Tài liệu Những bài thuốc quý trong dân gian tủ sách gia đình

Bệnh viện y học cổ truyền ^ ỊỊS S S B S B ầ B Ệ N H V IỆ N Y HỌC c ổ T R U Y Ề N t h a n h h ó a NHỮ NG B À I THUỐC QUÝ TR O N G D Â N G IA N ‘n h à x u ấ t b ả n t h a n h n i ê n / s)1 ũÍk bài tKuôc quý troKvg dấy\ gìcxn a \0 MỘT SỐ NHẬN XÉT VỂ s ư u TẦM, n g h i ê n CỨU, THỪA KẾ CÁC BÀI THUÔC DÂN GIAN ở TH A N H HÓA y học cổ tru yền là m ộ t n ền y học có từ ngàn đời đã và đ a ng góp p h ầ n to lớn trong chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho n h ă n dân. N h iề u nước trên th ế giới có các bài thuốc, cây thuốc d ể p h ò n g bệnh và chữa bệnh đặc biệt là các nước k h u vực Đ ông N a m Á. ở V iệt N a m kho tà n g các bài thuốc d â n g ia n dã và đ a n g được n h iề u người n g h iên cứu. Phương p h á p p h ò n g và chữa bệnh y học cổ tru yền rấ t đa d ạ n g và p h o n g p h ú . N h iề u bài thuốc vị thuốc đã được đ ú c k ế t th à n h cơ sở khoa học và ứng d ụ n g vào thực tiễn. T u y vậy, còn kh ô n g ít n h ữ n g bài thuốc và cây thuốc p h ò n g chữa bệnh bằng k in h n g h iệm d â n g ia n cho đ ế n nay vẫn chưa được sưu tầ m n g h iên cứu m ộ t cách đ ầ y đ ủ và hệ th ố n g khoa học. Việc sưu tầ m và từ n g bước n g h iên cứu các bài thuốc, vị thuốc đ ể chữa bệnh theo k in h n g h iệm d â n g ia n chẳng n h ữ n g có ý nghĩa quan trọng về m ặ t y học m à còn cả về m ặ t k in h tế trong y tế. 3 /S)Kũn0 b à i tK uôc q u ý ti^onq d â n q ia n Cuốn sách “ h ữ n g bài thuốc quý trong d â n g ia n ” N đã tập hợp được nh iều các bài thuốc, vị thuốc tại vù n g quẽ T h a n h H óa với n h iều th ể bệnh và chuyển khoa kh á c nhau thực sự là m ộ t vốn quý cần được p h á t huy, p h á t triển. Qua các bài thuốc, vị thuốc đã sưu tầ m ta có th ể tìm th ấ y n h ữ n g bài thuốc hay, n h ữ n g cây thuốc quý, đ ể từ ng bước n g h iên cứu, đưa vào p h ụ c vụ cho đời sống n h â n sin h trong và ngoài tỉnh. C ũng có th ể n g h iên cứu đ ể tạo th à n h n h ữ n g ch ế p h ẩ m p h ụ c vụ trong nước n h ư các bệnh: X ơ gan, p h ù thận... h iệ n nay đ a n g là nan y của y học h iện đại. V iện trưởng viện y học cổ tru yề n V iệt N a m G iá o sư: T r ầ n T h ú y bài ịìvAốc Cịuỵ t>*on0 d â n 0Ìan Phần thứ nhốt I^ Ữ M G B À I T H U Ố C CH Ữ A B Ệ N H T IM M Ạ C H + B à i th u ố c s ố 1 + H y th iê m th ảo ; 20g + Kê h u y ế t đằng; 15g + Ké đ ầu ngựa: 20g + T hổ phục linh: 20g + Ý dĩ: 12g + C am th ả o nam ; 12g + Kim n g â n hoa: 20g - C ách sử dụng: T ấ t cả các vị thuốc phơi khô, sao vàng. R iêng ké đầu ngựa sao cháy lông. - C ông dụng: C hữa th ấ p tim : viêm cơ tim , viêm nội tâ m m ạc. - Liều dùng: Sắc uống ngày 1 th a n g chia 2 - 3 lần. + B à i th u ô c sô" 2 + Hoè hoa: 15g 7\)kCỉn0 b à i ỶkiAÔc CỊuý t»*on0 d â n 0Ìcm + N h â n trầ n : 20g + Cam thảo: 8g + T âm sen: 12g + H ạ t cải củ; 12g - C ách sử dụng: T ấ t cả các vị thuốc th á i nhỏ, sao vàng, sắc uống. - Công dụng: Chữa cao huyết áp, đau đầu m ấ t ngủ. + B à i th u ố c s ố 3 + Củ đ in h lăng: 20g + Vỏ quýt; 8g + S inh địa: 12g + Ngọc trúc: 12g + T iên lin h chi: 12g - C ách sử dụng: T ấ t cả các vỊ thuôc phơi sấy khô, sắc uông. - C ông dụng; C hữa đau th ắ t động m ạch v àn h . - Liều dùng: sắ c uống thuốc ngày 1 th a n g chia 2 lần. + B à i th u ố c s ố 4 + Gừng: 4g + Đ ại hồi: 4g + N hục quế; 4g + C am thảo; 8g AlWí^ + Bạc hà: lOOg - C ách sử dụng: T ấ t cả các vị thuốc rử a sạch để ráo, giã n á t cho vào nước vo gạo lọc lấy lOOml. - C ông dụng: C hữa cao h u y ết áp. - Liều dùng: Sắc uống ngày 1 th a n g ch ia 2 lần tro n g ngày, uống liên tục 4 - 5 ngày. + B à i th u ố c s ố 16 + H ạ t hoè hoa: 12g + H ạ t m uồng: 20g + Cúc hoa: 6g - C ách sử dụng: H ạ t hoè sao v à n g thơm , h ạ t m uồng sao đen, t ấ t cả 3 vị đun h ã m nước sôi uông th a y nước chè. - C ông dụng: P h ò n g chữa cao h u y ết áp. - L iều dùng: H ã m uống n g à y 1 th a n g , u ô n g n h iề u lầ n . + B à i th u ố c s ố 17 + H oa đại: 30g + Cúc hoa: lOg - C ách sử dụng; 2 vỊ phơi khô, vò n á t, trộ n đều h ã m với 1 lít nước sôi. - C ông dụng: C hữa cao h u y ết áp. 12 tkMổc CỊuỵ + ‘0^0 dÔK\ gian » /s)kữt^9 - Liều dùng: H ãm uống 1 th a n g chia n h iều lần tro n g ngày. + B à i th u ô c s ố 18 + Dừa c ạn (cả lá và th â n ): 20g + Cúc hoa: 6g + H ạ t m uồng: lOg - C ách sử dụng: H ạ t m uồng sao đen; dừa cạn, cúc hoa phơi khô, t ấ t cả sắc uống. - C ông dụng: C hữa cao h u y ế t áp. - L iều dùng: s ắ c uô"ng n g à y 1 th a n g c h ia 2 lầ n uô'ng tro n g n g à y . K hi h u y ế t á p trở lạ i b ìn h th ư ờ n g th ì th ô i k h ô n g d ù n g n ữ a. + B à i th u ố c s ố 19 + Rau cần tây : 1 cây - 5 cây - C ách sử dụng: c ầ n tâ y th á i nhỏ phơi khô sắc uống (không n h ầ m với c ần ta). - C ông dụng: C hữa cao h u y ế t áp. - Liều dùng: Sắc uô'ng ngày 1 th a n g . K hi có k ế t quả dừng ngay, k h ô n g kéo dài. 13 /s)kũM 0 b à i tk u ô c t»*on0 d â n g ia n Phần thứ hai I V l l f f l \ G B À I T H U Ố C V Ề B Ệ I V ll HÔ H ẤP CHỮA HEN PH Ế QUẢN + B à i th u ô c sô" 1 + Lá bạc tử: lOOg + M ật ong; 20m l - C ách sử dụng: La bạc tử n g h iề n nhỏ, viên với m ậ t ong b ằ n g h ạ t ngô. - C ông dụng: C hữa h e n suyễn. - Liều dùng: N gày uống 15 - 20g, chia 2 lần . + B à i th u ô c s ố 2 + Lá n h ó t: 20g + D ây tơ hồng: 30g - C ách sử dụng: Phơi hoặc sấy khô, sắc uống. - C ông dụng: C hữa h e n suyễn. - Liều dùng: sắ c uống ngày m ột 1 th a n g chia 2 lần. 14 tkuôc cịL\ỵ tKon0 d â n 9Ìan AJIaC H <9 B à i th u ô c sô" 3 + Rễ cây quì: 30g + Rễ cỏ tra n h : 30g + D ây tơ hồng: 30g - C ách sử dụng: T ấ t cả các vị băm nhỏ, phơi khô hoặc sấy khô, sao vàng, sắc uống. - C ông dụng; C hữa viêm phê quản. - Liều dùng: s ắ c uống ngày m ột th an g . + B ài th u ô c s ố 4 + C ây tre non (m ăng hơi già): 1 - 3 cây - C ách sử dụng; D ùng tươi, c ắ t k h o ả n g 3 đốt, n ê n nướng chín tro n g b ếp củi, sắc uống. - C ông dụng: C hữa ho có đờm , tức ngực, sốt. - Liều dùng; s ắ c uống ngày 1 th a n g chia 2 lần . + B à i th u ô c Số + Vỏ cây dâu tằ m : 20g + S ài đ ất: 12g + C am th ả o đ ấ t: 12g + Củ chóc: 8g + M ạch m ôn; 20g + Vỏ quýt: lOg. 15 5 A )K ũ »^9 ỶÌr\tAốc cịtA ỵ tro n 0 d â n 9 Ìa n - C ách sử dụng: M ạch m ôn bỏ lõi, các vị k h ác băm nhỏ, phơi sấy khô, sao vàng, t ấ t cả sắc uống. - Công dụng: C hữa ho long đờm có sốt. - Liều dùng: s ắ c uống ngày 1 th a n g . + B à i th u ố c s ố 6 + Lá dâu tằm : 15g + Bạc hà: 12g + Cúc hoa: 8g + N gải cứu; 12g + Xạ can: 5g + Kim ng ân : 12g - Cách sử dụng: Các vỊ phơi, sấy khô, sắc uống. - C ông dụng: C hữa viêm p h ế quản. - Liều dùng: s ắ c uống ngày 1 th a n g ch ia 2 lần . + B à i th u ô c sô" 7 + H úng chanh: lOg + Vỏ rễ dâu: 12g + Rau sam : 12g + M ạch m ôn: 12g - C ách sử dụng: T ấ t cả các vỊ thuốc rử a sạch , phơi hoặc sấy khô, sắc uống. 16 bAi tkMÔc qwý t»*on0 dÔK\ 0ÌOK\ - C ông dụng: C hữa ho gà ở trẻ em. - Liều dùng: s ắ c uống ngày 1 th a n g chia 2 lần. + B à i th u ô c SÔ 8 + Lá tử tổ: 12g + Lá hẹ: 12g + Lá xương xông: 8g + Vỏ quýt: 8g + C am th ả o dây: lOg + G ừng tươi: 4g - C ách sử dụng: T ấ t cả các vỊ phơi khô hoặc dùng tươi sắc uống. - Công dụng: Chữa viêm đường hô hấp (ho gà trẻ em). - Liều dùng: N gày sắc uống 1 th an g . + B à i th u ố c s ố 9 + M ạch m ôn: 16g + Rau m á; 20g + Vỏ quýt: lOg + Vỏ rễ cây dâu: lOg + B ách bộ: lOg + Củ chóc: 4g - Cách sử dụng: Các vỊ phơi hay sấy khô, sắc uống. - C ông dụng: C hữa viêm phê quản. 17 / sJKũki0 bài tkuốíc cỊuý +fS3K\0 d â n 9Ì*oKi0 dÔKv giciM + Rễ chỉ th iê n ; 8g - C ách sử dụng: T ấ t cả các vị phơi khô, sắc uống. - C ông dụng; Chữa viêm phê quản câp. - Liều dùng: sắ c uống n g ày 1 th a n g chia 2 lần . + B ài th u ô c s ố 15 + Lá dâu; 16g + Rễ chanh: 8g + Rễ cây dâu: 12g + Bạc hà: 8g + Cúc hoa: 8g + Rễ chỉ th iê n : 8g - C ách sử dụng: T ấ t cả các vị thuốc phơi kh ô , sao vàng, sắc uống. - C ông dụng: C hữa viêm phê quản cấp có số t cao. - Liều dùng: Sắc uống n g ày 1 th a n g chia 2 lần . + B à i th u ố c SỐ + Vỏ quýt: lOg + Vỏ vối: lOg + H ạ t cải trắ n g : lOg + C am th ả o dây: 8g + G ừng tươi: 4g 20 16