Tài liệu Nghiên cứu tương tác của Trioxyazobenzen vơí Molypden (Mo) và Vonfram(w)) và khả năng ứng dụng vào phân tích trong nông nghiệp

MUCLUC MÒ DAU 01 PHAN TÓNG QUAN 03 1.1. Ky thuàt FIA. 03 I.l.i. NguyentacFIA. 1.1.2, Mot sdky thuàt cua HA. 1.1.2.1. Càc loaihe HA. a. HenAmòtkénh. b. HeHAnhiéukenh. 1.1.2.2. Ky thuàt chiétnA. 1.1.2.3. Ky thuàt PIA vói còtnhòi. a. Ky thuàt HA dùng còt khu". b. Ky thuàt PIA dùng còt tàch trac dói ion. 04 06 06 07 08 12 13 14 15 • 1.2. Càc phuong phàp tàch va xàc dinh dinh lucmg Ca. 20 1.2.1. Càc phuong phàp tàch Ca. 1.2.2. Càc phuong phàp xàc dinh luong nhò Ca. 1.2.2.1. Phuong phàp trac quang. 1.2.2.2. Phuong phàp dien hoà, 1.2.2.3. Phuong phàp HA. 1.2.2.4. Phuong phàp phó phàt xa va phóhàp tliu nguyén tu', 1.2.2.5. Phuong phàp phó huynh quang. 20 24 24 25 26 1.3. Tinh chat oxyhoà khù cùa càc hop chat Mo. 33 1.3.1.Gióithieuchung. 1.3.2. Càc tinh chat oxyhoà khu cua hop cha't Mo va ùtig dung cua nò trong he FIA. 33 28 28 34 PHAN THUC NGHIEM I. Hoà chat va thiet bi mày mòc I.l.Hoàchà't. 1.2. Thiétbimàymóc. 1.3. Chuà'n bi còt. * Còt tàch trao ddi ion. * Còt khu Jones. II. Ket qua nghién cihi va thào luàn 38 38 38 39 41 41 42 43 Chuong I Sur dung coi tàch trao dèi ion de tàch va xàc dinh tap chat Ca va Mg trong oxit dà't hiém bang phuong phàp FIA vói thuòc thù canxein I. Tìm diéu kién de xàc dinh Ca va Mg. 43 LI. Chon diéu kièn do phó huynh quang cua phùrc. L1.1. Chon buóc song kich thich va buóc song phàt xa. L 1.2. Chon dò nhay detecto. 43 43 45 1.2. Càc diéu kièn tao phùrc huynh quang. 1.2.1. Vòng phàn ùtig. 1.2.2..Nóng dò thuó'c thu canxein. 1.2.3. Chon nóng dò kiém trong thuóc thu. 46 46 47 49 IL Nghién cihi anh huong cùa càc ion la 52 IL 1. Nghién cùu anh huóng cùa càc nguyén to' khóng da't hiém. 52 IL2. Nghién cùru anh hucmg cua càc nguyén tó dàt hiém 11.3. Nghién cùu anh huóng cua càc anion. 52 53 III. Càc diéu kién de tàch. 57 IILL Khào sàt anh huóng cùa nóng dò thuóc thù sau khi Ca, Mg va (Ca+Mg) qua cót tàch. IIL2. Khào sàt de chon nóng dò dung dich rùa. a. Vói thuóc thù AsenazoIII. b. Vói thuóc thù canxein trong KOH 0,2M. IIL3. Khào sàt chiéu cao còt nhua. IIL4. Khào sàt tó'c dò chày cùa dung dich rua va dung dich thuóc thù. III.5, Khào sàt ành huóng cùa càc ion la trong màu khi qua cót tàch. IV. Xàc dinh riéng Ca va Mg vói càc chat che khàc nhau. 58 59 59 62 66 68 73 74 IVI. Khào sàt so bó. IV.2. Nghién ctìru tàc dung cùa 8-Hydroxyquinolin (8-HQ) de' che Mg khi xàc dinh Ca. IV.3. Nghién cùu tàc dung cùa Etylen Glycol Bis (2Amino Etylet) Tetraaxetic axit (EGTA) de che Ca khi xàc dinh Mg. 74 78 V. Xàc d}nh hàm lugng cu the Ca, Mg trong màu . oxit La203 tinh khiéi cùa Viet nam. 81 V.l. Chu&bimàu. a. Màu phan tich. b. Chuin bi day màu chu^n (theo phuong phàp thém) V.2. Qui trình phàn tich. 82 82 82 83 76 Chuong II Su dung cdt khù Jones trong he FIA de diéu che Mo^'hndt thuòc thù co tinh khù manh nhung khòng ben trong khòng khi xàc dinh mot vài bhàt oxy hoà. 85 IL 1. Càc diéu kién de khù M06+ ve Mo3+ qua cót khù Jones. IL 2. Xàc dinh mOt vài cha't oxyhoà. 86 93 KÉTLUAN 97 TÀILIÈU TEAM KHÀO 99 MODAU Tò gàn hai thàp ky nay mot ky thuàt phan tich co tinh tóng hop cao dà ra dòi, dò là ky thuat phan tich bom màu vào dòng chày (How Injection Analysis -HA ) . Day là mot phuong phàp phan tich dòng, càc qua trình xày ra trong nhtmg diéu kién cùa dòng chày lién tue cùa he kìn.Phuong phàp cho phép su dung càc loai detecto khàc nhau ( quang hoà va dien hoà ) de phàt hien càc chat va dàc biét cho phép ghép nói vói cót tàch trao dói ion co kich thuóc nhó d^ dóng thòi vùra tàch va dinh luong vét càc chà't trong hòn hop phùrc tap, hay ghép nói vói cót khù co kich thuóc nhó de diéu che càc chat oxyhoà hay cha't khù khóng ben dùng de' xàc dinh càc cha't khù va oxy hoà khàc. Vi vay, phuong phàp HA tuy mói ra dòi, nhung dà va dang duoc phàt trié^i manh va su dung róng rài trén thè giói. u nuóc ta trong nhung nàm gàn day, bó mòn Hoà Phan tich truòng Dai hoc Tóng hop Ha nói dà cóng tàc vói càc dóng nghiép khoa Hoà truòng Dai hoc Tóng hop Amsterdam trong viéc nghién cùu va ùng dung ky thuàt này. O day phuong huóng cua chùng tói là sur dung ky thuàt FIA co ghép nói vói còt nhdi co chura chà't trao ddi ion de tàch va xàc dinh chon loc luong vét càc chà't trong càc ddi tuong khàc nhau hay ch(jra càc kim loai co tinh ìM manh dùng de diéu che càc chà't khur manh nhung khóng ben trong khóng khi. ' Do dò de dóng góp vào su phàt trién va ùng dung ky thuàt này, chùng tói muó'n nghién c(jru dùng còt tàch trao ddi ion de tàch va xàc dinh luong vét Ca va Mg ( < 0,1 % ) trong càc màu dà't hiém tinh khiét de phuc vu nhu càu kiém tra dò sach eòa càc san phàn dà't hiém duoc san xuà't ò nuóc ta. Dóng thòi cùng nghién curu tmg dung còt khà Jones de diéu che càc hop cha't Mo hoà tri thap khóng ben co tinh khù manh làm thuóc thù de' xàc dinh mot so chà't oxyhoà. Nhùng vàh de này cho dèh nay con chua duoc de càp dèh.' Do là nguyén vong cùa chùng tói muón phàt trié'n va ùng dung ky thuàt phan tich FIA dùng cót nhói de'phuc vu nhu càu phan tich thuc té cùa Vìet nam. -N ^ PHAN TONG QUAN LI. Kf THU^T FIA. Su phàt triéh nhu vu bào cùa khoa hoc ky thuàt va cóng nghé dòi hói càc nhà phan tich phài phàt trién, sàng tao nhung ky thuàt, phuong phàp phan tich mói co khà nàng thuc hién càc phép do vói toc dò cao, xàc dinh luong vé't va siéu vét càc cha't vói dò làp lai va dò chinh xàc ngày càng cao. De dàptìmgnhung yéu càu dò bàt déu tu nhung nàm 70 cùa thè* ky này càc nhà phan tich dà co nhimg y tuóng va co gang tìm ra nhung ky thuàt mói co thè tieh hành mot càch tu dóng càc thao tàc phan tich, dàc biét là cho càc phàn ung khó thuc hién trong càc diéu kién bình thuòng, thi du nhirng phàn ùmg tao nhiJng phùrc màu co dò hap thu ành sàng thay dói theo thòi gian, càc phàn ùmg xùc tàc càn duoc tiéh hành trong càc diéu kièn nghiem ngàt, càc phàn ùmg xày ra khóng hoàn toàn, càc phàn trng dùng càc thuóc thu oxy hóa - khù khóng ben trong khòng khi. Mat khàc , trong nhiéu truòng hop nguòi ta càn tiéh hành tàch va phan tich mot càch dóng thòi hoàc thuc hién càc phàn ùmg nòì tié'p nhau mot càch nghiem ngàt, su dung càc chà't che khàc nhau hoàc càc phàn ùmg d^y theo nhirng thùr tu nha't dinh trong mot he kìn. Nhimg ky thuàt trén ro ràng là khó thuc hièn duoc bang tay, su dung càc dung cu thóng thuòng va néu thuc hièn duoc thi tà't nhién nhàn duoc ket qua co dò làp lai va dò chinh xàc thàp. De' phàn tich nhung luong vét trong càc dói tuong phùrc tap nguòi ta thuòng két hop càc phuong phàp tàch, càc phuong phàp làm giàu co hiéu qua cao nhu chiét bang dung mói huu co, tàch sàc Ify trao dói ion vói càc phuong phàp quang hoc va dièn hoà trong mot he thièt bi phàn tich boat dóng tu dòng. Thuc hièn nhimg y tuong trén, càc nhà phan tich da che tao duoc nhimg thiét bi boat dòng bàn tu dóng, ghép vói càc mày do quang hoàc may dièn hoà de phàn tich trong nhiJng truòng hop riéng va sàng tao nhimg mày phan tich hoàc nhirng phuong phàp phàn tich mói nhu sàc ky Ipng àp suà't cao, phuong phàp von - ampehoà tan... [12;16;54]. Trén co so nhimg cóng trình nham tu dóng hoà va két hop càc phuong phàp tàch va do, mùa xuan nàm 1974 Jaromia Ruzicka va càc cóng su cùa òng dà sàng tao ra mot phuong phàp phàn tich mói va trong nhiing cóng bó dàu tién óng gol là phuong phàp phan tich barn màu vào dòng chày (Flow Injection Analysis - FIA ) . Phuong phàp duoc phàt trién rà't nhanh, thoà man duoc nhung yéu càu dà nói ò trén va tàn dung duoc hàu hét càc uu diém nói bàt cùa càc phuong phàp phan tich quang hoc, dièn hoà, sàc ky va chiet da co tu truóc day. Khóng day 10 nàm sau, nàm 1981 Ruzicka va Hansen dà cóng bó cuón sàch chuyén khào ve phuong phàp này, giói thiéu 1^ thuyét co scr, càc loai ky thuàt, càc loai detecto va càc ùtig dung cùa phuong phàp [34;59]. Ll.l. Nguyén tàc FIA. Phuong phàp phàn tich bom màu vào dòng chày (FIA) dua trén viéc barn màu dung dich phàn tich c6 thè tich chinh xàc (co \d) vào mot dòng chàlt mang thich hop chuyén dóng lién tue vói toc dò khòng dói. Màu barn vào tao nén mot vùng, no co thè phàn ùmg vói thuóc thù co trong dòng chat mang hoàc khóng là tuy theo ky thuàt phàn tich, vùng màu duoc dòng chày dua dèh detecto, tai bình do - bình dòng chày cùa detecto (flowcell F Q mot dai luong hoà ly nhu màt dò quang, huynh quang, dò dàn,..,co lién quan dèh nóng dò cùa chà't phàn tich sé duoc do va ghi thành tin hièu duói dang pie. Trong nhung diéu kièn thich hop chiéu cao cùa pie ty le thuàn vói nóng dò cùa chàlt càn phàn tich duoc bom vào. Thòi gian tur khi bom màu vào dòng chày dèh khi xuà't hièn pie chi khoàng 20 - 30 giày, vi vày toc dò phàn tich theo phuong phàp này thuòng rat cao. Hình 1 là so dò nguyén tàc cùa he FIA don giàn nhàt chi co mot kénh. P là bom nhij dòng de d^y dòng chà't niang hoàc dòng dung dich thuóc thù, chat che, dung dich dém ... né'u ta dùng he nhiéu kénh. S là van de barn màu phan tich vào dòng chày vói thè tich chinh xàc dèh fil. Ong dàn va vòng phàn ùmg là nhung óng làm bang teflon hoàc polietylen co duòng kinh trong thuòng chi là 0,5 - 1 mm. FC là bình do cùa detecto(Flowcell). T là thòi gian tu lue bàt dàu bom màu cho dèh khi xuà't hièn cuc dai cùa pie. Uc (a) 0^ W FC 2-30S (b) '' I 7\ A i \ \ ' 1 S 1 . -^t Hình 1: So dò nguyén tàc he FIA don giàn nha't (a) va duòng bié'u dièn tin hièu duói dang pic(b). Trong dò : - P : bom nhu dóng; RC : Vòng phàn ùmg. - R : dòng chà't mang. - S : van bom màu, - FC : bình do cùa detecto (D). - T : thòi gian luu trù; H : chiéu cao pie. Trong phuong phàp FIA nguòi ta co thè dùng he mot kénh va he nhiéu kénh de thuc hièn tu dòng nhirng quy trình phan tich phùc tap, co thè ghép vào càc kènh cót khù de diéu che' thuóc thù là chà't khù, làp vào càc loai còt trao dói ion c6 kich thuóc nhó de tàch chon loc, co thè nói thié't bi chiét de thuc hièn qua trình chié't, thiét bi de tàch va thu mot càch dinh luong khi duoc giài phòng ra tu mot phàn ùng phàn tich va dàc bièt là phuong phàp HA co thè dùng nhiéu loai detecto nhu hà'p thu quang phàn tu UV - VIS, phó ha'p thu* nguyén tu (AAS), phó phàt xa nguyén tu (AES), phó huynh quang,do thè' dùng dièn cuc chon loc ion, cuc phó xung vi phàn va dièn hoà hoà tan. L1.2. Mot sò'ky thuàt cùa n A 1.1.2.1. Càc loai he FIA. FIA là mot ky thuàt phàn tich tóng hc^. No duoc thuc hièn theo nhiéu kièu khàc nhau, tu mot kènh dé'n nhiéu kénh, tur càch vàn hành bang tay dén tu dòng hoà hoàn toàn. Trong he FIA nguòi ta co thè ghép vào cót tàch, còt khù, bình chu£n dò vi luong, bình chié't, he màng loc .... de phuc vu nhung muc dich nghién cùru nhà't dinh. Dòng chày trong he FIA là pha dòng. Pha dòng co thè là dung dich dém, dung dich thuóc thu , dung dich chift che, chalt tao phùc. Càc dung dich này co thè duoc dàn trong mot kénh hay nhiéu kénh riéng biét Vi thè nguòi ta chia ky thuat FIA thành nhiéu he. Sau ddy chùng ta se l&n luot dièm qua dàc dièm cùa mói he. II.2.1.a. Hi PIA m Oq3H4Na + H20 + 2 0 + O H " (pH 11) OH- + OC^H4Na + C6H5O- -> OC6H4NC6H4O- + H2O + a - (pH 11) Indophenol xanh l'rease 0.9 60cniL>*C 30cm 90cm ni Hypochl Phenol @ 1, 0.5 fb) 0 Hình 4: (a) So dò he FIA xéc dinh uré . (b) Céc pie cùa day chuà » va pie cùa màu phan tìch( duòng chu&i tuyén tinh trong khoàng 2 - 20mM). Thòi gian c6 tin.hiéu cho mói m&u chi 20 giày, thè tich màu chi là 30 \il. Tu hai thi dn trén ta thd'y ngay, né'u chi dùng phép do trac quang hay phuong phàp hoà hoc thòng thuòng thi khóng thè tiéh hành duoc phép phàn tich phùc tap này trong khoàng thm gian ngàn nhu vày[59]. n 12 1.1.2.2. K^ thuài chiét FIA. Ky thuat này [60] duoc dùng khé nhiéu khi phén tich luong vèt càc chat c6 trong miu c6 thành phàn phùc tap va càn phài làm giàu, hoàc san phltm càn phài do lai khòng tón tal trong pha nuòc, nhung lai ben vùng va ón dinh trong mot dung mòi hùu co nào dò. Ky thuàt này thuòng óng dung càc he chié't trac.quang chon loc da duoc nghién cùu, dàc biét là dùng càc he chièt céc phùc vòng càng nhu céc he dùng Dithizon, Natri DDC, APDC,... Ve nguyén tàc ca'u tao he thóng méy do cùa ky thuat chié't FIA cung tuong tu nhu céc he FIA thòng thuòng nhiéu kénh. Qii c6 khàc là trong truòng hop này c6 thiét bi téch pha dàt vào 1 kénh ò truóc flowcell cùa detecto de loai b6 mot pha khòng càn thièt va dua pha càn do vào flowcell cùa detecto. Ky thuàt này duoc ép dung thành cóng va co hiéu qua trong phan tich AxHfc hoc [29;39]. So dò nguyén tàc eòa ky thuàt FIA co he thóng chièt duoc mò tà trong hình 5: ml/mìn Hình 5: So dò he thóng FIA co he thóng chièt. 19 13 Theo ky thuat chièt trong HA [60] ,màu phàn tich (tuóng nuóc) càn duoc chièt se d u ^ bom vào dòng chà't mang là dung dich nuòc, tói dièm a, tai day m&u phan tich gap dòng chat mang chùa dung mòi hùu co de chiét, cà hai duoc tròn lién tqc trong vòng phàn ùng b (vòng phàn ùng làm bang teflon) de thuc hién qué trình chièt téch [39]. Sau dò, khi dèh buòng C truòc flowcell cùa detecto, thi pha hùu co duoc téch ra de di vào flowcell. a day chat phan tich tan trong pha hùu co se duoc phét hién theo càc diéu kién thich hop da chon. Ky thuét này cho phép ting dò nhay, va tàng tinh chon loc cùa phép xéc dinh. Ta't nhién khà ndng làm giàu phu thuóc rat nhiéu vào tinh chat chièt cùa dung mòi hùu co va ò day càc qui luàt cùa su chièt téch gitri hai pha khòng tròn làn vàn duoc su dung. 1.1.2.3. Kfthu4i PIA vM cót nhÓL Ky thuat còt nhói là mot trong nhimg ky thuat phén tich mói cùa HA mòi duoc su dung tu 10 nàm trò lai day. Ky thuàt này cho phép diéu che nhimg thuóc thù Idiòng ben trong diéu kièn thuòng hoàc cho phép tàch chon loc luong vèt céc nguyén tò càn phàn tich trong càc dói tuong màu phùc tap bang céch dua vào he còt téch càc loai ionit thich hgp. Càc còt nhói c6 kich thuòc nhò, chiéu dai khoàng 10 - 20 cm , duòng kinh trong cùa c6t khoàng tu 2 - 4 mm duoc ghép ngay vào mot kénh cùa he HA Né'u cha't nhòi là hÒn hòng Zn(Hg) ta co còt khù Jones, néu chat nhói là càc ionit hop ta c6 cót trao dói ion . Càc chat trao dói ion thuòng duoc dùng ó day là céc cationit hay anionit, vi du nhua Dowex 50X8, Chelex - 100 ... n 14 a. Ky thuài PIA dùng cót khà. Trong nhiéu truòng hop , chtit phén tich khòng thè tèe dang truc tièp vói thuóc thù co san de sinh ra san p h ^ do duoc co dò nhay cao. Nhung néu thuc hién viéc khù hay oxyhoé de chuyén nò ve dang khéc thi lai co thè phàt hién va dinh luong duoc de dàng va cho kèt qua tòt. Mac dù nhùng chat oxyhoé hay cha't khù mòi sinh này thuòng khòng ben trong mòi truòng khòng khi va khòng thè xéc dinh duoc bang céc phuong phàp phàn tich thòng thuòng. Trong nhùng truòng hgp này ky thuàt HA dà tó ra tinh uu viét cùa nò. Vi nò rat thich hgp vói céc thuóc thù khóng ben. He HA này càn c6 thém c6t khù dàt truòc vòng phàn ùng ò mot kénh. Mot vi da minh hoa ky thuàt này là viéc xàc djnh nitrat va nitrii trong céc mSu nuòc. So dò nguyén tàc he phan tich này duoc mò tà trong hình 6. lOcm mi/min vwv©60cm Hình 6: So dò he FIA vói còt khùr. ( xàc dinh nitrat, nitrii trong nuóc). u W 15 Ò day [26;61], nguòi ta khù N03" ve N02" bang Zn kim loai trong còt khù co kich thùoc (100 x 5) mm. Sau dò cho ion NO2" vùa mói sinh tàc dung vói thuóc thù sulfanilamin va N-(naphtyl)etylendiamin clorua tao thành cha't màu diazo trong vòng phàn ùng kich thuóc (600x0,5) mm va cha't này dugc phàt hién bang detecto UV - VIS tai buóc song 540 nm. Dòng chat mang MP là dung dich dém axetat 0,25M co pH = 6, hay dung dich NH4Q 0,1M, MR| là dung dich sutTanilamid, con MR2 là dung dich N-(naphtyl)etylcndiaminclorua 0,05%. Bang càch này nguòi ta co thè xàc dinh dugc nitrii hay tóng so nitrii va nitrat trong vùng nóng dò tur 10 - 160mg/L trong céc màu nuòc. ò day truòc hèt nguòi ta xàc dinh nitrii khòng dùng còt khù, sau dò xéc dinh tóng nitrii va nitrat thi dùng cót khù rói tu hai kèt qua dò se suy ra hàm lugng cùa nitrat. b. Kf thuài PIA vài cót tàch trao dèi ion. Ve nguyén tàc, he HA c6 còt téch sàc k^ chi khàc he HA bình thuòng là nò co thém cót trao dói ion dugc ghép vào mot kènh a truóc detecto. Còt trao dói ion ò day c6 thè dugc dùng de tàch mot vài ion nào dò càn xàc dinh, Trong nhiéu truòng hgp , màu phàn tich thuòng là phùc tap , thuóc thù c6 dò chon loc kém, càc ion co màt trong màu cùng phàn ùng vói thuóc thù, tuy mùc dò c6 khéc nhau. Nhu vày de phép xàc dinh co dò chon loc yà chinh xàc cao, nguòi ta phài dùng thém cót trao dói ion. Còt trao dói ion dugc dàt vào mot kénh cùa he HA ò mot vi tri thich hgp dugc dùng de téch ion càn xàc dinh. Co thè càc ion càn xàc dinh dugc tàch ra khói còt, con ta't cà càc ion ành huòng khàc déu dugc giù lai trén cót hoàc ngugc lai. Trong truòng hgp này, phài tìm dugc dung dich rua thich hgp de rùa giài nguyén tó càn phàn tich ra khói còt sau khi càc nguyén tó ành 16 hudng da dugc ra truòc dò mot céch hoàn toàn dinh lugng. Néu nguyén tó (cha't) càn xéc dinh dugc rùa giài ra truóc, dòng chày chùa càc nguyén tó phan tich se dugc phàn ùng'vói thuòc thù dàc trung cho nò tai vòng phàn ùmg, rói vào detecto de phét hién chùng. Mot vi dq ve viéc dùng còt trao dÓi ion trong ky thuàt HA là vièc xàc dinh nóng dò Q" va NO3" [57:59] nhu so dò sau (hình 7 ): ml/min Y\P X / «1,. |M - ^ 1 8cm 30cm DOWEX-2 W MR 9.75 Hình 7 : So dò he HA vói còt téch ( xàc dinh Or va NO3-), Ò day cOt trao dói ion c6 chiéu dai L = 80 mm; duòng kinh trong R = l,25mm dugc nhòi day bang nhua anionit Dowex - 2(0H). Vòng phàn ùng cuón co kich thuòc (300x0,5) mm; chat mang MP là dung dich NaOH 2. 10-5M va dòng thuóc thù MR là dung dich axit HNO3 nóng dò 2. lO-^M, déu dugc bom vói toc dò nhu nhau va bang 0,8 ml^hùt. Dòng chat mang MR co thém chi thi màu thay dói màu theo pH. Khi bom màu vào he, màu di qua còt sàc k5^, ion Q" trong màu se thè ion OH" trong nhua Dowex-2 . Lugng OH' dugc giài phòng ra tuong ùng vói lugng Q" se theo dòng chat mang MP di vào vòng phàn óng tàc dung vói dòng thuóc thù MR eó chi thi màu. Khi dò chi thi màu pH cùa dung dich se thay dói do su thay dói nóng dò OH' va su thay dói này sé dugc phàt hièn bang su thay dói màt dò 16