Tài liệu Nghiên cứu khả năng áp dụng sản xuất sạch hơn trong tuyển quặng tại mỏ sắt suối láo, huyện đà bắc, tỉnh hòa bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN --------------------- NGUYỄN THỊ LAN NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TRONG TUYỂN QUẶNG TẠI MỎ SẮT SUỐI LÁO, HUYỆN ĐÀ BẮC, TỈNH HÒA BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC Hà Nội - 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN --------------------- NGUYỄN THỊ LAN NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TRONG TUYỂN QUẶNG TẠI MỎ SẮT SUỐI LÁO, HUYỆN ĐÀ BẮC, TỈNH HÒA BÌNH Chuyên ngành: Khoa học Môi trƣờng Mã số: 60440301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. Đồng Kim Loan Hà Nội - 2014 LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong Khoa Môi trƣờng – Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, đặc biệt xin cảm ơn PGS.TS. Đồng Kim Loan đã tận tìnhhƣớng dẫn, giúp em hoàn thành luận văn này. Xin cảm ơn anh Nguyễn Khắc Long – chi cục phó Chi cục bảo vệ môi trƣờng tỉnh Hòa Bình và các cán bộ của Chi cục đã tạo điều kiện giúp đỡ liên hệ làm việc cùng Chi nhánh công ty TNHH Thƣơng mại và Dịch vụ Hoàng Nam và thu thập các số liệu, tài liệu có liên quan. Xin cảm ơn chú Đinh Văn Thức – giám đốc Công ty TNHH thƣơng mại dịch vụ và nuôi trồng thủy hải sản Hoàng Nam và toàn bộ các anh chị công nhân viên tại mỏ Suối Láo đã tạo điều kiện, giúp đỡ rất nhiều trong thời gian khảo sát thực tế tại đây. Xin cảm ơn bác Nguyễn Đình Tiết, anh Quách Văn Chung, anh Phí Văn Hùng – kỹ sƣ chuyên ngành tuyển khoáng, Trung tâm phân tích thí nghiệm địa chất – Tổng cục địa chất và khoáng sản Việt Nam đã giúp đỡ trong việc phân tích mẫu và tƣ vấn về chuyên môn trong lĩnh vực tuyển khoáng. Xin chân thành cảm ơn! MỤC LỤC MỤC LỤC .................................................................................................................. I DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ III DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... IV DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................... VI MỞ ĐẦU ....................................................................................................................7 CHƢƠNG 1 - TỔNG QUAN.................. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 1.1. TỔNG QUAN KHU VỰC NGHIÊN CỨU ... Error! Bookmark not defined. 1.1.1. Đặc điểm tự nhiên ................................... Error! Bookmark not defined. 1.1.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội ......................... Error! Bookmark not defined. 1.2. TỔNG QUAN VỀ KHAI THÁC QUẶNG SẮT TẠI VIỆT NAM....... Error! Bookmark not defined. 1.3. SẢN XUẤT SẠCH HƠN VÀ TÌNH HÌNH ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN ...................................................................... Error! Bookmark not defined. 1.3.1. Tình hình áp dụng SXSH trên thế giới.... Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Tình hình áp dụng SXSH tại Việt Nam .. Error! Bookmark not defined. 1.3.3. Tầm quan trọng của áp dụng SXSH trong ngành tuyển khoáng..... Error! Bookmark not defined. 1.4. CÔNG TY HOÀNG NAM VÀ ĐẶC ĐIỂM QUẶNG SẮT MỎ SUỐI LÁO, TÂN PHEO. .......................................................... Error! Bookmark not defined. 1.4.1. Chi nhánh công ty TNHH Thƣơng mại Dịch vụ Hoàng Nam tại Hòa Bình ................................................................... Error! Bookmark not defined. 1.4.2. Khu chứa và xử lý chất thải .................... Error! Bookmark not defined. 1.4.3. Đặc điểm khoáng sản mỏ Suối Láo ........ Error! Bookmark not defined. 1.4.4. Đặc điểm khoáng sản mỏ Tân Pheo ........ Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2 - ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 2.1. ĐỐI TƢỢNG, MỤC TIÊU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................. Error! Bookmark not defined. i 2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................. Error! Bookmark not defined. 2.2.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu, phân tích, tổng hợp thông tin ......... Error! Bookmark not defined. 2.2.2. Phƣơng pháp điều tra, khảo sát thực tế ... Error! Bookmark not defined. 2.2.3. Phƣơng pháp phỏng vấn .......................... Error! Bookmark not defined. 2.2.4. Phƣơng pháp tính toán, cân bằng dòng vật chất ... Error! Bookmark not defined. 2.2.5. Phƣơng pháp phân tích chi phí lợi ích .... Error! Bookmark not defined. 2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .......................... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.................. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 3.1. KẾT QUẢ ĐIỀU TRA VỀ QUY TRÌNH TUYỂN QUẶNG TẠI MỎ SUỐI LÁO ....................................................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Kết quả phân tích thành phần hóa học của quặng khai thác từ mỏ Tân Pheo ................................................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.2. Quy trình công nghệ của xí nghiệp ......... Error! Bookmark not defined. 3.2. XÁC ĐỊNH NHU CẦU THỰC HIỆN SẢN XUẤT SẠCH HƠN ........ Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Tác động của quá trình tuyển quặng tới môi trƣờng .... Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Lãng phí nƣớc và điện năng trong tuyển quặng .... Error! Bookmark not defined. 3.2.3. Lãng phí tài nguyên trong tuyển quặng ... Error! Bookmark not defined. 3.3. ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TRONG TUYỂN QUẶNG TẠI MỎ SUỐI LÁO ....................................................................... Error! Bookmark not defined. 3.3.1. Các bƣớc chuẩn bị dữ liệu cho thực hiện SXSH... Error! Bookmark not defined. 3.3.2. Phân tích các công đoạn sản xuất............ Error! Bookmark not defined. ii 3.3.3. Phát triển các cơ hội SXSH ..................... Error! Bookmark not defined. 3.3.4. Lựa chọn giải pháp SXSH....................... Error! Bookmark not defined. 3.3.5. Thực hiện các giải pháp SXSH ............... Error! Bookmark not defined. 3.3.6. Duy trì SXSH .......................................... Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................ ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................9 PHỤ LỤC ................................................. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. iii DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Bản đồ hành chính tỉnh Hòa Bình ............. Error! Bookmark not defined. Hình 1.2. Bản đồ hành chính huyện Đà Bắc ............. Error! Bookmark not defined. Hình 1.3. Bản đồ vị trí điểm quặng sắt Suối Láo ..... Error! Bookmark not defined. Hình 3.1. Sơ đồ công nghệ chế biến quặng không nhiễm từ .. Error! Bookmark not defined. Hình 3.2. Sơ đồ công nghệ chế biến quặng nhiễm từ của Hoàng Nam ............ Error! Bookmark not defined. Hình 3.3. Cân bằng vật liệu quy trình tuyển quặng không nhiễm từ ................ Error! Bookmark not defined. Hình 3.4. Cân bằng vật liệu quy trình tuyển quặng nhiễm từ . Error! Bookmark not defined. Hình 3.5. Định giá dòng thải quy trình tuyển quặng không nhiễm từ .............. Error! Bookmark not defined. Hình 3.6. Định giá dòng thải quy trình tuyển quặng nhiễm từ Error! Bookmark not defined. Hình 3.7. Đề xuất quy trình tuyển quặng không từ nâng cao chất lƣợng sản phẩm ................................................................................... Error! Bookmark not defined. iv DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Đặc điểm dân số tỉnh Hòa Bình và huyện Đà Bắc năm 2010 .......... Error! Bookmark not defined. Bảng 1.2. Biểu giá điện áp dụng cho sản xuất tại mỏ Suối Láo .... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.1. Thành phần hóa học của quặng sắt khai thác tại mỏ Tân Pheo ........ Error! Bookmark not defined. Bảng 3.2. Định mức tiêu thụ cần thiết và mức sử dụng thực tế tại xƣởng tuyển ................................................................................... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.3. Mức tiêu hao điện năng các thiết bị trong quy trình chế biến quặng Error! Bookmark not defined. Bảng 3.4. Đặc điểm sản phẩm sau chế biến của Hoàng Nam . Error! Bookmark not defined. Bảng 3.5. Các thông tin cơ bản về sử dụng nguyên, nhiên liệu trong sản xuất Error! Bookmark not defined. Bảng 3.6. Phân tích các nguồn thải tại từng công đoạn sản xuất ... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.7. Cân bằng nƣớc quá trình tuyển quặng ...... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.8. Phân tích nguyên nhân phát sinh dòng thải tại các công đoạn ......... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.9. Phân tích nguyên nhân thất thoát tại các khu vực phụ trợ ................ Error! Bookmark not defined. Bảng 3.10. Phân tích chất lƣợng sản phẩm sau chế biến ........ Error! Bookmark not defined. Bảng 3.11. Các cơ hội SXSH ở từng công đoạn ....... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.12. Các cơ hội SXSH ở khu vực phụ trợ ...... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.13. Các cơ hội SXSH để nâng cao chất lƣợng sản phẩm .. Error! Bookmark not defined. v Bảng 3.14. Tổng hợp các cơ hội SXSH và phân loại nhóm giải pháp.............. Error! Bookmark not defined. Bảng 3.15. Hiệu quả áp dụng các giải pháp SXSH đề xuất .... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.16. Sàng lọc các cơ hội SXSH ...................... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.17. Định mức tiêu thụ nƣớc hiệu quả trong sản xuất.. Error! Bookmark not defined. Bảng 3.18. Đặc điểm sản phẩm quá trình tuyển quặng không từ bằng phƣơng pháp tuyển trọng lực .......................................................... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.19. Đặc điểm sản phẩm quá trình tuyển quặng có từ cấp hạt <0,2mm Error! Bookmark not defined. Bảng 3.20. Phân tích khả thi về kỹ thuật .................. Error! Bookmark not defined. Bảng 3.21. Lợi nhuận thu đƣợc khi thực hiện giải pháp số 2 . Error! Bookmark not defined. Bảng 3.22. Lợi nhuận thu đƣợc khi thực hiện giải pháp số 3 . Error! Bookmark not defined. Bảng 3.23. Phân tích khả thi về kinh tế .................... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.24. Phân tích ảnh hƣởng tới môi trƣờng ....... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.25. Kế hoạch triển khai cho các giải pháp thực hiện ngay Error! Bookmark not defined. Bảng 3.26. Kế hoạch triển khai các giải pháp đã nghiên cứu khả thi ............... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.27. Các thông số quan trắc ............................ Error! Bookmark not defined. vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CPI: Hợp phần Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp CTTB: Cải tiến thiết bị ĐTM: Đánh giá tác động môi trƣờng KSQT: Kiểm soát quá trình QLNV: Quản lý nội vi SPP: Sản phẩm phụ SXSH: Sản xuất sạch hơn TĐCN: Thay đổi công nghệ TĐNL: Thay đổi nguyên liệu THTSD: Tuần hoàn tái sử dụng TNHH: Trách nhiệm hữu hạn TT: Thứ tự VNCPC: Trung tâm Sản xuất sạch Việt Nam vii MỞ ĐẦU Hòa Bình là một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam có nhiều loại khoáng sản với trữ lƣợng lớn và vừa.Riêng đối với quặng sắt, Hòa Bình có khoảng trên 10 triệu tấn.Tại Đà Bắc - một huyện thuộc Hòa Bình hiện đã có 4 doanh nghiệp đang khai thác quặng sắt. Trong đó, Chi nhánh công ty TNHH Thƣơng mại Dịch vụ Hoàng Nam tại Hòa Bình đƣợc cấp phép khai thác tại mỏ quặng sắt Suối Láo, xã Cao Sơn có trữ lƣợng 1,1 triệu tấn và mỏ quặng sắt Tân Pheo, xã Tân Pheo có trữ lƣợng khoảng 500 nghìn tấn. Công nghiệp khai khoáng từng đƣợc xem là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, giúp tạo việc làm, tăng ngân sách cho địa phƣơng, góp phần xóa đói giảm nghèo. Bên cạnh những lợi ích từ hoạt động khai thác khoáng sản mang lại cho tỉnh Hòa Bình nói chung, huyện Đà Bắc nói riêng thì hoạt động khai thác cũng gây tác động không nhỏ đến môi trƣờng và sức khỏe cộng đồng xung quanh khu vực khai thác. Nhiều khu vực khai thác đã làm biến đổi lớn bề mặt địa hình, thảm thực vật bị suy thoái, tốc độ rửa trôi, xói mòn tăng nhanh.Ngoài những vấn đề môi trƣờng, vấn đề tổn thất tài nguyên trong khai thác khoáng sản hiện cũng đang đƣợc quan tâm nhiều.Do vậy, cần phải có các giải pháp thực sự khả thi để giảm thiểu tối đa tổn thất khoáng sản và bảo vệ môi trƣờng cho phát triển bền vững trong quá trình tuyển quặng. Hiện nay, sản xuất sạch hơn trong công nghiệp là một trong những phƣơng pháp hữu hiệu đƣợc áp dụng để tăng hiệu quả sản xuất, tiết kiệm tài nguyên, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trƣờng.Vì vậy,chúng tôi thực hiện đề tài: Nghiên cứu khả năng áp dụng sản xuất sạch hơn trong tuyển quặng tại mỏ sắt Suối Láo.Nghiên cứu này sẽ đi sâu vào việc phân tích quy trình tuyển quặng nhằm nhận dạng các giải pháp tiết kiệm năng lƣợng, nguyên vật liệu, giảm thiểu tổn thất tài nguyên và các tác động môi trƣờng từ mỏ sắt Suối Láo và Tân Pheo. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm giúp Xí nghiệpnâng cao năng suất lao động, giảm thiểu các tác động tiêu cực, các sự cố, tai nạn lao động, các tai biến môi trƣờng, giảm thiểu lãng phí, tổn thất tài nguyên và vẫn đạt đƣợc mục tiêu phát triển kinh tế. Các nội dung nghiên cứu,bao gồm: - Tìm hiểu về quá trình tuyển quặng và hiện trạng quản lý nội vi tại xƣởng tuyển của mỏ Suối Láo. - Nhận diện dòng thải, thực hiện cân bằng vật chất, định giá dòng thải và xác định nguyên nhân phát sinh chất thải. - Thảo luận cùng với cán bộ, công nhân viên trong công ty để đƣa ra các giải pháp SXSH và phân tích tính khả thi của các giải pháp khi áp dụng. TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Công ty TNHH thƣơng mại dịch vụ và nuôi trồng thủy hải sản Hoàng Nam (2006), Đề án thiết kế khả thi khai thác lộ thiên mỏ quặng sắt khu Suối Láo, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình, Hòa Bình. 2. Công ty TNHH thƣơng mại dịch vụ và nuôi trồng thủy hải sản Hoàng Nam (2008), Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án: Nhà máy chế biến tinh quặng sắt, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình, Hòa Bình. 3. Công ty TNHH thƣơng mại dịch vụ và nuôi trồng thủy hải sản Hoàng Nam (2011), Dự án cải tạo môi trường Dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác và chế biến quặng sắt mỏ Suối Láo, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình, Hòa Bình. 4. Cục thống kê tỉnh Hòa Bình (2011), Niên giám thống kê tỉnh Hòa Bình năm 2010, Nhà xuất bản thống kê,Hòa Bình. 5. Phạm Hữu Giang (2009), Hướng dẫn Đồ án môn học tuyển trọng lực thiết kế xưởng tuyển than, Đại học Mỏ - Địa chất, Hà Nội. 6.Hợp phần sản xuất sạch hơn trong công nghiệp (2008), Tài liệu đào tạo sản xuất sạch hơn cho tư vấn sản xuất sạch hơn,Trung tâm sản xuất sạch Việt Nam, Hà Nội. 7. Hợp phần sản xuất sạch hơn trong công nghiệp (2008), Tài liệu hướng dẫn sản xuất sạch hơn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, Trung tâm sản xuất sạch Việt Nam, Hà Nội. 8. Quyết định số 1419/QĐ-TTg ngày 07/09/2009 Phê duyệt “Chiến lƣợc sản xuất sạch hơn trong công nghiệp đến năm 2020”. 9. Quyết định số 2427/QĐ-TTg ngày 22/12/2011 Phê duyệt “Chiến lƣợc khoáng sản đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”. 10. Quyết định số 2185/QĐ-TTg ngày 05/12/2014 Phê duyệt “Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng sắt đến năm 2020, có xét đến năm 2030”. 11.Văn phòng giúp việc Chiến lƣợc Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp đến năm 2020 (2010),Tài liệu hỗ trợ Đào tạo cán bộ tư vấn sản xuất sạch hơn, Trung tâm sản xuất sạch Việt Nam, Hà Nội. Tiếng Anh: 12. RalphLuken and Ann-Christin Freij (1994), Cleaner industrial production in developing countries: Market opportunities for developed countries and potential cost savings for developing countries, United Nations Industrial Development Organization. 13. UNEP (2002), Sustainable Consumption and Cleaner ProductionGlobal Status 2002. Website 14. Cổng thông tin điện tử tỉnh Hòa Bình (2009),http://www.hoabinh.gov.vn/web/guest/dia_chi_hoa_binh//vcmsviewcontent/YuHJ/2207/2207/11450, truy cập ngày 18/05/2014. 15. Nguyễn Hảo (2014), “Kiểm tra hiệu quả thu hút đầu tƣ và kết quả thực hiện các dự án đầu tƣ trên địa bàn huyện Đà Bắc”, Cổng thông tin điện tử tỉnh Hòa Bình, http://www.hoabinh.gov.vn/web/guest/ct_dukhach//vcmsviewcontent/8sPV/2422/2422/86501,truy cập ngày 18/05/2014. 16. Hợp phần sản xuất sạch hơn trong công nghiệp, “Tuyên ngôn quốc tế về sản xuất sạch hơn”, http://sxsh.vn/vi-VN/Home/tongquansanxuatsachhon14/2011/Tuyen-ngon-quoc-te-ve-san-xuat-sach-hon-894.aspx, truy cập ngày 20/06/2014. 17. Tập đoàn khoáng sản Hamico, “Khai thác và chế biến khoáng sản tại Việt Nam”, http://www.hamico.vn/index.php?act=newsdetail&cid=50&id=157 VUI LÒNG TẢI VỀ ĐỂ XEM BẢN FULL ĐẦY ĐỦ ! VUI LÒNG TẢI VỀ ĐỂ XEM BẢN FULL ĐẦY ĐỦ ! VUI LÒNG TẢI VỀ ĐỂ XEM BẢN FULL ĐẦY ĐỦ ! VUI LÒNG TẢI VỀ ĐỂ XEM BẢN FULL ĐẦY ĐỦ ! VUI LÒNG TẢI VỀ ĐỂ XEM BẢN FULL ĐẦY ĐỦ ! VUI LÒNG TẢI VỀ ĐỂ XEM BẢN FULL ĐẦY ĐỦ !