Tài liệu Nghiên cứu quy hoạch môi trường thị xã sa đéc, tỉnh đồng tháp đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020

Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ LÔØI MÔÛ ÑAÀU Nöôùc ta ñang trong thôøi kyø Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa treân taát caû caùc lónh vöïc. Quaù trình naøy ñaõ mang laïi nhieàu lôïi ích veà maët kinh teá, goùp phaàn phaùt trieån xaõ hoäi, caûi thieän cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân, giuùp nöôùc ta hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi; ñoàng thôøi cuõng laøm cho moâi tröôøng vaø taøi nguyeân chòu nhieàu taùc ñoäng tieâu cöïc. OÂ nhieãm moâi tröôøng, söï coá moâi tröôøng, suy giaûm taøi nguyeân, söï thay ñoåi khí haäu toaøn caàu,... laø nhöõng haäu quaû do aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa vieäc söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân khoâng hôïp lyù. Vaán ñeà moâi tröôøng ngaøy caøng trôû neân noùng boûng hôn. Neáu chuùng ta khoâng coù nhöõng bieän phaùp thích hôïp, khoâng quan taâm vaø baûo veä moâi tröôøng töï nhieân thì trong töông lai chuùng ta seõ töï huûy dieät chính mình. Ñeå cuoäc soáng ngaøy moät toát ñeïp hôn, thò xaõ Sa Ñeùc, tænh Ñoàng Thaùp noùi rieâng vaø theá giôùi noùi chung phaûi goùp söùc vaøo vieäc baûo veä moâi tröôøng vaø taøi nguyeân theo höôùng phaùt trieån beàn vöõng. Trong ñoù, coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng laø raát quan troïng. Vì vaäy, vieäc Nghieân cöùu Quy hoaïch Moâi tröôøng thò xaõ Sa Ñeùc, tænh Ñoàng Thaùp ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020 laø raát caàn thieát, vì neáu thieáu söï hoaïch ñònh, thieáu tính keá hoaïch seõ daãn ñeán taùc haïi laø gaây laõng phí, chuû quan, duy yù chí vaø nhöõng haäu quaû tieáp theo sau ñoù maø ta phaûi traû giaù ñaét cho vieäc laøm neâu treân. Vieäc nghieân cöùu quy hoaïch moâi tröôøng laø böôùc chuyeån môùi trong tö duy chæ ñaïo, ñieàu haønh, nhaèm ñaûm baûo tính khoa hoïc, tính thöïc tieãn vaø coù tính khaû thi, hieäu quaû cao. Noù hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi quy hoaïch moâi tröôøng cuûa tænh Ñoàng Thaùp vaø quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi thôøi kyø ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020 cuûa thò xaõ vaø cuûa tænh. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 1 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ CHÖÔNG 1 MÔÛ ÑAÀU 1.1. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Ngaøy nay, moâi tröôøng ñang laø vaán ñeà mang tính toaøn caàu, ñöôïc nhieàu quoác gia, nhieàu toå chöùc vaø caù nhaân löu taâm. Suy thoaùi moâi tröôøng, suy giaûm taàng oâzon, luõ luït baát thöôøng, bieán ñoäng thôøi tieát… ñaõ coù nhöõng taùc ñoäng maïnh meõ ñeán cuoäc soáng loaøi ngöôøi. Khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa, nhöõng hoaït ñoäng thieáu khoân ngoan cuûa con ngöôøi ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû vaøo nhöõng bieán ñoäng treân. Do ñoù phaûi ñieàu chænh haønh vi cuûa mình, con ngöôøi môùi coù theå coù cuoäc soáng toát hôn. Nghieân cöùu caùc yeáu toá moâi tröôøng laø cô sôû ñeå ñieàu chænh haønh vi cuûa con ngöôøi. Ñaây laø quaù trình laâu daøi, toán nhieàu coâng söùc vaø tieàn cuûa, nhöng phaûi thöïc hieän moät caùch nghieâm tuùc, phaûi ñaët muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng chöù khoâng phaûi phaùt trieån vôùi baát cöù giaù naøo. Nhieàu quoác gia ñaõ xaây döïng chieán löôïc baûo veä moâi tröôøng ñoàng thôøi vôùi söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Nöôùc ta noùi chung, thò xaõ Sa Ñeùc, tænh Ñoàng Thaùp noùi rieâng cuõng khoâng naèm ngoaøi quyõ ñaïo ñoù. Ñeå ñaûm baûo cho vieäc khai thaùc toái ña theá maïnh cuûa tænh, ñieàu kieän töï nhieân vaø kinh teá - xaõ hoäi, caàn thieát phaûi xaây döïng cô sôû ñònh höôùng quy hoaïch moâi tröôøng phuø hôïp vôùi chính saùch phaùt trieån cuûa thò xaõ, cuûa tænh. Vì vaäy, ñeà taøi “Nghieân cöùu quy hoaïch moâi tröôøng thò xaõ Sa Ñeùc, tænh Ñoàng Thaùp ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020” laø caàn thieát vaø caáp baùch. Thôøi gian quy hoaïch moâi tröôøng laø ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020. Tuy nhieân seõ coù söï kieåm tra vaø xem xeùt laïi taøi lieäu trong moãi khoaûng thôøi gian laø 05 naêm ñeå phaûn aùnh ñuùng nhöõng thay ñoåi nhanh choùng veà söï phaùt trieån cuûa caùc khu daân cö, caùc khu thöông maïi, dòch vuï trong thò xaõ, döï ñoaùn daân soá SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 2 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ ngaøy caøng gia taêng, nhöõng qui ñònh phaùp luaät môùi ban haønh vaø nhöõng tieán boä coâng ngheä trong vieäc xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng. 1.2. MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI - Nghieân cöùu caùc yeáu toá moâi tröôøng, xaùc ñònh laïi hieän traïng quaûn lyù moâi tröôøng ôû thò xaõ Sa Ñeùc. - Döï baùo möùc ñoä oâ nhieãm trong thôøi gian tôùi. - Ñöa ra caùc phöông höôùng muïc tieâu phaùt trieån vaø ñeà xuaát caùc chöông trình döï aùn, caùc giaûi phaùp toå chöùc thöïc hieän. Töø ñoù phaán ñaáu nhaèm đạt mục tiêu ñöa thò xaõ Sa Ñeùc “naêm 2010 trở thành Thành Phố loại III và naêm 2020 trở thành Thành Phố loại II” vaø laø moät thaønh phoá phaùt trieån beàn vöõng. 1.3. NOÄI DUNG CUÛA ÑEÀ TAØI - Ñieàu tra, khaûo saùt thu thaäp caùc soá lieäu veà ñieàu kieän moâi tröôøng thò xaõ Sa Ñeùc. - Thu thaäp, phaân tích caùc soá lieäu veà hieän traïng qui hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø hieän traïng moâi tröôøng thò xaõ Sa Ñeùc. - Ñaùnh giaù döï baùo taùc ñoäng moâi tröôøng do hoaït ñoäng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi trong quaù trình thöïc hieän quy hoaïch moâi tröôøng. - Xaùc ñònh caùc khía caïnh moâi tröôøng quan troïng hieän nay cuûa thò xaõ. - Xaây döïng quy hoaïch moâi tröôøng chuyeân ngaønh phuïc vuï KT - XH. - Ñeà xuaát caùc chöông trình döï aùn vaø caùc giaûi phaùp toång hôïp BVMT. - Phaân coâng nhieäm vuï vaø toå chöùc thöïc hieän. 1.4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 1.4.1. Phöông phaùp luaän Nghieân cöùu quy hoaïch moâi tröôøng thò xaõ Sa Ñeùc laø moät trong nhöõng nghieân cöùu giuùp ích raát nhieàu trong caùc vaán ñeà caûi thieän moâi tröôøng soáng cuûa ngöôøi daân Sa Ñeùc, ñeå hoaø nhaäp vôùi xu höôùng phaùt trieån beàn vöõng. Qui hoaïch thò xaõ Sa Ñeùc SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 3 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ theo quan nieäm môùi veà cô cheá kinh teá xaõ hoäi, neàn kinh teá coù nhieàu thaønh phaàn. Tuy nhieân, ñeå nghieân cöùu vaø aùp duïng vaøo thöïc tieãn thaønh coâng caàn keát hôïp xem xeùt, ñieàu tra hieän traïng thöïc teá cuûa vuøng nghieân cöùu. Chính vieäc soaùt xeùt ban ñaàu seõ giuùp ñònh höôùng cho coâng taùc trieån khai döï aùn qui hoaïch vaøo coäng ñoàng. Qui hoaïch naøy ñi keøm vôùi caùc giaûi phaùp mang tính khaû thi veà maët moâi tröôøng vaø caûi thieän moâi tröôøng soáng cuûa coäng ñoàng daân cö, ñoùng moät vai troø quyeát ñònh trong chieán löôïc phaùt trieån beàn vöõng. 1.4.2. Phöông phaùp thöïc teá - Keá thöøa taát caû caùc keát quaû nghieân cöùu veà moâi tröôøng ñaõ coù treân ñòa baøn thò xaõ Sa Ñeùc. - Phöông phaùp ñieàu tra khaûo saùt thu thaäp soá lieäu phuïc vuï QHMT : Caùc döõ lieäu caàn thieát veà ñieàu kieän moâi tröôøng, vaø caùc baûn ñoà soá hoùa ñaõ ñöôïc xaùc laäp nhaèm, xaùc ñònh caùc khía caïnh moâi tröôøng quan troïng hieän nay cuûa thò xaõ Sa Ñeùc vaø phuïc vuï cho caùc nghieân cöùu tieáp theo. - Phöông phaùp döï baùo : Döï baùo xu höôùng phaùt trieån caùc nghaønh ngheà, döï baùo taûi löôïng caùc nguoàn oâ nhieãm (khí thaûi, nöôùc thaûi, chaát thaûi raén), döï baùo xu höôùng bieán ñoåi moâi tröôøng phuïc vuï cho vieäc laäp caùc quy hoïach moâi tröôøng chuyeân nghaønh. - Phöông phaùp ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng : Söû duïng caùc kyõ thuaät ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng nhö laäp baûng kieåm tra phoûng ñoaùn, choàng chaäp baûn ñoà ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cho caùc hoaït ñoäng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi trong quaù trình thöïc hieän quy hoaïch chung. - Phöông phaùp tham gia coäng ñoàng vaø yù kieán tham gia. - Phöông phaùp so saùnh. - Phöông phaùp quan traéc, thöïc ñòa, laáy maãu, phaân tích phoøng thí nghieäm. - Phöông phaùp ñaùnh giaù nhanh ñeå xaùc ñònh taûi löôïng chaát thaûi raén treân ñòa baøn döïa treân cô sôû heä soá oâ nhieãm vaø coâng suaát. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 4 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ 1.5. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU Caùc yeáu toá moâi tröôøng, kinh teá - xaõ hoäi vaø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng taïi thò xaõ Sa Ñeùc. 1.6. PHAÏM VI CUÛA ÑEÀ TAØI Chæ nghieân cöùu ñònh höôùng quy hoaïch moâi tröôøng gaén lieàn vôùi quy hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ôû thò xaõ Sa Ñeùc, khoâng nghieân cöùu xaây döïng baûn ñoà quy hoaïch moâi tröôøng vaø aûnh höôûng cuûa caùc ñòa phöông khaùc trong vuøng tôùi moâi tröôøng thò xaõ Sa Ñeùc. 1.7. HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CUÛA ÑEÀ TAØI - Nghieân cöùu xaây döïng baûn ñoà quy hoaïch moâi tröôøng thò xaõ Sa Ñeùc. - Ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa caùc ñòa phöông khaùc trong vuøng tôùi moâi tröôøng thò xaõ Sa Ñeùc. - Nghieân cöùu quy hoaïch moâi tröôøng cho caùc huyeän/thò khaùc trong tænh Ñoàng Thaùp. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 5 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ CHÖÔNG 2 ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ KINH TEÁ – XAÕ HOÄI THÒ XAÕ SAÑEÙC, TÆNH ÑOÀNG THAÙP 2.1. ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ TAØI NGUYEÂN THIEÂN NHIEÂN 2.1.1. Vò trí haønh chaùnh vaø ñòa lyù Sa Ñeùc laø moät thò xaõ cuûa tænh Ñoàng thaùp, naèm beân bôø Nam soâng Tieàn thuoäc trung taâm Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long, doïc hai beân Quoác loä 80, caùch thò xaõ Vónh Long (tænh Vónh Long) khoaûng 30km veà phía Taây vaø caùch thò xaõ Cao Laõnh khoaûng 30km veà phía Baéc. Thò xaõ coù toaï ñoä ñòa lí nhö sau : 10o15’30” ñeán 105o42’10” ñeán 10o23’30” Vó ñoä Baéc. 105o47’15” Kinh ñoä Ñoâng. Ranh giôùi haønh chính cuûa thò xaõ Sa Ñeùc nhö sau : - Phía Ñoâng Baéc giaùp thò xaõ Cao Laõnh. - Phía Baéc giaùp huyeän Cao Laõnh. - Phía Nam giaùp huyeän Chaâu Thaønh. - Phía Taây giaùp huyeän Lai Vung. - Phía Taây Baéc giaùp huyeän Laáp Voø. 2.1.2. Ñaëc ñieåm ñòa chaát, ñòa hình Theo Quy hoaïch söû duïng ñaát thò xaõ Sa Ñeùc ñeán naêm 2010, ñaát ñai thò xaõ Sa Ñeùc hình thaønh treân 01 loaïi traàm tích non treû Holocene. Traàm tích soâng (aQ3IV) bao phuû khoaûng 100% dieän tích : do taäp trung theo caùc ñeâ soâng vaø caùc nhaùnh soâng lôùn neân coøn goïi laø traàm tích ñeâ töï nhieân, deã nhaän thaáy ôû doïc soâng Tieàn vaø soâng Sa Ñeùc. Vaät lieäu chính laø seùt coù maøu naâu raát ñaëc tröng vaø khoâng chöùa vaät lieäu sinh pheøn. Treân caùc maãu chaát naøy hình thaønh caùc loaïi ñaát phuø sa. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 6 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ Haøng naêm vaøo muøa luõ soâng Tieàn vaän chuyeån 138 taán phuø sa vaø söï laéng ñoïng phuø sa thoâng qua heä thoáng keânh noäi ñoàng. Nhöõng ñòa taàng thuoäc phuø sa boài laéng naøy thì meàm vaø töông ñoái oån ñònh ñoä cöùng khoâng thay ñoåi ñaùng keå theo ñoä saâu. Ñaát axít sulfat ñöôïc ghi nhaän laø hieän dieän khaép Ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø nhieàu khaû naêng coù ôû moät soá nôi trong khu vöïc phaùt trieån döï kieán cuûa thò xaõ. Ñòa hình thò xaõ thuoäc mieàn ñoàng baèng chaâu thoå baèng phaúng thaáp vaø thaáp daàn theo höôùng Baéc ñeán Nam (cao theo giaûi ñaát ven soâng Tieàn, soâng Sa Ñeùc vaø thaáp daàn sang phía Nam thò xaõ). Cao trình cao nhaát ôû phía Baéc soâng Tieàn töø 1,1 1,9m (xaõ Taân Khaùnh Ñoâng, phöôøng Taân Qui Ñoâng), thaáp nhaát ôû phía Nam khoaûng 0,8m (xaõ Taân Quy Taây); Cao trình phía Ñoâng Nam dao ñoäng tuø 0,9 – 1,2m (xaõ Taân Phuù Ñoâng); Cao trình phaàn lôùn vaøo khoaûng 0,8 - 1,3m. Ñaëc bieät vuøng ñaát trung taâm vaø khu daân cö do ñöôïc laäp líp neân ñòa hình vöôït cao hôn ñaát hieän höõu cao trình töø 1,2 - 1,7m. Vì vaäy muøa luõ nöôùc ngaäp noâng vaø thoaùt luõ nhanh hôn caùc vuøng khaùc trong khu vöïc. Thoáng keâ theo ñoä saâu vaø thôøi gian ngaäp luõ cho thaáy coù khoaûng 19% dieän tích coù ñoä ngaäp >1m vaø thôøi gian ngaäp daøi töø 15 thaùng 9 ñeán 30 thaùng 12 (vôùi dieän tích khoaûng 1.093ha), coù 20,7% dieän tích coù ñoä ngaäp töø 0,6 - 1m vaø thôøi gian ngaäp töø 15 thaùng 9 ñeán 15 thaùng 11 (1197 ha), coù 42% dieän tích coù ñoä ngaäp < 0,5m vaø thôøi gian ngaäp töø 15 thaùng 9 ñeán 15 thaùng 10 (2424 ha). 2.1.3. Ñaëc ñieåm khí haäu Sa Ñeùc naèm trong mieàn khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa caän xích ñaïo, coù neàn nhieät ñoä cao ñeàu quanh naêm, aùnh saùng doài daøo, löôïng möa lôùn vaø phaân hoaù thaønh hai muøa traùi ngöôïc nhau (muøa khoâ vaø muøa möa). Quy luaät phaân boá naøy töông ñoái oån ñònh qua caùc naêm, ít coù thay ñoåi trong khoâng gian vaø ñaõ chi phoái maïnh meõ ñeán vaán ñeà söû duïng ñaát. Muøa möa keùo daøi töø thaùng 05 ñeán thaùng 10 vaø muøa khoâ töø thaùng 11 ñeán thaùng 04 naêm sau. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 7 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ 2.1.3.1. Nhieät ñoä : Nhieät ñoä cao vaø oån ñònh, bình quaân 26,6oC, nhieät ñoä toái cao trung bình 30oC vaøo thaùng 3 vaø 4, nhieät ñoä toái thaáp trung bình 24 oC vaøo thaùng gieâng. Toång böùc xaï cao (156,7 Kcal/m2/thaùng) vaø phaân boá töông ñoái ñeàu theo muøa vuï cho pheùp saûn xuaát caây troàng quanh naêm. Ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån caùc caây troàng nhieät ñôùi. 2.1.3.2. Cöôøng ñoä naéng vaø böùc xaï : Toång giôø naéng trung bình 2709 giôø vaø soá giôø naéng thaáp nhaát vaøo muøa möa (khoaûng 145 giôø, thaùng 9) vaø cao nhaát vaøo muøa naéng (khoaûng 300 giôø, thaùng 3). Böùc xaï maët trôøi khaù oån ñònh, trung bình 154,8 Kcal/cm 2, cao nhaát vaøo thaùng 3 (16,34 Kcal/cm2) vaø thaáp nhaát vaøo thaùng 11 (12,1 Kcal/cm2). 2.1.3.3. Löôïng möa : Löôïng möa lôùn phaân boá töông ñoái ñeàu theo khoâng gian vaø taäp trung khoaûng 90% vaøo muøa möa. Löôïng möa bình quaân töông ñoái lôùn 1400mm/naêm, phaân boá ñeàu theo muøa (muøa möa vaø muøa khoâ), ñaõ chi phoái maïnh meõ neàn saûn xuaát noâng laâm nghieäp. - Muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11, löôïng möa chieám 85 – 90% löôïng möa caû naêm. Caùc thaùng 8, 9, 10 löôïng möa lôùn hôn 250mm laø do gioù muøa Taây Nam mang ñeán vaø truøng vôùi muøa luõ veà neân gaây ra hieän töôïng thöøa nöôùc nghieâm troïng. - Muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4, löôïng möa chæ chieám khoaûng 10 – 15% löôïng möa caû naêm. Löôïng boác hôi cao (trung bình 3,1 – 4,6 mm/ngaøy) laïi truøng vôùi muøa nöôùc kieät. Nhö vaäy, muøa khoâ nöôùc treân keânh raïch vaø ñoàng ruoäng bò boác hôi maïnh, nguoàn nöôùc voán bò thieáu huït laïi caøng bò thieáu huït theâm, gaây aûnh höôûng ñeán quaù trình sinh tröôûng phaùt trieån cuûa caây troàng,vaät nuoâi. 2.1.3.4. Ñoä aåm : SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 8 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ Caùc thaùng muøa möa coù ñoä aåm raát cao chieám ñeán 90 – 97%, coäng vôùi möa lôùn ñaõ laøm toaøn boä vuøng gaàn nhö baõo hoaø veà nöôùc. Traùi laïi muøa khoâ khoâng coù möa, ñoä aåm thaáp, löôïng boác hôi lôùn. Ñoä aåm töông ñoái trung bình laø 78 – 82%. Ñoä aåm lôùn nhaát thaùng vaøo thaùng 10 laø 99%. Ñoä aåm nhoû nhaát vaøo thaùng 04 laø 41%. 2.1.3.5. Gioù : Haøng naêm coù hai höôùng gioù thònh haønh chính : Muøa khoâ höôùng gioù thònh haønh laø gioù muøa Ñoâng Baéc thoåi töø thaùng 12 ñeán thaùng 3 naêm sau, taàn suaát gioù 60 – 70%. Muøa möa höôùng gioù thònh haønh laø gioù Taây Nam thoåi töø thaùng 4 ñeán thaùng 11, taàn suaát gioù laø 70%. Toác ñoä gioù trung bình khoaûng 3m/s. Haøng naêm töø thaùng 4 ñeán thaùng 11 thöôøng coù côn gioâng lôùn, trong côn gioâng toác ñoä gioù coù theå leân tôùi 30 – 40m/s hoaëc coù gioù giaät maïnh, gaây aûnh höôûng ñeán saûn xuaát noâng nghieäp vaø thi coâng caùc coâng trình xaây döïng, giao thoâng… 2.1.4. Taøi nguyeân ñaát Khaùi nieäm taøi nguyeân ñaát ñai ôû ñaây coù nghóa roäng, khoâng chæ bao goàm laø ñaëc tính thoå nhöôõng (soil) maø coøn bao haøm moät soá ñieàu kieän töï nhieân coù aûnh höôûng ñeán vieäc söû duïng ñaát ñai nhö : cheá ñoä nöôùc, ñòa hình, neàn moùng ñòa chaát… vaø khi ñoù coù hình thaønh ñaát ñai. Toaøn thò xaõ coù hai nhoùm ñaát chính : nhoùm ñaát phuø sa coù 4491 ha chieám 77,62% DTTN, nhoùm ñaát pheøn taàng saâu coù 200 ha chieám 3,46% DTTN, keânh raïch coù 1095 ha chieám 18,92% DTTN. Ñaát vuøng ven soâng Tieàn vaø soâng Sa Ñeùc laø caùc daõy ñaát phuø sa ñöôïc boài ñaép haøng naêm thích hôïp vôùi nhieàu loaïi caây troàng. Song song vôùi hieän traïng ñaát ñai xoaùi lôû haøng naêm vaøo muøa luõ ôû xaõ Taân Qui Ñoâng, phöôøng 3, phöôøng 4, moät phaàn ôû xaõ Taân Khaùnh Ñoâng thì dieän tích coàn noåi phaùt trieån ôû coàn Caùi Beø vaø phía Ñoâng Nam cuûa aáp Ñoâng Giang (Taân Khaùnh Ñoâng). SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 9 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ Nhoùm ñaát caùt gioàng phaân boá treân ñòa hình thaáp thuoäc khu baõi boài soâng Tieàn. Ñaát bò ngaäp suoát muøa luõ vaø theo chu kyû trieàu cöôøng. Hieän nay ñöôïc khai thaùc caùt xaây döïng. Haïn cheá noåi baät nhaát cuûa ñaát ñai thò xaõ Sa Ñeùc laø dieän tích ñaát ñeàu bò ngaäp trong muøa möa luõ. Vaán ñeà ñaët ra trong quaù trình khai thaùc söû duïng caàn phaûi ñöôïc caûi taïo trieät ñeå vaø laâu daøi. Boá trí caây troàng hôïp lyù ñeå beà maët ñaát luoân ñöôïc phuû moät lôùp thaûm thöïc vaät, cô caáu söû duïng ñaát noâng nghieäp vaø caây xanh ñoâ thò phaûi phuø hôïp ñeå ñaûm baûo ñoä che phuû ñaït 30 – 40%. 2.1.5. Taøi nguyeân nöôùc Sa Ñeùc coù taøi nguyeân nöôùc raát phong phuù nhöng phaân boá khoâng ñeàu theo muøa caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng. 2.1.5.1. Soâng ngoøi : Thò xaõ Sa Ñeùc coù caùc soâng ngoøi sau : - Soâng Tieàn laø ñòa phaän haï löu soâng Meâ Koâng chaïy qua caùc tænh Ñoàng Thaùp, Caàn Thô, Vónh Long, phaân phoái nöôùc vaøo caùc soâng nhö : soâng Haäu, soâng Vaøm Coû, soâng Sa Ñeùc vaø ñoå nöôùc tröïc tieáp ra bieån Ñoâng. Ñoaïn qua thò xaõ Sa Ñeùc soâng chaïy theo höôùng Baéc Nam, vôùi chieàu daøi 12,3km. Soâng roäng trung bình 1,2km, löôïng nöôùc treân soâng khaù doài daøo. Haøng naêm soâng Meâ Koâng chuyeån vaøo ÑBSCL khoaûng 150 trieäu taán phuø sa (trong ñoù soâng Tieàn 138 trieäu taán), taäp trung chính vaøo muøa luõ (khoaûng 350 g/m3). Haøng naêm, do soâng Tieàn ñang coù chieàu höôùng ñoåi doøng sang phía bôø höõu laøm cho ñaát bò saït lôû khu vöïc phöôøng 3 vaø phöôøng 4 cuûa thò xaõ, trung bình lôû saâu vaøo bôø 15 – 20m. Tình traïng saït lôû ngaøy caøng trôû neân nghieâm troïng. Beân caïnh tình hình saït lôû ôû khu vöïc phöôøng 3 vaø phöôøng 4 thì taïi khu vöïc xaõ Taân Khaùnh Ñoâng haøng naêm ñang ñöôïc boài ñaép khoái löôïng lôùn phuø sa (giöõa doøng soâng noåi leân coàn ñaát phuø sa maøu môõ). - Soâng Sa Ñeùc : laø nhaùnh soâng chính cuûa soâng Tieàn xuaát phaùt töø khu vöïc phöôøng 2 ñeán phöôøng 4 cuûa thò xaõ chaïy qua xaõ Taân Qui Taây, Taân Khaùnh Ñoâng vaø SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 10 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ phöôøng Taân Qui Ñoâng sang Lai Vung vaø ñoå nöôùc sang soâng Haäu. Cheá ñoä nöôùc treân soâng hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo soâng Tieàn. Do coù heä thoáng soâng raïch daøy ñaëc cuøng vôùi taäp quaùn soáng ven soâng, caùc keânh raïch cuûa ngöôøi daân coù lieân quan raát lôùn ñeán vieäc thaûi boû CTR treân soâng, keânh raïch khoâng theå thu gom vaø quaûn lyù laø moät thöïc teá ñang dieãn ra taïi Sa Ñeùc. 2.1.5.2. Thuûy vaên (1). Cheá ñoä thuûy vaên taïi Sa Ñeùc noùi rieâng vaø Ñoàng Thaùp noùi chung phaân hoaù theo muøa. - Muøa caïn keùo daøi töø thaùng 11 ñeán thaùng 5 naêm sau, löôïng nöôùc xaáp xæ 20% löôïng nöôùc caû naêm. Muøa khoâ, löôïng nöôùc treân soâng Tieàn xuoáng thaáp do nguoàn nöôùc ñaàu nguoàn ñöa veà haïn cheá. - Muøa möa vaøo thaùng naêm ñeán thaùng 10 thöôøng xuaát hieän muøa luõ, nöôùc treân soâng Tieàn lôùn coù naêm gaây hieän töôïng ngaäp uùng ôû khu vöïc ñòa hình thaáp. (2). Doøng chaûy vaø vaán ñeà boài laáp phuø sa : Haøm löôïng phuø sa treân soâng Tieàn raát lôùn (toång löôïng phuø sa ñaït tôùi 138 taán, ñoä ñuïc trung bình khoaûng 850g/m3), chöùng toû söï xaâm thöïc cuûa doøng chaûy caùc soâng ñoå vaøo soâng Tieàn raát lôùn neân vaán ñeà laéng ñoïng phuø sa cao hôn vuøng xa soâng. (3). Maïng löôùi thuûy vaên thò xaõ naèm ôû khu vöïc bôø Nam soâng Tieàn, rieâng dieän tích nöôùc maët soâng Tieàn thuoäc ñòa phaän thò xaõ khoaûng 547,5 ha, chieám 1,2% DTTN. Ñaây laø nhaùnh soâng lôùn cuûa soâng Meâ Koâng ôû phaàn haï löu. Ñoaïn soâng chaïy qua Sa Ñeùc roäng töø 900 – 1200m (bình quaân 1000m) vaø oâm troïn phaàn ranh giôùi phía Ñoâng thò xaõ daøi khoaûng 12,3km. Nguoàn nöôùc chuû yeáu laø nöôùc ngoït doài daøo. Ngoaøi soâng Tieàn, Sa Ñeùc coøn coù soâng Sa Ñeùc, raïch Sa Nhieân vaø heä thoáng keânh raïch chaèng chòt noái lieàn vôùi soâng lôùn. Dieän tích keânh möông hieän taïi laø 168 ha chieám 2,9% DTTN. Heä thoáng keânh raïch naøy laøm nhieäm vuï daãn nöôùc ngoït, thaùo chua, röûa pheøn cho toaøn boä dieän tích töï nhieân cuûa thò xaõ. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 11 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ Cheá ñoä thuûy vaên chòu aûnh höôûng doøng chaûy cuûa soâng Meâ Koâng vaø thuûy trieàu bieån Ñoâng thoâng qua soâng Tieàn cuøng cheá ñoä möa trong khu vöïc. (4). Thuûy trieàu : Ñoàng Thaùp noùi chung vaø Sa Ñeùc noùi rieâng töø thaùng 12 ñeán thaùng 08 naêm sau chòu aûnh höôûng cuûa thuûy trieàu bieån Ñoâng theo cheá ñoä baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu. Moãi thaùng coù 02 kyø trieàu cöôøng (xaûy ra vaøo ngaøy 1 vaø 15 AÂm lòch hoaëc sau ñoù 1 – 2 ngaøy) vaø 02 kyø trieàu keùm (xaûy ra vaøo 7 vaø 23 AÂm lòch hoaëc sau ñoù 1 – 2 ngaøy). Thôøi gian moät ngaøy trieàu laø 24h50’. Thôøi gian moãi kyø trieàu leân xuoáng keùo daøi töø 05 ñeán 07 ngaøy. Ñænh trieàu cao nhaát vaøo caùc thaùng 10 vaø 11. Chaân trieàu thaáp nhaát laø thaùng 7 vaø thaùng 8. Caùc thaùng töø 5 – 8 laø nhöõng thaùng coù bieân ñoä trieàu lôùn nhaát. Moãi thaùng coù hai chu kyø trieàu, moät chu kyø trieàu töø 13 – 14 ngaøy. Muøa khoâ do nöôùc ñaàu nguoàn boå sung vaøo soâng Tieàn ít, trieàu xaâm nhaäp vôùi cöôøng ñoä maïnh vaø saâu trong noäi ñòa. Muøa möa nöôùc treân soâng lôùn coäng vôùi trieàu cöôøng ñaõ ñöa nöôùc ngoït töø soâng Tieàn vaø soâng Sa Ñeùc töôùi tieâu töï chaïy qua caùc tuyeán keânh raïch ñeán haàu heát DTTN cuûa thò xaõ. Soâng Tieàn vaø soâng Sa Ñeùc giöõ vai troø cung caáp nöôùc ngoït cho sinh hoaït vaø cho noâng nghieäp, nhöõng naêm gaàn ñaây coâng taùc thuûy lôïi ñaõ ñöôïc ñaàu tö raát nhieàu, coâng taùc cung caáp nöôùc saïch cho nhaân daân cuõng ñöôïc thöïc hieän toát. (5). Ngaäp luõ : Muøa luõ ôû caùc tænh thuoäc Ñoàng Thaùp Möôøi thöôøng baét ñaàu vaøo trung tuaàn thaùng 8 vaø keát thuùc vaøo trung tuaàn thaùng 12. Rieâng Sa Ñeùc luõ thöôøng xuaát hieän sôùm hôn vaø keát thuùc sôùm hôn töø 15 – 20 ngaøy. Thôøi gian naøy möa taäp trung löôïng lôùn, nöôùc nôi khaùc ñoå veà treân soâng Tieàn gaây luõ luït, trong khoaûng thôøi gian töø 15/9 ñeán 30/12 laøm cho ñaát ñai khu vöïc phía taây thò xaõ bò ngaäp vôùi ñoä saâu töø 0,5m ñeán treân 1,5m. maáy naêm gaàn ñaây toác ñoä ñoâ thò hoùa taêng nhanh, heä thoáng giao thoâng ñöôøng boä phaùt trieån, khu daân cö ñoâ thò, caùc coâng trình vaên hoùa vaø thöông maïi dòch vuï ñöôïc môû roäng, heä thoáng bôø bao – bôø keø ñöôïc cuõng coá, vì vaäy maø ñaõ giaûm khaû SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 12 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ naêng tích luõ treân ñoàng ruoäng. Nhöng do möa vaø luõ laø baïn ñoàng haønh neân ñaõ caûn trôû ñeán saûn xuaát noâng nghieäp vaø neáp soáng sinh hoaït cuûa nhaân daân raát lôùn. 2.1.5.3. Nöôùc ngaàm Qua keát quaû khaûo saùt veà nöôùc ngaàm ôû Ñoàng Thaùp cuûa Lieân Ñoaøn Ñòa Chaát 8 (Ñoaøn 801) cho thaáy nöôùc ngaàm ñöôïc taøng tröõ trong caùc traàm tích Holoxene vaø Plioxen (N2), trong khu vöïc thò xaõ Sa Ñeùc coù khaû naêng laáy nöôùc ngaàm ôû ñoä saâu hôn 200m, chaát löôïng toát, loaïi hình hoaù hoïc chuû yeáu laø HCO3_Na. Toång ñoä khoaùng hoaù thaáp nhaát 1,5g/l, cao nhaát 5,59 – 28,97 g/l, khaû naêng söû duïng cho sinh hoaït khaù toát, löôïng khai thaùc toái ña < 25.000m 3/ngñ (löu löôïng 20 – 30 m3/h/gieáng) pH = 7,5. Nhìn chung löu löôïng nöôùc ngaàm khaù lôùn, coù khaû naêng cung caáp ñuû cho daân sinh vaø moät phaàn cho saûn xuaát noâng nghieäp. 2.1.5.4. Nöôùc maët Nguoàn nöôùc maët khaù phong phuù, do coù soâng Tieàn, soâng Sa Ñeùc vaø heä thoáng keânh raïch daøy ñaëc, nhöõng thaùng 09 ñeán thaùng 12 nguoàn nöôùc maët dö thöøa do bò ngaäp luït. Thò xaõ naèm ôû bôø Nam soâng Tieàn, coù nguoàn nöôùc maët doài daøo vaø khoâng bò nhieãm pheøn, pH thay ñoåi töø 4.5 – 5.5. Löu löôïng nöôùc treân soâng Tieàn bình quaân 11.500m3/s (nhoû nhaát laø 2000m3/s). Nhöõng naêm gaàn ñaây do heä thoáng ñeâ keø bao ngaên luõ vaø choáng saït lôû ñaát ñöôïc cuûng coá coäng vôùi toác ñoä ñoâ thò hoùa taêng nhanh neân möùc ñoä ngaäp ven soâng Tieàn ñaõ giaûm nhieàu, vuøng ngaäp noâng nhaát laø 0,3m trong thôøi gian khoaûng 10 – 15 ngaøy. Do coù nguoàn nöôùc maët doài daøo nhö vaäy, ngay caû vaøo muøa kieät, löôïng nöôùc vaãn ñaùp öùng ñuû nhu caàu cuûa nhaân daân. Tuy nhieân, chaát löôïng nöôùc maët duøng ñeå caáp nöôùc cho daân hieän ñang laø vaán ñeà böùc xuùc vì trong nhöõng naêm qua, do thaâm canh, taêng vuï, noâng daân söû duïng phoå bieán nhieàu loaïi phaân boùn vaø thuoác baûo veä thöïc vaät trong noâng nghieäp cuøng vôùi chaát thaûi sinh hoaït, chaát thaûi saûn xuaát khoâng qua xöû lyù goùp phaàn gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maø ña soá hoï ñeàu söû duïng nöôùc maët. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 13 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ Theo soá lieäu phaân tích thì löôïng chaát lô löûng vaø vi sinh khaù cao ñieån hình cho söï oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët. ÔÛ moät soá ñieåm nöôùc maët ôû vuøng saâu trong noäi ñoàng bò nhieãm Nitrat coù theå do phaân boùn trong noâng nghieäp. 2.1.6. Taøi nguyeân khoaùng saûn vaø vaät lieäu xaây döïng Taøi nguyeân khoaùng saûn vaø vaät lieäu xaây döïng ôû thò xaõ Sa Ñeùc raát ngheøo naøn, chæ coù loaïi caùt mòn hieän dieän theo doïc loøng soâng Tieàn daïng traàm tích doøng chaûy. Vieäc thaêm doø ñaùnh giaù tröõ löôïng coøn ít ñöôïc thöïc hieän. Tuy vaäy hieän nay ñang ñöôïc khai thaùc phuïc vuï nhu caàu xaây döïng cô sôû haï taàng trong phaïm vi thò xaõ vaø caùc vuøng laân caän. Ngoaøi caùt laøm nhieân lieäu xaây döïng coøn coù seùt Kaolin vaø seùt gaïch ngoùi, phaân boá ven soâng Tieàn. Thaønh phaàn chuû yeáu goàm : Kaolin (45%), Hydromica (40%), Montmorillonite (10%) vaø caùc thaønh phaàn khaùc (5%). Hieän nay caùc loaïi seùt naøy ñang ñöôïc khai thaùc söû duïng trong saûn xuaát gaïch ngoùi vaø laøm nguyeân lieäu trong ngaønh coâng nghieäp saønh söù. 2.1.7. Taøi nguyeân veà thuûy saûn Theo keát quaû ñieàu tra cuûa Vieän Thuûy Saûn khu vöïc II, vuøng Ñoàng Thaùp trong ñoù coù Sa Ñeùc coù treân 217 loaøi thuyû saûn, trong ñoù coù hôn 50 loaøi thuûy saûn coù giaù trò nhö caù Tra, caù Meø Vinh, caù Chaøi, caù Loùc, toâm caøng xanh, caù roâ, caù treâ, caù saëc… Sa Ñeùc naèm phía bôø Nam soâng Tieàn coù treân 1000 ha maët nöôùc laø moät lôïi theá trong phaùt trieån ngaønh thuûy saûn döï tính naêm 2010 saûn löôïng thuûy saûn ôû Sa Ñeùc taêng nhanh, döï tính 3263 taán caù vaø 200 taán toâm. 2.1.8. Caùc heä sinh thaùi Nhöõng ñaëc tröng chính veà ñieàu kieän töï nhieân taùc ñoäng ñeán caûnh quan moâi tröôøng Sa Ñeùc goàm : - Ñaát phuø sa môùi chieám öu theá. - Coù nguoàn nöôùc cuûa soâng Tieàn vaø nöôùc möa laø nguoàn nöôùc ngoït chính phuïc vuï cho sinh hoaït vaø saûn xuaát. - Coù khí haäu maùt meû quanh naêm. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 14 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ Ñieàu kieän moâi tröôøng ôû Sa Ñeùc raát thích hôïp cho phaùt trieån caây troàng noâng nghieäp vaø moâi tröôøng thuûy saûn. Do ñaëc thuø cuûa thò xaõ Sa Ñeùc, hieän taïi vaø laâu daøi ñoâ thò ngaøy caøng ñöôïc phaùt trieån. Muïc tieâu phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa thò xaõ laø : thöông maïi vaø dòch vuï - coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp - noâng nghieäp. Vì vaäy, caùc heä sinh thaùi ôû ñaây caàn ñöôïc ñaëc bieät quan taâm. 2.1.9. Moâi tröôøng ñoâ thò Ñoâ thò ngaøy caøng phaùt trieån, daân cö taêng nhanh, heä thoáng giao thoâng vaø caùc coâng trình coâng coäng ñöôïc ñaàu tö xaây döïng, nhöng heä thoáng caùc coâng trình phuïc vuï veä sinh moâi tröôøng chöa ñöôïc ñaàu tö ñuùng möùc nhö heä thoáng quaûn lyù vaø xöû lyù chaát thaûi (nöôùc thaûi vaø raùc thaûi) ñaõ laøm naûy sinh nhieàu vaán ñeà veà moâi tröôøng gaây taùc ñoäng xaáu ñeán söùc khoûe coäng ñoàng daân cö. - Raùc thaûi : haøng ngaøy khu daân cö vaø khu vöïc chôï ñaõ ñöa ra moät khoái löôïng raát lôùn (> 9000 kg/ ngaøy) nhöng vieäc thu gom vaø xöû lyù chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu. - Nöôùc thaûi : nöôùc thaûi khu daân cö, beänh vieän cuøng heä thoáng traïm xaù trong khu vöïc hieän nay ñang ñoå xuoáng keânh raïch vaø hai doøng soâng chính trong thò xaõ. 2.1.10. Moâi tröôøng noâng thoân Khu vöïc noâng thoân, do ñaëc ñieåm cuûa daân cö vuøng soâng nöôùc laø laøm nhaø ven soâng vaø keânh raïch, raùc thaûi chuû yeáu laø raùc thaûi sinh hoaït vaø raùc töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp (troàng troït, chaên nuoâi) phaàn lôùn ñieàu ñoå ra soâng raïch, neân nöôùc soâng vaø keânh raïch bò oâ nhieãm, vieäc thu gom vaø xöû lyù raùc khoâng theå thöïc hieän. Moät khoái löôïng saûn phaåm phuï noâng nghieäp ñaõ vaø ñang ñöôïc söû duïng vaøo muïc ñích phuïc vuï laïi cho noâng nghieäp. Vaán ñeà quan taâm taïi khu vöïc noâng thoân laø: - Ñòa theá naèm saùt caùc KCN lôùn cuûa thò xaõ. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 15 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ - Caùc cô sôû saûn xuaát TTCN nhö : gaïch ngoùi, lau boùng gaïo, xay xaùt, gia coâng cô khí, khu laøm boät loïc … ñang xen vaøo khu daân cö. - Chaên nuoâi phaùt trieån. - YÙù thöùc noâng daân trong baûo veä moâi tröôøng chöa cao. - Chöa boá trí khu nghóa ñòa taäp trung. 2.1.11. Moâi tröôøng coâng nghieäp Hieän taïi vaø nhöõng naêm keá tieáp ngaønh coâng nghieäp vaø TTCN ôû Sa Ñeùc ñang ñöôïc tænh quan taâm vaø phaùt trieån. Hieän taïi ñaõ coù hai doanh nghieäp ñaàu tö Khu Coâng nghieäp C (xaõ Taân Khaùnh Ñoâng) vaø treân 100 cô sôû xay xaùt, lau boùng gaïo, saûn xuaát gaïch ngoùi … coâng nghieäp vaø TTCN ngaøy caøng phaùt trieån thì möùc ñoä oâ nhieãm moâi tröôøng ngaøy caøng gia taêng. Trong töông lai ñònh höôùng qui hoaïch cho caùc khu saûn xuaát coâng nghieäp nhö sau: Cuïm coâng nghieäp cheá bieán thöïc phaåm taïi xaõ Taân Qui Taây laø 15 ha. Cuïm saûn xuaát boät xaõ Taân Phuù Ñoâng vaø Taân Qui Taây (phaân boá trong khu daân cö). Cuïm coâng nghieäp – TTCN xaõ Taân Phuù Ñoâng laø 15ha. Cuïm coâng nghieäp gaïch ngoùi xaõ Taân Qui Taây vaø xaõ Taân Khaùnh Ñoâng, dieän tích laø 51,696 ha. KCN Sa Ñeùc goàm : KCN C 100 ha, KCN A + B :300 ha (thuoäc phöôøng Taân Qui Ñoâng vaø Taân Khaùnh Ñoâng), taäp trung vaøo caùc ngaønh cheá bieán löông thöïc _ thöïc phaåm vaø coâng nghieäp haøng tieâu duøng, toång dieän tích boá trí cho 03 KCN vaø khu caûng laø 436 ha. Caùc cô sôû TTCN cuûa thò xaõ goàm xöôûng cô khí, noâng cuï, gia coâng laép raùp, xöôûng cöa xeû goã, moäc xaây döïng, beâtoâng ñuùc saün, cô sôû saûn xuaát nöôùc ñaù, thöïc phaåm, cô sôû deät caùc loaïi bao bì … seõ döï kieán môû môùi vaø naâng caáp. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 16 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ Trong giai ñoaïn 2005 – 2010 vaø xa hôn tieàm naêng veà ñoâ thò hoùa phaùt trieån, heä thoáng thöông maïi – dòch vuï taêng nhanh. Coâng nghieäp - TTCN môû roäng qui moâ nhö ñònh höôùng thì chaéc chaén seõ laø nhöõng nguoàn gaây oâ nhieãm chính cho moâi tröôøng sinh thaùi ñòa phöông. 2.2. ÑIEÀU KIEÄN KINH TEÁ 2.2.1. Cô caáu kinh teá Neàn kinh teá tieáp tuïc taêng tröôûng ôû möùc khaù vaø ñaõ daàn daàn ñi vaøo oån ñònh : Toång giaù trò saûn phaåm naêm 2005 laø 614.854 trieäu ñoàng, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân haøng naêm laø 15,02%. Bình quaân GDP/ngöôøi/naêm 6.116 trieäu ñoàng. Trong nhieàu naêm qua, cô caáu kinh teá thò xaõ Sa Ñeùc coù nhöõng chuyeån bieán theo chieàu höôùng tích cöïc nhôø thò xaõ aùp duïng chính saùch ñoøn baåy veà phaùt trieån kinh teá nhö : ñaàu tö naâng caáp cô sôû haï taàng, hình thaønh caùc cuïm coâng nghieäp vaø TTCN, khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá ñaàu tö voán saûn xuaát, caûi tieán coâng ngheä, oån ñònh löu thoâng phaân phoái… nhìn chung kinh teá coù nhöõng böôùc phaùt trieån ñaùng keå, nhöng toác ñoä coøn chaäm. Nhöõng naêm gaàn ñaây thò xaõ ñöôïc söï quan taâm cuûa trung öông vaø ñaàu tö cuûa tænh, baèng caùc chính saùch cuï theå vaø kòp thôøi cuûa thò uûy vaø UBND thò xaõ vôùi noã löïc cuûa toaøn daân, ñôøi soáng cuûa nhaân daân ñöôïc caûi thieän roõ reät, dieän maïo noâng thoân ngaøy caøng thay ñoåi. Coâng taùc xoùa ñoùi giaûm ngheøo ñöôïc trieån khai thöôøng xuyeân ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû trong vieäc giaûm soá löôïng hoä ngheøo. 2.2.2. Ngaønh saûn xuaát noâng nghieäp Ñoái vôùi noâng nghieäp, thò xaõ ñaëc bieät quan taâm ñeán coâng taùc khuyeán noâng, baûo veä thöïc vaät, chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng vaät nuoâi, xaây döïng heä thoáng keânh möông thuûy lôïi taïo nguoàn vaø noäi ñoàng, xaây döïng heä thoáng bôø bao – bôø keø ngaên luõ vaø choáng saït lôû ñaát. Khuyeán khích phaùt trieån caùc loaïi caây coù giaù trò truyeàn thoáng nhö hoa kieång… Ngaønh saûn xuaát troàng troït phaùt trieån, nhöng maáy naêm gaàn ñaây toác ñoä ñoâ thò hoùa taêng nhanh ñaõ laøm cho dieän tích troàng troït giaûm ñaùng keå. Döïa vaøo SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 17 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ lôïi theá ñaát ñai ñeå môû roäng dieän tích maø chöa chuù yù ñeán thaâm canh taêng naêng suaát. Tuy vaäy, ñaõ hình thaønh caùc vuøng chuyeân canh quy moâ lôùn bao goàm : luùa, caây aên traùi, rau maøu, caây hoa kieång… Trong noâng nghieäp, dieän tích caây löông thöïc coù chieàu höôùng giaûm, cô caáu caây troàng chuyeån dòch ñuùng höôùng. Toång dieän tích gieo troàng luùa naêm 2004 laø 4.518ha, saûn löôïng ñaït 22.138 taán. Caây baép, naêm 2004 laø 73 ha, saûn löôïng ñaït 68 taán. Caùc loaïi caây rau, ñaäu coù giaûm nhöng khoâng nhieàu, naêm 2004 laø 483 ha; caây laâu naêm, ñaëc bieät laø nhaõn vaø xoaøi dieän tích taêng haøng naêm theo doïc baõi boài soâng Tieàn; naêm 2004 laø 470 ha. Rieâng caây hoa kieång ñaõ ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao vaø xuaát khaåu sang caùc nöôùc trong khu vöïc, naêm 2004 laø 134 ha. Chaên nuoâi chieám tyû troïng 28% toång giaù trò noâng nghieäp, giaù trò ngaønh chaên nuoâi naêm 2004 ñaït 44.452 trieäu ñoàng, taêng 9.010 trieäu so vôùi naêm 2002. Ñaëc bieät ñaøn heo vaø gia caàm phaùt trieån nhanh trong laøng ngheà laøm boät keát hôïp chaên nuoâi (naêm 2004 ñaøn heo 57.870 con, gia caàm 386 ngaøn con). Thuûy saûn taäp trung chuû yeáu laø ñaùnh baét caù vaø nuoâi caù beø treân maët nöôùc soâng Tieàn. Keát hôïp vôùi ñaùnh baét, thò xaõ ñaõ taän duïng ñöôïc 34 ha maët nöôùc ao hoà nuoâi caù vaø nuoâi toâm trong ruoäng luùa ñaït keát quaû toát, saûn löôïng naêm 2004 ñaït 56 taán caù vaø toâm. 2.2.3. Ngaønh saûn xuaát coâng nghieäp - tieåu thuû coâng nghieäp Hieän nay, ngaønh coâng nghieäp cuûa thò xaõ phaùt trieån maïnh ñang ñöùng vò trí haøng ñaàu cuûa tænh. Tuy nhieân, toác ñoä phaùt trieån vaãn coøn chaäm. Coâng nghieäp phaàn lôùn laø nhoû vaø leû, cô sôû vaät chaát kyõ thuaät keùm, thieát bò coâng ngheä laïc haäu, saûn phaåm coøn ôû daïng thoâ, chaát löôïng keùm thieáu söùc caïnh tranh. Soá cô sôû coâng nghieäp _ TTCN hieän nay chuû yeáu laø coâng nghieäp cheá bieán nhö xay xaùt luùa, lau boùng gaïo, laøm baùnh phoàng toâm, gia coâng boät… Caùc cô sôû naøy chæ ñaït 85% möùc saûn xuaát, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cheá bieán nguyeân lieäu trong khu vöïc. 2.2.4. Ngaønh thöông maïi vaø dòch vuï SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 18 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ Ngaønh thöông maïi vaø dòch vuï khaù phaùt trieån, ñoùng goùp tyû troïng lôùn trong neàn kinh teá cuûa thò xaõ vaø tænh. Do coù vò trí thuaän lôïi trong löu thoâng haøng hoùa vaø chuû tröông ñuùng ñaõ taïo cho ngaønh thöông maïi vaø dòch vuï phaùt trieån. Naêm 2004 giaù trò toång saûn xuaát ngaønh thöông maïi – dòch vuï laø 318.591 trieäu ñoàng, vaø coù theâm 500 cô sôû ñaêng kyù kinh doanh trong lónh vöïc thöông maïi vôùi soá voán 29 tyû ñoàng. 2.2.5. Cô sôû haï taàng Sa Ñeùc laø vuøng ñaát thaáp neân cô sôû haï taàng yeáu keùm. Vì söùc ñaàu tö coøn yeáu neân ñeán nay, caùc cô sôû haï taàng ôû Sa Ñeùc vaãn coøn thaáp veà soá löôïng vaø chaát löôïng. 2.2.5.1. Ñieän, nöôùc Heä thoáng cung caáp ñieän nöôùc ñaõ ñöôïc môû roäng. Nhöng chæ taäp trung chuû yeáu ôû caùc phöôøng trung taâm thò xaõ vaø moät soá xaõ saùt noäi oâ. Tính ñeán nay ñaõ coù khoaûng 99% hoä daân coù ñieän thaáp saùng, coù treân 200 km löôùi ñieän trung theá, treân 120 km löôùi ñieän haï theá, coù 337 traïm bieán aùp, saûn löôïng thöông phaåm ñaït hôn 60.950 MWh, 45% hoä söû duïng nöôùc maùy, coù 24 trung taâm caáp nöôùc, coâng suaát 8.000 m3/ giôø; 282 gieáng khoan, 3.594 beå chöùa nöôùc. Vieäc ñaàu tö xaây döïng môùi ñang ñöôïc thò xaõ chuaån bò thöïc hieän qua döï aùn UÙùc ñaàu tö. Vieäc khai thaùc gieáng nöôùc phuïc vuï cho caùc trung taâm xaõ, ñoâng daân cö, caùc khu daân cö ñöôïc thò xaõ quan taâm. 2.2.5.2. Giao thoâng Giao thoâng ôû Sa Ñeùc chuû yeáu laø giao thoâng boä vaø giao thoâng thuûy. Maïng löôùi giao thoâng boä, giao thoâng thuûy khaù phaùt trieån. - Giao thoâng ñöôøng boä : nhöõng naêm gaàn ñaây giao thoâng ñöôøng boä phaùt trieån nhanh, hieän taïi thò xaõ coù quoác loä 80 chaïy qua vôùi chieàu daøi 6km, maët ñöôøng beâtoâng nhöïa theo tieâu chuaån caáp III. Ñaây laø tuyeán ñöôøng huyeát maïch noái lieàn giao löu vôùi Thaønh phoá HCM, Caàn Thô vaø caùc tænh baïn. Ngoaøi quoác loä 80, coøn coù SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 19 Ñoà aùn toát nghieäp GVHD : PGS.TS Phuøng Chí Syõ 3 tænh loä 848, tænh loä 845, tænh loä 853, vôùi chieàu daøi 19,2km, maët ñöôøng beâtoâng nhöïa vôùi chieàu daøi 15km, maët ñöôøng roäng bình quaân 5m vaø coù haønh lang loä giôùi. - Thuûy lôïi vaø giao thoâng thuûy : Sa Ñeùc coù heä thoáng keânh möông khaù daøy ñaëc, phuïc vuï cho coâng taùc caûi taïo ñaát, daân sinh kinh teá vaø ñi laïi cuûa nhaân daân trong vuøng soâng nöôùc. Maëc duø ñeán nay ña soá keânh möông ñaõ xuoáng caáp, nhöng hieäu quaû kinh teá vaãn coøn khaù cao. Ngoaøi heä thoáng thuûy lôïi, Sa Ñeùc coù soâng Tieàn vaø soâng Sa Ñeùc laø 02 con soâng lôùn thuaän lôïi cho giao thoâng ñöôøng thuûy, ñaùp öùng nhu caàu löu thoâng haøng hoaù tôùi caùc tænh baïn. 2.2.5.3. Böu chính, vieãn thoâng Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, böu chính vieãn thoâng ñöôïc quan taâm ñaàu tö theo höôùng hieän ñaïi hoùa gaén vôùi phaùt trieån ña daïng dòch vuï vaø ñaåy maïnh saûn xuaát kinh doanh, ñoåi môùi toå chöùc quaûn lyù, thích nghi vôùi maïng löôùi thoâng tin quoác teá, taïo ñöôïc söï phaùt trieån nhanh choùng cho ngaønh vôùi nhieàu thaønh töïu quan troïng goùp phaàn tích cöïc cho phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, an ninh quoác phoøng. Tính ñeán nay toång dung löôïng laép ñaët treân 10.000 soá, hieäu suaát söû duïng 90%, phaùt trieån thueâ bao treân 2000 maùy/naêm. Veà di ñoäng, ñaõ laép ñaët toång ñaøi BTS taïi trung taâm thò xaõ phuû soùng toaøn boä noäi oâ vaø moät soá vuøng laân caän. Toå chöùc phaùt thö baùo cuøng vôùi heä thoáng caùc ñaïi lyù phuïc vuï ngaøy caøng toát hôn cho nhaân daân. Trung taâm böu ñieän thò xaõ ñaõ vaø ñang tieán haønh xaây döïng môùi trung taâm. 2.3. ÑIEÀU KIEÄN XAÕ HOÄI 2.3.1. Daân soá Theo thoáng keâ daân soá naêm 2005, daân soá trung bình cuûa thò xaõ laø 100.527 ngöôøi, trong ñoù daân soá soáng ôû noäi oâ thò xaõ laø 54.529 ngöôøi chieám 54,24%, vaø daân soáng ngoaïi thò laø 45.998 ngöôøi chieám 45,76%, tyû leä taêng daân soá hieän taïi laø 1,03% vaø tyû leä taêng cô hoïc laø 0,54%. SVTH : Töø Nguyeät Minh Trang 20