Tài liệu Nghiên cứu nâng cấp hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn iso 14001 2010 dựa trên tiêu chuẩn iso 14001 2004 tại công ty tnhh may thêu dintsun

Đồ án tốt nghiệp LỜI CAM ĐOAN Đề tài: “Nghiên Cứu Nâng Cấp Hệ Thống Quản Lý Môi Trường Theo Tiêu Chuẩn ISO 14001:2010 Dựa Trên Tiêu Chuẩn ISO 14001: 2004 Tại Công Ty TNHH May Thêu Dintsun”. Địa chỉ: 302 Hòa Bình, Phường Hiệp Tân, Quận Tân Phú, Tp.HCM. Tất cả các số liệu, tư liệu có liên quan trong quá trình thực hiện đề tài hoàn toàn có thực mà tôi đã trực tiếp tham gia. Tp.HCM, ngày 25 tháng 03, năm 2012 Sinh viên thực hiện Lê Mộng Linh Đồ án tốt nghiệp LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời tri ân đến GS.TS. Hoàng Hưng, người thầy đã tận tâm dìu dắt, động viên tôi, hướng dẫn theo sát và định hướng cho tôi, hỗ trợ và đóng góp những ý kiến quý báu trong suốt quá trình tôi thực hiện đề tài này. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới chị Huỳnh Thị Lan Anh chủ quản bộ phận HSE, Công Ty TNHH May Thêu Dintsun, người đã hướng dẫn trực tiếp nơi tôi thực tập, đã giúp đỡ tận tình chia sẽ những kinh nghiệm thực tế. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô khoa Môi Trường và Tài Nguyên – Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghệ thành phố Hồ Chí Minh, luôn nhiệt tình trong công tác giảng dạy, cung cấp những kiến thức cho tôi trong 2 năm học vừa qua, giúp tôi có nền tảng cơ bản cho khóa luận. Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình cũng như tất cả bạn bè đã tận tình giúp đỡ, ủng hộ và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện khóa luận tốt nghiệp này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Sinh viên thực hiện Lê Mộng Linh Đồ án tốt nghiệp MỤC LỤC MỞ ĐẦU................................................................................................................... 1 1. Đặt vấn đề...........................................................................................................1 2. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................1 3. Mục đích nghiên cứu..........................................................................................2 4. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................2 5. Nội dung nghiên cứu..........................................................................................2 6. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................3 7. Giới hạn của đề tài..............................................................................................3 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG..............4 1.1 Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14000...................................4 1.1.1 Sự ra đời của tiêu chuẩn ISO 14000......................................................4 1.1.2 Định nghĩa về hệ thống quản lý môi trường (Environmental Management Systems - EMS)...........................................................................5 1.1.3 Cấu trúc của tiêu chuẩn ISO 14000........................................................5 1.1.4 Mục đích của tiêu chuẩn ISO 14000.......................................................6 1.2 Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001...................................6 1.2.1 Giới thiệu về tiêu chuẩn ISO 14001.......................................................6 1.2.2 Phạm vi áp dụng...................................................................................12 1.2.3 Lợi ích của chứng nhận ISO 14001......................................................12 1.2.4 Hiệu quả đầu tư vào ISO 14001 phụ thuộc vào các điều kiện..............14 1.3 Tình hình áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001:2004................................................14 1.3.1 Trên thế giới.........................................................................................14 1.3.2 Tại Việt Nam........................................................................................14 1.4 Những thuận lợi và khó khăn trong việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001:2004.16 1.4.1 Những thuận lợi....................................................................................16 1.4.2 Những khó khăn...................................................................................18 1 Đồ án tốt nghiệp CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY MAY THÊU DINTSUN.................23 2.1 Giới thiệu về Công ty May Thêu Dintsun........................................................23 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty......................................23 2.1.2 Lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính của Công ty.................................23 2.1.3 Quy trình sản xuất................................................................................24 2.1.4 Nguồn cung cấp nước...........................................................................25 2.2 Các nguồn gây ô nhiễm chính...........................................................................26 2.2.1 Nguồn phát sinh khí thải.......................................................................27 2.2.2 Khí thải từ hoạt động lò hơi..................................................................27 2.2.3 Tiếng ồn...............................................................................................28 2.2.4 Chất thải rắn.........................................................................................29 2.2.5 Nguồn phát sinh chất thải rắn sinh hoạt................................................29 2.3 Chất thải nguy hại.............................................................................................29 2.3.1 Các nguồn gây tác động không liên quan đến chất thải........................30 2.3.2 Sự cố hỏa hoạn.....................................................................................30 2.3.3 Tai nạn lao động...................................................................................30 2.3.4 Các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm.......................................................31 2.3.5 Kết quả đo đạc, phân tích lấy mẫu định kỳ các thông số môi trường. . .36 CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG THEO TIÊU CHUẨN ISO 14001: 2004 CHO CÔNG TY TNHH MAY THÊU DINTSUN....................................................................................................38 3.1 Xác định phạm vi của HTQLMT, trình tự quản lý và thành lập ban ISO.........38 3.1.1 Xác định phạm vi của HTQLMT..........................................................38 3.1.2 Trình tự của HTQLMT.........................................................................38 3.1.3 Thành lập ban ISO môi trường.............................................................39 3.2 Sự cam kết của ban lãnh đạo.............................................................................39 3.2.1 Thực hiện CSMT..................................................................................41 3.2.2 Kiểm tra chính sách..............................................................................41 2 Đồ án tốt nghiệp 3.2.3 Tuân thủ luật pháp và các quy tắc........................................................42 3.2.4 Truyền thông về SK-AT-MT................................................................42 3.2.5 Sổ tay Quản Lý Môi Trường................................................................43 3.2.6 Mục tiêu, chỉ tiêu và phương án quản lý SK-AT-MT...........................44 3.2.7 Trình tự quản lý huấn luyện đào tạo.....................................................46 3.3 Lập kế hoạch.....................................................................................................47 3.3.1 Xác định các khía cạnh môi trường......................................................47 3.3.2 Trình tự quản lý việc thu thập nhận biết và xem xét pháp lệnh pháp quy ……………………………………………………………………….. 50 3.3.3 Trình tự quản lý mục tiêu, chỉ tiêu.......................................................52 3.3.4 Xây dựng chương trình môi trường......................................................54 3.4 Thực hiện và điều hành.....................................................................................55 3.4.1 Nguồn lực, vai trò, trách nhiệm và quyền hạn......................................55 3.4.2 Trình tự quản lý dụng cụ bảo hộ...........................................................56 3.4.3 Trình tự quản lý chất nguy hiểm...........................................................58 3.4.4 Trình tự quản lý nhân viên chuyên trách bảo vệ Môi Trường - Sức Khỏe – An Toàn lao động.........................................................................................60 3.4.5 Trình tự quản lý trao đổi thông tin SK-AT-MT....................................62 3.4.6 Trình tự quản lý phương án ứng phó sự cố khẩn cấp............................65 3.5 Kiểm tra............................................................................................................69 3.5.1 Đánh giá nội bộ....................................................................................69 3.6 Xem xét ban lãnh đạo.......................................................................................74 3.6.1 Mục đích..............................................................................................74 3.6.2 Phạm vi................................................................................................74 3.6.3 Sơ đồ....................................................................................................74 3.6.4 Nội dung tác nghiệp.............................................................................75 3.6.5 Lưu hồ sơ.............................................................................................76 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................77 3 Đồ án tốt nghiệp TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................79 PHỤ LỤC.................................................................................................................. 1 4 Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BLĐ : Ban lãnh đạo BOD : (Biochemical Oxygen Demand) nhu cẩu oxy sinh hóa COD : (Chemical Oxygen Demand) Nhu cầu oxy hóa học CSMT : Chính sách môi trường DO : (Dissolved Oxygen) Nồng độ oxy hòa tan HTQLMT/EMS: (Environmental Management System) Hệ thống quản lý môi trường ISO : (International Standards Organizattion) Tổ chức tiêu chuẩn quốc tế KCMT : Khía cạnh môi trường MLSS : (Mixed Liquor Suspended Solid) Chất rắn lơ lững trong bùn lỏng PCCC : Phòng cháy chữa cháy QCVN : Quy chuẩn Việt Nam SS : (Suspended Solid) Chất rắn lơ lững TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam TGĐ : Tổng Giám đốc TC 207 : Uỷ ban kỹ thuật 207 ĐDLĐ : Đại diện lãnh đạo MSDS : Bảng chỉ dẫn an toàn hóa chất CSDS : Bảng hướng dẫn cách sử dụng PPE : Dụng cụ bảo hộ lao động 5 Đồ án tốt nghiệp HSE : Nhân viên Sức Khỏe-An Toàn-Môi Trường SK-AT-MT : Sức Khỏe-An Toàn-Môi Trường QA : Tổ Vật Tư VSATLĐ : Vệ Sinh An Toàn Lao Động SAGE : Hành Động Chiến Lược Môi Trường CTMT : Chương trình môi trường QLCTNH : Quản lý chất thải nguy hại CNV : Công nhân viên 6 Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Lý do áp dụng HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001.............................21 Bảng 2.1. Khối lượng nguyên, nhiên liệu sử dụng trong 1 tháng.............................25 Bảng 2.2. Bảng liệt kê máy móc, thiết bị đang sử dụng...........................................25 Bảng 2.3. Khối lượng chất thải sinh hoạt, công nghiệp phát sinh mỗi tháng...........29 Bảng 2.4. Khối lượng chất thải nguy hại phát sinh mỗi tháng.................................29 Bảng 2.5. Kết quả phân tích bụi và hơi khí độc.......................................................36 Bảng 2.6. Kết quả đo đạc vi khí hậu, tiếng ồn, ánh sáng.........................................37 Bảng 3.1. Đánh giá thực trạng về mục tiêu và chỉ tiêu............................................39 Bảng 3.2. Bảng xác định các KCMT có ý nghĩa tại công ty....................................48 7 Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Chu trình PDCA........................................................................................8 Hình 1.2. Mô hình hệ thống quản lý môi trường của tiêu chuẩn ISO 14001...........12 Hình 1.6. Số lượng chứng chỉ ISO được cấp tại Việt Nam......................................15 Hình 2.1. Quy trình sản xuất của nhà máy...............................................................24 Hình 2.2. Hệ thống thu gom - xử lý nước thải.........................................................31 Hình 2.3. Quy trình thu gom và xử lý chất thải rắn.................................................32 Hình 3.1. Cơ cấu quản lý của công ty......................................................................45 Hình 3.2. Lưu đồ yêu cầu pháp luật.........................................................................51 Hình 3.3. Lưu đồ mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình môi trường............................54 Hình 3.4. Sơ đồ quản lý PPE...................................................................................57 Hình 3.5. Sơ đồ quản lý chất nguy hiểm..................................................................60 Hình 3.6. Lưu đồ quản lý của nhân viên chuyên trách.............................................61 Hình 3.7. Sơ đồ lưu trình trao đổi thông tin.............................................................63 Hình 3.8. Sơ đồ xử lý sự cố khẩn cấp......................................................................67 Hình 3.9. Sơ đồ thông báo ứng phó khẩn cấp..........................................................68 Hình 3.10. Quy trình đánh giá nội bộ......................................................................71 Hình 3.11. Lưu đồ xem xét của lãnh đạo.................................................................75 8 Đồ án tốt nghiệp MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên mới, một tương lai đầy triển vọng và thách thức. Nhiều người chỉ biết quan tâm đến đời sống vật chất, họ khai thác mọi nguồn tài nguyên trong thiên nhiên để phục vụ cho đời sống vật chất của mình, mà không quan tâm đến thiên nhiên. Vì thế thiên nhiên đã có nhiều cơn thịnh nộ. Trong những năm cuối thế kỷ 20, thiên tai lũ lụt, hạn hán xảy ra khắp nơi, môi trường sống tự nhiên bị biến đổi theo chiều hướng ngày càng xấu dần. Nếu không có biện pháp thích hợp, không biết quan tâm và bảo vệ môi trường tự nhiên thì trong tương lai chúng ta sẽ bị hủy diệt chính mình. Trước tình hình đó, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO đã soạn thảo và cho ra đời bộ tiêu chuẩn 14000, nhằm đưa ra một Hệ Thống Quản Lý Môi Trường và Tài Nguyên một cách hiệu quả. Có thể nói rằng, ISO 14000 thể hiện phương thức mới để tiến hành một cách hữu hiệu công tác quản lý môi. Bộ tiêu chuẩn này hướng dẫn cho các cá nhân, tổ chức xã hội và tổ chức kinh tế một hệ thống quản lý vừa đem lại lợi nhuận cho tổ chức vừa có thể bảo vệ môi trường và đảm bảo được mục tiêu phát triển bền vững cho nhân loại. Nhận thức được điều đó, tôi đã quyết định thực hiện đồ án “Nghiên Cứu Nâng Cấp Hệ Thống Quản Lý Môi Trường Theo Tiêu Chuẩn ISO 14001: 2010 Dựa Trên Tiêu Chuẩn ISO 14001: 2004 Tại Công Ty TNHH May Thêu Dintsun”, với mục đích áp dụng những kiến thức đã học ở nhà trường vào một doanh nghiệp cụ thể. 2. Tính cấp thiết của đề tài Các doanh nghiệp sản xuất không ngừng nghiên cứu cho ra đời nhiều nhãn hiệu mới nhằm cạnh tranh tìm chỗ đứng trên thị trường trong nước. Muốn vậy, ngoài chất lượng sản phẩm phải tốt, doanh nghiệp phải hướng đến mục tiêu sản phẩm sạch, an toàn, thân thiện với môi trường. Bởi lẽ, đó là khuynh hướng chung của người tiêu dùng hiện nay. 1 Đồ án tốt nghiệp Công Ty TNHH May Thêu Dintsun chuyên gia công các loại hàng may mặc cung cấp cho thị trường. Là doanh nghiệp nhỏ vừa mới phát triển, Nhà máy đang chịu áp lực lớn trong quá trình cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn, có thương hiệu trên thị trường cũng như yêu cầu của khách hàng về công tác bảo vệ môi trường. Do đó, Công Ty TNHH May Thêu Dintsun cần thiết lập hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 nhằm giải quyết các khó khăn trên tạo điều kiện Công ty triển xây dựng thương hiệu trên thị trường trong và ngoài tỉnh cũng như nước ngoài. Để đảm bảo luật bảo vệ môi trường, gia tăng hình ảnh của công ty đối với thị trường trong và ngoài nước. 3. Mục đích nghiên cứu Đánh giá hiện trạng môi trường của Công Ty TNHH May Thêu Dintsun. Nghiên cứu các giải pháp quản lý môi trường một cách có hệ thống theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 đối với Công Ty TNHH May Thêu Dintsun. 4. Phạm vi nghiên cứu Địa điểm: Công Ty TNHH May Thêu Dintsun. Thời gian thực hiện: 12/12/2011 đến 2/04/2012. 5. Nội dung nghiên cứu Tổng quan về bộ tiêu chuẩn ISO 14000 và tiêu chuẩn ISO 14001:2004. Tình hình áp dụng ISO trên thế giới và Việt Nam, những thuận lợi và khó khăn khi áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001:2004 tại Việt Nam. Nghiên cứu các yêu cầu và khả năng áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001:2004 vào kiểm soát ô nhiễm môi trường tại Công Ty TNHH May Thêu Dintsun. Tổng quan về hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà máy. Nhận dạng các khía cạnh môi trường phát sinh trong quá trình sản xuất và xác định các khía cạnh môi trường có ý nghĩa tại nhà máy. 2 Đồ án tốt nghiệp Xây dựng các văn bản hướng dẫn vận hành và áp dụng hệ thống quản lý môi trường theo ISO 14001:2004 tại nhà máy. Kết luận và kiến nghị. 6. Phương pháp nghiên cứu Khảo sát thực tế tại Công Ty TNHH May Thêu Dintsun trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn. Phương pháp phỏng vấn trực tiếp tại nhà máy. Tham khảo và tổng hợp tài liệu liên quan đến ISO 14001:2004. Phương pháp thống kê số liệu. Phương pháp tổng hợp báo cáo. 7. Giới hạn của đề tài Đề tài HTQLMT tại Công Ty TNHH May Thêu Dintsun cũng mới được áp dụng. Do đó, đề tài không tránh khỏi thiếu sót cũng như chưa đánh giá được hiệu quả áp dụng của các kế hoạch được nêu trong đề tài. 3 Đồ án tốt nghiệp CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG 1.1 Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14000 1.1.1 Sự ra đời của tiêu chuẩn ISO 14000 Sự ra đời và sự thành công của hệ thống quản lý chất lượng ISO 9000 trên toàn thế giới là bài học kinh nghiệm để tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) áp dụng trong lĩnh vực quản lý môi trường. Năm 1991, ISO thành lập nhóm hành động chiến lược về môi trường (SAGE). Qua hơn một năm hoạt động nhóm SAGE đã đề nghị thành lập Ủy ban kỹ thuật ISO/TC 207 có nhiệm vụ xây dựng tiêu chuẩn quốc tế về ESM chung cho toàn cầu và đặt ra yêu cầu mà tiêu chuẩn quốc tế về quản lý môi trường phải đạt được:  Đề xuất một phương thức chung trong việc quản lý môi trường.  Tăng cường năng lực tổ chức để đạt được và đánh giá được sự cải thiện trong công tác môi trường.  Tạo đều kiện thuận lợi cho thương mại và xoá bỏ các rào cản trong thương mại. Tháng 6/1993 Ủy ban kỹ thuật ISO/TC 207, họp phiên họp đầu tiên với khoảng 200 đại biểu của hơn 30 quốc gia tiên phong trong việc quản lý môi trường đã tham dự để triển khai kế hoạch xây dựng tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý môi trường. Năm 1996 các tiêu chuẩn quản lý về môi trường đã được ISO ban hành và công bố. Tương tự như ISO 9000, ISO 14000 là một bộ tiêu chuẩn gồm nhiều tiêu chuẩn, trong đó ISO 14001 là tiêu chuẩn quy định các yêu cầu cơ bản của một hệ thống quản lý môi trường. Tiêu chuẩn có thể áp dụng cho tất cả các loại hình và quy mô tổ chức, giúp cho tổ chức thiết lập và duy trì cho mình một hệ thống quản lý môi trường tối ưu để có thể sử dụng hữu hiệu nguyên nhiên, vật liệu, hạn chế ô nhiễm môi trường và phòng ngừa rủi ro về môi trường. Thành công của hệ thống phụ 4 Đồ án tốt nghiệp thuộc vào sự cam kết của tất cả các cấp, các bộ phận chức năng của tổ chức và nhất là lãnh đạo cấp cao nhất của tổ chức. 1.1.2 Định nghĩa về hệ thống quản lý môi trường (Environmental Management Systems - EMS). ISO 14000 là bộ tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường (Environmental Management System) do tổ chức tiêu chuẩn hoá quốc tế (International Standard Organization) xây dựng và ban hành nhằm đưa ra các chuẩn mực để xác định, kiểm soát và theo dõi những ảnh hưởng của tổ chức đến môi trường, đưa ra phương pháp quản lý và cải tiến hệ thống quản lý môi trường cho bất kỳ tổ chức mong muốn áp dụng nó. 1.1.3 Cấu trúc của tiêu chuẩn ISO 14000 Bộ tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường ISO 14000 chính thức ra đời năm 1996 có cấu trúc tương tự như bộ tiêu chuẩn về hệ thống quản lý chất lượng ISO 9000 bao gồm:  Các tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường (EMS):  ISO 14001: Hệ thống quản lý môi trường, các yêu cầu và hướng dẫn sử dụng.  ISO 14004: Hệ thống quản lý môi trường hướng dẫn chung về nguyên tắc, hệ thống và kỹ thuật hỗ trợ.  Các tiêu chuẩn về đánh giá môi trường:  ISO 14010: Hướng dẫn đánh giá môi trường và nguyên tắc chung.  ISO 14011: Hướng dẫn đánh giá môi trường, thủ tục đánh giá, đánh giá hệ thống quản lý môi trường.  ISO 14012: Hướng dẫn đánh giá, chuẩn cứ trình độ đối với chuyên gia đánh giá môi trường.  ISO 14015: Đánh giá tại chỗ về môi trường.  Các tiêu chuẩn về cấp nhãn môi trường 5 Đồ án tốt nghiệp  ISO 14020: Các mục đích và nguyên tắc của việc cấp nhãn môi trường.  ISO 14021: Cấp nhãn môi trường, tự công bố và khai báo. Các thuật ngữ và định nghĩa.  ISO 14022: Cấp nhãn môi trường, các ký hiệu cấp nhãn môi trường.  ISO 14023: Thử nghiệm và phương pháp đánh giá.  ISO 14024: Cấp nhãn môi trường, các chương trình của cán bộ môi trường. Hướng dẫn về các nguyên tắc, về thực hành và các thủ tục xác nhận của chương trình đa tiêu chuẩn. 1.1.4 Mục đích của tiêu chuẩn ISO 14000 Mục đích của tiêu chuẩn là tạo điều kiện cho các hoạt động trao đổi hàng hóa và dịch vụ được hiệu quả. Mục đích tổng thể của ISO 14000 là hỗ trợ trong việc bảo vệ môi trường và kiểm soát ô nhiễm đáp ứng với yêu cầu phát triển của kinh tế xã hội. Mục đích cơ bản của ISO 14000 là hỗ trợ các tổ chức trong việc phòng tránh các ảnh hưởng môi trường phát sinh từ hoạt động, sản phẩm hoặc dịch vụ của tổ chức. Hơn nữa, tổ chức thực hiện ISO 14000 có thể đảm bảo rằng các hoạt động môi trường của mình đáp ứng và sẽ tiếp tục đáp ứng với các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác. Tiêu chuẩn này cung cấp cho tổ chức "các yếu tố của một HTQLMT có hiệu quả", các yếu tố này phụ thuộc vào đặc thù của tổ chức và các yêu cầu về pháp luật trong phạm vi hoạt động của tổ chức. 1.2 Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 1.2.1 Giới thiệu về tiêu chuẩn ISO 14001 Đến nay các tiêu chuẩn ISO 14001 và ISO 14004 đã ban hành phiên bản năm 2004. ISO 14001 là tiêu chuẩn hệ thống quản lý xác định các yêu cầu cho việc xây dựng và duy trì một hệ thống quản lý môi trường (EMS). Có ba yêu cầu về cam kết 6 Đồ án tốt nghiệp cơ bản trong chính sách môi trường, đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 14001, bao gồm:  Phòng chống ô nhiễm.  Tuân thủ pháp luật.  Liên tục cải tiến của EMS. Những cam kết giúp định hướng cải tiến trong hoạt động môi trường tổng thể. ISO 14001 có thể được sử dụng như một công cụ, nó tập trung vào việc kiểm soát các khía cạnh về môi trường của tổ chức hoặc cách thức mà các hoạt động sản xuất sản phẩm và dịch vụ của bạn tương tác với môi trường Ví dụ: Lượng phát thải vào không khí, đất, nước. Các tổ chức phải miêu tả những gì họ định làm, tuân theo thủ tục của họ và ghi lại những nỗ lực của họ để chứng minh việc tuân thủ và cải tiến. Tổ chức phải thiết lập các mục tiêu, chỉ tiêu và thực hiện một chương trình nhằm cải thiện hiệu suất về môi trường của tổ chức có liên quan đến lợi ích tài chính. Tiêu chuẩn này không đưa ra một chuẩn mực cụ thể nào về môi trường. Vì vậy, nó có thể áp dụng đối với bất kỳ một tổ chức nào có mong muốn áp dụng, không phân biệt quy mô tổ chức, cũng như loại hình sản phẩm, dịch vụ mà họ cung cấp. Tuy nhiên, tiêu chuẩn nhấn mạnh tới việc tổ chức phải xem xét tới các yêu cầu pháp quy về môi trường có liên quan trong quá trình triển khai áp dụng. Do đó, ít nhất tổ chức cũng cần có một kế hoạch khả thi nhằm đáp ứng các yêu cầu pháp lý về môi trường tại nơi tổ chức dự định xây dựng hệ thống quản lý. Tiêu chuẩn này dựa trên phương pháp lập luận là Chu trình Deming (PDCA/Plan – Do – Check - Act). 7 Đồ án tốt nghiệp Hình 1.1. Chu trình PDCA Các bước triển khai:  Bước 1: Xây dựng chính sách môi trường: Chính sách môi trường là kim chỉ nam cho việc áp dụng và cải tiến hệ thống quản lý môi trường của tổ chức sao cho tổ chức có thể duy trì và có khả năng nâng cao kết quả hoạt động môi trường của mình. Do vậy, chính sách cần phản ánh sự cam kết của lãnh đạo cao nhất về việc tuân theo các yêu cầu của luật pháp và các yêu cầu khác được áp dụng, về ngăn ngừa ô nhiễm và cải tiến liên tục. Đây là giai đoạn đầu của cấu trúc HTQLMT, và là nền tảng để xây dựng và thực hiện HTQLMT. Chính sách môi trường phải được xem xét thường xuyên để đảm bảo hệ thống được thực hiện và đầy đủ.  Bước 2: Lập kế hoạch về quản lý môi trường: Đây là giai đoạn Lập kế hoạch trong chu trình Lập kế hoạch - Thực hiện - Kiểm tra - Đánh giá. Giai đoạn lập kế hoạch được thiết lập một cách hiệu quả là khi tổ chức phải đạt được sự tuân thủ với các yêu cầu về pháp luật và tuân thủ với các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 14001 và những mong đợi kết quả môi trường do chính mình lập ra. Các công việc cần thực hiện trong giai đoạn này gồm:  Phải tuân thủ, các yêu cầu này có thể bao gồm: Các yêu cầu pháp luật của quốc tế, quốc gia, các yêu cầu pháp luật của khu vực/tỉnh/ngành, các yêu cầu pháp luật của chính quyền địa phương. 8 Đồ án tốt nghiệp  Xác định các khía cạnh môi trường có ý nghĩa: Tổ chức cần định ra các khía cạnh môi trường trong phạm vi hệ thống quản lý môi trường của mình, có tính đến đầu vào và đầu ra và đây là một hoạt động rất quan trọng trong việc xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý môi trường. Khi xác định khía cạnh môi trường cần xem xét đến các hoạt động, quá trình kinh doanh, đầu vào và đầu ra có liên quan đến sự phát thải vào không khí, xả thải nước thải, quản lý chất thải, ô nhiễm đất, sử dụng nguyên liệu thô và tài nguyên thiên nhiên, các vấn đề môi trường của địa phương và cộng đồng xung quanh.  Thiết lập mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình quản lý môi trường nhằm đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu đặt ra. Mỗi chương trình cần mô tả cách thức tổ chức sẽ đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu của mình, bao gồm cả thời gian, các nguồn lực cần thiết và người chịu trách nhiệm thực hiện các chương trình này.  Bước 3. Thực hiện và điều hành: Giai đoạn thứ ba của mô hình cung cấp các công cụ, các qui trình và các nguồn lực cần thiết để vận hành hệ thống HTQLMT một cách bền vững. Giai đoạn thực hiện và điều hành đưa hệ thống QLMT vào hoạt động. Giai đoạn này yêu cầu cập nhật liên tục những thay đổi, như phân công lại trách nhiệm cho các nhân viên khi các hoạt động hoặc sản phẩm của tổ chức thay đổi, hay những thay đổi nhu cầu đào tạo theo thời gian, hay chính sách và các thủ tục thông qua sự cải tiến liên tục. Các công việc cần thực hiện trong giai đoạn này gồm:  Cơ cấu và trách nhiệm: Tổ chức chỉ định một hoặc một nhóm người có trách nhiệm và quyền hạn để thực hiện và duy trì hệ thống quản lý môi trường và cung cấp các nguồn lực cần thiết.  Năng lực, đào tạo và nhận thức: Thực hiện các nội dung đào tạo thích hợp cho các đối tượng quản lý, các nhóm nhân công, nhóm quản lý dự án và các cán bộ điều hành chủ chốt của nhà máy. 9 Đồ án tốt nghiệp  Thông tin liên lạc: Thiết lập và triển khai hệ thống thông tin nội bộ và bên ngoài nhằm tiếp nhận và phản hồi các thông tin về môi trường và phổ biến các thông tin cho những cá nhân, phòng ban liên quan. Các thông tin này thường bao gồm luật định mới, thông tin của các nhà cung cấp, khách hàng và cộng đồng xung quanh và phổ biến các thông tin về hệ thống quản lý môi trường tới người lao động.  Văn bản hóa tài liệu của hệ thống quản lý môi trường: Tài liệu của hệ thống quản lý môi trường có thể bao gồm sổ tay, các qui trình và các hướng dẫn sử dụng. Theo tiêu chuẩn có 11 yêu cầu cần được lập thành văn bản và các hướng dẫn công việc. Nếu tổ chức đã có hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001, có thể kết hợp 6 qui trình cơ bản của hệ thống quản lý chất lượng với hệ thống quản lý môi trường.  Kiểm soát điều hành: Thực hiện các quy trình điều hành các hướng dẫn công việc để kiểm soát các khía cạnh môi trường quan trọng của các quá trình sản xuất và các hoạt động khác mà đã được tổ chức xác định. Tổ chức cần lưu ý đến các khía cạnh môi trường có ý nghĩa liên quan đến các hoạt động và sản phẩm của các nhà thầu và nhà cung cấp.  Sự chuẩn bị và ứng phó với tình trạng khẩn cấp: Thực hiện các qui trình nhằm xác định các tình trạng khẩn cấp tiềm ẩn và giảm thiểu tác động nếu tình trạng đó xảy ra (ví dụ : cháy nổ, rò rỉ các nguyên vật liệu nguy hại).  Bước 4: Kiểm tra và hành động khắc phục: Giai đoạn thứ tư của mô hình thể hiện hoạt động vận hành của hệ thống HTQLMT, đây là giai đoạn để xem xét cải tiến quá trình hoặc quyết định những thay đổi cho các giai đoạn khác. Giai đoạn thể hiện bước Kiểm tra trong chu trình Lập kế hoạch - Thực hiện Kiểm tra - Đánh giá. Các công việc cần thực hiện trong giai đoạn này gồm:  Giám sát và đo: Tiến hành thủ tục giám sát và đo tiến trình của các dự án nhằm đạt được các mục tiêu đã đặt ra, hiệu quả hoạt động của các 10