NGHI£N CøU Xö Lý N¦íC TH¶I TËP TRUNG LµNG NGHÒ TRIÒU KHóC
B»NG C¤NG NGHÖ WETLANDS §èI VíI DßNG CH¶Y §øNG
TrÞnh Xu©n B¸u
Bé m«n Kü thuËt M«i tr−êng
ViÖn Khoa häc vμ M«i tr−êng Giao th«ng
Tãm t¾t: Nghiªn cøu xö lý n−íc th¶i tËp trung lμng nghÒ TriÒu Khóc b»ng c«ng nghÖ
wetlands ®èi víi dßng ch¶y ®øng ®· cho nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ thi. HiÖu qu¶ xö lý COD ®¹t 85,3%,
BOD5 ®¹t 83,2% vμ NH4-N ®¹t 53%. KÕt qu¶ nμy më ra mét h−íng ¸p dông c«ng nghÖ th©n
m«i tr−êng trong xö lý n−íc th¶i lμng nghÒ tËp trung cña n−íc ta…
Summary: Research on Trieukhuc traditional village’s centralized wastewater treatment
by vertical flow constructed wetland technology gave some feasible results. Removal efficiency
of COD, BOD5 and N-NH4 were achieved 85,3%, 83,2% and 53%. These results direct a way
that applies environment-friendly technology in treating centralized wastewater of traditional
villages in Vietnam.
I. §ÆT VÊN §Ò
CT 2
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc kÕt hîp víi nhu cÇu sö dông n−íc trong
sinh ho¹t cña con ng−êi ngµy mét t¨ng, lµm ph¸t sinh ra mét l−îng n−íc th¶i lín. N−íc th¶i sinh
ho¹t t¹i ë c¸c khu vùc d©n c− ®« thÞ, n«ng th«n vµ c¸c lµng nghÒ phÇn lín ch−a ®−îc xö lý hoÆc
xö lý ch−a ®óng quy c¸ch, ch−a ®¹t yªu cÇu x¶ th¶i ra m«i tr−êng. Do vËy ®· g©y « nhiÔm m«i
tr−êng n−íc, lµm l©y lan bÖnh tËt vµ ¶nh h−ëng ®Õn søc kháe céng ®ång.
T¹i c¸c lµng nghÒ, « nhiÔm m«i tr−êng n−íc ®· vµ ®ang lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc. Theo kÕt
qu¶ ph©n tÝch cña ViÖn khoa häc vµ c«ng nghÖ m«i tr−êng (§¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi) th×
100% mÉu n−íc th¶i ë c¸c lµng nghÒ ®Òu v−ît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp. HÇu hÕt c¸c hé nghÒ
ch−a cã hÖ thèng xö lý n−íc th¶i s¶n xuÊt, c¸c lµm nghÒ ch−a cã hÖ thèng xö lý n−íc th¶i tËp
trung nªn møc ®é « nhiÔm ngµy cµng trë nªn nghiªm träng.
Wetland lµ c«ng nghÖ xö lý n−íc th¶i b»ng viÖc ¸p dông c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, th©n thiÖn
víi m«i tr−êng trong qu¸ tr×nh xö lý. C«ng nghÖ nµy ®¹t hiÖu qu¶ xö lý cao, chi phÝ thÊp vµ æn
®Þnh,… T¹i ViÖt Nam, c«ng nghÖ nµy cßn míi mÎ vµ Ýt ®−îc biÕt ®Õn. Tuy nhiªn, ®©y lµ c«ng
nghÖ rÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ - tù nhiªn t¹i n−íc ta.
HÖ thèng xö lý n−íc th¶i b»ng c«ng nghÖ wetland bao gåm mét b·i läc trång c©y
(constructed wetland). Cã hai lo¹i b·i läc th−êng ®−îc ¸p dông lµ b·i läc trång c©y ngËp n−íc
vµ b·i läc trång c©y dßng ch¶y ngÇm víi dßng ch¶y ngang hoÆc ch¶y ®øng.
Trong c¸c lo¹i b·i läc trång c©y nªu trªn, b·i läc ngÇm trång c©y dßng ch¶y ®øng cã nhiÒu
−u ®iÓm nh− hiÖu qu¶ xö lý cao (®Æc biÖt lµ c¸c chÊt dinh d−ìng trong n−íc), dÔ ph©n bè vËt
liÖu läc, lo¹i bá ®−îc c¸c vi sinh vËt g©y bÖnh trong n−íc th¶i, tèn Ýt diÖn tÝch cho hÖ thèng xö
lý… Nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy chØ lµ ph¶i t¹o ra sù chªnh lÖch vÒ gradient dßng ch¶y.
ChÝnh v× vËy, b·i läc trång c©y dßng ch¶y ®øng ®−îc lùa chän ®Ó nghiªn cøu thö nghiÖm xö lý
n−íc th¶i tËp trung lµng nghÒ TriÒu Khóc, Hµ Néi.
II. HIÖN TR¹NG N¦íC TH¶I TËP TRUNG LμNG NGHÒ TRIÒU KHóC
Lµng nghÒ TriÒu Khóc (x· T©n TriÒu, quËn Thanh Tr×, Hµ Néi) lµ mét trong nh÷ng lµng
nghÒ cã nhiÒu nghÒ thñ c«ng nhÊt hiÖn nay ë Hµ Néi. C¸c nghÒ chÝnh cña lµng nh− lµm chØ may
v¸, t¸i chÕ nhùa, nhuém v¶i, lµm chæi l«ng gµ, lµm cÇu l«ng, lµm chØ v¾t sæ, may m¸y, nhÆt r¸c,
thu mua phÕ liÖu, dÖt v¶i, t¸i chÕ ®å phÕ liÖu s¾t, ®ång, ... Do ®ã, tÝnh chÊt n−íc th¶i tËp trung
cña lµng nghÒ t−¬ng ®èi phøc t¹p.
T¹i c¸c m−¬ng, r·nh tho¸t n−íc hoÆc l−u vùc chøa n−íc, møc ®é « nhiÔm rÊt nÆng nÒ, mµu
n−íc ®Òu chuyÓn sang ®en kÞt. HÇu hÕt nguån n−íc ®Òu lµ n¬i x¶ th¶i cña c¸c thïng n−íc röa
phÕ th¶i. Tr−íc ®©y, khi cßn ao hå th× ng−êi ta mang ra ®ã ®Ó röa, b©y giê, khi c¸c l−u vùc n−íc
bÞ « nhiÔm hoÆc c¹n kh« th× ng−êi ta sö dông n−íc giÕng khoan hoÆc n−íc m¸y ®Ó röa trùc tiÕp
c¸c lo¹i phÕ th¶i. Sau ®ã, n−íc th¶i Êy l¹i ®−îc ®æ xuèng c¸c cèng r·nh tho¸t n−íc ngay c¹nh
nhµ vµ ®æ vµo c¸c l−u vùc n−íc chung cña lµng. KÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng nguån n−íc th¶i
tËp trung cho thÊy c¸c chØ tiªu COD, BOD5, NH4-N ®Òu v−ît qu¸ TCCP nhiÒu lÇn (b¶ng 1).
B¶ng 1. ChÊt l−îng n−íc th¶i tËp trung lμng nghÒ TriÒu Khóc (Khu vùc ao lμng)
STT
ChØ tiªu
§¬n vÞ
Gi¸ trÞ
TCVN 5942: 1995 (cét B)
1
pH
-
6,52
5,5 ÷ 9
2
COD
mg/l
156
35
3
BOD5
mg/l
95
25
4
SS
mg/l
55
80
5
NH4-N
mg/l
1,81
1
CT 2
N−íc th¶i trong t¸i chÕ nhùa lµ nguån n−íc g©y « nhiÔm nhÊt cña lµng nghÒ. Nhùa th¶i
®−îc ®−a vµo m¸y röa, råi nghiÒn nªn toµn bé n−íc th¶i nguyªn liÖu bÈn vµ ®éc h¹i x¶ th¼ng
xuèng hÖ thèng cèng tho¸t n−íc c«ng céng vµ ®i vµo hÖ thèng ao, hå chøa n−íc th¶i tËp trung.
¦íc tÝnh l−îng n−íc th¶i do qu¸ tr×nh xay nhùa cña lµng nghÒ lµ 3.900 ÷ 4.000 m3 n−íc/ngµy.
III. PH¦¥NG PH¸P Xö Lý
Nhãm nghiªn cøu ®· tiÕn hµnh x©y dùng m« h×nh thÝ nghiÖm xö lý n−íc th¶i tËp trung lµng
nghÒ TriÒu Khóc b»ng b·i läc ngÇm trång c©y dßng ch¶y th¼ng ®øng. M« h×nh bao gåm ba bÓ
thÝ nghiÖm (h×nh 1).
BÓ 1 chøa n−íc th¶i s¬ cÊp lÊy trùc tiÕp tõ nguån n−íc th¶i tËp trung cña lµng nghÒ (ao
lµng), bÓ lµ 1 thïng xèp kÝch th−íc 40 x 50 x 40 (cm), trong bÓ nµy kÕt hîp th¶ bÌo c¸i. BÓ 2 lµ
bÓ tiÕp nhËn n−íc th¶i xö lý s¬ cÊp tõ bÓ 1, bÓ bÓ lµ 1 thïng xèp kÝch th−íc 40 x 50 x 40 (cm),
trong bÓ gåm cã c¸c líp vËt liÖu läc vµ cá lång vùc, t¹i ®©y n−íc th¶i ®−îc xö lý nhê b·i läc
trång c©y ngËp n−íc víi dßng ch¶y th¼ng ®øng. BÓ 3 lµ bÓ tiÕp nhËn n−íc th¶i sau khi ®· qua
xö lý ë bÓ 2, bÓ lµ 1 thïng xèp kÝch th−íc 40 x 50 x 40 (cm), t¹i ®©y n−íc sÏ ®−îc tiÕp tôc l¾ng
theo thêi gian l−u cña n−íc trong bÓ.
bÌo c¸i
MÆt b»ng m¸i läc
N−íc sau xö lý
bÓ 1
bÓ 2
bÓ 3
H×nh 1. S¬ ®å m« h×nh hÖ thèng xö lý
CT 2
VËt liÖu läc trong bÓ 2 ®−îc lùa chän bao gåm ®¸, ®¸ d¨m vµ c¸t. Thùc vËt lùa chän trong
thÝ nghiÖm lµ BÌo c¸i vµ Cá lång vùc. BÌo c¸i (Pistia stratiotes L.) lµ mét lo¹i c©y nhá sèng næi
trªn mÆt n−íc, kh«ng thÊy th©n, l¸ mäc thµnh hoa thÞ quanh gèc, hoa nhá, mµu n©u tr¾ng nh¹t
(h×nh 2). §©y lµ loµi thùc vËt thÝch nghi cao víi m«i tr−êng, søc sèng m¹nh mÏ, cã bé rÔ dµi vµ
ph¸t triÓn m¹nh. Do n−íc th¶i tËp trung lµng nghÒ TriÒu Khóc b¾t nguån tõ nhiÒu lo¹i h×nh s¶n
xuÊt nªn lùa chän bÌo c¸i trong thÝ nghiÖm nµy v× rÔ bÌo cã kh¶ n¨ng hÊp thô kim lo¹i nÆng, c¸c
cÆn bÈn h÷u c¬ trong n−íc. Cá lång vùc (Echinochloa crusgalli) lµ lo¹i c©y cã h×nh d¹ng gièng
c©y lóa, ®©y lµ lo¹i c©y cã bé rÔ chïm lín, kh¸ phæ biÕn vµ ph©n bè réng kh¾p trong c¶ n−íc
(h×nh 3). Do loµi thùc vËt nµy cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng m¹nh mÏ, nªn sö dông dÔ dµng trong
viÖc trång trong ®iÒu kiÖn n−íc « nhiÔm vµ tham gia vµo qu¸ tr×nh hÊp thô c¸c chÊt h÷u c¬ trong
n−íc th¶i.
H×nh 2. BÌo c¸i trong thÝ nghiÖm
H×nh 3. Cá lång vùc trong thÝ nghiÖm
Qu¸ tr×nh xö lý (chÕ ®é vËn hµnh thÝ nghiÖm) gåm 3 b−íc vµ ®−îc m« t¶ nh− sau:
* B−íc 1: N−íc sau khi lÊy vÒ ®−îc ®æ vµo bÓ 1 ®Ó l¾ng sau 5 ngµy. Môc ®Ých cña c«ng
viÖc nµy lµ ®Ó lµm l¾ng c¸c cÆn l¬ löng trong n−íc vµ nhê bÌo c¸i cã kh¶ n¨ng hÊp thô mét sè
kim lo¹i nÆng vµ c¸c chÊt l¬ löng trong n−íc.
* B−íc 2: N−íc th¶i chñ yÕu ®−îc xö lý ë bÓ 2. N−íc sÏ ®−îc hÖ thèng rÔ c©y hÊp thô c¸c
chÊt h÷u c¬, kim lo¹i, kho¸ng cã trong n−íc. N−íc ®−îc ch¶y theo ph−¬ng th¼ng ®øng khi ®i tõ
trªn bÒ mÆt bÓ xuèng ®¸y bÓ qua c¸c líp vËt liÖu läc sÏ ®−îc c¸c vi sinh vËt trªn bÒ mÆt vËt liÖu
xö lý th«ng qua viÖc ph©n huû vµ hÊp thô c¸c chÊt th¶i ®ång thêi n−íc th¶i sÏ ®−îc läc qua c¸c
líp c¸t, ®¸.
* B−íc 3: N−íc ®−îc xö lý ë bÓ hai sÏ ®−îc th¸o xuèng bÓ ba mét c¸ch liªn tôc. N−íc ®−îc
l−u ë ®©y tr−íc khi x¶ th¶i ra m«i tr−êng.
Qu¸ tr×nh lÊy mÉu vµ ph©n tÝch mÉu: MÉu n−íc th¶i ®−îc lÊy trùc tiÕp tõ ao lµng (n¬i c¸c
nguån th¶i ®æ vÒ) ®Ó tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. C¸c mÉu n−íc th¶i trong qu¸ tr×nh xö lý vµ sau xö lý
®−îc lÊy t¹i bÓ 1 vµ sau bÓ 3. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch gåm pH, SS, COD, BOD5, NH4-N. Ph−¬ng
ph¸p lÊy mÉu, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n vµ ph©n tÝch mÉu ®−îc ¸p dông theo TCVN.
IV. KÕT QU¶ NGHI£N CøU
KÕt qu¶ lÊy mÉu vµ ph©n tÝch mÉu n−íc th¶i trong qu¸ tr×nh lµm thÝ nghiÖm ®−îc thÓ hiÖn
t¹i b¶ng 2 d−íi ®©y:
B¶ng 2. ChÊt l−îng n−íc th¶i vμ kh¶ n¨ng xö lý cña hÖ thèng thÝ nghiÖm
CT 2
Gi¸ trÞ
TT
ChØ tiªu
Tr−íc xö lý
Xö lý t¹i bÓ 1
N−íc sau xö lý
TCVN 5942:
1995 (cét B)
§¬n vÞ
1
pH
-
6,52
6,50
6,51
5,5 ÷ 9
2
COD
mg/l
156
62
23
35
3
BOD5
mg/l
95
43
16
25
4
SS
mg/l
55
26
5
80
5
NH4-N
mg/l
1,81
1,63
0,85
1
Tõ b¶ng 2, chóng t«i nhËn thÊy c¸c chØ tiªu pH vµ SS tr−íc vµ sau xö lý ®Òu n»m trong giíi
h¹n TCVN 5942: 1995 (cét B). Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh xö lý còng cho thÊy nång ®é c¸c chÊt r¾n l¬
löng gi¶m rÊt m¹nh, tõ 55 mg/l tr−íc xö lý xuèng cßn 26 mg/l t¹i bÓ 1 vµ 5 mg/l sau xö lý. KÕt
qu¶ nµy cho thÊy, hiÖu qu¶ xö lý SS cña hÖ thèng thÝ nghiÖm rÊt kh¶ thi, hiÖu qu¶ xö lý ®¹t tíi
91%.
* HiÖu qu¶ xö lý COD: Víi nång ®é COD ®Çu vµo lµ 156 mg/l, v−ît qu¸ TCCP gÇn 4,5 lÇn.
¸p dông thêi gian l−u 5 ngµy vµ qu¸ tr×nh hÊp thô c¸c chÊt « nhiÔm cña bÌo c¸i, t¹i bÓ 1 nång
®é COD gi¶m xuèng cßn 62 mg/l. Sau khi xö lý b»ng b·i läc ngÇm trång c©y dßng th¼ng ®øng
víi c¸c líp vËt liÖu trong hÖ thèng, nång ®é COD cuèi cïng lµ 23 mg/l, thÊp h¬n TCCP vµ ®¹t
tiªu chuÈn x¶ th¶i. HiÖu qu¶ xö lý COD cña hÖ thèng ®¹t 85,3%. HiÖu qu¶ xö lý COD cña thÝ
nghiÖm ®−îc thÓ hiÖn t¹i h×nh 4.
* HiÖu qu¶ xö lý BOD5: Nång ®é BOD5 ®Çu vµo lµ 95 mg/l, v−ît qu¸ TCCP 3,8 lÇn. Víi thêi
gian l−u vµ qu¸ tr×nh hÊp thô c¸c chÊt « nhiÔm cña bÌo c¸i. T¹i bÓ 1, nång ®é BOD5 gi¶m xuèng
cßn 43 mg/l. Sau khi xö lý b»ng b·i läc ngÇm trång c©y dßng th¼ng ®øng víi c¸c líp vËt liÖu
trong hÖ thèng, nång ®é BOD5 cuèi cïng lµ 16 mg/l, thÊp h¬n TCCP vµ ®¹t tiªu chuÈn x¶ th¶i.
HiÖu qu¶ xö lý BOD5 cña hÖ thèng ®¹t 83,2%. HiÖu qu¶ xö lý BOD5 cña thÝ nghiÖm ®−îc thÓ
hiÖn t¹i h×nh 5. Nh− vËy, còng nh− COD, kh¶ n¨ng xö lý BOD5 cña hÖ thèng thÝ nghiÖm lµ rÊt
kh¶ thi.
180
Nồng độ BOD5 (mg/l)
Nồng độ COD (mg/l)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Trước xử lý
Tại modun 1
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Trước xử lý
Sau xử lý
Nồng độ COD
TCVN 5942:1995
H×nh 4. HiÖu qu¶ xö lý COD trong thÝ nghiÖm
Sau xử lý
Nồng độ BOD5
TCVN 5942:1995
H×nh 5. HiÖu qu¶ xö lý BOD5 trong thÝ nghiÖm
* HiÖu qu¶ xö lý NH4-N: Nång ®é NH4-N ®Çu vµo lµ 1,81 mg/l. MÆc dï vÉn v−ît qu¸ TCCP
1,8 lÇn, nh−ng nång ®é NH4-N kh«ng qu¸ cao so víi c¸c nguån n−íc th¶i lµng nghÒ kh¸c. Víi
thêi gian l−u vµ qu¸ tr×nh hÊp thô c¸c chÊt « nhiÔm t¹i bÓ 1, nång ®é NH4-N gi¶m xuèng cßn
1,63 mg/l. Sau khi xö lý b»ng b·i läc ngÇm trång c©y dßng th¼ng ®øng víi c¸c líp vËt liÖu trong
hÖ thèng, nång ®é NH4-N cuèi cïng lµ 0,85 mg/l, thÊp h¬n TCCP vµ ®¹t tiªu chuÈn x¶ th¶i. HiÖu
qu¶ xö lý NH4-N cña hÖ thèng ®¹t 53%. HiÖu qu¶ xö lý NH4-N cña thÝ nghiÖm ®−îc thÓ hiÖn t¹i
h×nh 5. Nh− vËy, so víi COD vµ BOD5, kh¶ n¨ng xö lý NH4-N cña hÖ thèng thÝ nghiÖm lµ kÐm
h¬n nh−ng vÉn ®¹t ®−îc tÝnh kh¶ thi cao.
Nồng độ NH4-N (mg/l)
CT 2
Tại modun 1
Thời gian
Thời gian
2
1.8
1.6
1.4
1.2
1
0.8
0.6
0.4
0.2
0
Trước xử lý
Tại modun 1
Sau xử lý
Thời gian
Nồng độ NH4-N
TCVN 5942:1995
H×nh 6. HiÖu qu¶ xö lý NH4-N trong thÝ nghiÖm
V. KÕT LUËN
- Tõ c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy n−íc th¶i tËp trung t¹i ao cña lµng nghÒ TriÒu Khóc cã
mét sè chØ tiªu nh− COD, BOD5, NH4-N cao gÊp nhiÒu lÇn TCVN 5942-1995.
- ¸p dông c«ng nghÖ Wetland ®èi víi dßng ch¶y ®øng ®Ó xö lý n−íc th¶i cho thÊy, nång ®é
c¸c chØ tiªu COD, BOD5, NH4-N ®· gi¶m ®i rÊt nhiÒu so víi ban ®Çu. N−íc th¶i ra m«i tr−êng
®Òu ®¹t TCVN 5942-1995. HiÖu qu¶ xö lý ®èi víi COD ®¹t 85,3%, ®èi víi BOD5 ®¹t 83,2% vµ
NH4-N ®¹t 53%.
- Nghiªn cøu ¸p dông c«ng nghÖ Wetland ®èi víi dßng ch¶y ®øng ®Ó xö lý n−íc th¶i tËp
trung t¹i ao cña lµng nghÒ TriÒu Khóc b−íc ®Çu thu ®−îc c¸c kÕt qu¶ rÊt kh¶ thi. Tuy nhiªn, do
thêi gian thÝ nghiÖm ch−a nhiÒu, sè l−îng mÉu ph©n tÝch cßn Ýt nªn ®é tin cËy ch−a cao. Do vËy,
cÇn ph¶i thùc hiÖn nhiÒu nghiªn cøu tiÕp theo ®Ó hoµn thiÖn thªm qui tr×nh c«ng nghÖ nh»m ¸p
dông vµo thùc tiÔn.
Tµi liÖu tham kh¶o
[1]. NguyÔn ViÖt Anh. Nghiªn cøu xö lý n−íc th¶i b»ng b·i läc ngÇm trång c©y dßng ch¶y th¼ng ®øng
(Vertical Flow Constructed Wetland) ¸p dông trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam, B¸o c¸o khoa häc t¹i Héi nghÞ M«i
tr−êng toµn quèc, Hµ Néi, 2005.
[2]. NguyÔn ViÖt Anh. Xö lý n−íc th¶i sinh ho¹t b»ng b·i läc ngÇm trång c©y dßng ch¶y th¼ng ®øng trong ®iÒu
kiÖn ViÖt Nam, T¹p chÝ B¶o vÖ M«i tr−êng (ISSN 0868-3301), sè 80, 2006.
[3]. Kû yÕu Héi th¶o khoa häc: B·i läc trång c©y xö lý n−íc th¶i, Trung t©m kü thuËt m«i tr−êng ®« thÞ vµ
khu c«ng nghiÖp, Tr−êng §¹i häc X©y dùng, 2006.
[4]. TrÇn V¨n Nh©n, Ng« ThÞ Nga. Gi¸o tr×nh c«ng nghÖ xö lý n−íc th¶i. Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc vµ Kü
thuËt, 1999.
[5]. TrÇn HiÕu NhuÖ, NguyÔn ViÖt Anh, TrÇn §øc H¹ vμ nh÷ng ng−êi kh¸c:. Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c m«
h×nh tho¸t n−íc vµ xö lý n−íc th¶i ph©n t¸n cho c¸c ®« thÞ lo¹i 3, 4, 5 cña ViÖt Nam, §Ò tµi QLNN vÒ
BVMT. Bé TN&MT - Bé GD&§T, 2002.
[6]. Donald S. Brown et al. (2000), Constructed Wetlands Treatment of Municipal Wastewaters, USEPANRMRL, September 2000.
[7]. P. F. Cooper, G. D. Job et al. (1996), Reed beds & constructed wetlands, Arc plc., Swidon, SN5 8 YF.
[8]. Moshiri, G. A. (ed.). Constructed wetlands for water quality improvement, CRC Press, Boca Raton, FL,
1993.
[9]. Hammer, D. A. (ed.). Constructed wetlands for wastewater treatment: municipal, Industrial and
Agricultural, Lewis Publishers, Chelsea, MI, 1989.
[10]. USDA – USEPA. A Handbook of constructed wetlands, a guide to creating wetlands, 1994.
[11]. USEPA. Constructed wetlands treatment of municipal wastewater, Ohio 45268, September, 2000.
[12]. USEPA. Constructed wetlands for wastewater treatment and wildlife habitat, Case study, 832-R9,
September, 2003¡
CT 2
- Xem thêm -
.PDF 
6 
248 
85 
