Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
®Ò c¬ng
nguyªn nh©n suy tho¸i kinh tÕ NhËt B¶n
trong nh÷ng n¨m 1990
I.Lêi nãi ®Çu
II. Nh÷ng nguyªn nh©n
1.Nh÷ng m©u thuÉn cña mét x· héi ®Çu c¬ vµ sù ®æ vì cña nÒn kinh tÕ bong bãng
2.Sù yÕu kÐm, l¹c hËu cña hÖ thèng ng©n hµng, tµi chÝnh NhËt B¶n
3.Sù giµ ho¸ d©n sè vµ g¸nh nÆng cña c¸c chÝnh s¸ch b¶o ®¶m phóc lîi x· héi
4.Bé m¸y nhµ níc yÕu kÐm,chÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh
5.Nh÷ng h¹n chÕ, bÊt cËp cña m« h×nh kinh tÕ NhËt b¶n tríc nh÷ng yªu cÇu th¸ch thøc míi
cña thêi ®¹i
6.N¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ NhËt b¶n ngµy nay ®· bÞ suy yÕu so víi mét sè níc
ph¸t triÓn kh¸c tríc yªu cÇu cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸-khu vùc ho¸ kinh tÕ.
7.Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ §«ng ¸.
III.KÕt luËn.
1
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
I.Lêi nãi ®Çu.
Kh«ng chØ lµ níc cã nÒn v¨n ho¸ tiÕn bé mµ NhËt B¶n cßn lµ mét níc cã nÒn kinh
tÕ ph¸t triÓn hµng ®Çu thÕ giíi chØ sau Mü. Cã ®îc nh÷ng thµnh qu¶ nh vËy còng bëi NhËt
B¶n lµ quèc ®¶o,bao bäc bëi v« vµn hßn ®¶o lín, nhá do vËy ®· t¹o cho con ngêi NhËt B¶n
mét ý chÝ rÊt ham häc hái vµ muèn v¬n lªn. Tuy lµ mét níc nghÌo tµi nguyªn nhng NhËt
B¶n kh«ng ph¶i dùa vµo tµi nguyªn dåi dµo nh c¸c níc kh¸c ®Ó lµm giµu mµ NhËt B¶n lµm
giµu b»ng chÝnh bé ãc s¸ng t¹o vµ ®«i bµn tay cÇn cï cña m×nh. Trong hai cuéc chiÕn trµnh
thÕ giíi NhËt B¶n lµ níc ®i x©m chiÕm thuéc ®Þa, muèn thèng trÞ vµ v¬ vÐt cña c¶i. Nhng
sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai th× NhËt B¶n bÞ thiÖt h¹i nÆng nÒ, nhÊt lµ vÒ kinh tÕ, nhng sau
®ã NhËt B¶n ®· nhanh chãng phôc håi nÒn kinh tÕ cña m×nh vµ ngµy cµng ph¸t triÓn vêi tèc
®é t¨ng trëng thÇn kú. Nhng ®Õn thËp niªn 90 nÒn kinh tÕ cña NhËt B¶n bÞ suy tho¸i trÇm
träng, thËm chÝ khñng ho¶ng nÆng nÒ, cô thÓ:
N¨m
GDP
(%)
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
2000
4.6
4.7
4.9
5.5
2.9
0.4
0.3
0.6
1.4
2.9
-0.7
-1.9
0.5
1.2
Nguån: 1987-1997 Nikkei Shimbun vµ Japan Research Quaterly, Spring 1997 vµ Winter
1996/1997_1998-2000: Monthly Economic Report, October 2000 ( sè liÖu 2000 lµ dù b¸o)
EPA, Japan.
Qua b¶ng trªn cho ta thÊy r»ng tõ n¨m 1990 tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cña NhËt B¶n
b¾t ®Çu suy tho¸i, n¨m 1990 lµ 5,5% th× n¨m 1991 chØ cßn 2,9%… VËy nguyªn nh©n cña nã
lµ g×? Sau ®©y chóng ta sÏ xem xÐt, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh
tr¹ng suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m cña thËp niªn 90.
II. Nguyªn nh©n
Cã thÓ lý gi¶i t×nh h×nh trªn ®©y bëi c¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau dÉn ®Õn x¸c ®Þnh kh«ng
gièng nhau vÒ c¸c lo¹i nguyªn nh©n. Song trong mét ®Ò tµi nhá nµy em xin nªu ra mét sè
nguyªn nh©n chÝnh g©y nªn sù suy tho¸i kinh tÕ NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m 90.
1.Nh÷ng m©u thuÉn cña mét x· héi ®Çu c¬ vµ sù ®æ vì cña nÒn kinh tÕ bong bãng.
2
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
§©y còng cã thÓ coi lµ nguyªn nh©n ng¾n h¹n trùc tiÕp dÉn ®Õn suy tho¸i kinh tÕ hÇu
nh kÐo dµi trong c¶ thËp niªn 90 cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n. Kinh tÕ bong bãng chÝnh lµ nÒn
kinh tÕ t¨ng trëng cùc nhanh cña kinh tÕ NhËt B¶n vµo cuèi thËp niªn 80, song ®ã kh«ng
ph¶i lµ t¨ng trëng thùc sù tõ sù ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¶i vËt chÊt nh c¸c
thêi kú tríc ®ã mµ chñ yÕu t¨ng trëng gi¶ t¹o do sù ®Çu c¬ vµo mua b¸n bÊt ®éng s¶n, tr¸i
phiÕu, c¸c hµng ho¸ nghÖ thuËt cã gi¸ trÞ lín. §ång thêi víi hiÖn tîng ®Çu c¬ nµy vÒ phÝa
chÝnh phñ NhËt B¶n vµo nh÷ng n¨m ®ã ®Ó ®èi phã víi sù lªn gi¸ m¹nh cña ®ång yªn sau hiÖp
íc Plaza 1985 ®· duy tr× kÐo dµi mét chÝnh s¸ch l·i suÊt cho vay thÊp, khiÕn cho c¸c ho¹t
®éng ®Çu t bu«n b¸n bÊt ®éng s¶n, tr¸i phiÕu… cµng ra t¨ng m¹nh t¹o nªn sù t¨ng trëng
kinh tÕ cùc nhanh vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980, cô thÓ:
1986
1987
1988
1990
2,5%
4,6%
4,9%
5,5%
ChÝnh sù t¨ng trëng qu¸ m¹nh nµy khiÕn nhiÒu nhµ ®Çu t bÞ chi phèi bëi ý nghÜ
kh«ng tëng lµ nhÊt ®Þnh hµng ho¸ cña thÞ trêng tiÒn tÖ sÏ t¨ng trëng theo thêi gian vµ do
®ã cµng kÝch thÝch hä ®Çu t m¹nh vµo thÞ trêng hµng ho¸ nµy. §©y chÝnh lµ ¶o tëng vÒ mét
nÒn kinh tÕ bong bãng, nã t¨ng cùc nhanh nh bong bãng xµ phßng ®Ó råi sôp ®æ ngay tríc
m¾t.Lo ng¹i tríc sù gia t¨ng kh¸c thêng ®ã cña nÒn kinh tÕ, chÝnh phñ NhËt B¶n th«ng qua
hÖ thèng ng©n hµng nhµ níc ®· véi vµng n©ng cao l·i suÊt cho vay lªn tíi møc 6% kÓ tõ
ngµy 30/8/1989 vµ liªn tôc gi÷ ë møc nµy cho tíi ngµy 1/7/1990. Ngay sau khi cã biÖn ph¸p
cùc ®oan nµy, nhu cÇu vay tiÒn mua ®Êt ,mua c¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt, cæ phiÕu, chøng kho¸n
®· kh«ng cßn vµ gi¸ c¶ c¸c lo¹i hµng nµy sôt xuèng rÊt nhanh. C¸c doanh nghÞÖp, c¸c nhµ
kinh doanh c¸ thÓ tríc ®ã ®· “chèt”dån vèn ®Çu t. (b»ng vèn tù cã, vèn vay ng©n hµng, vèn
do ph¸t hµnh tr¸i phiÕu huy ®éng vèn cña c¸c nhµ ®Çu t, cña vèn nhµn rçi trong d©n
chóng…) ®Òu bÞ l©m vµo t×nh tr¹ng bi ®¸t,kh«ng thÓ tr¶ næi kho¶n nî do gi¸ trÞ tµi s¶n ®Çu t
tôt xuèng . nÒn kinh tÕ bong bãng ®· bÞ ®æ vì hoµn toµn thay thÕ vµo lµ t×nh tr¹ng suy tho¸i,
tr× trÖ kÐo dµi suèt c¶ thËp niªn 90 nh ®· thÊy .
G¸nh chÞu thiÖt h¹i ®Çu tiªn vµ còng lµ nghiªm träng nhÊt lµ hÖ thèng c¸c ng©n hµng
vµ c¸c c«ng ty tµi chÝnh tÝn dông . TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1995 , nghÜa lµ sau 5n¨m nÒn kinh tÕ
bong bãng bÞ ®æ vì , ®· cã hµng lo¹t c«ng ty bÞ ph¸ s¶n ,kh«ng cã tiÒn tr¶ nî ng©n hµng,
khiÕn cho tæng sè nî khã ®ßi cña ng©n hµng ®· lªn tíi 40.000 tû yªn (t¬ng ®¬ng víi 400 tû
3
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
USD). NhiÒu ng©n hµng vµ c«ng ty tµi chÝnh l©m vµo c¶nh hÕt søc khã kh¨n thËm chÝ bÞ ®æ vì
theo, trong ®ã cã c¶ 11 ng©n hµng vµo lo¹i m¹nh nhÊt cña NhËt B¶n nhng còng lµ m¹nh nhÊt
cña thÕ giíi khi ®ã ®· ph¶i gi¶m tíi 10% kh¶ n¨ng ho¹t ®éng trong 2 n¨m 1994, 1995. Riªng
ng©n hµng Sumitomo còng vµo lo¹i lín nhÊt thÕ giíi ë thêi ®iÓm ®ã ®· bÞ lç tíi 3 tû USD vµo
®Çu n¨m 1995. Th¸ng 4-1997 c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä Nissan ®· bÞ ph¸ s¶n, më ®Çu cho
lµn sãng ph¸ s¶n cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh NhËt B¶n ®· x¶y ra ®ång lo¹t vµo th¸ng 11 vµ 12
n¨m ®ã. §ã lµ sù kiÖn 5 tæ chøc tµi chÝnh lín nhÊt cña NhËt B¶n ®· bÞ ph¸ s¶n: C«ng ty chøng
kho¸n Sanyo; C«ng ty chøng kho¸n Yamaichi; C«ng ty chøng kho¸n Maruso; ng©n hµng
Hokkaido Takushoku; ng©n hµng Tokuyo ®· bÞ ph¸ s¶n, c«ng ty chøng kho¸n Sanyo ®· ®Ó l¹i
mãn nî 3000 tû yªn, cßn lín h¬n c¶ kho¶n nî khã ®ßi cña NhËt B¶n ë Th¸i Lan. C¸c tæ chøc
cßn l¹i: Yamaichi ®Ó l¹i mãn nî 3000 tû yªn,Maruso 46,34 tû yªn, Hokkaido Takushoku 1,5
tû yªn, Tokuyo 59 tû yªn. Kinh tÕ suy tho¸i lµm cho ngµy cµng cã nhiÒu c«ng ty kh«ng thanh
to¸n ®îc c¸c kho¶n nî ®· vay ng©n hang vµ do ®ã c¸c ng©n hµng kh«ng nh÷ng kh«ng cã
tiÒn cho c¸c khoµn vay míi mµ nguy c¬ ph¸ s¶n còng ngµy cµng t¨ng lªn. Theo Côc kÕ ho¹ch
kinh tÕ NhËt B¶n (EPA) íc tÝnh ®Õn thêi ®iÓm n¨m 1998 tæng gi¸ trÞ c¸c kho¶n nî khã ®ßi
trong níc cña ng©n hµng ®· lªn tíi 800 tû USD chiÕm 20% tæng sè tÝn dông cña toµn bé hÖ
thèng ng©n hµng Nhµ níc, céng víi kho¶ng 300 tû USD cho c¸c níc ch©u ¸ khi ®ã ®ang bÞ
khñng ho¶ng vay còng cã nguy c¬ khã ®ßi. TÝnh ®Õn trong n¨m 1998 ®· cã tíi 19 ng©n hµng
hµng ®Çu NhËt B¶n ®Òu cã sè nî lín h¬n sè tµi s¶n ®¨ng ký. §Æc biÖt trÇm träng lµ trêng hîp
ng©n hµng tÝn dông dµi h¹n NhËt B¶n ®· cã sè nî rÊt lín kh«ng thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®îc
vµ chØ riªng trong n¨m 1998, ®Ó cøu v·n nguy c¬ ph¸ s¶n cña ng©n hµng nµy chÝnh phñ ®·
ph¶i chi h¬n 400 tû USD…
T×nh tr¹ng trªn ®· khiÕn cho giíi ®Çu t trong vµ ngoµi níc kh«ng cßn lßng tin ®èi
víi thÞ trêng tµi chÝnh NhËt B¶n. Ngay tõ 1995, nhiÒu tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ cña níc
ngoµi t¹i NhËt B¶n ®· rót khái Tokyo vµ chuyÓn sang thÞ trêng tµi chÝnh kh¸c ë ch©u ¸.
§ång thêi víi t×nh tr¹ng bi ®¸t cña hÖ thèng c¸c c¬ quan tµi chÝnh tiÒn tÖ lµ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña nhiÒu c«ng ty NhËt B¶n còng bÞ thua lç, dÉn ®Õn ph¸ s¶n. TÝnh ®Õn n¨m
1995 ®· cã tíi 15000 c«ng ty cña NhËt bÞ ph¸ s¶n, §Æc biÖt n¨m 1998 chØ tÝnh riªng 6 th¸ng
®Çu n¨m sè c¸c doanh nghiÖp ph¸ s¶n ®· lªn tíi con sè 10262. Kinh tÕ suy tho¸i ®· gi¸ng c¶
vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, trô cét cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n nh: ®iÖn tö, tin
häc, c¶ 5 c«ng ty s¶n xuÊt m¸y tÝnh c¸ nh©n lín nhÊt cña NhËt B¶n lµ : Hitachi, Toshiba, ®iÖn
c¬ Mitsubishi,Matssusshita vµ Fujitsu ®Òu bÞ sa sót trong s¶n xuÊt kinh doanh. N¨m 1997 lîi
4
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
nhuËn cña Hitachi bÞ gi¶m tíi 90%; ®iÖn c¬ Mitsubishi bÞ thua lç ®Õn 40 tû yªn. N¨m 1999,
nh ®· biÕt kinh tÕ NhËt B¶n tuy cã phôc håi trë l¹i song cßn rÊt mong manh, chËm ch¹p, víi
tèc ®é t¨ng trëng kho¶ng 0,5%. Trong t×nh tr¹ng ®ã ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®· cã
phÇn nµo bÞ thua thiÖt, song nh×n chung lîi nhuËn thu ®îc vÉn cha thÓ t¨ng trë l¹i nh tríc
thêi kú suy tho¸i. Ch¼ng h¹n trong 6 th¸ng ®Çu n¨m tµi chÝnh 1999 doanh thu cña Sogo Shaha
hµng ®Çu NhËt B¶n lµ Mitsubishi, Mitsui, Marubenni, Sumitomo, Itochu vµ Nissho_iwai ®Òu
vÉn bÞ gi¶m thuÕ 2 con sè. Trong ®ã lîi nhuËn cña Mitsubishi gi¶m 27,4%,Manubenni gi¶m
53,6%, Mitsui gi¶m 10% vµ Sunitomo gi¶m 31,5% so víi cïng kú n¨m ngo¸i…
2.Sù yÕu kÐm, l¹c hËu cña hÖ thèng ng©n hµng tµi chÝnh NhËt B¶n .
§©y lµ lo¹i nguyªn nh©n dµi h¹n, c¬ b¶n vµ trùc tiÕp khiÕn cho kh«ng nh÷ng chÝnh phñ
NhËt B¶n kh«ng thÓ kh¾c phôc cã hiÖu qu¶ sù ®æ ví nÒn kinh tÕ bong bãng vµo ®Çu thËp niªn
90 mµ tõ ®ã cßn lµm kÐo dµi sù suy tho¸i kinh tÕ trong suèt nh÷ng n¨m 1990. ChÝnh sù yÕu
kÐm, l¹c hËu cña hÖ thèng ng©n hµng tµi chÝnh NhËt B¶n ®· cµng lµm cho kinh tÕ NhËt B¶n
l©m vµo khñng ho¶ng suy tho¸i ®Õn ®Ønh cao trÇm träng trong 2 n¨m 1997,1998 do sù t¸c
®éng tiªu cùc ®ång thêi cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ §«ng ¸.
Sù yÕu kÐm, l¹c hËu thÓ hiÖn ë mét sè khÝa c¹nh c¬ b¶n sau:
-
HÖ thèng ng©n hµng tµi chÝnh NhËt B¶n ®· nhiÒu n¨m chÞu díi sù kiÓm so¸t chÆt
chÏ cña bé tµi chÝnh ng©n hµng NhËt B¶n lµ c¸c c¬ quan ®¹i diÖn cho chÝnh phñ
NhËt B¶n ®· kh«ng cßn phï hîp víi ®iÒu kiÖn KHKT vµ tù do c¹nh tranh ngµy
nay.
-
Liªn kÕt trong c¸c quan chøc chÝnh phñ ( thuéc bé tµi chÝnh, bé c«ng th¬ng vµ
ng©n hµng NhËt B¶n ) víi giíi doanh nghiÖp t nh©n ( chñ yÕu lµ c¸c c«ng ty lín )
®· tá ra cµng bÞ tha ho¸, biÕn chÊt, dÉn ®Õn c¸c tÖ n¹n ®Çu c¬, tham nhòng, vô lîi
c¸ nh©n trong khi lîi Ých tËp thÓ, Nhµ níc bÞ thua thiÖt kh«ng nh÷ng thÕ cßn lµm
tha ho¸ ®¼ng cÊp chÝnh trÞ NhËt b¶n
Vµo nh÷ng n¨m tríc thËp niªn 90, NhËt B¶n ®· cã 7 trong sè 10 ng©n hµng ®øng ®Çu thÕ
giíi, nhng tõ cuèi thËp niªn 90 theo kÕt qu¶ ®iÒu tra so s¸nh xÕp h¹ng trong 20 ng©n hµng
hµng ®Çu thÕ giíi víi 20 ng©n hµng hµng ®Çu NhËt B¶n cã th h¹ng rÊt thÊp so víi c¸c ng©n
hµng níc ngoµi, cô thÓ c¸c ng©n hµng NhËt B¶n ®· tôt hËu kho¶ng 10 so víi c¸c ng©n hµng
Mü. Cã t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c ng©n hµng Mü còng nh c¸c ng©n hµng nhiÒu níc t b¶n
kh¸c cña Ph¬ng T©y ®ªu lu«n ph¶i v¬n lªn trong m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t, do ®ã
ngµy cµng lín m¹nh h¬n, trong khi c¸c ng©n hµng NhËt B¶n l¹i ®îc tån t¹i, ph¸t triÓn trong
5
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
mét m«i trêng “ Cng chiÒu” bëi viÖc thi hµnh cuéc sèng b¶o hé qu¸ møc trong suèt nhiÒu
n¨m qua cña chÝnh phñ NhËt B¶n dÉn tíi sù c¹nh tranh cña c¸c ng©n hµng NhËt B¶n rÊt yÕu
kem tríc nh÷ng sãng giã cña suy tho¸i kinh tÕ mµ næi bËt nhÊt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnhtiÒn tÖ nh ®· thÊy trong suèt thËp niªn 90 võa qua.
Thªm vµo ®ã lµ nh÷ng “mçi quan hÖ bÊt minh” trong kh«ng Ýt quan chøc chÝnh phñ
víi kinh doanh nhÊt lµ víi giíi chñ ng©n hµng ®· dÉn ®Õn nhiÒu vô tham nhòng nghiªm träng
mµ tríc khi cha bÞ phanh phui ra ®Òu ®· ®îc bng bÝt, che giÊu bëi sù cÊu kÕt chÆt chÏ
trong c¸c tÇng líp ®ã. C«ng ty chøng kho¸n Yamaichi sau khi ph¸ s¶n, c¬ quan ®iÒu tra ®·
ph¸t hiÖn ra r»ng c«ng ty nµy cßn giÊu ®Õn 260 tû Yªn t¹i ng©n hµng Fuji. Cßn víi hai ng©n
hµng Nippon Credit vµ Long term Credit sau khi quèc h÷u ho¸, c¬ quan gi¸m s¸t tµi chÝnh
NhËt B¶n (FSA) míi ph¸t hiÖn ra tæng sè nî khã ®ßi cña hai ng©n hµng nµy sai lÖch tíi 1500
tû Yªn so víi con sè c«ng bè, trong ®ã riªng c¸c kho¶n nî kh«ng thÓ ®ßi ®îc ®· lªn tíi 261
tû yªn. Ngµy 25-12-1998, FSA ®· c«ng bè tæng sè nî khã ®ßi cña 17 ng©n hµng lín nhÊt
NhËt B¶n lµ 49499 tû yªn, cao h¬n 12,5 % so víi sè liÖu 44093 tû yªn mµ c¸c ng©n hµng tù
to¸n.
3.Sù giµ ho¸ d©n sè vµ g¸nh nÆng cña c¸c chÝnh s¸ch b¶o ®¶m phóc lîi x· héi.
Sù giµ ho¸ d©n sè ®ang gia t¨ng ë NhËt B¶n vÒ thùc chÊt chÝnh lµ do t¸c ®éng tÝch cùc
cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ NhËt B¶n tõ nhiÒu n¨m tríc ®©y. Kinh tÕ ph¸t triÓn dÉn theo thu
nhËp vµ møc sèng thùc tÕ cao cïng víi c¸c chÝnh s¸ch b¶o ®¶m phóc lîi x· héi ®èi víi ngêi
giµ ®ang gia t¨ng lµ nguyªn nh©n chñ yÕu khiÕn cho tuæi thä cña ngêi NhËt B¶n t¨ng lªn, sè
ngêi giµ tõ 65 tuæi trë lªn ngµy cµng gia t¨ng, chiÕm 15% d©n sè. Ngoµi ra cßn cã nguyªn
nh©n t©m lý x· héi kh¸c n÷a, líp trÎ NhËt B¶n vèn ®· quen víi nÕp sèng thùc dông, trong
cuéc sèng c«ng nghiÖp l¹i qu¸ khÈn tr¬ng, c¨ng th¼ng v× thÕ phÇn lín trong sè hä ho muèn
sinh con hoÆc cïng l¾m chØ sinh 1 con. Ngoµi ra cßn cã nh÷ng ngêi kh«ng muèn kÕt h«n,
thÝch sèng ®éc th©n… TÊt c¶ nh÷ng nguyªn nh©n ®ã ®· khiÕn cho x· héi NhËt B¶n ®¸ng ®øng
tríc nguy c¬ lín vÒ sù mÊt c©n ®èi c¬ cÊu d©n sè : Sè ngêi giµ t¨ng nhanh nhng ngµy cµng
Ýt trÎ em. Níc Mü ngµy nay còng ®ang ®øng tríc th¸ch thøc giµ ho¸ d©n sè nhng tû lÖ
sinh vÉn cao h¬n so víi NhËt B¶n v× b×nh qu©n 1 phô n÷ NhËt B¶n chØ sinh 1,42 con trong khi
ë Mü lµ 2,019. Cßn so víi Trung Quèc vµ ViÖt Nam th× l¹i hoµn toµn tr¸i l¹i, ViÖt Nam vµ
Trung Quèc ®îc coi lµ nh÷ng níc cã d©n sè kh¸ trÎ.
¶nh hëng cña vÊn ®Ò giµ ho¸ vµ tû lÖ sinh thÊp trªn ®èi víi nÒn kinh tÕ NhËt B¶n
tríc hÕt ®· g©y nªn t×nh tr¹ng thiÕu søc lao ®éng nhÊt lµ lùc lîng lao ®éng trÎ ®îc ®µo t¹o
6
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
cã kü thuËt míi ®· bÞ gi¶m sót m¹nh, tõ ®ã ¶nh hëng xÊu trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng x·
héi vµ lµm gi¶m t¨ng trëng x· kinh tÕ. Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn c¸c tiªu cùc kh¸c n÷a nh:
Thø nhÊt, gi¶m sót thu nhËp vµ søc mua bëi ngêi giµ mua s¨m Ýt h¬n so víi giíi trÎ nhiÒu;
Thø hai, lµm cho tû lÖ tÝch luü gia ®×nh gi¶m do ®ã lµ gi¶m ®Çu t vµo ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ;
Thø ba, lµ gi¶m ®ãng thuÕ, gi¶m ®ãng gãp tiÒn hu dÉn ®Õn t¨ng g¸nh n¨ng cho ng©n s¸ch
nhµ níc trong viÖc thùc th ®Çu t ph¸t triÓn c«ng céng vµ c¸c chÝnh s¸ch b¶o ®¶m phóc lîi
x· héi; Thø t n÷a lµ sÏ g©y nªn t×nh tr¹ng ngµy cµng gi¶m bít d©n sè cña níc NhËt B¶n.
Ngay tõ n¨m 1997, c¸c nhµ nh©n khÈu häc ®· lµm phÐp tÝnh thèng kª dù b¸o, d©n sè NhËt
B¶n khi ®ã lµ 126 triÖu, nhng cã thÓ ®¹t 128 triÖu vµo n¨m 2007 ®Ó råi suy gi¶m nghiªm
träng chØ con 67 triÖu vµo n¨m 2100 nÕu nh NhËt B¶n vÉn duy tr× tû lÖ sinh nh lóc ®ã lµ
1,42 con/ 1 phô n÷ vµ tuæi thä cña ngêi giµ vÉn ®îc kÐo dµi nh hiÖn nay. Nh vËy, víi xu
híng giµ ho¸ d©n sè cña NhËt B¶n ®ang gia t¨ng sÏ ¶nh hëng rÊt xÊu ®Õn kinh tÕ NhËt B¶n
trong nh÷ng n¨m 90 vµ trong t¬ng lai n÷a.
4. Bé m¸y nhµ níc yÕu kÐm, chÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh.
Tõ sù ®æ vì cña nÒ kinh tÕ bong bãng cho ®Õn suy tho¸i kinh tÕ hÇu nh kÐo dµi c¶
thËp niªn 90, c¸c nhµ ph©n tÝch ®· t×m nguyªn nh©n cña t×nh h×nh nµ vµ thÊy r»ng kh«ng thÓ
kh«ng nh¾c ®Õn mét nguyªn nh©n rÊt quan träng ®ã lµ bé m¸y Nhµ níc yÕu kÐm trong n¨ng
lùc l·nh ®¹o, qu¶n lý víi kh«ng Ýt vô bª bèi tham nhòng cña c¸c quan chøc chÝnh phñ vµ t×nh
h×nh chÝnh trÞ NhËt B¶n ®· dÉn ®Õn phøc t¹p, kh«ng æn ®Þnh. Cã thÓ nãi r»ng chÝnh nh÷ng yÕu
kÐm trong vai trß l·nh ®¹o chÝnh trÞ vµ qu¶n lý ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong bèi c¶nh quèc tÕ
vµ trong níc ®· cã nhiÒu thay ®æi sau chiÕn tranh l¹nh cña ®¶ng cÇm quyÒn - §¶ng d©n chñ
tù do ®· khiÕn cho nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc nµy bÞ suy gi¶m nghiªm träng nh ®· thÊy. Nh×n
l¹i c¶ thËp niªn 90 ta thÊy râ tam gi¸c quyÒn lùc cña NhËt B¶n lµ Giíi chÝnh trÞ-quan chøc
Nhµ níc – doanh nghiÖp, nÕu nh tríc kia cã vÞ trÝ, vai trß tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ ®Êt níc th× nay ®· trë thµnh lùc c¶n cña sù ph¸t triÓn, bëi tam gi¸c nµy kh«ng
®ãng gãp g× cho ®Êt níc n÷a mµ chØ ph¸ ho¹i nÒn kinh tÕ, ®ôc khoÐt nã. Tríc t×nh h×nh nµy,
nhiÒu ngêi NhËt B¶n ®· kh«ng ®ång t×nh víi ®êng lèi chÝnh trÞ b¶o thñ cña ®¶ng d©n chñ tù
do vµ muèn c¶i c¸ch nã. Bªn c¹nh ®ã nh÷ng hËu qu¶ cña kinh tÕ bong bãng ®æ vì vµ kinh tÕ
suy tho¸i ®· lµm cho ®¶ng d©n chñ tù do gÆp nhiÒu khã kh¨n, lóng tóng trong cÇm quyÒn, tõ
®ã g©y nªn t×nh tr¹ng khñng ho¶ng chÝnh trÞ NhËt B¶n vµo n¨m 1993 khiÕn cho ®¶ng d©n chñ
tù do bÞ mÊt quyÒn l·nh ®¹o. H¬n hai n¨m sau, §¶ng d©n chñ tù do ®· trë l¹i vÞ trÝ l·nh ®¹o
cña m×nh vµ tiÕp tôc l·nh ®¹o ®Êt níc cho ®Õn nay. Tuy ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p c¶i c¸ch hÖ
7
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
thèng chÝnh trÞ, bé m¸y Nhµ níc vµ còng ®· cã nhiÒu nç lùc thùc thi c¸c biÖn ph¸p c¶i c¸ch
kinh tÕ song nh ®· thÊy do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau kinh tÕ NhËt B¶n trong suèt thËp
niªn 90 hÇu nh lµ suy tho¸i (ngo¹i trõ 2 n¨m 1995-1996 cã t¨ng trëng trë l¹i mét chót vµ tõ
n¨m 1999 ®Õn nay ®· cã dÊu hiÖu phôc håi song vÉn cßn rÊt mong manh, nguy c¬ mét cuéc
suy tho¸i míi cã thÓ trë l¹i vÉn cßn ). Tõ ®ã ®· khiÕn cho vÞ thÕ cña ®¶ng cÇm quyÒn D©n chñ
tù do ®èi víi chÝnh trêng vµ ngêi d©n NhËt B¶n vÉn lµ mét dÊu chÊm hái. B»ng chøng hiÓn
nhiªn lµ chØ tÝnh tõ n¨m 1996 ®Õn nay mÆc dï lµ chñ tÞch §¶ng d©n chñ tù do song cÇm
quyÒn l·nh ®¹o kh«ng cßn lµ chÝnh phñ cña mét §¶ng d©n chñ tù do nh tríc n÷a mµ ®· lµ
chÝnh phñ liªn minh nhiÒu ®¶ng ( nh hiÖn nay lµ liªn minh ba ®¶ng: D©n chñ tù do, C«ng
minh vµ §¶ng b¶o thñ ). Ngoµi ra còng cÇn thÊy r»ng ®èi lËp víi §¶ng D©n chñ tù do lµ §¶ng
D©n chñ hiÖn vÉn ®ang lµ mét §¶ng m¹nh ë NhËt B¶n vµ rÊt cã thÓ khi cã thêi c¬ ®¶ng nµy sÏ
giµnh l¹i quyÒn l·nh ®¹o chÝnh phñ tõ tay cña §¶ng D©n chñ tù do.
Bé m¸y Nhµ níc yÕu kem l¹i céng thªm chÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh, sù ®ua tranh, ®Êu
tranh trong c¸c §¶ng ph¸i dÉn ®Õn nhiÒu bÊt cËp ®èi víi NhËt B¶n nhÊt lµ vÒ lÜnh vùc kinh tÕ.
5. Nh÷ng h¹n chÕ, bÊt cËp cña m« h×nh kinh tÕ NhËt B¶n tríc nh÷ng yªu cÇu th¸ch
thøc míi cña thêi ®¹i.
“NÕu xÐt trªn c¬ së triÕt lý cña qu¶n lý, c¸i ®· lµm nªn søc m¹nh cña nÒn kinh tÕ NhËt
B¶n trong qu¸ khø còng chÝnh lµ c¸i ®· lµm nªn vËt c¶n hiÖn nay” theo b×nh luËn cña tê b¸o
“The Economicst” ngµy 20/6/1998 vÒ nh÷ng h¹n chÕ bÊt cËp cña m« h×nh kinh tÕ NhËt B¶n,
l¹i cã mét tê b¸o kh¸c nhan ®Ò “NhËt B¶n – m« h×nh ®· hÕt thêi” ®¨ng trªn tuÇn b¸o “Der
Spiegel” sè 28/1999, t¸c gi¶ cña nã lµ Wieland Wager, phãng viªn cña tê b¸o nµy thêng tró
t¹i Tokyo ®· viÕt nh÷ng c©u sau “Chñ nghÜa t b¶n cña NhËt B¶n ®· ë vµo thêi khãc dë ,mÕu
dë …HÖ thèng c«ng ty NhËt B¶n “ dêng nh ®ang l©m chung …h×nh thøc nµy cña chñ nghÜa
t b¶n NhËt B¶n ®· trë thµnh mét m« h×nh hÕt thêi …HÖ thèng c«ng ty NhËt B¶n lµ mét c«ng
cô phôc vô quèc gia ®Ó ®uæi kÞp c¸c cêng quèc c«ng nghiÖp ph¬ng t©y nhng khi NhËt B¶n
®¹t ®îc môc ®Ých Êy th× toµn bé hÖ thèng ®ã ®· trãi chÆt d©n téc l¹i nh mét chiÕc ¸o kho¸c
cøng…”( Th«ng tÊn x· ViÖt Nam tµi liÖu tham kh¶o ®Æc biÖt ngµy 16 vµ 17/8/1999).
VËy c¸i g× lµm nªn søc m¹nh qu¸ khø cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n nhng còng l¹i lµ c¸i
trë thµnh vËt c¶n ngµy h«m nay ! §ã chÝnh lµ hÖ thèng c¸c c«ng ty NhËt B¶n, hay nãi tæng
qu¸t h¬n ®ã chÝnh lµ m« h×nh kinh tÕ NhËt B¶n víi c¸c ®Æc trng c¬ b¶n ®· lµm nªn søc
m¹nh, sù thÇn kú cña con rång NhËt B¶n trong qu¸ khø nhng còng ®ang lµ vËt c¶n, søc ú
cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n hiÖn nay, ®ã lµ trong chÝnh phñ vµ giíi kinh doanh NhËt B¶n lu«n
8
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
lu«n cã quan hÖ mËt thiÕt , g¾n bã chÆt chÏ víi nhau, trong ®ã Nhµ níc b¶o hé qu¸ chÆt chÏ
c¸c ngµnh s¶n xuÊt phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa ®· tá ra kh«ng phï hîp lµm c¶n
trë sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. Thùc tiÔn cho thÊy trong nhiÒu tríc
thËp niªn 90, nhê cã ®Æc trng c¬ b¶n trªn mµ c¸c c«ng ty NhËt B¶n ®· kh«ng ph¶i c¹nh tranh
trong mét thÞ trêng më vÒ tµi chÝnh nh c¸c c«ng ty ph¬ng T©y. Vèn ®Çu t cña c¸c c«ng ty
NhËt B¶n thêng ®îc cung cÊp tõ nguån tiÕt kiÖm to lín cña c¶ níc th«ng qua con ®êng
vay ng©n hµng víi l·i suÊt rÊt thÊp. Trong khi ®ã ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng NhËt B¶n víi
sù trî gióp cña chÝnh phñ ®· cung cÊp tµi chÝnh mét c¸ch thô ®éng cho viÖc kinh doanh cña
c¸c c«ng ty ®ã. C¬ chÕ qu¶n lý nµy trong thËp niªn 90, díi ¸p lùc cña lµn sãng tù do c¹nh
tranh toµn cÇu hoa nÒn kinh tÕ ®· g©y nªn nh÷ng tæn thÊt to lín cho hÖ thèng ng©n hµng NhËt
B¶n bëi sù tr× trÖ, kÌm hiÖu lùc ho¹t ®éng kinh doanh cña chÝnh nã. HÖ qu¶ lµ nguy c¬ dÔ bÞ
c¸c ng©n hµng, c¸c c«ng ty tµi chÝnh vµ kÓ c¶ c¸c c«ng ty kinh doanh t b¶n níc ngoµi “nuèt
chöng” ®· trë thµnh hiÖn thùc ®èi víi kh«ng Ýt ng©n hµng, c¸c c«ng ty tµi chÝnh vµ c¸c c«ng
ty kinh doanh vèn ®· cã tªn tuæi. §ã lµ trêng hîp c«ng ty chøng kho¸n Merrill cña Mü ®·
tuyªn bè r»ng hä sÏ tuyÓn 2000 trong sè 7500 nh©n viªn cña c«ng ty, ®ång thêi hä còng ®·
giµnh ®îc quyÒn qu¶n lý 50 chi nh¸nh ë níc ngoµi cña c«ng ty chøng kho¸n Yamaichi
ngay sau khi c«ng ty nµy ph¸ s¶n ®îc mét th¸ng. NhiÒu ng©n hµng trong sè 92 ng©n hµng
níc ngoµi ®ang ho¹t ®éng ë NhËt B¶n còng ®· c¹nh tranh m¹nh mÏ víi c¸c ng©n hµng cña
NhËt B¶n. Ng©n hµng Citibank cña Mü ®· liªn kÕt víi Bé bu ®iÖn vµ th«ng tin ®Ó nèi 66 m¸y
kiÓm tiÒn tù ®éng 24/24 giê ë Tokyo víi 23000 sè m¸y ATM göi tiÒn tiÕt kiÖm qua ®êng
bu ®iÖn tríc thêi ®iÓm 1999… Ngay sau khi quèc h÷u ho¸ ng©n hµng tÝn dông dµi h¹n,
NhËt B¶n ®· ph¶i b¸n l¹i nã cho tËp ®oµn tµi chÝnh Rippbnod cña Mü… kh«ng chØ c¸c h·ng
kinh doanh cña Mü, mét sè h·ng lín kh¸c cña Ph¬ng T©y, tríc bÞ cÊm cöa vµo thÞ trêng
NhËt B¶n , nhng hiÖn giê còng ®· lÇn lît trµn vµo. H·ng Bosh cña §øc ®· mua lu«n mét
lo¹t h·ng s¶n xuÊt linh kiÖn phô tïng «t«, trong ®ã cã c¶ nh÷ng doanh nghiÖp hµng ®Çu nh
Zezel. Ngêi ®øng ra mua 37% cæ phÇn cña tËp ®oµn « t« Nissan, tËp ®oµn lín thø 2 cña NhËt
B¶n.
6.N¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ NhËt b¶n ngµy nay ®· bÞ suy yÕu so víi mét sè
níc ph¸t triÓn kh¸c tríc yªu cÇu cña qóa tr×nh toµn cÇu ho¸-khu vùc ho¸ kinh tÕ.
Ngoµi nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n ®· nªu trªn, cßn cã thÓ kÓ ra mét sè ®Æc trng c¬ b¶n
kh¸c ®· lµm nªn søc m¹nh kinh tÕ NhËt B¶n qu¸ khø nhng hiÖn nay ®ang trë thµnh nh÷ng
h¹n chÕ, bÊt cËp cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ NhËt B¶n, trong ®ã kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn mét h¹n
9
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
chÕ, bÊt cËp ®· ®îc nhiÒu nhµ ph©n tÝch ®a ra, ®ã chÝnh lµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh
tÕ NhËt B¶n ngµy nay ®· bÞ suy yÕu so víi mét sè níc ph¸t triÓn kh¸c tríc nhu cÇu cña toµn
cÇu ho¸, khu vùc ho¸ kinh tÕ. §©y chÝnh lµ mét , th¸ch thøc lín ®èi víi NhËt B¶n hiÖn nay.
Mét b¸o c¸o gÇn ®©y cña Miti ®· ph¶i thõa nhËn r»ng c¸c ngµnh kinh tÕ NhËt B¶n ®ang mÊt
dÇn kh¶ n¨ng c¹nh tranh nhÊt lµ trong lÜnh vùc ng©n hµng vµ t¹i chÝnh. N¨ng suÊt lao ®éng
thÊp trong ngµnh nµy vµ ho¹t ®éng bÞ ®iÒu tiÕt cao ®é bëi Nhµ níc ®· lµm t¨ng chi phÝ ho¹t
®éng cña c¸c ng©n hµng vµ hËu qu¶ liªn ®íi lµ c¶ khu vùc s¶n xuÊt còng bÞ kÐm kh¶ n¨ng
c¹nh tranh. Chi phÝ ho¹t ®éng cña mét c«ng ty tµi chÝnh NhËt B¶n cao h¬n c«ng ty cña Mü ,
Hång K«ng, §øc… ThuÕ c«ng ty Nhµ níc còng cao h¬n c¸c níc ¢u-Mü. ChÝnh d©n sè giµ
ho¸, nh÷ng h¹n chÕ, bÊt cËp cña hÖ thèng gi¸o dôc ®µo t¹o ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt hiÖn
®¹i, cïng víi nh÷ng h¹n chÕ, bÊt cËp kh¸c cña hÖ thèng qu¶n lý trong c¸c c«ng ty NhËt B¶n
®· lµm gia t¨ng thªm sù kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®ã. Nh÷ng n¨m 1960 n¨ng suÊt lao ®éng
gãp 8,5% trong møc t¨ng trung b×nh 1,2%.
Liªn quan ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ vÒ nguyªn nh©n cña sù suy yÕu n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh
tÕ NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m 1990 vµ hiÖn nay, ®ã lµ sù chËm thÝch øng cña m« h×nh nÒn
kinh tÕ NhËt B¶n ®èi víi lµn sãng c«ng nghÖ míi, ®Æc biÖt lµ C«ng nghÖ th«ng tin. Díi ®©y
lµ mét s« d÷ liÖu dÉn chøng:
Trong khi hµng n¨m Mü ®Çu t vµo 4% GDP cho C«ng nghÖ th«ng tin, Anh, §øc,
Ph¸p 3% GDP th× NhËt B¶n chØ ®¹t 2% GDP cho C«ng nghÖ th«ng tin. ë c¸c c«ng ty NhËt
B¶n chi phÝ cho C«ng nghÖ th«ng tin chØ b»ng 50% so víi c¸c c«ng ty Mü. ë Mü hiÖn nay sè
hé gia ®×nh cã m¸y vi tÝnh lµ 46% ë Ch©u ¢u lµ 24% trong khi ®ã ë NhËt B¶n chØ cã 17%.
NÕu chØ so s¸nh riªng víi Mü cho thÊy NhËt B¶n ®· mÊt dÇn c¸c lîi thÕ so s¸nh c¹nh tranh
víi Mü vÒ nhiÒu lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. NhËt B¶n ®· cã nhiÒu n¨m thµnh c«ng
trong viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc t¨ng cêng nhËp khÈu c¸c bÝ quyÕt kü thuËt, c«ng nghÖ vay
mîn tõ bªn ngoµi, ®Ó tõ ®ã c¶i tiÕn c¸c kü thuËt, c«ng nghÖ ®ã vµ øng dông vµo s¶n xuÊt.
B»ng c¸ch nµy NhËt B¶n ®· rót ng¾n thêi gian vµ gi¶m bít ®îc nhiÒu chi phÝ kinh tÕ do
kh«ng ph¶i tèn kÐm cho c¸c qóa tr×nh nghiªn cøu c¬ b¶n. Tuy nhiªn thµnh c«ng ®ã ®· qua
råi, víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña kü thuËt hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña
c¸c ngµnh nghÒ cña c«ng nghÖ cao nh : ®iÖn tö, th«ng tin…th× NhËt B¶n tá ra lµ chËm h¬n
trong viÖc nghiªn cøu vµ ®a vµo øng dông triÓn khai c¸c c«ng nghÖ nµy. Trong khi ®ã ë Mü,
kÓ tõ ®Çu thËp niªn 90 ®Õn nµy, c¸c ngµnh c«ng nghÖ ®ã ®· ph¸t triÓn vît bËc, h¬n h¼n so
víi NhËt B¶n, ®Æc trng cña c¸c ngµnh nµy ë Mü lµ kh¶ n¨ng bµnh tríng vÒ quy m« vµ xu
10
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
híng ®éc quyÒn ngµy cµng ra t¨ng. Ngîc l¹i víi NhËt B¶n, nÕu tríc ®Êy ®· t¹o ra sù thÇn
kú cña nÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh, trë thµnh siªu cêng quèc thø hai thÕ giíi, ngay tõ thËp
niªn 60-70 lµ nhê biÕt ph¸t huy chiÕn lîc híng vÒ mËu dÞch xuÊt khÈu cacs¶n phÈm cña
ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng th× nay nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nµy ®Òu kh«ng cßn lµ thÕ
m¹nh cña NhËt B¶n. Ngµy nay chØ cã quèc gia nµo lµm chñ ®îc qóa tr×nh t¹o ra c¸c ngµnh
kü thuËt tri thøc, c¸c c«ng nghÖ chÊt x¸m mµ hµng ®Çu lµ C«ng nghÖ th«ng tin míi cã thÓ
chiÕm ®îc u thÓ vît tréi trong n¨ng lùc c¹nh tranh toµn cÇu. Râ rµng ë ®iÓm nµy Mü h¬n
h¼n NhËt B¶n.
7. Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tµi chÝnh thÞ trêng §«ng ¸.
Bªn c¹nh nh÷ng nguyªn nh©n néi taÞ trong lßng x· héi NhËt B¶n cßn ph¶i kÓ ®Õn mét
nguyªn nh©n n÷a t¸c ®éng lµm cho kinh tÕ NhËt B¶n ®· tõ suy tho¸i dÉn ®Õn khñng ho¶ng
nghiªm träng trong 2 n¨m 97-97 ®ã lµ nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc ®ång thêi cña cuéc khñng
ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc ®«ng ¸.
Do mèi quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ th¬ng m¹i vµ ®Çu t truyÒn thèng mËt thiÕt tõ l©u
trong NhËt B¶n víi c¸c níc trong khu vùc Ch©u ¸ v× thÕ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ
§«ng ¸ trong hai n¨m 97-98 ®· lµm thiÖt h¹i lín ®Õn c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp vµ ®Çu t cña
NhËt B¶n ë thÞ trêng nµy. Ngoµi ra cßn ph¶i thÊy r»ng do mèi t¬ng hç ®ã, chÝnh nh÷ng diÔn
biÕn cña suy tho¸i kinh tÕ NhËt B¶n còng ®· t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña
c¸c níc §«ng ¸ víi t c¸ch lµ c¸c b¹n hµng th¬ng m¹i vµ thÞ trêng ®Çu t truyÒn thèng
cña NhËt B¶n.
III. KÕt luËn.
Trong xu híng toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ kinh tÕ hiÖn nay, mäi quèc gia ®Òu nç lùc
®Ó ®a nÒn kinh tÕ cña m×nh theo kÞp vµ héi nhËp vµo xu híng chung nµy vµ NhËt B¶n còng
kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ. NhËt B¶n ®· héi nhËp mét c¸ch tÝch cùc vµo qóa tr×nh nµy vµ trë thµnh
mét trong nh÷ng níc c«ng nghiÖp hµng ®Çu thÕ giíi. Sau nh÷ng thµnh tùu ®ã NhËt B¶n ®·
ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n khã kh¨n, khñng ho¶ng trÇm träng trong nh÷ng n¨m cña thËp niªn 90.
Nguyªn nh©n cña cuéc khñng ho¶ng nµy cã rÊt nhiÒu nhng nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh th× ®·
®îc nªu ra trªn ®©y.
§øng tríc nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc ®ã, chÝnh phñ NhËt B¶n ®· tõng bíc kh¾c
phôc ®Ó ®a nÒn kinh tÕ NhËt B¶n trë l¹i quü ®¹o vèn cã cña nã. KÕt qu¶ lµ chØ sau mét thêi
gian ng¾n NhËt B¶n ®· vît qua ®îc cuéc khñng ho¶ng vµ tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ ®· dÇn
11
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
®i vµo æn ®Þnh. §©y chÝnh lµ bíc ngoÆt rÊt quan träng cña nÒn kinh tÕ NhËt B¶n. NÕu nh
nh÷ng kh¾c phôc cña NhËt B¶n kh«ng ®óng ®¾n th× sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ suy
tho¸i, khñng ho¶ng trÇm träng h¬n, nhng nh ta ®ang thÊy, hiÖn nay NhËt B¶n ®· vµ ®ang lµ
níc dÉn ®Çu vÒ kinh tÕ trong khu vùc Ch©u ¸ vµ s¸nh ngang b»ng víi c¸c cêng quèc Ch©u
¢u, Ch©u Mü hµng ®Çu hiÖn nay. Cã thÓ nãi r»ng NhËt B¶n , hiÖn nay lµ mét quèc gia ph¸t
triÓn vµ v÷ng m¹nh.
12
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Phan ThÞ H¬ng
QT45
Tµi liÖu tham kh¶o
1. NhËt B¶n ngµy nay_NXB ChÝnh trÞ quèc gia.
2. T¹p chÝ nghiªn cøu NhËt B¶n.
13
- Xem thêm -