Tài liệu Nghiên cứu mức độ nhiễm arsen trong nước ngầm tỉnh tiền giang và thực nghiệm công nghệ xử lý phục vụ cấp nước sinh hoạt an toàn cho người dân

-1- Chöông 1 : MÔÛ ÑAÀU 1.1. Tính caàn thieát Töø ñaàu nhöõng naêm 80 ñaõ coù nhieàu baùo caùo veà tình traïng nguoàn nöôùc, ñaëc bieät laø nöôùc ngaàm, coù noàng ñoä Arsen (Arsenic=Arsen) cao gaây neân nhöõng taùc haïi cho nhieàu coäng ñoàng daân cö duøng nöôùc taïi nhieàu quoác gia : Achentina, Chileâ, Myõ, Canada, Ñaøi Loan, Moâng Coå, Phaùp, Nhaät Baûn, …. Gaàn hôn nöõa laø khu vöïc taây Bengal cuûa AÁn Ñoä. Taïi ñaây coù hôn 1 trieäu ngöôøi ñoái dieän vôùi nguy cô nhieãm ñoäc Arsen töø nguoàn nöôùc gieáng khoan cuûa hoï. Nhöùc nhoái hôn caû laø tình traïng nhieãm ñoäc Arsen maø nhaân daân Bangladesh ñang phaûi ñoái maët. Taïi quoác gia naøy, coù ñöôøng bieân giaùp vôùi vuøng Taây Bengal, ngöôøi ta öôùc tính coù khoaûng 70 trieäu ngöôøi ñang phôi nhieãm vôùi Arsen töø nguoàn nöôùc gieáng khoan gia ñình, haøng ngaøn ngöôøi ñaõ xuaát hieän caùc trieäu chöùng nhieãm ñoäc Arsen. Vôùi nhöõng ñieàu kieän ñòa chaát gioáng nhau giöõa Bangladesh vaø moät soá vuøng ôû Vieät Nam: Vuøng Chaâu thoå soâng Hoàng vaø soâng Meâ Koâng. Arsen ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeán trong caùc nghieân cöùu veà ñòa chaát vaø ñòa chaát thuûy vaên ôû Vieät Nam töø laâu : Toång löôïng Arsen trong ñaù goác neáu ñöôïc traûi ra theo beà maët coù theå chieám haøng vaïn km2 ôû vuøng nuùi phía Baéc vaø mieàn Trung (Nguyeãn Kinh Quoác, Nguyeãn Quyønh Anh, Vieän nghieân cöùu ñòa chaát vaø moâi tröôøng). Nhieãm ñoäc Arsen maõn tính goàm caùc toån thöông treân da, thaàn kinh ngoaïi bieân, maïch maùu ngoaïi bieân vaø ung thö (da, phoåi, baøng quang, thaän, -2gan…..). Arsen coù trong taát caû ñaù, ñaát, caùc traàm tích vôùi noàng ñoä khaùc nhau ôû Vieät Nam. Trong nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh, noù coù theå tan vaøo trong nöôùc, ñieàu naøy xaûy ra ôû caùc chaâu thoå roäng lôùn, ôû choã truõng trong noäi ñòa, gaàn caùc moû….Vì vaäy moïi nôi treân laõnh thoå Vieät Nam ñeàu coù nguy cô nhieãm Arsen baát cöù luùc naøo. Theo caùc nhaø khoa hoïc thì ñoàng baèng chaâu thoå soâng Hoàng vaø soâng Cöûu Long ñeàu coù nguy cô ruûi ro nhieãm Arsen, 10 naêm nöõa Vieät Nam coù theå phaûi chòu haäu quaû naëng neà do oâ nhieãm Arsen. Tình hình oâ nhieãm Arsen trong nöôùc ngaàm ñaõ ñöôïc khaûo saùt töông ñoái ôû Haø Noäi vaø caùc tænh vuøng Chaâu thoå soâng Hoàng; rieâng ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long coøn chöa ñöôïc khaûo saùt ñaày ñuû coù heä thoáng. Ñaëc bieät trong nhöõng naêm gaàn ñaây do toác ñoä ñoâ thò hoùa cao, nhaân daân ñaõ khoan gieáng töï phaùt cuøng vôùi vieäc xaây döïng caùc khu coâng nghieäp, caùc nhaø maùy, xí nghieäp neân nguy cô laøm oâ nhieãm nguoàn nöôùc ngaàm laø ñaùng quan ngaïi. Khu vöïc noâng nghieäp cuõng ñaõ söû duïng moät löôïng lôùn phaân boùn, thuoác tröø saâu trong ñoù coù Arsen. Trong vuøng naøy tæ leä ngöôøi daân söû duïng nöôùc ngaàm trong aên uoáng, sinh hoaït chæ ñöùng sau nöôùc beà maët. Vì vaäy ñeà taøi “Nghieân cöùu möùc ñoä nhieãm Arsen trong nöôùc ngaàm tænh Tieàn Giang vaø thöïc nghieäm coâng ngheä xöû lyù phuïc vuï caáp nöôùc sinh hoaït an toaøn cho ngöôøi daân” laø heát söùc caàn thieát. 1.2. Muïc tieâu, noäi dung nghieân cöùu 1.2.1. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Coù ñöôïc soá lieäu thöïc teá veà haøm löôïng Arsen trong nöôùc nöôùc ngaàm tænh Tieàn Giang vaø döïa vaøo thöïc nghieäm, xaùc ñònh coâng ngheä xöû lyù arsen khaû thi phuïc vuï caáp nöôùc sinh hoaït an toaøn cho ngöôøi daân. -31.2.2. Noäi dung nghieân cöùu 1. Thu thaäp thoâng tin, taøi lieäu, soá lieäu lieân quan ñeán ñeà taøi nhö : Arsen trong nöôùc ngaàm ôû trong nöôùc, khu vöïc vaø theá giôùi; Taùc ñoäng cuûa Arsen ñoái vôùi moâi tröôøng vaø söùc khoûe coäng ñoàng, ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi tænh Tieàn Giang, tình hình khai thaùc söû duïng nöôùc ngaàm phuïc vuï caáp nöôùc sinh hoaït tænh Tieàn Giang. 2. Khaûo saùt laáy maãu, phaân tích haøm löôïng arsen trong caùc taàng nöôùc ngaàm phuïc vuï caáp nöôùc sinh hoaït tænh Tieàn Giang. 3. Nghieân cöùu thöïc nghieäm qui moâ phoøng thí nghieäm xöû lyù Arsen trong nöôùc ngaàm : Xöû lyù Arsen trong nöôùc ngaàm nhieãm saét ôû caùc noàng ñoä khaùc nhau; Söû duïng beå loïc chaäm xöû lyù Arsen trong nöôùc ngaàm nhieãm saét; Khaû naêng haáp phuï Arsen cho moät vaøi chaát haáp phuï, chaát haáp phuï löïa choïn goàm than cuûi, than gaùo döøa, vaø than hoaït tính. 4. Ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù Arsen trong nöôùc ngaàm phuïc vuï caáp nöôùc sinh hoaït an toaøn cho ngöôøi daân. 1.3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu 1.3.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu Nhieãm baån Arsen trong caùc taàng nöôùc ngaàm taïi tænh Tieàn Giang vaø coâng ngheä xöû lyù nöôùc ngaàm nhieãm Arsen 1.3.2. Phaïm vi nghieân cöùu 1. Caùc taàng chöùa nöôùc ngaàm ñang phuïc vuï caáp nöôùc sinh hoaït treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang – laáy maãu taïi caùc gieáng khoan taïi caùc traïm xöû lyù nöôùc, caùc ñieåm caáp nöôùc taäp trung, gieáng khoan hoä gia ñình ñeå phaân tích xaùc ñònh möùc ñoä nhieãm Arsen. Taäp trung vaøo 03 taàng chöùa nöôùc chính Pliocen treân (N22), Pliocen döôùi (N21), vaø Miocen treân (N13 ). -42. Nghieân cöùu thöïc nghieäm treân qui moâ phoøng thí nghieäm xaùc ñònh hieäu quaû xöû lyù Arsen trong nöôùc ngaàm khi coù söï hieän dieän cuûa saét ôû caùc noàng ñoä khaùc nhau, baèng beå loïc chaäm, vaø khaû naêng haáp phuï Arsen cuûa moät vaøi chaát haáp phuï. Do haïn cheá veà thôøi gian vaø phöông tieän, nghieân cöùu thöïc nghieäm xöû lyù Arsen chæ giôùi haïn trong phaïm vi sau :
Thöïc nghieäm xöû lyù Arsen ôû nhöõng noàng ñoä saét khaùc nhau : baèng thieát bò Jatest
Ñoái vôùi moâ hình loïc chaäm, nghieân cöùu taäp trung vaøo ñaùnh giaù hieäu quaû xöû lyù Arsen taïi nhöõng noàng ñoä saét vaø vaän toác loïc khaùc nhau.
Ñoái vôùi moâ hình haáp phuï baèng than, nghieân cöùu chæ taäp trung vaøo xaùc ñònh dung löôïng haáp phuï cuûa töøng loaïi than baèng thieát bò jatest. 1.4. Phöông phaùp nghieân cöùu Ñeå thöïc hieän ñöôïc caùc noäi dung treân ñeà taøi caàn thöïc hieän caùc phöông phaùp nghieân cöùu sau: 1. Phöông phaùp toång hôïp vaø xöû lyù caùc taøi lieäu lieân quan ñeán ñeà taøi : taøi lieäu veà taùc ñoäng cuûa Arsen leân söùc khoeû, tình hình nhieãm Arsen treân theá giôùi vaø Vieät Nam, ñaëc ñieåm ñòa chaát, ñòa chaát thuyû vaên tænh Tieàn Giang, .... 2. Phöông phaùp khaûo saùt thöïc ñòa, keát hôïp laáy maãu phaân tích. 3. Phöông phaùp so saùnh (vôùi caùc tieâu chuaån Vieät Nam, WHO) ñeå ñaùnh giaù hieän traïng nhieãm baån Arsen trong nöôùc ngaàm. 4. Phöông phaùp toaùn hoïc : Xaùc suaát thoáng keâ, xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu. 5. Phöông phaùp baûn ñoà : Xaây döïng baûn ñoà laáy maãu, baûn ñoà hieän traïng oâ nhieãm Arsen trong nöôùc ngaàm tænh Tieàn Giang. 6. Phöông phaùp thöïc nghieäm moâ hình xöû lyù nöôùc ngaàm nhieãm Arsen (moâ hình Jatest xöû lyù Arsen trong nöôùc ngaàm nhieãm saét, moâ hình loïc chaäm, -5moâ hình jatest xaùc ñònh khaû naêng haáp phuï Arsen cuûa moät moät soá loaïi than) 1.5. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi 1. Keát quaû nghieân cöùu cuûa ñeà taøi goùp phaàn laøm saùng toû hieän traïng nhieãm Arsen trong nöôùc ngaàm tænh Tieàn Giang, ñoàng thôøi nghieân cöùu thöïc nghieäm coâng ngheä xöû lyù nöôùc ngaàm nhieãm Arsen khaû thi trong ñieàu kieän thöïc teá ôû nöôùc ta : xöû lyù nöôùc ngaàm nhieãm saét vaø Arsen, xaùc ñònh khaû naêng haáp phuï Arsen cuûa moät moät soá loaïi than (hoaït tính Trung Quoác, gaùo döøa, vaø than cuûi). 2. Baûo veä söùc khoeû coäng ñoàng daân cö söû duïng nöôùc ngaàm. -6- Chöông 2 : TOÅNG QUAN 2.1. Vuøng nghieân cöùu 2.1.1. Khaùi quaùt ñieàu kieän töï nhieân tænh Tieàn Giang 1. Vò trí ñòa lyù Tænh Tieàn Giang naèm ôû haï löu soâng Meâkoâng. Phía baéc giaùp tænh Long An, phía Ñoâng giaùp bieån Ñoâng, phía Nam giaùp tænh Beán Tre vaø Vónh Long, phía Taây giaùp tænh Ñoàng Thaùp. Dieän tích tænh ñöôïc giôùi haïn bôûi toaï ñoä ñòa lyù nhö sau : • Vó ñoä Baéc : 10o 10’ 34’’ ñeán 10o 28’ 03’’ • Kinh ñoä Ñoâng : 105o 47’ 46’’ ñeán 106o 50’ 07’’ Tieàn Giang coù : 09 ñôn vò haønh chính caáp huyeän vaø töông ñöông vôùi 165 xaõ phöôøng, bao goàm : 7 huyeän (Caùi Beø, Cai Laäy, Chaâu Thaønh, Taân Phöôùc, Chôï Gaïo, Goø Coâng Ñoâng vaø Goø Coâng Taây); 1 thaønh phoá (Myõ Tho); vaø 1 thò xaõ (Thò xaõ Goø Coâng) 2. Ñòa hình Tænh Tieàn Giang coù ñòa hình töông ñoái baèng phaúng, vôùi ñoä doác < 1% vaø cao trình thay ñoåi töø 0 – 1,4m so vôùi möïc nöôùc bieån, phoå bieán laø töø 0,8 – 1,1m. Nhìn chung toaøn Tænh khoâng coù höôùng doác roõ reät, nhöng ôû töøng khu vöïc thaáp truõng hay goø cao hôn so vôùi ñòa hình chung. Theo cao ñoä coù theå chia Tænh thaønh 05 vuøng sau : Khu vöïc Ñoàng Thaùp Möôøi : Cao trình phoå bieán 0,6 – 0,75m, caù bieät coù nôi thaáp ñeán 0,4 – 0,5m khu vöïc phía Baéc giaùp Long An coù ñòa hình thaáp -7hôn. Ñaây laø vuøng chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa luõ soâng Cöûu Long traøn veà. Ñoä saâu ngaäp luõ trong vuøng bieán thieân töø 0,6 – 2m. Khu vöïc ven bieån Goø Coâng : naèm treân cao trình töø 0 – 0,6m bò ngaäp trieàu tröïc tieáp töø bieån Ñoâng traøn vaøo. Ñaây laø vuøng ngaäp nöôùc maën. Khu vöïc ven raïch Goø Coâng vaø soâng Tra : Cao trình phoå bieán töø 0,6 – 0,8m. Vuøng naøy bò aûnh höôûng trieàu töø soâng Vaøm Coû Taây, phaàn lôùn dieän tích ñaát ôû ñaây bò ngaäp maën vaøo nhöõng thaùng muøa khoâ. Khu vöïc ñaát cao ven soâng Tieàn : Keùo daøi töø giaùp ranh Ñoàng Thaùp ñeán Myõ Tho, ôû ñoä cao töø 0,9 – 1,3m, phaàn lôùn dieän tích vuøng naøy duøng laøm ñaát thoå cö vaø troàng caây aên traùi. Khu vöïc ñaát gioàng caùt : Ñaây laø khu vöïc coù ñòa hình cao nhaát, phaân boá raûi raùc ôû caùc huyeän Chaâu Thaønh, Cai Laäy, Goø Coâng Ñoâng. Cao trình phoå bieán thay ñoåi töø 1 – 1,4m ôû huyeän Chaâu Thaønh; 1- 1,2m ôû huyeän Cai Laäy vaø 0,8 – 1,1m ôû huyeän Goø Coâng Ñoâng. Phaàn lôùn dieän tích duøng laøm ñaát thoå cö, troàng rau maøu vaø caây aên traùi. 3. Thôøi tieát khí haäu Tænh Tieàn Giang chòu aûnh höôûng cuûa khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa caän xích ñaïo vôùi cheá ñoä nhieät töông ñoái oån ñònh, quanh naêm cao. Haøng naêm coù hai muøa roõ reät : Muøa möa töø thaùnh 5 ñeán thaùng 11. Muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau. Theo taøi lieäu ño ñaïc nhieàu naêm cuûa traïm khí töôïng thuyû vaên Myõ Tho cho caùc ñaëc tröng veà ñaëc ñieåm khí haäu nhö sau : Nhieät ñoä khoâng khí : Nhieät ñoä trung bình thöôøng cao, trung bình naêm 26,70C. Nhieät ñoä cao nhaát vaøo thaùng 4 vaø 5 ñaït 34,10C, thaáp nhaát 20,20C vaøo thaùng 2. Nhieät ñoä ban ngaøy töø 26 – 340C, ban ñeâm töø 16 – 220C. Löôïng möa : Tieàn Giang coù löôïng möa töông ñoái lôùn. Löôïng möa trung bình naêm ñaït töø 1400 – 1922,5mm. Muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11 -8chieám 90% toång löôïng möa caû naêm. Thaùng möa nhieàu nhaát thöôøng vaøo thaùng 9 vaø 10 Ñaït bình quaân 219 ñeán 337mm Ñoä aåm khoâng khí : Ñoä aåm khoâng khí thay ñoåi theo caùc muøa trong naêm, muøa möa ñoä aåm cao, muøa khoâ ñoä aåm thaáp. Ñoä aåm trung bình naêm 79,2%, ñoä aåm cao nhaát vaøo muøa möa töø 86 – 90% (thaùng 9). Ñoä aåm thaáp nhaát vaøo muøa khoâ töø 70 – 78%. Löôïng boác hôi : Löôïng boác hôi treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang töø 1075,4 – 1738,4mm/naêm. Thaùng 3 vaø 4 coù löôïng boác hôi töø 140,3 – 161,2mm. 4. Ñaëc ñieåm maïng thuyû vaên Do naèm ôû haï löu soâng Meâ Coâng neân heä thoáng soâng raïch treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang khaù phaùt trieån. Heä thoáng soâng chính coù : soâng Tieàn Giang vaø caùc nhaùnh cuûa noù. Soâng Tieàn laø moät nhaønh cuûa soâng Meâ Coâng, soâng Tieàn chaûy vaøo Vieät Nam ôû cöûa ngoõ Taân Chaâu tænh An Giang chaûy qua tænh Ñoàng Thaùp, Vónh Long ñeán Tieàn Giang roài ñoå ra bieån treân chieàu daøi gaàn 450km. Tröôùc khi ñoå ra bieån, ñoaïn haï löu, soâng Tieàn phaân thaønh 3 nhaùnh toaû tia thaønh caùc soâng Myõ Tho, Coå Chieân vaø soâng Haøm Luoâng. Soâng Tieàn Giang coù raát nhieàu nhaùnh phuï daãn nöôùc töø caùc nôi ñoå vaøo soâng Tieàn nhö soâng Baûo Ñònh, soâng Cöûa Tieåu, raïch Chuøa, … vaø nhieàu keânh raïch chaèng chòt. Nhìn chung caùc soâng raïch ôû Tieàn Giang coù ñoä doác nhoû 0,02% vaø bò aûnh höôûng cuûa trieàu bieån Ñoâng. Nöôùc bò nhieåm maën vaøo muøa khoâ. Ranh maën nhieàu khi vöôït quaù thaønh phoá Myõ Tho. 2.1.2. Ñaëc ñieåm ñòa chaát thuyû vaên Theo keát quaû nghieân cöùu trong [6] do Lieân ñoaøn Ñòa chaát thuyû vaên Ñòa chaát coâng trình mieàn Nam thöïc hieän, ñaëc ñieåm ñòa chaát thuyû vaên tænh -9Tieàn Giang ñöôïc chia laøm 7 phaân vò ñòa taàng ñòa chaát thuyû vaên theo thöù töï töø treân xuoáng döôùi nhö sau : 1. Taàng chöùa nöôùc loã hoång traàm tích Holoccen (Q2) 2. Taàng chöùa nöôùc loã hoång traàm tích Pleistocen giöõa – treân (Q12-3) 3. Taàng chöùa nöôùc loã hoång traàm tích Pleistocen döôùi (Q11) 4. Taàng chöùa nöôùc loã hoång traàm tích Pliocen treân (N22) 5. Taàng chöùa nöôùc loã hoång traàm tích Pliocen döôùi (N21) 6. Taàng chöùa nöôùc loã hoång traàm tích Miocen treân (N13) 7. Ñôùi chöùa nöôùc khe nöùt caùc ñaù Mesozoi (MZ) 1. Taàng chöùa nöôùc loã hoång traàm tích Holoccen (Q2) Taàng chöùa nöôùc loã hoång loä ngay treân maët vaø coù dieän phaân boá roäng khaép tænh. Chieàu saâu ñaùy töø 13,5 – 40m, coù xu theá daøy veà phía Nam doïc theo bôø soâng Tieàn, trung bình laø 26m. thaønh phaàn ñaát ñaù goàm nhieàu traàm tích coù tuoåi vaø nguoàn goác khaùc nhau nhö traàm tích soâng, soâng – bieån, soâng – ñaàm laày vaø bieån döôùi daïng caùc gioàng caùt song song vôùi ñöôøng bôø nhö ôû Taân Hieäp huyeän Chaâu Thaønh. Thaønh phaàn ñaát ñaù goàm chuû yeáu laø boät seùt, buøn seùt, caùt boät maøu vaøng, xaùm vaøng laãn xaùm tro. Veà khaû naêng chöùa nöôùc, ngoaøi caùc gioàng caùt coù thaønh phaàn laø caùt haït mòn trung, beà daøy 5 – 8m löu tröõ nöôùc möa, coøn laïi caùc traàm tích khaùc ñeàu ngheøo nöôùc. Keát quaû huùt nöôùc thöû taïi caùc hoá khoan tay ñòa chaát coâng trình cho keát quaû : löu löôïng Q = 0,05 – 0,11L/s, möïc nöôùc haï thaáp S = 4,6 – 8,0m, tyû löu löôïng < < 0,012L/sm. Veà chaát löôïng nöôùc, qua keát quûa phaân tích maãu nöôùc laáy töø raát nhieàu hoá khoan trong taàng naøy cho thaáy nöôùc thöôøng bò pheøn, nhieãm maën coù maøu vaøng, vò lôï muøi hoâi. - 10 Nöôùc naèm trong traàm tích Holocen laø nöôùc khoâng aùp, möïc nöôùc tónh naèm noâng töø 0,5 – 1,31m, chuùng thöôøng ñöôïc boå caáp bôûi nöôùc möa vaø nöôùc maët neân möïc nöôùc thöôøng dao ñoäng theo muøa vaø theo thuyû trieàu, ngaøy leân xuoáng 2 laàn. Bieân ñoä dao ñoäng möïc nöôùc theo naêm töø 0,4 – 0,14m 2. Taàng chöùa nöôùc loã hoång traàm tích Pleistocen giöõa – treân (Q12-3) Trong phaïm vi tænh Tieàn Giang, taàng chöùa nöôùc caùc traàm tích Pleistocen giöõa – treân coù dieän phaân boá roäng khaép, khoâng loä ra maët. Chuùng bò caùc traàm tích Holocen phuû leân treân. Beân döôùi noù laø taàng pleistocen döôùi (Q11). Chieàu saâu maùi cuûa taàng chöùa nöôùc töø 13,5 – 40,0m doïc theo soâng Tieàn. Chieàu saâu ñaùy thöôøng töø 96,0 – 157,5m, moûng ôû phía Baéc vaø coù xu theá daøy veà phía Nam, beà daøy trung bình cuûa taàng 109,1m. Thaønh phaàn thaïch hoïc theo maët caét ta thaáy goàm 2 phaàn : Phaàn treân : Laø lôùp haït mòn thaám nöôùc keùm phaân boá lieân tuïc goàm seùt, boät, ñoâi nôi laø boät caùt maøu traéng, xaùm naâu vaøng ñeán naâu bò phong hoaù maïnh chöùa nhieàu voùn laterit. Chieàu daøy thay ñoåi töø 5,0m ñeán 55,1m . Phaàn döôùi : laø ñaát ñaù chöùa nöôùc bao goàm caùc lôùp caùt haït mòn, trung, thoâ xen keõ nhau laãn saïn soûi thaïch anh, gaén keát rôøi raïc. Trong caùc lôùp caùt ñoâi khi xen keõ caùc lôùp caùt boät, seùt maøu vaøng, xaùm naâu, xaùm tro hoaëc xaùm xanh. Caùc lôùp soûi thoâng thöôøng coù beà daøy töø 57,0m ñeán 89,9 m trung bình 89,97 m. Taàng chöùa nöôùc naøy coù 3 coâng trình nghieân cöùu : Loã khoan M1, M2 ôû Myõ Tho vaø 26 I taïi Chôï Gaïo. Caùc loã khoan M1, M2 cuøng caùc gieáng UNICEF thöôøng ñaët oáng loïc vaøo lôùp caùt treân cuøng, phaùt hieän ñöôïc nöùôc nhaït ôû ñoä saâu töø 20,0m ñeán 50,0m, caùc lôùp caùt saâu hôn thöôøng bò maën. Ñaây laø taàng chöùa nöùôc khaù phong phuù. Tyû löu löôïng q = 0,41 - 3,92L/sm. Nöùôc nhaït trong taàng naøy phaân boá chuû yeáu ôû huyeän Chaâu Thaønh, khoâng lieân tuïc, - 11 daïng “Da baùo”. Coøn caùc khu vöïc khaùc nhö ôû phía Baéc, phía Ñoâng tænh nöôùc bò maën hoaøn toaøn. Veà chaát löôïng nöôùc, qua caùc maãu nöôùc thuoäc chöông trình UNICEF cho toång ñoä khoaùng hoaù M = 0,47g/L ñeán 3,54 g/L. Haøm löôïng C1 = 250,00mg/L ñeán 2144,0mg/L toång haøm löôïng saét khaù cao . Nöôùc nhaït thöôøng coù loaïi hình hoaù hoïc Clorua - natri – claci. Ñaây laø taàng nöôùc coù aùp, möùc nöôùc tónh taïi khu vöïc thöôøng caùch maët ñaát töø 0,87m ñeán 1,60m. Ñoäng thaùi cuûa nöôùc trong taàng giao ñoäng theo muøa vaø theo bieân ñoä cuûa thuûy trieàu do aûnh höôûng cuûa söï truyeàn aùp. Bieân ñoä giao ñoäng naêm töø 0,65m ñeán 1,15 m Nguoàn cung caáp nöôùc cho taàng laø töø nöôùc möa vaø nöôùc maët ngaám xuoáng, mieàn thoaùt coù theå laø ra caùc soâng raïch. Taàng chöùa nöôùc Pleistocen giöõa – treân laø taàng chöùa nöôùc coù dieän phaân boá roäng, beà daøy töông ñoái oån ñònh, ñaát ñaù chöùa nöôùc laø caùt haït mòn – trung, thoâ laãn saïn soûi, khaû naêng chöùa nöôùc cuûa taàng phong phuù. Tuy nhieân, dieän phaân boá nöôùc nhaït töông ñoái haïn cheá daïng “Da baùo”, phaàn lôùn bò nhieãm maën. Nöôùc nhaït cuûa taàng naøy, chæ coù theå thoaû maõn cho vieäc cung caáp quy moâ nhoû theo hoä gia ñình. Hieän nay trong tænh Tieàn Giang, nöôùc döôùi ñaát trong taàng naøy ñang ñöôïc khai thaùc taïi caùc hoä gia ñình ôû huyeän Chaâu Thaønh baèng caùc gieáng khoan coù ñöôøng kính 49 – 60mm ñeå phuïc vuï cho sinh hoaït vaø saûn xuaát ( töôùi caây aên traùi ), löu löôïng nöôùc khai thaùc Q = 2 - 5m3/ giôø. Taïi caùc huyeän khaùc nöôùc döôùi ñaát trong taàng naøy bò maën hoaøn toaøn khoâng söû duïng trong sinh hoaït vaø saûn xuaát ñöôïc . 3. Taàng chöùa nöôùc loã hoång caùc traàm tích Pleistocen döôùi (Q11) - 12 Tầng chứa nước Pleistocen dưới coù diện phaân bố rộng khắp treân toaøn diện tích vuøng nghieân cứu. Chiều saâu maùi của tầng thường gặp từ 136,0m đến 157,0m. Chiều saâu ñaùy từ 153,0m đến 200,0m. Nhìn chung, beà daøy taàngPleistocen dưới mỏng từ 24,0m ñeán 69,0m. Beà daøy trung bình 43,33m. Theo maët caét caùc coät ñòa taàng, coù theå thaáy taàng chöùa nöôùc goàm 2 phaàn : Phaàn treân : laø lôùp thaám nöôùc yeáu goàm seùt, seùt boät coù beà daøy thay ñoåi khaù lôùn töø 5,0m ñeán 44,0m . Lôùp naøy phaùt trieån lieân tuïc, Trung bình 25,57m. Phaàn döôùi : laø ñaát ñaù coù khaû naêng chöùa nöôùc goàm caùc haït trung ñeán thoâ, bôû rôøi maøu xanh xaùm, xaùm tro, ñoâi nôi chöùa saïn soûi. Lôùp chöùa nöôùc naøy khaù ñoàng nhaát. Beà daøy cuûa lôùp chöùa nöôùc moûng töø 8,5m ñeán 27,0m, trung bình laø 8m. Treân toaøn ñòa baøn tænh Tieàn Giang, taàng chöùa nöôùc Pleistocen döôùi (Q11) qua caùc keát quaû ño saâu ñieän vaø carota cho thaáy taàng nöôùc bò nhieãm maën hoaøn toaøn. Ñieän trôû suaát ÑTS1 thöôøng töø 2 - 5 oâm/m. Taïi LK26A thuoäc vuøng chôï gaïo Tieàn Giang, löu löôïng thí nghieäm Q=12,74L/s, tyû löu löôïng q = 4,15 L/sm, toång ñoä khoaùng hoaù M = 7753,13mg/L. Ñieàu naøy cho thaáy nöôùc döôùi ñaát trong taàng Pleistocen döôùi (Q11) khaù phong phuù nhöng bò nhieãm maën hoaøn toaøn. Veà quan heä thuûy löïc giöõa nöôùc vôùi ñaát trong taàng (Q11) vôùi nöôùc döôùi ñaát trong caùc taàng beân treân vaø beân döôùi hieän chöa ñöôïc nghieân cöùu. Taøi lieäu quan traéc ôû caùc vuøng ñang khai thaùc nöôùc trong taàng Pleistocen treân (N22) ÔÛ Myõ Tho, Cai Laäy khoâng thaáy coù söï thay ñoåi chaát löôïng nöôùc trong caùc taàng khai thaùc beân döôùi. Vì vaäy coù khaû naêng chuùng khoâng coù quan heä thuûy löïc vôùi nhau. - 13 4. Taàng chöùa nöôùc loã hoång caùc traàm tích Pliocen treân (N22) Taàng naøy ñaõ ñöôïc nhieàu loã khoan nghieân cöùu vaø khai thaùc : Töø Cai Laäy, qua Myõ Tho xuoáng Goø Coâng Taây. Qua taøi lieäu khoan cho thaáy taàng coù dieän phaân boá roäng khaép vuøng, chieàu saâu maùi, ñaùy vaø beà daøy ñeàu coù xu höôùng taêng daàn veà phía Nam (soâng Tieàn). Maùi cuûa taàng gaëp ôû ñoä saâu töø 153,0 ñeán 200,0m. Ñaùy cuûa taàng keát thuùc ôû ñoä saâu 294,0 ñeán treân 304,0m. Chieàu daøy trung bình laø 95,0m . Töø treân xuoáng döôùi, thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa taàng Pleistocen treân (N22) goàm hai phaàn chính nhö sau : Phaàn treân : laø caùc loaïi ñaát ñaù raát ngheøo nöôùc, thöïc teá coi nhö caùch nuôùc, bao goàm seùt, seùt – boät vôùi beà daøy thay ñoåi khaù lôùn vaø thaønh phaàn khaù oån ñònh. Lôùp seùt, seùt – boät coù maøu xaùm vaøng, naâu ñoû chöùa keát voùn laterit, lôùp naøy coù dieän phaân boá roäng khaép vuøng, lieân tuïc. Beà daøy töø 11,0 ñeán 43,0m, trung bình 15,8m . Phaàn döôùi : laø lôùp caùt haït töø mòn ñeán trung – thoâ chöùa saïn soûi phaân boá roäng khaép vuøng, nhieàu choã xen keùp caùc lôùp seùt – boät daøy. Beà daøy lôùp caùt chöùa nöôùc thay ñoåi töø 52,5m ôû phía Long An leân ñeán 83,9m , trung bình 68,0m. Lôùp caùt, saïn, soûi coù khaû naêng chöùa nöôùc khaù phong phuù, keát quaû bôm nöôùc thí nghieäm vaø khai thaùc :
Löu löôïng Q= 10,45L/s ñeán 28,00L/s.
Möïc nöôùc haï thaáp S = 9,10m ñeán 26,31m.
Tyû löu löôïng q = 0,341L/sm ñeán 2,741L/sm Caùc keát quaû phaân tích thaønh phaàn hoaù hoïc nöôùc cho thaáy ñaëc ñieåm thuûy hoaù cuûa taàng dieãn bieán khaù phöùc taïp. Treân baûn ñoà ñòa chaát thuûy vaên, khu vöïc ñaát döôùi nöôùc bò nhieãm maën taïi loã khoan LK31 thuoäc phöôøng 4, - 14 thaønh phoá Myõ Tho vaø treân toaøn boä caùc huyeän ven bieån ôû phía Ñoâng nhö thò xaõ Goø Coâng vaø huyeän Goø Coâng Ñoâng. Caùc khu vöïc coøn laïi nöôùc nhaït. Dieän tích nöôùc nhaït F = 1.800 km2 . Trong dieän tích nöôùc nhaït, nöôùc coù toång ñoä khoaùng hoaù M = 0,16 g/L ñeán 0,86 g/L. Nöôùc trong taàng coù chöùa haøm löôïng saét cao, muøi tanh. Ñoä pH = 6,7 – 8,4, thöôøng laø pH > 7. Nöôùc coù loaïi hình chuû yeáu Bicarbonat – natri – Clorua – bicarbonate – natri. Ñoä cöùng nhoû hôn giôùi haïn cho pheùp nhieàu laàn . Ñaùnh giaù chung : Taàng chöùa nöôùc Pleistocen treân (N22) coù dieän phaân boá roäng khaép treân toaøn tænh, nöôùc coù aùp, möùc ñoä chöùa nöôùc phong phuù, nöôùc nhaït chieám haàu heát dieän tích tænh, rieâng khu vöïc ven bieån phía Ñoâng bò nhieãm maën. ÔÛ nhöõng vuøng khoâng bò nhieãm maën, nöôùc ñaït yeâu caàu cho sinh hoaït vaø saûn xuaát. Tuy nhieân ôû moät soá nôi nöôùc coù haøm löôïng saét cao neân tröôùc khi söû duïng phaûi ñöôïc khöû saét. Hieän nay nöôùc döôùi ñaát trong taàng naøy ñang ñöôïc khai thaùc ñeå phuïc vuï cho sinh hoaït aên uoáng vaø saûn xuaát baèng gieáng khoan coâng nghieäp taïi thaønh phoá Myõ Tho, thò traán Cai Laäy, Chaâu Thaønh, Myõ Phöôùc, Caùi Beø vaø caùc cuïm daân cö, coâng xuaát khai thaùc töø 60 – 100m3/giôø. 5. Taàng chöùa nöôùc loã hoång caùc traàm tích Pliocen döôùi (N21) Treân dieän tích tænh Tieàn Giang, taàng chöùa nöôùc loã hoång caùc traàm tích Pliocendöôùi (N21) ñaõ ñöôïc nhieàu loã khoan nghieân cöùu vaø khai thaùc. Taàng chöùa nöôùc coù dieän tích phaân boá roäng khaép vuøng, keùo daøi töø Long An qua Beán Tre xuoáng Ñoàng Thaùp. Maùi cuûa taàng gaëp ôû ñoä saâu töø 292,0m ñeán 320.0m. Ñaùy cuûa taàng keát thuùc töø 340.0m ñeán 400,0m. Nhìn chung beà maët maùi vaø ñaùy cuûa taàng coù xu theá chìm daàn veà phía Nam (soâng Tieàn ). Beà daøy thay ñoåi töø 56,0m ñeán 105,0m, trung bình theo taøi lieäu khu vöïc khoaûng 80,0m. - 15 Theo maët caét ñòa chaát thuyû vaên töø treân xuoáng döôùi, thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa taàng Pliocen döôùi (N21) goàm hai phaàn chính nhö sau : Phaàn treân laø taäp haït mòn bao goàm seùt, seùt - boät maøu xaùm vaøng, naâu ñoû chöùa nhieàu keát voùn lateritcoù beà daøy thay ñoåi töø 5,2m ñeán 14,0m, trung bình laø 11,3m. Lôùp seùt vaø seùt – boät naøy coù dieän phaân boá roäng khaép vuøng vaø khaù lieân tuïc. Phaàn döôùi laø lôùp caùt haït töø mòn ñeán trung – thoâ chöùa saïn soûi phaân boá roäng khaép, ñoâi nôi xen keõ caùc lôùp moûng seùt - boät. Beà daøy lôùp caùt chöùa nöôùc laø töø 36,0m ñeán 82,0m, trung bình laø 66.0m. Nöôùc cuûa taàng laø nöôùc coù aùp löïc. Chieàu cao coät aùp trung bình khoaûng 290,0 m. Tröôùc ñaây möïc nöôùc thöôøng phun cao tôùi +1,55m nhö ôû LK51A taïi Goø Coâng. Nay möïc nöôùc thöôøng naèm döôùi maët ñaát töø 1,00 – 2,00m. Do phaân boá ôû ñoä saâu lôùn, phía treân coù nhieàu lôùp caùch nöôùc, neân noù khoâng coù quan heä thuyû löïc vôùi nöôùc maët. Veà mieàn caáp vaø thoaùt, hieän chöa coù cô sôû ñeå keát luaän nguoàn caáp laø töø mieàn Ñoâng hay Campuchia veà. Keát quaû quan traéc cho thaáy, bieân ñoä dao ñoäng möïc nöôùc cuûa taàng naøy khoâng lôùn : Taïi LK33A töø 2,59m ( Thaùng 3,4 haøng naêm) ñeán 2,76m ( thaùng 11/1984). Löu löôïng töï chaûy taïi LK33A dao ñoäng töø 0,58 L/s (thaùng 3/ 1986) ñeán 1,20 L/s (thaùng 3,5,11,12 naêm 1984 ). Trung bình 0,95L/s. Nöôùc döôùi ñaát cuûa taàng N21 coù chaát löôïng toát, hôn caû taàng Pliocen treân theo caû 4 chæ tieâu lí hoùa, vi sinh, vi löôïng. Veà lí hoùa : nöôùc trong khoâng maøu, vò nhaït. Ñoä pH = 7,72 - 8,60, thöôøng 8,05 ñeán 8,30. Haøm löôïng C1 = 15,59 mg/L - 88,63 mg/L, thöôøng C1 < 50mg/L. Toång ñoä khoaùng hoaù M= 0,24 – 0,38 g/L. Haøm löôïng saét nhoû, caùc loã khoan ñang khai thaùc duøng tröïc tieáp khoâng caàn qua xöû lí. - 16 Ñaùnh giaù chung : Taàng chöùa nöôùc Pliocen döôùi (N21) laø taàng chöùa nöôùc coù aùp löïc cao, dieän phaân boá roäng khaép tænh, khaû naêng chöùa nöôùc töø trung bình ñeán phong phuù, chaát löôïng nöôùc toát, ñaûm baûo yeâu caàu cho sinh hoaït, nöôùc noùng töø 37 – 390C. Chaát löôïng khoâng ñoåi theo thôøi gian. Hieän nay nöôùc döôùi ñaát trong taàng naøy ñang ñöôïc khai thaùc taïi thaønh phoá Myõ Tho, Caùi Beø baèng caùc gieáng khoan coâng nghieäp vôùi löu löôïng khai thaùc Q = 70 – 100 m3/giôø ñeå phuïc vuï aên uoáng sinh hoaït cuûa nhaân daân. Nöôùc döôùi ñaát trong taàng Pliocen döôùi ôû nhieàu nôi coù chaát löïông ñaït tieâu chuaån nöôùc khoaùng, coù theå khai thaùc laøm nöôùc ñoùng chai. 6. Taàng chöùa nöôùc loã hoång caùc traàm tích Miocen treân (N13) Naèm döôùi taàng chöùa nöôùc loã hoång caùc traàm tích Pliocen döôùi (N21) laø taàng chöùa nöôùc loã hoång caùc traàm tích Miocen treân (N13). Taàng chöùa nöôùc naøy naèm ôû phaàn gaàn saâu nhaát cuûa maët caét ñòa chaát thuûy vaên, noù coù dieän phaân boá roäng khaép vuøng vaø ñang ñöôäc khai thaùc nhieàu taïi thaønh phoá Myõ Tho, hieän taïi coù 6 loã khoan ñang khai thaùc trong taàng naøy vôùi löu löôïng khai thaùc Q = 80m3/h – 120m3/h. Maùi cuûa taàng gaëp ôû ñoä saâu 336,0m taïi Caùi Beø ñeán 399,0m taïi Myõ Tho. Beà daøy cuûa taàng chöùa nöôùc naøy chöa coù loã khoan naøo khoáng cheá heát, ngay taïi loã khoan LK31 saâu nhaát vuøng 501,8m cuõng chæ môùi khoan ñöôïc vaøo taàng chöùa nöôùc ñöôïc 105,3m. Theo maët caét ñòa chaát thuyû vaên, phaàn treân cuøng laø seùt, seùt boät maøu naâu vaøng cöùng chaéc. Döôùi laø caùc thaønh taïo chöùa nöôùc toát coù thaønh phaàn chuû yeáu laø caùc haït trung ñeán thoâ chöùa soûi, saïn maøu xaùm nhaït, traéng ñuïc, ñoâi nôi chöùa cuoäi. Xen keïp trong caùc lôùp caùt laø caùc thaáu kính, hay caùc lôùp moûng boät seùt maøu xaùm, xaùm ñen hoaëc caùt mòn maøu traéng, deã taùch theo maët lôùp. Beà daøy trung bình lôùp caùt chöùa nöôùc khoaûng 84,0m. - 17 Caùc keát quaû thí nghieäm vaø khai thaùc cho thaáy taàng chöùa nöôùc Miocen treân laø taàng giaøu nöôùc. Tyû löu löôïng q > 1 L/sm. Ñaây laø taàng nöôùc aùp löïc maïnh, coát cao, coät aùp trung bình khoaûng 370,0m. Nöôùc coù nhieät ñoä cao tôùi 390C. Veà ñoäng thaùi cuûa taàng, theo keát quaû quan traéc taïi LK31 töø thaùng 10 – 1985 ñeán thaùng 6 – 1986 cho thaáy möïc nöôùc trong taàng giao ñoäng khoâng lôùn :
Coát cao möïc nöôùc thaáp nhaát : 3,20m (4 – 1986)
Coát cao möïc nöôùc cao nhaát : 3,55m (10 – 1985)
Löu löôïng töï chaûy thay ñoåi töø 1,35L/s ( 11 – 1985) ñeán 1,66L/s (10 – 1985) Chaát löôïng nöôùc taàng Miocen treân : Töø keát quaû phaân tích maãu nöôùc ôû LK31 trong giai ñoaïn tìm kieám, ñeán caùc keát quaû maãu phaân tích ôû caùc loã khoan ñang khai thaùc. Trong quaù trình khai thaùc, ñeàu cho keát quaû taàng Miocen coù chaát löôïng nöôùc toát, ñaûm baûo söû duïng trong sinh hoaït ôû taát caû caùc chæ tieâu hoaù, lí, vi sinh, vi löôïng v.v… Veà lí hoaù: Nöôùc trong, khoâng maøu vò nhaït, haøm löôïng C1 < 100g/L; ñoä pH = 8 – 8,30; Toång khoaùng hoaù M < 0,70g/L. Loaïi hình hoaù hoïc chuû yeáu: Bicarbonat – natri. Chaát löôïng nöôùc cuûa taàng oån ñònh theo thôøi gian. Nöôùc noùng 39ñoä C. Toùm laïi : Taàng chöùa nöôùc Miocen treân laø taàng chöùa nöôùc aùp löïc cao, nhieàu nôi töï phun cao hôn maët ñaát töø 0,45m ñeán 0,67m. Taàng coù dieän phaân boá roäng, raát giaøu nöôùc, chaát löôïng nöôùc ñaûm baûo cho sinh hoaït, nöôùc coù nhieät ñoä 390C. - 18 7. Taàng chöùa nöôùc khe nöùt ñaù caùc Mesozoi(MZ). Caùc ñaù Mesozoi naèm ôû phaàn saâu nhaát cuûa maët caét ñòa chaát thuûy vaên, caùc loã khoan môùi chæ gaëp trong ñôùi phong hoaù treân cuøng cuûa noù ôû phía Ñoâng tænh. Thaønh phaàn chuû yeáu laø caùc phun traøo andezit vaø daccit raén chaéc, ít nöùt neû. Tuy chöa coù coâng trình naøo nghieân cöùu nhöng coù theå keát luaän ñaây laø ñoái töôïng ngheøo nöôùc. Nhaän xeùt chung : Treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang coù 7 ñôn vò chöùa nöôùc nhöng chæ coù 4 taàng coù theå khai thaùc vaø söû duïng trong saûn xuaát vaø sinh hoaït : 1. Taàng chöùa nöôùc Pleistocen giöõa – treân (Q1 2-3). Taàng naèm noâng, möùc ñoä chöùa nöôùc trung bình. Dieän tích phaân boá nöôùc nhaït heïp khoâng lieân tuïc daïng “Da baùo” khoaûng 60 km2, taäp trung ôû huyeän Chaâu Thaønh. Ñoái töôïng naøy phuø hôïp cho caùc hoä gia ñình, khai thaùc phaân taùn vôùi quy moâ nhoû. 2. Taàng chöùa nöôùc Pliocen treân (N22). Ñaây laø taàng chöùa nöôùc phong phuù. Dieän phaân boá nöôùc nhaït khoaûng 1800km2 gaàn nhö khaép tænh tröø 2 huyeän phía Ñoâng laø Goø Coâng Ñoâng vaø thò xaõ Goø Coâng nöôùc bò nhieãm maën. Taàng chöùa nöôùc naøy phuø hôïp cho thieát keá khai thaùc taäp trung töø nhoû ñeán lôùn nhö baõi gieáng Myõ Tho, Taân Höông vaø Goø Coâng Taây. 3. Taàng chöùa nöôùc Pliocen döôùi ( N21). Taàng coù dieän phaân boá roäng, möùc ñoä chöùa nöôùc töø trung bình ñeán giaøu, nöôùc coù chaát löôïng toát, aùp löïc cao. Dieän phaân boá nöôùc nhaït khoaûng 2000km2. Phaàn bò nhieãm maën taäp trung ôû phía Ñoâng tænh töø hoà Tham Thu ra heát huyeän Goø Coâng - 19 Ñoâng. Taàng chöùa nöôùc naøy phuø hôïp cho thieát keá khai thaùc taäp trung töø nhoû ñeán lôùn nhö baõi gieáng Myõ Tho. 4. Taàng chöùa nöôùc Miocen treân (N13). Ñaây laø taàng chöùa nöôùc coù nhieàu trieån voïng nhaát, tuy naèm saâu nhaát nhöng chöùa nöôùc phong phuù. Chaát löôïng nöôùc raát toát, nöôùc duøng tröïc tieáp khoâng caàn qua xöû lyù. Dieän tích phaân boá nöôùc nhaït raát roäng gaàn khaép tænh, khoaûng 2300km2. Ñoái töôïng naøy phuø hôïp cho vieäc saûn xuaát nöôùc tinh khieát ñoùng chai. 2.2. Toång quan hieän traïng nhieãm Arsen treân theá giôùi vaø vieät Nam 2.2.1. Daïng toàn taïi vaø nguoàn goác gaây nhieãm Arsen 1. Daïng toàn taïi cuûa Arsen trong moâi tröôøng töï nhieân Arsen laø nguyeân toá hình thaønh töï nhieân trong voû traùi ñaát, laø nguyeân toá hoùa hoïc nhoùm V heä thoáng tuaàn hoaøn Mendeleep, tyû troïng laø 5,7 g/cm3; laø moät aù kim maøu xaùm traéng, muøi toûi, doøn, deã vôõ. Khi laøm noùng, Arsen chaûy ra vaø thaêng hoa ôû nhieät ñoä 6130C. Arsen tinh khieát ñöôïc xem laø khoâng ñoäc, nhöng trong ñieàu kieän bình thöôøng Arsen khoâng bao giôø ôû traïng thaùi tinh khieát, do khi tieáp xuùc vôùi khoâng khí moät phaàn Arsen bò oxi hoaù thaønh nhöõng hôïp chaát oxit raát ñoäc. [2] Arsen toàn taïi ôû vaøi daïng thuø hình: Arsen vaøng keùm beàn, döôùi taùc duïng cuûa aùnh saùng hay nhieät ñoä chuyeån thaønh Arsen xaùm coù caáu truùc töông töï kim loaïi. Arsen nguyeân chaát laø kim loaïi maøu xaùm, nhöng daïng naøy ít toàn taïi trong thieân nhieân. Trong moâi tröôøng, Arsen thöôøng keát hôïp vôùi moät hay moät soá nguyeân toá khaùc nhö oxy vaø löu huyønh… taïo thaønh caùc hôïp chaát Arsen voâ cô. Daïng Arsen toàn taïi chuû yeáu trong nöôùc döôùi ñaát laø H3ArsenO4 (trong moâi tröôøng pH axít ñeán gaàn trung tính), HArsenO4 -2 -1 (Trong moâi - 20 tröôøng kieàm). Hôïp chaát H3ArsenO3 trong moâi tröôøng oxy hoaù – khöû yeáu. Caùc hôïp chaát cuûa Arsen vôùi Na coù tính hoøa tan raát cao, coøn nhöõng muoái cuûa Arsen, Mg vaø caùc hôïp chaát Arsen höõu cô trong moâi tröôøng pH gaàn trung tính vaø ngheøo Ca thì ñoä hoaø tan keùm hôn caùc hôïp chaát Arsen höõu cô, ñaëc bieät laø Arsen-axit fulvic raát beàn vöõng, coù xu theá taêng theo chieàu taêng cuûa ñoä pH vaø tæ leä Arsen-axit fulvic. Caùc hôïp chaát cuûa Arsen5+ ñöôïc hình thaønh theo phöông thöùc naøy. Phöùc chaát Arsen nhö vaäy coù theå chieám tôùi 80% caùc hôïp chaát Arsen toàn taïi trong nöôùc döôùi ñaát. Arsen trong nöôùc döôùi ñaát thöôøng taäp trung cao trong nöôùc bicacbonat, nhö bicacbonat Cl, Na, B, Si. Nöôùc döôùi ñaát trong nhöõng traàm tích nuùi löûa, moät soá khu vöïc quaëng hoaù nguoàn goác nhieät dòch, moû daàu - khí, moû than,… thöôøng giaøu Arsen [9]. Arsen voâ cô töø caùc khu vöïc oâ nhieãm coâng nghieäp toàn taïi döôùi daïng Arsenat (Arsen+5), Arsenite (Arsen+3), Arsenic sulfide (HArsenS2), Arsen nguyeân toá (Arsen0) vaø ôû daïng khí Arsine (ArsenH3), (Arsen-3). Caùc hôïp chaát Arsenate nhö : H3ArsenO4, H2ArsenO4-, HArsenO42-, ArsenO43-. Arsenite goàm caùc hôïp chaát arsen voâ cô bò khöû nhö : H3ArsenO3, H2ArsenO3-, HArsenO32-, ArsenO33-. Hôïp chaát cuûa Arsen vôùi carbon vaø hydro goïi laø hôïp chaát Arsen höõu cô. Trong hôïp chaát höõu cô, Arsen toàn taïi nhieàu nhaát ôû daïng axit monometylarsin (CH3AsO[OH]2), dimetylarsin axit (CH3)2AsO[OH]), trimetylarsin axit [(CH3)3AsO], caùc daïng metylarsin (MeAsH2, Me2AsH, Me3As) vaø caùc daïng thio-androgues [MeAr(SR)2, Me2AsSR, Me3AsS]… Caùc daïng hôïp chaát höõu cô cuûa Arsen thöôøng ít ñoäc so vôùi caùc hôïp chaát Arsen voâ cô [10]. ÔÛ moâi tröôøng khöû trong loøng ñaát, caùc vi khuaån kî khí methanogenic bacteria khöû arsenate (Arsen+5) thaønh arsenite (Arsen+3) vaø methyl hoaù