Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Tr−êng ®¹i häc N«ng nghiÖp hµ néi
---------------
ph¹m tµi th¾ng
Nghiªn cøu kh¶ n¨ng tiÕp cËn
c¸c dÞch vô khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n
huyÖn Gia L©m, thµnh phè Hµ Néi
luËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ
Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ n«ng nghiÖp
M· sè: 60.31.10
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: PGS .TS. Ng« ThÞ ThuËn
Hµ Néi – 2009
Lêi cam ®oan
T«i xin cam ®oan sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ
trung thùc vµ ch−a ®−îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo.
T«i xin cam ®oan mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n nµy ®/ ®−îc
c¶m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®/ ®−îc chØ râ nguån gèc.
Hµ Néi, ngµy 27 th¸ng 11 n¨m 2009
T¸c gi¶ luËn v¨n
Ph¹m Tµi Th¾ng
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
i
Lêi c¶m ¬n
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n nµy, t«i ®# nhËn ®−îc sù gióp ®ì
nhiÖt t×nh cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng tæ
chøc, c¸ nh©n ®ã.
Lêi ®Çu tiªn t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn PGS.TS Ng« ThÞ
ThuËn, ng−êi thµy ®# h−íng dÉn vµ gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh nghiªn
cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thµy gi¸o, c« gi¸o Khoa Sau ®¹i häc,
Khoa Kinh tÕ vµ PTNT, Bé m«n Ph©n tÝch ®Þnh l−îng ®# gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu
kiÖn vÒ mäi mÆt ®Ó t«i häc tËp, nghiªn cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Tr¹m KhuyÕn n«ng Gia L©m; UBND huyÖn
Gia L©m, HTX n«ng nghiÖp vµ nh©n d©n 3 x# V¨n §øc, Cæ Bi vµ Yªn Th−êng
®# t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu thùc tÕ cña t«i.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ng−êi th©n vµ b¹n bÌ ®# chia sÎ
nh÷ng khã kh¨n, ®éng viªn t«i häc tËp, nghiªn cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Hµ Néi, ngµy 27 th¸ng 11 n¨m 2009
T¸c gi¶ luËn v¨n
Ph¹m Tµi Th¾ng
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
ii
Môc lôc
Trang
Lêi cam ®oan
i
Lêi c¶m ¬n
ii
Môc lôc
iii
Danh môc ch÷ viÕt t¾t
v
Danh môc b¶ng
vi
Danh môc biÓu ®å
viii
Danh môc s¬ ®å
viii
Danh môc hép
viii
1.
§Æt vÊn ®Ò
1
1.1
TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
1
1.2
Môc tiªu nghiªn cøu
3
1.3
§èi t−îng nghiªn cøu
3
1.4
Ph¹m vi gnhiªn cøu
4
2.
C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ khuyÕn n«ng vµ kinh tÕ n«ng hé
5
2.1
C¬ së lý luËn
5
2.2
Thùc tiÔn vÒ tiÕp cËn khuyÕn n«ng cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n
28
3.
§Æc ®iÓm ®Þa bµn vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
41
3.1
§Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu
41
3.2
Phương ph¸p nghiªn cứu
53
4.
Kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c dÞch vô khuyÕn n«ng cña c¸c hé n«ng d©n
huyÖn Gia L©m
60
4.1
Thùc tr¹ng tæ chøc vµ cung cÊp c¸c dÞch vô khuyÕn n«ng huyÖn Gia L©m
60
4.1.1
C¬ cÊu tæ chøc dÞch vô khuyÕn n«ng cña huyÖn
60
4.1.2
KÕt qu¶ cung cÊp DVKN
63
4.1.3
C¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n hç trî khuyÕn n«ng cña huyÖn
65
4.1.4
§¸nh gi¸ chung c«ng t¸c khuyÕn n«ng huyÖn Gia L©m
66
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
iii
4.2
Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn dÞch vô khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n
huyÖn Gia L©m
67
4.2.1
§iÒu kiÖn tiÕp cËn dÞch vô khuyÕn n«ng cña c¸c nhãm hé ®iÒu tra
68
4.2.2
Kh¶ n¨ng tiÕp cËn dÞch vô khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n
72
4.3
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tiÕp cËn dÞch vô khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n Gia l©m
91
4.3.1
§¸nh gi¸ kÕt qu¶ tiÕp cËn c¸c dÞch vô khuyÕn n«ng
91
4.3.2
§¸nh gi¸ vÒ c¸c nguån th«ng tin khuyÕn n«ng
93
4.3.3
Møc ®é tiÕp cËn c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng
95
4.3.4
§¸nh gi¸ kÕt qu¶ ¸p dông tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt cña c¸c hé n«ng d©n
97
4.3.5
§¸nh gi¸ møc ®é −u tiªn h×nh thøc khuyÕn n«ng
98
4.3.6
§¸nh gi¸ mèi quan hÖ gi÷a møc ®é tiÕp cËn DVKN vãi ph¸t triÓn kinh tÕ hé
99
4.3.7
§¸nh gi¸ nh÷ng h¹n chÕ trong tiÕp cËn c¸c DVKN cña c¸c hé n«ng d©n
4.4
C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng tíi kh¶ n¨ng tiÕp cËn dÞch vô khuyÕn n«ng cña
105
hé n«ng d© huyÖn Gia L©m
107
4.4.1
Nguån lùc s¶n xuÊt
107
4.4.2
Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña chñ hé
110
4.4.3
§iÒu kiÖn kinh tÕ vµ ngµnh nghÒ cña hé
113
4.5
§Þnh h−íng vµ gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp cËn DVKN cña n«ng
d©n huyÖn Gia L©m
116
4.5.1
C¨n cø
116
4.5.2
§Þnh h−íng t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn DVKN cña n«ng d©n huyÖn Gia L©m
119
4.5.3
Gi¶i ph¸p
119
5.
KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ
129
5.1
KÕt luËn
129
5.2
KhuyÕn nghÞ
130
Tµi liÖu tham kh¶o
132
Phô lôc
135
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
iv
Danh môc ch÷ viÕt t¾t
Tõ viÕt t¾t
Tõ ®Çy ®ñ
BVTV
B¶o vÖ thùc vËt
CB
C¸n bé
CBKN
C¸n bé khuyÕn n«ng
DVKN
DÞch vô khuyÕn n«ng
GDP (Gross Domestic Product)
Tæng s¶n phÈm
H§TVKN
Héi ®ång t− vÊn khuyÕn n«ng
HTX
Hîp t¸c x/
KHKT
Khoa häc kü thuËt
KN
KhuyÕn n«ng
KNV
KhuyÕn n«ng viªn
MHTD
M« h×nh tr×nh diÔn
NN
N«ng nghiÖp
NXB
Nhµ xuÊt b¶n
PTNT
Ph¸t triÓn n«ng th«n
SX
S¶n xuÊt
SXKD
S¶n xuÊt kinh doanh
TBKT
TiÕn bé kü thuËt
TTKN
Th«ng tin khuyÕn n«ng
TTKNQG
Trung t©m KhuyÕn n«ng Quèc gia
UBND
Uû ban nh©n d©n
WAI(Weight Average Indext)
ChØ sè møc ®é TCKN
WTO (World Trade Organization)
Tæ chøc Th−¬ng m¹i ThÕ giíi
XDMHKN
X©y dùng m« h×nh khuyÕn n«ng
GINI
ChØ sè bÊt b×nh ®¼ng trong thu nhËp
TACN
Thøc ¨n ch¨n nu«i
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
v
Danh môc b¶ng
STT
2.1
Tªn b¶ng
Kinh phÝ ®Çu t− cho khuyÕn n«ng tõ ng©n s¸ch trung −¬ng
Trang
37
3.1
T×nh h×nh ®Êt ®ai cña huyÖn Gia L©m qua c¸c n¨m
44
3.2
T×nh h×nh d©n sè, lao ®éng cña huyÖn Gia L©m
46
3.3
Gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt huyÖn Gia L©m
50
3.4
Sè hé ®¹i diÖn ®−îc chän tõ c¸c x/ huyÖn Gia L©m
54
3.5
Tæng hîp c¸c tiªu chÝ theo c¸c møc ®é tiÕp cËn dÞch vô khuyÕn n«ng.
56
4.1
Mét sè chØ tiªu kÕt qu¶ triÓn khai c¸c DVKN cña tr¹m khuyÕn n«ng
huyÖn Gia L©m
63
4.2
§Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c nhãm hé ®iÒu tra
69
4.3
Tµi s¶n vµ vèn s¶n xuÊt cña c¸c hé ®iÒu tra
72
4.4
Tû lÖ hé n«ng d©n hiÓu biÕt vÒ khuyÕn n«ng
73
4.5
Tû lÖ hé n«ng d©n tiÕp xóc víi c¸n bé khuyÕn n«ng huyÖn Gia L©m
75
4.6
Tû lÖ hé n«ng d©n tham dù tËp huÊn khuyÕn n«ng huyÖn Gia L©m
76
4.7
KÕt qu¶ th¨m dß ý kiÕn cña hé n«ng d©n vÒ c¸c líp tËp huÊn khuyÕn
n«ng ë huyÖn Gia L©m
78
4.8
NhËn thøc vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña hé n«ng d©n vÒ m« h×nh tr×nh diÔn
79
4.9
KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña hé n«ng d©n vÒ XDMH tr×nh diÔn ë Gia L©m
80
4.10
Tæng hîp ý kiÕn ®¸nh gi¸ vÒ tiÕp cËn th«ng tin khuyÕn n«ng cña c¸c
hé n«ng d©n
81
4.11
Tû lÖ sè hé ®−îc tiÕp cËn dÞch vô t− vÊn khuyÕn n«ng huyÖn Gia L©m
84
4.12
Thùc tr¹ng ®¶m nhiÖm c«ng viÖc theo giíi cña c¸c hé ®iÒu tra huyÖn
Gia L©m
85
4.13
TiÕp cËn giíi trong c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n Gia L©m
87
4.14
KÕt qu¶ tæ chøc tham quan – héi th¶o ®Çu bê cña 3 x/
89
4.15
Tæng hîp kÕt qu¶ ®iÒu tra tiÕp cËn c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cña c¸c
hé n«ng d©n Gia L©m
4.16
4.17
92
Tæng hîp kÕt qu¶ ®iÒu tra c¸c nguån th«ng tin khuyÕn n«ng mµ c¸c hé
n«ng d©n Gia L©m ®/ tiÕp cËn
94
Møc ®é tiÕp cËn DVKN cña c¸c hé ®iÒu tra huyÖn Gia L©m
95
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
vi
4.18
So s¸nh chØ sè WAI vÒ møc ®é tiÕp cËn khuyÕn n«ng gi÷a c¸c x/ trong huyÖn
96
4.19
Sè hé vµ tØ lÖ hé n«ng d©n ¸p dông TBKT vµo s¶n suÊt huyÖn Gia l©m
97
4.20
XÕp h¹ng −u tiªn vÒ c¸c h×nh thøc khuyÕn n«ng ë Gia L©m
98
4.21
Thu - chi vµ thu nhËp thùc tÕ cña c¸c hé ®iÒu tra huyÖn Gia L©m “tÝnh
b×nh qu©n cho mét hé ®iÒu tra”
4.23
Møc ®é tiÕp cËn khuyÕn n«ng vµ Sù ph©n bè thu nhËp gi÷a c¸c nhãm
hé n«ng d©n huyÖn Gia L©m
4.24
105
Tæng hîp kÕt qu¶ kh¶o s¸t vÒ nh÷ng khã kh¨n cña c¸c hé n«ng d©n
trong TCDVKN
4.25
99
106
C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn DVKN cu¶ hé n«ng d©n
huyÖn Gia L©m
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
109
vii
Danh môc biÓu ®å
STT
Tªn biÓu ®å
Trang
4.1
Tr×nh ®é v¨n ho¸ c¸c hé n«ng d©n huyÖn Gia L©m
70
4.2
Tû lÖ c¸c hé ®−îc tËp huÊn vµ ¸p dông vµo s¶n xuÊt t¹i 3 x/
77
4.3
C¬ cÊu thu nhËp c¸c nhãm hé huyÖn Gia L©m
4.4
§−êng cong Lorenz vÒ chªnh lÖch thu nhËp gi÷a c¸c nhãm hé n«ng
4.5
101
d©n huyÖn Gia l©m
104
Tû lÖ hé cã kiÕn nghÞ vÒ c¸c chÝnh s¸ch cÇn quan t©m
115
Danh môc s¬ ®å
STT
Tªn s¬ ®å
Trang
2.1
KhuyÕn n«ng n«ng nghiÖp
7
2.2
Mèi quan hÖ gi÷a khuyÕn n«ng víi c¸c tæ chøc vµ n«ng d©n
9
2.3
TiÕn tr×nh cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng
10
2.4
Thay ®æi hµnh vi nhËn thøc vµ tiÕp nhËn dÞch vô khuyÕn n«ng
14
2.5
M« pháng mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ hé n«ng d©n víi khuyÕn n«ng
27
2.6
Tæ chøc khuyÕn n«ng ViÖt Nam [19].
31
4.1
C¬ cÊu tæ chøc cña Tr¹m KhuyÕn n«ng huyÖn Gia L©m
61
Danh môc hép
STT
Tªn hép
Trang
4.1
VÒ nhËn thøc khuyÕn n«ng
70
4.2
NhËn thøc khuyÕn n«ng
71
4.3
§¸nh gi¸ vÒ chÊt l−îng vµ néi dung tËp huÊn
75
4.4
§¸nh gi¸ néi dung tham quan trao ®æi vµ chia sÎ KN
84
4.5
Th«ng tin khuyÕn n«ng
89
4.6
Vai trß cña tiÕn bé KT
93
4.7
Tham dù tËp huÊn KN
109
4.8
§Þnh h−íng khuyÕn n«ng
113
4.9
§æi míi ph−¬ng ph¸p KN
116
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
viii
1. §Æt vÊn ®Ò
1.1
TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Sau h¬n hai m−¬i n¨m ®æi míi, cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt
n−íc vµ gia nhËp kinh tÕ quèc tÕ, n«ng nghiÖp ViÖt Nam ®/ cã nh÷ng b−íc tiÕn v−ît
bËc. Sù ph¸t triÓn ®ã mang tÝnh toµn diÖn ë tÊt c¶ c¸c ngµnh: trång trät, ch¨n nu«i,
l©m nghiÖp vµ nu«i trång thuû s¶n. Tèc ®é t¨ng tr−ëng n«ng nghiÖp ë møc æn ®Þnh
4-5%/n¨m. N¨m 2007, tû träng cña n«ng nghiÖp trong GDP lµ kho¶ng 19,8%. N«ng
nghiÖp n−íc ta ®/ ®¸p øng c¬ b¶n nhu cÇu l−¬ng thùc vµ thùc phÈm trong n−íc, an
ninh l−¬ng thùc ®¶m b¶o, ®/ h×nh thµnh nh÷ng vïng s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸
quy m« t−¬ng ®èi lín, l−îng n«ng s¶n xuÊt khÈu t¨ng nhanh. Mét sè mÆt hµng n«ng
s¶n ®/ kh¶ng ®Þnh ®−îc vÞ trÝ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi nh− hå tiªu (®øng thø nhÊt),
g¹o (®øng thø 2 thÕ giíi), cµ phª (®øng thø 3 thÕ giíi)... kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng
s¶n, thuû s¶n chiÕm kho¶ng 27% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n−íc n¨m 2006, lùc l−îng
lao ®éng ë n«ng th«n chiÕm 70% tæng lao ®éng x/ héi.[1]
Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®−îc, ngµnh n«ng nghiÖp n−íc ta vÉn cßn nh÷ng
h¹n chÕ cÇn ®−îc kh¾c phôc nh−: S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë n−íc ta vÒ c¬ b¶n vÉn lµ s¶n
xuÊt thñ c«ng, quy m« nhá, chÊt l−îng s¶n phÈm thÊp, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao, kh¶ n¨ng
c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng yÕu; Tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn
n«ng l©m s¶n, tr×nh ®é th−¬ng m¹i ho¸ n«ng s¶n cßn thÊp. C¬ së h¹ tÇng n«ng th«n mÆc
dï ®−îc c¶i thiÖn nhiÒu trong nh÷ng n¨m qua nh−ng vÉn cßn yÕu kÐm, ch−a ®¸p øng
®−îc yªu cÇu cña nÒn n«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸; Tæ chøc s¶n xuÊt, chÝnh s¸ch, c¬
chÕ g¾n kÕt c¸c kh©u s¶n xu©t, chÕ biÕn, tiªu thô n«ng s¶n, thóc ®Èy chuyÓn ®æi ngµnh
n«ng nghiÖp theo h−íng hµng ho¸, chuyªn nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ch−a ®ång bé vµ
cßn h¹n chÕ. §Æc biÖt s¶n phÈm kh«ng an toµn thùc phÈm, m«i tr−êng « nhiÔm, tr−íc
c¸c rñi ro nªn chÞu thua thiÖt, an sinh x/ héi bÊt æn, n«ng d©n øng xö kÐm...
Trong t×nh h×nh ®ã, viÖc n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô khuyÕn n«ng lµ mét
trong nh÷ng con ®−êng ng¾n nhÊt t¹o ra søc m¹nh trong thùc hiÖn chiÕn l−îc c«ng
nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n còng nh− héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
1
Nh÷ng n¨m qua c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®/ gãp phÇn quan träng cho c«ng
cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ - x/ héi nãi chung vµ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n nãi
riªng. Sù ho¹t ®éng tÝch cùc cña c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng ®/ gãp phÇn gióp cho
s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã nh÷ng b−íc chuyÓn biÕn râ rÖt ®¸p øng ®−îc nhu cÇu ®Çu
t− th©m canh lµm t¨ng s¶n l−îng n«ng nghiÖp, t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vËt nu«i vµ
t¨ng thu nhËp cho hé n«ng d©n, gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Çu t− ph¸t triÓn më réng
ngµnh nghÒ n«ng th«n, ®a d¹ng ho¸ n«ng nghiÖp, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng
th«n theo h−íng gi¶m tû träng n«ng nghiÖp, t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.
§êi sèng c− d©n n«ng th«n ngµy cµng n©ng cao.
Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, dÞch vô khuyÕn n«ng cßn cã nhiÒu ®iÓm bÊt cËp nh−:
NhËn thøc cña n«ng d©n vÒ khuyÕn n«ng cßn thÊp, sè n«ng d©n ®−îc tËp huÊn, ®µo
t¹o vµ gi¸o dôc ngay trªn thùc ®Þa s¶n xuÊt (®ång ruéng, chuång tr¹i hay x−ëng chÕ
biÕn...) vÒ kü n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, vÒ thÞ tr−êng vµ qu¶n trÞ s¶n
xuÊt kinh doanh cßn Ýt mµ nguyªn nh©n lµ do tiÕp cËn ®Çy ®ñ, toµn diÖn ®Õn c¸c dÞch
vô khuyÕn n«ng rÊt khã kh¨n ®èi víi hé n«ng d©n. Thùc tr¹ng nµy ®ßi hái ho¹t ®éng
khuyÕn n«ng cÇn ph¶i c¶i thiÖn h¬n n÷a, gãp phÇn gióp cho c¸c hé n«ng d©n tiÕp
cËn ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng ngày càng hiÖu qu¶ h¬n.
Gia L©m lµ mét huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Nội, so víi c¸c quËn huyÖn kh¸c trong
thµnh phè ngµnh n«ng nghiÖp vÉn ®ãng vai trß chủ yếu trong thu nhËp cña c¸c hé
n«ng d©n. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp còng nh− c«ng t¸c khuyÕn n«ng ë ®©y
còng gÆp ph¶i nh÷ng bÊt cËp nªu trªn nªn hiÖu qu¶ ch−a cao, ch−a ®¸p øng ®−îc
nhu cÇu s¶n xuÊt hµng hãa. Sù cÇn thiÕt ®æi míi c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®Ó ph¸t triÓn
bÒn v÷ng kinh tÕ n«ng hé huyÖn Gia L©m ®ang lµ mèi quan t©m cña c¸c cÊp l/nh
®¹o huyÖn còng nh− c¸c ngµnh, c¸c cÊp.
§Ó gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng bÊt cËp trªn, nghiªn cøu kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c
dÞch vô khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn huyÖn lµ rÊt quan träng vµ cÇn
thiÕt. V× vËy chóng t«i chän thùc hiÖn ®Ò tµi: “Nghiªn cøu kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c
dÞch vô khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n huyÖn Gia L©m, thµnh phè Hµ Néi”
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
2
1.2
Môc tiªu nghiªn cøu
1.2.1 Môc tiªu chung
Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng tiÕp cËn c¸c dÞch vô khuyÕn n«ng cña hé n«ng
d©n, mà ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c
dÞch vô khyÕn n«ng nµy mét c¸ch hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng hé huyÖn Gia
L©m theo h−íng CNH-H§H n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
1.2.2 Môc tiªu cô thÓ
C¸c môc tiªu nghiªn cøu cô thÓ cña ®Ò tµi lµ:
- Ph¸t triÓn thªm lý luËn vµ thùc tiÔn cã liªn quan ®Õn khuyÕn n«ng và tiÕp cËn
khuyÕn n«ng, kinh tÕ n«ng hé vµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng hé.
- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng tiÕp cËn dÞch vô khuyÕn n«ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ hé
cña n«ng d©n huyÖn Gia L©m trong nh÷ng n¨m qua.
- Ph©n tÝch nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng tíi kh¶ n¨ng tiÕp cËn dÞch vô khuyÕn n«ng
trong ph¸t triÓn kinh tÕ hé cña n«ng d©n huyÖn Gia L©m.
- §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn dÞch
vô khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n huyÖn Gia L©m trong nh÷ng n¨m tíi.
§Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu nghiªn cøu nµy, chóng t«i ®· x¸c ®Þnh c¸c c©u
hái nghiªn cøu sau ®©y:
1). Hé n«ng d©n huyÖn Gia L©m nhËn thøc vµ tiÕp cËn c¸c dÞch vô khuyÕn
n«ng b»ng c¸ch nµo?
2). Thùc tr¹ng c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cña huyÖn Gia L©m nh÷ng n¨m
qua ra sao?
3). §¸nh gi¸ kÕt qu¶ tiÕp cËn c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cña n«ng d©n huyÖn
Gia L©m b»ng c¸ch nµo vµ kÕt qu¶ ra sao?
4). Nh÷ng yÕu tè nµo ¶nh h−ëng tíi kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c ho¹t ®éng khuyÕn
n«ng?
5). Nh÷ng gi¶i ph¸p nµo cÇn ®Ò xuÊt ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c ho¹t ®éng
khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n trong nh÷ng n¨m tíi?
1.3
§èi t−îng nghiªn cøu
- §èi t−îng nghiªn cøu chÝnh:
+ C¸c hé n«ng d©n huyÖn Gia L©m (n«ng d©n vµ c¸c chñ trang tr¹i)
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
3
+ C¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng: dÞch vô cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vµo, dÞch vô
tËp huÊn vµ ®µo t¹o, dÞch vô x©y dùng m« h×nh vµ chuyÓn giao tiÕn bé khoa häc kü
thuËt, dÞch vô tÝn dông...
- §èi t−îng nghiªn cøu phô: c¸c ban ngµnh qu¶n lý, hiÖp héi... cã liªn quan ®Õn
c¸c dÞch vô khuyÕn n«ng huyÖn Gia L©m.
1.4
Ph¹m vi gnhiªn cøu
VÒ kh«ng gian: §Ò tµi thùc hiÖn trªn ph¹m vi toµn huyÖn Gia L©m. Mét sè
néi dung chñ yÕu sÏ ®−îc tiÕn hµnh kh¶o s¸t c¸c nhãm hé n«ng d©n t¹i 3 x/ ®¹i diÖn
theo vïng kinh tÕ thuéc huyÖn Gia L©m (V¨n §øc, Cæ Bi vµ Yªn Th−êng).
VÒ thêi gian: Sè liÖu sö dông ®Ó nghiªn cøu ®Ò tµi nµy ®−îc thu thËp trong
kho¶ng thêi gian tõ n¨m 2005-2008, c¸c gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt cã thÓ ¸p dông cho c¸c
n¨m 2010, 2015.
VÒ néi dung: §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c dÞch vô
khuyÕn n«ng cña c¸c nhãm hé n«ng d©n kh¸c nhau. Thùc tr¹ng kinh tÕ n«ng hé cña
c¸c hé n«ng d©n. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c
dÞch vô nµy ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng hé huyÖn Gia L©m, thµnh phè Hµ Néi.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
4
2. C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ khuyÕn n«ng
vµ kinh tÕ n«ng hé
2.1
C¬ së lý luËn
2.1.1 Lý luËn c¬ b¶n vÒ khuyÕn n«ng
2.1.1.1 KhuyÕn n«ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng hé
a) Kh¸i niÖm vÒ khuyÕn n«ng
KhuyÕn n«ng lµ tõ tæng qu¸t ®Ó chØ tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn ph¸t
triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Tõ "extension" ®−îc sö dông ®Çu tiªn ë Anh n¨m 1866
cã nghÜa lµ “ më réng - triÓn khai” cßn “agricultural extension” cã nghÜa lµ “më réng
n«ng nghiÖp - triÓn khai n«ng nghiÖp” vµ dÞch gän lµ “khuyÕn n«ng”. Do vËy “khuyÕn
n«ng” lµ mét thuËt ng÷ cã ý nghÜa rÊt réng ®−îc tæ chøc thùc hiÖn b»ng nhiÒu biÖn
ph¸p kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho nhiÒu môc ®Ých cã quy m« kh¸c nhau [9, 24].
ë c¸c quèc gia ph¸t triÓn, c¸c nhµ khoa häc nh− Maunder(1973), Swanson vµ
Claar(1977) vµ Chu-Yuan(1979) ®Òu cho r»ng khuyÕn n«ng “nh− mét dÞch vô hoÆc
hÖ thèng gióp n«ng d©n hiÓu biÕt nh÷ng ph−¬ng ph¸p c«ng t¸c vµ kü thuËt c¶i tiÕn,
t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ thu nhËp, lµm cho møc sèng cña hä tèt h¬n vµ n©ng cao
tr×nh ®é gi¸o dôc cña cuéc sèng n«ng th«n”[ 9, 25].
ë ViÖt Nam, khuyÕn n«ng míi ®−a vµo tõ n¨m 1993. Giai ®o¹n ®Çu, bµn vÒ
khuyÕn n«ng cßn rÊt nhiÒu tranh c/i do ViÖt Nam míi xo¸ bá c¬ chÕ bao cÊp nªn
mäi ho¹t ®éng, chØ ®¹o thùc hiÖn vÉn cã sù ¶nh h−ëng cña c¬ chÕ cò. Nh−ng cho tíi
nh÷ng n¨m gÇn ®©y, quan ®iÓm nµy ®ang trë lªn phï hîp víi xu h−íng khuyÕn n«ng
kh«ng nh÷ng ë ViÖt Nam mµ cßn ë c¸c n−íc trªn thÕ giíi.
Nh− vËy, khuyÕn n«ng b¾t ®Çu bÊt cø ë ®©u mµ con ng−êi hiÖn diÖn vµ víi
bÊt cø c¸i g× hä cã.
Theo nghÜa hÑp, khuyÕn n«ng lµ sö dông c¸c c¬ quan n«ng- l©m - ng−, c¸c
trung t©m khoa häc n«ng nghiÖp - l©m nghiÖp ®Ó phæ biÕn, më réng c¸c kÕt qu¶
nghiªn cøu tíi n«ng d©n b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó hä cã thÓ ¸p dông
nh»m thu ®−îc nhiÒu n«ng s¶n h¬n.
ë ®©y khuyÕn n«ng chØ lµ chuyÓn giao kü thuËt ®¬n thuÇn. Trong thùc tiÔn
s¶n xuÊt ë n«ng th«n, ng−êi n«ng d©n kh«ng chØ cã yªu cÇu nh− vËy mµ s¶n phÈm
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
5
cña hä lµm ra cßn ph¶i ®−îc tiªu thô ë ®©u, gi¸ c¶ nh− thÕ nµo ®Ó hä cã lêi. Cho nªn
t¹i nhiÒu n¬i, nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®Þnh nghÜa hÑp cña khuyÕn n«ng ®−îc thay
thÕ b»ng mét nghÜa réng nh− sau:
Theo nghÜa réng, khuyÕn n«ng h−íng dÉn cho n«ng d©n nh÷ng tiÕn bé kü
thuËt míi, ngoµi ra cßn ph¶i gióp hä liªn kÕt víi nhau ®Ó chèng thiªn tai, tiªu thô
s¶n phÈm, hiÓu biÕt c¸c chÝnh s¸ch luËt lÖ cña nhµ n−íc, gióp ng−êi n«ng d©n ph¸t
triÓn kh¶ n¨ng tù qu¶n lý, ®iÒu hµnh, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng x/ héi nh− thÕ nµo cho
ngµy cµng tèt h¬n. Tr−íc kia ng−êi Ph¸p hiÓu khuyÕn n«ng theo nghÜa hÑp lµ: “phæ
cËp n«ng nghiÖp” nay hä ®/ chuyÓn sang nghÜa réng lµ “ph¸t triÓn n«ng nghiÖp”.
Ng−êi Anh tõ l©u ®/ hiÓu khuyÕn n«ng theo nghÜa réng lµ “triÓn khai", “më réng
n«ng nghiÖp”[ 9].
Tõ c¸c quan niÖm vÒ khuyÕn n«ng kh¸c nhau theo nghÜa hÑp vµ nghÜa réng,
tõ tæng kÕt c¸c ho¹t ®éng cña khuyªn n«ng trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam mµ tæ chøc
n«ng l−¬ng cña liªn hîp quèc(FAO) ®/ tæng kÕt l¹i, trong nghiªn cøu nµy, chóng t«i
thÊy nh÷ng ®iÓm chÝnh vÒ quan niÖm khuyÕn n«ng nh− sau:
- KhuyÕn n«ng lµ mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p gi¸o dôc n«ng nghiÖp nh»m
®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho
n«ng d©n, x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n míi.
- KhuyÕn n«ng lµ c¸ch ®µo t¹o vµ rÌn luyÖn tay nghÒ cho n«ng d©n, ®ång thêi
gióp hä hiÓu nh÷ng chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch vÒ n«ng nghiÖp, nh÷ng kiÕn thøc vÒ kü
thuËt, kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý kinh tÕ, nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr−êng ®Ó hä cã ®ñ kh¶
n¨ng tù gi¶i quyÕt ®−îc c¸c vÊn ®Ò cña gia ®×nh vµ céng ®ång nh»m ®Èy m¹nh s¶n
xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng, n©ng cao d©n trÝ, gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng
th«n míi. [11].
KhuyÕn n«ng n«ng nghiÖp cÇn tr¶ lêi 3 c©u hái : lµm g×? ®¹t môc ®Ých g×? lµm b»ng
c¸ch nµo? §iÒu nµy ®−îc thÓ hiÖn tãm l−îc theo s¬ ®å sau:
b) Néi dung vµ c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng
Do ng−êi d©n sèng ë n«ng th«n, lµm n«ng nghiÖp nªn thu nhËp thÊp, tiÕp cËn
h¹n chÕ vµ Ýt viÖc lµm mµ môc tiÒu cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng lµ "Ph¸t triÓn bÒn v÷ng
n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n mµ chñ thÓ lµ ng−êi n«ng d©n theo h−íng CNH, H§H".
V× vËy, c¸c néi dung mµ khuyÕn n«ng quan t©m lµ:
- Phæ biÕn nh÷ng tiÕn bé kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vÒ trång trät, ch¨n
nu«i, chÕ biÕn, b¶o qu¶n n«ng, l©m, thuû s¶n vµ nh÷ng kinh nghiÖm ®iÓn h×nh s¶n
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
6
xuÊt giái, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ.
- Båi d−ìng vµ ph¸t triÓn kiÕn thøc qu¶n lý kinh tÕ vµ qu¶n trÞ s¶n xuÊt kinh
doanh cho n«ng d©n ®Ó s¶n xuÊt, dÞch vô, kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao.
- Hç trî gièng, vËt t− kü thuËt ®Ó x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn.
C¸c ho¹t ®éng cô thÓ cña khuyÕn n«ng th−êng ®Æt ra bao gåm:
+ TËp huÊn nh÷ng tiÕn bé kü thuËt míi cho n«ng d©n.
+ X©y dùng c¸c m« h×nh tr×nh diÔn.
+ Tæ chøc tham quan, héi th¶o ®Çu bê cho n«ng d©n häc tËp kinh nghiÖm lÉn nhau.
+ Tuyªn truyÒn kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm khuyÕn n«ng trªn c¸c ph−¬ng tiÖn
th«ng tin ®¹i chóng.
+ XuÊt b¶n vµ ph¸t hµnh ®Õn ng−êi n«ng d©n c¸c Ên phÈm khuyÕn n«ng nh−
s¸ch nhá, tranh nhá vµ tê r¬i [9].
Lµm g×?
Môc ®Ých g×?
1. Cung cÊp hiÓu biÕt vµ kü n¨ng
1. N©ng cao S¶n l−îng, hiÖu qu¶
2. C¶i thiÖn møc sèng vµ thu
nhËp cña n«ng d©n
3. C¶i thiÖn ph−¬ng ph¸p vµ kü
thuËt canh t¸c
4. T¨ng c−êng hiÓu biÕt, kü n¨ng
vµ th¸i ®é øng xö
5. N©ng cao ®Þa vÞ x/ héi
6. Phæ biÕn kÕt qu¶ nghiªn cøu tõ
c¸c tr−êng, viÖn ngiªn cøu ®Õn
n«ng d©n
2. Gi¸o dôc chÝnh quy vµ kh«ng
chÝnh quy
3. Qu¸ tr×nh truyÒn ®¹t th«ng tin
4. ThiÕt kÕ c¸c ho¹t ®éng hç trî
n«ng d©n
B»ng c¸ch
nµo?
1. C¸c ph−¬ng tiÖn nghe nh×n
2. C¸c h×nh thøc kh¸c víi gi¸o dôc
t¹i nhµ tr−êng
3. HuÊn luyÖn cao vµ ®éng lùc con
ng−êi
S¬ ®å 2.1: KhuyÕn n«ng n«ng nghiÖp
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
7
c) C¸c ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng chñ yÕu
Theo FAO, trªn thÕ giíi ®/ vµ ®ang cã 8 ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng chñ yÕu
®−îc ¸p dông sau: [17, 25]
- Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng chung
- Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng chuyªn ngµnh
- Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng ®µo t¹o vµ tham quan
- Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng cã sù tham gia cña ng−êi n«ng d©n (PRA)
- Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng lËp dù ¸n
- Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng ph¸t triÓn hÖ thèng n«ng nghiÖp
- Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng cïng chÞu phÝ tæn.
- Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng tæ chøc gi¸o dôc ®µo t¹o
Mçi ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng cã néi dung c¸ch thøc tiÕn hµnh, −u vµ nh−îc ®iÓm
riªng, song ®Òu h−íng vµo hç trî cho sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n
(xem phô lôc 1).
d) Vai trß vµ chøc n¨ng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng
KhuyÕn n«ng cã vai trß chñ yÕu lµ cÇu nèi gi÷a chÝnh quyÒn, khoa häc kü
thuËt, c¸c dÞch vô x/ héi víi n«ng d©n. §iÒu nµy ®−îc tãm t¾t qua s¬ ®å 2.2
Víi vai trß lµ cÇu nèi, khuyÕn n«ng cã c¸c chøc n¨ng sau:
- Th−êng xuyªn thu thËp tµi liÖu vµ th«ng tin vÒ t×nh tr¹ng céng ®ång vµ s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp.
- NhËn biÕt lÜnh vùc −u tiªn, khã kh¨n, nhu cÇu vµ nh÷ng vÊn ®Ò quan t©m cña
ng−êi d©n vµ céng ®ång.
- X©y dùng mèi quan hÖ th©n h÷u vµ tin cËy víi n«ng d©n.
- Lùa chän vµ h×nh thµnh c¸c môc tiªu thay ®ái phï hîp.
- ChuyÓn th«ng tin khoa häc thµnh ng«n ng÷ vµ nhËn thøc cña ng−êi d©n.
- Lùa chän vµ sö dông ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng thÝch hîp.
- Phæ biÕn vµ truyÒn b¸ th«ng tin vµ kü thuËt míi.
- Thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc khuyÕn n«ng.
- C«ng nhËn vµ h−íng dÉn c¸c giai ®o¹n trong tiÕn tr×nh thay ®æi cña céng ®ång.
- Thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng khuyÕn n«ng bæ sung.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
8
ChÝnh phñ
(®−êng lèi, chÝnh s¸ch,
kÕ ho¹c ph¸t triÓn)
Khoa häc
kü thuËt
(c¸c c¬ quan
nghiªn cøu)
KHUYÕN
N¤NG
N¤NG
D¢N
DÞch vô x
héi
(tÝn dông, vËt t−...)
S¬ ®å 2.2: Mèi quan hÖ gi÷a khuyÕn n«ng víi c¸c tæ chøc vµ n«ng d©n
Tõ vai trß vµ chøc n¨ng cña khuyÕn n«ng mµ c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng
®−îc coi lµ c¸c dÞch vô hay th−êng gäi lµ dÞch vô khuyÕn n«ng.
e) TiÕn tr×nh cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
Theo tr×nh tù, c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®−îc thùc hiÖn theo c¸c b−íc sau:
B−íc 1: ChuÈn ®o¸n nhu cÇu khuyÕn n«ng.
§©y lµ b−íc ®Çu tiªn vµ rÊt quan träng nh»m x¸c ®Þnh nhu cÇu cña ng−êi d©n
hay céng ®ång cÇn hç trî g×, khi nµo? vµ b»ng c¸ch nµo?
§Ó chuÈn ®o¸n ®óng nhu cÇu cña ng−êi d©n, c«ng viÖc chÝnh cña b−íc nµy lµ thu
thËp ®−îc th«ng tin vÒ thùc tr¹ng céng ®ång vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ph©n tÝch
®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n, vµ nhu cÇu cÇn hç trî.
B−íc 2: LËp kÕ ho¹ch cã sù tham gia
X©y dùng kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng cã sù tham gia lµ ph−¬ng ph¸p ®ang ®−îc
¸p dông réng r/i. Tuú thuéc tõng ®iÒu kiÖn hç trî mµ cã sù tham gia cña c¸n bé
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
9
khuyÕn n«ng, ng−êi d©n vµ c¸c tæ chøc kh¸c nh− ®¹i diÖn chÝnh phñ (UBND), ®¹i
diÖn c¸c nhµ khoa häc vµ tæ chøc dÞch vô x/ héi (tÝn dông...).
KÕ ho¹ch khuyÕn n«ng cã sù tham gia sÏ phï hîp víi thùc tÕ h¬n.
ChuÈn ®o¸n nhu cÇu
Thµnh
c«ng
§¸nh gi¸ hiÖn
tr¹ng, ph¸t hiÖn
trë ng¹i, khã
kh¨n
1
Gi¸m s¸t
®¸nh gi¸
4
2
LËp kÕ ho¹ch
khuyÕn n«ng cã
sù tham gia
3
Gi¸m s¸t
Gi¸m s¸t
Thùc hiÖn
kÕ ho¹ch
S¬ ®å 2.3: TiÕn tr×nh cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng
B−íc 3: Thùc hiÖn kÕ ho¹ch
KÕ ho¹ch khuyÕn n«ng cã thÓ do c¸c tæ chøc cung cÊp dÞch vô khuyÕn n«ng
thùc hiÖn. H×nh thøc tæ chøc thùc hiÖn ®−îc coi lµ hîp nhÊt lµ hîp ®ång gi÷a ng−êi
d©n víi mét tæ chøc cung cÊp dÞch vô khuyÕn n«ng. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, c¸n
bé khuyÕn n«ng sÏ gi¸m s¸t cô thÓ vÒ tiÕn ®é thùc hiÖn vµ c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh ®Ó ®Ò
xuÊt ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch phï hîp.
B−íc 4: Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶
§©y lµ b−íc cuèi cïng nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch khuyÕn
n«ng. C¸c tiªu chÝ ®−îc ®Æt ra ®Ó gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ lµ tÝnh phï hîp, tÝnh hiÖu lùc,
hiÖu qu¶, t¸c ®éng vµ bÒn v÷ng. Dùa trªn c¸c tiªu chÝ nµy kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng
®−îc ®¸nh gi¸ lµ thµnh c«ng hay thÊt b¹i.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
10
2.1.1.2 Kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c dÞch vô khuyÕn n«ng cña hé n«ng d©n
a) Kh¸i niÖm vÒ tiÕp cËn vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn DVKN
* DÞch vô khuyÕn n«ng
CÇu vµ cung c¸c dÞch vô trong n«ng nghiÖp bao gåm nhiÒu lÜnh vùc, quan
träng nhÊt lµ: DÞch vô khuyÕn n«ng; DÞch vô vËt t− n«ng nghiÖp; DÞch vô b¶o vÖ
thùc vËt; DÞch vô thó y, dÞch vô thñy lîi vµ dÞch vô c¬ giíi hãa n«ng nghiÖp... ®−îc
n«ng d©n hÕt søc quan t©m vµ chñ yÕu ®−îc cung øng bëi khu vùc Nhµ n−íc.
DÞch vô khuyÕn n«ng lµ mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c c¬
quan nhµ n−íc vµ c¸c bªn h÷u quan kh¸c víi môc tiªu cung cÊp c¸c dÞch vô chuyÓn
giao kiÕn thøc vµ kü thuËt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cho n«ng d©n, gãp phÇn gióp hä cã
thÓ c¶i thiÖn, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng vµ gãp phÇn vµo lîi Ých chung
cña ®Êt n−íc. KhuyÕn n«ng xuÊt ph¸t trùc tiÕp tõ nhu cÇu cña ng−êi s¶n xuÊt vµ yªu
cÇu t¨ng c−êng n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh n«ng nghiÖp. Bèn h×nh thøc chuyÓn
giao chÝnh ®−îc quan t©m lµ th«ng tin tuyªn truyÒn; båi d−ìng, tËp huÊn vµ ®µo t¹o;
x©y dùng m« h×nh vµ chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ [4].
DÞch vô khuyÕn n«ng ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng
nghiÖp. Trong c¬ chÕ míi, hé n«ng d©n lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ th× dÞch vô khuyÕn
n«ng cµng cã ý nghÜa to lín ®Ó n«ng d©n tiÕp cËn víi khoa häc kü thuËt nh»m n©ng
cao n¨ng lùc c¹nh tranh trong s¶n xuÊt kinh doanh. DÞch vô khuyÕn n«ng lµ mét néi
dung c¬ b¶n trong dÞch vô n«ng nghiÖp nh»m n©ng cao kiÕn thøc th«ng qua viÖc ®µo
t¹o, båi d−ìng, tËp huÊn chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt trong c¸c lÜnh vùc trång trät,
ch¨n nu«i, l©m nghiÖp, thuû s¶n (khuyÕn ng−), c¬ khÝ, b¶o qu¶n chÕ biÕn, thñy n«ng
vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n (khuyÕn c«ng). Qua ®ã hç trî s¶n xuÊt, hç trî chuyÓn ®æi
c¬ cÊu n«ng nghiÖp, chuyÓn ®æi gièng c©y trång vËt nu«i, ph¸t triÓn h¹ tÇng c¬ së
phôc vô s¶n xuÊt, hç trî vÒ KHKT. Th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng khuyÕn ng−, hµng triÖu n«ng d©n ®/ ®−îc cung cÊp kiÕn thøc vÒ canh t¸c, sö dông
gièng míi, c¸c biÖn ph¸p phßng trõ dÞch bÖnh, chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n sau thu
ho¹ch,... Sù ®Çu t− nµy ®/ t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, ng−êi
n«ng d©n cã c¬ héi h×nh thµnh m« h×nh s¶n xuÊt, chuyÓn tõ s¶n xuÊt tù cung tù cÊp
sang s¶n xuÊt hµng hãa. Song, ®Ó triÓn khai c¸c DVKN cho ng−êi d©n th× cÇn cã sù
tiÕp cËn tõ nguån cung cÊp DVKN vµ nguån cã nhu cÇu ®óng lóc, ®óng ®èi t−îng.
Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp……………..
11
- Xem thêm -
.PDF 
151 
136 
121 
