Tài liệu Những căn cứ pháp lý và sự cần thiết

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Më ®Çu Trong bøc tranh ®a d¹ng cña thÕ giíi, sau chiÕn tranh l¹nh, xuÊt hiÖn nhiÒu tæ chøc hîp t¸c vµ liªn kÕt kinh tÕ, khu vùc thu hót sù héi nhËp cña nhiÒu quèc gia, nhiÒu nÒn kinh tÕ. Trong ®ã ngoµi tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) ra ®êi tõ GATT ph¶i kÓ ®Õn liªn minh Ch©u ¢u (EU), tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng (APEC)... Hoµ vµo dßng ch¶y chÝnh cña thÕ giíi lµ toµn cÇu hãa khu vùc hãa ASEAN ra ®êi víi môc tiªu c¬ b¶n lµ ®¶m b¶o æn ®Þnh, an ninh vµ ph¸t triÓn cña toµn khu vùc §«ng Nam ¸. Tõ mét tæ chøc liªn minh kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi láng lÎo ASEAN ®· v¬n lªn thµnh mét khèi kh¸ v÷ng ch¾c víi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, an ninh chÝnh trÞ t¬ng ®èi æn ®Þnh. Nghiªn cøu thÞ trêng tiÒm n¨ng réng lín víi h¬n 500 triÖu d©n nµy sÏ më ra c¬ héi míi cho hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam. Chóng ta hy väng vµo mét t¬ng lai kh«ng xa ASEAN sÏ trë thµnh mét thÞ trêng thèng nhÊt vµ ph¸t triÓn. I. Sù ra ®êi cña “Héi c¸c níc §«ng Nam ¸”(ASEAN) Tõ sau n¨m 1945 ë §«ng Nam ¸ (§NA), nhiÒu quèc gia ®éc lËp ®· ra ®êi díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. N¨m 1945, Indonexia , ViÖt Nam vµ Lµo tuyªn bè ®éc lËp , Anh trao tr¶ ®éc lËp cho Mianma, M· lai vµo n¨m 1947,1957…….. Sau khi giµnh ®îc ®éc lËp ,nhiÒu níc §«ng Nam ¸ ®· cã dù ®Þnh thµnh lËp mét sè tæ chøc khu vùc nh»m t¹o nªn sù hîp t¸c ph¸t triÓn trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ , khoa häc , kü thuËt vµ v¨n ho¸ ; ®ång thêi h¹n chÕ ¶nh hëng cña c¸c níc lín ®ang t×m mäi c¸ch ®Ó biÕn §NA thµnh vên sau cña hä. Víi môc tiªu c¬ b¶n lµ ®¶m b¶o æn ®Þnh, an ninh vµ ph¸t triÓn cña toµn khu vùc, ngµy 8-8-1967, HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸ gäi t¾t lµ ASEAN ®îc thµnh lËp . Khi míi ra ®êi, tæ chøc nµy chØ cã 5 níc tham gia lµ Th¸i Lan, Singapore, Indonexia, Malaysia vµ Philippin, ®Õn nay ASEAN ®· ®îc më réng víi 10 thµnh viªn vµ ®· c«ng bè c¸c v¨n kiÖn chÝnh thøc: 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Tuyªn bè B¨ng Cèc n¨m 1967: lµ b¶n Tuyªn bè thµnh lËp tæ chøc ASEAN. Néi dung cña tuyªn bè nµy gåm 7 ®iÓm, x¸c ®Þnh môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ v¨n ho¸, hîp t¸c thóc ®Èy tiÕn bé x· héi cña c¸c níc thµnh viªn trªn tinh thÇn duy tr× hoµ b×nh vµ æn ®Þnh khu vùc. - Tuyªn bè Cuala Lumpua n¨m 1971: ®a ra ®Ò nghÞ x©y dùng §«ng Nam ¸ thµnh mét khu vùc hoµ b×nh, tù do vµ trung lËp, gäi lµ tuyªn bè ZOPFAN . - HiÖp íc Bali n¨m 1976: nªu lªn 6 nguyªn t¾c nhÊn m¹nh ®Õn sù hîp t¸c song ph¬ng hay ®a ph¬ng gi÷a c¸c níc ngoµi HiÖp héi trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi… x©y dùng nÒn hoµ b×nh v÷ng ch¾c vµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cho céng ®ång c¸c quèc gia trong HiÖp héi, n©ng cao møc sèng nh©n d©n. II. §iÒu kiÖn tù nhiªn - v¨n ho¸ -x· héi : 1. §iÒu kiÖn tù nhiªn : VÞ trÝ ®Þa lý : §«ng Nam ¸ chiÕm mét vÞ trÝ ®Þa lý quan träng trªn trôc lé giao th«ng hµng h¶i quèc tÕ, lµ cöa ngâ nèi liÒn Ên §é D¬ng vµ Th¸i B×nh D¬ng, nèi liÒn c¸c níc T©y ¢u vµ §«ng ¸. §«ng Nam ¸ n»m ë khu vùc §«ng Nam Ch©u ¸, gi¸p víi Trung Quèc ë phÝa B¾c , phÝa «ng lµ BiÓn §«ng. Ngay tõ thêi xa xa, n¬i ®©y ®· trë thµnh mét trong nh÷ng trung t©m th¬ng m¹i, chu chuyÓn hµng hãa sÇm uÊt trªn thÕ giíi nh Héi An (ViÖt Nam) vµ cho ®Õn c¶ ngµy nay nh quèc ®¶o Singapore hay Malaysia. NÕu chia theo ®Þa lý th× ta cã thÓ chia §«ng Nam ¸ lµm 2 phÇn : phÇn ®Êt liÒn víi c¸c níc ViÖt Nam, Lµo, Campuchia, Mianma vµ khu vùc quÇn ®¶o, b¸n ®¶o nh Singapore , Philippin, Malaysia, Indonexia. DiÖn tÝch : 3999,8912 km2. D©n sè : 500 triÖu , chiÕm kho¶ng 5% d©n sè thÕ giíi, Tµi nguyªn thiªn nhiªn : Cã thÓ nãi, khu vùc §«ng Nam ¸ lµ mét trong nh÷ng n¬i cã hÖ sinh th¸i ®a d¹ng vµ phøc t¹p nhÊt thÕ giíi. Khu vùc nµy cã tû lÖ che phñ rõng kh¸ lín, h¬n 50% lµ dõa, h¬n 30% lµ dÇu dõa, 20% døa vµ h¬n 20% cïi dõa, chiÕm tíi 80% lîng cao su thiªn nhiªn ®ång thêi chøa rÊt nhiÒu quÆng kim lo¹i quÝ quan träng nh ®ång vµ thiÕc (60%). §«ng Nam ¸ lµ khu vùc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø nhÊt trªn thÕ giíi víi 2 níc dÉn ®Çu lµ Th¸i Lan vµ ViÖt Nam. Ngoµi ra, §«ng Nam ¸ cßn 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 chiÕm mét lîng cµ phª, ca cao lín trªn thÕ giíi, vµ lµ n¬i sinh sèng cña nhiÒu lo¹i ®éng thùc vËt quÝ hiÕm. Sù phong phó vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ mét trong nh÷ng ®IÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc §«ng Nam ¸. KhÝ hËu : ASEAN n»m ë gÇn xÝch ®¹o, cho nªn cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nãng, ®é Èm lín vµ ma nhiÒu. NhiÖt ®é trung b×nh thêng vµo kho¶ng 200 - 320 C. Lîng ma hµng n¨m thêng tõ 1500 - 3000mm vµ thêng chia lµm 2 mïa : ®ã lµ mïa kh« vµ mïa ma. §iÒu kiÖn thæ nhìng vµ khÝ hËu còng rÊt thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cho c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng n«ng phÈm cã gi¸ trÞ lín. Hµng n¨m thêng x¶y ra thiªn tai ë n¬i nµy hay n¬i kh¸c, song kh«ng cã h¹n h¸n kÐo dµi hay nh÷ng vô “giÆc ch©u chÊu ” d÷ déi nh ë ch©u Phi . Sù bÊt h¹nh nh lò lôt,nói löa… chØ x¶y ra ë mét vµi n¬i trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, kh«ng trµn lan kh«ng liªn miªn . VÒ chÕ ®é chÝnh trÞ : Mçi quèc gia ®Òu cã mét nÒn chÝnh trÞ mét nÒn hµnh chÝnh riªng. Sù ¶nh hëng lÉn nhau vÒ mÆt chÝnh trÞ gi÷a c¸c quèc gia lµ kh«ng lín l¾m. Bruney: thùc hiÖn chÕ ®é qu©n chñ, ®øng ®Çu lµ Quèc V¬ng. Quèc v¬ng còng kiªm Thñ tíng vµ Bé trëng quèc phßng. Indonexia: Indonexia thùc hiÖn chÕ ®é céng hoµ ®a ®¶ng thèng nhÊt, c¬ quan lËp ph¸p gåm 2 viÖn, ®øng ®Çu nhµ níc lµ Tæng thèng. Lµo: Níc Céng hoµ d©n chñ nh©n d©n Lµo tuyªn bè thµnh lËp n¨m 1975, quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc tèi cao cña nhµ níc. Malaysia: Malaysia thùc hiÖn chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn liªn bang, bao gåm tÊt c¶ cã 13 liªn bang, mçi bang l¹i cã mét hiÕn ph¸p mét quèc héi riªng. Quèc héi cña Malaysia gåm hai viÖn. §øng ®Çu nhµ níc lµ quèc v¬ng, ®øng ®Çu chÝnh phñ lµ thñ tíng. Mianma: Mianma ®øng ®Çu nhµ níc lµ thèng tíng kiªm thñ tíng. Philippin: Philippin thùc hiªn chÕ ®é céng hoµ víi quèc héi gåm hai viÖn, ®øng ®Çu nhµ níc lµ tæng thèng. Singapore: thùc hiÖn chÕ ®é céng hoµ víi quèc héi mét viÖn, ®øng ®Çu nhµ níc Singapore lµ tæng thèng, ®øng ®Çu chÝnh phñ lµ thñ tíng. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Th¸i lan: Th¸i Lan thùc hiÖn chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn, quèc héi Th¸i Lan gåm mét h¹ nghÞ viÖn do d©n bÇu vµ mét thîng nghÞ viÖn ®îc bæ nhiÖm. §øng ®Çu nhµ níc Th¸i Lan lµ vua, ®øng ®Çu nhµ níc lµ thñ tíng. ViÖt Nam: lµ níc X· héi chñ nghÜa do §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o, ®øng ®Çu §¶ng céng s¶n lµ tæng bÝ th, ®øng ®Çu chÝnh phñ lµ thñ tíng, quèc héi ®ãng vai trß lËp ph¸p vµ quyÕt ®Þnh nh÷ng chÝnh s¸ch lín cña ®Êt níc, chñ tÞch níc lµ ngêi ®øng ®Çu ®Êt níc. V¨n ho¸: “ Thèng nhÊt trong ®a d¹ng “ ®ã lµ nÐt ®Æc trng næi bËt cña c¸c níc ASEAN. Sù ®a d¹ng ë ®©y ®îc thÓ hiÖn trong ng«n ng÷, trong tËp qu¸n, trong t«n gi¸o…..Con ngêi còng nh c¸c phong tôc tËp qu¸n, tÝnh c¸ch cña c¸c quèc gia ®Òu t¬ng ®ång nhau. VÒ Ng«n ng÷: mçi mét quèc gia ®Òu cã mét ng«n ng÷ riªng, ngoµI ra cßn cã mét sè níc cßn sö dông thªm tiÕng Anh lµm ng«n ngø thø hai cña m×nh nh Singapore, Indonexia hay Malaysia. ViÖc dïng tiÕng Anh trë nªn phæ biÕn nh vËy ®ã lµ do tríc ®©y c¸c níc nµy ®· cã mét thêi gian l©u dµi bÞ bän thùc d©n Hµ Lan, Bå §µo Nha, T©y Ban Nha x©m lîc. ChÝnh v× vËy mµ tiÕng Anh còng ®îc sö dông phæ biÕn trong c¸c sinh ho¹t hµng ngµy hay ®îc sö dông réng r·i trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Bªn c¹nh tiÕng Anh th× tiÕng Hoa còng ®îc sö dông t¬ng ®èi réng r·i, sè lîng ngêi Hoa á khu vùc §«ng Nam ¸ còng chiÕm mét tû lÖ kh¸ lín trong toµn bé d©n sè ASEAN. §Æc biÖt ngêi d©n §«ng Nam ¸ ®Òu cã chung nguån gèc lµ ngêi M«ng Cæ ph¬ng nam víi ba ng÷ hÖ lín : §«ng Nam ¸, M·lai ®a ®¶o, H¸n -t¹ng. ChÝnh v× vËy mµ mét ngêi ë M·lai thuéc dßng ng«n ng÷ M·lai ®a ®¶o khi vµo vïng ngêi Ch¨m, Gia-rai, £®ª ë ViÖt Nam sÏ kh«ng mÊy khã kh¨n ®Ó cã thÓ hiÓu ®îc nhau; ®èi víi ngêi Th¸i ë Th¸i Lan víi ngêi Th¸i, ngêi Tµy ë ViÖt Nam còng vËy . TËp qu¸n NÕu nh×n c¶ khu vùc §«ng Nam ¸, chóng ta thÊy tõ thêi xa xa n¬i ®©y ®· tõng cã mét nÒn v¨n ho¸ rùc rì, nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp lóa níc ph¸t sinh rÊt sím. Tríc khi tiÕp nhËn nh÷ng ¶nh hëng v¨n ho¸ t bªn ngoµi, c¸c céng ®ång d©n téc ë §«ng Nam ¸ ®Òu cã tÝn ngìng b¶n ®Þa, tÝn ngìng ®a thÇn gi¸o v¹n vËt h÷u linh vµ tôc thê cóng tæ tiªn , nã mang nÆng 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 tÝnh chÊt ¸ ®«ng. §èi víi c¸c níc n»m trong vïng ®Êt liÒn , viÖc trång lóa , c©y l¬ng thùc vÉn lµ tËp qu¸n canh t¸c l©u ®êi cña mäi ngêi d©n. VÒ tÝn ngìng t«n gi¸o: trong thêi gian lÞch sö l©u dµi, c¸c níc §«ng Nam ¸ ®· tiÕp nhËn v¨n ho¸ tõ c¸c nÒn v¨n ho¸ Ên §é, Trung hoa cæ ®¹i cho ®Õn nÒn v¨n minh cña c¸c níc A rËp, c¸c níc ph¬ng T©y nh T©y Ban Nha ,Bå §µo Nha, Anh ,Ph¸p .ChÝnh v× vËy mµ cã thÓ nãi r»ng §«ng Nam ¸ ®· cã nhiÒu kinh nghiÖm h¬n bÊt cø khu vùc nµo trªn thÕ giíi trong viÖc kh«ng ngõng ®æi míi trong nÒn v¨n ho¸ truyÒn thèng cña m×nh cïng víi c¸ch kÕt hîp hµi hoµ c¸c yÕu tè v¨n ho¸ néi sinh vµ ngo¹i sinh . NÒn v¨n ho¸ §«ng Nam ¸ lµ nÒn v¨n ho¸ tiÕp thu cã chän läc tõ c¸c t«n gi¸o lín trªn thÕ giíi nh ®¹o PhËt , ®¹o Håi, ®¹o Kit«, ®¹o Khæng. Sù x©m lîc cña ngêi ph¬ng T©y , cïng víi sù ®æ bé cña ngêi Ên còng nh ngêi Hoa ®· khiÕn cho tÝn ngìng t«n gi¸o cña c¸c níc kh«ng gièng nhau.. §èi víi c¸c níc n»m gÇn Trung Quèc, mét níc cã nÒn v¨n ho¸ l©u ®êi, th× nh÷ng níc ®ã chÞu ¶nh hëng nhiÒu cña ®¹o PhËt nh ViÖt Nam , hay Lµo ch¼ng h¹n.. §èi víi nh÷ng níc nµy ®¹o PhËt ®îc coi nh quèc gi¸o. Trong khi ®ã Indonexia, Malaysia l¹i lÊy ®¹o Håi lµm quèc gi¸o ( >90% d©n sè theo ®¹o Håi), hay ®Æc biÖt h¬n lµ Philippin t«n gi¸o chÝnh lµ Thiªn chóa gi¸o. Sù kh¸c biÖt nµy chóng ta cã thÓ gi¶i thÝch r»ng ®ã lµ do giao lu bu«n b¸n víi nh÷ng chuyÕn tµu biÓn tõ Ên §é D¬ng sang §¹i T©y D¬ng cïng víi sù ¸p bøc tõ c¸c níc ph¬ng T©y. Nãi tãm l¹i nÒn v¨n ho¸ §«ng Nam ¸ lµ mét nÒn v¨n ho¸ më cã chän läc tiÕp thu tÝch tô nh÷ng tinh hoa nhÊt cña thÕ giíi. §ã lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a tÝnh s©u s¾c cña ®¹o PhËt, tÝnh thÇn bÝ cña ®¹o Håi vµ sù v¨n minh cña Thiªn chóa gi¸o. Më mµ kh«ng bÞ ®ång ho¸ ,më mµ vÉn gi÷ ®îc b¶n s¾c cña d©n téc . Víi nÒn v¨n ho¸ ®a d¹ng vµ phong phó nh vËy nªn §«ng Nam ¸ rÊt thuËn lîi trong viÖc ph¸t triÓn ngµnh du lÞch ë nh÷ng n¬i nh ®Òn Angcovat,víi th¸p Chµm cña ViÖt Nam ,víi chïa Borobudu cña Indonexia ,vµ sù v¨n minh cña thÕ giíi ph¬ng T©y víi toµ th¸p ®«I choc trêi cña In®onexia. III. Sù ph¸t triÓn cña ASEAN 1.Kinh tÕ c¸c níc ASEAN 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trong suèt mét thËp niªn kÐo dµi tõ nöa sau nh÷ng n¨m 80 ®Õn nöa ®Çu nh÷ng n¨m 90, §«ng Nam ¸ ®· ®îc thÕ giíi biÕt ®Õn nh mét trong nh÷ng khu vùc ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt trªn thÕ giíi, møc t¨ng trëng kinh tÕ trung b×nh cña c¸c níc thµnh viªn A lµ 7% mçi n¨m. Cïng víi sù t¨ng trëng kinh tÕ ®êi sèng nh©n d©n còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Mét kh«ng khÝ høng khëi tù tin trµn ngËp trªn kh¾p vïng nµy. C¸c quèc gia lµm chñ tèc ®é t¨ng trëng cao khi Malaixia, Thailan... ®· quyÕt ®Þnh t¨ng tèc ®Ó thùc hiÖn quyÕt t©m ho¸ rång ngay tríc ngìng cöa cña thÕ kû XXI. Nh÷ng thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®ã lµm cho vÞ thÕ cña A. Víi t c¸ch lµ mét tæ chøc hîp t¸c khu vùc vµ cña c¸c níc thµnh viªn cña HiÖp héi ®îc n©ng cao trªn c¸c diÔn ®µn khu vùc vµ quèc tÕ. TiÕc r»ng niÒm høng khëi cña chóng ta kh«ng ®îc l©u. B¾t ®Çu th¸ng 7 n¨m 1997, mét cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ®· næ ra ë khu vùc §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸. §iÒu ®¸ng lu ý lµ cuéc khñng ho¶ng ®ã l¹i khëi ph¸t tõ Thailan, níc ®îc xem lµ ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ t¹o nªn "sù thÇn kú" cña §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸. Lµn sãng khñng ho¶ng ®· nhanh chãng lan sang Hµn Quèc, Malaysia, Singapore, Indonexia vµ Philipines. ChØ trong vßng 1 n¨m kinh tÕ Th¸i lan vµ Indonesia ®· sôp ®æ nhanh chãng. C¸c níc trong khu vùc chÞu ¶nh hëng ë c¸c møc ®é kh¸c nhau. Lóc ®Çu ngêi ta tëng cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ nµy chØ ®¬n thuÇn lµ khñng ho¶ng vÒ ta× chÝnh. Nguyªn nh©n cña cuéc khñng ho¶ng lµ do sai lÇm trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ do ho¹t ®éng ph¸ ho¹i cña nhµ tû phó Mü Soros. Thêi gian cho thÊy vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n nh vËy. §»ng sau cuéc khñng ho¶ng ®ã ngêi ta nh×n ra nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa h¬n. Nh÷ng nguyªn nh©n nµy cã mÆt trong hÇu hÕt m« h×nh ph¸t triÓn cña c¸c níc A. M« h×nh ph¸t triÓn cña c¸c níc nµy thùc chÊt chØ lµ nh÷ng biÕn thÓ cña m« h×nh ph¸t triÓn cña §«ng ¸ mµ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña m« h×nh ®ã lµ híng ra bªn ngoµi, mét nhµ níc m¹nh, tÝch cùc can thiÖp vµo kinh tÕ, coi träng häc vÊn vµ cã tû lÖ tiÕt kiÖm cao. Khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ kh«ng chØ tµn ph¸ c¸c nÒn kinh tÕ ASEAN mµ cßn cho thÊy tÝnh chÊt kh«ng bÒn v÷ng cña con ®êng ph¸t triÓn kinh tÕ mµ c¸c níc ®ã ®· ®i qua. Vît qua thêi kú cam go nhÊt, thêi gian qua kinh tÕ A ®· xuÊt hiÖn nh÷ng dÊu hiÖu phôc håi ®¸ng khÝch lÖ. GDP cña khu vùc t¨ng 2,9% n¨m 1999 cïng víi c¬ së vËt chÊt tèt, c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ tiÕp theo cña chÝnh phñ, kh¶ n¨ng thÝch øng vµ linh ho¹t cña khu vùc t nh©n cïng víi céng víi t¨ng trëng kh¸ cña c¸c nÒn kinh tÕ chñ chèt trªn thÕ giíi. T¨ng trëng GDP cña mét sè níc ASEAN cã chän läc 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Nh÷ng níc ®Çu t nhiÒu vµo Mianma (1996 - 2000) Níc 1996 (%) 199& (%) 1998 (%) 1999 (%) 2000 (%) Indonªxia 8,0 4,7 -13,7 -0,8 4,0(6) Malaixia 8,2 7,7 -6,7 2,4 7,6 Philippin 5,5 5,2 -0,5 2,2 4,0 Th¸i Lan 6,7 -1,3 -9,4 4,0 4,8 §éng lùc chÝnh cña sù phôc håi vµ t¨ng trëng cao h¬n dù kiÕn, bÊt chÊp c¸c nh©n tè ®e do¹ bÊt æn ®Þnh, lµ sù kÕt hîp cña nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau, quan träng nhÊt lµ t¨ng tiªu dïng trong níc vµ xuÊt khÈu. Mét sè chØ tiªu tµi chÝnh cña nhãm níc ph¸t triÓn trong ASEAN Indonesia Malaysia 1. L¹m ph¸t c¶ n¨m (%) 8,9 1,9 2. C¸n c©n th¬ng m¹i (tØ 23,8 16,7 USD) 3. Dù tr÷ ngo¹i tÖ (tØ USD) N¨m 1999 26,2 32,5 Th¸ng 8 - 2000 27,3 32,2 Nguån: T¹p chÝ The ecomonist c¸c sè n¨m 2000. Philipines 4,9 6,7 Thailand 1,7 6,4 12,4 13,6 31,7 31,6 Tuy nhiªn, sù kiÖn c¸c trung t©m qu©n sù vµ kinh tÕ cña Mü bÞ tÊn c«ng ngµy 11/9 ®· ®Èy c¸c níc §«ng Nam ¸ cha håi phôc hoµn toµn sau c¬n khñng ho¶ng tµi chÝnh 1997 - 1998 l¹i bíc vµo giai ®o¹n sãng giã, khi mµ Mü, NhËt B¶n - n¬i mµ kinh tÕ Ch©u ¸ phô thuéc rÊt nhiÒu ®Òu gÆp bÕ t¾c. Theo ®¸nh gi¸ cña ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB), xuÊt khÈu hµng ho¸ cña khu vùc ASEAN n¨m 2001 chØ t¨ng 5,3% kÐm xa so víi 18,8% n¨m 2000. Kinh tÕ c¸c níc c«ng nghiÖp ho¸ ë Ch©u ¸ nh Malaixia, Indonesia, Singapore ®Òu phô thuéc nhiÒu vµo ngµnh ®iÖn tö - tin häc viÔn th«ng, trong khi ngµnh nµy r¬i vµo suy tho¸i cha tõng cã, gi¶m 33% so víi n¨m 2000, chØ ®¹t doanh thu 152 tØ USD, tiªu thô m¸y tÝnh gi¶m 50% so n¨m tríc. XuÊt khÈu gi¶m kÐo theo tèc ®é t¨ng trëng cña c¸c níc trong khu vùc gi¶m ®¸ng kÓ. Bªn c¹nh ®ã, kinh tÕ toµn cÇu gi¶m vµ vô khñng bè Mü ngµy 11/9 lµm cho ngµnh du lÞch - mét nguån ngo¹i tÖ quan träng cña Ch©u ¸ bÞ suy yÕu. MÆt kh¸c lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng vÉn cßn yÕu kÐm, tû lÖ nî khã ®ßi cao kh¶ n¨ng thanh to¸n rñi ro thÊp. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 N¨m 2001, nhu cÇu nhËp khÈu g¹o trªn toµn cÇu gi¶m, mËu dÞch g¹o thÕ giíi ®¹t 22,4 triÖu tÊn, gÇn nh kh«ng t¨ng so n¨m tríc ASEAN chiÕm gÇn 25% s¶n lîng thãc toµn cÇu ®· t¨ng s¶n lîng thãc thªm 1,14% mÆc dï s¶n lîng g¹o toµn thÕ giíi gi¶m. Th¸ilan lµ níc xuÊt khÈu g¹o lín nhÊt thÕ giíi cã s¶n lîng thãc t¨ng 0,4% n¨m 2000. Xingapo: Lµ mét trong nh÷ng nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh nhÊt khu vùc, song Singapore ®ang r¬i vµo ®ît suy tho¸i trÇm träng nhÊt trong vßng 37 n¨m qua do kinh tÕ Mü suy yÕu vµ ngµnh ®iÖn tö toµn cÇu sa sót. Cã thÓ nãi Singapore bÞ ¶nh hëng nÆng nÒ nhÊt khu vùc v× níc nµy phô thuéc nhiÒu vµo nhu cÇu bªn ngoµi. ChÝnh phñ Singapore ®· ph¶i ®iÒu chØnh møc ®¸nh gi¸ vÒ t¨ng trëng GDP quèc gia n¨m 2001 tõ 3,5% cßn 0,5 - 1,5%. VËy mµ nhiÒu ngêi cho r»ng con sè ®ã vÉn cßn l¹c quan, v× kinh tÕ Singapore cã thÓ gi¶m chung 0,3 - 3% sau khi t¨ng 9,9% n¨m 2000 tØ lÖ thÊt nghiÖp míi lªn tíi 4,5% cao h¬n c¶ thêi kú khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ 3 n¨m tríc. Indonesia sau khi t×nh h×nh kinh tÕ s¸ng sña lªn mét Ýt vµo ®Çu n¨m 2000, kinh tÕ Indonesia l¹i trît dèc, víi GDP n¨m 2001 míi chØ t¨ng 3 3,5% trong khi con sè nµy lµ 4,8% vµo n¨m 2000. Mü, NhËt Singapore lµ 3 thÞ trêng tiªu thô gÇn 50% hµng xuÊt khÈu cña Indonesia hiÖn ®ang rÊt bøc b¸ch víi nçi khæ cña chÝnh m×nh. Gi¸ dÇu th« thÕ giíi gi¶m còng bÊt lîi cho Indonesia nÕu t×nh h×nh kh«ng diÔn biÕn phøc t¹p, kinh tÕ Indonesia n¨m 2002 chØ t¨ng kho¶ng 3%. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Th¸i Lan: kinh tÕ Th¸i Lan mÊy n¨m qua håi phôc dÇn, song cßn rÊt chËm. ChÝnh phñ Th¸i Lan ®· nhiÒu lÇn ph¶i h¹ møc dù ®o¸n vÒ t¨ng trëng GDP, tõ 4,5% xuèng chØ cßn tõ 1-2% v× xuÊt khÈu gi¶m (xuÊt khÈu chiÕm 65% GDP cña Th¸i Lan) §Ó æn ®Þnh ho¹t ®éng, gi÷a n¨m 2001, ng©n hµng trung ¬ng Th¸i Lan ®· ph¶i t¨ng l·i suÊt thªm 1%. §iÒu nµy ®· g©y ra hµng lo¹t hËu qu¶, nh lîi tøc tr¸i phiÕu t¨ng, chi phÝ ®Çu t cña c¸c c«ng ty vµ chÝnh phñ t¨ng khi nî ph¶i tr¶ cña hä dù kiÕn t¨ng 124% trong tµi kho¶n kÕt thóc vµo 10/2002 Malaixia: kinh tÕ thÕ giíi suy tho¸i vµ thÞ trêng ®iÖn tö khñng ho¶ng ®ang g©y khã kh¨n cho hµng xuÊt khÈu cña Malaixia. S¶n lîng hµng c«ng nghiÖp cña níc nµy gi¶m 12,3 trong th¸ng 9/2001. Tuy nhiªn, cã nhiÒu dÊu hiÖu kh¶ quan cho kinh tÕ níc nµy, nh gi¸ dÇu cä t¨ng vµ sè du kh¸ch níc ngoµi tíi Malaixia ®¹t kû lôc 10 triÖu lît ngêi. §Ó tr¸nh suy gi¶m kinh tÕ, chÝnh phñ võa míi c«ng bè tiÕp ch¬ng tr×nh kÝch thÝch kinh tÕ c¶ gi¸ trÞ gi¸ h¬n 7 tû ringit (1,9 tû USD), vµo ®Çu th¸ng 12/2001. Thñ trëng Mahathin ®· tá ý hy väng t×nh h×nh kinh tÕ níc nhµ sÏ s¸ng sña h¬n trong n¨m 2002. Philipin: chÝnh phñ philÝpin còng ®· ph¶i ®iÒu chÝnh møc íc tÝnh vÒ t¨ng trëng kinh tÕ n¨m 2001 cßn 3,3% so víi 4% n¨m 2000. Gièng nh nhiÒu níc ch©u ¸ kh¸c, philipin kh¸c phô thuéc vµo xuÊt khÈu, mµ cã tíi 60% xuÊt khÈu cña níc nµy lµ c¸c s¶n phÈm b¸n dÉn, vi m¹ch.. ViÖt Nam: Thu nhËp tõ xuÊt khÈu gi¶m 20% n¨m 2001, viÖc ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi Mü lµ thµnh qu¶ ®¸ng ghi nhí cña c¶ hai bªn trªn thÞ trêng quèc tÕ, më ra mét giai ®o¹n míi víi nhiÒu th¸ch thøc vµ c¬ héi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam. Trªn thÞ trêng thÕ giíi, c¸c s¶n phÈm ®em l¹i thu nhËp cao tõ xuÊt kh¶u cho ViÖt Nam lµ dÖt may, rau qu¶, hµng thñ c«ng mü nghÖ vµ s¶n phÈm gç, GDP ViÖt Nam n¨m 2001 íc t¨ng tõ 5% ®Õn 6%. Nh×n chung, kinh tÕ c¸c thµnh viªn ASEAN ®Òu suy gi¶m do ¶nh hëng cña sù suy gi¶m nÒn kinh tÕ toµn cÇu. HÇu hÕt t×nh h×nh xuÊt khÈu cña c¸c níc trong hiÖp héi ®Òu tr× trÖ do c¸c níc nhËp khÈu chÝnh còng ®ang l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n t¬ng tù. §Ó kh«i phôc ®îc tèc ®é t¨ng trëng cao nh ®· cã ®ßi hái c¸c níc nµy cÇn ph¶i næ lùc rÊt lín, cÇn x©y dùng x¸c chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cho tõng thêi kú thÝch hîp. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 2. T¸c ®éng cña viÖc Trung Quèc gia nhËp WTO ®Õn ASEAN §«ng Nam ¸ lµ l¸ng giÒng cña Trung Quèc vµ cã tÇm quan träng ®Æc biÖt víi Trung Quèc. ChÝnh v× vËy viÖc Trung Quèc gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO - còng cã nghÜa lµ chÝnh phñ trung quèc cam kÕt më réng thÞ trêng vµ tu©n thñ c¸c luËt lÖ quèc tÕ - ®· t¹o ra nhiÒu c¬ héi nhng còng kh«ng Ýt th¸ch thøc, cho c¸c níc §«ng Nam ¸, vÊn ®Ò lµ c¸c chÝnh phñ ph¶i lµm g× ®Ó vît qua th¸ch thøc vµ tËn dông c¬ héi ®Æt ra "khi Trung Quèc gia nhËp WTO" * Trung Quèc gia nhËp WTO - lµ yÕu tè quan träng nhÊt ¶nh hëng ®Õn xu thÕ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë Trung Quèc vµ §«ng Nam ¸ trong mét vµi n¨m tíi. Sù gia nhËp WTO sÏ khiÕn Trung Quèc hÊp dÉn ®Çu t níc ngoµi vµo níc nµy, ®»c biÖt Mü vµ NhËt B¶n sÏ chuyÓn dÇn ®Çu t cñaTõ c¸c níc §«ng Nam ¸ vµo Trung Quèc. Theo b¸o c¸o cña héi nghÞ liªn hîp quèc vÒ th¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn, hiÖn Trung Quèc ®ang thu hót kho¶ng 80% ®Çu t níc ngoµi ®æ vµo ch©u ¸. Ngay c¶ khi cha ®îc c«ng nhËn lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña WTOm Trung Quèc ®· thu hót ®îc lîng vèn FDI nhiÒu h¬n tÊt c¶ c¸c níc Ch©u ¸ gép l¹i 45,5 tû USD/1998. 43 tû/1998 vµ 40 tû USD/2000. TÝnh ®Õn th¸ng 7/2001. Trung Quèc ®· gi¶i ng©n ®îc 373 tû USD - ®øng thø 2 thÕ giíi sau Mü. ViÖc Trung Quèc thu hót m¹nh mÏ FDI sÏ g©y tæn h¹i cho c¸c níc §«ng Nam ¸. Trung Quãc cã lîi thÕ vÒ lao ®éng, tµi nguyªn dåi dµo vµ thÞ trêng tiªu thô réng lín h¬n c¸c níc ASEAN. C¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia ®Çu t vµo Trung Quèc cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó më réng m¹ng líi chi nh¸nh nh»m lµm t¨ng lîi nhuËn, thÞ phÇn vµ doanh sè. H¬n n÷a, c¸c níc ASEAN gåm nhiÒu nÒn v¨n ho¸ vµ cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸c nhau, l¹i chÞu t¸c ®éng nÆng nÒ cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc. Sù suy gi¶m niÒm tin cña c¸c nhµ ®Çu t vµo thÞ trêng ASEAN tÊt yÕu kÐo theo sù suy gi¶m cña c¸c dßng ®Çu t. Trong khi ®ã c¸c nÒn kinh tÕ ASEAN cha cã sù phôc håi ch¾c ch¾n, FDI tõ c¸c níc ph¸t triÓn sÏ cßn tiÕp tôc gi¶m vµ ®æi dßng sang Trung Quèc trong c¸c n¨m tiÕp theo. (10% luång FDI vµo ASEAN sÏ bÞ mÊt ®i) Níc Trung Quèc In®«nexia Malaixia Philippin 1987-1992 4652 999 2387 518 1993 27.515 2.004 5.006 1.238 1994 33.787 2.109 4.342 1.591 1995 35.849 4.346 4.178 1.478 10 1996 40.180 6.194 5.078 1.517 1997 44.236 4.673 5.106 1.222 1998 45460 -356 3.727 1.723 1999 40.400 2000 37.000 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Xingapo Th¸i Lan ViÖt Nam Toµn ASEAN C¸c níc ®ang ph¸t triÓn ThÕ giíi 3674 1056 9335 35326 4.686 1.805 300 16.109 78.813 219.000 8.550 1.364 1.050 20.456 101.146 254.000 7.206 2.068 1.400 22.606 106.224 329.000 7.884 2.336 1.830 27.785 135.343 359.000 9.710 3.733 2.590 26.710 172.533 464.000 1.218 6.969 1.850 19.451 165.936 644.000 1.484 15.158 192.000 865.000 Nguån: - UNCTAD. B¸o c¸o vÒ FDI n¨m 1999 - ASEAN secretariat, b¸o c¸o vÒ thêi kú 1987- 1994 vµ n¨m 1999 - Bé KH vµ ®Çu t ViÖt Nam - N¨m 2000 lµ íc tÝnh C¸c níc thµnh viªn ASEAN cÇn ph¶i tÝch cùc c¶i thiÖn míi trëng ®Çu t, lùa chän lÜnh vùc ®Çu t, thay ®æi nhanh chãng c¬ chÕ ®iÒu hµnh FDI. Vµ theo ®ã tÝnh hÊp dÉn n©ng lªn cña c¸c níc tiÕp nhËn sÏ lµm ph©n t¸n luång FDI vµ lo¹i bá dÇn tÝnh tËp trung thu hót FDI cña Trung Quèc. * Sù gia nhËp WTO sÏ khiÕn Trung Quèc trë thµnh ®èi thñ c¹nh tranh xuÊt khÈu chÝnh cña c¸c níc §«ng Nam ¸ trong nhiÒu cuéc chiÕn ®Ó giµnh thÞ phÇn vµ sÏ buéc c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i c¶i thiÖn qu¸ tr×nh chÕ t¸c ®Ó cã ®îc nh÷ng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t¨ng cao h¬n thay v× c¹nh tranh trùc tiÕp víi Trung Quèc trong lÜnh vùc s¶n xuÊt víi chi phÝ lao ®éng thÊp. Thùc tÕ cho thÊy hiÖn nay trung Quèc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm t¬ng tù vµ dùa trªn cïng c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu nh cña ASEAN. V× vËy c¹nh tranh xuÊt khÈu sÏ d÷ déi h¬n khi Trung Quèc b¾t ®Çu s¶n xuÊt sang c¸c thÞ trêng thÕ giíi víi cïng ®iÒu kiÖn nh cña ASEAN. H¬n n÷a, hµng xuÊt khÈu cña Trung Quèc ®· ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc minh wªn cña Mü l¹i cµng t¹o ®iÒu kiÖn cho Trung Quèc th©m nhËp thÞ trêng. Tuy nhiªn Trung Quèc sÏ ph¶i chuÈn ho¸ mäi quy chÕ vµ thñ tôc liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu vµ vÖ sinh thùc phÈm phï hîp víi tiªu chuÈn quèc tÕ. §iÒu ®ã khiÕn Trung Quèc ph¶i chÞu chi phÝ s¶n xuÊt cao h¬n vµ c¸c quy chÕ vÒ vÖ sinh thùc phÈm vµ kiÓm ®Þnh thùc vËt sÏ n©ng s¶n phÈm cña Trung Quèc lªn chuÈn mùc Quèc tÕ trong t¬ng lai gÇn. Thªm vµo ®ã, kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ trêng mét c¸ch dÔ dµng h¬n sÏ khiÕn Trung Quèc chuyÓn tõ c¹nh tranh chiÕn lîc sang c¹nh tranh n¾ng ®äng vµ cuéc c¹nh tranh nµy sÏ buéc c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i tËp trung nhiÒu h¬n vµo s¶n phÈm chÕ t¹od dîc thø cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao. §Ó ph¸t huy toµn bé tiÒn n¨ng cña m×nh, c¸c níc ASEAN, kh«ng nªn c¹nh tranh lÉn nhau trong thu hót FDI (mÆc dï ®iÒu nµy 11 1.800 200.000 1000 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lµ kh«ng tr¸nh khái)mµ ph¶i cïng nhau hîp t¸c vµ cïng nhau x©y dùng mét chiÕn lîc chung ®Ó dÉn ®îc luång FDI ch¶y ngîc laÞ vµo khu vùc. *Nhanh chãng æn ®Þnh c¸c vÊn ®Ò vÒ chÝnh trÞ, x· héi, nhÊt lµ viÖc kh¾c phôc tranh chÊp vÒ t«n gi¸o, s¾c téc, biªn giíi ®Ó t¹o lËp m«i trêng chÝnh trÞ, hoµ b×nh vµ an ninh kinh tÕ cho sù hîp t¸c ph¸t triÓn khu vùc. * Ph¸t huy vai trß n¾ng ®äng cña ASEAN trong c¸c ch¬ng tr×nh hîp t¸c song ph¬ng vµ ®a ph¬ng, ®Æc biÖt lµ trong c¸c tæ chøc cã sù tham gia cña Trung Quèc ®Ó cïng Trung Quèc t×m ra ®îc nh÷ng tiÕng nãi ®ång thanh, tr¸nh ®îc nh÷ng th¶m ho¹ do chiÕn tranh lµnh m¹nh gi÷a 2 bªn vÒ thu hót FDi. Tãm l¹i; Trung Quèc gia nhËp WTo se mang l¹i nhiÒu khã kh¨n cho ASEAN. Trong vÊn ®Ò thu hót EDI. Tuy nhiªn, tiÒm n¨ng vµ vÞ thÕ cña ASEAN còng rÊt cã ý nghÜa trong viÖc chèng nguy c¬ gi¶m sót FDI vµo khu vùc. Víi sù nç lùc cña tõng níc vµ cña toµn khu vùc nhÊt lµ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AFTA,AIA viÖc Trung Quèc gia nhËp WTO cã ¶nh hëng tíi dßng FDI vµo ASEAN song sÏ kh«ng thÓ nµo lo¹i trõ ®îc ASEAn ra khái danh môc c¸c ®Þa chØ ®Çu t hÊp dÉn cña thÕ giíi 3. Mèi quan hÖ cña ASEAN vµ mét sè níc lín trªn thÕ giíi : ASEAN – Trung quèc : Quan hÖ ASEAN – Trung quèc b¾t ®Çu tõ n¨m 1991, khi Trung quèc ®îc mêi tham dù Héi nghÞ Ngo¹i trëng ASEAN lÇn thø 24 t¹i Cualal¨mp¬. Th¸ng 7-1994 t¹i cuéc häp AMM 27 ë B¨ng Cèc; theo ®ã hai bªn ®· x¸c lËp uû ban hçn hîp vÒ hîp t¸c kinh tÕ, th¬ng m¹i vµ uû ban hçn hîp vÒ hîp t¸c khoa häc vµ kü thuËt. Héi nghÞ AMM 29 ®· nhÊt trÝ dµnh cho Trung Quèc quy chÕ ®èi ngo¹i ®Çy ®ñ cña ASEAN. Quan hÖ ASEAN vµ Trung Quèc ®· thµnh c«ng trªn nh÷ng bíc ®i ®Çu tiªn ®Æt nÒn mãng cho mèi quan hÖ h÷u h¶o sau nµy. Trung Quèc ®· cam kÕt ®ãng gãp 700.000 USD ®Ó lËp Quü hîp t¸c ASEAN – Trung Quèc ®Ó tµi trî cho dù ¸n do ACJCC th«ng qua. Sù gia nhËp WTO khiÕn Trung Quèc trë thµnh ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh cña c¸c níc §«ng Nam ¸ trong nhiÒu cuéc chiÕn ®Ó giµnh thÞ phÇn vµ buéc c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i c¶i thiÖnqu¸ tr×nh chÕ t¸c ®Ó cã ®îc nh÷ng hµng hãa cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao h¬n thay v× c¹nh tranh trùc tiÕp víi Trung Quèc trong lÜnh vùc s¶n xuÊt víi chi phÝ lao ®éng thÊp. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ASEAN – Nga Quan hÖ ASEAN – Nga b¾t ®©u tõ th¸ng 7 –1991 khi Liªn X« cò tham dù Héi nghi ngo¹i trëng ASEAN lÇn 24 t¹i cualal¨mp¬, ®¸nh dÊu sù më ®Çu quan hÖ hiÖp th¬ng gi÷a Nga vµ ASEAN. Th¸ng 7-1996, héi nghÞ quyÕt ®Þnh quy chÕ ®èi ngo¹i ®Çy ®ñ cho Nga. T¹i cuéc häp ®Çu tiªn ®· nhÊt trÝ x¸c ®Þnh c¸c lÜnh vùc hîp t¸c lµ: Th¬ng m¹i, ®Çu t vµ hîp t¸c kinh tÕ; khoa häc vµ kü thuËt, b¶o vÖ m«i trêng, du lÞch, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Nh÷ng thµnh tùu trong quan hÖ ®èi ngo¹i víi Nga gióp c¸c níc ASEAN ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ASEAN – Mü Quan hÖ ®èi ngo¹i ASEAN – Mü ®îc b¾t ®Çu tõ th¸ng 9 – 1977, tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò më réng thÞ trêng Mü cho hµng ho¸ xuÊt khÈu cña c¸c níc ASEAN, hÖ thèng u ®·i chung (GSP), c¸c vÊn ®Ò bu«n b¸n cô thÓ gi÷a hai bªn, th¬ng m¹i quèc tÕ vµ GATT, c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh, tiÒn tÖ, ®Çu t. T¹i DiÔn ®µn ®èi tho¹i lÇn thø 11, hai bªn ®· tho¶ thuËn c¸c dù ¸n hîp t¸c 1992 – 1997 th«ng qua ch¬ng tr×nh ASEAN – AID, tËp trung vµo ba lÜnh vùc: më réng bu«n b¸n vµ ®Çu t néi bé ASEAN vµ gi÷a ASEAN víi Mü; n©ng cao chÊt lîng qu¶n lý vµ kü n¨ng qu¶n lý vµ chuyÓngiao c«ng nghÖ cña Mü ®Ó n©ng cao tÝnh kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ trong viÖc sö dông c¸c nguån tµi nguyªn cña c¸c c¬ së c«ng nghiÖp trong c¸c níc ASEAN . §Çu t cña Mü vµo khu vùc nµy ngµy cµng t¨ng : n¨m 1993 lµ 8.89 tû USD , n¨m 1994 lµ 11.14 tû USD , n¨m 1995 t¨ng lªn 16 tû USD . N¨m 1995 Mü xuÊt sang ASEAN 40 tû USD nhËp 60 tû USD xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ASEAN sang thÞ trêng mü chiÕm kho¶ng 35%-40% gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu cña tæ chøc nµy. ASEAN vµ Mü lµ hai ®èi t¸c rÊt quan träng cña nhau c¶ vÒ lÜnh vùc kinh tÕ vµ an ninh . ASEAN – undp Tõ n¨m 1972, th«ng qua ch¬ng tr×nh liªn quèc gia do Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng(1972- 1976) trùc tiÕp triÓn khai, ASEAN ®· nhËn ®îc kh¸ nhiÒu trî gióp cña Liªn Hîp Quèc. UNDP lµ tæ chøc quèc tÕ duy nhÊt, lµ mét bªn ®èi tho¹i cña ASEAN. Môc ®Ých cña ch¬ng tr×nh tiÓu khu vùc ASEAN – UNDP lµ gióp c¸c níc ASEAN t¨ng cêng hîp t¸c khu vùc. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng tr×nh ASP-5(1992-1996), víi tæng sè tiÒn tµi trî kho¶ng 13 triÖu ®«la, tËp trung thóc ®Èy sù hîp t¸c bÒn v÷ng trong khu vùc, víi c¸c dù ¸n nh»m: - T¨ng cêng liªn kÕt bªn trong nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c cña ASEAN ®Ó thùc sù trë thµnh mét tæ chøc khu vùc. - Thóc ®Èy sù hîp t¸c néi bé ASEAN, cô thÓ lµ viÖc thµnh lËp vµ thùc hiÖn AFTA. - H×nh thµnh c¸c ch¬ng tr×nh hîp t¸c liªn nghµnh ®a lÜnh vùc. - ThiÕt lËp liªn kÕt gi÷a c¸c ch¬ng tr×nh quèc gia, tiÓu khu vùc, liªn khu vùc. - T¨ng cêng n¨ng lùc ®iÒu hµnh dù ¸n cña Ban Th ký ASEAN. ASEAN – EU EU lµ bªn ®èi tho¹i sím nhÊt cña ASEAN, ph¹m vi hîp t¸c ASEAN- EU kh¸ ®a d¹ng vµ phong phó, hai bªn cã c¸c ch¬ng tr×nh trao ®æi hîp t¸c trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc . Dùa trªn tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh so s¸nh cña m×nh, EU ®Æc biÖt gióp ®ì c¸c ch¬ng tr×nh cña ASEAN vÒ ph¸t triÓn thÓ chÕ, m«i trêng, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, khoa häc c«ng nghÖ vµ kiÓm so¸t ma tuý.VÒ quan hÖ th¬ng m¹i EU lµ ®èi t¸c lín thø 3 cña ASEAN sau Mü vµ NhËt B¶n . ASEAN- NhËt B¶n NhËt B¶n lµ mét cêng quèc kinh tÕ , víi tham väng trá thµnh cêng quèc chÝnh trÞ trong t¬ng lai t¬ng xøng víi vÞ trÝ kinh tÕ cña m×nh. §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých cña m×nh, NhËt B¶n ®Æc biÖt chó ý t¨ng cêng ¶nh hëng cña hä ®èi víi khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng, trùc tiÕp lµ ®èi víi §«ng Nam ¸, n¬i cã vÞ trÝ chiÕn lîc rÊt quan träng vµ tiÒm n¨ng kinh tÕ lín. Quan hÖ kinh tÕ NhËt B¶n – ASEAN 1991 1992 1993 1994 Th¬ng m¹i -Xu©t khÈu 37.679 40.706 49.474 60.629 - NhËp khÈu 31.759 31.551 34.012 36.623 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §Çu t trùc tiÕp tõ NhËt B¶n vµo mét sè níc §«ng Nam ¸ §¬n vÞ TriÖuUSD Singapore Malaysia Th¸i lan Philippin Indonexia ViÖt Nam 1981 - 1985 1986-1990 1991-1995 1994 1995 1996 1332 457 364 278 4000 n.a 3663 2106 3663 686 3117 0 4166 3702 4001 1956 1048 433 1054 742 719 668 1759 173 1185 576 1240 718 1605 204 549 164 627 248 1060 222 §«ng Nam ¸ lµ mét trong nh÷ng thÞ trêng bu«n b¸n chñ chèt cña NhËt b¶n vµ lµ n¬i cung cÊp nguyªn liÖu cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cña níc nµy. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 KÕt luËn Tãm l¹i, cã thÓ thÊy r»ng qu¸ tr×nh h×nh thµnh ASEAN 10 trong h¬n 30 n¨m qua lµ mét th¾ng lîi lín cña t tëng hoµ b×nh, tù cêng d©n téc kÕt hîp víi tù cêng khu vùc, cña nh÷ng t tëng hîp t¸c vµ ph¸t triÓn. ASEAN cã mét vÞ thÕ quèc tÕ nh ngµy nay bëi nã ®i ®óng xu thÕ cña thêi ®¹i. Cã thÓ nãi nÕu kh«ng cã sù chÊm døt cña chiÕn tranh l¹nh th× còng kh«ng cã mét §«ng Nam ¸ nh ngµy nay. Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn th¾ng lîi cña ASEAN nh ngµy nay lµ viÖc tæ chøc nµy lu«n lu«n b¸m s¸t t«n chØ môc ®Ých vµ nguyªn t¾c cña m×nh, trong ®ã nguyªn t¾c quan träng nhÊt lµ t«n träng nÒn ®éc lËp d©n téc, chñ quyÒn quèc gia cña c¸c níc thµnh viªn, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña c¸c níc thµnh viªn díi bÊt kú h×nh thøc nµo. Trong h¬n 30 n¨m qua ASEAN ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh c«ng trong hîp t¸c kinh tÕ, trong x©y dùng §«ng Nam ¸ thµnh khu vùc hoµ b×nh, tù do vµ trung lËp, phi h¹t nh©n trong viÖc më réng quan hÖ ra ngoµi khu vùc vµ trªn thÕ giíi. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu kü lìng thÞ trêng c¸c níc ASEAN sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thªm c¬ héi më réng thÞ trêng hµng xuÊt nhËp khÈu cña m×nh vµ héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. 16