn vïng ngµnh kinh tÕ, c¸c vÊn ®Ò t¸c ®éng m«i trêng, c«ng ¨n viÖc
lµm... ®Ó tõ ®ã ra quyÕt ®Þnh chÊp nhËn viÖc thùc hiÖn dù ¸n vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n
sau khi ®· hoµn thµnh.
§èi víi ngêi tµi trî:
Mét dù ¸n thêng kÐo dµi ®ßi hái mét lîng vèn lín vµ bÞ chi phèi bëi
nhiÒu yÕu tè mµ trong t¬ng lai cã thÓ sÏ biÕn ®éng khã lêng. Nh÷ng con sè
tÝnh to¸n còng nh nh÷ng nhËn ®Þnh ®a ra trong dù ¸n ( khi lËp dù ¸n ) chØ lµ íc tÝnh, dù kiÕn bëi vËy nªn chøa ®ùng Ýt nhiÒu yÕu tè chñ quan cña ngêi lËp
dù ¸n. Ngêi lËp dù ¸n cã thÓ lµ chñ ®Çu t hoÆc c¬ quan t vÊn do chñ ®Çu t thuª
lËp dù ¸n trªn c¬ së ý ®å kinh doanh vµ mong muèn cña chñ ®Çu t. C¸c nhµ
so¹n th¶o thêng ®øng trªn gãc ®é hÑp ( víi môc tiªu x¸c ®Þnh ) ®Ó nh×n nhËn
vÊn ®Ò cña dù ¸n nªn dÔ bá qua mét sè yÕu tè liªn quan, ®Ó lµm cho dù ¸n trë
nªn kh¶ thi nh»m ®¹t ®îc sù ñng hé vµ tµi trî tõ bªn ngoµi. Nh vËy, dù ¸n do
chñ ®Çu t lËp cã tÝnh kh¶ thi tríc hÕt sÏ ®øng trªn quan ®iÓm lîi Ých riªng cña
hä.
Trªn gãc ®é nhµ tµi trî bªn c¹nh môc tiªu nh»m ®ãng gãp cho sù ph¸t
triÓn cña ®Êt níc, khuyÕn khÝch doanh nghiÖp thùc hiÖn dù ¸n mang l¹i hiÖu
qu¶ kinh tÕ chung cho toµn x· héi th× b¶n th©n nhµ tµi trî còng lu«n xem xÐt
®Õn lîi Ých riªng cña m×nh, ®ã lµ sù b¶o toµn vµ kh¶ n¨ng sinh lêi tõ ®ång vèn
m×nh bá ra. Do vËy ®èi víi nhµ tµi trî thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t còng lµ rÊt cÇn
thiÕt ®Ó t×m ra dù ¸n kh¶ thi mµ nÕu bá vèn sÏ ®em l¹i lîi Ých cho m×nh.
C¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tÝn dông víi t c¸ch mét trung gian tµi chÝnh mét nhµ tµi trî cho nÒn kinh tÕ th× viÖc thÈm ®Þnh dùa ¸n ®Çu t ®Æc biÖt quan
träng ®èi víi viÖc ph¸t huy vai trß, chøc n¨ng cña m×nh: Ph¸t triÓn kinh tÕ
v÷ng m¹nh trªn c¬ së ho¹t ®éng an toµn vµ hiÖu qu¶.
1.2.1.2. Néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t ph¶i ®a ra ®îc c¸i nh×n tæng qu¸t c¸c vÊn ®Ò cña
mét dù ¸n vµ thêng ®îc tiÕn hµnh trªn c¸c khÝa c¹nh sau:
ThÈm ®Þnh khÝa c¹nh ph¸p lý:
ViÖc thÈm ®Þnh nµy nh»m kh¼ng ®Þnh c¬ së ph¸p lý cu¶ dù ¸n, kiÓm tra
tÝnh ®Çy ®ñ hîp lý, hîp lÖ cña nh÷ng hå s¬ liªn quan ®Õn dù ¸n ®Çu t nh: GiÊy
phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp, giÊy phÐp kinh doanh, giÊy tê chøng minh vÒ
kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña chñ ®Çu t... §ång thêi xem dù ¸n trong mèi liªn hÖ víi
viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch, quy ho¹ch, chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cho
vïng, ngµnh quèc gia, môc tiªu cña dù ¸n cã phï hîp víi ®Þnh híng ph¸t triÓn
hay kh«ng. Tõ ®ã kÕt luËn dù ¸n cã ®îc thùc hiÖn hay kh«ng.
ThÈm ®Þnh thÞ trêng:
ThÞ trêng ë ®©y bao gåm c¶ thÞ trêng ®Çu vµo vµ thÞ trêng ®Çu ra cho s¶n
phÈm cña dù ¸n.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Víi thÞ trêng ®Çu vµo, cÇn kiÓm tra ph©n tÝch kh¶ n¨ng nguån cung cÊp
nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n, nguån cung cÊp lao ®éng vµ c¸c yÕu tè kh¸c theo
yªu cÇu cña dù ¸n; x¸c ®Þnh c¸c nh©n tè ¶nh hëng trªn c¬ së ®ã chØ ra ®îc sù
®¶m b¶o vµ phï hîp cña c¸c ph¬ng ¸n dù phßng, xö lý nh÷ng nh©n tè ®ã.
Bªn c¹nh ®ã, thÈm ®Þnh thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n còng ph¶i
®îc thùc hiÖn mét c¸ch chÆt chÏ, khoa häc bëi ®©y lµ kh©u hÕt søc quan träng,
cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù thµnh b¹i cña dù ¸n.
CÇn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ quan hÖ cung cÇu vÒ s¶n phÈm cña dù ¸n t¹i thêi
®iÓm hiÖn t¹i vµ t¬ng lai, x¸c ®Þnh thÞ trêng chñ yÕu cho s¶n phÈm so s¸nh gi¸
thµnh s¶n phÈm, gi¸ b¸n s¶n phÈm cña dù ¸n víi gi¸ c¶ thùc tÕ trªn thÞ trêng
c¶ trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai, ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ trêng cña s¶n
phÈm, x¸c ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh cña s¶n phÈm, dù b¸o nh÷ng biÕn ®éng vÒ
gi¸ c¶... ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh quy m« s¶n xuÊt, quy m« ®Çu t, lùa chän thiÕt bÞ
c«ng nghÖ cho phï hîp. Tuy nhiªn, ®©y lµ kh©u thÈm ®Þnh hÕt søc phøc t¹p
nhng còng hÕt søc quan träng, ®Ó cã ®îc nh÷ng ®¸nh gi¸ toµn diÖn, chÝnh x¸c
vÒ khÝa c¹nh nµy cÇn ph¶i thu thËp ®Çy ®ñ th«ng tin, cã sù kÕt hîp t×nh h×nh
thùc tÕ víi sè liÖu thèng kª còng nh c¸c ®Þnh híng chØ ®¹o, c¸c chÝnh s¸ch tõ
phÝa Nhµ níc, c¸c ngµnh vµ ®Þa ph¬ng vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan.
ThÈm ®Þnh khÝa c¹nh c«ng nghÖ - kü thuËt:
Xem xÐt møc ®é hiÖn ®¹i cña c«ng nghÖ, sù phï hîp cña c«ng nghÖ víi
®iÒu kiÖn thùc tÕ vµ c¸c yªu cÇu s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®¸nh gi¸ vÒ tÝnh h÷u hiÖu
cña thiÕt kÕ dù ¸n vµ t×m ra c¸ch gi¶i quyÕt hay qu¶n lý, kiÓm tra tÝnh ®ång
bé, phï hîp cña m¸y mãc thiÕt bÞ víi quy m« vµ c«ng nghÖ cña dù ¸n, tÝnh
hîp lý cña néi dung, tiÕn ®é c¸c h¹ng môc trong x©y dùng c¬ b¶n...
Ph©n tÝch kü thuËt lµ tiÒn ®Ò cho viÖc tiÕn hµnh ph©n tÝch mÆt kinh tÕ tµi
chÝnh, kh«ng cã sè liÖu cña ph©n tÝch kü thuËt th× kh«ng thÓ tiÕn hµnh ph©n
tÝch mÆt kinh tÕ tµi chÝnh tuy r»ng c¸c th«ng sè kinh tÕ cã ¶nh hëng ®Õn c¸c
quyÕt ®Þnh vÒ mÆt kü thuËt.
QuyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong kh©u thÈm ®Þnh nµy gióp tiÕt kiÖm ®îc c¸c
nguån lùc do lùa chän ®îc nh÷ng dù ¸n kh¶ thi vÒ mÆt kü thuËt, ®ång thêi
tr¸nh g©y tæn thÊt nguån lùc vµ bá lì c¬ héi t¨ng nguån lùc. Chi phÝ ®ßi hái
cho kh©u thÈm ®Þnh nµy còng lín thêng chiÕm trªn díi 80% chi phÝ nghiªn
cøu kh¶ thi vµ chiÕm tõ 1-5% tæng chi phÝ ®Çu t.
ThÈm ®Þnh khÝa c¹nh tæ chøc, qu¶n lý:
§©y lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt bëi chóng ta hiÓu râ tÇm quan träng cña c«ng
t¸c tæ chøc qu¶n lý trong bÊt cø lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, víi dù ¸n ®Çu t, nã t¸c
®éng ®Õn tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n vµ kiÓm so¸t quy m«, ph¹m vi dù ¸n... §iÒu
®ã ®ßi hái ph¶i kiÓm tra, xem xÐt sè lîng, chÊt lîng lao ®éng xem cã thÓ ®¸p
øng cho viÖc vËn hµnh cã hiÖu qu¶ dù ¸n hay kh«ng, ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña
bé m¸y qu¶n lý hµnh chÝnh, hÖ thèng phßng ban,xëng...
ThÈm ®Þnh khÝa c¹nh tµi chÝnh dù ¸n:
ThÈm ®Þnh tµi chÝnh nh»m ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng s¶n sinh nguån thu nh»m
®¸p øng c¸c nghÜa vô tµi chÝnh cña dù ¸n, th«ng qua viÖc tæng hîp c¸c biÕn sè
tµi chÝnh, kü thuËt ®· ®îc tÝnh to¸n trong phÇn thÈm ®Þnh tríc ®Ó ®a ra nh÷ng
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
b¶ng dù trï tµi chÝnh, tÝnh to¸n nh÷ng chØ tiªu tµi chÝnh tæng hîp vµ ®©y lµ
nh÷ng sè liÖu ®Çu vµo cho viÖc tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi díi ®©y.
§èi víi chñ ®Çu t: Môc ®Ých cña viÖc xem xÐt mÆt tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t
lµ:
Xem xÐt nhu cÇu vµ sù ®¶m b¶o c¸c nguån lùc tµi chÝnh cho viÖc thùc
hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n ®Çu t.
Xem xÐt t×nh h×nh, kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña dù ¸n trªn gãc ®é
h¹ch to¸n kinh tÕ cña ®¬n vÞ thùc hiÖn dù ¸n. Cã nghÜa lµ xem xÐt nh÷ng chi
phÝ sÏ vµ ph¶i thùc hiÖn kÓ tõ khi so¹n th¶o cho ®Õn khi kÕt thóc dù ¸n, xem
xÐt nh÷ng chi phÝ sÏ vµ ph¶i thùc hiÖn kÓ tõ khi so¹n th¶o cho ®Õn khi kÕt thóc
dù ¸n, xem xÐt nh÷ng lîi Ých mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn dù ¸n sÏ hoÆc ph¶i
®¹t ®îc do thùc hiÖn dù ¸n.
§èi víi nhµ tµi trî: ViÖc thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t nh»m ®¸nh gi¸
trùc tiÕp kh¶ n¨ng thu håi vèn cña Ng©n hµng (L·i vµ gèc); ®ång thêi thÈm
®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t Ng©n hµng ®¸nh gÝa ®îc hiÖu qu¶ sö dông vèn cu¶
m×nh. Cã thÓ nãi ®©y lµ kh©u quan träng nhÊt trong néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n
®Çu t. Nã lµ c¬ së ra quyÕt ®Þnh chÊp nhËn cho vay hay tõ chèi ®èi víi dù ¸n.
ThÈm ®Þnh khÝa c¹nh kinh tÕ - x· héi:
§©y lµ mét néi dung mµ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc rÊt quan t©m, xem
xÐt lîi Ých mµ dù ¸n ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ vµ t×m c¸ch tèi ®a ho¸ lîi Ých ®ã.
Nguyªn t¾c thÈm ®Þnh còng gièng nh thÈm ®Þnh tµi chÝnh, ®ã lµ c©n ®èi gi÷a
lîi Ých vµ chi phÝ cña dù ¸n. Song ®iÓm kh¸c biÖt ë ®©y lµ quan niÖm vÒ lîi Ých
vµ chi phÝ trªn gãc ®é x· héi. Lîi Ých lµ nh÷ng ®ãng gãp thùc sù cña dù ¸n vµo
phóc lîi chung cña quèc gia; chi phÝ lµ nh÷ng kho¶n chi lµm tiªu hao nguån
lùc thùc sù cña nÒn kinh tÕ. Do ®ã, khi lÊy nh÷ng chØ tiªu tõ thÈm ®Þnh tµi
chÝnh ph¶i cã nh÷ng ®iÒu chØnh nhÊt ®Þnh vÒ gi¸ tÝnh to¸n, vÒ thuÕ...
ViÖc thÈm ®Þnh ngoµi viÖc chØ ra ®ãng gãp cña dù ¸n vµo môc tiªu kinh tÕ
-x· héi nh t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao thu nhËp x¸c ®Þnh ®èi tîng hëng lîi
hay chÞu chi phÝ mét c¸ch ®Çy ®ñ, nghiªm tóc t¸c ®éng cña m«i trêng - xem
møc ®é ¶nh hëng ®Õn m«i trêng cã thÓ chÊp nhËn ®îc kh«ng vµ ®a ra c¸c gi¶i
ph¸p c¶i thiÖn nh»m híng tíi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
C¸c néi dung thÈm trªn ®èi víi mét dù ¸n ®Çu t lµ hÕt søc cÇn thiÕt kh«ng
thÓ bá qua bÊt kú kh©u thÈm ®Þnh nµo bëi mçi mét khÝa c¹nh ®Òu cã ¶nh hëng
®Õn sù tån t¹i cña dù ¸n. MÆt kh¸c, c¸c néi dung thÈm ®Þnh cã mèi liªn hÖ
mËt thiÕt víi nhau: nh÷ng nhËn xÐt ®¸nh gi¸, tÝnh to¸n ë mÆt nµy cã thÓ lµ cë
së cho viÖc ph©n tÝch mÆt kh¸c vµ sù phï hîp gi÷a c¸c yÕu tè cña dù ¸n ®¬ng
nhiªn lµ sù cÇn thiÕt. VÝ dô thÈm ®Þnh thÞ trêng cho nh÷ng nhËn ®Þnh vÒ chi
phÝ nguyªn vËt liÖu, ®¸nh gi¸ søc tiªu thô s¶n phÈm - lµ c¬ së ®a ra dù tÝnh vÒ
c¸c dßng tiÒn trong thÈm ®Þnh tµi chÝnh.
ThÈm ®Þnh m«i trêng ®a ra sè liÖu vÒ nh÷ng kho¶n chi phÝ bá ra trong
nh÷ng n¨m nhÊt ®Þnh ®Ó xö lý c¸c vÊn ®Ò liªn quan. ThÈm ®Þnh thÞ trêng ®a ra
sè liÖu vÒ lîng vèn ®Çu t vµ gi¶i ph¸p lùa chän nguån tµi trî.
Nh vËy, c¸c néi dung kh«ng thÓ chØ ®îc xem xÐt mét c¸ch phiÕn diÖn
®éc lËp nhau. Tuy nhiªn, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ mét c«ng viÖc hÕt søc phøc
t¹p, ®ßi hái ph¶i tiªu tèn thêi gian, c«ng søc vµ tiÒn b¹c. V× thÕ ®Ó tiÕt kiÖm ®16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
îc nguån lùc, ngêi ta thêng tiÕn hµnh thÈm ®Þnh tõng bíc, nÕu dù ¸n kh«ng ®îc chÊp thuËn ë mét kh©u nµo ®ã th× sÏ lËp tøc bÞ lo¹i bá lu«n mµ kh«ng cÇn
tiÕn hµnh thÈm ®Þnh ë c¸c kh©u tiÕp theo. VÒ nguyªn t¾c c¸c kh©u thÈm ®Þnh
®ái hái tiªu tèn Ýt thêi gian c«ng søc, tiÒn b¹c nhÊt sÏ ®îc tiÕn hµnh tríc ®Ó
nh»m h¹n chÕ tiªu tèn nguån lùc. Nh×n chung kh©u thÈm ®Þnh tµi chÝnh kinh
tÕ dù ¸n thêng ®îc tiÕn hµnh sau khi ®· hoµn thµnh c¸c kh©u thÈm ®Þnh kh¸c.
MÆc dï tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh ®Òu ph¶i ®îc xem xÐt nhng ®øng trªn quan
®iÓm kh¸c nhau, c¸c chñ thÓ liªn quan sÏ ®Æt ra c¸c vÊn ®Ò, néi dung thÈm
®Þnh cã ý nghÜa nhÊt ®èi víi hä. §èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, c¸c dù ¸n
®Çu t ®a ®Õn xin vay vèn thêng rÊt ®a d¹ng, víi nhiÒu ph¹m vi, lÜnh vùc, quy
m« kh¸c nhau. Trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng cã h¹n, ®Æc biÖt ®èi víi ng©n hµng
khi kh«ng chuyªn s©u trong viÖc cho vay ph¸t triÓn mét lÜnh vùc cô thÓ nµo th×
ng©n hµng khã cã thÓ thÈm ®Þnh tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh cña mét dù ¸n mét c¸ch
thÊu ®¸o. Trong tÊt c¶ c¸c néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t th× kh©u thÈm ®Þnh
tµi chÝnh dù ¸n sÏ ®îc ng©n hµng coi lµ quan träng nhÊt vµ ®îc thùc hiÖn kü lìng nhÊt.
1.2.2. ThÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t t¹i ng©n hµng th¬ng m¹i
ThÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t ph¶i xem xÐt, tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu ph¶n
¸nh hiÖu qu¶ tµi chÝnh, xem xÐt c¸ kÕ ho¹ch tµi chÝnh cña dù ¸n cã ®em l¹i
hiÖu qu¶ kinh tÕ hay kh«ng.
1.2.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t t¹i ng©n
hµng th¬ng m¹i
C¸c chñ ®Çu t t×m ®Õn Ng©n hµng th¬ng m¹i v¬i nhu cÇu ®îc vay vèn tµi
trî cho dù ¸n ®Çu t cña m×nh do hä kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh t¹i thêi
®iÓm ®ã hoÆc muèn sö dông ®ßn bÈy tµi chÝnh ( sö dông nî ). Ng©n hµng th¬ng m¹i, víi t c¸ch lµ ngêi cung øng ( ngêi tµi trî ) vèn, sÏ ph¶i tù tæ chøc
viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n cho m×nh chø kh«ng dùa trªn kÕt qu¶ thÈm ®Þnh cña chñ
®Çu t bëi kÕt qu¶ ®ã mang nhiÒu ý chÝ chñ quan cña nhµ ®Çu t.
Trong kh©u thÈm ®Þnh cña m×nh Ng©n hµng th¬ng m¹i coi träng nhÊt ®Õn
kh©u thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t, nã ph¶n ¸nh trùc tiÕp kh¶ n¨ng sinh lêi
cña ®ång vèn dùa trªn nh÷ng chØ tiªu tµi chÝnh an toµn h¬n n÷a nã còng phï
hîp víi thÕ m¹nh vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ kinh nghiÖm cña ng©n hµng
th¬ng m¹i.
Ngµy nay do nhu cÇu tõ nÒn kinh tÕ, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i kh«ng chØ
tiÕn hµnh thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t trong ho¹t ®éng cho vay cña m×nh mµ cßn
tiÕn hµnh thÈm ®Þnh phôc vô cho viÖc t vÊn vµ ho¹t ®éng b¶o l·nh víi môc
®Ých t×m ra c¸c dù ¸n kh¶ thi nhng sÏ ®øng trªn gãc ®é kh¸c nhau ®Ó tiÕn hµnh
thÈm ®Þnh, trong ph¹m vi bµi viÕt chØ xin ®Ò cËp ®Õn c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi
chÝnh dù ¸n ®Çu t phôc vô cho ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
Phï hîp víi môc tiªu chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ t¨ng trëng vµ
bÒn v÷ng trong ho¹t ®éng sö dông vèn cña m×nh ( ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng cho
vay ) c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i hÕt søc coi träng kh©u thÈm ®Þnh tµi chÝnh
dù ¸n:
Th«ng qua thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t Ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ ®¸nh
gi¸ ®îc nhu cÇu vay vèn cña dù ¸n, tÝnh hîp lý cña viÖc sö dông vèn ®Çu t,
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
hiÖu qu¶ tµi chÝnh mµ dù ¸n mang l¹i vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña c¸c dù ¸n. KÕt
luËn ®a ra chñ yÕu dùa vµo sù ph©n tÝch vÒ dßng tµi chÝnh ( lîi Ých vµ chi phÝ )
cña dù ¸n ®Çu t.
Thùc tÕ ng©n hµng quan t©m nhÊt ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî ®Ých thùc cña dù
¸n (l·i vµ gèc ) mÆc dï nã liªn quan chÆt chÏ ®Õn hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n.
Qua thÈm ®Þnh tµi chÝnh, ng©n hµng ph¶i lùa chän vµ t×m ra nh÷ng dù ¸n ®Çu
t cã hiÖu qu¶ tµi chÝnh ®Ó cho vay. Bëi chØ khi cho vay nh÷ng dù ¸n ®Çu t cã
hiÖu qu¶ th× ng©n hµng míi cã kh¶ n¨ng thu håi vèn vµ l·i, míi b¶o ®¶m gi¸
t¨ng lîi nhuËn ®ång thêi b¶o toµn vèn ®Ó kh«ng ngõng t¨ng trëng vµ ph¸t
triÓn.
Th«ng tin sè liÖu trong luËn chøng kinh tÕ kü thuËt hay c¸c b¸o c¸o tµi
chÝnh cã thÓ kh«ng ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp. Doanh
nghiÖp cã thÓ qu¸ l¹c quan vÒ t×nh h×nh kinh doanh trong nh÷ng n¨m tíi hay
tÝnh to¸n kh«ng ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè chi phÝ ®Ó lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña dù ¸n. V×
vËy, viÖc thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t do chñ ®Çu t mang ®Õn l¹i lµ rÊt cÇn
thiÕt ®Ó ng©n hµng xem xÐt l¹i c¬ së an toµn cho ®ång vèn cña m×nh th«ng qua
viÖc thÈm tÝnh thùc tÕ cña c¸c sè liÖu, th«ng tin.
Lµ ®¬n vÞ kinh doanh trªn lÜnh vùc tÝn dông, høa hÑn kh¶ n¨ng sinh lêi
cao nhng ®ång thêi còng chøa ®ùng nhiÒu rñi ro ®Æc biÖt trong ho¹t ®éng cho
vay trung dµi h¹n, nªn viÖc n©ng cao chÊt lîng tÝn dông vµ h¹n chÕ rñi ro lµ
môc tiªu cu¶ bÊt cø ng©n hµng nµo, nã quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn Ng©n
hµng. Mét trong nh÷ng ho¹t ®éng nh»m ®¹t môc tiªu ®ã lµ ph¶i tiÕn hµnh
thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t.
§Æc biÖt ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cña ViÖt Nam trong khi nhu
cÇu vèn ®Çu t ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®ang ngµy cµng më réng còng lµ nhu cÇu
vèn tÝn dông trung dµi h¹n rÊt lín, tr×nh ®é d©n trÝ nãi chung vµ tr×nh ®é qu¶n
lý kinh tÕ nãi riªng cßn h¹n chÕ, hÖ thèng ph¸p luËt cha chÆt chÏ ®ßi hái ng©n
hµng th¬ng m¹i ph¶i hÕt søc coi träng c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t ®Æc biÖt
lµ thÈm ®Þnh vÒ mÆt tµi chÝnh ®Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng
ng©n hµng.
1.2.2.2. Néi dung thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t
Môc ®Ých cña viÖc thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t lµ xem xÐt ®¸nh gÝa
nhu cÇu vµ sù b¶o ®¶m c¸c nguån lùc tµi chÝnh cho viÖc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶
c¸c dù ¸n ®Çu t, ®ång thêi xem xÐt t×nh h×nh kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
cña dùa ¸n. Nhng ®Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy viÖc thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t
ph¶i dùa trªn nh÷ng c¬ së sau ®©y:
a. VÒ c¬ së sè liÖu:
Th«ng tin sè liÖu dïng trong viÖc thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t chñ yÕu
dùa trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o
c¸o kÕt qu¶ kinh doanh nh÷ng n¨m gÇn ®©y; nguån nµy nh»m cung cÊp c¬ së
®Ó tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng b¶o ®¶m thùc hiÖn dù ¸n
vµ vèn vay cña ng©n hµng. KÌm theo ®ã lµ c¸c b¶n kÕ ho¹ch tr¶ nî cña chñ
®Çu t vµ b¶ng quyÕt to¸n tæng hîp vÒ vèn ®Çu t, chi phÝ, thu nhËp... dù kiÕn
ph¸t sinh tõ dù ¸n vµ c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt cã liªn quan ®Õn dù ¸n. §©y
lµ c¬ së ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña dù ¸n vÒ mÆt tµi chÝnh.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tuy nhiªn, viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t cña ng©n hµng kh«ng thÓ dùa hoµn
toµn vµo c¸c sè liÖu th«ng tin tõ c¸c tµi liÖu trªn do chñ ®Çu t cung cÊp. Bëi
nh ®· ®Ò cËp ë trong néi dung nh÷ng tµi liÖu nµy ®· chøa ®ùng yÕu tè chñ
quan cña chñ ®Çu t nªn vÊn ®Ò ®Æt ra lµ thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t ph¶i
tró träng ®Õn viÖc thÈm ®Þnh tÝnh chÝnh x¸c, thùc tiÔn cña c¸c sè liÖu lµm c¬
së v÷ng ch¾c cho viÖc thÈm ®Þnh tiÕp theo.
b. Quy tr×nh thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t:
b.1. Tæ chøc c«ng t¸c thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t:
Nh×n chung viÖc tæ chøc thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t nãi riªng vµ
thÈm ®Þnh dù ¸n nãi chung ph¶i phï hîp víi viÖc tæ chøc ho¹t ®éng cña tõng
ng©n hµng, nã do tõng ng©n hµng quy ®Þnh thÓ hiÖn qua viÖc quy ®Þnh chøc
n¨ng, nhiÖm vô cña tõng phßng. C¸c ng©n hµng sÏ chän vµ tæ chøc thÈm ®Þnh
theo c¸c ph¬ng thøc kh¸c nhau, xuÊt ph¸t tõ c¸ch tiÕp cËn th«ng tin kh¸c
nhau, c¸ch thøc qu¶n lý kh¸ch hµng vµ th«ng tin kh¸ch hµng kh¸c nhau, nhng
nh×n chung quy tr×nh thÈm ®Þnh mét dù ¸n gåm cã:
ThÈm ®Þnh tríc khi cho vay: ®©y lµ qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh tríc khi cho vay
gåm c¸c c«ng viÖc nh ®äc hå s¬ vay vèn kü lìng, xen xÐt møc ®é trung thùc
cña kh¸ch hµng vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng trong nh÷ng n¨m gÇn
nhÊt; xem xÐt dù ¸n ®Çu t vÒ mÆt vËt chÊt; ®Õn c¬ së xin vay ®Ó tËn m¾t xem
xÐt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngêi xin vay, tõ ®ã xem xÐt tÝnh chÝnh
x¸c trung thùc cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, tr¸ch nhiÖm cña kh¸ch hµng vµ qu¸
khø tÝn dông cña kh¸ch hµng ( tríc ®©y vay nî vµ tr¶ nî nh thÕ nµo... ). Ng©n
hµng th«ng qua c¸c c¬ quan chñ qu¶n cña bªn vay ®Ó n¾m ®îc nh÷ng th«ng
tin nµy.
ThÈm ®Þnh trong khi cho vay: §ã lµ qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh khi ®· cho vay,
kh¸ch hµng ®· ®ang sö dông tiÒn vay bao gåm: viÖc gi¸m s¸t xem viÖc sö
dông tiÒn vay cã ®óng môc ®Ých hay kh«ng th«ng qua c¸c hÖ thèng giÊy tê,
b¸o c¸o lu chuyÓn hµng ho¸, tiÒn tÖ... nh»m môc ®Ých khuyÕn khÝch kh¸ch
hµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó ®¶m b¶o an toµn tiÒn vay, h¹n chÕ tiÒn vay qua
tay ngêi thø ba, biÖn ph¸p sö dông trong c«ng viÖc nµy lµ ®ßi hái cã b¶o ®¶m
tiÒn vay. NÕu lµ sù ®¶m b¶o b»ng h×nh thøc thÕ chÊp tµi s¶n th× trong giai ®o¹n
nµy, ng©n hµng ph¶i ®¶m b¶o t×nh tr¹ng cña tµi s¶n thÕ chÊp sao cho gi¸ trÞ tµi
s¶n kh«ng thay ®æi qu¸ nhiÒu so víi lóc ®¸nh gÝa ban ®Çu. NÕu kh«ng ng©n
hµng ph¶i qu¶n lý tµi s¶n h×nh thµnh tõ nguån vèn vay tr¸nh sù sö dông tuú ý
cña kh¸ch hµng.
Trong qu¸ tr×nh nµy, ng©n hµng ph¶i nç lùc thu håi c¸c kho¶n thanh to¸n
®óng kú h¹n, theo ®Þnh kú s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng ®Ó ®¸nh gi¸
kh¶ n¨ng tr¶ nî.
ThÈm ®Þnh sau qu¸ tr×nh cho vay: Khi kÕt thóc qu¸ tr×nh tr¶ nî c¸c bªn ®·
thùc hiÖn ®óng cam kÕt nh trong hîp ®ång th× vÒ phÝa ng©n hµng vÉn nªn
thùc hiÖn thÈm ®Þnh ®Ó t×m hiÓu t×nh tr¹ng thùc tÕ cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù
¸n, tõ ®ã cã ®îc nh÷ng tæng kÕt, rót ra nh÷ng kinh nghiÖm phôc vô cho viÖc
x©y dùng hÖ thèng c¸c chØ tiªu tham sè cho qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh sau nµy.
b.2. Néi dung thÈm ®Þnh tµi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t:
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ThÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t x¸c ®Þnh gÝa trÞ hiÖn t¹i cña c¸c luång
chi phÝ vµ lîi Ých tµi chÝnh xuÊt hiÖn trong cuéc ®êi cña dù ¸n cã tÝnh ®Õn gÝa
trÞ thêi gian cña tiÒn. Thu nhËp rßng cña c¸c luång tiÒn tµi chÝnh nµy sÏ ®îc so
s¸nh víi chi phÝ bá ra ban ®Çu vµ xem xÐt sù bï ®¾p cã tho¶ ®¸ng kh«ng.
Ng©n hµng sÏ ®i vµo thÈm ®Þnh tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t theo c¸c néi dung
sau:
Bíc 1: X¸c ®Þnh tæng nhu cÇu vèn ®Çu t vµ c¸c nguån tµi trî cho dù ¸n.
Bíc 2: Xem xÐt c¸c b¶ng dù to¸n tµi chÝnh vµ ph©n tÝch tµi chÝnh.
Bíc 3: §¸nh gÝa hiÖu qu¶ tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t.
Bíc 4: C©n ®èi kh¶ n¨ng tr¶ nî.
Cô thÓ nh sau:
Bíc 1: X¸c ®Þnh tæng nhu cÇu vèn ®Çu t vµ c¸c nguån tµi trî cho dù ¸n:
Thø nhÊt: Ph¶i x¸c ®Þnh tæng nhu cÇu vèn ®Çu t cho dù ¸n. Khi mét dù ¸n
®Çu t ®a lªn ng©n hµng xin vay vèn th× dù ¸n ®ã ®· ®îc nhiÒu cÊp xem xÐt, phª
duyÖt, tæng vèn ®Çu t ®· ®îc x¸c ®Þnh. Tuy nhiªn, ng©n hµng vÉn tiÕn hµnh
xem xÐt l¹i trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ thÈm ®Þnh ë c¸c khi¸ c¹nh kh¸c cña ng©n
hµng.
§iÒu nµy rÊt quan träng bëi v× vèn ®Çu t sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho dù ¸n ®îc
thùc hiÖn mét c¸ch thuËn lîi, th«ng suèt, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ cña dù ¸n.
Vèn ®Çu t thiÕu sÏ g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng ®Çu t còng nh ho¹t ®éng vËn
hµnh kÕt qu¶ ®Çu t sau nµy. Ngîc l¹i, thõa vèn ®Çu t sÏ g©y l·ng phÝ vèn, gi¶m
hiÖu qu¶ tµi chÝnh cu¶ dù ¸n.
Tæng vèn ®Çu t cÇn thiÕt cho dù ¸n bao gåm:
+ Vèn ®Çu t cè ®Þnh: chi phÝ ban ®Çu vÒ mÆt b»ng, gi¸ trÞ nhµ xëng vµ c¬
së h¹ tÇng s½n cã, chi phÝ x©y dùng míi...
+ Vèn lu ®éng ban ®Çu: lµ c¸c chi phÝ ®Ó t¹o ra tµi s¶n lu ®éng, c¸c ®iÒu
kiÖn ®Ó dù ¸n cã thÓ ®i vµo ho¹t ®éng b×nh thêng theo c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü
thuËt dù tÝnh: dù tr÷ s¶n xuÊt ( nguyªn, nhiªn vËt liÖu... ), dù tr÷ b¸n thµnh
phÈm, thµnh phÈm tån kho, c¸c kho¶n thuéc quü tiÒn mÆt...
Thø hai: Ph¶i xem xÐt c¸c nguån tµi trî cho dù ¸n, kh¶ n¨ng ®¶m b¶o tõ
mçi nguån tõ ®ã x¸c ®Þnh sè vèn mµ ng©n hµng cÇn ph¶i tµi trî.
C¸c nguån tµi trî cho dù ¸n cã thÓ lµ nguån vèn do ng©n s¸ch cÊp, vèn
vay ng©n hµng, vèn liªn doanh... V× vËy, khi thÈm ®Þnh c¬ cÊu nguån vèn,
ng©n hµng cÇn ph¶i lµm râ møc vèn ®Çu t cÇn thiÕt tõ tõng nguån ®Ó ®i s©u t×m
hiÓu kh¶ n¨ng hiÖn thùc cña c¸c nguån ®ã.
§èi víi c¸c dù ¸n ®îc ng©n s¸ch hç trî vèn mét phÇn hay cÊp ph¸t th×
cÇn xem xÐt c¸c cam kÕt ®¶m b¶o cña c¸c cÊp cã thÈm quyÒn ®èi víi nguån
vèn nµy.
§èi víi nguån vèn vay c¸c tæ chøc tÝn dông th× ph¶i tÝnh ®Õn ®é tin cËy
vÒ kh¶ n¨ng cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®· cam kÕt cho vay.
NÕu lµ vèn tù cã th× ng©n hµng cÇn kiÓm tra, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh
vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ba n¨m tríc ®©y vµ hiÖn t¹i, chøng
tá r»ng c¬ së ®· ®ang vµ sÏ tiÕp tôc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cã tÝch luü vµ do
®ã ®¶m b¶o c¬ cÊu vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n.
20
.DOC 
84 
72 
75 
