Tài liệu Nghiệp vụ kế toán trong ngân hàng tại ngân hàng nhno&ptnt (agribank) phú xuyên

Lêi më ®Çu --------------Trong n¨m qua, cïng víi sù chuyÓn ®æi m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ nghµnh Ng©n hµng ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt níc. Vît qua giai ®o¹n khã kh¨n phøc t¹p Ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam ®· cã sù nç lùc cè g¾ng kh«ng ngõng, gãp phÇn ®a nÒn kinh tÕ t¨ng trëng, ®æi míi c¶ vÒ khoa häc- kü thuËt trong s¶n xuÊt ®Õn ®êi sèng x· héi trong c¶ níc. MÆt kh¸c th«ng qua ho¹t ®éng Ng©n hµng thóc ®Èy s¶n xuaats ph¸t triÓn, sö dông hîp lý nguån vèn nhµn dçi n»m d¶i d¸c trong d©n c, cho ®Õn viÖc vay vèn ®Ó bæ sung cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Thóc ®Èy, gióp ®ì c¸c thnµh phÇn kinh tÕ kinh doanh cã hiÖu qu¶, phï hîp víi ®Þnh híng ph¸t triÓn cña §¶ng vµ Nhµ níc. Nhê cã hÖ thèng tÝn dông mµ c¸c hé n«ng d©n còng nh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®· cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn vµ tÝn dông ®· gãp phÇn vµo viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo trong n«ng th«n, t¹o nc«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. HÖ trèng NHNN ViÖt Nam nãi chung vµ NHNo&PTNT ViÖt Nam nãi riªng ®· vµ ®ang t×m cho m×nh mét híng ®i cã hiÖu qu¶ h¬n. Víi ph¬ng ch©m “ ®i vay ®Ó cho vay” hÖ thèng Ng©n hµng ®· huy ®éng ®îc lîng vèn nhµn rçi cßn tiÒm Èn trong d©n c ®©y chÝnh lµ tiÒm n¨ng néi lùc s½n cã ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu vèn ngµy cµng cao cho nÒn kinh tÕ . Thùc tÕ cho thÊy ®Õn nay nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã nh÷ng bøoc ph¸t triÓn vît bËc, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi t¨ng râ rÖt, ®êi sèng tinh thÇn còng nh vËt chÊt ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp ®· cã tªn tæi trªn thÞ trêng ThÕ giíi, trong ®ã cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña hÖ thèng Ng©n hµng ®· ®Çu t mét c¸ch cã hiÖu qu¶ trªn bíc ®êng ®æi míi nÒn kinh tÕ ®Êt níc. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng Ng©n hµng hiÖn nay ®ang gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i c¬ b¶n cÇn ph¶i vît qua trong nh÷ng n¨m tíi ®ã lµ chÊt lîng ®Çu t cßn thÊp, kh¶ n¨ng më réng ®Çu t cßn h¹n chÕ, c¸c dÞch vô Ng©n hµng ph¸t triÓn cßn chËm. §øng tríc yªu cÇu ®ã , cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng Ng©n hµng tèt, còng nh kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña hÖ thèng Ng©n hµng . V× vËy, kiÕn thøc á b¶n vÒ NghiÖp vô kinh doanh Ng©n hµng cÇn ph¶i am hiÓu mét c¸ch s©u s¾c, cËp nhËt thêng xuyªn nh»m theo kÞp sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái cã tÝnh chuÈn mùc quèc tÕ. Víi lý do trªn, lµ mét sinh viªn trêng Ng©n hµng vµ lµ mét c¸n bé Ng©n hµng trong t¬ng lai, cÇn ph¶I tÝch luü thªm nhiÒu kiÕn thøc cho c«ng viÖc sau 1 nµy. ChÝnh v× vËy mµ viÖc thùc tËp thùc tÕ t¹i Ng©n hµng lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng. Gãp phÇn cñng cè thªm nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc trang bÞ trong nhµ trêng, thùc hµnh c¸c nghiÖp vô trªn thùc tÕ t¹i Ng©n hµng lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng. Gãp phÇn cñng cè thªm phÇn nhøng kiÕn thøc ®· ®îc trang bÞ trong nhµ trêng, thùc hµnh c¸c nghiÖp vô trªn thùc tÕ, n¾m v÷ng quy tr×nh lµm viÖc vµ rÌn luyÖn t¸c phong c«ng cña ngêi c¸n bé Ng©n hµng trong thêi k× C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. 2 Néi dung chÝnh cña b¸o c¸o : PhÇn I: Mét sè nÐt vÒ NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn. I-/ Kh¸i qu¸t t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo%PTNT huyÖn Phó Xuyªn. II-/ Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng cña NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn . PhÇn II: néi dung chÝnh trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i NHNo&PTNT huyªnh Phó Xuyªn A-/ NghiÖp vô tÝn dông B-/ NghiÖp vô kÕ to¸n . PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ I-/ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh t¹i NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn. II-/ Nh÷ng ®Ò suÊt, kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao kÕt qu¶ häc tËp cho häc sinh t¹i HVNH-CS§THT PhÇn IV: RÌn luyÖn t c¸ch ®¹o ®øc vµ t¸c phong c«ng t¸c nghÒ nghiÖp cña mét ngêi c¸n bé Ng©n hµng trong t¬ng lai. 3 PhÇn I Mét sè nÐt vÒ NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn I-/ Kh¸I qu¸t t×nh h×nh kinh tÕ – x¨ héi t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn 1. §Æc ®iÓm tù nhiªn. Phó Xuyªn lµ huyÖn ®ång b»ng thuéc phÝa Nam tØnh Hµ T©y, gåm 26 x· vµ 2 thÞ trÊn. Víi vÞ trÝ hÕt søc thuËn lîi, c¸ch thñ ®« Hµ Néi 30 km vµ cã ®êng quèc lé 1A ®I qua t¹o ®iÒu kiÖn cho huyÖn ph¸t triÓn kinh tÕ ,cïng hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ chung cña c¶ níc. Víi tæng diÖn tÝch tù nhiªn la 171,2 Km, d©n sè 44.110 hé víi 182.280 khÈu cã truyÒn thèng lao ®éng cÇn cï s¸ng t¹o vµ kh«ng ngõng ®æi míi. Tr×nh ®é d©n trÝ t¬ng ®èi cao so víi mÆt b»ng chung cña c¶ níc. Cã hÖ thèng s«ng Hång, s«ng NhuÖ bao quanh vµ mét sè ®Çm hå lín võa cung cÊp nøoc tíi phôc vô s¶n xuÊt võa cã gi¸ trÞ nu«I trång thuû s¶n cã gi¸ trÞ cao. Ngoµi nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trªn huyÖn cßn gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n cÇn ®îc kh¾c phôc ®ã lµ: huyÖn lµ vïng chiªm tròng, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp gÆp khã kh¨n do thiªn tai, dÞch cóm gia cÇm cßn t¸I ph¸t, ngêi d©n trong huyÖn chñ yÕu sèng b»ng nghÒ n«ng (tû träng ngµnh n«ng nghiÖp chiÕm 40,43% tæng s¶n phÈm x· héi trong huyÖn) do vËy huyÖn cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t phï hîp nh c¶i tiÕn kü thuËt, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi d©n th©m canh t¨ng vô, më réng s¶n xuÊt gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n toµn huyÖn . ThÊy ®îc tÇm quan träng ®ã ban l·nh ®¹o huyÖn ®· phèi hîp cïng NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi gióp nh©n d©n ®îc vay vèn tÝn dông víi l·i suÊt u ®·i t¹o ®µ cho ngêi d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt. 2. ®Æc ®iÓm kinh tÕ-x· héi §¶ng vµ nhµ níc cã nhiÒu chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng ngµy mét hoµn chinh, t¹o hµnh lang ph¸p lý trong ho¹t ®éng kinh doanh nh luËt ®Êt ®ai, luËt c¸c tæ chc tÝn dông ®· ®îc bá sung söa ®æi. tØnh hµ t©y cã quyÕt ®Þnh vÒ viÖc ®Þnh gi¸ cao cho c¸c lo¹i ®Êt trªn ®Þa bµn. Víi ph¬ng ch©m n«ng nghiÖp lµ mÆt hµng hµng ®Çu ban l·nh ®¹o huyÖn trong n¨m qua cïng víi nh©n d©n trong toµn huyÖn ®· phÊn ®Êu kh«ng ngõng tÝch cù tham ra s¶n xuÊt, thùc hiÖn c¬ cÊu mua hîp lý, ngoµI ra huyÖn cßn 4 khuyÕn khÝch thùc hiÖn m« h×nh trang tr¹i “ V_A_C” ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng nh kh¶m trai, s¬n mµi, méc d©n dông… t¹o lªn mét thÞ tr êng hµng ho¸ ®a d¹ng phong phó, thu hót nhiÒu lao ®«ng nhµn rçi. C¬ cÊu kinh tÕ tiÕp tóc chuyÓn dÞch theo híng tÝch cùc, t¨ng tØ träng ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô, gi¶m tØ träng ngµnh n«ng nghiÖp. Song song quat tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ban l·nh ®¹o huyÖn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò n©ng cao d©n trÝ cho ngêi d©n. tae cêng ®Çu t h¹ tÇng c¬ së, vËt chÊt nh: ®iÖn, ®êng, trêng, tr¹m vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña nh©n d©n trong toµn huyÖn. Sù nghiÖp v¨n ho¸ x· héi ®· cã bícc ph¸t triÓn míi, d©n sè trong toµn huyÖn ®· gi¶m tû lÖ ®¸ng kÓ, h¹n chÕ ®îc tÖ n¹n x· héi, nhiÒu gia ®×nh ®· ®îc c«ng nhËn gia ®×nh v¨n ho¸. Víi nhng ®iÒu kiÖn x· héi nh trªn ta thÊy huyÖn phó xuyªn cã nhiÒu thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ h×nh thµnh thÞ trêng hµng ho¸ nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm. ®ång thêi víi ®Þa thÕ thuËn lîi cïng víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ-x· héi tèt t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c hé n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt, cã ®iÒu kiÖn vay vèn ®Ó c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp, më réng quy m« s¶n xuÊt nh»m tiÕn tíi chuyªn m«n ho¸ lµm thay ®æi c¬ cÊu lao ®éng gi÷a c¸c ngµnh trong c¬ cÊu nÒn kinh tÕ. 3/ thùc tr¹ng kinh tÕ cña huyÖn phó xuyªn. thùc hiÖn sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc trong 5 n¨m qua, t×nh h×nh kinh tÕ-x· héi cña huyÖn phó xuyªn kh«ng ngõng ph¸t triÓn nhiÒu môc tiªu kinh tÕ x· héi ®· ®¹t ®îc trong ®ã: - tæng s¶n phÈm x· héi (GDP) t¨ng, b×nh qu©n n¨m lµ 14,3% - gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng, b×nh qu©n hµng n¨m lµ 5,1% - gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, x©y dung c¬ b¶n, b×nh qu©n hµng n¨m lµ 19,3%. - Th¬ng mai, dÞch vô t¨ng 10,7%/n¨m - VÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ,tæng diÖn tÝch gieo trång t¨ng h¬n n¨m 2005 lµ 4%. - Tæng s¶n l¬ng thùc c¶ n¨m ®¹t 11.480 tÊn Trªn ®Þa bµn cßn cã c¸c doanh nghiÖp lín nh: c¬ khÝ thùc phÈm, nhµ m¸y giÊy, nhµ may ®êc v¹n ®iÓm… lµ nh÷ng kh¸ch hµng lín ®ang tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ m¹nh d¹n ®æi míi c«ng nghÖ t¹o ra s¶n phÈm cã tÝnh csnhj tranh cao ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu. T«ng kim ng¹ch xuÊt qua c¸c n¨m t¨ng b×nh qu©n lµ 10%, mÆt hµng xuÊt khÈu tËp trung vµo c¸c s¶n phÈm lµng nghÒ truyÒn thèng 5 nh: m©y, tre, ®an,gç mü nghÖ, kh¶m, may mÆc… riªng hµng n«ng s¶n thùc phÈm xuÊt khÈu cßn qu¸ nhá, thÞ trêng xuÊt khÈu ®ang ting bíc më r«ng vµ ph¸t triÓn. II/ kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng cña NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn. 1/ M« h×nh tè chc vµ c¬ cÊu ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn lµ mét ng©n hµng loµi 2 trùc thuéc NHNo&PTNT tØnh hµ t©y. cã trô s¬ chÝnh t¹i thÞ trÊn Phó Xuyªn ûinh Hµ T©y. tiÒn th©n lµ NHNN huyªn Phó Xuyªn sau 2 lÇn ®æi tªn (NHNo vµ NHNo&PTNT). NHNO&PTNT huyÖn Phó Xuyªn cã tæng sè 52 c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ gåm nh÷ng phßng sau: - phßng tÝn dông - phßng hµnh chÝnh nh©n sù - phßng kÕ to¸n ng©n quü cã con dÊu riªng dïng trong ho¹t ®éng nghiÖp vô theo quy ®inh cña NHNN 2/ Mèi quan hÖ cña NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn víi c¶ hÖ thèng Ho¹t ®éng kinh tÕ cña ®Êt níc ngµy cµng ph¸t triÓn vµ më réng, viÖc chuyÓn cÊp vèn, cÊp kinh phÝ, chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong nÒn kinh tÕ lµ rÊt cÇn thiÕt. Víi vai trß lµm trung t©m thanh to¸n Ng©n hµng cµng cÇn tæ chøc tèt nghiÖp vô thnah to¸n vèn gi÷a c¸c Ng©n hµng. NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn lµ Ng©n hµng lo¹i 2 ho¹t ®éng chñ yÕu trªn ®Þa bµn huyÖn Phó Xuyªn, do vËy mµ ®a sè c¸c bót to¸n chuyÓn tiÒn cña Ng©n hµng ®Òu th«ng qua NHNo&PTNT tØnh Hµ T©y(Ng©n hµng cïng hÖ thèng cÊp trªn) ®Ó nhËn hoÆc nhê hä chuyÓn. ChÝnh v× vËy mµ mèi quan hÖ gi÷a Ng©n hµng vµ c¸c Ng©n hµng trong hÖ thèng lµ rÊt kh¨ng khÝt vµ mËt thiÕt, hç trî nhau cïng ph¸t triÓn. 3/ §Þa bµn ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Phó Xuyªn lµ huyÖn ®ång b»ng chiªm tròng gåm 28 x· vµ mét thÞ trÊn v× vËy nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngoµI ra cßn mét sè lµng nghÒ tËp trung nh: s¬n mµi, kh¶m trai Chuyªn Mü, mü nghÖ T©n D©n vµ t¬ líi S¬n Hµ… Ngoµi viÖc phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn n«ng th«n, ph¸t triÓn thñ c«ng nghiÖp, Ng©n hµng Phó Xuyªn cßn ®Çu t cho c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh TW nh C«ng ty giÊy V¹n §iÓm, C«ng ty c¬ khÝ thiÕt bÞ thùc phÈm 6 vµ mét sè c«ng ty kh¸c cña ®Þa ph¬ng nh C«ng ty vËt t n«ng nghiÖp, C«ng ty khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi. Ngoµi nh÷ng thuËn lîi trªn, NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn cßn vÊp ph¶i mét sè khã kh¨n ®¸ng kÓ, ®ã lµ phÇn lín d©n c sèng b»ng nghÒ n«ng vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp do vËy còng ¶nh hëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. Víi sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña Ban gi¸m ®èc cïng víi sù nç lùc cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Õn nay NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn ®· kh«ng ngõng më réng ph¹m vi ho¹t ®éng. Víi mµng líi ho¹t ®éng gåm 4 Ng©n hµng cÊp 3(Minh T©n, §ång Quan, §¹i Xuyªn, Phó Minh) Ng©n hµng kh«ng nh÷ng phôc vô ®ñ nhu cÇu vèn cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mµ cßn ®¸p øng ®ñ nhu cÇu vèn cña c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c nh th¬ng nghiÖp, x©y dung…gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕhé do huyÖn ®Ò ra. Víi vai trß cña m×nh NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn cßn lµ chç dùa v÷ng ch¾c cña c¸n bé n«ng d©n vµ c¸c thnµh phÇn kinh tÕ kh¸c. 7 PhÇn II Néi dung chÝnh trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i NHno&PTNT huyÖn Phó Xuyªn A/ nghiÖp vô tÝn dông. Ng©n hµng nµo còng ph¶i cÇn ®Õn vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cho vay cña kh¸ch hµng. Nªn vèn TÝn dông lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n, l©u dµi, kÞp thêi cña qu¸ tr×nh CNH-H§H . §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng ngêi d©n th× ph¶i cã sù ®Çu t vµo s¶n xuÊt, kinh doanh, ¸p dông nh÷ng KHKT tiÕn bé ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ phôc vô b¶n th©n mçi ngêi d©n, n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng vµ ngoµi ra cßn xuÊt khÈu ra thÞ trêng tiªu thô. §Ó lµm ®îc nh vËy th× ®iÒu tÊt yÕu vµ quan träng lµ ph¶i cã vèn ®Çu t, nhng vèn ®Çu t ë ®©u? Tríc chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ ph¸t triÓn KT-XH , tiÕn lªn CNH-H§H. Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam kh«ng ngõng ®Çu t vÒ quy m«, vèn, c¬ së vËt chÊt, lùc lîng... ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi d©n trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc. HiÖn nay ViÖt Nam chóng ta ®ang cã tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ kh¸ nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nªn Ng©n hµng nhµ níc kÕt hîp víi chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng cã nh÷ng chiÕn lîc míi, ®Ó ®Èy m¹nh tèc ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ m¹nh mÏ, bÒn chÆt, l©u dµi. HÖ thèng Ng©n hµng nãi chung, NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn nãi riªng. trong nh÷ng n¨m qua ®· kh«ng ngõng cè g¾ng phÊn ®Êu, më réng quy m«, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c huy ®éng vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vay cña ngêi d©n. Ho¹t ®éng TÝn dông cña Ng©n hµng ngµy cµng ph¸t triÓn, cã nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i vÒ vèn cho ngêi d©n ®Ó phôc vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh. Kh¸ch hµng chiÕm phÇn lín lµ hé s¶n xuÊt kinh doanh, hiÖn nay sè lîng doanh nghiÖp vay vèn cña Ng©n hµng còng chiÕm t¬ng ®èi, trong t¬ng lai kh¸ch hµng cÇn vèn phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh lín nªn bé phËn TÝn dông ®· cã nh÷ng chiÕn lîc, nh÷ng chÝnh s¸ch míi trong huy ®éng vèn cho vay ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong ®Çu t TÝn dông, ho¹t ®éng TÝn dông thêng mang tÝnh rñi ro. Rñi ro TÝn dông lµ viÖc cÊp TÝn dông cho mét bªn vay nî kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô tr¶ nî gèc vµ l·i. Cã nghÜa lµ kh¸ch hµng vay vèn kh«ng tr¶ ®îc nî theo hîp ®ång TÝn dông ®· ký, hay nãi c¸ch kh¸c lµ kho¶n thu nhËp dù tÝnh sinh lêi tõ tµi s¶n cho vay cña Ng©n hµng kh«ng ®îc hoµn tr¶ ®Çy ®ñ vÒ sè lîng vµ thêi h¹n. V× vËy ®Ó h¹n chÕ tèi ®a kh¶ n¨ng rñi ro khi ®Çu t TÝn dông, hÖ thèng Ng©n hµng nãi chung vµ NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn nãi riªng ®· cã 8 nh÷ng biÖn ph¸p vµ quy ®Þnh nghiªm, chÆt chÏ vµ thñ tôc cÊp TÝn dông ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt. C¸n bé TÝn dông vµ kh¸ch hµng ph¶i tu©n thñ vµ chÊp hµnh theo quy ®Þnh sau: I. Quy ®Þnh cho vay ®èi víi kh¸ch hµng 1. Thùc hiÖn theo c¸c quyÕt ®Þnh, nghÞ ®Þnh Nh»m thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng cung øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi vèn cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ nh»m tr¸nh rñi ro trong quy tr×nh cÊp TÝn dông mang tÝnh quy ®Þnh thèng nhÊt chung. Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ NHNo&PTNT ViÖt Nam ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh 72/Q§ ngµy 03/02/2002. §©y lµ quyÕt ®Þnh míi nhÊt, quy ®Þnh vÒ thñ tôc ph¸p lý vµ quy ®Þnh viÖc cÊp TÝn dông mét kho¶n vay cho kh¸ch hµng, quyÕt ®Þnh bao gåm 32 ®iÒu, mçi ®iÒu lµ mét quy ®Þnh. Víi viÖc ban hµnh quyÕt ®Þnh 72/Q§ ngµy 03/02/2002 cña Chñ tÞch H§QT - NHNo&PTNT ViÖt Nam lµ hµnh lang ph¸p lý, nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh chung cho toµn hÖ thèng. Tõ khi cã quyÕt ®Þnh ban hµnh, c¸n bé vµ kh¸ch hµng NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn ®· thùc hiÖn theo ®óng quy tr×nh cÊpTÝn dông. Ngoµi ra cßn cã mét sè quyÕt ®Þnh vµ mét sè NghÞ ®Þnh nh quyÕt ®Þnh 1627/2001/Q§-NHNo ngµy 31/12/2001 cña Thèng ®èc NHNo vµ mét sè nghÞ ®Þnh nh N§178/N§ vÒ ®¶m b¶o tiÒn vay, nghÞ ®Þnh 03, nghÞ quyÕt "vÒ chñ tr¬ng chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu, nghÞ quyÕt 11...) ®©y lµ c¬ së vµ c¨n cø cho quy tr×nh cÊp TÝn dông vµ thùc hiÖn chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ níc. 2. §iÒu kiÖn vµ nguyªn t¾c vay vèn 2.1. §iÒu kiÖn vay vèn ®èi víi kh¸ch hµng Ng©n hµng cho vay ph¶i xem vµ quyÕt ®Þnh cho vay khi kh¸ch hµng cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau: a. Cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù vµ chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt: * Ph¸p nh©n: Ph¶i ®îc c«ng nhËn lµ ph¸p nh©n theo c¸c ®iÒu cña Bé luËt d©n sù vµ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam. §èi víi doanh nghiÖp thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc: Ph¶i cã giÊy uû quyÒn vay vèn cña ph¸p nh©n trùc tiÕp qu¶n lý. 9 * Doanh nghiÖp t nh©n: Chñ tÞch doanh nghiÖp t nh©n ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù vµ ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp. * Hé gia ®×nh c¸ nh©n: + C tró (thêng tró, t¹m tró) t¹i ®Þa bµn quËn, huyÖn, thÞ x·, thµnh phè (trùc thuéc tØnh) n¬i chi nh¸nh Ng©n hµng cho vay ®ãng trô së, ®èi víi kh¸ch hµng trong huyÖn Thêng TÝn ®Õn Ng©n hµng vay ph¶i cã giÊy t¹m tró t¹m v¾ng t¹i ®Þa bµn huyÖn. NÕu kh¸ch hµng kh¸c ®Þa bµn ®Õn vay ph¶i®îc Ng©n hµng cÊp trªn ®ång ý th× Ng©n hµng míi quyÕt ®Þnh cho vay, nhng ph¶i b¸o cho Ng©n hµng n¬i kh¸ch hµng c tró biÕt. + §¹i diÖn cho hé gia ®×nh ®Ó giao dÞch víi Ng©n hµng ph¶i lµ chñ hé gia ®×nh hoÆc ngêi ®¹i diÖn chñ hé: Chñ hé hoÆc ngêi ®¹i diÖn ph¶i cã ®Çy ®ñ n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. Kh«ng cã nî qu¸ h¹n, khã ®ßi trªn 6 th¸ng t¹i NHNo&PTNT ViÖt Nam. * Tæ hîp t¸c: + Ho¹t ®éng theo Bé luËt d©n sù + Ngêi ®¹i diÖn ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. * C«ng ty hîp danh: Thµnh viªn cña C«ng ty hîp danh ph¶i cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù vµ ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp. b. Môc ®Ých sö dông vèn hîp ph¸p c. Cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®¶m b¶o tr¶ nî trong thêi h¹n cam kÕt * Vèn tù cã tham gia vµo dù ¸n, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, ®êi sèng. Møc vèn tù cã thùc hiÖn theo ®iÒu luËt quy ®Þnh: - §èi víi ng¾n h¹n: Vèn tù cã tèi thiÓu 10% trong tæng nhu cÇu vèn - §èi víi trung h¹n: Møc vèn tù cã tèi thiÓu 20% trong tæng nhu cÇu vèn. * Khi kinh doanh cã hiÖu qu¶: Cã l·i, trêng hîp lç th× ph¶i cã ph¬ng ¸n kh¶ thi kh¾c phôc lç ®¶m b¶o tr¶ nî trong thêi h¹n cam kÕt. * §èi víi kh¸ch hµng vay vèn phôc vô nhu cÇu ®êi sèng th× ph¶i cã nguån thu æn ®Þnh (nh tiÒn l¬ng, trî cÊp ...) ®Ó tr¶ nî Ng©n hµng. d. Cã dù ¸n ®Çu t, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶, hoÆc cã dù ¸n ®Çu t, ph¬ng ¸n phôc vô ®êi sèng kh¶ thi. e. Thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ ®¶m b¶o tiÒn vay theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ, NHNo ViÖt Nam vµ híng dÉn cña Ng©n hµng Nhµ níc&PTNT ViÖt Nam. 2.2. Nguyªn t¾c vay vèn 10 Kh¸ch hµng vay vèn cña Ng©n hµng ph¶i ®¶m b¶o vµ thùc hiÖn theo nguyªn t¾c: - Sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých ®· tháa thuËn trong hîp ®ång TÝn dông - Hoµn tr¶ nî gèc vµ l·i tiÒn vay ®óng h¹n ®· tháa thuËn trong hîp ®ång TÝn dông. 3. Nh÷ng nhu cÇu vèn kh«ng ® îc vay vµ kh¸ch hµng kh«ng ® îc vay vèn a. T¹i chi nh¸nh NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn kh«ng cho vay nh÷ng nhu cÇu vèn sau ®©y: - §Ó mua s¾m c¸c tµi s¶n vµ c¸c chi phÝ h×nh thµnh nªn tµi s¶n mµ ph¸p luËt cÇm mua b¸n, chuyÓn nhîng, chuyÓn ®æi. - §Ó thanh to¸n c¸c chi phÝ cho viÖc thùc hiÖn c¸c giao dÞch mµ ph¸p luËt cÊm. - §Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu tµi chÝnh cña c¸c giao dÞch mµ ph¸p luËt cÊm. b. Nh÷ng kh¸ch hµng mµ kh«ng ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn trªn vµ theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng ban hµnh th× kh¸ch hµng sÏ kh«ng ®îc vay vèn. Tuy nhiªn cã mét ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ viÕt thµnh v¨n b¶n, nã chØ ®îc rót ra tõ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm, tõ con m¾t nghÒ nghiÖp mµ CBTD cã thÓ biÕt ®îc "phÈm chÊt, t c¸ch cña ngêi vay" ®Ó quyÕt ®Þnh cho vay : NÕu kh¸ch hµng lµ ngêi: + N¸t rîu vµ nghiÖn hót + Nî nÇn chång chÊt, triÒn miªn + Xin vay víi sè tiÒn lín vît qu¸ nhu cÇu vµ chÊp nhËn vay víi bÊt cø l·i suÊt nµo. + Nãi nhiÒu h¬n lµm, cã tÝnh lõa läc... Khi gÆp nh÷ng trêng hîp ®ã th× CBTD ph¶i hÕt søc thËn träng ®iÒu tra, b»ng mäi c¸ch tiÕp cËn hoÆc thu thËp th«ng tin ®Ó quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng cho vay. NÕu tõ chèi nªn cã biÖn ph¸p tõ chèi khÐo vµ nhÑ nhµng. 4. Quy ®Þnh vÒ bé hå s¬ cho vay T¹i chi nh¸nh NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn bé hå s¬ cho vay lµ v¨n b¶n ph¸p lý, lµ giÊy tê, hå s¬ ®Ó c¸n bé thÈm ®Þnh, ®¸nh gi¸ dù ¸n, néi dung vay vèn vµ lµ hå s¬ ®Ó CBTD thuËn tiÖn trong viÖc theo dâi... nªn bé hå s¬ cho vay cho tõng lo¹i kh¸ch hµng ®îc quy ®Þnh nh sau: 4.1. Hå s¬ do kh¸ch hµng lËp vµ cung cÊp a. §èi víi kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp * Hå s¬ ph¸p lý: 11 Tuú theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp, nÕu thiÕt lËp quan hÖ TÝn dông lÇn ®Çu ph¶i göi ®Õn Ng©n hµng c¸c giÊy tê (b¶n sao c«ng chøng) sau: - QuyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp - §iÒu lÖ doanh nghiÖp (trõ DNTN) - QuyÕt ®Þnh bæ nhiÖm Chñ tÞch H§QT (nÕu cã), Tæng Gi¸m ®èc, Gi¸m ®èc, kÕ to¸n trëng, chñ nhiÖm HTX ... - GiÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh - GiÊy phÐp ®Çu t (doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi) - Biªn b¶n gãp vèn, danh s¸ch thµnh viªn s¸ng lËp (®èi víi C«ng ty cæ phÇn, C«ng ty TNHH, C«ng ty hîp danh) - C¸c thñ tôc vÒ kÕ to¸n (b¸o c¸o tµi chÝnh, dù ¸n tµi chÝnh....) * Hå s¬ kinh tÕ: - KÕ ho¹ch, dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh trong kú - B¸o c¸o thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh kú gÇn nhÊt * Hå s¬ vay vèn: - GiÊy ®Ò nghÞ vay vèn - Dù ¸n, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô, ®êi sèng - C¸c chøng tõ liªn quan (xuÊt tr×nh khi vay vèn) - Hå s¬ ®¶m b¶o tiÒn vay. b. §èi víi hé gia ®×nh, c¸ nh©n, tæ hîp t¸c * Hå s¬ ph¸p lý: - §¨ng ký kinh doanh ®èi víi c¸ nh©n ph¶i ®¨ng ký kinh doanh - Hîp ®ång hîp t¸c (®èi víi tæ hîp t¸c) - GiÊy uû quyÒn cho ngêi ®¹i diÖn (nÕu cã) * Hå s¬ vay vèn: - GiÊy ®Ò nghÞ vay vèn - Dù ¸n, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô - Hå s¬ b¶o ®¶m tiÒn vay theo quy ®Þnh Ngoµi c¸c hå s¬ quy ®Þnh nh trªn ®èi víi: - Hé gia ®×nh, c¸ nh©n vay qua tæ vèn ph¶i cã thªm: + Biªn b¶n thµnh lËp tæ vay vèn + Hîp ®ång lµm dÞch vô (nÕu cã) - Hé gia ®×nh, c¸ nh©n vay th«ng qua doanh nghiÖp ph¶i cã: + Hîp ®ång lµm dÞch vô - Doanh nghiÖp vay ®Ó chuyÓn t¶i vèn cho hé gia ®×nh, c¸ nh©n: + Hîp ®ång cung øng vËt t, tiÒn vèn cho hé gia ®×nh, c¸ nh©n + Danh s¸ch hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®Ò nghÞ Ng©n hµng cho vay. 12 c. §èi víi kh¸ch hµng vay nhu cÇu ®êi sèng - GiÊy ®Ò nghÞ vay vèn - Kh¸ch hµng cã sæ l¬ng ph¶i cã x¸c nhËn cña c¬ quan qu¶n lý lao ®éng hoÆc c¬ quan chi tr¶, cã sù tháa thuËn tay ba khi thu nî nÕu kh¸ch hµng kh«ng hoµn thµnh nî. - Hå s¬ ®¶m b¶o tiÒn vay (nÕu cã tµi s¶n ®¶m b¶o) 4.2. Hå s¬ do ng©n hµng lËp - B¸o c¸o thÈm ®Þnh, t¸i thÈm ®Þnh - Biªn b¶n häp héi ®ång tÝn dông (trêng hîp ph¶i qua héi ®ång tÝn dông) - C¸c lo¹i th«ng b¸o: Th«ng b¸o tõ chèi vay, th«ng b¸o nî qu¸ h¹n - Sæ theo dâi cho vay + Thu nî (dµnh cho CBTD) 4.3. Hå s¬ do Kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng cïng lËp - Hîp ®ång TÝn dông - Sæ vay vèn - GiÊy nhËn nî - Hîp ®ång ®¶m b¶o tiÒn vay - Biªn b¶n kiÓm tra sau khi cho vay - Biªn b¶n x¸c ®Þnh rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng (trêng hîp nî bÞ rñi ro). II. thêi h¹n - l·i suÊt - møc cho vay 1. Thêi h¹n cho vay ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn ®èi tîng, chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña dù ¸n. + §èi víi SXKD cã chu kú nhá h¬n 1 n¨m (12T) th× gi¶i quyÕt cho vay ng¾n h¹n. + §èi víi hé SXKD cã chu kú nhá h¬n 2 n¨m (24T) th× gi¶i quyÕt cho vay trung h¹n. + §èi víi hé cho vay phôc vô ®êi sèng th× gi¶i quyÕt cho vay lín h¬n hoÆc nhá h¬n 24T. + §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã chu kú SXKD dµi th× gi¶i quyÕt cho vay dµi h¹n. 2. Møc cho vay + §èi víi kh¸ch hµng cho vay ng¾n h¹n th× møc d nî tèi ®a lµ kh«ng qu¸ 80% tæng nhu cÇu vèn SXKD cña kh¸ch hµng. + §èi víi kh¸ch hµng cho vay trung h¹n th× møc ®é d nî tèi ®a kh«ng qu¸ 70% tæng nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng. + §èi víi cho vay phôc vô ®êi sèng th× tuú vµo nhu cÇu vay vèn nhng kh«ng qu¸ 80% nhu cÇu vèn. 13 + §èi víi doanh nghiÖp vay dµi h¹n th× tuú vµo møc VTC vµ nhu cÇu vèn cña dù ¸n vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng cña Ng©n hµng. 3. L·i suÊt cho vay L·i suÊt cho vay Ng©n hµng ph¶i tu©n thñ theo quy ®Þnh vÒ l·i suÊt cña NHNo&PTNT ViÖt Nam ph¸t hµnh. HiÖn nay NHNo&PTNT huyÖn Thêng TÝn ®ang ¸p dông møc l·i suÊt do NHNo&PTNT ViÖt Nam quy ®Þnh nh sau: - Cho vay hé s¶n xuÊt: + Vay ng¾n h¹n: 1,15%/th¸ng + Vay trung h¹n: 1,25%/th¸ng + Vay dµi h¹n: 1,35%/th¸ng - Cho vay doanh nghiÖp: 1% III. Quy tr×nh xö lý mét kho¶n vay Mét kho¶n vay ®Òu b¾t nguån tõ CBTD vµ kÕt thóc khi kÕ to¸n tÊt to¸n khÕ íc - thanh lý hîp ®ång TÝn dông. Qu¸ tr×nh ®ã ®îc tiÕn hµnh theo 3 bíc: + KiÓm tra tríc khi cho vay + KiÓm tra trong khi cho vay + KiÓm tra sau khi cho vay.  KiÓm tra tr íc khi cho vay 1. §iÒu tra, kh¶o s¸t, x¸c lËp hå s¬ kinh tÕ ®Þa ph¬ng T¹i Ng©n hµng mçi CBTD qu¶n lý mét x· nhÊt ®Þnh, cho nªn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc kiÓm so¸t tríc khi cho vay th× CBTD mçi x· ph¶i ®iÓu tra, kh¶o s¸t, x¸c lËp hå s¬ kinh tÕ ®Þa ph¬ng ®Ó th«ng qua ®ã ta ®¸nh gi¸ ®îc kh¸ch hµng. Quy tr×nh lµm viÖc nh sau: - CBTD ®Þa bµn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vµ hiÖu qu¶, ph¶i ®i kh¶o s¸t thùc tÕ vÒ ®Þa bµn ®Þa ph¬ng, cã c¸i nh×n tæng quan ®Ó hå s¬, qua c¸c hå s¬ ta cã thÓ t¹o bíc khëi ®Çu cho ®Çu t tÝn dông, x¸c ®Þnh kinh doanh hµng n¨m. - Qua viÖc ®iÒu tra, kh¶o s¸t, x¸c lËp hå s¬ kinh tÕ ®Þa ph¬ng. Yªu cÇu c¬ b¶n cña hå s¬ kinh tÕ ®Þa ph¬ng lµ: + B¸m s¸t nh÷ng chñ tr¬ng quy ho¹ch ph¸t triÓn cÊp uû, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®ã. + Hå s¬ kinh tÕ ®Þa ph¬ng ph¶i ®îc chÝnh quyÒn x¸c nhËn. Hå s¬ kinh tÕ ®Þa ph¬ng ®îc bæ sung, cËp nhËt nh÷ng diÔn biÕn KT-XH hµng n¨m vÒ mét sè néi dung c¬ b¶n (chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, 14 ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, tæng sè hé cÇn vay, tæng nhu cÇu vèn tÝn dông...) trªn c¬ së ®ã ph©n lo¹i kh¸ch hµng. - C¸n bé ph¶i chó ý ®Õn mÆt hµng n«ng s¶n, lo¹i s¶n phÈm, vÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm ®ã hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai, gi¸ trÞ s¶n phÈm... ®Ó qua ®ã cã chiÕn lîc ®Çu t cho kh¸ch hµng. 2. ThÈm ®Þnh kho¶n vay a. KiÓm tra ®iÒu kiÖn vay vèn Nh÷ng kho¶n vay khi thÈm ®Þnh, CBTD ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vµ lµm viÖc ®éc lËp, x¸c ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n cña hå s¬ tÝn dông vµ kÕt qu¶ thÈm ®Þnh hoµn toµn phô thuéc vµo tr×nh ®é nghiÖp vô vµ ý thøc chñ quan cña CBTD. * T¹i chi nh¸nh NHNo&PTNT huyÖn Phó Xuyªn viÖc kiÓm tra ®iÒu kiÖn vay vèn cña hé s¶n xuÊt cô thÓ nh sau: - Sau khi nhËn ®îc giÊy ®Ò nghÞ vay vèn vµ c¸c giÊy tê cã liªn quan cña hé gia ®×nh, c¸ nh©n göi ®Õn, CBTD kiÓm tra: + KiÓm tra n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù (ph¶i c tró t¹i ®Þa bµn huyÖn). HoÆc lµ chñ hé hoÆc ngêi ®¹i diÖn. Nh÷ng ngêi nµy ph¶i ®ñ 18 tuæi trë lªn, cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. + KiÓm tra kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®¶m b¶o tr¶ nî trong thêi gian cam kÕt (vèn tù cã, nguån thu ®Ó tr¶ nî). Vèn tù cã cã thÓ b»ng tiÒn, b»ng hiÖn vËt m¸y mãc, nhµ xëng, b»ng søc lao ®éng... NÕu lµ ngêi hëng l¬ng xin vay phôc vô nhu cÇu ®êi sèng ph¶i cã nguån thu æn ®Þnh tõ l¬ng, kh«ng cã nî khã ®ßi hoÆc nî qu¸ h¹n trªn 6 th¸ng t¹i NHNo). + KiÓm tra môc ®Ých xin vay, hé vay ph¶i hîp ph¸p, ®èi tîng xin vay kh«ng bÞ cÊm lu th«ng, cÊm thùc hiÖn. + KiÓm tra tÝnh kh¶ thi, hiÖu qu¶ cña dù ¸n, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh. - X¸c ®Þnh cÇn hay kh«ng cÇn thùc hiÖn ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n. NÕu kh¸ch hµng ph¶i thùc hiÖn biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay, CBTD cã tr¸ch nhiÖm híng dÉn lËp c¸c thñ tôc nh cam kÕt... - Ngoµi viÖc x¸c ®Þnh nî vay (qua m¹ng CIC...) CBTD ph¶i x¸c ®Þnh c¸c kho¶n vay t¹i NHCS, NHTM kh¸c, quü TÝn dông hoÆc vay nÆng l·i (nÕu cã). - §èi víi kho¶n vay trung, dµi h¹n, cÇn ®îc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ dù ¸n trªn c¸c ph¬ng diÖn: + §¸nh gi¸ ph¬ng diÖn kü thuËt (kü thuËt ¸p dông vµo SXKD) + §¸nh gi¸ ph¬ng diÖn thÞ trêng: Nguyªn liÖu, s¶n phÈm, chÊt lîng, th¬ng hiÖu, kh¶ n¨ng tiªu thô, c¹nh tranh... 15 + §¸nh gi¸ ph¬ng diÖn ®éi ngò ngêi lao ®éng vµ ngêi qu¶n lý: sè lîng, tr×nh ®é, c¬ cÊu, c¸c chi phÝ liªn quan... + §¸nh gi¸ ph¬ng diÖn tµi chÝnh: Tæng vèn ®Çu t, vèn tù cã b»ng tiÒn, b»ng tµi s¶n, b»ng søc lao ®éng, vèn xin vay, vèn lu ®éng, doanh thu, lîi nhuËn, nguån tr¶ nî... + §¸nh gi¸ ph¬ng diÖn lîi Ých KT - XH + §¸nh gi¸ tiÒm Èn rñi ro vµ c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa. §Æc biÖt quan t©m nh÷ng tiÒm Èn rñi ro vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nî... * Muèn lµm tèt viÖc ®¸nh gi¸, ph©n tÝch dù ¸n, CBTD ph¶i am hiÓu vÒ kinh tÕ ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh (xuÊt ®Çu t, gi¸ c¶ thÞ trêng, ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn KT -XH). VD: Ta cÇn biÕt xuÊt ®Çu t b×nh qu©n/1ha trång lóa/n¨m XuÊt ®Çu t b×nh qu©n/1s¶n phÈm - Cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó CBTD kiÓm tra ®iÒu kiÖn vay vèn vµ ®¸nh gi¸, ph©n tÝch dù ¸n b»ng ph¬ng ph¸p: + Xuèng hé gia ®×nh kiÓm tra thùc tÕ, ®©y lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc thùc tr¹ng vÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña hé vay. + Dùa vµo tµi liÖu cña kh¸ch hµng göi ®Õn ta ®¸nh gi¸, ph©n tÝch, so s¸nh ®Ó tæng hîp tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. + Th«ng qua c¸c tæ chøc tÝn chÊp ®Þa ph¬ng nh Héi n«ng d©n, Héi CCB, Héi phô n÷... + C¨n cø vµo x¸c nhËn cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ mét sè th«ng tin ë ®Þa bµn. b. KiÓm tra hå s¬ cho vay * CBTD trùc tiÕp kiÓm tra "Hå s¬ ph¸p lý" vµ "Hå s¬ vay vèn" theo c¸c bíc quy ®Þnh. * §èi víi "Hå s¬ ph¸p lý" khi kiÓm tra ta cÇn x¸c ®Þnh nh sau: - Trêng hîp hé vay vèn kh«ng cã CMND cÇn yªu cÇu hé vay vèn thùc hiÖn mét trong c¸c biÖn ph¸p sau: + Lµm ®¬n ®Ò nghÞ nãi râ lý do kh«ng cã CMND, cã d¸n ¶nh vµ cã x¸c nhËn cña UBND x·. + Trªn sæ vay vèn b¾t buéc kh¸ch hµng ph¶i d¸n ¶nh. - §èi víi sæ hé khÈu, t¹i thêi ®iÓm xin vay x¸c ®Þnh ngêi vay ®· t¸ch hé cha nh»m kh¾c phôc sai sãt, ngêi vay ®· ®i ë riªng, t¸ch hé mµ vÉn dïng chung sæ hé khÈu, yªu cÇu lµm giÊy uû quyÒn. 16 - GiÊy ®Ò nghÞ vay vèn: §Ò nghÞ do chÝnh ngêi vay viÕt ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè quy ®Þnh trªn giÊy vµ ký tªn. NÕu ngêi vay kh«ng biÕt viÕt th× cã thÓ nhê ngêi kh¸c viÕt hé, sau khi ®ã ®äc l¹i cho ngêi vay nghe vµ "®iÓm chØ". - Trêng hîp hé vay vèn, c¸ nh©n, tæ hîp t¸c ph¶i cã dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô. CBTD sÏ thÈm ®Þnh vµ lËp b¸o c¸o thÈm ®Þnh. - Hé gia ®×nh, c¸ nh©n vay qua tæ, CBTD ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p c¸c lo¹i giÊy tê nh: biªn b¶n thµnh lËp tæ vay vèn, hîp ®ång lµm dÞch vô... C¨n cø danh s¸ch thµnh viªn vµ giÊy ®Ò nghÞ vay vèn, CBTD phèi hîp víi tæ trëng tæ vay vèn kiÓm tra ®iÓn h×nh hoÆc toµn diÖn ®iÒu kiÖn vay vèn cña tæ viªn kiÓm tra ®iÓn h×nh hoÆc toµn diÖn ®iÒu kiÖn vay vèn cña tæ viªn. - C¸ nh©n vay vèn lµ ngêi hëng l¬ng vay phôc vô nhu cÇu ®êi sèng, ngoµi viÖc kiÓm tra møc l¬ng, tÝnh æn ®Þnh cña l¬ng (hîp ®ång ng¾n h¹n hay dµi h¹n), CBTD kiÓm tra kho¶n thu nhËp kh¸c ngoµi l¬ng. - Hé vay qua doanh nghiÖp, CBTD kiÓm tra xem doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh, x¸c ®Þnh h×nh thøc chuyÓn t¶i vèn ®Ó hé gia ®×nh, c¸c hîp ®ång dÞch vô cung øng vËt t tiÒn vèn, tiªu thô s¶n phÈm. - §èi víi "Hå s¬ vay vèn" CBTD x¸c ®Þnh hé cã ph¶i thùc hiÖn vµ kh«ng ph¶i thùc hiÖn biÖn ph¸p ®¶m b¶o tiÒn vay ®Ó híng dÉn lËp hå s¬ vµ kiÓm tra hå s¬. CBTD ph¶i quan t©m ®èi víi hé vay vèn ph¶i thùc hiÖn biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay lµ ph¶i kiÓm tra "Hå s¬ ®¶m b¶o tiÒn vay". ViÖc kiÓm tra thùc hiÖn theo 2 ph¬ng diÖn: + KiÓm tra thùc tÕ tµi s¶n ®¶m b¶o: x¸c ®Þnh h×nh d¸ng, quy m«, sè lîng, chñng lo¹i, vÞ trÝ, tÝnh chÊt kü thuËt cña TS. §©y lµ bíc c«ng viÖc cùc kú quan träng, nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn vÊn ®Ò an toµn vèn vay. Riªng ®èi víi vÊn ®Ò kü thuËt cña tµi s¶n, CBTD cã thÓ thÈm ®Þnh (nÕu am hiÓu). NÕu kh«ng cã kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh th× tr×nh Ban gi¸m ®èc ®Ó thuª ngêi thÈm ®Þnh. Qua ®ã ®¸nh gi¸ tµi s¶n ®Ó x¸c ®Þnh møc tiÒn vay. + KiÓm tra tÝnh chÊt hîp lÖ, hîp ph¸p cña c¸c lo¹i giÊy tê cã liªn quan ®Õn tµi s¶n dïng lµm ®¶m b¶o. X¸c ®Þnh lo¹i tµi s¶n nµo ph¶i mua b¶o hiÓm, kh¸ch hµng ®îc phÐp khai th¸c c«ng dông hëng lîi tøc. Tµi s¶n nµo ®îc dïng b¶n photocopy ®Ó lu hµnh (Ng©n hµng gi÷ b¶n gèc) giÊy tê ®ã ph¶i do c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp vµ ph¶i cã hiÖu lùc thi hµnh. + KiÓm tra c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý tµi s¶n nÕu ¸p dông biÖn ph¸p b¶o ®¶m tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay (kho tµng, ph¬ng thøc qu¶n lý kho, ph¬ng thøc thanh to¸n khi xuÊt hµng...). 17 + KiÓm tra c¸c gi¶i ph¸p xö lý tµi s¶n nÕu t×nh huèng xÊu nhÊt x¶y ra lµ ph¶i ph¸t m¹i (tµi s¶n ®ã cã dÔ chuyÓn nhîng, mua b¸n, ®é gi¶m gi¸, ph¬ng thøc xö lý tµi s¶n). + VÊn ®Ò tháa thuËn víi ngêi vay vÒ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt dùa vµo gi¸ trÞ thÞ trêng n¬i cã ®Êt lµ mét vÊn ®Ò rÊt "nh¹y c¶m". HoÆc lµ kh«ng lêng ®îc hÕt "Sù biÕn ®éng trong t¬ng lai" hoÆc lµ cã nh÷ng ®éng c¬ kh«ng trong s¸ng, lµnh m¹nh, ®Òu ¶nh hëng trùc tiÕp vµ hËu qu¶ kh«ng nhá ®èi víi chÊt lîng TÝn dông vµ an toµn vèn vay. - NÕu hé vay cÇm cè, thÕ chÊp, b¶o l·nh b»ng giÊy tê cã gi¸ (sæ TK, kú phiÕu ...), CBTD phèi hîp víi kÕ to¸n ®Ó kiÓm tra: + TÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p cña giÊy tê cã gi¸ + Sè d tiÒn göi, tiÒn l·i + Thêi gian cßn l¹i + §èi chiÕu ch÷ ký mÉu, CMT víi ch÷ ký, CMT ngêi vay. 3. §Ò xuÊt kho¶n vay Sau khi ®· kiÓm tra thÈm ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn vay, hå s¬ vay, hå s¬ tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay, nÕu kh«ng cho vay CBTD th«ng b¸o cho kh¸ch hµng. NÕu x¸c ®Þnh hå s¬ vay vèn cã ®ñ c¬ së ®Ó quyÕt ®Þnh cho vay, l·i suÊt cho vay, thêi h¹n cho vay, ph¬ng thøc cho vay. a. X¸c ®Þnh møc tiÒn vay §îc c¨n cø vµo c¸c yÕu tè: + Vèn tù cã tham gia vµo dù ¸n, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh + Gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay hoÆc b¶o l·nh + Tæng nhu cÇu xin vay + Kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî cña kh¸ch hµng + Nguån vèn hiÖn cã cña Ng©n hµng. X¸c ®Þnh ®óng, cho vay ®Çy ®ñ, hîp lý sè tiÒn cÇn vay sÏ gióp cho hé vay vèn sö dông cã hiÖu qu¶, ®é an toµn vèn cao. VD: NÕu x¸c ®Þnh dù ¸n cña hé vay vèn cÇn 50 TriÖu, Ng©n hµng chØ cho vay 30 TriÖu víi l·i suÊt cao h¬n. TÊt yÕu khi cã nguån thu nhËp, hé vay vèn ph¶i tÝnh to¸n ®Ó tr¶ nî kho¶n vay cã l·i suÊt cao h¬n tríc nî Ng©n hµng tr¶ sau. Ngîc l¹i, x¸c ®Þnh dù ¸n vay vèn cña hé cÇn 30 TriÖu. Ng©n hµng cho vay 50 TriÖu, dÉn ®Õn sè tiÒn vît nhu cÇu sÏ sö dông sai môc ®Ých. Mµ khi ®· sö dông sai môc ®Ých th× tiÒm Èn rñi ro rÊt lín. Do vËy, CBTD ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c VTC, gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay vµ tæng nhu cÇu vay vèn ®Ó tÝnh to¸n ®Ò xuÊt møc tiÒn vay. 18 - Thùc tÕ cho ta thÊy ngêi vay vèn hay cã th¸i cùc: + NÕu mét nhu cÇu vay vît qu¸ sè thùc tÕ cÇn vay, phßng ngõa sù c¾t gi¶m hoÆc nÕu vèn tù cã vît sè vèn thùc tÕ ®Ó ®¶m b¶o ®¹t tû lÖ quy ®Þnh cña Ng©n hµng (10%, 20%). + Hay kª khai sè VTC gi¶m ®i ®Ó ®îc vay sè tiÒn lín h¬n (VTC 60% chØ kª khai 25%). + N©ng cao gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay thiÕu c¨n cø khoa häc thùc tÕ ®Ó ®îc vay sè tiÒn tèi ®a cho phÐp (70%, 80%). - Nªn ®Ó tr¸nh thÈm ®Þnh, ®¸nh gi¸ sai tµi s¶n ®Ó quyÕt ®Þnh møc cho vay ta cã c¸ch x¸c ®Þnh møc tiÒn vay nh sau: + Trêng hîp cho vay kh«ng b¶o ®¶m b»ng TS Møc tiÒn vay = Tæng nhu cÇu vèn - Vèn tù cã - Vèn kh¸c + Trêng hîp cho vay cã ®¶m b¶o b»ng TS: ./ §èi víi TS cÇm cè lµ chøng tõ cã gi¸ Møc cho vay tèi ®a = Gèc + L·i (Chøng tõ cã gi¸) - L·i tiÒn vay ph¶i tr¶ ./ §èi víi TS cÇm cè do Ng©n hµng gi÷: Tèi ®a = 70% gi¸ trÞ TS ./ §èi víi TS cÇm cè do kh¸ch hµng gi÷, sö dông hoÆc bªn thø 3 gi÷: Tèi ®a = 70% gi¸ trÞ TS. ./. §èi víi cho vay cã b¶o ®¶m b»ng TS h×nh thµnh tõ vèn vay: Møc cho vay = 70% tæng møc vèn ®Çu t (cã tèi thiÓu 0,3% VTC). = Tæng møc vèn ®Çu t - Møc vèn tù cã (cã VTC vµ gi¸ trÞ ®¶m b¶o) = Tæng møc vèn ®Çu t (cã gi¸ trÞ ®¶m b¶o tiÒn vay b»ng h×nh thøc tèi thiÓu b»ng 30%). - §iÒu ®Æc biÖt quan t©m khi x¸c ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh møc cho vay lµ ph¶i kh¾c phôc ®îc nh÷ng quyÕt ®Þnh chñ quan, thiÕu c¬ së thùc tiÔn. §ã lµ viÖc vËn dông tû lÖ tèi ®a (70%, 50%) cña gi¸ trÞ TS. §Ó x¸c ®Þnh møc cho vay, kh«ng c¨n cø nhu cÇu x¶y ra trong t¬ng lai (gi¸ trÞ TS thÕ chÊp gi¶m thÊp do nhiÒu nguyªn nh©n). T©m lý kh¸ch hµng vµ CBTD chñ quan sÏ dïng ph¬ng ph¸p lÊy gi¸ trÞ TS thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh tû lÖ tèi ®a cho phÐp ®Ó x¸c ®Þnh møc xin vay, cho vay. - §èi víi mét dù ¸n, ph¬ng ¸n tæng hîp, võa cã ®èi tîng vay vèn ng¾n h¹n, võa cã ®èi tîng vay vèn trung h¹n, CBTD ph¶i tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh nhu cÇu cho tõng lo¹i. 19 - Kh¸ch hµng cã tÝn nhiÖm (xÕp lo¹i A) kh¸ch hµng lµ hé s¶n xuÊt, n«ng l©m - ng nghiÖp, vay vèn kh«ng ph¶i b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n, nÕu VTC tham gia vµ x¸c ®Þnh møc cho vay phï hîp kh¶ n¨ng tr¶ nî. §Ó xÕp lo¹i kh¸ch hµng A ph¶i theo dâi kh¸ch hµng trong 2 n¨m vÒ qu¸ tr×nh tr¶ nî. §Ó xÕp lo¹i kh¸ch hµng A, CBTD ph¶i theo dâi kh¸ch hµng trong 2 n¨m qu¸ tr×nh tr¶ nî. b. L·i suÊt cho vay ¸p dông l·i suÊt do Tæng gi¸m ®èc NHNo&PTNT ViÖt Nam (l·i suÊt hiÖn thêi ®îc ¸p dông tr×nh bµy ë trªn). c. Thêi h¹n cho vay X¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay phï hîp chu kú ph¸t triÓn cña c©y, con, sù lu©n chuyÓn cña vËt t hµng ho¸, kh¶ n¨ng tr¶ nî, sù tháa thuËn cña ngêi vay lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh c¬ b¶n ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn vay, ®é an toµn vµ chÊt lîng TÝn dông. NÕu ta chñ quan, tuú tiÖn ¸p ®Æt thêi h¹n cho vay tu©n thñ theo thÓ lÖ sÏ lµm cho rñi ro, d nî qu¸ h¹n nhiÒu... Muèn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®îc thêi h¹n cho vay, CBTD ph¶i: + KiÓm tra, x¸c ®Þnh ®èi tîng cho vay + KiÓm tra, x¸c ®Þnh nguån thu nhËp (lîi nhu©n, l¬ng, thu kh¸c...) + Chøng minh ®îc sù tháa thuËn - ®Ò xuÊt cña ngêi vay cã phï hîp víi thùc tiÔn kh«ng. + C¨n cø vµo sù chØ ®¹o cña tõng thêi kú vµ tÝnh chÊt cña nguån vèn (theo quy ®Þnh cña NHNo&PTNT ViÖt Nam ®îc phÐp dïng 100% nguån vèn tiÒn göi trªn 12 th¸ng vµ 30% nguån tiÒn göi díi 12 th¸ng ®Ó cho vay trung h¹n, NHNo&PTNT ViÖt Nam quy ®Þnh chØ tiªu d nî trung h¹n 45%/tæng d nî (®©y lµ chØ tiªu b¾t buéc). Thêi h¹n cho vay: Lµ kho¶ng thêi gian ®îc tÝnh tõ khi kh¸ch hµng b¾t ®Çu nhËn vèn vay cho ®Õn thêi ®iÓm tr¶ hÕt nî gèc vµ l·i vèn vay ®· tháa thuËn trong H§TD. Tæng møc tiÒn cho vay Thêi h¹n cho vay tèi ®a = Lîi nhuËn + KhÊu hao + Nguån kh¸c Ph©n kú tr¶ nî: Kh«ng ph¶i kho¶n vay nµo còng cho vay vµ ph©n kú tr¶ nî ®Òu ®Æn 3 th¸ng, 6 th¸ng, 12 th¸ng... mµ ph¶i ph©n tÝch x¸c ®Þnh kho¶n thu, thêi ®iÓm ngêi vay cã thu nhËp ®Ó ph©n kú tr¶ nî. + NÕu cho vay theo h¹n møc: Th× ph¶i dùa vµo kú thu ho¹ch cña s¶n phÈm, kinh doanh tæng hîp th× lùa chän s¶n phÈm cã chu kú kinh doanh dµi nhÊt hoÆc chiÕm tû träng chñ yÕu ®Ó x¸c ®Þnh thêi h¹n nhng kh«ng qu¸ 12 th¸ng. 20