Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Nghiên cứu về luật thuế bảo vệ môi trƣờng ở việt nam – thực tiễn áp dụng và giải...

Tài liệu Nghiên cứu về luật thuế bảo vệ môi trƣờng ở việt nam – thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện

.PDF
112
2097
91

Mô tả:

Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA LUẬT BỘ MÔN LUẬT THƢƠNG MẠI --------◄♣►--------- LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT KHÓA 36 (2010 – 2014 ) ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU VỀ LUẬT THUẾ BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG Ở VIỆT NAM – THỰC TIỄN ÁP DỤNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: TS: LÊ THỊ NGUYỆT CHÂU NGUYỄN THỊ CẨM GIANG MSSV:5106043 Lớp: Luật Thƣơng Mại 2 – K36 Tháng 5/2013 Cần thơ, tháng 5/2014 GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện MỤC LỤC ---◄♣►--LỜI NÓI ĐẦU............................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Phạm vi nghiên cứu......................................................................................... 3 4. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................ 3 5. Cơ cấu luận văn............................................................................................... 4 CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ PHÁP LUẬT THUẾ BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG Ở VIỆT NAM ........................................................................... 5 1.1. Giới thiệu về Luật thuế bảo vệ môi trƣờng .................................................... 5 1.1.1. Mục tiêu, yêu cầu của Luật thuế bảo vệ môi trường hiện hành ...................... 5 1.1.1.1. Mục tiêu........................................................................................................ 5 1.1.1.2. Yêu cầu ......................................................................................................... 6 1.1.2. Bố cục của Luật thuế bảo vệ môi trường ....................................................... 8 1.1.3. Các yếu tố chi phối đến sự ra đời của Luật thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam .............................................................................................................. 8 1.1.3.1. 1.1.3.2. 1.1.3.3. 1.1.3.4. Yếu tố chính trị ............................................................................................. 8 Yếu tố kinh tế ............................................................................................. 10 Yếu tố xã hội............................................................................................... 13 Các yếu tố khác ........................................................................................... 15 1.2. Lí luận chung về Thuế bảo vệ môi trƣờng ................................................... 17 1.2.1. Khái niệm, vai trò của Thuế bảo vệ môi trường........................................... 17 1.2.1.1. Khái niệm ................................................................................................... 17 1.2.1.2. Vai trò......................................................................................................... 18 1.2.2. Các quy định chung về Thuế bảo vệ môi trường hiện hành ......................... 19 1.2.2.1. Những quy định chung về đối tượng và phạm vi áp dụng Thuế bảo vệ môi trường ......................................................................................................... 19 1.2.2.1.1. Phạm vi áp dụng ......................................................................................... 19 1.2.2.1.2. Đối tượng chịu thuế ................................................................................... 19 GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện 1.2.2.1.3. Đối tượng không chịu thuế......................................................................... 25 1.2.2.1.4. Người nộp thuế .......................................................................................... 26 1.2.2.2. Cách tính Thuế bảo vệ môi trường ............................................................. 27 1.2.2.2.1. Căn cứ tính thuế......................................................................................... 27 1.2.2.2.2. Phương pháp tính thuế ............................................................................... 28 1.2.2.2.3. Biểu khung thuế ......................................................................................... 28 1.2.2.3. Khai thuế, thời điểm tính thuế, nộp thuế và hoàn thuế bảo vệ môi trường .. 35 1.2.2.3.1. Khai thuế, tính thuế, nộp thuế .................................................................... 35 1.2.2.3.2. Thời điểm tính thuế.................................................................................... 40 1.2.2.3.3. Hoàn thuế .................................................................................................. 40 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ VẤN ĐỀ QUẢN LÝ THU VÀ NỘP THUẾ BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG Ở VIỆT NAM .......................................................... 42 2.1. Ưu và nhược điểm của của pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam so với các nước trong khu vực ............................................................................. 42 2.1.1. Ưu điểm .......................................................................................................... 42 2.1.2. Nhược điểm .................................................................................................... 46 2.2. Khái quát tình hình thực hiện các quy định pháp luật về nộp và thu thuế bảo vệ môi trƣờng ở Việt Nam trong thời gian qua .................................... 50 2.2.1. Ý thức của các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình trong việc việc chấp hành nghĩa vụ nộp thuế bảo vệ môi trường ............................................................................. 50 2.2.2. Trách nhiệm của cơ quan Nhà nước trong việc thu thuế bảo vệ môi trường ..... 52 2.2.3. Thủ tục thực hiện việc nộp và thu thuế bảo vệ môi trường .............................. 54 2.3. Đánh giá thực trạng thu và nộp thuế bảo vệ môi trƣờng ở Việt Nam thời gian qua ......................................................................................................... 60 2.3.1. Vấn đề thu..................................................................................................... 60 2.3.1.1. Thành quả đạt được ....................................................................................... 60 2.3.1.2. Tồn tại và nguyên nhân ................................................................................. 62 2.3.2. Vấn đề nộp .................................................................................................... 64 2.3.2.1. Thành quả đạt được ....................................................................................... 64 2.3.2.2. Tồn tại và nguyên nhân ................................................................................. 66 GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ THUẾ BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG Ở VIỆT NAM................................................................ 68 3.1. Tìm hiểu pháp luật về thuế bảo vệ môi trƣờng của một số nƣớc trên thế giới ................................................................................................................................. 68 Sự cần thiết và yêu cầu hoàn thiện các quy định về thuế bảo vệ môi trƣờng ở Việt Nam ..................................................................................................... 71 3.1.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện các quy định về thuế bảo vệ môi trường ở Việt 3.1. Nam ................................................................................................................ 71 3.1.2. Yêu cầu hoàn thiện các quy định về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam ........ 73 3.2. Một số đề xuất về giải pháp hoàn thiện các quy định về thuế bảo vệ môi trƣờng ............................................................................................................ 75 3.2.1. Hoàn thiện pháp luật về thuế bảo vệ môi trường hiện nay ............................... 75 3.2.2. Điều chỉnh mức thuế suất đối với một số đối tượng chịu thuế ......................... 76 3.2.3. Tăng cường công tác truyền thông, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật thuế bảo vệ môi trường ........................................................................................... 78 3.2.4. Đẩy mạnh công tác của các cán bộ và cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường ............................................................................................................. 80 3.2.5. Chú trọng công tác thanh tra thuế .................................................................... 85 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 89 GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện LỜI MỞ ĐẦU ---◄♣►--1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam đã và đang từng bước trên con đường Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa Đất Nước gắn liền với định hướng xây dựng một nền kinh tế Xã hội chủ nghĩa bền vững và ổn định, không ngừng mở rộng mối quan hệ hợp tác với nhiều quốc gia trên thế giới nhằm mục đích hòa bình, hữu nghị và cùng phát triển trên tất cả mọi lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội và bảo vệ môi trường. Trong xu thế hội nhập đó, Chính phủ Việt Nam đã kí kết rất nhiều văn bản kể từ khi hội nghị quốc tế về “Môi trường con người” đầu tiên của Liên hợp quốc được tổ chức năm 1972 tại Thụy Điển đã thông qua bản kế hoạch hành động về môi trường và khuyến nghị thành lập chương trình môi trường của Liên hợp quốc (UNEP) và sau Hội nghị thượng đỉnh Rio 92 (Braxin) đặt vấn đề môi trường trong mối liên kết với các hoạt động của con người theo quan điểm “bảo vệ môi trường và phát triển bền vững”, điển hình như: Công ước Basel về kiểm soát việc vận chuyển qua biên giới chất thải độc hại và việc loại bỏ chúng (13/5/1995); công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu 1992 (16/11/1994); công ước về đa dạng sinh học 1992 (16/11/1994)…Trong đó, vấn đề hạn chế ô nhiễm môi trường đã và đang trở thành mục tiêu ngày càng quan trọng trong chiến lược phát triển của các quốc gia trên thế giới, đặc biệt nó có ảnh hưởng rất lớn đến sự ổn định và bền vững đối với những nước đang phát triển. Tuy nhiên đây là một vấn đề hết sức phức tạp đòi hỏi phải được giải quyết bằng cách phối hợp nhiều biện pháp hữu hiệu khác nhau. Một trong những công cụ kinh tế hiệu quả đã được nhiều nước trên thế giới sử dụng là xây dựng và ban hành thuế môi trường nhằm mục đích bảo vệ và tái tạo môi trường sinh thái. Hiện nay khi tình trạng môi trường tiếp tục xuống cấp đang là một thách thức nghiêm trọng đối với sự phát triển bền vững của nhiều nước trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Chính vì thế, sau khi nghiên cứu về các quy định pháp luật được áp dụng trong việc đánh thuế môi trường ở nhiều quốc gia khác nhau cũng như trong quá trình xem xét thực tiễn tại Việt Nam, các nhà làm luật đã có những bài học kinh nghiệm quý báu trong việc nghiên cứu và ban hành Luật thuế bảo vệ môi trường một cách độc lập nhằm áp dụng một cách triệt để và có hiệu quả trong hoạt động bảo vệ môi trường. Việc ban hành Luật Thuế bảo vệ môi trường là vô cùng cần GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện thiết nhằm tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ, ổn định, điều chỉnh toàn diện các hành vi tác động tiêu cực đến môi trường. Bên cạnh đó, mục tiêu chính của thuế bảo vệ môi trường là khuyến khích phát triển kinh tế đi đôi với giảm ô nhiễm môi trường, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững; nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của toàn xã hội, từ đó thay đổi nhận thức và điều tiết hành vi của người dân cũng như doanh nghiệp trong sản xuất và tiêu dùng. Tại kì họp thứ 8, ngày 15 tháng 11 năm 2010 của Quốc hội khóa XII, Quốc hội đã thông qua Luật thuế Bảo vệ môi trường số 57/2010/QH12. Ngày 29/11/2010, Chủ tịch nước đã ký Lệnh số 14/2010/L-CTN về việc công bố Luật thuế bảo vệ môi trường. Luật thuế bảo vệ môi trường có hiệu lực từ ngày 01/01/2012, một số quy định của luật này sẽ thay thế quy định về thu phí xăng, dầu tại Pháp lệnh về phí và lệ phí trước đó. Đây không phải là giải pháp đặt ra nhằm thu tiền mà được dùng làm công cụ thuế để hạn chế những hành vi gây ô nhiễm, khuyến khích công nghệ xanh, sản xuất ra các sản phẩm thân thiện với môi trường, góp phần hạn chế sản xuất, tiêu dùng những sản phẩm có tác động xấu đến môi trường. Mặc dù sự ra đời của luật Thuế bảo vệ môi trường dần đi vào thực tiễn đã mang lại không ít những ảnh hưởng tích cực, cụ thể như: Tạo một hành lang pháp lý để điều chỉnh trực tiếp hành vi của các chủ thể có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp gây ô nhiễm môi trường và nhằm bảo vệ môi trường sinh thái, chống chuyển dịch công nghệ bẩn vào Việt Nam, đồng thời tạo lập và sử dụng nguồn kinh phí trực tiếp đó để đầu tư xây dựng các biện pháp cải thiện môi trường, tạo nguồn chi phí cho việc bảo vệ môi trường, tổ chức các hoạt động tuyên truyền giáo dục ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường… Tuy nhiên trong thời gian luật này chưa có các văn bản hướng dẫn thi hành cụ thể đã vướng phải không ít những khó khăn, điển hình là việc nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thể thoát khỏi tình trạng lúng túng, bị động vì đối tượng chịu thuế còn chung chung và mức thuế quá cao, vấn đề thu - nộp thuế và tuyên truyền nội dung về thuế bảo vệ môi trường chưa đạt được hiệu quả cao nhất. Chính vì thế, theo cái nhìn chủ quan của người viết, hệ thống pháp luật về thuế bảo vệ môi trường đã được xem xét, đánh giá một cách đầy đủ và toàn diện, tuy nhiên vẫn còn gặp không ít khó khăn trong quá trình áp dụng. Từ thực tiễn này, người viết chọn đề tài “Nghiên cứu pháp luật về Thuế bảo vệ môi trƣờng ở Việt Nam – thực GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện” để nghiên cứu và tìm hiểu làm luận văn tốt nghiệp cử nhân Luật của mình với mong muốn nghiên cứu một cách có hệ thống hơn, đầy đủ và toàn diện hơn những quy định của pháp luật Việt Nam về Thuế bảo vệ môi trường, bên cạnh đó đưa ra những đề xuất mới mang tính hiệu quả hơn trong việc áp dụng các chính sách này một cách hiệu quả và triệt để hơn. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở kế thừa những công trình nghiên cứu của các nhà luật học đi trước cùng với những kiến thức được tích lũy trong gần bốn năm Đại học và các tài liệu tham khảo trong quá trình nghiên cứu, người viết phân tích một cách có hệ thống các quy định pháp luật cũng như thực tiễn áp dụng các chính sách này. Để hiểu rõ hơn các quy định pháp luật về thuế bảo vệ môi trường tại Việt Nam, đề tài nghiên cứu có mục đích như sau: + Thứ nhất, làm sáng tỏ những vấn đề pháp lý cũng như cơ sở lý luận của những quy định của pháp luật Việt Nam về thuế bảo vệ môi trường một cách có hệ thống, đầy đủ và toàn diện; nghiên cứu kinh nghiệm của các nước trên thế giới trong quá trình hoàn thiện pháp luật về quản lí và thu thuế bảo vệ môi trường, đồng thời ghi nhận những điểm tiến bộ mà Việt Nam cần học hỏi. + Thứ hai, trong nội dung trình bày, từ thực trạng của việc áp dụng thuế bảo vệ môi trường ở nước ta, kết quả quản lí và thu thuế từ khi có Luật thuế bảo vệ môi trường đến nay, người viết sẽ đưa ra những nhận xét, đánh giá những điểm chưa phù hợp và những vấn đề bất cập trong việc áp dụng quy định pháp luật về thuế bảo vệ môi trường. + Thứ ba, đưa ra xu hướng cải cách thuế bảo vệ môi trường trong thời gian tới, các mục tiêu cần đạt được và đề xuất một số biện pháp sửa đổi, bổ sung Luật thuế bảo vệ môi trường cũng như các điều kiện để qua đó nêu lên những kiến nghị có thể áp dụng cho Việt Nam trong việc hoàn thiện pháp luật đối với lĩnh vực này, đồng thời xây dựng cơ chế cho việc áp dụng chúng một cách phù hợp với pháp luật và tập quán quốc tế. 3. Phạm vi nghiên cứu GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện Do thời gian có hạn và kiến thức thu thập tương đối hạn chế nên người viết chỉ tập trung nghiên cứu các quy định pháp luật về thuế bảo vệ môi trường tại Việt Nam thông qua hệ thống pháp luật Việt Nam cụ thể như: Luật Thuế bảo vệ môi trường, Luật Quản lý thuế, Luật môi trường và các văn bản hướng dẫn thi hành. Bên cạnh đó, để khách quan hơn người viết còn nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường của một số quốc gia trên thế giới nhằm so sánh và làm rõ hơn tình hình thực hiện nội dung pháp luật về thuế bảo vệ môi trường tại Việt Nam. Đồng thời, luận văn còn đề cập đến thực tiễn áp dụng và một số khó khăn, vướng mắc tồn tại trong việc quản lí và thu loại thuế này. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Trong đề tài luận văn này, người viết đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu như sau: phương pháp nghiên cứu trên tài liệu, sách vở; phương pháp nghiên cứu và phân tích luật viết, phương pháp tổng hợp các thông tin thông qua các bài viết, các văn bản pháp luật có liên quan, một số sách, các công trình nghiên cứu có giá trị và tạp chí chuyên ngành. Bên cạnh đó, dựa trên cơ sở các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về thuế bảo vệ môi trường, người viết đưa ra những so sánh, đối chiếu giữa lí luận và thực tiễn áp dụng để thấy được những hiệu quả tích cực đã đạt được từ việc thực hiện các quy định về quản lí thu và nộp thuế nhằm đánh giá các quy định đưa ra là phù hợp hay chưa phù hợp với thực tế. Đồng thời, thông qua đó nêu ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện và hợp lí hơn hệ thống pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. 5. Cơ cấu luận văn Kết cấu đề tài gồm 3 phần: Lời nói đầu, phần nội dung và kết luận. Phần nội dung gồm 3 chương:  Chương 1: Những vấn đề chung về pháp luật thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam.  Chương 2: Thực trạng về vấn đề quản lí thu và nộp thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam.  Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện các quy định pháp luật về thuế bảo vệ môi trường tại Việt Nam. GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện CHƢƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ PHÁP LUẬT THUẾ BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG Ở VIỆT NAM 1.3. Giới thiệu về Luật thuế bảo vệ môi trƣờng 1.3.1. Mục tiêu, yêu cầu của Luật thuế bảo vệ môi trường hiện hành 1.3.1.1. Mục tiêu Luật thuế môi trường ra đời đã được các đại biểu Quốc hội đề ra mục tiêu chính là khuyến khích phát triển kinh tế đi đôi với giảm ô nhiễm môi trường, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế một cách bền vững, đồng thời hạn chế những hành vi tiêu cực của các tổ chức và cá nhân trong quá trình sản xuất và sử dụng gây hậu quả xấu đến môi trường sinh thái. Theo các đại biểu Quốc hội, việc áp dụng Luật Thuế bảo vệ môi trường như giai đoạn hiện nay là vô cùng cần thiết bởi lẽ nó đã góp phần tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ, ổn định, điều chỉnh toàn diện các hành vi tác động tiêu cực đến môi trường. Cách đây hơn một năm, ngày 01/01/2012, khi Luật Thuế Bảo vệ môi trường đã chính thức “đi vào cuộc sống” đã thực hiện một cách vượt trội mục tiêu khuyến khích phát triển kinh tế gắn với giảm thiểu ô nhiễm, bảo vệ môi trường, đồng thời thay đổi nhận thức, hành vi của tổ chức, cá nhân trong đầu tư sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm có tác động đến môi trường và mặt khác, tạo nguồn thu cho nhiều hoạt động bảo vệ môi trường khác. Bên cạnh đó, Thuế môi trường đặt ra góp phần làm con người thay đổi thái độ đối với môi trường sống, chú trọng khai thác tài nguyên một cách tiết kiệm, hiệu quả và thân thiện hơn với hệ sinh thái xung quanh. Thuế bảo vệ môi trường còn đồng thời làm tăng giá hàng hóa, dịch vụ, từ đó sử dụng thuế để điều chỉnh sản xuất, tiêu dùng theo hướng bảo vệ môi trường. Đối với người tiêu dùng khi muốn mua với giá thành hợp lí và nhà sản xuất muốn bán được nhiều sản phẩm với chi phí ít, lợi nhuận cao thì thuế bảo vệ môi trường sẽ có nhiều tác dụng khuyến khích điều chỉnh định hướng sản xuất và tiêu dùng theo hướng thân thiện với môi trường. Khi đó người tiêu dùng sẽ phải cân nhắc hơn khi quyết định lựa chọn những sản phẩm không thân thiện với môi trường. Ví dụ điển hình là sản phẩm thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và các loại thuốc bảo quản lâm sản thuộc nhóm thuốc hạn chế sử dụng. Đồng thời các nhà sản xuất cũng phải tính toán lại kế hoạch sản xuất, lựa chọn công nghệ sản xuất sạch hơn, ít chất thải hơn, giảm được chi phí xử lí chất thải ra GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện ngoài môi trường và mang lại hiệu quả tối ưu nhất. Từ đó sẽ thúc đẩy nghiên cứu tìm ra những nguồn năng lượng mới, công nghệ sản xuất mới hiệu quả hơn. Tuy nhiên, giá cả chỉ là một trong nhiều yếu tố tác động đến hành vi của nền kinh tế. Thành công của thuế bảo vệ môi trường trong việc điều chỉnh hành vi kinh tế còn phụ thuộc vào từng thị trường cụ thể đối với từng đối tượng đánh thuế. Giảm ô nhiễm môi trường là mục tiêu chính của những nổ lực làm thay đổi hành vi. Đó cũng là một trong những mục tiêu được đặt ra hàng đầu nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của toàn xã hội, giảm phát thải ô nhiễm tại nguồn. Thuế là công cụ hiệu quả nhất về chi phí trong việc giảm ô nhiễm môi trường so với việc ban hành các quy định hành chính khác. Nghĩa vụ đóng thuế tạo động cơ thúc đẩy người gây ô nhiễm tìm phương pháp giảm ô nhiễm mới, đây cũng là một ưu điểm của thuế và là một trong những lí do khiến công cụ thuế cho phép giảm chi phí quản lí ô nhiễm, khuyến khích các công cuộc cách mạng bảo vệ môi trường. Ngoài ra, thuế môi trường còn hướng đến mục tiêu thúc đẩy các doanh nghiệp cải cách đổi mới công nghệ, bởi vì khi đánh thuế bảo vệ môi trường mà giá nhiên liệu tăng sẽ dẫn đến tâm lí e ngại cho nhà sản xuất khi điều đó làm giảm đáng kể nguồn thu tài chính của họ, do vậy nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của con người sẽ thúc đẩy việc nghiên cứu tìm ra các nguồn năng lượng mới, đó cũng là nguyên nhân dẫn tới sự ra đời của nhiều chu trình sản xuất mới và các sản phẩm mới. Để sản xuất ra nhiều sản phẩm đạt chất lượng cao với chi phí xử lí nguồn chất thải hợp lí, ít hao tốn nhiên liệu và giảm ô nhiễm môi trường thì đòi hỏi các doanh nghiệp phải dần cải tiến dây chuyền công nghệ sản xuất hiện đại hơn và hiệu quả hơn. Rõ ràng việc áp dụng thuế bảo vệ môi trường như hiện nay đã góp phần chuyển dịch nền kinh tế theo hướng sử dụng có hiệu quả đối với các loại năng lượng và nguồn lực cho việc tăng giá sản phẩm tự nhiên. Thuế bảo vệ môi trường còn có tác động làm thay đổi cả quy mô và cơ cấu sản xuất – tiêu dùng, đặc biệt khi có các dấu hiệu được dự báo dần dần vượt qua mức giá dự kiến trong kế hoạch dài hạn của nền công nghiệp. 1.3.1.2. Yêu cầu Điều 112 Luật bảo vệ môi trường 2005 có quy định: “Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sản xuất, kinh doanh một số sản phẩm gây tác động xấu, lâu dài đến môi trường GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện và sức khỏe con người thì phải nộp Thuế môi trường”. Như vậy, khi Luật thuế bảo vệ môi trường được ban hành, áp dụng trong thời gian qua và song song tồn tại cùng với các Luật thuế khác như: Luật quản lí thuế, Luật thuế giá trị gia tăng, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp đã phần nào đảm bảo yêu cầu xây dựng một hệ thống thuế đồng bộ, phù hợp với các quy định của Hiến pháp, tạo tính thống nhất và đồng bộ với các văn bản pháp luật khác có liên quan, thực hiện cam kết của Chính phủ với cộng đồng quốc tế. Bảo vệ môi trường phải theo phương châm lấy phòng ngừa và hạn chế tác động xấu đối với môi trường là chính; kết hợp với xử lý ô nhiễm, khắc phục suy thoái, cải thiện môi trường và bảo tồn thiên nhiên; phối hợp giữa sự đầu tư của Nhà nước với đẩy mạnh huy động nguồn lực trong xã hội và mở rộng hợp tác quốc tế; tăng cường áp dụng công nghệ hiện đại với các phương pháp truyền thống. Đây là nhiệm vụ vừa phức tạp, vừa cấp bách, có tính đa ngành và liên vùng rất cao, vì vậy cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của các cấp uỷ đảng, sự quản lý thống nhất của Nhà nước, sự tham gia tích cực của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân. Do vậy, yêu cầu đặt ra của Luật thuế bảo vệ môi trường là các quy định trong Luật không quá phức tạp, phải rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện, dễ quản lí. Tuy nhiên thực tế cho thấy không phải như vậy, ví dụ: sau gần hai tháng áp dụng thuế bảo vệ môi trường nhiều doanh nghiệp (DN) ngành sản xuất bao bì nhựa vẫn chưa thể thoát khỏi tình trạng lúng túng, bị động vì đối tượng chịu thuế còn chung chung và mức thuế quá cao. Qua đó, các doanh nghiệp cho rằng việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung của toàn xã hội, tuy nhiên, các cơ quan chức năng cũng cần định nghĩa cụ thể về mặt hàng chịu thuế để đánh thuế chứ không thể đánh thuế chung chung và tràn lan như vậy. Ngoài yêu cầu trên, Luật Thuế bảo vệ môi trường còn đặt ra yêu cầu là phải động viên hợp lý đóng góp của xã hội, tạo thêm nguồn thu để giải quyết vấn đề môi trường, đồng thời phải đảm bảo tính cạnh tranh của nền kinh tế, của các sản phẩm chủ yếu của Việt Nam. GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện Tuyên bố Stockholm năm 1972 1 được xác định là cột mốc đầu tiên cho sự gắn kết hai vấn đề tưởng chừng là hai lĩnh vực riêng biệt trong hoạch định chính sách công, nhưng lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Trong tuyên bố Stockholm, nguyên tắc thứ nhất đã thiết lập nền tảng mối quan hệ giữa quyền con người với bảo vệ môi trường, rằng: “Con người có các quyền cơ bản về tự do, bình đẳng và điều kiện sống tối thiểu trong môi trường trong lành, bình đẳng cho phép con người có cuộc sống trong nhân phẩm và hạnh phúc”. Tiếp đó, Hội nghị thượng đỉnh thế giới về Môi trường và phát triển bền vững năm 1992, đã đưa ra công thức liên kết giữa quyền con người và bảo vệ môi trường trong một số thuật ngữ có tính thủ tục. Nguyên tắc thứ mười tuyên bố: “Vấn đề môi trường phải được giải quyết một cách tốt nhất với sự tham gia của tất cả các cá nhân liên quan, ở cấp độ thích hợp. Cấp độ quốc gia, mỗi cá nhân sẽ được tiếp cận thông tin thích hợp liên quan đến môi trường, do các cơ quan công quyền lưu giữ, bao gồm cả thông tin về các chất và hoạt động nguy hiểm trong cộng đồng của họ, và có cơ hội được tham gia trong quá trình ban hành các quyết định. Các quốc gia cần khuyến khích, tuyên truyền và tạo điều kiện cho sự tham gia của nhân dân bằng cách phổ biến những thông tin rộng rãi. Nhân dân cần được tạo điều kiện tiếp cận có hiệu quả những văn bản luật pháp và hành chính kể cả uốn nắn và sửa chữa”.2 Như vậy, có thể thấy rằng, bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung của toàn xã hội, không chỉ những tổ chức, cá nhân là đối tượng nộp thuế của Luật thuế bảo vệ môi trường mới có thể thực hiện nghĩa vụ này mà đối với tất cả mọi chủ thể khác, với khả năng của mình, chúng ta hãy cùng chung tay đóng góp một phần công sức của mình vào sự nghiệp bảo vệ và cải tạo môi trường sinh thái. Hiện nay, các nước OECD đã sử dụng khá phổ biến công cụ tài chính, nhất là thuế để chống ô nhiễm, bảo vệ môi trường. Gần đây, công cụ tài chính và cụ thể là công cụ thuế nhằm bảo vệ môi trường đã bước đầu vận dụng có kết quả ở nhiều nước như: Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan, Singapo... 1 Tuyên bố của Liên hợp quốc về môi trường và phát triển ( Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment ) họp tại Rio de Ianeiro từ 3 đến 14-6-1992. 2 Nguyên tắc thứ 10 trong số 27 nguyên tắc cơ bản về phát triển bền vững của Thế giới được thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh thế giới về Môi trường và phát triển bền vững năm 1992. GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện 1.3.2. Bố cục của Luật thuế bảo vệ môi trường Luật thuế bảo vệ môi trường gồm 4 Chương, 13 Điều, cụ thể: - Chương I: Những quy định chung (từ Điều 1 đến Điều 5). Chương này xác định phạm vi điều chỉnh, giải thích từ ngữ, đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, người nộp thuế. - Chương II: Căn cứ tính thuế (từ Điều 6 đến Điều 8). Chương này quy định về căn cứ tính thuế, phương pháp tính thuế, biểu khung thuế. - Chương III: Khai thuế, tính thuế, nộp thuế và hoàn thuế (từ Điều 9 đến Điều 11). Chương này quy định về thời điểm tính thuế, cách khai thuế - tính thuế - nộp thuế và các trường hợp được hoàn thuế. - Chương IV: Điều khoản thi hành (Điều 12 và điều 13). Chương này quy định hiệu lực thi hành, các quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành. 1.3.3. Các yếu tố chi phối đến sự ra đời của Luật thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam 1.3.3.1. Yếu tố chính trị Chính trị được coi là một trong những biện pháp quan trọng của vấn đề bảo vệ môi trường. Chính trị là mối quan hệ phát sinh giữa các giai cấp, các nhóm người trong xã hội nhằm thực hiện quyền lực chính trị. Các biện pháp chính trị được thực hiện nhằm xây dựng hoặc củng cố quyền lực và ảnh hưởng chính trị. Ở các nước phát triển, vấn đề môi trường được các đảng phái, tổ chức sử dụng triệt để thu hút sự ủng hộ chính trị từ quần chúng và các tổ chức xã hội. Nhiều đảng phái chính trị mang màu sắc môi trường đã xuất hiện. Đảng Xanh (Green Party) ở các nước Châu Âu là tổ chức chính trị của những người bảo vệ môi trường. Hoạt động của các đảng này ngày càng thu hút sự quan tâm của xã hội và càng có vị trí ngày càng vững chắc ở trong các cơ cấu quyền lực điển hình như Đức, Thụy Điển 3. Ở Việt Nam, các biện pháp chính trị được sử dụng trong bảo vệ môi trường mang sắc thái khác. Đảng cộng sản Việt Nam đưa vấn đề môi trường vào cương lĩnh, chiến lược hành động của mình nhằm tăng thêm tính chất toàn diện, đúng đắn và khả thi của 3 Xem: Giáo trình Luật môi trường, tái bản lần thứ 6, trường Đại học Luật Hà Nội,Nxb Công An Nhân Dân năm 2009, 96-2009/CXB/91-11/CAND, trang 22- trang 23. GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện cương lĩnh, nâng cao vai trò lãnh đạo. Nghị quyết số 41-NQ/TW về bảo vệ môi trường trong thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đã nhấn mạnh: “Bảo vệ môi trường là một trong những vấn đề sống còn của nhân loại; là nhân tố bảo đảm sức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhân dân; góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội, ổn định chính trị, an ninh quốc phòng và thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta”. Bằng vận động chính trị, vấn đề bảo vệ môi trường đã được thể chế hóa thành các chính sách, pháp luật. 1.3.3.2. Yếu tố kinh tế Vấn đề bảo vệ môi trường hiện nay đang được Đảng và Nhà nước Việt Nam đặc biệt quan tâm. Trong chiến lược phát triển kinh tế đến năm 2010 do Đại hội toàn quốc Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ IX thông qua, vấn đề môi trường được nhấn mạnh: “Phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững, tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường”.4 Muốn xây dựng một nền kinh tế bền vững thì trước hết cần phải duy trì và cải tạo môi trường, nói cách khác yếu tố cơ bản của phát triển bền vững là quyền phát triển và sự cần thiết phải chăm sóc môi trường. Đó là hai yếu tố không thể tách rời nhau. Mối liên kết này được đề cập lần đầu tiên trong Báo cáo Brundtland. Báo cáo này nhấn mạnh: “Môi trường sinh thái và nền kinh tế ngày càng trở nên hòa quyện lẫn nhau xét cả ở cấp độ vùng, khu vực, quốc gia lẫn quốc tế”. 5 Mối liên kết này cũng được khẳng định trong nguyên tắc thứ 13 của Tuyên bố Stockholm: “Nhằm đạt được việc quản lí tài nguyên hợp lí và tiến đến cải thiện môi trường, các nước cần phải chấp nhận cách tiếp cận tổng hợp và phối hợp trong quy hoạch phát triển nhằm bảo đảm phát triển tương hợp với nhu cầu bảo vệ và cải thiện môi trường vì lợi ích của nhân dân các nước”.6 Chẳng hạn, trong những nghiên cứu của Brundtland, phát triển bền vững phải thỏa mãn các yếu tố sau: “Sự xóa bỏ nghèo đói và bóc lột; sự giữ gìn và tăng cường các nguồn tài nguyên mà chỉ với chúng mới có thể đảm bảo việc xóa nghèo được liên 4 5 Xem: Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001, trang 162. Xem: The Challenge of Environment, UNDP, Annual Report, trang 3. 6 Xem: Các công ước quốc tế về bảo vệ môi trường, Nxb. Chính trị quốc gia. 1995, trang 14. GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện tục; phải bao gồm sự tăng trưởng cả kinh tế lẫn văn hóa xã hội; và sự thống nhất giữa môi trường sinh thái và kinh tế trong hoạch định chính sách”.7 Lấy ví dụ điển hình như ở Chính phủ Canada tiếp cận phát triển bền vững theo ba tiêu chí mang tính định mục tiêu: “Mục tiêu kinh tế là phải tạo ra được sản xuất hàng hóa và dịch vụ với nguyên tắc chi phối là hiệu quả; mục tiêu môi trường là giữ gìn và quản lí tốt các nguồn tài nguyên thiên nhiên với nguyên tắc chi phối là bảo vệ đa dạng sinh học và tính thống nhất của sinh thái”.8 Ở Việt Nam, quan điểm ấy được thống nhất và thể hiện cụ thể tại khoản 4 Điều 1 Luật bảo vệ môi trường năm 2005 là “Phát triển đáp ứng được nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu đó của các thế hệ tương lai trên cơ sở kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, bảo đảm tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường ”. Như vậy, để phát triển kinh tế một cách vững mạnh cần phải đi đôi với vấn đề bảo vệ môi trường một cách chặt chẽ, điều đó đòi hỏi một công cụ mới ra đời nhằm thực hiện mục tiêu thiết thực trên, và đó là một trong những nguyên nhân chủ yếu thúc đẩy Luật thuế bảo vệ môi trường được ban hành như hiện nay. 1.3.3.3. Yếu tố xã hội Trên thế giới hiện nay, sự thay đổi của khí hậu toàn cầu dưới tác động của nhiều yếu tố khác nhau như: rừng bị tàn phá, đặc biệt là các khu rừng nhiệt đới ở Nam Mĩ và châu Á; sự gia tăng của chất thải chứa khí CFCs ở mức độ lớn; sự gia tăng của dân số và tác động của nó tới các thành phần môi trường.9 Toàn bộ những yếu tố trên đã góp phần làm không khí nóng lên, dẫn đến những thay đổi bất thường của khí hậu. Ở Việt Nam hiện nay, cùng với sự gia tăng dân số và nhu cầu sản xuất tiêu dùng dẫn đến sự gia tăng chất thải. Vào những năm đầu của thập kỉ thứ 7 của thế kỉ XX, dân số nước ta có hơn 30 triệu song chỉ hơn 40 năm sau đã đạt tới 90 triệu, tăng gấp ba lần. Dân số tăng làm cho các nhu cầu của con người đối với tài nguyên thiên nhiên, đối với 7 Xem: The First Global Revolution, New York 1991. Trang 49. Xem: Giáo trình Luật môi trường, tái bản lần thứ 6, trường Đại học Luật Hà Nội,Nxb Công An Nhân Dân năm 2009, 96-2009/CXB/91-11/CAND, trang 18. 9 Xem: Giáo trình Luật môi trường, tái bản lần thứ 6, trường Đại học Luật Hà Nội,Nxb Công An Nhân Dân năm 2009, 96-2009/CXB/91-11/CAND, trang 11. 8 GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện môi trường vốn không phải là vô tận ngày càng cao đã dẫn đến sự gia tăng của các yếu tố gây ô nhiễm, suy thoái và sự cố môi trường. Về vấn đề gia tăng chất thải nếu không được xử lí thì chỉ có thể thải vào môi trường. Thực tiễn cho thấy do thiếu công nghệ tiên tiến và các nguồn tài chính cần thiết nên một khối lượng rất lớn các chất thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt chưa được xử lí. Phần lớn các chất thải được đưa xuống sông, hồ đã tạo nên những hồ chết, sông chết. Sông Tô Lịch ở Hà Nội, các kênh rạch ở thành phố Hồ Chí Minh đã ô nhiễm đến mức không có sinh vật nào sống nổi trong dòng nước của những kênh rạch mới. Nhiều khu dân cư phải sống trong tình trạng môi trường bị ô nhiễm nặng. Không khí ở các thành phố và thị trấn đã bị ô nhiễm tới mức đáng lo ngại. Tất cả những điều này đã tác động rất lớn đến sức khỏe của toàn thể cộng đồng. Một trong những biểu hiện rõ nét về vai trò bảo vệ môi trường và cần có một loại thuế đặt ra nhằm khống chế các hành vi tiêu cực chính là việc giải quyết các tranh chấp liên quan đến vấn đề môi trường. Trong quá trình khai thác, sản xuất, sử dụng cũng như xử lí chất thải từ các nhiên liệu, khoáng sản và nhiều loại thuốc hóa học đã làm phát sinh nhiều tranh chấp giữa nhiều tổ chức, cá nhân, hoặc giữa các cá nhân với doanh nghiệp hoặc với các cơ quan nhà nước. Ví dụ điển hình nhất chính là tranh chấp giữa Công ty bột ngọt VEDANS với các cư dân tỉnh Đồng Nai sống xung quanh địa bàn của công ty này. Sự việc này xảy ra khi pháp luật nước ta chưa ban hành Luật thuế bảo vệ môi trường, có thể nhận thấy rằng hậu quả hiện hữu và tiềm ẩn mà Công ty này gây ra là không nhỏ từ sự thờ ơ và thiếu trách nhiệm từ phía VEDANS. Bởi lẽ, tất cả mọi chất thải từ quá trình sản xuất cứ vô tội vạ thải ra nguồn nước sông. Giả thiết đặt ra, nếu như trong giai đoạn này thuế bảo vệ môi trường được áp dụng thì VEDANS sẽ phải có nghĩa vụ nộp thuế bảo vệ môi trường do nhập khẩu một số nhiên liệu thuộc đối tượng chịu thuế theo quy định pháp luật nhằm phục vụ quá trình sản xuất. 10 Có thể nói, so với nhiều nước khác, vấn đề môi trường ở Việt Nam đang nằm trong trạng thái báo động cấp bách hơn. Bởi lẽ, cũng như nhiều nước đang phát triển, Việt Nam có xu hướng xuất khẩu khoáng sản như nhiều loại than đá để đáp ứng những nhu cầu công nghiệp hóa hoặc trả các món nợ nước ngoài. Việc khai thác tài nguyên 10 Xem Khoản 1 Điều 5 Luật thuế bảo vệ môi trường năm 2010. GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang Nghiên cứu pháp luật về thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Thực tiễn áp dụng và giải pháp hoàn thiện và khoáng sản còn thiếu quy hoạch, khai thác không tính đến khả năng tái sinh các nguồn tài nguyên này đã dẫn đến những hủy hoại nghiêm trọng về môi trường. Thuế bảo vệ môi trường ban hành trong thời gian qua đã kịp thời hạn chế một phần nào những ảnh hưởng xấu đó, bởi lẽ, mục tiêu của việc ban hành sắc thuế này chính là thúc đẩy cải tiến công nghệ - kĩ thuật, đồng thời nguồn thu từ loại thuế trên còn được dùng vào vấn đề phục vụ các chính sách hỗ trợ cho việc khôi phục và cải tạo môi trường. 1.3.3.4. Các yếu tố khác Bên cạnh các yếu tố về chính trị, kinh tế , xã hội tác động mạnh mẽ và thúc đẩy việc ban hành Luật Thuế bảo vệ môi trường ở Việt Nam ra đời thì còn rất nhiều yếu tố khác ảnh hưởng như: yếu tố con người, chiến tranh, vấn đề giáo dục ý thức trong cộng đồng. “Con người là trung tâm của những mối quan tâm về sự phát triển lâu dài. Con người có quyền được hưởng một cuộc sống hữu ích và lành mạnh mạnh hài hoà với thiên nhiên”.11 Chính vì muốn bảo vệ và tôn trọng quyền lợi của mọi người, bảo vệ sự toàn vẹn của hệ thống môi trường và phát triển toàn cầu, nhiều công ước, hiệp định quốc tế đã đặt vị trí và tầm quan trọng của con người lên hàng đầu, nhằm nhấn mạnh con người nếu muốn phát triển trong một môi trường lành mạnh thì cần phải ý thức hơn trong tất cả mọi hoạt động liên quan đến môi trường. Ở Việt Nam những năm gần đây, ý thức bảo vệ môi trường của phần lớn các tầng lớp trong dân cư vẫn còn thấp. Những khó khăn về đời sống kinh tế, những nhu cầu sinh hoạt trước mắt đã khiến con người không thấy được hết sự nguy hại của việc hủy hoại môi trường. Có thể nói, chỉ mãi đến những năm cuối của thập kỉ thứ 10 của thế kỉ XX thì vấn đề bảo vệ môi trường mới bắt đầu thực sự được pháp luật điều chỉnh. Tuy Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật về môi trường song việc triển khai chúng chưa thực hiện triệt để. Chẳng hạn các quy định về bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước chống lại việc khai thác rừng bừa bãi hay việc hủy hoại bởi các chất thải từ các nhà máy, xí nghiệp chưa được thực hiện triệt để. Các cơ quan chức năng của Nhà nước 11 Xem Nguyên tắc 1 của Các công ước quốc tế về bảo vệ môi trường, Nxb. Chính trị quốc gia, 1995. GVHD:TS. Lê Thị Nguyệt Châu SVTH: Nguyễn Thị Cẩm Giang
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan