TRÆÅÌNG ÂAÛI HOÜC CÁÖ N THÅ
KHOA NÄNG NGHIÃÛP
Baï o caï o täø ng kãút âãö taì i nghiãn cæï u cáúp træåì ng
NGHIÃN CÆÏU NHU CÁÖ U DINH DÆÅÎNG VAÌ
CHÃÚ BIÃÚN THÆÏC ÀN NUÄI CAÏ BASA (Pangasius bocourti)
Cå quan chuí trç:
Viãûn Haí i saí n
Chuí nhiãûm âãö taì i:
Ts. Nguyãùn Thanh Phæång
Caï n bäü phäúi håüp chênh: Ths. Tráö n Thë Thanh Hiãö n
Ks. Buì i Thë Bêch Hàò ng
Ks. Mai Viãút Thi
Ks. Huyì nh Thë Tuï
1999
0
1. Giåï i thiãûu
Caï Basa Pangasius bocourti hiãûn laì âäúi tæåüng quan troüng cuí a nghãö nuäi caï beì trãn säng åí
Âäö ng Bàò ng Säng Cæí u Long, âàûc biãût laì åí ì caï c Tènh An Giang vaì Âäö ng Thaï p. Saí n læåüng nuäi
caï beì ngaì y caì ng gia tàng vaì saí n pháø m caï âäng laûnh âaî vaì âang âæåüc xuáút kháø u sang caï c thë
træåì ng Cháu Áu vaì Myî . Nàm 1996 saí n læåüng caï Basa nuäi beì âaût hån 27.000 táún, vaì coï hån
3.000 beì âang nuäi våï i caï c kêch cåí khaï c nhau (Phæång 1996). Tæì nàm 1994 váún âãö nghiãn cæï u
vãö sinh saí n âaî âæåüc âàût ra vaì âãún nay âaî âaût nhiãö u thaì nh cäng vãö lénh væûc sinh saí n nhán taûo.
Song våï i våï i viãûc phaï t triãø n kyî thuáût sinh saí n nhán taûo, caï c nghiãn cæï u vãö thæï c àn cho caï basa
giai âoaûn bäüt (Huì ng vaì Liãm, 1998) vaì nhu dinh dæåî ng cuí a caï åí caï c giai âoaûn giäúng nhoí vaì
giäúng låï n cuî ng âæåüc âàût ra vaì tiãún haì nh (Phæång vaì Hiãö n 1999). Tuy nhiãn, caï c nghiãn cæï u
cuí a caï c giaí chè táûp trung vaì o cháút âaûm maì chæa coï nghiãn cæï u naì o liãn quan tåï i cháút bäüt âæåì ng
(cháút bäüt âæåì ng) vaì cháút beï o (cháút beï o) cuî ng nhæ kyî thuáût cho àn vaì chãú biãún thæï c àn cho nuäi
caï . Hån næî a, caï basa laì loaì i caï âàûc thuì cuí a Vãût Nam, Laì o vaì Cambodia, cho nãn chæa tçm tháúy
mäüt taì i liãûu naì o trãn thãú giåï i noï i vãö dinh dæåî ng cuí a loaì i caï náöy.
Nghiãn cæï u náö y âæåüc âàût ra våï i muûc tiãu laì nghiãn cæï u bäø sung cho caï c nghiãn cæï u træåï c âáy
âãø coï âæåüc caï c säú liãûu hoaì n chènh vãö nhu cáö u dinh dæåî ng cuí a loaì i caï náö y vaì chãú biãún vaì sæí
duûng thæï c àn âãø nuäi loaì i caï náö y nhàò m caí i thiãûn hiãûu quaí vãö sæí duûng thæï c àn mang tênh dán
gian âang âæåüc duì ng phäø biãún trong nghãö nuäi caï náö y.
2. Näüi dung cuí a nghiãn cæï u
2.1. Thê nghiãûm 1: Âaï nh giaï sæû aí nh hæåí ng cuí a haì m læåüng cháút bäüt âæåì ng (cháút bäüt âæåì ng)
khaï c nhau trong thæï c àn lãn sinh træåí ng vaì hiãûu quaí sæí duûûng thæï c àn vaì thaì nh pháö n hoï a
hoüc cå thãø caï basa (Pangasius bocourti) giai âoaûn giäúng
2.2. Thê nghiãûm 2: Âaï nh giaï sæû aí nh hæåí ng cuí a tè lãû cháút beï o vaì cháút bäüt âæåì ng khaï c nhau
trong thæï c àn lãn tàng træåí ng, hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn vaì thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï
basa giäúng (Pangasius bocourti).
2.3. Thê nghiãûm 3: Nuäi thæûc nghiãûm caï Basa trong läöng sæí duûng thæï c àn phäúi chãú dæûa theo
nhu cáö u dinh dæåî ng cuí a caï
1
3. Váût liãûu vaì phæång phaï p nghiãn cæï u
3.1 Máùu váût thê nghiãûm
Caï thê nghiãûm laì caï giäúng saí n xuáút nhán taûo taûi traûi caï Âaûi hoüc Cáö n thå, kêch cåí âäö ng âãö u vaì
khäng bãûnh. Caï âæåüc æång tæì caï hæång lãn kêch cåí laì m thê nghiãûm trong bãø xi-màng bàò ng thæï c
àn viãn (32% âaûm). Kêch cåí caï thãø trung bçnh theo nghiãûm thæï c cuí a thê nghiãûm 1 tæì 32.1 to
32.4g, thê nghiãûm 2 khoaí ng 18g vaì thê nghiãûm 3 tæì 14-17g. Caï âæåüc thuáö n hoï a trong hãû thäúng
thê nghiãûm mät tuáö n træåï c khi tiãún haì nh thê nghiãûm.
3.2 Hãû thäúng bãø thê nghiãûm
Thê nghiãûm 1 vaì 2 âæåüc tiãún haì nh trong hãû thäúng næåï c chaí y traì n vaì tæû laì m saûch gäö m 15 bãø ximàng 400 lit/bãø , coï suûc khê. Næåï c duì ng cho thê nghiãûm laì næåï c giãúng våï i læu täúc næåï c chaí y laì
2.8 to 3.2 lêt/phuï t. Thê nghiãûm 3 âæåüc thæûc hiãûn trong läö ng nhoí âàût trong ao, läö ng âæåüc laì m tæì
læåï i täø ng håüp, sáûm maì u (2m daì i x 1.6 äüng x 1.4 cao) âæåüc âàût trong ao nuäi caï .
3.3 Phæång phaï p bäú trê thê nghiãûm
Táút caí caï c thê nghiãûm âãöu âæåüc bäú trê theo phæång phaï p hoaì n toaì n ngáùu nhiãn våï i 3 láön láûp laûi.
3.3.1 Thê nghiãûm 1
Máût âäü caï bäú trê vaì o bãø laì 12 con/bãø nhæng træåï c khi thê nghiãûm bàõ t âáö u thç thu 1 caï âãø phán
têch thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø . Caï âæåüc cho àn 4 láö n/ngaì y luï c 7:00, 10:30; 13:30 vaì 17:30 hr.
våï i læåüng laì 5.5 to 6% troüng læåüng thán.
Nàm cäng thæï c thæï c àn thê nghiãûm (chæï a 35% cháút âaûm dæûa theo baï o caï o cuí a Phæång vaì ctv.
1998) âæåüc phäúi chãú våï i haì m læåüng cháút bäüt âæåì ng (tæì nguyãn liãûu dextrin) khaï c nhau. Caï c
thæï c àn thê nghiãûm gäö m 20, 27, 35, 40 vaì 46.2% cháút bäüt âæåì ì ng våï i nàng læåüng thä tæång æï ng
laì 3.35, 3.66, 3.94, 4.19 and 4.47 Kcal/g (Baí ng 1.1). Thæï c àn âæåüc chuáø n bë bàò ng caï ch träün
nguyãn liãûu âaî âæåüc cán sàô n, sau âoï cho dáö u vaì næåï c cáút vaì o cho tåï i khi âæåüc mäüt häùn håüp
deí o. Häø n håüp thæï c àn âæåüc eï p qua cäúi xay thët coï màõ t læåï i 3-mm âãø taûûo såüi vaì sáúy trong tuí sáúy
åí nhiãût âäü 55oC. Thæï c àn khä âæåüc laì m våí thaì nh viãn våï i kêch cåí phuì håüp vaì træî trong tuí âong
-18oC âãø sæí duûng trong thåì i gian thê nghiãûm.
3.3.2 Thê nghiãûm 2
Hai mæåi caï âæåüc thaí vaì o mäùi bãø vaì træåï c khi thê nghiãûm thu 1 caï åí mäùi bãø âãø phán têch thaì nh
pháö n hoï a hoüc cå thãø . Caï âæåüc cho àn 4 láö n trong ngaì y (7:00, 10:30; 13:30 vaì 17:30) våï i kháø u
pháö n àn trong ngaì y laì 5.5 âãún 6% troüng læåüng thán.
2
Nàm loaûi thæï c àn thê nghiãûm coï mæï c âaûm laì 35% (tæì âaûm bäüt caï vaì bäüt huyãút). Täø ng nàng
læåüng cuí a thæï c àn laì 4.02 âãún 4.42 Kcal/g, trong âoï nàng læåüng tæì cháút âaûm chiãúm tæì 1.97 âãún
2.02 Kcal/g, pháö n nàng læåüng coì n laûi tæì cháút bäüt âæåì ng (dextrin) vaì dáö u (âáûu naì nh vaì dáö u thæûc
váût) theo tè lãû khaï c nhau gäö m thæï c àn 1 (86% cháút bäüt âæåì ng : 13 dáö u), thæï c àn 2 (67% : 33%),
thæï c àn 3 (54% : 46%), thæï c àn 4 (42% : 58%) vaì thæï c àn 5 (19% : 81%) (Baí ng 2.1). Caï ch
chuáø n bë thæï c àn thi nghiãûm vaì phæång phaï p phán têch thaì nh pháö n hoï a hoüc cuí a thæï c àn âæåüc
chuáø n bë giäúng nhæ mä taí trong pháö n 1. Cäng thæï c phäúi chãú vaì cháút læåüng thæï c àn âæåüc trçnh
baì y trong baí ng 2.1.
3.3.3 Thê nghiãûm 3
Máût âäü caï thê nghiãûm laì 140 con/läöng 47 caï /m3 næåï c. Caï âæåüc thuáö n dæåî ng åí âiãö u kiãûn läö ng
trong mäüt tuáö n âáö u træåï c khi bàõ t âáö u thê nghiãûm. Caï âæåüc àn 2 láö n trong ngaì y (7:30 vaì 16:30)
giäúng nhæ nuäi ngoaì i thæûc tãú (Phæång 1998). Tè lãû cho àn laì 3-3.5% troüng læåüng thán âäúi våï i
thæï c àn 1 vaì 2 (thæï c àn khä) (Phæång vaì Hiãö n 1999), vaì 1.76% troüng læåüng thán åí thæï c àn 3
(thæï c àn khä) theo thæûc tãú (Phæång 1998).
Ba loaûi thæï c àn âæåüc sæí duûng trong thê nghiãûm gäö m thæï c àn 1 (35.5% âaûm) âæåüc tênh toaï n dæûa
theo nhu cáö u dinh dæåî ng cuí a caï , nhæng sao cho giaï tháúp nháút bàò ng mäüt láûp trçnh nhoí trãn pháö n
mãö m excel. Thæï c àn 2 baï n trãn thë træåì ng âæåüc (do nhaì maï y PROCONCO saí n xuáút) vaì thæï c àn
3 âæåüc phäúi chãú dæûa theo cäng thæï c ngæåì i dán sæí duûng. Phæång phaï p chuáø n bë thæï c àn 1 âæåüc
mä taí trong thê nghiãûm 1 nhæng thæï c àn 3 âæåüc chuáø n bë bàò ng caï ch náúu táúm, caï taûp, rau muäúng
trong 30 phuï t, sau âoï cho thãm caï m vaì vitamin. Häùn håüp náúu sau khi âãø nguäüi âæåüc eï p thaì nh
viãn.
3.4 Quaí n lyï thê nghiãûm
Âäúi våï i caï c thê nghiãûm trong bãø thç bãø âæåüc thay næåï c vaì ræí a saûch hoaì n toaì n vaì o ngaì y thu
máùu. Nhiãût âäü vaì pH âæåüc âo haì ng ngaì y luï c 7:30 trong khi âoï oxy hoì a tan âo haì ng tuáö n bàò ng
maï y âo âa chæï c nàng (U-10, Horaba). Trong suäút thåì i gian thê nghiãûm caï c yãúu täú mäi træåì ng
cuí a thê nghiãûm 1 ráút êt, nhiãût âäü næåï c tæì 27.9±0.35oC, oxy hoì a tan 5.8±0.35mg/l vaì pH
6.9±0.17. Trong thê nghiãûm 2 yãúu täú mäi træåì ng thay âäø i ráút êt. Nhiãût âäü næåï c laì 28.6±0.35oC,
oxy hoì a tan 5.2±0.35mg/l vaì pH 7.1±0.17.
Thê nghiãûm läö ng âàût trong ao thç næåï c ao âæåüc trao âäø i khoaí ng 15% mäùi 2 ngaì y. Ao coï hai
maï y quaût næåï c âæåüc âàût åí 2 âáö u vaì hoaût âäüng 24 giåì /ngaì y. Nhiãût âäü, pH, haì m læåüng oxy hoì a
tan vaì âäü âuûc âæåüc âo haì ng tuáö n vaì o luï c 7:30 saï ng. Trong suäút quaï trçnh thê nghiãûm, caï c chè
tiãu mäi træåì ng tæång âäúi äø n âënh, nhiãût âäü næåï c laì 27.1±3.26oC, oxy hoì a tan laì
4.29±0.67mg/l, âäü âuûc 10-15cm vaì pH laì 7.06±0.11.
3
3.5 Phæång phaï p phán têch
Thaì nh pháön hoï a hoüc cuí a thæï c àn vaì cå thãø caï âæåüc phán têch theo phæång phaï p sau:
a.
Âäü áø m (moisture content) laì læåüng máút âi sau khi sáúy máùu trong tæí sáúy åí nhiãût âäü
105oC trong 4-5 giåì (hay âãún khi khäúi læåüng khäng âäø i).
Âäü áø m (%) = 100 *(Wi - Wf)/Wi
Trong âoï : Wi:
khäúi læåüng máùu træåï c khi sáúy
Wf:
khäúi læåüng máùu sau khi sáúy
b.
Cháút beï o: âæåüc tênh qua quaï trçnh trêch ly máùu trong dung dëch chloroform noï ng
trong hãû thäúng Soxhlet. Cháút beï o laì troüng læåüng pháö n thu âæåüc sau khi trêch ly vaì sáúy
trong tuí sáúy (nhiãût âäü 105oC trong 4-5 giåì ).
Cháút beï o (%) =
100 * (khäúi læåüng cháút beï o / khäúi læåüng máùu)
c. Tro: laì pháö n phoï saí n cuí a máùu sau khi âäút chaï y máùu 5 phuï t vaì nung máùu trong tuí nung
4-5 giåì åí nhiãût âäü 550oC.
Tro (%) =
100 * (khäúi læåüng tro / khäúi læåüng máùu)
d. Cháút âaûm (cháút beï o) âæåüc phán têch bàò ng phæång phaï p Kjeldahl (AOAC, 1965).
Máùu âæåüc cäng phaï trong dung dëch H2O2 vaì H2SO4 vaì sau âoï chæng cáút âãø xaï c âënh
læåüng nitå. Âaûm thä (crude protein) âæåüc tênh bàò ng caï ch nhán täø ng læåüng nitå våï i hãû
säú 6.25 (ADCP, 1979).
Âaûm thä (%)
=
100 * (khäúi læåüng cháút âaûm / khäúi læåüng máùu)
e. Cháút xå: máùu âæåüc thuí y phán trong trong dung dëch acid vaì bazå. Cháút xå laì troüng
læåüng phoï saí n cuí a máùu sau khi áúy trong tuí áúy åí nhiãût âäü 105oC trong 4-5hr.
Cháút xå (%) =
100*( khäúi læåüng cháút xå / khäúi læåüng máùu)
4
f.
Chiãút cháút khäng âaûm (NFE) (hay cháút bäüt âæåì ng) laì phán coì n laûi cuí a máùu sau khi
træì âi caï c cháút trãn (âäü áøm, cháút beï o, cháút xå, cháút âaûm, tro).
Chiãút cháút khäng âaûm (%) = 100-( âäü áø m, cháút beï o, cháút xå, cháút âaûm, tro)
Phæång phaï p tênh toaï n sinh træåí ng vaì hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn
a. Täúc âäü sinh træoí ng ngaì y (Daily weight gain - DWG) = (Wf-Wi)/t
Trong âoï : Wi:
Wf:
T:
khäúi læåüng âáö u
khäúi læåüng cuäúi
thåì i gian thê nghiãûm (ngaì y)
b. Hãû säú tiãu täún thæï c àn (Feed per gain - FGR) =
(thæï c àn sæí duûng/ tàng troüng)
Thu tháûp vaì xæí lyï säú liãûu
Trong thê nghiãûm 1 vaì 2 thç troüng læåüng caï âæåüc cán træåï c khi bàõ t âáö u thê nghiãûm vaì mäùi 7
ngaì y trong thåì i gian 35 ngaì y våï i thê nghiãûm 1 vaì 28 ngaì y våï i thê nghiãûm 2. Thê nghiãûm 3 thç
cán troüng læåüüng caï mäùi 14 ngaì y mäüt láö n trong 98 ngaì y. Mäùi láö n cán bàõ t ngáùu nhiãn tæì 20-30
caï . Cuäúi thê nghiãûm 6-10 caï tæì mäùi nghiãûm thæï c âæåüc thu âãø phán têch thaì nh pháö n hoï a hoüc.
Tàng troüng tuyãûn âäúi (Daily weight gain - DWG, g/ngaì y), tè lãû säúng, hãû säú chuyãùn hoï a thæï c àn
(FGR), vaì thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï âæåüc tênh toaï n theo giaï trë trung bçnh phán têch thäúng
kãû duì ng chæång trçnh STATGRAPHICS, sæû khaï c biãût giæî a caï c nghiãûm thæï c duì ng phæång phaï p
Duncan (p<0.05).
Baí ng 1: Thaì nh pháö n hoï a hoüc cuí a thæï c àn thê nghiãûm våï i haì m læåüng cháút bäüt âæåì ng khaï c
nhau (tæì dextrin)
Nguyãn liãûu (%)
Häø n håüp bäüt caï vaì bäüt huyãút
Dextrin
(2)
Dáö u âáûu naì nh
Thæï c àn thê nghiãûm (% cháút bäüt âæåì ng)
(1)
Thæï c àn 1
Thæï c àn 2
Thæï c àn 3
Thæï c àn 4
Thæï c àn 5
(20%)
(27%)
(35%)
(40%)
(46.2%)
46.3
46.3
46.3
46.3
46.3
18.4
25.4
32.4
39.4
44.7
2
2
2
2
2
3.05
3.05
3.05
3.05
3.05
Vitamin (3)
2
2
2
2
2
CMC
2
2
2
2
2
26.3
19.3
12.3
5.3
0
Dáö u thæûc váût
Cháút xå (cellulose)
5
Thaì nh pháö n hoï a hoüc
35
35.1
34.3
35.2
35.0
Beï o thä
5.60
5.70
5.6
5.50
5.80
Âäü áø m
9.50
9.90
6.00
6.50
6.50
Tro
8.76
9.22
7.24
8.90
6.50
20.0
27.0
35.0
40.0
46.2
3.35
3.66
3.94
4.19
4.47
Âaûm thä
Cháút bäü âæoì ng (NFE)
Nàng læåüng thä (Kcal/g)
(1)
(4)
Hai pháö n bäüt caï vaì mäüt pháö n bäüt huyãút
Dextrin laì mäüt âæåì ng âån âæåüc thuí y phán mäüt pháö n, dãù tiãu hoï a hån tinh bäüt (Singh and Nose, 1967).
Dextrin duì ng trong thê nghiãûm laì saí n pháø m tinh khiãút
Häø n håüp Vitamin laì saí n pháø m cuí a Rhone-Poulenc, VEMEVIT. No. 9. Trong 1 kg häø n håüp, Vit. A:
2.000.000 IU; Vit. D3: 400.000 IU; Vit. E: 12.000 mg; Vit. K: 480 mg; Vit. B1: 800 mg; Vit. B2: 800 mg;
Vit B6: 500 mg; acide nicotinic: 5.000 mg; pantothenate de calcium D: 2.000 mg; Vit. B12: 2,000 mg;
acide folique: 160 mg; Microvit H 2000: 1,000 mg; Vit. C: 100.000 mg; Fe++: 1.000 ppm; Zn++: 3.000
ppm; Mn++: 2.000 ppm; Cu++: 100 ppm; Iode: 20 ppm; Co++: 10 ppm; Methionine: 30.000 mg; Lysine
25.000 mg; Sulfathiazole: 10,000 mg et Antioxidan (BHT): 2,000 mg. (4) Nàng læåüng thä âæåüc tênh trãn cå
såí : âaûm = 5.65, beï o = 9.45, vaì NFE = 4.20
(2)
(3)
Baí ng 2: Thaì nh pháö n hoï a hoüc cuí a caï c nguyãn liãûu vaì thæï c àn thê nghiãûm
Nguyãn liãûu (%)
Thæï c àn thê nghiãûm
Thæï c àn 1
Thæï c àn 2
Thæï c àn 3
Thæï c àn 4
Thæï c àn 5
(86% COH
+13% lip.)
(67% COH
(54% COH
(42% COH
+33% lip.)
+46% lip.)
+58% lip.)
(19% COH
+81% lip.)
Häùn håüp bäüt caï vaì bäüt huyãút(1)
48
48
48
48
48
Dextrin
41
29.5
21.5
13.8
0
Dáö u âáûu naì nh
0
2
2
2
2
Dáö u thæûc váût
0
3
6.5
10
16
2
2
2
2
2
CMC
3
3
3
3
5
Tráúu
6
12.5
17
21.2
27
Cháút beï o
35.5
35.2
35.3
35.1
34.8
Cháút beï o
2.9
7.7
11.3
14.8
20.8
Xå
1.2
1.6
7.3
9.7
14.9
ÁØ m âäü
9.5
9.9
6.0
6.5
7.8
10.2
10.2
10.3
10.2
10.3
41.4
35.4
29.8
23.7
10.8
4.02
4.20
4.31
4.38
4.39
Vitamin
(2)
Thaì nh pháö n hoï a hoüc
Tro
Chiãút cháút khäng âaûm (NFE)
(3)
Täø ng nàng læåüng (Kcal/g)
(1)
Häø n håüp gäö m 2 pháö n bäüt caï vaì mäüt pháön bäüt huyãút.
(2)
Thaì nh pháö n cuí a Vitamin trçnh baì y baí ng 1
(3)
Nàng læåüng âæåüc tênh dæûa treãn cå baí n : cháút beï o = 5.65, cháút beï o = 9.45, vaì NFE = 4.20
6
Baí ng 3: Thaì nh pháö n hoï a hoüc cuí a thæï c àn thê nghiãûm
Thaì nh pháö n (%)
Thæï c àn thê nghiãûm
Thæï c àn 2
Thæï c àn 3
Thæï c àn 1
Bäüt caï
41.2
Bäüt âáûu naì nh
5.00
Caï m
44.5
45.8
Bäüt mç
7.26
1
1
Vitamin(1)
Táúm
10.9
Rau muäúng
23.6*
Caï taûp
18.7*
Âaûm
35.5
37.6
21.7
Måî
13.1
16.5
18.9
Xå
6.58
6.14
4.29
ÁØ m âäü
7.59
8.33
6.92
Tro
20.6
10.6
9.25
NFE
16.6
20.9
38.9
3.94
4.56
4.65
Täø ng nàng læåüng (Kcal/g)(2)
Giaï thæï c àn (VND/kg)
4,180
5,000
7,706(**)
(*) Troüng læåüng tæåi
(**) Giaï thaì nh thæï c àn âæåüc theo troüng læåüng khä. Giaï 1kg thæï c àn æåï t laì 2.568 âäö ng, vaì 3.1kg thæï c àn æåï t âæåüc
1kg thæï c àn khä.
3. Kãút quaí
3. 1. Thê nghiãûm 1: Âaï nh giaï sæû aí nh hæåí ng cuí a haì m læåüng cháút bäüt âæåì ng (cháút bäüt âæåì ng)
khaï c nhau trong thæï c àn lãn sinh træåí ng vaì hiãûu quaí sæí duûûng thæï c àn vaì
thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï basa (Pangasius bocourti) giai âoaûn giäúng
3.1.1 Sinh træåí ng vaì tè lãû säúng cuí a caï
Tè lãû säúng trung bçnh cuí a caï åí caï c nghiãûm thæï c dao âäüng tæì 97-100% vaì khaï c biãût khäng coï yï
nghéa thäúng kã åí mæï c (p<0.05). Troüng læåüng cuäúi vaì tàng træåí ng ngaì y (DWG) gia tàng theo sæû
gia tàng cháút bäüt âæåì ng trong thæï c àn tæì 20.0% âãún 46.2%. Tuy nhiãn, tàng troüng cuí a caï giæî a
caï c nghiãûm thæï c chæa biãøu hiãûn trong 3 tuáö n âáö u (Hçnh 1), nhæng tæì tuáö n thæï 4 vãö cuäúi bàõ t âáö u
coï sæû khaï c biãût vaì troüng læåüng cuäúi cuaí caï àn thæï c àn 46.2% bäüt âæåì ng låï n hån coï yï nghéa
thäúng kã so våï i caï àn thæï c àn coï mæï c cháút bäüt âæåì ng tháúp hån (p<005) (Baí ng 4, Hçnh 1 vaì 2)
Table 4: Troüng læåüng cå thãø , tè lãû säúng, täúc âäü tàng troüng ngaì y (DWG) cuaí caï Basa giäúng (P.
bocourti ) àn thæï c àn coï chæï a caï c mæï c cháút bäüt âæåì ng khaï c nhau sau 35 ngaì y thê
nghiãûm.
Thæï c àn thê nghiãûm
Troüng læåüng
7
Troüng læåüng
Tè lãû säúng
Tàng troüng
âáö u (g)
cuäúi(g)
(%) (2)
ngaì y (4)
Thæï c àn 1 (20% cháút bäüt âæåì ng)
32.1±0.23(1)
56.9±3.31a
97
0.70±0.09a
Thæï c àn 2 (27% cháút bäüt âæåì ng)
32.2±0.24
61.4±1.60ab
97
0.84±0.04ab
Thæï c àn 3 (35% cháút bäüt âæåì ng)
32.4±0.23
63.1±1.37b
100
0.87±0.03ab
Thæï c àn 4 (40% cháút bäüt âæåì ng)
32.4±0.21
66.2±1.05b
94
0.97±0.03b
100
70.5±0.91c
1.09±0.03c
32.4±0.12
(1) Giaï trë âæåüc biãø u diãø n båí i säú trung bçnh vaì âäü lãûch chuáø n
Caï c giaï trë trong cuì ng mäüt cäüt coï cuì ng chæî säú muî (a,b,c) thç khäng coï yï nghéa khaï c biãût thäúng kã åí
mæï c (p<0.05)
Thæï c àn 5 (64.2% cháút bäüt âæåì ng)
75
20% carbohydrate
27% carbohydrate
35% carbohydrate
40% carbohydrate
46.2% carbohydrate
Troüng læåüng trung bçnh(gr./con)
70
65
60
55
50
45
40
35
30
0
7
14
21
28
35
Thåìi gian (ngaìy)
Hçnh 1: Troüng læåüng trung bçnh cuaí caï Basa giäúng (Pangasius bocourti ) àn thæï c àn coï caï c
mæï c cháút bäüt âæåì ng khaï c nhau sau 35 ngaì y thê nghiãûm
8
Tàng troüng ngaìy (gr./ngaìy)
1.2
1.1
1
0.9
0.8
2
y = -0.00001x + 0.01325x + 0.47457
2
R = 0.88641
0.7
0.6
0.5
18
22
26
30
34
38
42
46
Tè lãû carbohydrate (%)
Hçnh 2: Tàng træåí ng ngaì y cuaí caï Basa giäúng (Pangasius bocourti ) àn thæï c àn coï caï c mæï c
cháút bäüt âæåì ng khaï c nhau sau 35 ngaì y thê nghiãûm
3.1.2 Hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn
Nhçn chung, caï basa (P. bocourti) sæí duûng täút læåüng cháút bäüt âæåì ng trong thæï c àn. Hãû säú FGR
giaí m khi haì m læåüng cháút bäüt âæåì ng trong thæï c àn gia tàng. Hãû säú FGR cuí a thæï c àn 46.2% cháút
bäüt âæåì ng (1.66) tháúp hån coï yï nghéa thäúng kã so våï i caï c thæï c àn khaï c (tæì 2.09-2.59). Hãû säú
FGR cuí a thæï c àn 20% cháút bäüt âæåì ng (2.59) cao nháút so våï i táút caí caï c nghiãûm thæï c thê nghiãûm
vaì sæû khaï c biãût coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05). Tuy nhiãn, FGR sai khaï c khäng coï yï nghéa
thäúng kã giæî a caï c nghiãûm thæï c 27 âãún 40% cháút bäüt âæåì ng (p<0.05) (Baí ng 4).
Baí ng 5: Hãû säú tiãu täún thæï c àn (FGR) cuaí caï Basa giäúng (Pangasius bocourti ) àn thæï c àn coï
caï c mæï c cháút bäüt âæåì ng khaï c nhau sau 35 ngaì y thê nghiãûm
Thæï c àn thê nghiãûm (%)
FGR (1)
Thæï c àn 1 (20% cháút bäüt âæåì ng)
2.59±0.23a
Thæï c àn 2 (27% cháút bäüt âæåì ng)
2.13±0.10b
Thæï c àn 3 (35% cháút bäüt âæåì ng)
2.09±0.05b
Thæï c àn 4 (40% cháút bäüt âæåì ng)
2.04±0.38b
Thæï c àn 5 (64.2% cháút bäüt âæåì ng)
1.66±0.01c
Caï c giaï trë âæåüc biãø u diãùn båí i säú trung bçnh vaì âäü lãûch chuáø n
Caï c giaï trë trong cuì ng mäüt cäüt coï cuì ng chæî säú muî (a,b,c) thç khäng coï yï nghéa khaï c biãût thäúng kã åí mæï c (p<0.05)
9
3.1.3 Thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï
Nhçn chung, haì m læåüng cháút âaûm vaì cháút beï o trong cå thãø caï tàng theo mæï c tàng cháút bäüt
âæåì ng trong thæï c àn. Haì m læåüng âaûm thä (46.0% tênh theo troüng læåüng khä) vaì cháút beï o
(45.3% troüng læåüng khä) cuí a caï àn thæï c àn 46.2% cháút bäüt âæåì ng thç cao nháút vaì sai khaï c coï yï
nghéa thäúng khi so saï nh våï i caï c nghiãûm thæï c khaï c (p<0.05). Tuy nhiãn, 2 chè tiãu naì y (cháút
âaûm vaì cháút beï o) cuí a caï àn thæï c àn coï chæï a 27.0 âãún 40.0% cháút bäüt âæåì ng thç khäng thãø hiãûn
sæû khaï c biãût coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05). Haì m læåüng tro trong cå thãø caï cuî ng khäng coï mäúi
tæång quan våï i caï c mæï c bäüt âæåì ng trong thæï c àn (Baí ng 1.4).
Baí ng 6: Thaì nh pháö n hoï a hoüc cuí a caï Basa giäúng (Pangasius bocourti) àn thæï c àn coï chæï a caï c
mæï c cháút bäüt âæåì ng khaï c nhau sau 35 ngaì y thê nghiãûm
Thæï c àn thê nghiãûm
Thæï c àn 1 (18.4% cháút bäüt âæåì ng)
Thæï c àn 2 (25.4% cháút bäüt âæåì ng)
Thæï c àn 3 (32.4% cháút bäüt âæåì ng)
Thæï c àn 4 (39.4% cháút bäüt âæåì ng)
Thæï c àn 5 (44.7% cháút bäüt âæåì ng)
Thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï (troüng læåüng khä) (1)
ÁØ m âäü
74.7
74.1
74.6
75.7
75.4
Cháút beï o thä
41.8c
43.5b
43.6b
43.7b
46.0d
Måî thä
28.9a
39.1c
39.2c
39.4c
45.3d
Tro
13.5e
12.5d
9.39b
10.7c
7.23a
(1) Giaï trë trung bçnh cuí a 3 láö n làûp laûi
Caï c giaï trë trong cuì ng mäüt cäüt coï cuì ng chæî säú muî (a, b, c, d) thç khäng coï sæû khaï c biãût thäúng kã åí mæï c (p<0.05).
3. 2. Thê nghiãûm 2: Âaï nh giaï sæû aí nh hæåí ng cuí a tè lãû cháút beï o vaì cháút bäüt âæåì ng khaï c nhau
trong thæï c àn lãn tàng træåí ng, hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn vaì thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï
basa giäúng (Pangasius bocourti).
3.2.1 Tàng træåí ng vaì tè lãû säúng cuí a caï
Tè lãû säúng cuí a caï åí caï c nghiãûm thæï c âãö u 100% sau 28 ngaì y thê nghiãûm. Nhçn chung, tàng
træåí ng cuí a caï giaí m khi nàng læåüng cuaí cháút beï o trong thæï c àn tàng quaï 33% (trong pháö n nàng
læåüng taûo tæì cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o). Troüng læåüng cuäúi (43.2 g/caï ) vaì täúc âäü tàng træåí ng
ngaì y (DWG = 0.81 g/ngaì y) cuí a caï àn thæï c àn 2 thç cao hån coï yï nghéa thäúng kã so våï i caï c
nghiãûm thæï c khaï c (p<0.05). Tuy nhiãn, sæû khaï c biãût vãö troüng læåüng cuäúi vaì DWG khäng coï yï
nghéa thäúng kã (p<0.05) giæî a nhæî ng caï àn thæï c àn 1, 3 vaì 4. Tuy nhiãn, caï àn thæï c àn 5 cho
tàng troüng tháúp nháút (Baí ng 6 vaì hçnh 3).
10
Baí ng 7: Troüng læåüng cuäúi vaì täúc âäü tàng troüng (DWG) cuaí caï Basa giäúng (P. bocourti) àn
thæï c àn coï caï c tè lãû cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o khaï c nhau sau 28 ngaì y thê nghiãûm.
Thæï c àn thê nghiãûm
Troüng læåüng cuäúi (g) Tàng troüng ngaì y (3)
Thæï c àn 1 (86% car. + 13% cháút beï o)
0.67±0.03a
38.6±1.17a
Thæï c àn 2 (67% car. + 33% cháút beï o)
43.2±0.24c
0.81±0.01c
Thæï c àn 3 (54% car. + 46% cháút beï o)
38.5±1.23a
0.66±0.04a
Thæï c àn 4 (42% car. + 58% cháút beï o)
38.9±0.65a
0.68±0.01a
Thæï c àn 5 (19% car. + 81% cháút beï o)
36.9±0.12b
0.61±0.01b
(1) Giaï trë âæåüc biãø u diãùn båí i säú trung bçnh vaì âäü lãûch chuáø n
Nhæî ng giaï trë trong cuì ng mäüt cäüt coï cuì ng chæî säú muî (a,b,c) thç khäng coï yï nghéa thäúng kã åí mæï c (p<0.05)
Troüng læåüng trung bçnh (gr./con)
45
86% car. + 13% lipid
67% car. + 33% lipid
54% car. + 46% lipid
42% car. + 58% lipid
19% car. + 81% lipid
40
35
30
25
20
15
0
7
14
21
28
Thåìi gian (ngaìy)
Hçnh 3: Troüng læåüng trung bçnh cuí a caï Basa giäúng (Pangasius bocourti) àn thæï c àn coï tè lãû
cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o sau 28 ngaì y thê nghiãûm
3.2.2 Hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn
Hãû säú tiãu täún thæï c àn (FGR) tàng khi tè lãû nàng læåüng cháút beï o trong thæï c àn gia tàng. Hãû säú
FGR cuí a thæï c àn 2 (1.70) tháúp hån coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05) khi so saï nh våï i caï c thæï c àn
khaï c. Hãû säú FGR cuí a thæï c àn chæï a 13, 46 vaì 58% nàng læåüng cháút beï o tæång æï ng láö n læåüt laì
1.98, 2.02 vaì 2.16 khaï c biãût khäng coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05). Hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn
keï m nháút laì åí thæï c àn 5 (19% cháút bäüt âæåì ng vaì 81% cháút beï o).
11
Baí ng 8: Hãû säú chuyãøn hoï a thæï c àn (FGR) cuí a caï Basa giäúng (Pangasius bocourtti) àn thæï c àn
coï tè lãû cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o khaï c nhau sau 28 ngaì y thê nghiãûm.
Thæï c àn thê nghiãûm (%)
FGR
Thæï c àn 1 (86% car. + 13% cháút beï o)
1.98±0.05a
Thæï c àn 2 (67% car. + 33% cháút beï o)
1.70±0.02c
Thæï c àn 3 (54% car. + 46% cháút beï o)
2.02±0.08a
Thæï c àn 4 (42% car. + 58% cháút beï o)
2.03±0.18a
Thæï c àn 5 (19% car. + 81% cháút beï o)
2.16±0.08b
Nhæî ng giaï trë trong cuì ng mäüt cäüt coï cuì ng chæî säú muî (a,b,c) thç khäng coï yï nghéa thäúng kã åí mæï c (p<0.05)
3.2.3 Thaì nh pháö n sinh hoï a cå thãø caï thê nghiãûm.
Thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï vaì thæï c àn coï tè lãû cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o khaï c nhau khäng
thãø hiãûn sæû tæång quan nhau. Læåüng âaûm cuí a caï sau thê nghiãûm (tæì 42.1 âãún 44% troüng læåüng
khä) cao hån coï yï nghéa thäúng kã åí mæï c (p<0.05) so våï i træåï c thê nghiãûm (35.9% troüng læåüng
khä), nhæng hoaì n toaì n ngæåüc laûi âäúi våï i cháút beï o (Baí ng 9). Læåüng cháút beï o cuí a caï àn thæï c àn 2
cao hån coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05) khi so saï nh våï i caï c nghiãûm thæï c khaï c.
Baí ng 9: Thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï Basa giäúng (Pangasius bocourti) àn thæï c àn coï caï c tè lãû
cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o khaï c nhau sau 28 ngaì y thê nghiãûm (troüng læåüng khä).
Thæï c àn thê nghiãûm
Caï âáö u thê nghiãûm
Caï cuäúi thê nghiãûm
Thæï c àn 1 (86% car. + 13% cháút beï o)
Thæï c àn 2 (67% car. + 33% cháút beï o)
Thæï c àn 3 (54% car. + 46% cháút beï o)
Thæï c àn 4 (42% car. + 58% cháút beï o)
Thæï c àn 5 (19% car. + 81% cháút beï o)
Thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï (1)
ÁØ m âäü
Cháút âaûm thä Cháút beï o thä
75.5
35.9a
42.8a
74.7
74.1
74.6
75.7
75.4
42.2b
44.0b
42.7b
42.1b
44.0b
38.7b
43.1c
38.0b
38.5b
40.9b
Tro
16.1a
10.7b
11.8b
12.2b
11.9b
10.1b
Giaï trë trong cuì ng mäüt cäüt coï caï c chæî säú muî (a,b,c) giäúng nhau thç khäng coï yï nghéa thäúng kã åí mæï c (p<0.05).
3.3. Thê nghiãûm 3: Nuäi thæûc nghiãûm caï Basa trong läö ng sæí duûng thæï c àn phäúi chãú dæûa theo
nhu cáö u dinh dæåî ng cuí a caï
3.3.1 Tàng træåí ng caï
Troüng læåüng cuäúi cuí a caï àn thæï c àn 3 tháúp hån coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05) so våï i thæï c àn 1
vaì 2, tuy nhiãn giæî a thæï c àn 1 vaì 2 thç khaï c biãût nhau khäng coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05).
Tàng træåí ng cuí a caï àn thæï c àn 2 laì täút nháút. (Baí ng 10 vaì Hçnh 4).
12
Baí ng 10: Troüng læåüng cuäúi vaì täúc âäü tàng træåí ng tuyãût âäúi (DWG) cuí a caï basa giäúng àn caï c
loaûi thæï c àn khaï c nhau sau 98 ngaì y thê nghiãûm.
Thæï c àn
Troüng læåüng âáö u
Troüng læåüng cuäúi
Tàng træåí ng ngaì y
(gr./con)
(gr./con)
(gr/ngaì y)
b
Thæï c àn 1
14.8 ±0.83
131±12.1
1.19±0.13 b
Thæï c àn 2
14.9±0.72
136±22.24 b
1.23±0.22 b
Thæï c àn 3
16.0±1.27
48.2±2.23 a
0.33±0.01 a
Troüng læåüng trung bçnh (gr)/con
160
140
R egim e 1
120
R egim e 2
R egim e 3
100
80
60
40
20
0
0
7
14
21
28
35
42
49
56
63
70
77
84
91
98
T h å ìi g ian (n g aìy )
Hçnh 4: Sinh træoí ng cuí a caï basa sau 98 ngaì y nuäi
3.3.2 Hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn
Hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn thay âäø i theo thæï c àn sæí duûng. Hãû säú tiãu täún thæï c àn (FGR) cuí a thæï c
àn 1 vaì 2 (35.5 vaì 37.6% âaûm) laì 1.44 vaì 1.39 tháúp hån coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05) khi so
saï nh våï i thæï c àn 3 (21.7% cháút âaûm) laì (1.81). Chi phê cho 1kg caï tàng troüng duì ng thæï c àn 1 laì
tháúp nháút (6.019 âäö ng) so våï i thæï c àn 2 (7.638 âäö ng) vaì thæï c àn 3 (8.050 âäö ng) (Baí ng 11).
Baí ng 11: Hãû säú thæï c àn (FGR) cuí a caï basa àn thæï c àn khaï c nhau sau 98 ngaì y thê nghiãûm
Thæï c àn
FGR
Giaï thæï c àn cho 1kg caï tàng troüng (âäö ng)
a
Thæï c àn 1
1.44±0.19
6 019 (1)
Thæï c àn 2
1.39±0.19 a
7 638 (2)
Thæï c àn 3
1.81±0.03 b
8 050(3)
(1) Giaï cuí a caï c nguyãn liãûu mua taûi chåü Cáö n Thå
(2) Giaï maì ngæåì i dán phaí i traí taûi nåi nuäi caï trong läö ng
(3) Giaï cuí a caï nguyãn liãûu maì ngæåì i dán phaí i traí trong træåì ng håüp mua våï i säú læåüng låï n.
Caï c giaï trë coï chæî säú trãn (a, b) giäúng nhau thç sæû khaï c nhau khäng coï yï nghéa thäúng kã åí mæï c p<0.05
13
3.3.3 Måî têch luî y vaì thaì nh pháö n hoï a hoüc cå thãø caï .
Tè lãû måî têch luî y trong cå thãø caï laì tiãu chuáø n ráút quan troüng âãø xaï c âënh giaï caï thæång pháø m.
Mäüt âiãö u ráút quan troüng âaî âæåüc ghi nháûn laì caï àn thæï c àn 3 cho læåüng måî cao hån caï àn thæï c
àn 1 vaì 2, màûc duì khaï c biãût khäng coï yï nghéa thäúng kã giæî a chuï ng (p<0.05). Bãn caûnh haì m
læåüng âaûm cå thãø cuí a caï àn thæï c àn 3 tháúp hån coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05) so våï i nhæî ng caï
àn thæï c àn coì n laûi.
Baí ng 12: Læåüng måî têch luyî vaì thaì nh pháö n hoï a hoüc caï Basa giäúng àn thæï c àn khaï c nhau sau
98 ngaì y thê nghiãûm.
Thæï c àn
Læåüng måî têch luî y
Thaì nh pháö n sinh hoï a cå thãø caï (% troüng læåüng khä)
(% troüng læåüng cå thãù)
Âäü khä
Tro
Âaûm thä
Beï o thä
(*)
b
a
b
Thæï c àn 1
4.26±1.75
32.2±0.94
9.27±1.18
46.3±1.48
32.3±4.28 a
b
a
b
Thæï c àn 2
4.37±2.12 32.3±1.92
8.83±0.38
46.6±1.56
35.0±1.57 a
Thæï c àn 3
4.55±1.51 28.8±1.59 a
12.6±1.48 b
40.6±1.44 a
40.6±0.94 b
Giaï trë coï chæî säú trãn giäúng nhau (a, b) thç khaï c nhau khäng coï yï nghéa thäúng kã åí mæï c (p<0.05)
4 Thaí o luáûn
Thê nghiãûm 1: Nhu cáö u vãö cháút bäüt âæåì ng cuaí caï âaî âæåüc baï o caï o qua mäüt säú nghiãn cæï u.
Nhæî ng loaì i caï nhiãût âåï i thç khäng coï nhu cáö u vãö cháút bäüt âæåì ng (National research council,
1977). Sæû giaí m tàng træåí ng cuî ng nhæ hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn cuaí caï khi àn åí nhæî ng thæï c àn
coï mæï c cháút bäüt âæåì ng cao âaî âæåüüc nhiãö u baï o caï o âãö cáûp tåï i (Shiau, 1997, Furuichi vaì Yone,
1980; Ellis vaì Reigh, 1991). Anderson (1984) cho biãút cháút bäüt âæåì ng nhæ laì nguäö n nàng
læåüng cho caï räphi (Oreochromis niloticus). Caï naì y tàng træåí ng täút hån våï i thæï c àn chæï a
glucose, sucrose, dextrin vaì tinh bäüt khi so våï i caï àn thæï c àn âäúi chæï ng (khäng coï cháút bäüt
âæåì ng), vaì caï váùn tàng træåí ng åí mæï c 40% cháút bäüt âæåì ng tæì dextrin.
Trong mäüt säú thê nghiãûm trãn caï häöi àn âäüng váût qua thåì i gian daì i cho tháúy nhæî ng caï àn thæï c
àn coï chæï a læåüng cháút bäüt âæåì ng cao coï tàng træåí ng giaí m, nhæng tàng læåüng glucose trong gan
laì m chãút caï (Phillips vaì ctv., 1984). Phillips vaì ctv. (1984) âaî âãö nghë mæï c bäüt âæåì ng cao nháút
trong thæï c àn cho loaì i caï Oncorhyn mykiss laì 12%. Buhler vaì Halver (1961) âãö nghë mæï c cao
nháút 20% cho caï Oncorhynchus tshawytscha. Ngæåì i ta cuî ng âaî thæì a nháûn ràò ng nhæî ng loaì i caï
àn âäüng váût háúp thuû læåüng bäüt âæåì ng keï m hån nhæî ng loaì i caï àn thæûc váût (Shimeno vaì ctv.,
1978; Cowey vaì Sargent, 1979; Furuichi vaì Yone, 1981).
Theo Shiau (1997), viãûc sæí duûng cháút bäüt âæåì ng cho caï phuû thuäüc vaì o mäüt säú nhán täú. Morita
vaì ctv. (1982) ghi nháûn vai troì chênh cuí a xå trong viãûc sæí duûng cháút bäüt âæåì ng åí caï , cháút kãút
dênh (CMC) goï p pháö n laì m gia tàng sinh træåí ng vaì hiãûu quaí thæï c àn. Tung vaì Shiau (1991) âaî
14
nghiãn cæï u aí nh hæåí ng cuí a nhëp cho àn lãn viãûc sæí duûng cháút bäüt âæåì ng cuí a caï räphi, vaì tháúy
ràò ng caï àn thæï c àn 44% cháút bäüt âæåì ng tæì caï c nguäö n khaï c nhau (tinh bäüt, dextrin vaì glucose)
våï i nhëp 6 láö n /ngaì y coï troüng læåüng khaï c biãût coï yï nghéa thäúng kã (p<0.05) so våï i caï àn 2 láö n
trong ngaì y. Hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn vaì âaûm têch luî y åí nhæî ng caï àn nhiãö u láö n trong ngaì y täút
hån so våï i nhæî ng nghiãûm thæï c khaï c.
Hãû säú FGR täút nháút (1.66) åí thæï c àn coï cháút bäüt âæåì ng cao nháút (46.2%). Anderson vaì ctv.
(1984) baï o caï o hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn cuí a caï rä phi tàng khi mæï c dextrin trong thæï c àn gia
tàng. Shiau (1997) giaí i thêch læåüng cháút bäüt âæåì ng trong thæï c àn âæåüc sæí duûng cho nguäö n nàng
læåüng trong khi cháút âaûm sæí duûng täø ng håüp cháút âaûm cuí a cå thãø . Vç váûy læåüng cháút bäüt âæåì ng
cao seî laì m giaí m hãû säú FGR.
Caí i tiãún thæï c àn cho caï noï i chung vaì cho caï basa noï i riãng nhàò m caí i thiãûn sinh træåí ng vaì cháút
læåüng thët laì cáö n thiãút. Nghiãn cæï u naì y cho tháúy læåüng cháút bäüt âæåì ng trong thæï c àn tæång quan
thuáûn våï i haì m læåüng måî cå thãø caï . Anderson vaì ctv. (1984) baï o caï o haì m læåüng måî cuí a caï rä
phi àn thæï c àn coï cháút bäüt âæåì ng thç cao hån so våï i nhæî ng caï àn thæï c àn khäng coï cháút bäüt
âæåì ng. Læåüng måî cao nháút laì 6-8% troüng læåüng tuì y thuäüc vaì o kháø u pháö n cháút bäüt âæåì ng.
Phæång (1996) baï o caï o læåüng måí cuí a caï basa thæång pháø m (P. bocourti) (khoaí ng 1kg/con),
cho àn thæï c àn chæï a 44.3% cháút bäüt âæåì ng coï læåüng måî 20-25% troüng læåüng thán. Læåüng måî
têch tuû cao åí nhæî ng caï àn thæï c àn chæï a nhiãö u cháút bäüt âæåì ng coï leî laì do nguäö n nàng læåüng däö i
daì o trong thæï c àn, nàng læåüng âæåüc chuyãø n hoï a tæì cháút bäüt âæåì ng nãn viãûc cán bàò ng giæî a âaûm
trong thæï c àn vaì nàng læåüng giaí m, âiãö u náö y dáùn âãún læåüng âaûm trong têch luî y trãn mäüt âån vë
âaûm cho àn cao (Anderson vaì ctv. 1984). Trong thæûc tãú, cháút læåüng cuí a caï laì mäüt nhán täú ráút
quan troüng âãø xaï c âënh giaï caí . Giaï cuí a caï basa thæång pháø m seî giaí m tuì y vaì o mæï c âäü gia tàng
læåüng måî têch luî y trong cå thãø caï (Cæåì ng vaì Hiãúu, 1996).
Thê nghiãûm 2: Tè lãû giæî a âaûm vaì nàng læång trong thæï c àn laì mäüt yãúu täú ráút quan troüng aí nh
hæåí ng âãún tàng troüng, hiãûu quaí thæï c àn, thaì nh pháö n hoï a hoüc cuí a caï àn thæï c àn häùn håüp (Ellis
vaì Reigh, 1991). Tuy nhiãn, sæû sæí duûng nàng læåüng tæì cháút bäüt âæåì ng hoàûc cháút beï o thç khaï c
nhau theo loaì i caï . Akand vaì ctv. (1991) cho biãút caï Heteropneustes fossilis sæí duûng cháút beï o
täút hån laì cháút bäüt âæåì ng. Trong nghiãn cæï u cuí a chuï ng täi thç caï basa giäúng sæí duûng täút caí hai
loaûi cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o nhæ laì nguäö n nàng læåüng. Thæï c àn coï chæï a 67% nàng læåüng
cháút bäüt âæåì ng (35.5% cháút bäüt âæåì ng trong thæï c àn) vaì 33% nàng læåüng cháút beï o (7.7% cháút
beï o trong thæï c àn) cho caï tàng træåí ng täút nháút. Tuy nhiãn, tàng træåí ng cuí a caï giaí m âäúi våï i caï c
thæï c àn coï cháút beï o tæì 11.3% (Thæï c àn 3) âãún 20.8% (Thæï c àn 5), vaì âiãö u naì y coï leî laì do læåüng
cháút beï o trong thæï c àn quaï cao. Nhæî ng nghiãn cæï u træåï c âáy trãn caï Ictalurus punctatus
(Dupree 1969; Stickney 1984), Oncorhynchus mykiss (Watanabe vaì ctv. 1979; vaì Reinitz vaì
15
Hitzel 1980) vaì Sciaenops ocellatus (Williams vaì Robinson 1988; Ellis vaì Reigh, 1991) chè ra
ràò ng thaì nh pháö n cháút beï o tæì 6-11% cho tàng troüng täúi æu vaì hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn täút nháút.
Tuy nhiãn, Wilson vaì Moreau (1996) ghi nháûn ràò ng caï nheo Myî (Ictalurus punctatus) sinh
træåí ng täút våï i giåï i haûn räüng cuí a tè lãû cháút beï o. Cháút beï o trong thæï c àn cäng nghiãûp cho caï nheo
Myî tæì 5 âãún 6%. Tàng træåí ng vaì hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn keï m khi læåüng cháút beï o cao cuî ng
âæåüc Akand vaì ctv. (1991) baï o caï o trãn loaì i Heteropneustes fossilis; Anward vaì Jafri (1995)
trãn Clarias batrachus; vaì Dupree (1969) vaì Andrews vaì ctv. (1978) trãn loaì i I. punctatus. Våï i
H. fossilis, tàng træåí ng giaí m do haì m læåüng cháút beï o cao coï leî do giaí m sæû âäö ng hoï a beï o hoàûc
do khäng cán bàò ng giæî a tè lãû cháút âaûm vaì cháút beï o (Anward vaì Jafri, 1995). De Silva vaì ctv.
(1991) cuî ng ghi nháûn laì sæû tàng træåí ng cuí a caï rä phi âoí khäng tàng khi læåüng cháút beï o trong
thæï c àn væåüt qua tè lãû täúi æu giæî a âaûm vaì cháút beï o åí mäüt chæì ng muûc cháút âënh. Theo Garling vaì
Wilson (1977), täúc âäü tàng træåí ng cuí a caï I. punctatus giai âoaûn giäúng giaí m khi so saï nh giæî a caï
àn thæï c àn cuì ng læåüng âaûm, nàng læåüng nhæng khäng coï dextrin våï i caï àn thæï c àn coï chæï a
dextrin. Trong thê nghiãûm náö y, caï àn thæï c àn 1 (chæï a 2.9% cháút beï o) vaì thæï c àn 5 (10.8% cháút
bäüt âæåì ì ng) tàng træoí ng cháûm coï leî do khäng cán bàò ng læåüng cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o.
Anward vaì Jafri (1995) ghi nháûn åí loaì i H. fossilis, tè lãû giæî a cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o laì 5
cho tàng troüng vaì cháút âaûm têch luî y cao. Garling vaì Wilson (1977) baï o caï o vãö tàng troüng cao
nháút cuí a caï I. punctatus åí tè lãû cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o thêch håüp trong thæï c àn. Tè lãû cháút
bäüt âæåì ng : cháút beï o thêch håüp cho caï basa laì 2:1 vaì læåüng cháút beï o vaì cháút bäüt âæåì ng trong
thæï c àn khäng væåüt quaï 35.4% vaì 7.70% trong thæï c àn. Kãút quaí cuí a thê nghiãûm cuî ng âaî chè ra
âæåüc nàng læåüng thêch håüp trong thæï c àn cho caï Pangasius coï thãø laì 4.02 Kcal/g.
Hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn giaí m khi kháø u pháö n cháút beï o trong thæï c àn tàng. Hãû säú chuyãø n hoï a
thæï c àn täút nháút åí thæï c àn 2. Tuy nhiãn, hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn trong thê nghiãûm naì y thç phuì
håüp våï i caï c nghiãn cæï u trãn caï H. fossilis (Akand vaì ctv. 1989 vaì 1991) vaì Clarias batrachus
(Hasan vaì ctv., 1989).
Haì m læåüng cháút âaûm vaì cháút beï o cuí a cå thãø caï khäng thãø hiãûn mäúi tæång quan våï i thæï c àn coï
chæï a caï c tè lãû cháút bäüt âæåì ng/cháút beï o khaï c nhau. Haì m læåüng cháút âaûm cuí a caï khi kãút thuï c thê
nghiãûm cao hån so våï i caï âáö u thê nghiãûm, trong khi haì m læåüng cháút beï o trong cå thãø caï thç
ngæåüc laûi. Nhiãö u nghiãn cæï u cho tháúy khi haì m læåüng cháút beï o trong thæï c àn tàng thç læåüng cháút
beï o trong cå thãø caï cuî ng seî tàng (Anward vaì Jafri (1995), Lee vaì Putman 1973), Anward vaì
Jafri (1995),.. .
Thê nghiãûm 3: Caï basa àn thæï c àn tæû chãú (thæï c àn 3) tàng træåí ng cháûm hån so våï i tiãö m nàng
cuí a noï , vaì âiãö u náö y cho tháúy váún âãö cháút læåüng vaì tè lãû cho àn laì ráút quan troüng. Theo Phæång
(1999) thç thæï c àn coï haì m læåüng âaûm tháúp (22%) duì ng cho caï cuì ng troüng læåüng àn våï i tè lãû cho
16
àn laì 5-6% troüng læåüng thán âaût täúc däü tàng træåí ng tuyãût âäúi 1.13g cao hån so våï i 0.33g cuí a thê
nghiãûm náö y cuì ng læåüng âaûm nhæng tè lãû cho àn tháúp hån (1.78%). Tuy nhiãn, thæï c àn 1 vaì 2
(âàût biãût nháút laì thæï c àn 1) coï cháút læåüng thoí a maî n nhu cáö u cuí a caï , duì cho àn tè lãû tháúp hån so
våï i yãu mæï c âãö nghë 6% (Phæång 1999) nhæng caï váùn tàng træåí ng cuî ng ráút täút.
Trong nuäi caï basa läö ng, viãûc náng cao tàng træåí ng cuí a caï seî laì m giaí m thåì i gian cuí a voì ng saí n
xuáút. Hiãûn taûi, âãø hoaì n thaì nh mäüt voì ng saí n xuáút tæì caï giäúng nhoí âãún kêch cåí thæång pháø m
(1.2-1.4kg) khoaí ng 17-18 thaï ng nãúu duì ng thæï c àn âëa phæång (giäúng thæï c àn 3), trong âoï , giai
âoaûn æång (tæì 15-100g) laì 5-6 thaï ng vaì giai âoaûn nuäi thët (tæì 0.1 kg âãún 1.2-1.4 kg) laì 12-14
thaï ng (Phæång 1998 vaì Cacot, 1994). Kãút quaí cuí a nghiãn cæï u náö y cho tháúy tàng træåí ng cuí a caï
tæì 15-130g våï i thæï c àn 1 vaì 2 laì 3 thaï ng. Coï thãø cho ràò ng våï i cháút læåüng thæï c àn tæång tæû thæï c
àn 1 vaì 2 thç chu kyì nuäi caï thët coï thãø tæì 8-9 thaï ng, vaì mäüt voì ng nuäi gäö m æång vaì nuäi thët
coï thãø kãút thuï c trong thåì i gian 11-13 thaï ng. Noï i khaï c âi cæï mäùi chu kyì saí n xuáút bàò ng thæï c àn
tæû chãú (thæï c àn 1) thi coï thãø thæûc hiãûn âæåüc 1.5 chu kyì bàò ng thæï c àn täút (thæï c àn 1 vaì 2)..
Hãû säú tiãu täún thæï c àn (FGR) tæì 1.39-1.44 cuí a thæï c àn coï cháút âaûm cao (thæï c àn 1 vaì 2) thç cao
trong thê nghiãûm naì y. FGR trong thê nghiãûm vãö nhu cáö u cháút âaûm cuí a Phæång (1999) chè
khoaí ng 1.01-1.33 cho thæï c àn chæï a 32% cháút âaûm våï i kháø u pháö n àn aï p duûng laì laì 3% vaì 6%.
FGR cao coï leî laì do læåüng thæï c àn dæ thæì a trong thê nghiãûm. Ráút cáö n thiãút âãø giaí m læåüng dæ
thæì a naì y bàò ng caï ch caí i tiãún caï ch cho àn.
Giaï thæï c àn âãø âaût âæåüc 1 kg caï tàng troüng cuî ng laì mäüt yãúu täú ráút quan troüng trong viãûc nuäi caï
basa thæång pháø m trong läö ng. Hiãûn taûi, trong âiãö u kiãûn thæûc tãú saí n xuáút thç giaï cuí a 1kg caï laì
8.050 âäö ng (Phæång 1999). Sæû khaï c nhau cuí a giaï 1 kg caï tàng troüng giæî a thæï c àn 1 (6.019
âäö ng) vaì thæï c àn 3 (8.050 âäö ng) laì do sæû khaï c nhau cuí a hãû säú FGR (1.44 cho thæï c àn 1 vaì 1.81
cho thæï c àn 3). Thæï c àn 3 giaï cao coï leî chuí yãúu laì do sæí duûng nguyãn liãûu caï taûp.
Thæí tênh räüng ra vãö màût hiãûu quaí kinh tãú khi caí i tiãún thæï c àn, nãúu cháúp nháûn thæï c àn 1 thç
nhæî ng häü nuäi caï seî tàng thãm nguäö n låüi nhuáûn laì 2.031 â/kg hay 2.031.000 â/táún caï . Ngoaì i
ra, sæû thu ngàõ n laûi chu kyì saí n xuáút cuî ng laì m giaí m chi phê nhán cäng.
5. Kãút luáûn vaì âãö xuáút
1. Caï basa giäúng (P. bocourti) (khäúi læåüng 32g), cho àn thæï c àn 35% cháút âaûm chæï a caï c mæï c
cháút bäüt âæåì ng (dextrin) trong thæï c àn tæì 20 âãún 46.2% tæång âæång täø ng nàng læåüng cuí a
thæï c àn tæì 3.35 âãún 4.47 Kcal/g sinh træåí ng tàng theo sæû gia tàng cuí a haì m læåüng cháút bäüt
âæåì ng. Sinh træåí ng cuí a caï váùn tàng åí mæï c cháút bäüt âæåì ng laì 46.2%.
17
2. Khaí nàng sæí duûng nguäö n nàng læåüng khäng âaûm cao cuí a caï basa coï yï nghéa trong saí n xuáút
thæï c àn nhæ giaí m giaï thaì nh. Hån næî a, nguäö n cháút bäüt âæåì ng (gaûo, táúm vaì caï m) ráút phong
phuï åí Âäö ng Bàò ng Säng Cæí u Long.
3. Cháút bäüt âæåì ng vaì cháút beï o coï thãø phäúi träün âãø cung cáúp nguäö n nàng læåüng cho caï vaì giæî
cháút âaûm cho sinh træåí ng. Thæï c àn coï nàng læåüng gäö m 2/3 cháút bäüt âæåì ng vaì 1/3 cháút beï o
hoàûc 35.5% cháút bäüt âæåì ng vaì 7.7% cháút beï o trong thæï c àn hay noï i chung khoaí ng 4.5
pháö n cháút bäüt âæåì ng vaì 1 pháö n cháút beï o cho sinh træåí ng vaì hiãûu quaí sæí duûng thæï c àn täút.
4.
Tàng træåí ng cuí a caï gia tàng våï i thæï c àn täút hånvaì tè lãû cho àn phuì håüp. Duì ng thæï c àn täút
(khoaí ng 35%) vaì tè lãû cho àn 3.0-3.5% troüng læåüng cå thãø coï thãø ruï t ngàõ n chu kyì saí n xuáút
(gäö m æång vaì nuäi thët) tæì 18-20 thaï ng xuäúng 11-13 thaï ng. Hay noï i khaï c âi, chu kyì nuäi
caï thët coï thãø giaí m tæì 12-14 thaï ng xuäúng 8-9 thaï ng. Ngoaì i ra, låüi nhuáûn coï thãø tàng lãn
2.031.000 â/táún caï so våï i caï näi bàò ng thæï c àn tæû chãú.
6. Âãö xuáút
1. Tiãúp tuûc hoaì n thaì nh caï c nghiãn cæï u vãö nhu cáö u dinh dæåî ng vaì nguyãn liãûu laì m thæï c àn cho
caï basa âãø bäø sung kiãún thæï c cho caï c nghiãn cæï u vãö cäng nghãû saí n xuáút thæï c àn viãn cho
caï Pangasus. Nhæî ng nghiãn cæï u nãn hæåï ng vãö (1) sæû cán bàò ng vãö cháút âaûm vaì cháút bäüt
âæåì ng trong thæï c àn sao cho tàng træåí ng cuí a caï täúi æu vaì giaï caï tháúp; vaì (2) kyî thuáût cho
àn thæï c àn viãn (táö n säú vaì thåì i gian cho àn) trong âiãö u kiãûn thæï c tãú.
2. Thæï c àn truyãö n thäúng âaî âæåüc ngæåì i dán sæí duûng trong mäüt thåì i gian daì i vç váûy cáö n coï thåì i
gian âãø thay âäø i hay chuyãø n âäø i sang sæí duûng thæï c àn viãn, cáö n phaí i chæï ng minh ngæåì i
dán tháúy sæí duûng thæï c àn viãn seî hiãûu quaí hån. Vç váûy, thæí nghiãûm vãö nuäi caï trong läö ng
taûi âëa phæång våï i thæï c àn viãn cáö n âæåüc tiãún haì nh.
Taì i liãûu tham khaí o
1. Akand, A.M., M.I. Mia and M.M. Haque. 1989. Effects of dietary protein level on growth,
food conversion and body composition of chingi (Heteropneustes fossilis Bloch).
Aquaculture 77: 175-180.
2. Akand, A.M., M.R. Hassan and M.A.B. Habib. 1991. Utilization of carbohydrate and lipid
as dietary energy sources by stinging catfish, (Heteropneustes fossilis Bloch), p: 93-100.
In: De Silva (ed.). Fish nutrition research in Asia. Proceedings of the Fourth Asian Fish
Nutrition Workshop. Asian Fish. Soc. Spec. Publ. 5, 205 p. Asian Fisheries Society,
Manila, Philippines.
3. Anderson, J., A.J. Jackson, A.J., Matty and B.S., Capper. 1984. Effects of dietary
carbohydrate and fiber on Tilapia Oreochromis niloticus (Linn.). Aquaculture, 37: 303314.
18
4. Andrews, J.W., M.W. Murray and J.M. Davis. 1978. The influence of dietary fat level and
environmental temperature on digestible energy and absorbability of animal fat in catfish
diets. Journal of Nutrition 108: 749-752.
5. Anward, F. and A.K. Jafri. 1995. Effects of varying dietary lipid level growth, feed
conversion, nutrient retention and carcass composition of fingerling catfish
(Heteropneustes fossilis). Asian Fisheries Science 8 (1995): 55-62.
6. Buhler, D.R. and J.E., Halver. 1961. Nutrition of Salmonid fishes. IX. Carbohydrate
requirements of chinook salmond, J. Nut. 74, 307-318.
7. Cowey, C.B., and J.R., Sargent, 1979. Nutrition. In: W.S. Hoar, D.J. Randall and J.R. Brett
(Eds.). Fish physiology, Vol. VIII. Academic Press, New York, NY, pp.1-69.
8. De Silva, S.S., R.M. Gunasekera and K.F. Shim. 1991. Interaction of varying dietary
protein and lipid levels in young red Tilapia: evidence of protein sparing. Aquaculture 95:
305-318.
9. Dupree, H.K. 1969. Influence of corn oil and beef tallow on growth of channel catfish.
United State Bureau of sport and fisheries wildlife technical paper 27, 13 pp.
10. Ellis, S.C. and R.C., Reigh. 1991. Effects of dietary lipid and carbohydrate levels on
growth and body composition of juvenile red drum (Sciaenops ocellatus). Aquaculture, 97:
383-394.
11. Furuichi, H.J. and Y. Yone. 1980. Effects of dietary dextrin levels on growth and feed and
feed efficiency, the chemical composition of liver and dorsal muscle and absorption of
dietary protein and dextrin in fishes. Bull. Jpn. Soc. Sci. Fish., 46: 225-229.
12. Furuichi, H.J. and Y. Yone. 1981. Change of blood sugar and plasma insulin levels of
fishes in glucose tolerance test. Bull. Jpn. Soc. Sci. Fish., 47: 761-764.
13. Garling, D.L. Jr. and R.P., Wilson. 1977. Effects of dietary carbohydrate to lipid ratios on
growth and body composition of fingerling channel catfish. Progress. Fish-Cult. 39, 43-47.
14. Hasan, M.R., M.G. Alam and M.A., Islam. 1989. Evaluation of some indigenous
ingredients as dietary protein sources for the catfish (Clarias batrachus, Linnaeus) fry. In:
Huisman, E.A., N. Zonneveld and A.H.M. Bouwmans (eds.). Aquaculture research in
Asia: Management Techniques and Nutrition. Wageningen, Pudoc Press, pp. 125-137.
15. Hieu, V.V and C.D., Cuong. 1996. Efficiency of improved feed for Pangasius bocourti
culture in cages. Thesis of BSc. degree, Cantho University (in Vietnamese).
16. Lee, D.J. and G.B. Putnam. 1973. The response of rainbow trout to varying protein/energy
ratios in a test diet. Journal of Nutrition 103: 916-922.
17. National Research Council – National Academy of Sciences. 1977. Nutrient Requirements
of warmwater fish. Nutrient requirements of domestic animal series. Washington, DC, 78
pp.
18. Phillips, A.M., A.V. Tunison and D.R. Brockway. 1984. The utilization of carbohydrates
by trout. Fish. Res. Bull. (NY Cons. Dept.), No. 11, 44pp.
19
- Xem thêm -
.PDF 
21 
124 
103 
