Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Trong bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay víi nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c vµ m¹nh mÏ
vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt. Sù ph¸t triÓn nh¶y vät cña khoa häc c«ng nghÖ, nÒn kinh tÕ tri
thøc chiÕm vÞ thÕ ngµy cµng quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Do vËy hîp
t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c níc, c¸c khu vùc vµ toµn cÇu cã xu híng ngµy cµng ph¸t
triÓn bëi nã kh«ng chØ mang l¹i lîi Ých cho mçi quèc gia, khu vùc mµ cßn mang
l¹i lîi Ých trªn thÕ giíi. NhÊt lµ ViÖt Nam víi mét nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn vµ
thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ thÊp kÐm th× viÖc héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi sÏ
mang l¹i hiÖu qu¶ rÊt lín cho tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mµ ®êng lèi
cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh: ViÖt Nam lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi, cïng
nhau hîp t¸c, ®«i bªn cïng cã lîi.
Toµn cÇu ho¸ lµ xu thÕ kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ViÖt Nam
tham gia héi nhËp sÏ cã ®îc nh÷ng c¬ héi to lín nhng còng ®øng tríc nh÷ng thö
th¸ch nÆng nÒ. ViÖc chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ nh÷ng vµ mét sè gi¶i ph¸p thùc
hiÖn lµ nh÷ng néi dung ®îc ®Ò cËp trong bµi viÕt.trong bµi viÕt ch¾c ch¾n kh«ng
tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ mong thÇy c« vµ c¸c b¹n gãp ý.
Bµi viÕt nµy ®· ®îc híng dÉn vµ gióp ®ì rÊt tËn t×nh cña gi¸o viªn
NguyÔn ThÞ Hµo.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
1
B. Néi dung chÝnh:
Thêi ®¹i chóng ta ®· bíc sang mét trang míi víi nh÷ng thµnh tùu quan
träng cã tÝnh chÊt ®ét ph¸ trªn c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, ®Æc biÖt trong
bèi c¶nh mµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ang ph¸t triÓn
m¹nh mÏ trªn ph¹m vi toµn cÇu vµ xu híng quèc tÕ ho¸ ngµy cµng s©u réng, th×
§¶ng ta ®· ®a ra quan ®iÓm “ViÖt Nam s½n sµng lµ b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c
níc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh ®éc lËp vµ ph¸t triÓn”. §Ó
hiÓu s©u h¬n vÒ quan ®iÓm nµy chóng ta ®i t×m hiÓu mét sè vÊn ®Ò sau:
Ch¬ng I:
Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ tÝnh tÊt yÕu kh¸ch
quan cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ
I. NÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸
1. Kh¸i niÖm toµn cÇu ho¸:
Toµn cÇu ho¸ xuÊt hiÖn vµ phæ cËp nh÷ng thËp niªn gÇn ®©y. HiÖn nay tån
t¹i nhiÒu ®Þnh nghÜ vÒ toµn cÇu ho¸ - c¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng toµn cÇu ho¸ lµ
qu¸ tr×nh lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ kinh tÕ vît khái biªn giíi quèc gia vµ
ph¹m vi khu vùc, lan to¶ ph¹m vi toµn cÇu, c¸c nÒn kinh tÕ quan hÖ ngµy cµng
mËt thiÕt víi nhau, tuú thuéc vµo nhau - Toµn cÇu ho¸ kh¸c víi quèc tÕ ho¸ ë
chç: trong quèc tÕ ho¸ chñ yÕu lµ nãi sù lan réng toµn cÇu vÒ kh«ng gian, cßn
trong toµn cÇu ho¸ lµ nãi vÒ võa lan réng trong kh«ng gian võa ®ång bé trong
thêi gian.
VËy thùc chÊt cña xu thÕ toµn cÇu ho¸ lµ g×?
Toµn cÇu ho¸ lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn ngµy cµng cao cña lùc lîng s¶n
xuÊt víi sù hîp t¸c quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt. Toµn cÇu ho¸ kh«ng chØ giíi h¹n trong
ph¹m vi kinh tÕ. Gi÷a toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ c¸c lÜnh vùc, chÝnh trÞ, x· héi cã
mèi liªn hÖ t¸c ®éng qua l¹i. Khi ®Ò cËp ®Õn vai trß cña c¸ch m¹ng ho¸ c«ng cô
s¶n xuÊt t¸c ®éng ®Õn vÊn ®Ò x· héi, C.M¸c viÕt “giai cÊp t s¶n kh«ng thÓ tån t¹i,
nÕu kh«ng lu«n lu«n c¸ch m¹ng ho¸ c«ng cô s¶n xuÊt, do ®ã c¸ch m¹ng ho¸ c¸c
quan hÖ s¶n xuÊt nghÜa lµ c¸ch m¹ng ho¸ toµn bé nh÷ng quan hÖ x· héi”. Song
tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ mµ dÉn ®Õn lµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lu«n ®i cïng víi sù
ph¸t triÓn cña thÞ trêng thÕ giíi.
Khi c¸ch m¹ng c«ng cô s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu
kiÖn cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp míi ra ®êi thóc ®Èy c¸c ngµnh, lÜnh vùc kinh tÕ
vµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ph¸t triÓn ®ång bé. Sù ph¸t triÓn ®ã ®· ph¸ vì
kinh tÕ tù tóc, tù cÊp, më réng thÞ trêng giao lu, trao ®æi hµng ho¸ kh«ng chØ
trong ph¹m vi quèc gia mµ cßn diÔn ra trªn thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi.
Ngoµi ra c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi còng t¸c ®éng ®Õn xu thÕ
toµn cÇu ho¸ kinh tÕ.
2
§iÒu kiÖn tù nhiªn cña c¸c vïng, c¸c quèc gia ch©u lôc kh¸c nhau. Tæng
thu nhËp quèc gia (GDP) cña c¸c ch©u lôc còng cã sù chªnh lÖch. VÝ dô: ch©u
phi cã mËt ®é d©n sè thÊp, song b×nh qu©n GDP trªn ®Çu ngêi chØ cã 660
USD/ngêi/n¨m. Sù ph©n bè kh«ng ®Òu vÒ tµi nguyªn, khÝ hËu vµ m«i trêng dÉn
®Õn sù kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn, thu nhËp, møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn.
§©y lµ nguyªn nh©n cña nh÷ng lµn sãng di d©n tõ vïng cã mËt ®é d©n sè cao,
®iÒu kiÖn kiÕm viÖc khã kh¨n, thu nhËp thÊp ®Õn n¬i cã d©n c tha thít dÔ kiÕm
viÖc lµm, thu nhËp cao ®êi sèng, m«i trêng tèt h¬n. §iÒu ®ã diÔn ra thêng xuyªn
trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi.
MÆt kh¸c con ngêi ph¶i t×m c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc t×nh tr¹ng khan hiÕm
tµi nguyªn b»ng c¸ch giao th¬ng, trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸ tiªu dïng vµ c¸c
lo¹i tµi nguyªn kho¸ng s¶n nh»m khai th¸c tµi nguyªn d thõa cña c¸c níc ®Ó
kh¾c phôc t×nh tr¹ng khan hiÕm, thiÕu hôt nguån lùc ph¸t triÓn cña níc m×nh.
Nh÷ng yÕu tè nµy gãp phÇn t¹o nªn xu thÕ tÊt yÕu phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn
cña tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. Bëi v× trªn thÕ giíi kh«ng cã mét quèc gia
nµo cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè nguån lùc ®Ó tù m×nh x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn bÒn v÷ng.
Nh vËy toµn cÇu ho¸ kinh tÕ nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng khan hiÕm vµ
ph©n bè tµi nguyªn kh«ng ®Òu, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao vµ sè lîng d©n c ngµy mét nhiÒu. Nhng nhiÖm vô ®ã chØ ®îc diÔn ra khi mµ khoa häc
c«ng nghÖ vµ lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cïng víi qu¸ tr×nh héi nhËp th× viÖc ®Èy m¹nh
ph©n c«ng lao ®éng kh«ng chØ xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ
v¨n ho¸ x· héi mµ cßn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu më réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ bëi
lÏ nÒn s¶n xuÊt vËt chÊt cµng cao, cµng ®ßi hái sù hîp t¸c cµng s©u. Trong thÕ
giíi ngµy nay mét s¶n phÈm thêng lµ kÕt qu¶ cña sù hîp t¸c ph©n c«ng lao ®éng
trªn ph¹m vi quèc tÕ. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia
(TNC) ngµy cµng lµm cho nÒn s¶n xuÊt mang tÝnh toµn cÇu. Ngµy nay trªn thÕ
giíi cã 60.000 TNC chiÕm 25% gi¸ trÞ nÒn s¶n xuÊt toµn cÇu. 65% kim ng¹ch
mËu dÞch quèc tÕ, 70% ®Çu t níc ngoµi, 90% c«ng nghÖ cao, c¸c quan hÖ th¬ng
m¹i, c¸c dßng vèn ®Çu t, c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ph¸t triÓn réng kh¾p cha tõng cã
gi÷a c¸c níc.
Díi t¸c ®éng cña xu thÕ toµn cÇu ho¸, møc ®é liªn kÕt thèng nhÊt cña thÞ
trêng thÕ giíi ®îc t¨ng cêng, kh«ng cßn hiÖn tîng t¸ch rêi thÞ trêng XHCN víi
thÞ trêng TBCN, c¸c cêng quèc c«ng nghiÖp kh«ng cßn ph©n chia thÞ trêng thÕ
giíi thµnh nh÷ng vïng ¶nh hëng râ rÖt cña riªng tõng níc mµ cïng mét lóc th©m
nhËp vµ c¹nh tranh víi nhau trªn mäi thÞ trêng ë c¶ 3 cÊp Quèc gia, khu vùc vµ
toµn cÇu.
Nh vËy, hiÖn thùc ®êi sèng cho thÊy: quan hÖ kinh tÕ cã tÝnh toµn cÇu lµ
s¶n phÈm tÊt yÕu, lµ xu thÕ kh¸ch quan khi lùc lîng s¶n xuÊt ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ
ho¸ cao, khoa häc c«ng nghÖ tiÕn bé vît bËc, kinh tÕ thÞ trêng trë thµnh phæ cËp.
Nãi c¸ch kh¸c kh«ng ph¶i giai cÊp nµy hay thÕ lùc kia cã thÓ tù m×nh s¸ng t¹o
toµn cÇu ho¸, vµ díi t¸c ®éng cña xu thÕ toµn cÇu ho¸, xuÊt hiÖn nhu cÇu héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ, lµ ho¹t ®éng cña c¸c quèc gia më réng hîp t¸c kinh tÕ,
3
kh«ng chØ b»ng c¸c quan hÖ giao dÞch song ph¬ng mµ b»ng c¶ nh÷ng h×nh thøc
cao h¬n lµ x©y dùng c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu.
Ngµy nay, nhiÒu vÊn ®Ò kinh tÕ , x· héi, m«i trêng chØ riªng mét quèc gia,
dï lµ quèc gia lín m¹nh nhÊt còng kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc mµ ph¶i cã sù liªn
kÕt cña nhiÒu níc. Thùc hiÖn héi nhËp quèc tÕ ®· trë thµnh nhu cÇu cÊp thiÕt cña
mäi quèc gia nh»m tËn dông c¸c mÆt lîi thÕ cña toµn cÇu ho¸ ®ång thêi ho¹t
®éng thùc tÕ mÆc nhiªn gãp phÇn thóc ®Èy lµm phong phó c¬ b¶n cña xu thÕ nµy.
VËy xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc gia lu«n lu«n tiÒm Èn hai kh¶
n¨ng: thêi c¬ vµ th¸ch thøc, mÆt ph¶i vµ mÆt tr¸i, hîp t¸c vµ ®Êu tranh, tù chñ vµ
phô thuéc…. Nh÷ng kh¶ n¨ng ®ã t¸c ®éng theo chiÒu h íng nµo lµ tuú thuéc vµo
kh¶ n¨ng chñ quan cña tõng quèc gia.
Tãm l¹i: Thùc chÊt cña nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ lan to¶ kh¾p toµn cÇu ®îc
thÓ hiÖn trong c¸c ®Æc trng sau:
Mét lµ, sù ph¸t triÓn nhanh chãng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, th¬ng m¹i vµ
chu chuyÓn t b¶n trªn ph¹m vi quèc tÕ vµ khu vùc.
Hai lµ, tõ xu híng liªn kÕt dÉn ®Õn sù ra ®êi c¸c tæ chøc kinh tÕ, th¬ng
m¹i, tµi chÝnh quèc tÕ vµ khu vùc.
Ba lµ, toµn cÇu ho¸ t¸c ®éng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ qu¸ tr×nh h×nh
thµnh c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi, t ph¸p quèc tÕ vµ khu vùc. Toµn cÇu ho¸ kinh
tÕ cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ, x· héi.
Bèn lµ, toµn cÇu ho¸ g¾n liÒn víi sù tiÕn bé x· héi vµ c¸c thµnh tùu vÒ
c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ vµ bïng næ th«ng tin tù ®éng ho¸ cao.
2. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸.
Bíc vµo thÕ kû XXI, t×nh h×nh thÕ giíi cã nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c vµ m¹nh
mÏ. Khoa häc c«ng nghÖ cã nh÷ng bíc nh¶y vät cha tõng thÊy, nÒn kinh tÕ tri
thøc sÏ chiÕm vÞ trÝ cµng lín m¹nh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Toµn cÇu ho¸ kinh
tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· trë thµnh mét xu thÕ tÊt yÕu trong quan hÖ kinh
tÕ hiÖn nay.
Héi nhËp, tham gia vµo toµn cÇu ho¸ kinh tÕ kh«ng chØ t¹o ra nh÷ng ®iÒu
kiÖn thuËn lîi mµ c¶ nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña
nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. Trong xu thÕ ®ã, ë c¸c møc ®é kh¸c nhau, c¸c níc
kh«ng thÓ kh«ng tham gia héi nhËp bëi lÏ. Toµn cÇu ho¸ ®· l«i cuèn tÊt c¶ c¸c níc, bao trïm hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc, võa thóc ®Èy võa hîp t¸c, võa t¨ng søc Ðp
c¹nh tranh vµ tÝnh tuú thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ.
Quan hÖ song ph¬ng, ®a ph¬ng gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng s©u réng c¶
trong kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ b¶o vÖ m«i trêng phßng chèng téi ph¹m, thiªn tai vµ
c¸c ®¹i dÞch… c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia tiÕp tôc cÊu tróc l¹i, h×nh thµnh
nh÷ng tËp ®oµn khæng lå chi phèi nhiÒu linh vùc kinh tÕ, v× vËy c¸c quan hÖ ®a
ph¬ng kh«ng chØ giíi h¹n ë c¸c quan hÖ lîi Ých kinh tÕ mµ cßn cã c¸c lîi Ých
kh¸c, nh liªn kÕt c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cïng nhau ®Êu tranh v× sù toµn cÇu ho¸,
ch©n chÝnh chèng l¹i sù ¸p ®Æt kh«ng c«ng b»ng, thiÕu b×nh ®¼ng cña c¸c níc
ph¸t triÓn vµ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ xuyªn quèc gia.
4
Nh vËy, héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi lµ mét xu thÕ tÊt yÕu vµ lµ
yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi bÊt cø mét níc nµo trªn con ®êng ph¸t triÓn trong
®iÒu kiÖn thÕ giíi ngµy nay. Thùc chÊt cña héi nhËp lµ ®Êu tranh ®Ó giµnh thÞ trêng hµng ho¸, vèn kü thuËt, kinh nghiÖm tham gia ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ
®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng bªn ngoµi, kÕt hîp ph¸t huy tèi ®a néi lùc, kh«ng ngõng
n©ng cao søc m¹nh vÒ kinh tÕ vµ vÞ thÕ quèc gia, tríc t¸c ®éng m¹nh mÏ cña xu
thÕ ®· khiÕn cho kh«ng cã mét nÒn kinh tÕ cña quèc gia nµo cã thÓ ®øng ngoµi
xu híng ®ã.
II. C¸c h×nh thøc vµ t¸c ®éng cña toµn cÇu ho¸
1. C¸c h×nh thøc
1.1. Ngo¹i th¬ng
C¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i th¬ng chuyÓn tõ c¬ chÕ Nhµ níc ®éc quyÒn vÒ ngo¹i
th¬ng sang c¬ chÕ thÞ trêng, thùc hiÖn kinh doanh ngo¹i th¬ng nhiÒu thµnh phÇn.
HiÖn t¹i ViÖt Nam ®· cã quan hÖ ngo¹i th¬ng víi h¬n 130 níc trªn thÕ giíi vµ
®iÒu nµy ®· ®îc x¸c ®Þnh râ ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ trong ®¹i héi IX cña
§¶ng “ Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i… t¹o ®iÒu kiÖn thuËn
lîi ®Ó t¨ng nhanh xuÊt khÈu, thu hót vèn, c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi, chñ ®éng héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶, thùc hiÖn cam kÕt song ph¬ng vµ ®a ph¬ng”.
Thùc hiÖn ®Þnh híng ®ã th× trong lóc kinh tÕ thÕ giíi n¨m 2002 t¨ng chËm
th× viÖc kinh tÕ níc ta vÉn gi÷ ®îc møc t¨ng GDP, 7,04%, cao h¬n møc 6,8%
cña n¨m 2001 vµ ®øng thø nh× sau Trung Quèc râ rµng lµ mét thµnh c«ng lín.
Trong ®ã lÜnh vùc cã thµnh tÝch cao nhÊt ph¶i kÓ ®Õn ngo¹i th¬ng víi møc
t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu 10%, gÇn gÊp ®«i møc t¨ng cña n¨m 2001. §· cã 20
mÆt hµng xuÊt khÈu ®¹t kim ng¹ch trªn 100 triÖu USD/n¨m, tÊt c¶ c¸c kho¶n nµy
®· gãp phÇn tËp chung hç trî x©y dùng c¸c ngµnh ®iÖn, giao th«ng, thuû lîi, y tÕ,
gi¸o dôc vv…
Tuy nhiªn, ph¸t triÓn m¹nh vÒ ngo¹i th¬ng còng ®Æt ra tríc chóng ta mét
sè th¸ch thøc:
Thø nhÊt, hµng ho¸ c¸c khu vùc sÏ vµo ViÖt Nam dÔ dµng h¬n, kÓ c¶ c¸c
hµng c«ng nghhiÖp, vËt t vµ c¸c hµng tiªu dïng. V× vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam sÏ ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi hµng ho¸ cña c¸c níc ngay trong thÞ trêng
néi ®Þa. Nh÷ng hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã chÊt lîng thÊp vµ gi¸ cao h¬n cña c¸c
níc kh¸c nªn khã cã thÓ xuÊt khÈu sang ®ã, ngîc l¹i hµng ho¸ cña níc ngoµi l¹i
cã nhiÒu kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, do vËy th©m hôt
c¸n c©n th¬ng m¹i cã thÓ sÏ t¨ng lªn.
NhiÒu ý kiÕn cßn lo ng¹i vÒ t×nh tr¹ng nhËp siªu lín (2,7 tû USD, gÊp ®«i
n¨m 2001), theo th«ng tin cã ®îc th× møc nhËp siªu phÇn lín rêi vµo c¸c nhãm
hµng nh m¸y mãc, c«ng nghÖ vµ nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng gia c«ng cho
xuÊt khÈu.
Thø hai, gi÷a hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña ViÖt Nam vµ ®Þnh chÕ
cña c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ cßn cã sù kh¸c biÖt lín. Ngoµi ra, sù
thiÕu æn ®Þnh vµ nhÊt qu¸n trong chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t níc ngoµi vµ ®Çu t cña
t nh©n trong níc, nh÷ng thiÕu sãt trong quy ho¹ch, ®Çu t, thuÕ, tÝn dông cho ph¸t
5
triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän, ph¸t triÓn vïng cßn ph¶i ®¸ng lu t©m thªm
n÷a.
Chóng ta cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nhanh chãng nh÷ng m©u thuÉn nh÷ng khã
kh¨n cßn tån t¹i ®Ó cã thÓ tranh thñ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ
x©y dùng mét nÒn kinh tÕ cã søc c¹nh tranh vµ héi nhËp cã hiÖu qu¶.
1.2. §Çu t vèn:
Kh«ng chØ ®èi víi riªng níc ta mµ víi tÊt c¶ mäi níc trªn thÕ giíi, viÖc
khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc lu«n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi
víi t¨ng trëng, ph¸t triÓn n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Trong bèi
c¶nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ý nghÜa cña chÝnh s¸ch ®Çu t l¹i
cµng quan träng h¬n. Bëi lÏ, mét chÝnh s¸ch ®Çu t ®óng ®¾n sÏ cho phÐp ph¸t
huy vµ sö dông cã hiÖu qu¶ kh«ng chØ c¸c nguån néi lùc mµ c¶ c¸c nguån ngo¹i
lùc cã ®îc tõ nh÷ng lîi thÕ so s¸nh, nh÷ng u thÕ cña ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp
t¸c quèc tÕ.
Ngîc l¹i, mét chÝnh s¸ch ®Çu t kh«ng ®óng sÏ kh«ng nh÷ng c¶n trë viÖc
ph¸t huy vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc, mµ cßn lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn
khñng ho¶ng thËm chhÝ lµm sôp ®æ c¶ nÒn kinh tÕ.
Trong nh÷ng n¨m qua, níc ta ®a chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ khu
vùc. HiÖn nay nÒn kinh tÕ níc ta ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét nÒn kinh tÕ t¬ng ®èi më xÐt
theo tû lÖ kim ng¹ch ngo¹i th¬ng so víi GDP vµ chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t níc
ngoµi. V× vËy níc ta cã nhiÒu c¬ héi ®Ó ph¸t huy c¸c nguån lùc (c¶ néi lùc vµ
ngo¹i lùc) cho ph¸t triÓn, nÕu cã chÝnh s¸ch ®Çu t ®óng. Nhng còng sÏ cã kh«ng
Ýt nh÷ng th¸ch thøc nÕu chóng ta kh«ng cã chÝnh s¸ch ®Çu t ®óng theo tinh thÇn
NghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ang ®îc qu¸n triÖt vµ
triÓn khai.
Qua h¬n 6 n¨m thùc hiÖn luËt ®Çu t níc ngoµi, ViÖt Nam nãi chung vµ Hµ
Néi nãi riªng ®· lµ m«i trêng thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ®Þa bµn. Vèn ®Çu
t níc ngoµi tõ n¨m 1994 ®Õn n¨m 1996 lµ 72 - 78%. Tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 1999
lu«n lu«n chiÕm trªn 80% tæng sè vèn ®Çu t toµn thµnh phè, trong ®ã cã vèn ®Çu
t níc ngoµi vµo c«ng nghiÖp chiÕm tû träng t¬ng ®èi cao, dao ®éng tõ 30 - 40%
tæng sè vèn ®Çu t ngoµi vµo Hµ Néi.
Dù b¸o thêi kú 2001 - 2005 ViÖt Nam sÏ thóc ®Èy vèn FDI trung b×nh mét
n¨m vµo kho¶ng 5 - 6 tû USD, trong ®ã Hµ Néi mét n¨m kho¶ng 0,8 - 1 tû USD.
Thêi kú 2006/2010 ViÖt Nam sÏ thu hót vèn FDI trung b×nh 1 n¨m vµo kho¶ng 8
- 9 tû USD, trong ®ã Hµ Néi kho¶ng 2,0 - 2,2 tû USD/n¨m. Nguån vèn nµy ®ãng
vai trß quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Ngoµi ý nghÜa bæ sung nguån vèn
®¸ng kÓ cho t¨ng trëng, khu vùc nµy cßn gãp phÇn t¹o viÖc lµm chuyÓn giao
c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý. Do vËy cÇn tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t,
®Èy m¹nh ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t ®Ó thu hót, sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n vèn FDI.
Thêi gian qua, ®Çu t t nh©n trong níc t¨ng nhanh vµ cã vÞ trÝ ngµy cµng
quan träng h¬n, tõ møc díi 20% tæng ®Çu t x· héi (thêi kú 1997 - 2000) lªn
24,7% (n¨m 2001) vµ t¨ng kho¶ng 30% (so víi n¨m 2000). Tuy nhiªn so víi c¸c
níc trong khu vùc, tû lÖ tiÕp kiÖn d©n c cßn thÊp, ®Þnh híng sö dông cã hiÖu qu¶
6
c¸c nguån vèn cña khu vùc t nh©n vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. CÇn cã nhiÒu c¬ chÕ
chÝnh s¸ch ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n, khuyÕn khÝch ®Çu t t nh©n.
Trong bèi c¶nh suy gi¶m vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) toµn cÇu,
kÕt qu¶ cam kÕt cña c¸c nhµ tµi trî cho ViÖt Nam n¨m 2001 vÉn ®¹t møc 2,4 tû
USD, vµ vèn gi¶i ng©n vÉn ®¹t 1,7 tû USD lµ kh¶ quan, gãp phÇn thiÕt thùc cho
t¨ng trëng, ph¸t triÓn cÇn ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu kü lìng bµi häc thµnh c«ng
còng nh cha thµnh c«ng trong thêi gian qua ®Ó tiÕp tôc ®æi míi n©ng cao hiÖu
qu¶ ho¹t ®éng thu hót, sö dông ODA, vay vµ tr¶ nî níc ngoµi theo tinh thÇn b¶n
“§ång thuËn M«ng - t¬ - S©y” (th¸ng 4 - 2002, Mªhic«) vÒ tµi trî cho ph¸t triÓn.
Nh vËy, thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi trë thµnh bé phËn chñ yÕu trong quan
hÖ kinh tÕ thÕ giíi, lµ nh©n tè quan träng hµng ®Çu cña nhiÒu níc nh»m ph¸t huy
lîi thÕ cña mçi quèc gia ®Ó ph¸t triÓn. Nhu cÇu ®Çu t cµng trë nªn thiÕt thùc
trong ®iÒu kiÖn tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ngµy
nay, sÏ kh«ng cã sù ph¸t triÓn hoµn chØnh nÕu kh«ng cã sù ®Çu t t b¶n vµ c«ng
nghÖ gi÷a c¸c níc vµ khu vùc trªn thÕ giíi.
1.3. ChuyÓn giao c«ng nghÖ
ChiÕn lîc ph¸t triÓn ®Êt níc ta lµ chiÕn lîc phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 níc ta
c¬ b¶n trë thµnh níc c«ng nghiÖp, ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, chóng ta ph¶i cã ®îc
mét nÒn khoa häc hiÖn ®¹i ¸p dông vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch
vô vµ qu¶n lý kinh tÕ - x· héi.
Trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc vµ c«ng nghÖ thùc sù lµ nÒn t¶ng cña sù
ph¸t triÓn. NhËn thøc râ vai trß ®ã cña khoa häc vµ c«ng nghÖ, §¶ng ta ®· cã
nhiÒu nghÞ quyÕt quan träng vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ. §Æc biÖt, Héi nghÞ lÇn
thø hai ban chÊp hµnh trung ¬ng kho¸ VIII mét lÇn n÷a nhÊn m¹nh: “Cïng víi
gi¸o dôc - ®µo t¹o, khoa häc c«ng nghÖ lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ ®éng lùc ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi, lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó gi÷ v÷ng ®éc lËp vµ x©y dùng thµnh
c«ng chñ nghÜa x· héi”.
Thùc tiÔn ph¸t triÓn cña h¬n 15 n¨m ®æi míi, ®· chøng tá viÖc chóng ta ¸p
dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc, ®æi míi c«ng nghÖ, tiÕp thu c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ
mét yÕu tè rÊt quan träng lµm thay ®æi bé mÆt ®Êt níc vµ cuéc sèng cña nh©n
d©n. §Ó ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) liªn tôc ®¹t
kho¶ng 8% nh÷ng n¨m qua, ngoµi yÕu tè chuyÓn ®æi c¬ chÕ, më cöa, chñ ®éng,
héi nhËp víi thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi th× yÕu tè quan träng.
Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh thêng thÊy næi lªn vÊn ®Ò vèn, nhng
ph©n tÝch kü th× thùc ra, vèn phÇn lín còng lµ ®Ó ®æi míi vµ tiÕp thu c«ng nghÖ
(mua thiÕt bÞ, m¸y mãc - phÇn cøng cña c«ng nghÖ, vµ mua quy tr×nh, bÝ quyÕt
c«ng nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ, n¨ng lùc qu¶n lý cho ngêi lao
®éng….phÇn mÒm cña c«ng nghÖ).
Kh«ng chØ riªng ®èi víi níc ta mµ lÞch sö c«ng nghiÖp ho¸ trªn thÕ giíi
còng cho thÊy ®· cã rÊt nhiÒu cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt vµ c«ng nghÖ ra ®êi.
Cuéc c¸ch m¹ng ®îc thùc hiÖn ®Çu tiªn ë níc Anh ®· t¹o ra c«ng cô lao ®éng
b»ng m¸y mãc, thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng c¬ khÝ, lµm thay ®æi vÒ
chÊt vµ t liÖu s¶n xuÊt. Tõ gi÷a thÕ kû XX, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ
7
hiÖn ®¹i l¹i t¹o ra bíc ®ét ph¸ míi trong sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. Sù ph¸t
triÓn ®ã kh«ng chØ ®em l¹i tÝnh chÊt hiÖn ®¹i cho c¸c yÕu tè t liÖu s¶n xuÊt mµ
cßn ë kü thuËt, ph¬ng ph¸p, bÝ quyÕt s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, tr×nh ®é tæ chøc vµ qu¶n
lý tiªn tiÕn… nghÜa lµ tõ thiÕt bÞ, con ngêi th«ng tin ®Õn tæ chøc qu¶n lý.
Nh vËy, thùc chÊt cña chuyÓn giao c«ng nghÖ lµ ®a c«ng nghÖ tõ níc nµy
sang níc kh¸c lµm thay ®æi quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông c«ng nghÖ ®îc
chuyÓn giao nh»m rót ng¾n qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ vµ do vËy cã thÓ
®Èy nhanh tèc ®é, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, khai th¸c cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c
nguån lùc nh»m ®¹t ®îc sù t¨ng trëng kinh tÕ nhanh. ë níc ta, viÖc tiÕp cËn
chuyÓn giao vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ lµ hÕt søc cÇn thiÕt, song vÊn ®Ò ®Æt ra lµ
ph¶i cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ võa ®¹t ®îc môc
tiªu khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, n©ng cao
n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ võa ®¸p øng ®îc yªu cÇu, môc tiªu b¶o vÖ
m«i trêng sinh th¸i.
1.4. Chuyªn m« ho¸ s¶n xuÊt vµ hîp t¸c s¶n xuÊt
Chóng ta ®· biÕt môc tiªu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ hîp t¸c néi lùc
lµ chÝnh vµ ngo¹i lùc vµ t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp ®Ó ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh híng XHCN, thùc hiÖn d©n giµu níc m¹nh, x· héi
c«ng b»ng v¨n minh. Chóng ta “më cöa” nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn ®a d¹ng, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, t¨ng cêng xu híng hîp t¸c vµ nhÊt lµ thÓ ho¸
kinh tÕ thÕ giíi, nh»m thu hót c¸c nguån lùc kinh tÕ tõ bªn ngoµi vµ ph¸t huy lîi
thÕ kinh tÕ trong níc, më réng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ t¨ng cêng liªn doanh,
liªn kÕt, hîp t¸c.
§Õn nay, trªn thÕ giíi ®· cã ®Õn hµng tr¨m h×nh thøc tæ chøc liªn chÝnh
phñ vµ hµng ngh×n h×nh thøc tæ chøc phi chÝnh phñ ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc
kinh tÕ vµ th¬ng m¹i khoa häc vµ c«ng nghÖ, v¨n ho¸ x· héi, tiªu biÓu nh cã tæ
chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO); tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD); tæ
chøc c¸c níc xuÊt khÈu dÇu löa (OPEC), Liªn HiÖp Ch©u ¢u (EU - 15), HiÖp héi
c¸c níc §«ng Nam ¸ (ASAN) vv….
Ngµy nay xu thÕ chung cña thÕ giíi lµ ®i vµo hoµ ho·n mäi vÊn ®Ò cã tÝnh
quèc tÕ gi¶i quyÕt b»ng con ®êng ®èi tho¹i vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt hîp t¸c
s¶n xuÊt gi÷a c¸c quèc gia, gi÷a c¸c khu vùc, gi÷a c¸c vïng ®· trë nªn lµ ®iÒu
nghiÔm nhiªn, bëi lÏ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ hîp t¸c s¶n xuÊt lµ sù lîi dông
hîp lý nhÊt nh÷ng ®iÒu kiÖn vèn cã cña vïng - nh»m tiÕt kiÖm vµ t¨ng n¨ng suÊt
lao ®éng x· héi, n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh ®Ó
t¹o ra mét khèi lîng s¶n phÈm hµng ho¸ võa tèt võa rÎ, cã søc c¹nh tranh tho¶
m·n nhu cÇu cña vïng, võa ®¸p øng nhu cÇu nhÊt ®Þnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n
nghÜa lµ th«ng qua chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vïng, tham gia tÝch cùc vµo c¸c
ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi gi÷a c¸c vïng, gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng
lao ®éng x· héi theo l·nh thæ trªn ph¹m vi c¶ níc.
§øng tríc xu thÕ toµn cÇu ho¸ th× sù chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ hîp t¸c
s¶n xuÊt thùc sù lµ cÇn thiÕt, cã nh vËy míi cã ®îc sù hç trî nhau tèt nhÊt trong
s¶n xuÊt kinh doanh còng nh trong c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn kh¸c, cã thÓ khai
8
th¸c vµ sö dông ®îc hîp lý nh÷ng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn nh÷ng nguån lao
®éng… h¬n n÷a l¹i cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu nh
n¹n « nhiÔm m«i trêng c¨n bÖnh thÕ kû, chiÕn tranh h¹t nh©n…. liªn quan ®Õn
vËn mÖnh nh©n lo¹i, sè phËn cña nhiÒu céng ®ång, d©n téc mµ sù gi¶i quyÕt
chóng cÇn cã sù phèi hîp, hîp t¸c cña nhiÒu quèc gia.
1.5. XuÊt khÈu lao ®éng
§¶ng vµ Nhµ níc ®· kh¼ng ®Þnh, con ngêi gi÷ vÞ trÝ trung t©m trong toµn
bé chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ ph¶i ph¸t triÓn thÞ trêng søc lao ®éng
nh»m ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo híng t¨ng nhanh tû
lÖ lao ®éng chÊt x¸m, lao ®éng cã kü thuËt.
Níc ta cã nguån nh©n lùc dåi dµo, trung b×nh mçi n¨m t¨ng thªm kho¶ng
1 triÖu ®Õn 1,1 triÖu ngêi. Víi sè d©n 76,3 triÖu ngêi vµo thêi ®iÓm ngµy 1 - 41999, ViÖt Nam lµ quèc gia cã quy m« d©n sè lín thø 3 ë §«ng Nam ¸, thø 14
trªn thÕ giíi, thø 7 Ch©u ¸. Nh vËy, d©n sè ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc t¨ng trong vµi
chôc n¨m n÷a lµ sÏ æn ®Þnh ë møc 120 - 125 triÖu ngêi do ®ã ViÖt Nam sÏ ®øng
vµo 1 trong nhãm 10 níc cã d©n sè ®«ng nhÊt thÕ giíi.
Tuy nhiªn, ®«ng d©n l¹i lµ mét lîi thÕ cña níc ta hiÖn nay v× nã ®em l¹i
mét nguån lao ®éng dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ, tr×nh ®é häc vÊn kh¸ cao, ®©y lµ
mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót vèn ®Çu t cña níc ngoµi v× kinh doanh ë
ViÖt Nam sÏ cã lîi nhuËn cao vµ hµng ho¸ cã søc c¹nh tranh (gi¸ nh©n c«ng rÎ hµng ho¸ rÎ - c¹nh tranh tèt).
Ngoµi ra d©n sè ®«ng cßn lµ mét lîi thÕ trong viÖc xuÊt khÈu lao ®éng,lao
®éng ViÖt Nam kh«ng chØ ®«ng mµ cßn cã nhiÒu phÈm chÊt tèt nh cÇn cï, n¨ng
®éng, s¸ng t¹o, cã kh¶ n¨ng thÝch øng mau lÑ víi mäi biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ
thÞ trêng … cho nªn rÊt thÝch hîp víi nhiÒu thÞ tr êng lao ®éng nh lµ thÞ trêng
Ch©u ¸ (§µi Loan, Hµn Quèc) §«ng ¢u, Ch©u Phi…
Nh vËy, víi h¬n 76 triÖu d©n th× ViÖt Nam lµ mét thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng,
®iÒu nµy sÏ cã hai ý nghÜa:
Mét lµ: nÕu khai th¸c tèt thÞ trêng néi ®Þa sÏ lµ mét yÕu tè ®¶mb¶o cho
nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, bëi lÏ d©n sè ®«ng sÏ hÊp dÉn c¸c nhµ t b¶n níc
ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam, v× cã thÓ tiªu thô ®îc mét khèi lîng lín hµng ho¸.
H¬n n÷a, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ níc ta cßn yÕu kÐm, lao ®éng c¬ khÝ vµ tù ®éng
ho¸ cha phæ biÕn th× lùc lîng lao ®éng nµy lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù t¨ng trëng
kinh tÕ. §Ó sö dông triÖt ®Ó vµ cã hiÖu qu¶ nguån lao ®éng níc ta, ph¶i cÇn h×nh
thµnh nh÷ng phÈm chÊt tèt cho ngêi lao ®éng, ®ã lµ ®¹o ®øc, t¸c phong, thÓ chÊt
nhng ®Æc biÖt lµ ®µo t¹o nghÒ, ®ång thêi ph¶i ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ t¹o ra nhiÒu chç lµm.
Hai lµ: D©n sè níc ta ®«ng, t¨ng nhanh trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ níc ta
cßn yÕu kÐm, cña c¶i thÆng d cßn Ýt, tÝch luü nhá, do ®ã ®· g©y ra nh÷ng søc Ðp
nÆng nÒ ®èi víi chÊt lîng cuéc sèng, tµi nguyªn m«i trêng, qu¸ tr×nh ®Çu t trë l¹i
cho s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
9
V× vËy, ®øng tríc xu thÕ toµn cÇu ho¸ cña thêi ®¹i, chóng ta cÇn cã sù
chuÈn bÞ, cã sù kh¾c phôc, cã chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó khai th¸c tèt tµi nguyªn nh©n
lùc cña níc ta còng nh ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái trong qu¸ tr×nh héi nhËp.
1.6. Ph¸t triÓn thÞ trêng trong níc trong bèi c¶nh héi nhËp
§Ó chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc ph¶i tËp chung u tiªn
gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò, trong ®ã ph¸t triÓn thÞ trêng trong níc còng lµ mét vÊn
®Ò hÕt søc quan träng, bëi v× nÕu kh«ng cã sù chuÈn bÞ, kh«ng chñ ®éng ph¸t
huy néi lùc th× kh«ng thÓ héi nhËp thµnh c«ng.
S¶n xuÊt vµ thÞ trêng lu«n g¾n kÕt thóc ®Èy nhanh ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn s¶n
xuÊt sÏ thóc ®Èy më réng thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, ngîc l¹i, cã thÞ trêng réng
lín sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vÒ quy m«, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ trêng néi ®Þa níc ta cã bíc ph¸t triÓn, nhiÒu mÆt
hµng ®· bíc ®Çu t×m ®îc chç ®øng trªn thÞ trêng, thu nhËp cña ngêi d©n t¨ng dÉn
®Õn søc mua t¨ng, thóc ®Èy t¨ng trëng cña c¸c ngµnh kh¸c vµ gãp phÇn lµm cho
thÞ trêng néi ®Þa phong phó, ®a d¹ng vµ c¹nh tranh cao h¬n.
ë níc ta hiÖn nay, thÞ trêng ®· ®îc h×nh thµnh nhng vÉn cßn nhiÒu yÕu
kÐm, c¸c quy luËt cña c¬ chÕ thÞ trêng cha ph¸t huy vai trß tÝch cùc. Cung vµ cÇu
mÊt c©n ®èi: gi¸ c¸nh kÐo gi÷a hµng n«ng s¶n thùc phÈm vµ hµng c«ng nghiÖp,
dÞch vô vÉn cßn lín, trong khi ViÖt Nam lµ mét níc c«ng nghiÖp, gÇn 80% d©n
sè sèng ë vïng cßn kh¸ lín nªn søc mua kh«ng cao, cha kÝch thÝch m¹nh cÇu
tiªu dïng. VÉn cßn tiÒm Èn nhiÒu cña t×nh tr¹ng thiÓu ph¸t, cha thiÕt lËp ®îc mèi
liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ c¸c nhµ kinh doanh nªn cha t¹o thµnh
hÖ thèng lu th«ng lu th«ng l©u dµi vµ æn ®Þnh ngay c¶ thÞ trêng trong níc, cha
nãi ®Õn thÞ trêng níc ngoµi. ChÊt lîng hµng ho¸ thÊp, møc c¹nh tranh cha cao,
nhiÒu mÆt hµng cung ®· vît cÇu, qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña Nhµ níc cßn nh÷ng
yÕu kÐm nh qu¶n lý gi¸, th«ng tin, dù b¸o thÞ trêng, dù b¸o c¸c mÆt hµng, t×nh
tr¹ng bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i vÉn diÔn ra víi nhiÒu h×nh thøc tinh vi, c¸c
nh©n tè thÞ trêng trong níc cha æn ®Þnh. Trong lóc ®ã c¶ lý luËn vµ thùc tiÔn ®Òu
kh¼ng ®Þnh thÞ trêng trong níc gi÷ vai trß quan träng vµ ®éng lùc vµ nh©n tè
quyÕt ®Þnh më réng thÞ trêng ngoµi níc.
1.7. TiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi vµ ®iÒu hµnh tû
gi¸.
ChÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi vµ ®iÒu hµnh tû gi¸ cã môc tiªu chung lµ
®¶m b¶o chñ quyÒn quèc gia vÒ tiÒn tÖ, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn néi tÖ, æn ®Þnh
gi¸ trÞ ®ång tiÒn néi tÖ, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t
triÓn, t¨ng trëng kinh tÕ n©ng cao thu nhËp cho ngêi lao ®éng. Ngoµi ra nã cßn
thóc ®Èy xuÊt khÈu, t¨ng cêng dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc gia, gi¶m th©m hôt c¸n c©n
v·ng lai, lµm t¨ng kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn ViÖt Nam.
V¨n kiÖn §¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng ®· chØ râ “Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû
gi¸ linh ho¹t theo cung cÇu ngo¹i tÖ, tõng bíc thùc hiÖn tù do ho¸ tû gi¸ hèi ®o¸i
cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc”. Trong nh÷ng n¨m qua, víi chøc n¨ng tham
mu cho chÝnh phñ vµ thùc thi chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi, ®iÒu hµnh tû gi¸,
Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam ®· kh«ng ngõng ®æi míi vµ hoµn thiÖn, hÖ thèng
10
Ng©n hµng ViÖt Nam tõng bíc phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ vµ khu vùc. Tuy vËy chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi vµ ®iÒu hµnh tû gi¸ lµ
vÊn ®Ò phøc t¹p, cã liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc nghiÖp vô chuyªn s©u.
Trªn thÞ trêng tiÒn tÖ ë níc ta, tû lÖ trao ®æi gi÷a c¸c ®ång tiÒn cã sù chªnh
lÖch, biÕn ®éng rÊt lín, tõ gi÷a n¨m 2001, cã t×nh tr¹ng thõa vèn ngo¹i tÖ, khan
hiÕm vèn néi tÖ trong c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Ngoµi ra chóng ta còng kh«ng
thÓ tr¸nh khái hiÖn tîng ®« la ho¸ nÒn kinh tÕ. Theo ®¸nh gi¸ cña mét sè tæ chøc
vµ chuyªn gia quèc tÕ, th× t×nh tr¹ng ®« la h¸o ®ang ë møc ®é b×nh thêng vµ cßn
cã thÓ kiÓm so¸t ®îc. Bëi vËy chóng ta cÇn khai th¸c mÆt tÝch cùc cña nã, h¹n
chÕ t¸c ®éng bÊt lîi, kÝch thÝch thu hót nguån kiÒu hèi vµ thu hót vèn ®Çu t níc
ngoµi vµ trong níc, thu hót ngo¹i tÖ trong x· héi vµo hÖ thèng ng©n hµng, t¹m
thêi chÊp nhËn t×nh tr¹ng ®« la ho¸ tµi s¶n cã trong ng©n hµng h¬n lµ ®« l¸ ho¸
phæ biÕn trong x· héi khi thÞ trêng hèi ®o¸i ë ViÖt Nam ®ang dÇn héi nhËp víi
quèc tÕ, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cÇn n¾m diÔn biÕn l·i suÊt vµ tû gi¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi ®Ó kinh doanh tiÒn tÖ trong d©n nhng khã cho vay trong níc th× ph¶i
n¨ng ®éng ®em göi ë ng©n hµng níc ngoµi hëng thu nhËp tõ nghiÖp vô tiÒn göi.
§ã lµ mét ho¹t ®éng phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng vµ còng cã lîi cho c¶ nÒn kinh
tÕ quèc gia cã kho¶n dù tr÷ ngo¹i tÖ lín. C¸c ng©n hµng cã nguån vèn lín vµ cã
thu nhËp, ngêi d©n cã tiÒn göi thu ®îc kho¶n l·i, ngo¹i tÖ kh«ng bÞ tr«i næi trong
lu th«ng.
2. Nh÷ng t¸c ®éng toµn cÇu ho¸ kinh tÕ
2.1. T¸c ®éng tÝch cùc
Thø nhÊt, viÖc ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc ASEAN (AFTA) sÏ
cho phÐp hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt sang c¸c níc ASAN ®îc thuËn lîi h¬n,
nhanh chãng h¬n do gi¶m thuÕ quan vµ c¸c thñ tôc h¶i quan. ViÖt Nam sÏ tõng
bíc tham gia s©u réng h¬n vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng khu vùc, ph©n chia
thÞ trêng khu vùc vµ hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c níc ASEAN. C¸c níc ASEAN sÏ
h×nh thµnh mét thÞ trêng cã tÝnh chÊt tù do khu vùc, v× vËy ®Çu t níc ngoµi vµo
ViÖt Nam sÏ hÊp dÉn h¬n.
Thø hai, khi tham gia héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, ®îc c«ng nh©n lµ thµnh
viªn chÝnh thøc cña WTO, ViÖt Nam sÏ ®îc c¸c thµnh viªn cña WTO giµnh cho
c¸c ®·i ngé vÒ tèi huÖ quèc, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö ®·i ngé quèc gia vµ c¸c ®·i
ngé kh¸c, g¹t bá kh¶ n¨ng bÞ ph©n biÖt, øng xö trong th¬ng m¹i. Nh÷ng ®·i ngé
nµy lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ViÖt Nam th©m nhËp vµo thÞ trêng thÕ giíi, nhÊt lµ
c¸c thÞ trêng cã tiÒm n¨ng nh Mü, NhËt, EU. Tham gia vµo WTO, ViÖt Nam sÏ
thiÕt lËp ®îc quan hÖ chÆt chÏ vµ ®îc sù ñng hé m¹nh mÏ h¬n c¸c tæ chøc tµi
chÝnh thÕ giíi nh: Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸
(ADB), Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF). Khi cã t c¸ch thµnh viªn cña WTO, ViÖt Nam
míi cã thÓ tham gia nh÷ng cuéc th¬ng lîng ph©n chia quyÒn lîi vµ thÞ trêng, cã
®iÒu kiÖn ®Êu tranh nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi tr¸nh ®Ó lîi Ých quèc gia bÞ ph¬ng
h¹i. N©ng cao tÝnh hÊp dÉn, thu hót ®Çu t khi vËn dông nh÷ng chuÈn mùc quèc tÕ
vµo c¬ chÕ quan hÖ trong níc.
11
Tãm l¹i, nh÷ng mÆt tÝch cùc, nh÷ng thuËn lîi khi chóng ta tham gia héi
nhËp toµn cÇu ho¸ kinh tÕ cã thÓ ®¹t ®îc lµ:
Mét lµ, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c quèc gia khai th¸c vµ sö dông c¸c nguån lùc
ph¸t triÓn cña nhau, t¨ng cêng th¬ng m¹i quèc tÕ, thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ.
Hai lµ, toµn cÇu ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc truyÒn b¸, chuyÓn
giao c«ng nghÖ, vèn, kinh nghiÖm qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh gi÷a c¸c quèc
gia, nhÊt lµ gi÷a c¸c níc ph¸t triÓn vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
Ba lµ, t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t, ®ßi hái c¸c nÒn kinh tÕ ph¶i tù
®iÒu chØnh hoÆc c¶i c¸ch s©u réng, triÖt ®Ó nh»m thÝch øng vµ n©ng cao søc c¹nh
tranh, më réng thÞ trêng gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn.
Bèn lµ, Më réng giao lu, t¨ng cêng quan hÖ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi gi÷a
c¸c d©n téc.
2.2. T¸c ®éng tiªu cùc.
Thø nhÊt, hµng ho¸ c¸c níc khu vùc sÏ vµo ViÖt Nam dÔ dµng h¬n, kÓ c¶
c¸c hµng c«ng nghiÖp, vËt t vµ c¸c hµng tiªu dïng. V× vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam sÏ ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi hµng ho¸ c¸c níc ASEAN ngay trong thÞ trêng néi ®Þa. Nh÷ng hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã chÊt lîng thÊp vµ gi¸ c¶ h¬n cña
c¸c níc ASEAN khã cã thÓ xuÊt khÈu sang c¸c níc ®ã. C¸c C«ng ty níc ngoµi
kh¸c cã thÓ th«ng qua c¸c níc ASEAN ®Ó b¸n hµng vµo ViÖt Nam nhiÒu h¬n,
c¹nh tranh nhiÒu h¬n víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, do vËy th©m hôt c¸n c©n
th¬ng m¹i cã thÓ sÏ t¨ng lªn.
Thø hai, gi÷a hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña ViÖt Nam vµ ®Þnh chÕ
cña c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ cßn cã kh¸c biÖt lín, khã kh¨n lín
nhÊt cña chóng ta lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cßn thÊp vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c ngµnh s¶n xuÊt, c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô cña ta cßn
thiÕu.
Nh vËy, mÆt tiªu cùc cña toµn cÇu ho¸ kinh tÕ cã thÓ ®îc kh¸i qu¸t l¹i nh
sau:
Mét lµ, toµn cÇu ho¸ khoÐt s©u hè ng¨n c¸ch gi÷a c¸c níc giµu vµ nghÌo,
lµm trÇm träng h¬n sù bÊt c«ng x· héi trong tõng quèc gia vµ gi÷a c¸c níc víi
nhau. Toµn cÇu ho¸ mang l¹i lîi Ých cho c¸c níc ph¸t triÓn, ngîc l¹i 85 níc cã
møc sèng bÞ suy gi¶m so víi 10 n¨m tríc. Kho¶ng c¸ch giÇu nghÌo ngµy mét xa,
c¸c níc giµu cã chiÕm 20% d©n sè nghÌo chØ chiÕm 1% ONP cña thÕ giíi. So
s¸nh 5% sè d©n giÇu nhÊt víi 5% sè d©n nghÌo nhÊt th× kho¶ng c¸ch ngµy cµng
xa râ rÖt. VÝ dô, n¨m 1820 kho¶ng c¸ch 5% ngêi giµu vµ 5% ngêi nghÌo lµ 2 lÇn,
n¨m 1913 lµ 11 lÇn, n¨m 1960 lµ 30 lÇn vµ n¨m 2000 lµ 74 lÇn. Nh vËy, toµn cÇu
ho¸ cµng ph¸t triÓn th× hè ng¨n c¸ch giµu nghÌo cµng lín.
Hai lµ, toµn cÇu ho¸ më réng thÞ trêng, t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh, song
lµ cuéc ch¹y ®ua kh«ng cÊn søc gi÷a c¸c níc, c¸c tËp ®oµn t b¶n khæng lå víi
c¸c níc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn, cã nÒn kinh tÕ l¹c hËu. Trong cuéc c¹nh tranh ®ã
lîi thÕ thuéc vÒ c¸c níc ph¸t triÓn vµ tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh.
12
Ba lµ, toµn cÇu ho¸ còng t¹o ra nguy c¬ lµm biÕn d¹ng hoÆc mÊt ®i b¶n
s¾c v¨n ho¸ d©n téc, mÊt tÝnh ®éc lËp, tù chñ cña quèc gia. §ång thêi nã còng
t¹o ra kh¶ n¨ng quèc tÕ ho¸ c¸c tÖ n¹n x· héi vµ c¸c hiÖn tîng tiªu cùc kh¸c.
13
Ch¬ng II:
Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt Nam
I. Sù cÇn thiÕt ph¶i chñ ®éng héi nhËp
1. Qu¶n ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc ta vÒ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ.
§¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XI cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®·
kh¼ng ®Þnh “ Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ xu thÕ kh¸ch quan, l«i cuèn c¸c níc, bao
trïm hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc, võa thóc ®Èy hîp t¸c, võa t¨ng søc Ðp c¹nh tranh vµ
tÝnh tuú thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng s©u réng c¶ trong kinh tÕ,
v¨n ho¸ vµ b¶o vÖ m«i trêng, phßng chèng téi ph¹m, thiªn tai vµ c¸c ®¹i dÞch”.
Níc ta cã ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp l¹i thiÕu kinh nghiÖm ho¹t ®éng trªn thÞ trêng thÕ giíi nªn khi héi nhËp quèc tÕ ph¶i chñ ®éng vµ cã lé tr×nh chu ®¸o nh»m
khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån lùc níc ngoµi, t¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c triÖt ®Ó nguån
lùc trong níc, nhÊt lµ nguån lùc lao ®éng. Nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n, th¸ch thøc
lín nhÊt ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn khi tham gia vµo tiÕn tr×nh toµn cÇu hho¸
lµ më réng hîp t¸c, cïng cã lîi, b¶o vÖ ®îc lîi Ých kinh tÕ, ®éc lËp tù chñ cña
quèc gia. NhËn thøc ®îc c¸c th¸ch thøc ®ã §¶ng ta chñ tr¬ng “Toµn cÇu ho¸ kinh
tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh võa hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn, võa ®Êu
tranh rÊt phøc t¹p, ®Æc biÖt lµ ®Êu tranh cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn b¶o vÖ lîi Ých
cña m×nh, v× mét trËt tù kinh tÕ quèc tÕ c«ng b»ng, chèng l¹i nh÷ng ¸p ®Æt phi lý
cña c¸c cêng quèc kinh tÕ cña C«ng ty xuyªn quèc gia”.
Nh÷ng t tëng, quan ®iÓm cña §¶ng ta thÓ hiÖn tÝnh tÝch cùc, võa chñ ®éng
héi nhËp, cã lé tr×nh tÝch cùc tham gia vµo toµn cÇu ho¸ nh»m khai th¸c cã hiÖu
qu¶ nguån lùc níc ngoµi thóc ®Èy t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ níc ta trong
nh÷ng n¨m tíi. Song ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ.
2. Sù cÇn thiÕt ph¶i chñ ®éng héi nhËp.
Héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi lµ mét xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi
víi mét níc nµo trªn con ®êng ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi hiÖn nay. §èi
víi níc ta, §¶ng vµ Nhµ níc ®· chñ tr¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n vµ l©u dµi chÝnh
s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. V× vËy, ®· lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× viÖc më
réng quan hÖ ®èi ngo¹i vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ ®iÒu thùc sù cÇn
thiÕt vµ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan.
T×nh h×nh khu vùc vµ thÕ giíi t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn níc ta. Tríc m¾t
chóng ta cã c¶ c¬ héi vµ th¸ch thøc lín. VÊn ®Ò cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi níc
ta lµ n¾m b¾t c¬ héi, vît qua thö th¸ch s¸nh vai cïng c¸c níc ph¸t triÓn trªn thÕ
giíi. Tõ t×nh h×nh quèc tÕ vµ trong níc, §¶ng ta ®· nªu lªn ®êng lèi ®èi ngo¹i ®ã
lµ: thùc hiÖn nhÊt qu¸n ®êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, më réng chÝnh s¸ch ®a
ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ, ViÖt Nam muèn lµ b¹n vµ lµ ®èi t¸c tin
cËy cña c¸c níc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh ®éc lËp vµ ph¸t
triÓn… Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi
®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, ®¶m b¶o ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h14
íng XHCN, b¶o vÖ lîi Ých d©n téc, gi÷ v÷ng an ninh quèc gia, ph¸t huy b¶n s¾c
v¨n ho¸ d©n téc, b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i…
Trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i më réng, ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c quan
hÖ quèc tÕ, mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng mµ §¶ng ta nªu lªn trong nh÷ng
vÊn ®Ò chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®ã lµ: chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc.
§©y lµ mét vÊn ®Ò cã tÇm quan träng lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n íc, tuy cã nhiÒu thuËn lîi song còng ®Æt ra nh÷ng thö th¸ch hÕt søc gay g¾t cho
chóng ta.
Trªn thùc tÕ chóng ta ®· b¾t ®Çu qu¸ tr×nh héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ
trªn thÕ giíi tõ h¬n 1 thËp niªn tríc ®©y. Víi ®êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp tù chñ,
®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ quèc tÕ, chóng ta ®· cã quan hÖ ngo¹i
giao víi 167 níc trong ®ã cã hÇu hÕt c¸c níc lín vµ c¸c trung t©m kinh tÕ chÝnh
trÞ thÕ giíi. Trong thêi gian qua chóng ta ®· cã nhiÒu cè g¾ng khÈn tr¬ng héi
nhËp víi c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi nh HiÖp héi c¸c níc ASEAN
(AFTA), DiÔn ®µn Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng (APEC) vµ chuÈn bÞ héi nhËp víi tæ
chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO…
MÆt kh¸c, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cßn lµ ®ßi hái cÊp b¸ch cña
sù nghiÖp ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü
thuËt cña CNXH, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Sù
nghiÖp nµy ®ßi hái ph¶i cã vèn, cã kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, lµ nh÷ng yÕu
tè mµ níc ta ®ang thiÕu, trong khi ®ã ë c¸c níc ph¸t triÓn l¹i cã u thÕ, cã tiÒm
lùc khæng lå. Níc ta ph¶i biÕt tËn dông nh÷ng yÕu tè thuËn lîi cña hoµn c¶nh
quèc tÕ, tËn dông tèi ®a “ngo¹i tÖ” ®Ó ph¸t huy néi lùc.
Tõ xuÊt ph¸t trªn, §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lu«n coi träng viÖc kÕt hîp
søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i, coi ®ã lµ mét trong nh÷ng nguyªn t¾c
c¬ b¶n trong ®êng lèi ®èi ngo¹i cña m×nh.
Nh vËy, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt Nam lµ thùc sù cÇn thiÕt,
bëi lÏ nã kh«ng chØ mang l¹i nh÷ng lîi thÕ, nh÷ng mÆt tÝch cùc mµ cßn cho ta cã
thÓ x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ theo ®Þnh híng XHCN, ®¸p øng yªu
cÇu vµ lîi Ých cña ®Êt níc ta trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, qua ®ã ph¸t huy vai trß
cña níc ta trong qu¸ tr×nh hîp t¸c vµ ph¸t triÓn cña khu vùc vµ thÕ giíi. §iÒu nµy
còng ®· ®îc kh¼ng ®Þnh râ rµng trong §¹i héi IX cña §¶ng ta: “ Chñ ®éng héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ, tranh thñ mäi thêi c¬ ®Ó ph¸t triÓn trªn nguyªn t¾c gi÷ v÷ng
®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh híng XHCN, chñ quyÒn quèc gia vµ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n
téc, b×nh ®¼ng cïng cã lîi, võa hîp t¸c võa ®Êu tranh, ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸
c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Ò cao c¶nh gi¸c tríc mäi ©m mu ph¸ ho¹i cña c¸c
thÕ lùc thï ®Þch”. §ã lµ ®êng lèi ®èi ngo¹i vµ héi nhËp chñ ®éng mang tÝnh tÝch
cùc phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i, ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt níc.
3. Ph¬ng ch©m c¬ b¶n ®Ó tiÕn hµnh héi nhËp
Néi dung chñ yÕu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ tõng bíc më cöa thÞ trêng vÒ th¬ng m¹i, ®Çu t , dÞch vô, lµ thiÕt lËp mèi quan hÖ th¬ng m¹i, ®Çu t, khoa
häc vµ c«ng nghÖ…. §©y lµ qu¸ tr×nh ®Çy khã kh¨n thö th¸ch nhng còng mang
l¹i nhiÒu lîi Ých to lín ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc cña toµn §¶ng toµn d©n ta. V×
15
vËy, ®Ó qu¸ tr×nh héi nhËp ®îc thµnh c«ng chóng ta ph¶i chó ý mét sè vÊn ®Ò
sau:
Ph¶i ®¶m b¶o b×nh ®¼ng, t«n träng lÉn nhau vµ cïng cã lîi trong c¸c quan
hÖ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng ®îc thùc hiÖn trong tõng ®Þnh chÕ, thÓ thøc mµ níc
ta ®· vµ sÏ cam kÕt. Mét mÆt, ta ph¶i gi÷ ®îc lîi Ých cÇn cã vµ hîp lý, mÆt kh¸c
ta ph¶i cã nh©n nhîng, cã thÓ ph¶i hy sinh “hîp lý” mét sè lîi Ých cho bªn ®èi
t¸c.
C¸c níc héi nhËp vµo tµon cÇu ho¸ kinh tÕ võa cã lîi Ých chung, võa cã lîi
Ých riªng. Lîi Ých chung cÊu thµnh c¬ së hîp t¸c, sung ®ét vÒ lîi Ých gi÷a c¸c ®èi
t¸c dÉn ®Õn ph¶i ®Êu tranh. Do vËy trong héi nhËp. Kh«ng phót nµo quªn “võa
hîp t¸c, võa c¬ng quyÕt ®Êu tranh” ®Ó thùc hiÖn hîp t¸c trªn nguyªn t¾c cïng cã
lîi.
Níc ta ®ang më réng quan hÖ ®èi ngo¹i vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc
tÕ trong thêikú mµ thÕ giíi ®Çy nh÷ng biÕn ®æi, bÊt tr¾c khã lêng, thÕ giíi vÉn
cha cã hoµ b×nh thùc sù, xung ®ét t«n gi¸o, d©n téc vÉn diÔn ra liªn miªn ë nhiÒu
n¬i, c¸c nguy c¬ g©y mÊt æn ®Þnh nh chñ nghÜa khñng bè chñ nghÜa ly khai, chñ
nghÜa d©n téc cùc ®oan ®ang tån t¹i… v× vËy trong héi nhËp, ph¶i lu«n ®Ò cao
c¶nh gi¸c tríc mäi ©m mu ph¸ ho¹i cua c¸c thÕ lùc thï ®Þch lîi dông quan hÖ
kinh tÕ, quan hÖ th¬ng m¹i ®Ó thùc hiÖn “diÔn biÕn hoµ b×nh”, lËt ®æ chÕ ®é ta.
II. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi ViÖt Nam, gi¶i ph¸p ®Ó héi nhËp
1. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi níc ta.
Mét lµ, nÒn kinh tÕ níc ta cã ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp, GNP b×nh qu©n ®Çu ngêi cßn cha tho¸t khái ranh giíi nghÌo ®ãi. Theo sè liÖu thèng kª GDP b×nh qu©n
®Çu ngêi n¨m 2002 ®¹t kho¶ng 440 USD; tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ cßn cao
gÇn 6,28% tû lÖ nghÌo 12,4%, trÎ em suy dinh dìng kho¶ng 28%. Tèc ®é t¨ng
trëng kinh tÕ n¨m 2002 ®Æt 7,04% song cha thËt v÷ng ch¾c c¬ cÊu kinh tÕ
chuyÓn dÞch chËm, n«ng nghiÖp vÉn chiÕm tû träng kh¸ lín, c«ng nghiÖp t¨ng,
æn ®Þnh, trong khi dÞch vô cã tèc ®é t¨ng trëng chËm vµ thiÕu æn ®Þnh.
Hai lµ, M¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ thuéc tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc
kinh tÕ níc ta cßn thÊp h¬n møc trung b×nh cña thÕ giíi tõ 1 - 3 thÕ hÖ c«ng nghÖ
nªn ¶nh hëng rÊt lín ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng , chÊt lîng s¶n phÈm kÐm, thiÕu søc
c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ khu vùc, thËm chÝ ngay ë thÞ trêng trong níc.
Ba lµ, Tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu n¨m 2001 ®¹t 31,189 tû USD,
b×nh qu©n ®Çu ngêi míi ®¹t 405 USD. Trong khi ®ã b×nh qu©n gi¸ trÞ xuÊt nhËp
khÈu trªn ®Çu ngêi cña Ch©u Phi lµ 282 USD/ngêi/n¨m vµ toµn thÕ giíi lµ 2091
USD/ngêi/n¨m nh vËy møc trao ®æi hµng ho¸ cña níc ta víi c¸c níc trªn thÕ giíi
vµ khu vùc cßn thÊp.
Bèn lµ, HÖ thèng ph¸p luËt níc ta võa thiÕu, võa cha ®ång bé ®éi ngò c¸n
bé am hiÓu luËt ph¸p quèc tÕ, cã kinh nghiÖm trong th¬ng trêng cßn Ýt.
N¨m lµ, do ph¶i cam kÕt c¾t gi¶m dÇn thuÕ quan vµ c¾t bá nh÷ng biÖn
ph¸p phi thuÕ quan nªn nh÷ng n¨m ®Çu héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, nÕu
cha tæ chøc tèt c¬ cÊu thuÕ vµ hiÖu qu¶ thu thuÕ, nguån ng©n s¸ch cã thÓ bÞ ¶nh
hëng.
16
2. Gi¶i ph¸p ®Ó héi nhËp.
§Ó héi nhËp ®óng híng vµ thµnh c«ng cÇn qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn tèt
nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ héi nhËp ®· ®îc §¶ng ta kh¼ng ®Þnh trong c¸c nghÞ
quyÕt, v¨n kiÖn cña §¶ng. Chóng ta chñ ®éng vµ tÝch cùc héi nhËp nhng gi÷
v÷ng ®Þnh híng XHCN, ®¶m b¶o ®îc ®éc lËp, chñ quyÒn, lîi Ých quèc gia, b×nh
®¼ng vµ cïng cã lîi, cÇn x©y dùng ngay mét chiÕn lîc tæng thÓ vÒ héi nhËp kinh
tÕ quèc tÕ, rµ so¸t so s¸nh hÖ thèng ph¸p luËt cña níc ta víi c¸c quy ®Þnh vµ
th«ng lÖ cña c¸c thÓ chÕ hîp t¸c kinh tÕ th¬ng m¹i quèc tÕ, luËt vµ chÝnh s¸ch,
®Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh. Tríc m¾t cÇn x©y dùng mét biÓu thuÕ nhËp khÈu
míi phï hîp víi quy ®Þnh quèc tÕ b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt trong níc, lµm c¬ së
cho viÖc ®µm ph¸n héi nhËp. §Ó ®¹t ®îc tÊt c¶ c¸c ®iÒu ®ã ta cã nh÷ng gi¶i ph¸p
cô thÓ sau:
2.1. KÕt hîp chÆt chÏ chÝnh trÞ ®èi ngo¹i víi kinh tÕ ®èi ngo¹i.
Nh»m t¹o søc m¹nh cho héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, cÇn t¨ng cêng ho¹t ®éng
tÝch cùc vµ chñ ®éng cña níc ta t¹i liªn hiÖp quèc vµ c¸c tæ chøc liªn hîp quèc
t¹i liªn minh quèc héi thÕ giíi vµ khu vùc, t¹i c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ vµ diÔn
®µn quèc tÕ nh»m n©ng cao vÞ thÕ cña níc ta trªn chÝnh trêng quèc tÕ, ®ång thêi
t¹o thÕ v÷ng ch¾c, cã lîi cña níc ta trªn th¬ng trêng toµn cÇu vµ khu vùc.
M«i trêng chÝnh trÞ, kinh tÕ - x· héi lµ nh©n tè c¬ b¶n cã tÝnh quyÕt ®Þnh
®èi víi ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Æc biÖt lµ ®èi víi viÖc thu hót ®Çu t níc
ngoµi. Kinh nghiÖm thùc tiÔn ®· chØ ra r»ng nÕu sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ kh«ng ®îc ®¶m b¶o, m«i trêng kinh tÕ kh«ng thuËn lîi, thiÕu c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch, m«i trêng x· héi thiÕu tÝnh an toµn…sÏ t¸c ®éng xÊu ®Õn quan hÖ hîp t¸c
kinh tÕ. Bëi vËy ph¶i gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, ®¶m b¶o tèt trËt tù an toµn
x· héi, ®ßi hái ph¶i t¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña §¶ng, sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ
níc, sù nç lùc cña c¸c ngµnh c¸c cÊp, lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho c¸c níc, c¸c tæ
chøc kinh tÕ quèc tÕ quan hÖ héi nhËp kinh tÕ víi ViÖt Nam. §Èy m¹nh ®Çu t,
më réng thÞ trêng vµ më réng c¸c quan hÖ kh¸c. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam ®Çu t ra níc ngoµi vµ c¸c chÝnh s¸ch hç trî c«ng d©n ViÖt Nam kinh
doanh ë níc ngoµi, cã chÝnh s¸ch thÝch hîp tranh thñ nguån vèn ODA, vµ chÝnh
s¸ch tû gi¸ thÝch hîp.
2.2. §iÒu chØnh, x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ míi. N©ng cao hiÖu qu¶ vµ
n¨ng lùc c¹nh tranh.
Trong ®iÒu kiÖn níc ta qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸
còng nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ tÊt yÕu ph¶i lµ qu¸ tr×nh chñ ®éng chuyÓn dÞch
c¬ cÊu kinh tÕ dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y.
Khai th¸c hÕt mäi kh¶ n¨ng hiÖn tr¹ng cña nÒn kinh tÕ. Kiªn tr× thùc hiÖn
nhÊt qu¸n, l©u dµi c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong kinh tÕ Nhµ níc gi÷ vai
trß chñ ®¹o. TËn dông mäi nguån lùc bªn ngoµi cã lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ trªn
c¬ së më réng h¬n n÷a hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ.
§Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn tiÕn lªn cña b¶n th©n nÒn kinh tÕ níc ta,
®ång thêi ®Ó phï hîp vãi yªu cÇu héi nhËp quèc tÕ, cÇn tÝch cùc x©y dùng c¸c
17
lo¹i thÞ trêng ®Þnh híng XHCN, bao gåm thÞ trêng hµng ho¸, vèn tiÒn tÖ, lao
®éng, c«ng nghÖ, bÊt ®éng s¶n…
Ngµy nay, khi khoa häc c«ng nghÖ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, kinh tÕ thÕ
giíi cã nhiÒu ®ét biÕn th× tÝnh c¹nh tranh vµ lîi thÕ so s¸nh cña nÒn kinh tÕ ®Òu
rÊt n¨ng ®éng, thêng xuyªn thay ®æi. V× vËy, kÞp thêi ®iÒu chØnh bé phËn nµy hay
bé phËn kh¸c, nh»m hîp lý ho¸ h¬n n÷a c¬ cÊu kinh tÕ. Båi bæ n¨ng lùc c¹nh
tranh lµ nhiÖm vô thêng xuyªn, hµng ®Çu cña mäi quèc gia, nhÊt lµ ®èi víi níc
ta.
2.3. §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý.
§Ó thÝch øng víi yªu cÇu héi nhËp, lé tr×nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ph¶i
®¸p øng nh÷ng cam kÕt cña níc ta vÒ më cöa th¬ng m¹i, ®Çu t, dÞch vô, vÒ thuÕ
vµ phÝ thuÕ …Thùc hiÖn nguyªn t¾c " ®æi míi quèc gia", c¹nh tranh lµnh m¹nh
theo ph¸p luËt, kh«ng cho phÐp h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn ®éc quyÒn t nh©n trong
níc hay níc ngoµi, ®ång thêi hç trî vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña nh÷ng doanh
nghiÖp Nhµ níc cßn ®îc phÐp gi÷ vÞ trÝ ®éc quyÒn.
Tõng bíc t¨ng thªm dù tr÷ ngo¹i tÖ, ®Ó øng phã víi nh÷ng biÕn ®éng tµi
chÝnh, tiÒn tÖ, tiÒn tÖ quèc tÕ. Th«ng qua c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý tiÒn tÖ, ngo¹i tÖ,
ngo¹i hèi, tõng bíc ®a ®ång tiÒn ViÖt Nam thµnh ®ång tiÒn cã kh¶ n¨ng chuyÓn
®æi. Chñ ®éng tham gia vµo viÖc c¶i tiÕn c¸c thÓ chÕ tµi chÝnh toµn cÇu vµo khu
vùc, x©y dùng hÖ thèng gi¸m s¸t míi cã hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶, nhÊt lµ ®èi víi
dßng ch¶y tiÒn tÖ khu vùc t nh©n.
2.4. Coi träng nh©n tè con ngêi.
Con ngêi lµ vèn quý nhÊt cña ®Êt níc, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng
mäi ®êng lèi, chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch. V× vËy, nguån lao ®éng ph¶i ®îc gi¸o dôc,
®µo t¹o tèt, h×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt tèt cho ngêi lao ®éng ®ã lµ: ®¹o ®øc, t¸c
phong, thÓ chËt nhng ®Æc biÖt lµ ®µo t¹o nghÒ ®Ó ®¸p øng yªucÇu cña thÞ trêng
lao ®éng nh: ph¶i t¹o ra ®îc ®éi ngò doanh nh©n tµi giái ®éi ngò khoa häc c«ng
nghÖ vµ lao ®éng lµnh nghÒ, ®éi ngò c«ng chøc th¹o viÖc. §ång thêi t¹o ®iÒu
kiÖn göi ra níc ngoµi mét sè lîng cÇn thiÕt. X©y dùng mét trêng ®µo t¹o c¸c bé
vµ lao ®éng kü thuËt phï hîp chuÈn mùc qu«c tÕ. Më réng th«ng tin, ®Èy m¹nh
giao lu nh÷ng kiÕn thøc míi vÒ kinh tÕ kü thuËt th«ng tin, ®Èy m¹nh giao lu
nh÷ng kiÕn thøc míi vÒ kinh tÕ kü thuËt th«ng tin. Ban hµnh chÝnh s¸ch khen thëng, khuyÕn khÝch nh÷ng doanh nh©n cã ®ãng gãp lín cho c«ng cuéc héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ.
Tãm l¹i, ®Ó chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶, cÇn tiÕn hµnh
nh÷ng viÖc quan träng sau ®©y:
Mét lµ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ,
chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp cña lùc lîng s¶n xuÊt sang nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn víi tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, kü thuËt tiªn tiÕn hiÖn ®¹i ®Ó n©ng
cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng
quèc tÕ vµ khu vùc.
18
Hai lµ,®æi míi hÖ thèng chÝnh s¸ch, luËt ph¸p phï hîp víi sù vËn ®éng
ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi níc ta vµ th«ng lÖ quèc tÕ, khu vùc, c¶i c¸ch thñ tôc
hµnh chÝnh n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ níc kinh tÕ.
Ba lµ, cÇn gÊp rót c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ, quy ho¹ch s¶n xuÊt, nªu cao søc
s¶n xuÊt vµ ®ª ra c¸c biÖn ph¸p cã t¸c dông tèi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh, ®Èy
m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ hãng vÒ xuÊt khÈu võa ®¸p øng ®îc yªu cÇu tiªu dïng
trong níc vµ xuÊt khÈu ®Ó tr¸nh bÞ thua thiÖt trong th¬ng m¹i Quèc tÕ .
Bèn lµ, ®µo t¹o c¸n bé cã ®ñ n¨ng lùc vµ kiÕn thøc ®Ó tiÕn hµnh ®µm ph¸n
vµ thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh héi nhËp nhanh trãng n©ng cao nhËn thøc cña
c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cña mäi
ngêi d©n ViÖt Nam vÒ c¬ héi vµ th¸ch thøc mµ héi nhËp sÏ mang l¹i, ®Ó mäi ngêi
ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong lao ®éng s¶n xuÊt, n©ng cao ý thøc tù
hµo d©n téc, b¶o vÖ d©n téc chèng l¹i diÔn biÕn hoµ b×nh cña kÎ thï. §ång thêi
ph¶i d÷ v÷ng sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ ®¶m b¶o an toµn cña x· héi.
Nh vËy, trªn ®©y lµ bèn gi¶i ph¸p chñ yÕu trong hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p
mçi gi¶i ph¸p cã vÞ chÝ kh¸c nhau vµ sù ph©n ®Þnh còng chØ cã ý nghÜa t¬ng ®èi.
§Ó më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cÇn
ph¶i thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p trªn, ®ång thêi cÇn cÇn ph¶i ®îc chi tiÕt
ho¸, thÓ chÕ ho¸ b»ng c¸c chÝnh s¸ch quy chÕ quy ®Þnh Ò tæ chøc thùc hiÖn triÖt
®Ó th× míi cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn nÒn kinh tÕ.
19
KÕt luËn
Toµn cÇu ho¸ xu híng chung vµ tÊt yÕu kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn. Toµn cÇu ho¸ ®îc biÓu hiÖn gi÷a c¸c níc, khu vùc, c¸c nÒn kinh tÕ ë c¸c
h×nh thøc nh Ngo¹i th¬ng, vèn ®Çu t, chuyÓn giao c«ng nghÖ, chuyªn m«n ho¸
s¶n xuÊt ….
Tõ ®ã nã sÏ t¸c ®éng tíi c¸c níc khi tham gia héi nhËp toµn cÇu sÏ mang
l¹i lîi Ých rÊt to løon kh¾c phôc sù kh¸c biÖt, khan hiÕm nguån lùc sù u ®Ü vµ c¸c
nÒn kinh tÕ ®îc ®iÒu chØnh c¶i c¸ch ®Ó thÝch øng vÝ dô nh : quyÒn tèi huÖ quèc,
ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, tµi nguyªn, khoa häc c«ng nghÖ , ®iÒu chØnh c¬ cÊu
kinh tÕ ……
Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÕu kh«ng nhËy c¶m sÏ mang l¹i khã
kh¨n cho nÒn kinh tÕ trong mét níc mµ chñ yÕu mµ c¸c doanh nghiÖp do khã
c¹nh tranh víi nuíc ngoµi ,khoÐt s©u hè ng¨n c¸ch gi÷a c¸c níc giÇu ngÌo, lµm
t¨ng bÊt c«ng b»ng x· héi.
Do vËy ViÖt Nam khi tham gia héi nhËp cÇn ph¶i rót kinh nghiÖm vµ thùc
hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®Ó thÝch øng víi céng ®ång,
n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh néi lùc vµ chó träng vÇo con ngêi trong ph¸t triÓn.
Tõng bíc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ chÝ, m¹nh cña d©n téc ®Êt
níc trªn trêng quèc tÕ nh vËy míi mang l¹i hiÖu qu¶ cao, sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng
trong qu¸ tr×nh héi nhËp toµn cÇu.
20
.DOC 
22 
63 
120 
