Tài liệu Nghiên cứu đổi mới phương án tuyển sinh tại trường cao đẳng công nghệ, đại học đà nẵng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG NGHIÊN CỨU ĐỔI MỚI PHƢƠNG ÁN TUYỂN SINH TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Mã số: Đ2013-06-10-BS Chủ nhiệm đề t i: TS N u n Anh Du Đ Nẵn , 12/2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG NGHIÊN CỨU ĐỔI MỚI PHƢƠNG ÁN TUYỂN SINH TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Mã số: Đ2013-06-10-BS Xác nhận của cơ quan chủ trì đề t i (ký, họ và tên, đóng dấu) Đ Nẵn , 12/2014 Chủ nhiệm đề t i (ký, họ và tên) DANH SÁCH CÁC THÀNH VIÊN THAM GIA ĐỀ TÀI VÀ ĐƠN VỊ PHỐI HỢP CHÍNH Các thành viên tham gia đề tài 1. Chủ nhiệm đề tài: TS. Nguyễn Anh Duy, trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng 2. Thành viên: TS. Võ Nhƣ Tiến, trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng 3. Thành viên: ThS. Dƣơng Ngọc Thọ, trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng 4. Thành viên: ThS. Nguyễn Văn Lành, trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng 5. Thành viên: ThS. Nguyễn Văn Thiết, trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng Đơn vị phối hợp chính Trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng 1 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU......................................................................................... 5 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ .............................................................................................. 6 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................... 7 THÔNG TIN VỀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...................................................................... 8 INFORMATION ON RESEARCH RESULTS ................................................................... 9 MỞ ĐẦU ............................................................................................................................ 10 Chƣơng 1 CÁC PHƢƠNG ÁN TUYỂN SINH ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ TRONG NƢỚC .................................................................................................................. 14 1.1 Mở đầu ......................................................................................................................... 14 1.2 Các yếu tố đƣợc xem xét trong việc tuyển sinh đại học .............................................. 14 1.2.1 Kết quả các kỳ thi.................................................................................................. 15 1.2.2 Kết quả học tập ở bậc trung học phổ thông .......................................................... 16 1.2.3 Hồ sơ xin học ........................................................................................................ 17 1.2.4 Các yếu tố dân số .................................................................................................. 18 1.3 Những vấn đề cần xem xét khi xây dựng một hệ thống tuyển sinh đại học................ 18 1.3.1 Mức độ kiểm soát của nhà nƣớc ........................................................................... 19 1.3.2 Mức độ khách quan của các tiêu chí tuyển sinh ................................................... 19 1.3.3 Độ tin cậy và độ giá trị của các bài thi sử dụng trong tuyển sinh ......................... 20 1.3.4 Sự công bằng trong tuyển sinh .............................................................................. 21 1.3.5 Kiểm soát chất lƣợng công tác tuyển sinh ............................................................ 22 1.4 Các phƣơng thức tuyển sinh đại học trên thế giới ....................................................... 22 1.5 Tuyển sinh Đại học, Cao đẳng ở Việt Nam................................................................. 25 1.5.1 Các kỳ thi tuyển sinh trƣớc năm 2015 ................................................................... 25 1.5.2 Kỳ thi chung năm 2015 (theo tài liệu [3]) .............................................................. 29 Chƣơng 2 TÌNH HÌNH TUYỂN SINH TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG ................................................................................................................................. 33 2.1 Tổng quan về trƣờng Cao đẳng Công nghệ................................................................. 33 2 2.1.1 Lịch sử phát triển .................................................................................................. 33 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao ........................................................................... 34 2.1.3. Cơ cấu tổ chức...................................................................................................... 35 2.1.4. Qui mô và ngành nghề đào tạo............................................................................. 37 2.1.5. Tình hình đội ngũ cán bộ, giảng viên................................................................... 39 2.1.6. Cơ sở vật chất ........................................................................................................ 41 2.1.7 Hợp tác quốc tế ..................................................................................................... 41 2.2 Tình hình tuyển sinh Cao đẳng tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ trong những năm qua ............................................................................................................................................ 43 2.2.1 Tổ chức tuyển sinh - phƣơng án tuyển sinh .......................................................... 43 2.2.2 Thống kê số lƣợng trúng tuyển và nhập học vào trƣờng CĐCN .......................... 44 2.2.3 Nhận xét - những điểm cần lƣu ý .......................................................................... 44 2.3 Một số nhận xét về kết quả khảo sát tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ ...... 47 Chƣơng 3 ĐỀ XUẤT PHƢƠNG ÁN TUYỂN SINH RIÊNG TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG ........................................................................................... 50 3.1 Đặt vấn đề .................................................................................................................... 50 3.2 Phƣơng án tuyển sinh riêng ......................................................................................... 51 3.2.1 Đối tƣợng tuyển: ................................................................................................... 51 3.2.2 Hồ sơ dự tuyển: ..................................................................................................... 51 3.2.3 Bài thi khảo sát năng lực ....................................................................................... 51 3.3 Qui trình tuyển sinh riêng ............................................................................................ 52 3.3.1 Công bố thông tin tuyển sinh: ............................................................................... 52 3.3.2 Thu nhận hồ sơ xét tuyển ...................................................................................... 53 3.3.3 Phát hành giấy báo dự thi ...................................................................................... 53 3.3.4 Tổ chức kỳ thi khảo sát - đánh giá năng lực ......................................................... 53 3.3.5 Công bố kết quả trúng tuyển ................................................................................. 53 3.3.6 Tổ chức nhập học thí sinh trúng tuyển .................................................................. 54 3.4 Phân tích ƣu nhƣợc điểm của phƣơng án tuyển sinh riêng ......................................... 55 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................................ 56 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................. 57 3 PHỤ LỤC 1 CÁC BẢNG SỐ LIỆU KHẢO SÁT VỀ CÁC MÔN TUYỂN SINH TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ ........................................................................................................ 59 PHỤ LỤC 2 MẪU PHIẾU KHẢO SÁT TUYỂN SINH ........................................................................ 62 4 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng Bảng 1.1 Bảng 1.2 Bảng 2.1 Bảng 2.2 Bảng 2.3 Bảng 2.4 Bảng 2.5 Bảng 3.1 Nội dung Trang Bảng phân loại các hệ thống tuyển sinh trên thế giới 23 Bảng điểm sàn đại học và cao đẳng tính đến năm 2014 28 Các chuyên ngành đào tạo cấp cao đẳng 38 Các chuyên ngành đào tạo trung cấp chuyên nghiệp 38 Kết quả chọn giữa thi tuyển và xét tuyển khối A và B 48 Kết quả chọn giữa thi tuyển và xét tuyển khối A trên tổng số SV 49 khảo sát Kết quả chọn giữa thi tuyển và xét tuyển khối B trên tổng số SV 49 khảo sát Phân bổ các nội dung của bài thi khảo sát năng lực 52 5 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình Hình 2.1 Hình 2.2 Hình 2.3 Hình 2.4 Hình 2.5 Hình 2.6 Nội dung Trang Sơ đồ tổ chức Trƣờng Cao đẳng Công nghệ hiện nay 37 Qui mô đào tạo trong 6 năm gần đây 39 Thống kê số liệu tuyển sinh hệ chính quy trong 5 năm (201045 2014) Thống kê số liệu tuyển sinh hệ chính quy liên thông trong 5 năm 45 (2010-2014) Thống kê điểm trúng tuyển bình quân trong 5 năm (2010-2014) 46 Thống kê số lƣợng sinh viên bỏ học theo phổ điểm trong 5 năm 46 (2010-2014) 6 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT UD-DCT: MOET: CĐ: CĐCN: CNH-HĐH: ĐH: GD&ĐT: NV1, NV2: PTN: SVHS: TCCN: THPT: TN: TNKQ: XHCN: The University of Danang, College of Technology - Trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng Ministry of Education and Training – Bộ Giáo dục và Đào tạo Cao đẳng Cao đẳng Công nghệ Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa Đại học Giáo dục và Đào tạo Nguyện vọng 1, Nguyện vọng 2 Phòng thí nghiệm Sinh viên học sinh Trung cấp chuyên nghiệp Trung học phổ thông Tốt nghiệp Trắc nghiệm khách quan Xã hội chủ nghĩa 7 THÔNG TIN VỀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Thông tin chung: - Tên đề tài: Nghiên cứu đổi mới phương án tuyển sinh tại trường Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng - Mã số: Đ2013-06-10-BS - Chủ nhiệm: TS. Nguyễn Anh Duy - Thành viên tham gia: TS. Võ Nhƣ Tiến ThS. Dƣơng Ngọc Thọ ThS. Nguyễn Văn Lành ThS. Nguyễn Văn Thiết - Cơ quan chủ trì: Trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng - Thời gian thực hiện:T tháng 12/2013 đến tháng 12 2014 2. Mục tiêu: - Đề xuất phƣơng án tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng - Làm tiền đề cho việc nghiên cứu triển khai công tác tuyển sinh thực tế tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ 3. Tính mới và sáng tạo:Phƣơng án tuyển sinh mới phù hợp với quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo 4. Tóm tắt kết quả nghiên cứu: - Nghiên cứu các phƣơng án tuyển sinh đại học trên thế giới - Nghiên cứu, khảo sát về tình hình tuyển sinh hiện tại ở trƣờng Cao đẳng Công nghệ - Đề xuất phƣơng án tuyển sinh mới 5. Tên sản phẩm: - Phƣơng án tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ - Bài báo tại tạp chí Khoa học và Giáo dục, trƣờng Đại học sƣ phạm, Đại học Đà Nẵng 6. Hiệu quả, phƣơng thức chuyển giao kết quả nghiên cứu và khả năng áp dụng: - Phƣơng án tuyển sinh có thể áp dụng trong tƣơng lai tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ Cơ quan chủ trì Chủ nhiệm đề tài 8 INFORMATION ON RESEARCH RESULTS 1. General information: Project title: Study to reform the university admission approach at The University of Danang, College of Technology Code number: Đ2013-06-10-BS Project Leader: Nguyen Anh Duy, PhD Coordinator: Vo Nhu Tien, PhD Duong Ngoc Tho, MEng Nguyen Van Lanh, MEng Nguyen Van Thiet, MEng Implementing institution: The University of Danang, College of Technology (UDDCT) Duration: from December 2013 to December 2014 2. Objective(s): - Propose the new university admission approach at UD-DCT - First step to further research and develop the actual university admission process at DCT 3. Creativeness and innovativeness: The new university admission approach at UD-DCT suitable to the regulations of the Ministry of Education and Training (MOET) 4. Research results: - Study on university admission worlwide - Research and surveys about the current university admission approach at UD-DCT - Propose the new university admission approach at UD-DCT 5. Products: - New university admission approach at UD-DCT - Paper on Journal of Science & Education, The University of Danang, University of Education 6. Effects, transfer alternatives of reserach results and applicability: - A new university admission approach can be applied in the future at UD-DCT 9 MỞ ĐẦU 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực của đề tài ở trong và ngoài nƣớc Cùng với sự gia tăng về tầm quan trọng của giáo dục đại học trong nền kinh tế tri thức, tuyển sinh đại học đang là một vấn đề đƣợc đặc biệt quan tâm trong các cuộc cải cách giáo dục trên thế giới. Trong bối cảnh này, Tháng 7 2008 Ngân hàng Thế giới đã cho xuất bản tài liệu University Admission Worldwide (Tuyển sinh đại học trên thế giới) của tác giả Robin Matross Helms. Mục đích của tài liệu là giúp đỡ các nhà lãnh đạo giáo dục các nƣớc đang phát triển cải cách việc tuyển sinh đại học, vì theo tác giả, việc tuyển sinh hiện nay tại các nƣớc đang phát triển là một thực tại đầy những lo ngại và thách thức do sự thiếu minh bạch, thiên vị và bất công. Theo Helms [1], các hệ thống tuyển sinh đại học trên thế giới có thể chia thành 5 loại, dựa vào sự có mặt hoặc không có mặt của một hoặc nhiều trong 3 kỳ thi quan trọng: kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, kỳ thi tuyển sinh đại học, và bài kiểm tra năng lực chuẩn hóa (standardized aptitude test). Việc phân tích những ƣu khuyết điểm của các hệ thống tuyển sinh đại học trên thế giới cũng là một việc làm cần thiết để xây dựng một phƣơng án tuyển sinh phù hợp với tình hình, đặc điểm của Việt Nam nói chung và của trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng nói riêng. Khoản 2 và khoản 3 Điều 34 Luật giáo dục đại học (Luật số 08/2012/QH13 của Quốc hội khóa 13) đã quy định: “Cơ sở giáo dục đại học tự chủ quyết định phương thức tuyển sinh và chịu trách nhiệm về c ng t c tu ển sinh và “Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo qu định việc x c định chỉ tiêu tuyển sinh và ban hành Quy chế tuyển sinh”. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ƣơng khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH-HĐH trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng XHCN và hội nhập quốc tế đã xác định: “Giao qu ền tự chủ tuyển sinh cho c c cơ sở giáo dục đại học 10 Ngày 12 12 2014 Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã công bố dự thảo để lấy ý kiến “Quy định về tự chủ trong tuyển sinh của các trƣờng Đại học Cao đẳng” nhấn mạnh sau năm 2015 các trƣờng sẽ tự chủ tuyển sinh theo luật Giáo dục Đại học. Cho đến nay đã có nhiều trƣờng Đại học và Cao đẳng đề xuất tuyển sinh riêng ngay trong năm 2014, tuy nhiên những vấn đề về tiêu chí, điều kiện cụ thể trong tuyển sinh, những yêu cầu khi thực hiện ra đề, chấm thi…cũng cần đƣợc sự hƣớng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng nhƣ sự nghiên cứu của t ng cơ sở phù hợp với đặc điểm riêng. Công tác tuyển sinh t trƣớc đến nay tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ phụ thuộc cơ bản vào phƣơng án tuyển sinh thống nhất của Đại học Đà Nẵng. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã khuyến khích các Đại học Quốc gia, Đại học vùng, Đại học trọng điểm, những cơ sở có đủ điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ sớm đề xuất phƣơng án tuyển sinh riêng, làm đầu tàu đổi mới tuyển sinh trong cả nƣớc. Vì vậy trong tƣơng lai Đại học Đà Nẵng sẽ xây dựng phƣơng án tuyển sinh mới và điều này có tác động trực tiếp đến công tác tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ 2. Tính cấp thiết của đề tài Công tác tuyển sinh t trƣớc đến nay tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ phụ thuộc cơ bản vào phƣơng án tuyển sinh thống nhất của Đại học Đà Nẵng. Tuy vậy số lƣợng và chất lƣợng sinh viên vào trƣờng lại chịu ảnh hƣởng lớn bởi việc tuyển sinh vào các trƣờng Đại học đặc biệt là các trƣờng kỹ thuật trong khu vực. Đứng trƣớc tình hình sẽ có những thay đổi lớn trong công tác tuyển sinh vào các trƣờng Đại học trong cả nƣớc nói chung và ở khu vực miền Trung và Tây nguyên nói riêng theo quy định về tuyển sinh sắp đến của Bộ Giáo dục và Đào tạo, công tác tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ chắc chắn cũng sẽ chịu những tác động lớn. Mặt khác để ngày càng nâng cao chất lƣợng đào tạo, đảm bảo đƣợc chuẩn đầu ra tốt nhất nhằm cung cấp nguồn nhân lực kỹ thuật có trình độ cao cho địa phƣơng và khu vực, công tác tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ cũng cần đƣợc xem xét lại và đổi mới để đảm bảo chất lƣợng đầu vào. Vì vậy việc nghiên cứu đổi mới phƣơng án tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ đáp ứng đƣợc tình hình mới và nhu cầu tiếp tục nâng cao chất lƣợng đầu vào là việc 11 làm cần thiết để đảm bảo thực hiện tầm nhìn, sứ mạng của nhà trƣờng, đóng góp mạnh mẽ cho công cuộc Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nƣớc 3. Mục tiêu đề tài - Đề xuất phƣơng án tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng - Làm tiền đề cho việc triển khai công tác tuyển sinh thực tế tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu : - Việc tuyển sinh Đại học Cao đẳng Phạm vi nghiên cứu : - Phƣơng án tuyển sinh của Đại học Đà Nẵng - Phƣơng án tuyển sinh cụ thể tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng 5. Cách tiếp cận, phƣơng pháp nghiên cứu Cách tiếp cận : - Khảo sát đánh giá chất lƣợng tuyển sinh hiện tại của nhà trƣờng - Nghiên cứu các Luật, Quy định, các văn bản liên quan về công tác tuyển sinh Đại học, Cao đẳng - Nghiên cứu các phƣơng án tuyển sinh đại học trên thế giới và trong nƣớc - Đề xuất phƣơng án tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng Phƣơng pháp nghiên cứu Khảo sát đánh giá chất lƣợng tuyển sinh hiện nay tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ, nghiên cứu kỹ các văn bản quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác tuyển sinh và các phƣơng án tuyển sinh đại học trên thế giới và của các trƣờng trong nƣớc. Trên cơ sở đó đề xuất phƣơng án tuyển sinh phù hợp đối với trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng. 12 6. Nội dung nghiên cứu - Các phƣớng án tuyển sinh đại học trên thế giới và trong nƣớc - Tình hình tuyển sinh tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng - Đề xuất phƣơng án tuyển sinh riêng tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng 13 Chƣơng 1 CÁC PHƢƠNG ÁN TUYỂN SINH ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ TRONG NƢỚC Chƣơng này giới thiệu về các phƣơng thức tuyển sinh trình độ Đại học (bao gồm các cấp học Đại học và Cao đẳng) của nhiều nƣớc trên thế giới cũng nhƣ việc tuyển sinh ở nƣớc ta. Qua đó chúng ta cũng sẽ thấy một số điểm cần chú ý đối với vấn đề tuyển sinh ở cấp học này 1.1 Mở đầu Cùng với sự gia tăng về tầm quan trọng của giáo dục đại học trong nền kinh tế tri thức, tuyển sinh đại học đang là một vấn đề đƣợc quan tâm trong các cuộc cải cách giáo dục ở các nƣớc trên thế giới. Công tác tuyển sinh đại học đang đƣợc thực hiện với rất nhều cách khác nhau ở các quốc gia khác nhau. Trong phạm vi của đề tài này, chúng tôi sẽ tóm lƣợc về sự phân loại, nêu lên những vấn đề cần xem xét về các phƣơng án tuyển sinh khác nhau hiện đang đƣợc sử dụng tại nhiều nƣớc trên thế giới. Tài liệu chính cho phần này là tài liệu [1] và bài tóm lƣợc của TS. Vũ Thị Phƣơng Anh, Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đánh giá chất lƣợng đào tạo thuộc Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh trong [2] Chƣơng này cũng sẽ đề cập về phƣơng thức tuyển sinh Đại học, Cao đẳng ở nƣớc ta, đặc biệt là những thay đổi gần đây trong cách tuyển chọn sinh viên vào các trƣờng Đại học, Cao đẳng. 1.2 Các yếu tố đƣợc xem xét trong việc tuyển sinh đại học 14 Có 4 nhóm yếu tố đƣợc xem xét khi xây dựng một hệ thống tuyển sinh đại học trên thế giới: - Kết quả của các kỳ thi - Kết quả học tập ở trung học phổ thông - Hồ sơ xin học - Các yếu tố dân số: nhƣ giới tính, dân tộc, tuổi tác và điều kiện kinh tế - xã hội 1.2.1 Kết quả các kỳ thi Đây là nhóm yếu tố đƣợc sử dụng nhiều nhất trong các hệ thống tuyển sinh trên thế giới. Các kỳ thi thƣờng đƣợc xem xét là thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT), thi tuyển sinh đại học và kỳ thi chuẩn hóa kiểm tra năng lực, thái độ (standardized aptitude test – ví dụ kỳ thi SAT- Scholastic Aptitude Test hay Scholastic Assessment Test). Kỳ thi tốt nghiệp THPT thƣờng do nhà nƣớc (ở cấp quốc gia hay cấp địa phƣơng) quản lý nhằm xác nhận ngƣời học đã đạt mức tối thiểu của trình độ THPT. Thi tuyển sinh đại học thƣờng do chính các trƣờng đại học thực hiện nhằm chọn lọc những ngƣời có kiến thức và kỹ năng tốt nhất trong các thí sinh, đặc biệt trong trƣờng hợp số chỗ học ít hơn số ngƣời muốn học. Kỳ thi chuẩn hóa thƣờng là do các tổ chức khảo thí chuyên nghiệp tổ chức (ví dụ kỳ thi SAT ở Hoa đƣợc quản lý bởi tổ chức phi lợi nhuận College Board và đƣợc phát triển bởi tổ chức ETS - Educational Testing Service ), mang tính dịch vụ và nhằm giúp ngƣời học chứng minh khả năng học tập của mình. Các trƣờng tùy theo uy tín, giá trị của mình mà có thể sử dụng kết quả của kỳ thi chuẩn hóa này để làm căn cứ lựa chọn những thí sinh tốt nhất. 15 Việc sử dụng kỳ thi nào trong phƣơng án tuyển sinh tùy thuộc vào mục tiêu và điều kiện của t ng quốc gia cũng nhƣ của t ng trƣờng đại học cụ thể. Ở những quốc gia phát triển nhƣ các nƣớc ở châu Âu và Bắc Mỹ, với một hệ thống giáo dục phổ thông có chất lƣợng tốt và có đủ chỗ học ở đại học cho mọi ngƣời thì thƣờng chỉ cần kỳ thi tốt nghiệp THPT. Tuy nhiên ở các hệ thống giáo dục đại học có sự phân biệt rõ ràng giữa đại học công (đƣợc nhà nƣớc đầu tƣ và thƣờng có chất lƣợng cao hơn) và đại học tƣ (ngƣời học đóng học phí và chất lƣợng thƣờng kém hơn) ví dụ ở Nhật Bản, Hàn Quốc…thì sự cạnh tranh vào các trƣờng đại học công vẫn hết sức gay gắt. Chính vì vậy việc tổ chức các kỳ thi khác sau kỳ thi tốt nghiệp THPT là điều cần thiết để loại bớt những thí sinh mà các trƣờng không có khả năng nhận. 1.2.2 Kết quả học tập ở bậc trung học phổ thông Ở một số nƣớc tiên tiến trên thế giới, thay vì tổ chức nhiều kỳ thi tốn kém để lấy kết quả tuyển sinh, nhiều trƣờng đại học có thể sử dụng kết hợp hoặc độc lập kết quả học tập ở bậc phổ thông (xét học bạ) để làm cơ sở đánh giá khả năng thành công ở bậc đại học của các thí sinh. Về lý thuyết thì việc sử dụng kết quả ở bậc phổ thông để xét tuyển vào đại học có nhiều điểm tiến bộ. Trƣớc hết học bạ cho phép thấy đƣợc năng lực của ngƣời học qua suốt một quá trình 2-3 năm chú không phải chỉ ở điểm cuối. Nhờ đó có thể phát hiện những học sinh có nỗ lực, phấn đấu, có năng khiếu hay say mê đối với môn học, ngành học. Những nhận xét của giáo viên cũng bộc lộ tính cách, các mối quan hệ của học sinh trong suốt quá trình học phổ thông. Điều này có thể giúp các trƣờng đại học chọn đƣợc đúng những ứng viên tốt đối với chƣơng trình, ngành nghề đào tạo của trƣờng mình. Ngoài ra, việc xem xét kết quả ở bậc phổ thông trong quá trình tuyển sinh cũng thể hiện sự dân chủ, hợp tác trong giáo dục. Nhƣ vậy quyền đánh giá ngƣời học đã đƣợc trao về cho các giáo viên phổ thông và có thể tạo ra những thay đổi 16 quan trọng ở bậc học này. Việc xem xét học bạ của học sinh phổ thông, sau đó theo dõi quá trình học tập ở bậc đại học tạo ra sự liền mạch trong quá trình giáo dục t trung học lên đại học và nâng cao hiệu quả hợp tác giữa trƣờng đại học và trƣờng phổ thông trong cả quá trình giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên đối với các nƣớc đang phát triển và chƣa có một nền giáo dục đại học đại chúng, việc xét học bạ trong tuyển sinh đại học thƣờng không đƣợc sử dụng phổ biến. Sự không đồng đều về điều kiện học tập, sự thiếu thống nhất trong quan điểm đánh giá làm cho kết quả tại các trƣờng trung học phổ thông có thể rất khác nhau. Kết quả ở bậc phổ thông vì vậy không thể dùng so sánh để tạo cơ hội công bằng cho mọi ngƣời, nhất là trong điều kiện không đủ chỗ học cho mọi ngƣời muốn học ở bậc đại học. 1.2.3 Hồ sơ xin học Hồ sơ xin học ngoài học bạ phổ thông với những thông tin do các giáo viên và nhà trƣờng cung cấp còn bao gồm những thông tin do chính ngƣời học cung cấp. Thông tin đó thƣờng bao gồm: lý lịch tự thuật, quá trình làm việc (nếu có), thƣ – hay bài luận, tự giới thiệu nêu lý do chọn trƣờng, chọn ngành và mục tiêu của việc học, các thƣ giới thiệu của những ngƣời có khả năng đánh giá tính cách và năng lực của ngƣời học (ví dụ các giáo viên, hiệu trƣởng, các lãnh đạo cơ quan đơn vị, tổ chức đã t ng tiếp xúc hay làm việc với ứng viên) Sử dụng hồ sơ xin việc có thể xem là bƣớc tiến cao hơn trong quá trình dân chủ hóa và hợp tác trong giáo dục. Nhờ đó cùng với việc đánh giá ngƣời học t giáo viên và trƣờng trung học phổ thông, hồ sơ xin học cho phép ngƣời học tự xây dựng hình ảnh về năng lực, tính cách của bản thân mình. Qua hồ sơ xin việc do ứng viên tự chuẩn bị cũng có thể thấy đƣợc khả năng diễn đạt, lập luận và thuyết phục, quan điểm và sự trƣởng thành, sự say mê đối với ngành học của ngƣời nộp hồ sơ. 17 Cách xét hồ sơ xin việc này rất phù hợp với một số ngành đặc thù đòi hỏi sự đam mê hoặc/ và kinh nghiệm hay bản lĩnh của ngƣời học, đặc biệt đối với những ứng viên ngoài lứa tuổi phổ biến vào đại học. Đây là những yêu cầu mà có thể không thể thấy rõ đƣợc qua học bạ hay kết quả của các kỳ thi. Tuy nhiên phƣơng thức này khó thực hiện đối với những trƣờng hợp số lƣợng thí sinh quá lớn vì quá trình xét hồ sơ đòi hỏi nhiều thời gian và công sức. Ngoài ra nhiều khi các ứng viên không thành công thƣờng không có điều kiện để biết lý do của dự thất bại của mình để cải thiện khi cần. 1.2.4 Các yếu tố dân số Kèm theo các yếu tố liên quan đến năng lực, đặc biệt là năng lực trí tuệ đƣợc thể hiện qua thi cử, học bạ, hồ sơ xin học, các yếu tố về nhân thân của ngƣời học nhƣ giới tính, tuổi tác, nhóm xã hội, địa phƣơng… cũng cần đƣợc xem xét. Về mặt xã hội các nhóm đối tƣợng bị thiệt thòi (dân tộc thiểu số, nữ giới, dân cƣ vùng sâu vùng xa, các nhóm thu nhập thấp…) có thể có nguy cơ bị loại cao hơn nếu không xét đến các yếu tố nhân thân. Điều này có thể dẫn đến sự bất bình đẳng kéo dài cho các đối tƣợng này. Hơn nữa, sự đa dạng (diversity) về mặt dân số của ngƣời học trong trƣờng đại học là điều cần thiết để tạo một môi trƣờng phát triển toàn diện cho sinh viên. Việc xem xét đến yếu tố dân số khi tuyển sinh có thể là chính sách của t ng trƣờng riêng lẻ hay là chính sách xã hội chung của nhà nƣớc. Ở nhiều nƣớc, nhiều trƣờng có thể có chỉ tiêu riêng cho những nhóm bất lợi (đƣợc ƣu tiên) về yếu tố dân số. Khi xét tuyển, các đối tƣợng này sẽ đƣợc xét riêng theo thứ tự t trên xuông dƣới trong cùng nhóm nhƣng không xét chung với các nhóm không ƣu tiên. 1.3 Những vấn đề cần xem xét khi xây dựng một hệ thống tuyển sinh đại học 18