Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr êng nhiÒu thµnh phÇn, th× viÖc
x¶y ra nh÷ng khuyÕt tËt cña nã lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái.
Do ®ã cÇn ph¶i cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n íc ®Ó h¹n chÕ
nh÷ng khuyÕt tËt nµy. Nhng nhiÒu khi Nhµ n íc l¹i thùc hiÖn
mét c¸ch qu¸ láng lÎo chøc n¨ng qu¶n lý cña m×nh vµ nhiÒu
khi nhµ níc l¹i can thiÖp qu¸ s©u vµo c«ng viÖc kinh doanh
cña c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh sù trïng chÐo nµy lµm cho c¶
ho¹t ®éng qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña Nhµ n íc vµ ho¹t ®éng kinh
doanh cña doanh nghiÖp trë nªn kÐm hiÖu qu¶ g©y ¸ch t¾c vµ
l·ng phÝ. VÊn ®Ò ® îc ®Æt ra cÇn ph¶i lµm râ chøc n¨ng qu¶n
lý vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh hay kh«ng, giíi h¹n
cña c«ng t¸c qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña nhµ n íc nh thÕ nµo vµ
giíi h¹n chøc n¨ng kinh doanh lµ ë ®©u. Cã hai quan ®iÓm vÒ
viÖc ph©n ®Þnh chøc n¨ng qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña nhµ n íc vµ
chøc n¨ng kinh doanh.
ý kiÕn thø nhÊt: CÇn ph¶i ph©n biÖt triÖt ®Ó hai chøc
n¨ng, t¸ch h¼n c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n íc víi c«ng t¸c kinh
doanh. T¹o m«i trêng tù do kinh doanh cho c¸c doanh
nghiÖp. Nhµ níc chØ ®Þnh híng, kiÓm tra kiÓm so¸t c«ng viÖc
kinh doanh nÕu sai ph¸p luËt. ý kiÕn nµy phï hîp víi xu thÕ
thêi ®¹i, hîp víi hoµn c¶nh ViÖt Nam.
ý kiÕn thø hai: Cho r»ng kh«ng nªn ph©n biÖt t¸ch
b¹ch hai chøc n¨ng nµy, v× nÕu t¸ch ra th× nhµ n íc x· héi chñ
nghÜa kh«ng kh¸c g× nhµ n íc t b¶n chØ cã mçi nhiÖm vô “cai
trÞ”, cßn c¸c doanh nghiÖp kh¸c nµo ®éc lËp nh c¸c nhµ t
b¶n.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn I
Nh÷ng lý luËn chung vÒ viÖc cÇn ph¶i ph©n
®Þnh chøc n¨ng qu¶n lý vÒ kinh tÕ cña Nhµ
níc vµ chøc n¨ng kinh doanh
Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t, trao ®æi ý kiÕn víi c¸c nhµ kinh
doanh vµ c¸c nhµ ho¹t ®éng qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n íc th× cã
hai xu híng quan ®iÓm næ6i lªn. Mét lµ ë tÇm vi m« th× c¸c
nhµ doanh nghiÖp cho r»ng nhµ n íc qu¶n lý vÜ m« vÒ kinh tÕ
nhiÒu khi cha thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n lý, ch a t¹o ra
®îc m«i trêng thuËn lîi cho c«ng viÖc kinh doanh cña doanh
nghiÖp, g©y ¸ch t¾c khã kh¨n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh
doanh cña doanh nghiÖp. Hai lµ tÇm vÜ m« th× c¸c nhµ ho¹ch
®Þnh l¹i cho r»ng doanh nghiÖp kinh doanh lµm ¨n thua lç lµ
do doanh nghiÖp kh«ng thÝch øng kÞp thêi kh«ng s¸ng t¹o, nhiÒu
khi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vît qu¸ tÇm kiÓm so¸t cña c¸c
c¬ quan nhµ níc. VËy thùc tr¹ng mèi quan hÖ gi÷a vÜ m« vµ vi m« hiÖn nay
nh thÕ nµo? Lµm thÕ nµo ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy.
Trong thùc tÕ sai lÇm tr íc ®©y mµ chóng ta ®ang kh¾c
phôc lµ ë chç kh«ng vËn dông ®óng ®¾n c¸c quy luËt kh¸ch
quan nªn t¹o ra c¬ së cña së h÷u c«ng céng trµn lan, kÐm
hiÖu qu¶. Chóng ta ®· trén lÉn gi÷a chøc n¨ng qu¶n lý cña
nhµ níc vÒ kinh tÕ víi chøc n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp, nhiÒu khi nhµ n íc «m ®åm lµm c¶ chøc n¨ng
kinh doanh trong doanh nghiÖp, nhµ n íc trë thµnh bµ ®ì ®Çu
cho c¸c doanh nghiÖp. Cßn c¸c doanh nghiÖp th× dùa dÉm
vµo nhµ níc, t×m mäi c¸ch ®Ó che dÊu viÖc lµm ¨n thua lç
cña m×nh ®Ó duy tr× doanh nghiÖp mµ mãc kinh phÝ cña nhµ
níc hay nãi c¸ch kh¸c lµ doanh nghiÖp ch a thùc hiÖn ®óng
chøc n¨ng kinh doanh cña m×nh. C¸i chÝnh ë ®©y lµ chóng ta
®· kh«ng x¸c lËp râ ph¹m vi cña sù qu¶n lý nhµ n íc vÒ kinh
tÕ vµ ph¹m vi s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, kh«ng
x¸c lËp râ quyÒn tù do kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChÝnh
sù qu¶n lý yÕu kÐm cña nhµ níc ®· t¹o c¬ héi ph¸t triÓn cho
nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc trong x· héi nh bu«n lËu ®Çu c¬
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tham nhòng, x©m ph¹m tµi s¶n vµ vèn nhµ n íc... §iÒu nµy ®·
lµm cho nÒn kinh tÕ cña chóng ta kh«ng ph¸t triÓn lªn ® îc,
g©y thiÖt h¹i tíi lîi Ých chung cña nhµ n íc vµ cña nh©n d©n,
lµm rèi lo¹n ho¹t ®éng kinh tÕ vµ x· héi.
Sau khi chóng ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr êng nhiÒu
thµnh phÇn th× nhiÒu doanh nghiÖp ®· kh«ng ®øng v÷ng trªn
th¬ng trêng do ®ã l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. Nh ng còng cã
rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®· tá ra ® îc thÕ m¹nh cña m×nh, biÕt
chuyÓn híng ®i ®óng ®¾n, s¸ng t¹o cho kinh doanh, tù do
kinh doanh trong khu«n khæ nhµ n íc cho phÐp vµ ®· t¹o cho
m×nh mét tiÒm lùc vµ chç ®øng cña m×nh trong x· héi.
Nh vËy qua xem xÐt thùc tÕ ta thÊy mÊu chèt cña vÊn ®Ò
nh×n nhËn doanh nghiÖp nh thÕ nµo ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng chÝnh
s¸ch thÝch hîp víi nã ®Ó t¹o cho nã thÕ ph¸t triÓn. Chóng ta
®Òu ph¶i thõa nhËn r»ng doanh nghiÖp lµ n¬i t¹o ra cña c¶i
cho x· héi, x· héi cã giµu hay kh«ng lµ nhê doanh nghiÖp cã
ph¸t triÓn hay kh«ng. Thõa nhËn ®ã ®ßi hái chóng ta ph¶i
gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¶ ë tÇm vÜ m« vµ vi m«.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn II
Ph©n biÖt chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n íc vÒ
kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh
Liªn tiÕp c¸c ®¹i héi §¶ng toµn quèc quèc khãa IV, V,
VI, VII, VIII ®Òu nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i ph©n biÖt râ
chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh
doanh cña c¸c doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o chÕ ®é tù chñ s¶n
xuÊt kinh doanh, t¹o m«i tr êng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c
doanh nghiÖp ®ång thêi t¨ng c êng c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n íc
vÒ kinh tÕ ë c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n íc. Nhµ níc qu¶n
lý nÒn kinh tÕ quèc d©n nhiÒu thµnh phÇn, do ®ã sù ph©n biÖt
chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n íc vÒ kinh tÕ víi chøc n¨ng kinh
doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh nguyªn
t¾c. ViÖc ph©n biÖt lµm râ chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n íc vÒ
kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ t¹o cho
doanh nghiÖp ®îc tù chñ, tù do trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ
cã m«i trêng kinh doanh tèt h¬n. VËy tr íc khi nghiªn cøu
viÖc ph©n ®Þnh chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n íc vÒ kinh tÕ vµ
chøc n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp cÇn lµm râ m«i tr êng kinh doanh cña doanh nghiÖp.
I-/
M«i trêng kinh doanh
M«i trêng kinh doanh lµ sù vËn ®éng tæng hîp t ¬ng t¸c
lÉn nhau gi÷a c¸c yÕu tè g©y ¶nh h ëng trùc tiÕp hoÆc gi¸n
tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c yÕu tè
®ã ®îc h×nh thµnh theo bèn nhãm d íi ®©y:
Nhãm 1: C¸c lo¹i thÞ trêng; gåm:
ThÞ trêng hµng hãa, dÞch vô
ThÞ trêng bÊt ®éng s¶n
ThÞ trêng søc lao ®éng
ThÞ trêng khoa häc - c«ng nghÖ - th«ng tin
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ThÞ trêng tiÒn tÖ (thÞ tr êng vèn, thÞ trêng chøng kho¸n,
c¸c yÕu tè: gi¸, tØ gi¸ hèi ®o¸i, l·i suÊt tÝn dông, ng©n hµng
tµi chÝnh...)
C¸c lo¹i thÞ trêng nãi trªn t¹o c¸c ®iÒu kiÖn “®Çu vµo”,
“®Çu ra” cÇn thiÕt cho kinh doanh. Tuy nhiªn, ë n íc ta chñ
yÕu míi cã thÞ trêng hµng hãa mang tÝnh cæ ®iÓn cßn chÞu
¶nh hëng cña nhiÒu yÕu tè, c¸c thÞ tr êng kh¸c míi ®îc h×nh
thµnh cßn manh món hoÆc ®ang h×nh thµnh nh thÞ trêng bÊt
®éng s¶n, thÞ trêng khoa häc c«ng nghÖ, th«ng tin.
Nhãm 2: M«i trêng kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi
§îc thÓ hiÖn ë tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, c¸c
yÕu tè thuéc chñ tr¬ng ®êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ
níc, nh÷ng ®Æc ®iÓm truyÒn thèng t©m lý x· héi... Nh÷ng yÕu
tè nµy còng ¶nh hëng lín tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n n íc ta cã kinh tÕ ph¸t triÓn sÏ t¹o
ra thÞ trêng réng lín vÒ hµng hãa, dÞch vô, thÞ tr êng ®Çu vµo
lÉn ®Çu ra cho doanh nghiÖp. C¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi
ph¸t triÓn cao còng lµ yÕu tè quan träng më réng thÞ tr êng
cho c¸c doanh nghiÖp. Sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x·
héi trËt tù an toµn, an ninh quèc gia còng t¹o thuËn lîi rÊt c¬
b¶n cho kinh doanh.
Nhãm 3: M«i trêng sinh th¸i
Còng lµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng quan träng tíi m«i tr êng
kinh doanh cña doanh nghiÖp. ¤ng cha ta th êng nãi “Thiªn
thêi, ®Þa lîi, nh©n hßa”. Thêi tiÕt thuËn lîi, kinh doanh cña
doanh nghiÖp sÏ thuËn lîi nhÊt lµ nh ng doanh nghiÖp n«ng c«ng nghiÖp, sÏ cã nguån nguyªn liÖu b¶o ®¶m æn ®Þnh cã
chÊt lîng cao ®¸p øng yªu cÇu chÕ biÕn s¶n phÈm, b¶o ®¶m
vÖ sinh, cã søc c¹nh tranh h¬n.
Nhãm 4: M«i trêng hµnh chÝnh - kinh tÕ, bao gåm c¸c
yÕu tè vÒ m« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng cña bé m¸y vµ c¬ chÕ
qu¶n lý kinh tÕ - x· héi cña nhµ n íc.
C¸c yÕu tè trªn lu«n t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, chóng
ph¸t sinh vµ vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan - c¬
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chÕ thÞ trêng (bµn tay v« h×nh), cã sù qu¶n lý cña nhµ n íc
(bµn tay h÷u h×nh). Trong ®ã sù qu¶n lý cña nhµ n íc ®ãng
vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn b¶n chÊt, môc ®Ých hiÖu qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp. Nhµ n íc ta lµ Nhµ n íc ph¸p quyÒn
XHCN ViÖt Nam, Nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n, v× vËy sù
qu¶n lý cña Nhµ níc nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o cho c¸c doanh
nghiÖp ho¹t ®éng thuËn lîi cã hiÖu qu¶. Nhµ n íc ph¶i nhËn
thøc ®óng ®¾n vÒ vai trß chøc n¨ng cña m×nh ®Ó tõ ®ã cã
nh÷ng t¸c ®éng tèt nhÊt, t¹o ®ßn bÈy, khuyÕn khÝch kinh
doanh. Nh vËy qua ph©n tÝch vÒ m«i tr êng kinh doanh cña
doanh nghiÖp ta thÊy ngoµi c¸c yÕu tè kh¸ch quan (c¸c quy
luËt, c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi) cßn c¸c yÕu tè chñ quan
(Nhµ níc vµ chÝnh b¶n th©n mçi doanh nghiÖp). Do ®ã cÇn
ph¶i ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n íc vÒ kinh tÕ vµ
chøc n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp.
II-/ Môc tiªu cña Nhµ níc vµ môc tiªu cña
doanh nghiÖp
1-/ Môc tiªu cña Nhµ níc
Do môc tiªu cña Nhµ níc lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc
d©n, æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi, t¨ng thu nhËp quèc d©n... nªn
Nhµ níc thùc hiÖn vai trß kinh tÕ cña m×nh kh«ng chØ b»ng
viÖc x©y dùng vµ qu¶n lý khu vùc kinh tÕ nhµ n íc mµ quan
träng h¬n lµ tæ chøc vµ qu¶n lý toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
§Ó qu¶n lý ®îc nÒn kinh tÕ quèc d©n, Nhµ níc víi bé m¸y
qu¶n lý cña m×nh ph¶i thùc hiÖn rÊt nhiÒu lo¹i c«ng viÖc
kh¸c nhau, nh÷ng c«ng viÖc nµy h×nh thµnh nªn kh¸i niÖm
chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n íc. VËy chøc n¨ng qu¶n
lý Nhµ níc vÒ kinh tÕ lµ h×nh thøc chØ biÓu hiÖn ph ¬ng híng
vµ giai ®o¹n t¸c ®éng cã chñ ®Ých cña nhµ n íc lªn ®èi tîng
vµ kh¸ch thÓ qu¶n lý nhµ n íc vÒ kinh tÕ. Lµ tËp hîp nh÷ng
nhiÖm vô kh¸c nhau mµ Nhµ n íc ph¶i tiÕn hµnh trong qu¸
tr×nh qu¶n lý kinh tÕ ®Êt n íc.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Qu¶n lý Nhµ níc vÒ kinh tÕ lµ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«,
nghÜa lµ qu¶n lý toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n víi tÝnh c¸ch
lµ mét hÖ thèng lín phøc t¹p do nhiÒu phÇn tö nhá h¬n víi
cÊp ®é kh¸c nhau hîp thµnh trong mèi quan hÖ t ¬ng t¸c. §ã
lµ tæng thÓ c¸c ngµnh kinh tÕ, c¸c vïng, c¸c ®Þa ph ¬ng cïng
c¸c c¬ së kinh tÕ cña chóng. Nhµ n íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ
quèc d©n trªn quy m« toµn x· h«i víi viÖc thùc hiÖn hµng
lo¹t chøc n¨ng cña nã.
2-/ Môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp:
Do môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ thu ® îc lîi nhuËn cao
nhÊt, æn ®Þnh doanh nghiÖp, t¨ng thÞ phÇn, t¹o uy tÝn cho s¶n
phÈm cña m×nh... do ®ã doanh nghiÖp thùc hiÖn chøc n¨ng
kinh doanh cña m×nh th«ng qua viÖc tæ chøc, ®iÒu hµnh hÖ
thèng trong doanh nghiÖp nh»m ®¹t tíi môc tiªu ®· ®Ò ra. Do
doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr êng nªn doanh
nghiÖp ph¶i tu©n theo nh÷ng quy luËt cña thÞ tr êng tïy theo
nh÷ng giai ®o¹n ®Ó cã nh÷ng t¸c ®éng cã lîi nhÊt cho doanh
nghiÖp trong kinh doanh. VËy chøc n¨ng kinh doanh cña
doanh nghiÖp lµ h×nh thøc biÓu hiÖn ph ¬ng híng vµ giai ®o¹n
t¸c ®éng cã chñ ®Ých cña doanh nghiÖp lªn ®èi t îng kinh
doanh cña doanh nghiÖp. §ã lµ tËp hîp nh÷ng nhiÖm vô kh¸c
nhau mµ doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nãi ®Õn kinh doanh cña
doanh nghiÖp lµ nãi ë tÇm vi m« trong ®ã c¸c mèi quan hÖ
cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh lµ
b¹n hµng, ®Çu ra ®Çu vµo nh÷ng doanh nghiÖp cã liªn quan
trùc tiÕp tíi s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
III-/ Ph©n biÖt chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ cña
nhµ níc vµ chøc n¨ng kinh doanh.
1-/ VÒ quan hÖ qu¶n lý
Qu¶n lý Nhµ níc vÒ kinh tÕ vµ qu¶n trÞ kinh doanh ë c¸c
doanh nghiÖp lµ mét hÖ thèng gåm hai ph©n hÖ.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Mét bªn lµ Nhµ níc víi t c¸ch lµ chñ thÓ qu¶n lý. Nhµ n íc ®Þnh híng cho sù ph¸t triÓn ®Êt n íc, ®Ò ra nh÷ng môc tiªu
dµi h¹n, trung h¹n vµ ng¾n h¹n ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t
triÓn kinh tÕ. Nhµ n íc ph¶i ng¨n chÆn nh÷ng chiÒu h íng xÊu
cã thÓ x¶y ra cho viÖc h íng tíi môc tiªu cña m×nh. Do kinh
tÕ thÞ trêng cã hai mÆt, bªn c¹nh nh÷ng u viÖt cña nã cßn cã
nh÷ng khuyÕt tËt kh«ng thÓ tr¸nh khái do ®ã Nhµ n íc ph¶i
can thiÖp nh»m h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt nh÷ng khuyÕt tËt
cã thÓ x¶y ra. Do ®ã Nhµ n íc chÝnh lµ chñ thÓ qu¶n lý, lµ
nh÷ng ngêi cã t¸c ®éng rÊt lín tíi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh
tÕ nãi chung vµ doanh nghiÖp nãi riªng. Thùc tÕ cho thÊy
trong kinh tÕ thÞ trêng kh«ng thÓ cã giíi h¹n chung vÒ sù can
thiÖp cña nhµ níc theo mäi giai ®o¹n. Tïy theo yªu cÇu cô
thÓ mµ nhµ níc cã thÓ kiÓm so¸t ngµnh nµy, can thiÖp ®iÒu
tiÕt lÜnh vùc kia hoÆc b¶o trî n©ng ®ì ngµnh kia ®Ó ®¶m b¶o
môc tiªu kinh tÕ - x· héi nãi chung. Nhµ n íc ph¶i cã thùc
lùc kinh tÕ ®ñ m¹nh th× míi can thiÖp cã hiÖu qu¶. Ph¶i x©y
dùng mét c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y ®ñ m¹nh, x©y dùng c¬ së h¹
tÇng tèt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Nhµ n íc híng c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh theo ®Þnh h íng mµ nhµ níc ®·
chän. Nhµ níc ®¶m b¶o quyÒn tù do kinh doanh cña doanh
nghiÖp nhng trªn c¬ së ph¸p luËt cho phÐp. VËy ta cã thÓ
thÊy r»ng dï Ýt hay nhiÒu trong c«ng viÖc kinh doanh nhµ n íc
vÉn cã nh÷ng can thiÖp vµo. Vµ c¸c doanh nghiÖp chÝnh lµ
mét trong nh÷ng ®èi tîng chñ yÕu mµ nhµ níc qu¶n lý vÒ mÆt
kinh tÕ. Ranh giíi kh«ng thÓ lÉn lén, mét ®¬n vÞ c¬ së kinh
tÕ dï to ®Õn ®©u còng kh«ng ph¶i lµ mét cÊp nhµ n íc vµ ngîc
l¹i mét cÊp Nhµ níc dï nhá ®Õn ®©u kh«ng thÓ trë thµnh mét
tæ chøc kinh doanh vµ nã cã thÓ qu¶n lý ®¬n vÞ kinh doanh
®ã, ph¶i chÊp hµnh ý kiÕn cña Nhµ n íc.
Mét bªn lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ víi t c¸ch lµ ®èi tîng bÞ
qu¶n lý. ë tÇm vÜ m« hiÖn nay c¶ níc cã kho¶ng 6000
DNNN, kho¶ng 9000 c«ng ty cæ phÇn vµ tr¸ch nhiÖm h÷u
h¹n, 20.000 doanh nghiÖp t nh©n, h¬n 2.100.000 doanh
nghiÖp hé gia ®×nh. TÊt c¶ ®Òu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh theo c¬ chÕ thÞ tr êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n íc.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
C¸c doanh nghiÖp cã thÓ tù do kinh doanh trªn nh÷ng lÜnh
vùc kh¸c nhau mµ ph¸p luËt cho phÐp. Hä ph¶i tiÕn hµnh qu¸
tr×nh kinh doanh tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u cuèi, tõ s¶n xuÊt s¶n
phÈm ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm vµ thu tiÒn. Gi¸m ®èc (tæng
gi¸m ®èc) lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc vµ ®iÒu hµnh bé
m¸y kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµ ng êi v¹ch híng ®i cho
doanh nghiÖp. Nhng dï kinh doanh s¶n phÈm nµo, ph¸t triÓn
theo híng nµo ®Òu ph¶i ®îc sù cho phÐp cña nhµ n íc. Nhµ níc víi t c¸ch chñ thÓ qu¶n lý ®· cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn c«ng
viÖc kinh doanh, cã thÓ ng¨n c¶n, h¹n chÕ nÕu viÖc kinh
doanh kh«ng theo ®Þnh h íng hoÆc lµm tæn h¹i ®Õn m«i tr êng,
cã thÓ khuyÕn khÝch gióp ®ì viÖc kinh doanh ph¸t triÓn nÕu
®em l¹i lîi Ých cho ®Êt n íc. Doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo
mÖnh lÖnh nhµ níc ban ra, ph¶i chÞu sù qu¶n lý cña nhµ n íc.
2-/ VÒ ®èi tîng qu¶n lý:
§èi tîng qu¶n lý cña nhµ n íc vÒ kinh tÕ lµ c¸c quan hÖ
gi÷a mét c¬ quan cã quyÒn lùc chÝnh trÞ víi nh÷ng tËp thÓ
®¹i diÖn cho quyÒn sö dông nh÷ng tµi s¶n thuéc së h÷u toµn
d©n ®îc giao phã (®Êt ®ai, biÓn rõng, hÇm má, nhµ m¸y...).
Nhµ níc lµ ngêi qu¶n lý tµi s¶n mang tÝnh së h÷u toµn d©n vµ
®em giao cho c¸c doanh nghiÖp sö dông. C¬ quan qu¶n lý vÒ
kinh tÕ cña nhµ n íc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tæ chøc trong
ph¹m vi toµn bé bé m¸y qu¶n lý vµ víi toµn bé nÒn kinh tÕ
quèc d©n. ThiÕt lËp hÖ thèng c¸c c¬ quan nhµ n íc c¸c cÊp vµ
hÖ thèng c¸c tæ chøc kinh tÕ, ®iÒu hßa b»ng c¸c biÖn ph¸p
kinh tÕ - hµnh chÝnh. Nhµ n íc ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c
kiÓm tra kiÓm so¸t ®èi víi tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng trong nÒn
kinh tÕ quèc d©n trªn c¬ së ®¶m b¶o cho c¸c ®¬n vÞ kinh
doanh thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn vµ nghÜa vô ® îc ph¸p luËt quy
®Þnh. Tr¸nh t×nh tr¹ng tham « tham nhòng bßn rót tµi s¶n cña
nhµ níc, t nh©n hãa c¸c tµi s¶n cña nhµ n íc. Vai trß qu¶n lý
cña nhµ níc lµ híng dÉn, träng tµi kÝch thÝch phôc vô kiÓm
tra uèn n¾n ng¨n chÆn cho phÐp...
§èi tîng qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp lµ c¸c quan hÖ ® îc thiÕt lËp trong qu¸ tr×nh kÕt hîp lao ®éng sèng vµ lao
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®éng vËt hãa díi h×nh thøc hiÖn vËt, gi¸ trÞ. Doanh nghiÖp sö
dông tµi s¶n, vèn, kü thuËt c«ng nghÖ trong doanh nghiÖp ®Ó
kinh doanh n©ng cao uy tÝn, ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Doanh
nghiÖp cã quyÒn sö dông lîi nhuËn thu ® îc. §èi víi c¸c
doanh nghiÖp t nh©n th× tµi s¶n trong doanh nghiÖp lµ cña
chñ doanh nghiÖp vµ chñ doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm víi
toµn bé qu¸ tr×nh kinh doanh. Doanh nghiÖp cã quyÒn tù do
lùa chän nh©n c«ng, lùa chän c«ng nghÖ cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh cña m×nh. Cßn c¸c doanh nghiÖp nhµ n íc th×
tµi s¶n trong doanh nghiÖp lµ thuéc quyÒn së h÷u cña nhµ n íc vµ chñ doanh nghiÖp chØ cã quyÒn sö dông tµi s¶n ®ã. C¸c
mèi quan hÖ cña c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu lµ víi b¹n hµng
cña m×nh trong c«ng viÖc kinh doanh. Mèi quan hÖ nµy dÉn
ra b×nh ®¼ng theo ph¬ng thøc ®«i bªn cïng cã lîi. H×nh thøc
cña c¸c mèi quan hÖ nµy th«ng qua c¸c lo¹i hîp ®ång kinh
tÕ, hîp ®ång lao ®éng. Chñ doanh nghiÖp ph¶i lµ ng êi n¨ng
®éng, s¸ng t¹o biÕt chíp thêi c¬ th× míi ph¸t triÓn ® îc
doanh nghiÖp cña m×nh. §ång thêi ph¶i n¾m ® îc th«ng tin,
chÝnh s¸ch míi mµ nhµ n íc ban hµnh ®Ó vËn dông h íng cho
doanh nghiÖp mét híng ®i ®óng phï hîp víi ph¸p luËt.
3-/ VÒ c«ng cô qu¶n lý
C«ng cô qu¶n lý cña nhµ n íc chñ yÕu lµ b»ng ph¸p luËt.
Nhµ níc chi phèi tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ rµng buéc vµ t¹o
m«i trêng cho tÊt c¶ ho¹t ®éng trong trËt tù kû c ¬ng, t¹o c¬
së ph¸p lý cho c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý néi bé vµ quan hÖ víi
nhau. H×nh thøc chñ yÕu lµ nhµ n íc ra c¸c v¨n b¶n qu¶n lý
nhµ níc. V¨n b¶n kh«ng chØ ph¶n ¸nh th«ng tin qu¶n lý ®èi
víi c¸c doanh nghiÖp mµ cßn thÓ hiÖn ý chÝ, mÖnh lÖnh cña
c¸c c¬ quan nhµ níc ®èi víi c¸c ®èi t îng qu¶n lý. V¨n b¶n
cßn lµ c¬ së c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c
doanh nghiÖp. KiÓm tra lµ mét kh©u tÊt yÕu ®Ó b¶o ®¶m cho
bé m¸y qu¶n lý vÒ kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Bªn c¹nh
®ã mét c«ng cô kh«ng kÐm phÇn quan träng ®ã lµ sö dông
nh c¸c chÝnh s¸ch, c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho
ph¸t triÓn kinh tÕ. Nh ®· biÕt mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i tu©n theo c¸c quy luËt
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
kinh tÕ kh¸ch quan. Sù chi phèi cña c¸c qui luËt ®ã ®Òu
th«ng qua lîi Ých kinh tÕ. Nhµ n íc vËn dông c¸c ph¹m trï
kinh tÕ, c¸c ®ßn b¶y c¸c chÝnh s¸ch ®Ó kÝch thÝch. T¸c ®éng
th«ng qua lîi Ých kinh tÕ chÝnh lµ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy
con ngêi tÝch cùc ho¹t ®éng ® îc xuÊt ph¸t tõ lîi Ých riªng
cña doanh nghiÖp vµ ®¶m b¶o lîi Ých chung cña x· héi.
C¸c doanh nghiÖp cã c«ng cô qu¶n lý chñ yÕu lµ c¸c hîp
®ång kinh tÕ, c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt - kü thuËt - tµi chÝnh,
c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ, quy ph¹m ph¸p luËt, c¸c ph ¬ng
ph¸p h¹ch to¸n... Do ph¶i thùc hiÖn tõ c¸c kh©u s¶n xuÊt s¶n
phÈm cho ®Õn tiªu thô cho nªn doanh nghiÖp ph¶i lùa chän
s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, lùa chän c«ng nghÖ cho phï hîp, lùa
chän nguyªn vËt liÖu. TÊt c¶ nh÷ng c¸i trªn muèn cã doanh
nghiÖp ph¶i mua tõ c¸c doanh nghiÖp (b¹n hµng) kh¸c, th«ng
qua c¸c hîp ®ång kinh tÕ mua b¸n gi÷a ®«i bªn. Doanh
nghiÖp ph¶i lªn kÕ ho¹ch cho viÖc s¶n xuÊt, ph¶i s¶n xuÊt
bao nhiªu lo¹i s¶n phÈm nµy, bao nhiªu s¶n phÈm kia, chÊt l îng kü thuËt lµ bao nhiªu ®Ó hîp ví yªu cÇu cña thÞ tr êng ®Ò
ra. S¶n phÈm ® îc b¸n ra víi gi¸ bao nhiªu, søc c¹nh tranh
cña s¶n phÈm nh thÕ nµo, muèn biÕt ®iÒu ®ã th× doanh nghiÖp
ph¶i tù t×m hiÓu vÒ thÞ tr êng tiªu thô s¶n phÈm. Doanh
nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt qu¸ tr×nh kinh doanh xem lµ lç
hay l·i ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng bíc ®iÒu chØnh cho phï hîp.
4-/ VÒ nguyªn t¾c tæ chøc bé m¸y:
HÖ thèng bé m¸y nhµ níc nãi chung vµ bé m¸y nhµ n íc
qu¶n lý vÒ kinh tÕ nãi riªng ®Òu ® îc tæ chøc theo nguyªn t¾c
tËp trung d©n chñ. Theo nguyªn t¾c nµy th× bé m¸y nhµ n íc
qu¶n lý vÒ kinh tÕ lµ c¬ qua ®¹i diÖn cho ý chÝ, nguyÖn väng
cña nh©n d©n, n¾m gi÷ tµi s¶n cña nh©n d©n, do dÇn bÇu ra vµ
chÞu tr¸ch nhiÖm tríc nh©n d©n. Cßn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y
qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh tÕ ® îc ph©n thµnh nhiÒu cÊp tõ cÊp
cao nhÊt lµ chÝnh phñ, c¸c bé ®Õn c¬ quan qu¶n lý nhµ n íc lµ
quan hÖ cÊp trªn víi cÊp d íi, cÊp trªn ra chØ thÞ mÖnh lÖnh
cÊp díi thùc hiÖn vµ ®Ò ®¹t ý kiÕn lªn cÊp trªn xem xÐt söa
®æi. Vµ ®îc thùc hiÖn víi nhiÒu cÊp tõ cao xuèng thÊp chØ
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®¹o theo v¨n b¶n, chØ thÞ... mµ trªn ® a xuèng. Tãm l¹i vÒ mÆt
tæ chøc bé m¸y qu¶n lý nhµ n íc vÒ kinh tÕ nh»m ®¶m b¶o
cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng.
Cßn hÖ thèng bé m¸y kinh doanh trong doanh nghiÖp th×
th«ng thêng ®îc ph©n thµnh mét cÊp. §ã lµ ban gi¸m ®èc
doanh nghiÖp mµ ®¹i diÖn lµ gi¸m ®èc chñ doanh nghiÖp víi
tËp thÓ ngêi lµm thuª ®ã lµ c«ng nh©n. Chñ doanh nghiÖp lµ
ngêi n¾m gi÷ tµi s¶n trong doanh nghiÖp cã quyÒn së h÷u lÉn
quyÒn sö dông tµi s¶n ®ã vµ chÞu tr¸ch nhiÖm kinh doanh tr íc ph¸p luËt b»ng tµi s¶n cña m×nh. Cßn quan hÖ gi÷a c¸c
doanh nghiÖp víi nhau lµ quan hÖ b×nh ®¼ng c¸c bªn cïng cã
lîi vµ ®îc tæ chøc theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh tÕ. Chñ
doanh nghiÖp ra quyÕt ®Þnh kinh doanh vµ h íng doanh nghiÖp
ph¸t triÓn theo híng ®ã. §Ó cã thÓ s¶n xuÊt kinh doanh hä
ph¶i thuª c«ng nh©n, mua m¸y mãc thiÕt bÞ, mua nguyªn vËt
liÖu ®Ó cho c«ng nh©n s¶n xuÊt. Hä ph¶i tù t×m ra h íng ®Ó
tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh nh»m thu l¹i tiÒn. Sau khi kinh
doanh viÖc h¹ch to¸n kinh tÕ lµ cÇn thiÕt bëi v× nã cho biÕt
cô thÓ sè lç vµ sè l·i. NÕu l·i th× chia nhau cßn lç th× hä
ph¶i tù chÞu.
Tãm l¹i viÖc ph©n biÖt gi÷a hai chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh
tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ minh häa b»ng mét
sè ®Æc tÝnh sau:
Chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n íc vÒ
kinh tÕ
- Sö dông quan hÖ mét chiÒu ra
nh÷ng v¨n b¶n mang tÝnh b¾t
buéc
- L·nh ®¹o, qu¶n lý vÒ mÆt
kinh tÕ trªn toµn bé ®Êt n íc
- Xö lý tin ®Ó qu¶n lý
Chøc n¨ng kinh doanh
- Sö dông quan hÖ hai chiÒu
cam kÕt theo hîp ®ång ®· ®îc
®Ò ra
- BÞ l·nh ®¹o, bÞ qu¶n lý, lµ ®èi
tîng bÞ qu¶n lý
- Xö lý c¸c yÕu tè vËt chÊt ®Ó
qu¶n lý kinh doanh
- HiÖu n¨ng chung, hiÖu qu¶ - Lç l·i cô thÓ, hiÖu qu¶ chØ
trªn toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n mang tÝnh ®em l¹i lîi nhuËn
cho doanh nghiÖp
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Bé m¸y lµm viÖc qu¶n lý kinh
tÕ cña nhµ níc dùa vµo ng©n
s¸ch
- T×m tßi c¸c gi¶i ph¸p, ph ¬ng
¸n thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ dÞch vô
ph¸t triÓn trªn toµn bé nÒn kinh
tÕ quèc d©n
- Bé m¸y lµm viÖc qu¶n lý kinh
doanh tù cÊp ph¸t, tù tÝch lòy
vµ ph¶i nép thuÕ
- Tù t×m kh¶ n¨ng kinh doanh
cña doanh nghiÖp ®Ó lµm ra cña
c¶i hoÆc lµm dÞch vô tháa m·n
nhu cÇu x· héi ®Ó thu lîi cho
doanh nghiÖp
- §iÒu chØnh c¸c quan hÖ l·nh - §iÒu chØnh c¸c quan hÖ trong
®¹o, qu¶n lý b»ng luËt hµnh kinh doanh b»ng luËt d©n sù,
chÝnh th«ng qua c¸c v¨n b¶n.
luËt lao ®éng th«ng qua c¸c
hîp ®ång gi÷a hai bªn
Nh vËy, qua xem xÐt viÖc ph©n biÖt chøc n¨ng qu¶n lý
nhµ níc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh vÉn chØ lµ t ¬ng
®èi mµ th«i. NhiÒu khi hai chøc n¨ng nµy bÞ chång chÐo lªn
nhau kh«ng hç trî cho nhau trong sù ph¸t triÓn.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn III
Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n íc vÒ kinh tÕ
vµ t¹o m«i trêng tù do h¬n cho chøc n¨ng
kinh doanh
I-/
VÒ phÝa nhµ níc
1-/ Mèi quan hÖ gi÷a thùc lùc kinh tÕ cña nhµ n íc víi
viÖc x¸c ®Þnh sù can thiÖp cña nhµ n íc vÒ kinh tÕ
Kh«ng Ýt c¸c nhµ lý luËt kinh tÕ trong vµ ngoµi n íc cho
r»ng: HiÖu lùc qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n íc ®îc ®¸nh gi¸ bëi
møc ®é hoµn thiÖn cña c«ng thøc: Nhµ n íc m¹nh + Ph¸p luËt
hoµn chØnh + Thùc lùc kinh tÕ ®ñ møc. Quan niÖm trªn lµ
hßan toµn cã c¬ së. Trong kinh doanh thÞ tr êng, nhµ níc
m¹nh ®îc thÓ hiÖn ë c¬ cÊu tæ chøc vµ ph ¬ng thøc ho¹t ®éng
cña nã, nhng søc m¹nh kinh tÕ cña nhµ n íc cßn ®îc thÓ hiÖn
th«ng qua c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« trong ®ã thùc lùc kinh
tÕ cña nhµ níc gi÷ vai trß quan träng. LuËt ph¸p cµng hoµn
thiÖn th× c¬ së ®Ó nhµ níc duy tr× m«i trêng kinh doanh æn
®Þnh vµ lµnh m¹nh cµng v÷ng ch¾c. Tuy vËy chØ riªng c«ng
cô luËt ph¸p cha ®ñ mµ ph¶i kÕt hîp nhiÒu c«ng cô kh¸c vµ
biÖn ph¸p kh¸c ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ theo môc tiªu ®·
®Þnh, cïng víi nã lµ thùc lùc kinh tÕ cña nhµ n íc.
C¸ch hiÓu vÒ thùc lùc (søc m¹nh) kinh tÕ cña nhµ n íc
hiÖn nay cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau, ®Æc biÖt trong c¬ chÕ thÞ
trêng nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta. Cã hai khuynh híng tr¸i ngîc nhau. Mét lµ, t¨ng c êng vµ hai lµ gi¶m vai trß cña kinh tÕ
quèc doanh. Quan ®iÓm thø nhÊt lËp luËn r»ng CNXH dùa
trªn chÕ ®é c«ng h÷u mµ nhµ n íc lµ ngêi ®¹i diÖn. V× vËy
khu vùc kinh tÕ quèc doanh ph¶i chiÕm tû träng lín, cã nh
vËy ®Þnh híng XHCN míi ®îc b¶o ®¶m. Ngîc l¹i quan ®iÓm
thø hai cho r»ng nhµ n íc lµm kinh tÕ th êng kÐm hiÖu qu¶ h¬n
n÷a nã lµ m«i trêng cho sù tham nhòng. V× vËy ph¶i gi¶m
m¹nh tû träng kinh tÕ nhµ níc.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
C¶ hai quan ®iÓm trªn ®Òu cã ®iÓm ®óng vµ mÆt h¹n chÕ,
c¬ së lý gi¶i nã lµ ë chç n¾m v÷ng mèi quan hÖ gi÷a thùc lùc
kinh tÕ cña nhµ n íc víi viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n giíi h¹n
thÝch hîp sù can thiÖp cña nhµ n íc vÒ kinh tÕ. ViÖc lµm râ
quan hÖ nµy kh«ng chØ gióp nhµ n íc ®iÒu tiÕt cã hiÖu qu¶ sù
vËn hµnh nÒn kinh tÕ theo yªu cÇu ph¸t triÓn mµ cßn lµ c¬ së
quan träng ®Ó h¹n chÕ khuyÕt tËt cña thÞ tr êng. Song ®iÒu
quan träng hiÖn nay ë n íc ta h×nh thµnh néi dung mèi quan
hÖ nµy chÝnh lµ sù ®Þnh híng ®Ó ®æi míi c¬ cÊu tæ chøc vµ
ph¬ng thøc ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n íc. Thùc lùc kinh tÕ
nhµ níc cã thÓ ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt
vÜ m« nh c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ, xuÊt nhËp khÈu,
thuÕ, tû gi¸... Trong c¸c môc tiªu mµ nhµ n íc cÇn tËp trung
ngoµi mét sè lÜnh vùc cÇn ph¶i hç trî ®Ó t¹o tiÒn ®Ó cho nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn th× yªu cÇu cña viÖc h¹n chÕ khuyÕt tËt cña
c¬ chÕ thÞ trêng còng cÇn ph¶i quan t©m mét c¸ch thÝch
®¸ng. ChØ cã b»ng thùc lùc kinh tÕ ®ñ m¹nh nhµ n íc míi cã
thÓ can thiÖp vµo xö lý c¸c vÊn ®Ò l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp, ph¸t
triÓn gi¸o dôc y tÕ... còng nh can thiÖp vµo qu¸ tr×nh kinh
doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Nhµ n íc ph¶i ®ñ m¹nh th× míi
t¹o ®îc m«i trêng kinh doanh tèt cho c¸c doanh nghiÖp vµ
nhµ níc míi sö dông ®óng chøc n¨ng qu¶n lý cña m×nh
2-/ Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n:
ThÓ chÕ hãa ®êng lèi, chÝnh s¸ch chñ tr ¬ng ph¸t triÓn
kinh tÕ cña §¶ng thµnh ph¸p luËt nhµ n íc.
X©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tiÕn hµnh
quy ho¹ch tæng thÓ c¸c ngµnh kinh tÕ - kü thuËt vµ c¸c vïng,
®Þnh ra c¸c ch ¬ng tr×nh môc tiªu x©y dùng kÕ ho¹ch kinh tÕ
x· héi.
§Æt ra hÖ thèng thu ®èi víi tÊt c¶ c¸c tæ chøc, c¸c doanh
nghiÖp mét c¸ch hîp lý. TËn thu c¸c lo¹i thuÕ nh»m t¨ng thu
nhËp ng©n s¸ch, x©y dùng h¹ tÇng c¬ së vËt chÊt kü thuËt t¹o
m«i trêng kinh doanh tèt cho c¸c doanh nghiÖp.
§Þnh ra c¬ chÕ qu¶n lý chung vµ c¬ chÕ qu¶n lý míi,
®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi trong toµn x· héi
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
theo c¬ chÕ Êy vµ thùc hiÖn c¸c c¬ chÕ ®iÒu chØnh lªn c¸c
quan hÖ kinh tÕ x· héi trªn c¬ së ph¸p luËt, ®¶m b¶o cho sù
vËn ®éng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®i ®óng quü ®¹o ®· v¹ch
ra. Tr¸nh sù trïng, chÐo trong c«ng t¸c qu¶n lý g©y ¸ch t¾c
trong kinh doanh.
TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tæ chøc trong ph¹m vi toµn bé
bé m¸y qu¶n lý Nhµ n íc vµ ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc
d©n theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ thiÕt lËp hÖ thèng c¸c
c¬ quan Nhµ níc c¸c cÊp vµ hÖ thèng c¸c tæ chøc kinh tÕ;
®iÒu hßa b»ng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, hµnh chÝnh, gi¸o dôc...
KÕt hîp c¸c mèi quan hÖ qu¶n lý kinh tÕ x· héi sao cho bé
m¸y qu¶n lý Nhµ níc ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.
Quy ®Þnh c¸c h×nh thøc kinh doanh, ® a ra c¸c h×nh thøc
chÕ ®Þnh vÒ tæ chøc kinh doanh, c¸c tiªu chuÈn mét ph¸p
nh©n, c¸c chÕ ®Þnh vÒ hîp ®ång, x©y dùng hÖ thèng tiªu
chuÈn hµng hãa chuÈn mùc. Cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch kinh doanh lµm cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ an t©m bá
vèn, biÕt râ nh÷ng ngµnh nghÒ lµm ® îc vµ nh÷ng ngµnh nghÒ
kh«ng ®îc lµm, gi¶i quyÕt thñ tôc kinh doanh gän nhÑ thuËn
tiÖn...
Gi÷ v÷ng kû c¬ng vµ kû luËt nhµ níc, thiÕt lËp trËt tù
míi trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®Êt n íc, kh«ng ngõng t¨ng
cêng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa sö dông hÖ thèng thanh tra
kiÓm tra kiÓm so¸t, hÖ thèng c¸c c¬ quan xö lý nh»m ®¶m
b¶o viÖc thi hµnh ph¸p luËt, t¨ng c êng trËt tù qu¶n lý, thùc
hiÖn kû c¬ng kû luËt kinh doanh. TiÕn hµnh ho¹t ®éng kiÓm
tra kiÓm so¸t trªn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n lµm trong
s¹ch bé m¸y Nhµ n íc, lµnh m¹nh hãa c¸c mèi quan hÖ x·
héi.
II-/ VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp:
Thùc hiÖn nghiªm tóc quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña doanh
nghiÖp trong c«ng viÖc kinh doanh. ChØ kinh doanh nh÷ng
ngµnh nghÒ nhµ níc cho phÐp kinh doanh mµ doanh nghiÖp
®· ®¨ng ký. Giao nép ®Çy ®ñ thuÕ kinh doanh cho Nhµ n íc.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc h¹ch to¸n kinh doanh, ® a ra
nh÷ng con sè thùc tÕ vÒ lç l·i trong kinh doanh ®Ó cã ph ¬ng
híng tæ chøc kinh doanh trong giai ®o¹n tíi.
X©y dùng bé m¸y kinh doanh hîp lý gän nhÑ, c¸c mèi
quan hÖ gi÷a chñ doanh nghiÖp víi ng êi lao ®éng lµm thuª
ph¶i ngµy cµng kh¨ng khÝt h¬n cã nh thÕ ngêi lao ®éng míi
g¾n bã tËn tôy cho doanh nghiÖp.
Trong quan hÖ kinh doanh th× doanh nghiÖp cã mèi quan
hÖ víi nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c trªn c¬ së lµ b¹n hµng do ®ã
cÇn duy tr× tèt c¸c mèi quan hÖ ®ã, thùc hiÖn ®«i bªn cïng cã
lîi, b×nh ®¼ng nh nhau.
CÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr êng
vÒ nhu cÇu cña ng êi tiªu dïng tõ ®ã ®Ò ra h íng kinh doanh
cô thÓ. Sö dông cã hiÖu qu¶ vèn mµ m×nh ®· bá ra kinh
doanh, tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
KÕt luËn
Trong c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n íc ta, muèn ph¸t triÓn
kinh tÕ, muèn d©n giµu n íc m¹nh th× sù qu¶n lý vÒ kinh tÕ
cña nhµ níc ph¶i hÕt søc chÆt chÏ, râ rµng. Nhµ n íc ph¶i
qu¶n lý ®i s©u ®i s¸t vµo mäi lÜnh vùc ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc
kinh tÕ nhng ph¶i trªn c¬ së b¶o ®¶m cho viÖc t¹o ra m«i tr êng tèt cho c«ng viÖc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
Doanh nghiÖp t¹o ra cña c¶i vËt chÊt, cung cÊp dÞch vô cho
x· héi nªn cÇn ph¶i ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp, ®¶m b¶o sù
tù do kinh doanh cña hä trong khu«n khæ luËt ®Þnh.
Muèn lµm ®îc nh vËy, chóng ta ph¶i hiÓu râ chøc n¨ng
qu¶n lý cña nhµ níc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng kinh doanh. CÇn
ph¶i ph©n biÖt hai chøc n¨ng nµy ®Ó x¸c ®Þnh ®©u lµ giíi h¹n
cña viÖc kinh doanh, ®©u lµ giíi h¹n cña viÖc qu¶n lý cña
nhµ níc. Cã thÕ míi ®em l¹i hiÖu qu¶ trong viÖc qu¶n lý cña
nhµ níc, tr¸nh ®îc sù chång chÐo, can thiÖp qu¸ s©u cña nhµ
níc g©y nªn ¸ch t¾c trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tµi liÖu tham kh¶o
I/ T¹p chÝ:
- T¹p chÝ:
Nghiªn cøu - Trao ®æi
Kinh tÕ ph¸t triÓn
Th«ng tin lý luËn
Qu¶n lý Nhµ níc
Céng s¶n
Nhµ níc vµ ph¸p luËt
II/ S¸ch:
- Gi¸o tr×nh:Qu¶n lý Nhµ n íc vÒ kinh tÕ
Qu¶n trÞ kinh doanh
Qu¶n lý kinh tÕ
III/ B¸o:
B¸o: Thêi b¸o kinh tÕ
Doanh nghiÖp
§Çu t
19