Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
§Ò tµI nghiªn cøu khoa häc
Tªn ®Ò tµi :
Nghiªn cøu c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh
d¹ng finger joint
tõ gç Mì (Manglietia glauca anet)
§Æt vÊn ®Ò
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë níc ta do sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ, sù gia
t¨ng kh«ng ngõng cña d©n sè, møc ®é ®« thÞ ho¸ ngµy cµng cao lµm t¨ng nhanh nhu
cÇu vÒ gç.Trong khi ®ã, diÖn tÝch rõng tù nhiªn ®ang bÞ thu hÑp dÇn, tr÷ lîng gç
ngµy cµng gi¶m. Ngµnh c«ng nghiÖp ChÕ biÕn L©m s¶n ®øng tríc thùc tr¹ng bÞ thiÕu
nguyªn liÖu trÇm träng. V× vËy, viÖc chuyÓn ®æi sang sö dông gç mäc nhanh rõng
trång lµm nguyªn liÖu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt céng víi viÖc sö dông gç hîp lÝ vµ cã
hiÖu qu¶ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®îc quan t©m hiÖn nay trong chÕ biÕn gç. C¸c
híng nghiªn cøu phôc vô môc ®Ých nµy lµ t×m kiÕm nguån nguyªn liÖu, t×m kiÕm
lo¹i s¶n phÈm míi còng nh n©ng cao, ®æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ ®Ó cho ra s¶n
phÈm míi phï hîp víi yªu cÇu sö dông.
§Ó thùc hiÖn thµnh c«ng môc tiªu chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ngµnh ®Õn n¨m 2010
phÊn ®Êu ®¹t 1 triÖu m3 v¸n nh©n t¹o [10], ngay tõ b©y giê chóng ta ph¶i sö dông
®ång bé vµ kÕt hîp nhiÒu ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch kh¸c nhau nh:
+ T¨ng nhanh diÖn tÝch rõng trång c¸c lo¹i gç mäc nhanh, thÝch hîp vãi ®iÒu
kiÖn khÝ hËu, ®Êt ®ai tõng vïng cña ViÖt Nam;
+ §a d¹ng ho¸ nguån nguyªn liÖu vµ c¸c s¶n phÈm tõ gç, kh«ng ngõng n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông ®Êt, sö dông nguyªn liÖu;
+ T¹o ra, duy tr× vµ ph¸t triÓn nh÷ng lo¹i c©y gç cã kh¶ n¨ng sinh trëng nhanh,
cung cÊp nguån nguyªn liÖu cã ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt phï hîp víi c¸c chØ tiªu, yªu
cÇu cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o;
ViÖt Nam lµ mét quèc gia nhiÖt ®íi cã khÝ hËu nãng, Èm rÊt thÝch hîp cho sù sinh
trëng vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i c©y trong ®ã cã c©y Mì (Manglietia glauca anet).
ViÖc nghiªn cøu mét c¸ch kÜ lìng, tØ mØ vÒ ®Æc ®iÓm sinh trëng, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o,
c¸c tÝnh chÊt chñ yÕu cña c©y Mì, tõ ®ã cã ®Þnh híng sö dông ®óng lµ viÖc lµm cÇn
thiÕt
1
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
Mét trong nh÷ng híng sö dông gç hîp lÝ ®ã lµ dïng gç ®Ó s¶n xuÊt v¸n ghÐp
thanh. §· cã rÊt nhiÒu c«ng tr×nh, ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ v¸n ghÐp thanh trªn thÕ giíi
còng nh ë ViÖt Nam ®èi víi nhiÒu loµi c©y nhng cha cã ®Ò tµi nµo nghiªn cøu mét
c¸ch Ýt nhiÒu vÒ gç Mì. V× vËy, chóng t«i thùc hiÖn ®Ò tµi: “Bíc ®Çu nghiªn cøu
c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh d¹ng Finger joint tõ gç Mì”, nh»m ®ãng gãp
mét phÇn cho viÖc më ®êng tiÕn hµnh nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Çy ®ñ vµ toµn
diÖn h¬n vÒ gç Mì còng nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh d¹ng Finger joint tõ
gç Mì sau nµy.Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu chóng t«i còng sÏ cè g¾ng ®a ra ®îc
nh÷ng th«ng sè c«ng nghÖ hîp lÝ ®Ó s¶n xuÊt lo¹i v¸n nµy.
Ch¬ng 1
Tæng quan
1.1 LÞch sö qu¸ tr×nh nghiªn cøu
V¸n ghÐp thanh lµ mét lo¹i h×nh s¶n phÈm v¸n nh©n t¹o, nã xuÊt hiÖn tõ tÊt sím
nhng nã chØ ®îc ph¸t triÓn m¹nh sau n¨m 1970. Khu vùc cã khèi lîng lín nhÊt lµ
Ch©u ¢u, tiÕp theo lµ Ch©u Mü, ë Ch©u ¸ th× NhËt B¶n lµ níc s¶n xuÊt v¸n ghÐp
thanh nhiÒu nhÊt sau ®ã ®Õn Hµn Quèc, In®«nªxia.
2
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
ë ViÖt Nam ngµnh c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o vãi chung vµ v¸n ghÐp thanh
nãi riªng tuy ®· ®îc quan t©m, nhng s¶n xuÊt vÉn cßn ë quy m« nhá. §Ó cã ®îc
nh÷ng c¬ së khoa häc ®a vµo s¶n xuÊt, nh»m n©ng cao n¨ng xuÊt vµ chÊt lîng s¶n
phÈm, tõ ®ã ®· cã rÊt nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu níc ngoµi vµ trong níc. Gãp phÇn
vµo viÖc nghiªn cøu, trêng §¹i häc L©m nghiÖp ®· cã rÊt nhiÒu ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ
v¸n nh©n t¹o, trong ®ã cã mét sè lîng kh«ng nhá c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ c«ng
nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh vÝ dô : c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt
v¸n ghÐp thanh tõ gç Bå §Ò, tõ gç Keo L¸ Trµm, tõ gç B¹ch §µn, Th«ng Tr¾ng…
H¬n n÷a cßn rÊt nhiÒu ®Ò tµi chuyªn nghiªn cøu mét c¸ch cô thÓ nh÷ng yÕu tè c«ng
nghÖ ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh nh : BÒ réng thanh ¶nh hëng
tíi cêng ®é v¸n, lîng keo ¶nh hëng tíi cêng ®é v¸n… Sù ¶nh hëng cña c¸c chÊt b¶o
qu¶n tíi cêng ®é v¸n, tíi kh¶ n¨ng trang søc v¸n…
1.2 Nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm trong s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh
1.2.1 Nguyªn liÖu
Nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh, chñ yÕu lµ viÖc tËn dông tõ c¸c lo¹i gç
phi tiªu chuÈn nh b×a b¾p cña ph©n xëng xÎ, lâi gç bãc, gç cã ®êng kÝnh nhá vµ mét
sè lo¹i gç tËn dông kh¸c.Yªu cÇu nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt kh«ng ®îc môc n¸t, mät,
ph¶i giíi h¹n c¸c khuyÕt tËt nh : m¾t sèng, m¾t chÕt, ph¶i ph©n lo¹i gç chÝnh phÈm
riªng, b×a b¾p vµ lâi gç riªng khi ®a vµo s¶n xuÊt.
§Ó ®¶m b¶o yªu cÇu nguyªn liÖu ta cÇn quan t©m ®Õn c¸c chØ tiªu vÒ chÊt lîng
thanh nh sau:
- C¸c thanh ghÐp thµnh phÇn ph¶i cïng mét lo¹i c©y hoÆc c¸c c©y cã tÝnh chÊt gÇn
gièng nhau, kh«ng cho phÐp ghÐp lÉn gç mÒm víi gç cøng;
- C¸c thanh ghÐp thµnh phÇn ph¶i ®îc sÊy ®Õn ®é Èm tõ 6 - 12%;
- VÕt nøt trªn thanh ghÐp thµnh phÇn nhá h¬n 200mm, kh«ng cho phÐp môc mät;
- NÕu thanh ghÐp cã ®êng kÝnh m¾t lín 10mm ph¶i ®îc c¾t bá;
- Hai thanh ghÐp liÒn kÒ nhau kh«ng ®îc trïng m¹ch ghÐp, kho¶ng c¸ch c¸c m¹ch
ghÐp theo chiÒu dµi lín h¬n 50mm;
- Khe hë gi÷a c¸c thanh ghÐp thµnh phÇn trªn mÆt chÝnh nhá h¬n 1mm, mÆt c¹nh
nhá h¬n 3mm;
1.2.2. S¶n phÈm
S¶n phÈm v¸n ghÐp thanh cã rÊt nhiÒu d¹ng víi nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau, nÕu ®Þnh
nghÜa theo tiªu chuÈn BS 6100-1984 v¸n ghÐp thanh chia thµnh mét sè d¹ng chñ
yÕu sau:
- V¸n ghÐp thanh lâi ®Æc kh«ng phñ mÆt (Laminated board).
3
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
- V¸n ghÐp thanh khung rçng (Veneer spaced lumber).
- V¸n ghÐp thanh lâi ®Æc cã phñ bÒ mÆt (Core plywood/ Block board/ Lamin
board).
a. V¸n ghÐp thanh lâi ®Æc kh«ng phñ mÆt
Lµ lo¹i s¶n phÈm thu ®îc b»ng c¸ch ghÐp c¸c thanh gç cã kÝch thíc nhá, ng¾n l¹i
víi nhau nhê chÊt kÕt dÝnh trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Lo¹i s¶n phÈm nµy yªu cÇu
nguyªn liÖu cã chÊt lîng t¬ng ®èi cao, mµu s¾c ®ång ®Òu. ë ViÖt Nam hiÖn nay thêng s¶n xuÊt tõ gç Th«ng, Cao Su, V¹ng Trøng, P¬ Mu. Môc ®Ých sö dông thêng s¶n
xuÊt v¸n sµn, c¸c s¶n phÈm thñ c«ng mÜ nghÖ…
HiÖn nay lo¹i h×nh s¶n phÈm v¸n ghÐp thanh kh«ng d¸n phñ bÒ mÆt s¶n xuÊt Ýt
h¬n c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm v¸n ghÐp thanh kh¸c bëi v× do yªu cÇu chÊt lîng bÒ mÆt
thanh ghÐp nªn tØ lÖ lîi dông kh«ng cao, xu híng trong nh÷ng n¨m tíi v¸n ghÐp
thanh kh«ng d¸n phñ bÒ mÆt mµ chñ yÕu lµ d¹ng ghÐp ngãn (Finger joint) sÏ rÊt ®îc
ph¸t triÓn.
b. V¸n ghÐp thanh khung rçng
Lµ lo¹i s¶n phÈm thu ®îc b»ng c¸ch d¸n Ðp c¸c tÊm v¸n máng hoÆc tÊm v¸n d¸n
cã chiÒu dµy nhá lªn c¸c khung gç rçng, víi sù tham gia cña chÊt kÕt dÝnh trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Do ®Æc ®iÓm cÊu t¹o nªn s¶n phÈm thêng cã chiÒu dµy
lín, khèi lîng thÓ tÝch nhá, ®é bÒn uèn tÜnh kh«ng cao ®Æc biÖt khi chÞu lùc ë d¹ng
tÊm ph¼ng. ë c¸c níc ph¸t triÓn v¸n ghÐp thanh khung rçng thêng ®îc sö dông chñ
yÕu ®Ó lµm cöa, v¸ch ng¨n ë d¹ng ®Þnh h×nh, v× ngoµi u ®iÓm khèi lîng thÓ tÝch nhá
nã cßn cã kh¶ n¨ng c¸ch nhiÖt vµ c¸ch ©m tèt. §Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¸ch nhiÖt, c¸ch
©m phÇn rçng bªn trong v¸n cã thÓ cho thªm mïn ca, phoi bµo, c¸c vËt liÖu xèp
kh¸c.
Víi viÖc s¶n xuÊt ®¬n gi¶n kh«ng kÐn chän vÒ nhiªn liÖu, s¶n phÈm thêng ®îc øng
dông réng r·i trong x©y dùng.V¸n ghÐp thanh khung rçng ®ang ®îc s¶n xuÊt víi
khèi lîng lín ë c¸c níc ph¸t triÓn vµ sÏ lµ lo¹i h×nh s¶n phÈm phæ biÕn ë c¸c níc
®ang ph¸t triÓn còng nh ë ViÖt Nam trong t¬ng lai kh«ng xa.
c. V¸n ghÐp thanh lâi ®Æc cã phñ bÒ mÆt
V¸n ghÐp thanh lâi ®Æc cã phñ bÒ mÆt lµ lo¹i s¶n phÈm thu ®îc b»ng c¸ch d¸n Ðp
c¸c tÊm v¸n máng lªn c¶ hai mÆt cña tÊm gç ghÐp (v¸n lâi) víi sù tham gia cña chÊt
kÕt dÝnh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.
4
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
V¸n ghÐp thanh lâi ®Æc ®îc chia thµnh hai lo¹i “Block board” vµ “Lamin board”,
hai lo¹i nµy kh¸c nhau chñ yÕu vÒ kÝch thíc chiÒu réng cña c¸c thanh thµnh phÇn ®Ó
t¹o nªn v¸n lâi.
“Block board” lµ s¶n phÈm thu ®îc b»ng c¸ch phñ mét hoÆc hai líp v¸n máng lªn
hai bÒ mÆt v¸n lâi. V¸n lâi ®îc lµm tõ c¸c thanh gç xÎ cã kÝch thíc nhá, ng¾n, c¸c
c¹nh ®îc gia c«ng nh½n vµ ®îc liªn kÕt víi nhau theo chiÒu réng vµ chiÒu dµi thanh.
C¸c thµnh lâi lµ c¸c thanh gç xÎ cã chiÒu réng tõ 7 – 30 mm, chiÒu dµy phô thuéc
vµo chiÒu dµy s¶n phÈm, th«ng thêng chiÒu dµt s¶n phÈm : 16; 19; 22; 25; 30 mm.
Lo¹i s¶n phÈm cña “Block board” hiÖn ®ang ®îc s¶n xuÊt rÊt nhiÒu nã phï hîp víi
nguyªn liÖu gç rõng trång, tØ lÖ lîi dông gç t¬ng ®èi cao vµ gi¸ thµnh hîp lÝ.
Lo¹i s¶n phÈm cña “Lamin board” lµ s¶n phÈm cã d¹ng t¬ng tù nh “Block board”
nhng kÝch thíc thanh lâi cña “Lamin board” cao h¬n so víi “Block board”. ChÝnh v×
vËy mµ lo¹i h×nh s¶n phÈm nµy s¶n xuÊt rÊt Ýt, nã biÕn ®éng tõ 1.5-1.7mm [4]. Gi¸
thµnh chÕ t¹o “Lamin board” cao h¬n so víi “Block board”. ChÝnh v× vËy mµ lo¹i
h×nh s¶n phÈm nµy s¶n xuÊt rÊt Ýt, nã chØ ®îc s¶n xuÊt cho c¸c c«ng tr×nh sö dông
tÊm ph¼ng, cã kh¶ n¨ng sö dông lín, sù co rót lµ rÊt nhá.
Tõ c¸c ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt nªu trªn cña v¸n ghÐp thanh thÊy r»ng: c«ng nghÖ
s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh kh«ng kÐn chän nguyªn liÖu, c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®¬n gi¶n,
ph¹m vi sö dông réng. Ngoµi ra nã cßn mét sè u ®iÓm sau:
- Nguyªn liÖu ®Ó sÈn xuÊt chñ yÕu tõ gç cã kÝch thíc nhá, ®é bÒn c¬ häc thÊp;
- DÔ n©ng cao tû lÖ lîi dông gç.
- S¶n phÈm ®ång ®Òu vÒ ®é Èm, ®a d¹ng vµ æn ®Þnh vÒ kÝch thíc;
- Linh ®éng liªn kÕt vµ l¾p ghÐp;
- Gi¸ thµnh (tÝnh theo m3 s¶n phÈm) nhá h¬n c¸c lo¹i v¸n nh©n t¹o kh¸c nh: v¸n
d¨m, v¸n d¸n, v¸n sîi;
HiÖn nay, ë c¸c níc B¾c ¢u ngêi ta thêng s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh lâi ®Æc cã phñ
bÒ mÆt tõ c¸c thanh lâi víi chiÒu réng nhá h¬n 25mm. CÊu tróc cña “Block board”
cã thÓ lµm kh¸c nhau nã phô thuéc vµo sè líp v¸n máng d¸n mÆt vµ chiÒu thí cña
c¸c líp v¸n máng so víi líp lâi. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Kotka of Forestry and
wood Technology, Finland hiÖn nay s¶n phÈm d¹ng “Block board” cã 4 lo¹i sau:
- Lo¹i A : 5 líp AA – lâi – AA
- Lo¹i B : 5 líp AB – lâi – BA
- Lo¹i C : 5 líp BA – lâi – AB
- Lo¹i D : 3 líp D – lâi – D
5
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
C¸c lo¹i v¸n máng A vµ B thêng cã chiÒu dµy tõ 1.4 – 1.5 mm, v¸n máng D cã
chiÒu dµy tõ 2.2 - 2.4 mm. V¸n A, D cã chiÒu thí trïng víi chiÒu réng cña gç, v¸n B
cã chiÒu thí trïng víi chiÒu dµi s¶n phÈm.
1.3. Môc tiªu ®Ò tµi
Bíc ®Çu nghiªn cøu c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh d¹ng Finger joint tõ
gç Mì, trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt c¸c th«ng sè c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh
cho phï hîp.
1.4. Ph¹m vi nghiªn cøu
1.4.1. Nguyªn liÖu
Trong ®Ò tµi nµy chóng t«i nghiªn cøu gç Mì (Manglietia glauca anet) ®îc khai
th¸c ë Hoµ B×nh, víi ®é tuæi tõ 8-10 tuæi ®Ó s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh th«ng dông
kh«ng phñ mÆt.
1.4.2. ChÊt kÕt dÝnh
Trong ®Ò tµi nµy chóng t«i sö dông chÊt kÕt dÝnh cña h·ng Dynochem ViÖt Nam
víi chÊt kÕt dÝnh lµ PVAc.
1.4.3. S¶n phÈm
C¸c mÉu s¶n phÈm v¸n ghÐp thanh tõ gç Mì víi kÝch thíc cô thÓ:
L x W x S = 915 x 915 x 19mm, víi sè lîng lµ 3 tÊm.
1.4.4.ThiÕt bÞ
D©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh cña Trung t©m c«ng nghÖ vµ
chuyÓn giao c«ng nghiÖp rõng vµ phßng thö tÝnh chÊt c¬ lÝ - Trêng §¹i
häc L©m NghiÖp.
1.5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
§Ò tµi ®îc nghiªn cøu theo:
+ Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm.
+ Sö dông c¸c tiªu chuÈn hiÖn cã ®Ó kiÓm tra c¸c th«ng
sè cña nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm.
6
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
1.6. Nh÷ng ®iÒu tra ban ®Çu
1.6.1 §iÒu tra vÒ nguyªn liÖu
Gç mµu tr¾ng hoÆc vµng nh¹t, nhÑ (tØ träng gç 0.422g/cm3), mÒm, th¬m, mÞn, Ýt co
rót, nøt nÎ, tØ lÖ cellulo cao, chÞu ®îc ma n¾ng, dÔ gia c«ng, ®îc dïng lµm giÊy, gç
d¸n l¹ng, bót ch×, trô má, ®å mÜ nghÖ, v¸n ghÐp thanh, c¸c ®å gia dông bÒn ®Ñp. Lµ
mét trong nh÷ng loµi c©y trång chñ yÕu trªn ®Êt rõng thø sinh nghÌo kiÖt ë vïng
trung t©m vµ mét sè tØnh ë phÝa B¾c níc ta.
C©y thêng cao 15 - 20m, ®êng kÝnh cã thÓ ®¹t 50-60cm. Ph©n bè tù nhiªn ë Lµo,
Th¸i Lan, miÒn Nam Trung Quèc, ë ViÖt Nam ph©n bè chñ yÕu ë Hµ Giang,Tuyªn
Quang, Yªn B¸i, VÜnh Phó, Thanh Ho¸, Hoµ B×nh, r¶i r¸c gÆp ë Hµ TÜnh, Qu¶ng
B×nh.
Mì lµ c©y sinh trëng nhanh, ®Õn tuæi 9 hÇu hÕt c©y cha cã lâi, rõng Mì trång
thuÇn loµi mËt ®é 2500 - 3300 c©y/ha, sau 4 lÇn tØa tha, mËt ®é cßn gi÷ l¹i 350 - 500
c©y/ha; ë tuæi 15, chiÒu cao b×nh qu©n ®¹t 17.4-20.2m, ®êng kÝnh 19.9-22.6cm, (Vò
§×nh Ph¬ng -1980). Nh×n chung t¨ng trëng chiÒu cao trung b×nh n¨m lµ 0.7-1m, ®êng kÝnh 1cm, [11].
1.6.2. §iÒu tra vÒ chÊt kÕt dÝnh
Trong s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o ngêi ta sö dông rÊt nhiÒu lo¹i chÊt kÕt dÝnh, tïy thuéc
vµo ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i chÊt kÕt dÝnh mµ ngêi ta lùa chän chÊt kÕt dÝnh phï hîp
víi môc ®Ých sö dông s¶n phÈm.
- Theo tr¹ng th¸i vËt lÝ cña chÊt kÕt dÝnh chia thµnh c¸c lo¹i nh sau: chÊt kÕt dÝnh
d¹ng láng, chÊt kÕt dÝnh d¹ng bét, chÊt kÕt dÝnh d¹ng tÊm phiÕn, chÊt kÕt dÝnh d¹ng
h¹t.
- Theo tÝnh chÊt cña chÊt kÕt dÝnh chia ra chÊt kÕt dÝnh nhiÖt r¾n, chÊt kÕt dÝnh
nhiÖt dÎo.
- Theo nguån gèc chia ra chÊt kÕt dÝnh cã nguån gèc tù nhiªn, chÊt kÕt dÝnh tæng
hîp.
Trªn thùc tÕ hiÖn nay chñ yÕu sö dông chÊt kÕt dÝnh tæng hîp vµo s¶n xuÊt nh chÊt
kÕt dÝnh nhiÖt r¾n U-F, P-F vµ c¸c lo¹i chÊt kÕt dÝnh biÕn tÝnh nh: U-M-F, U-P-F.
Ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i chÊt kÕt dÝnh PVAc, EPI cã thÓ ®ãng r¾n nguéi hay ®ãng
r¾n nãng.
§èi víi v¸n ghÐp thanh thêng dïng chÊt kÕt dÝnh PVAc, EPI ®Ó ghÐp däc vµ ghÐp
ngang. §èi víi ghÐp däc thêng dïng ph¬ng ph¸p Ðp nguéi, cßn Ðp ngang thêng
7
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
dïng ph¬ng ph¸p Ðp nhiÖt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt s¶n phÈm. Do ®iÒu kiÖn cha cho phÐp
nªn t¹i Trung t©m c«ng nghÖ vµ chuyÓn giao c«ng nghiÖp rõng thuéc trêng §¹i häc
L©m NghiÖp dïng ph¬ng ph¸p Ðp nguéi c¶ ghÐp däc vµ ghÐp ngang. Lo¹i chÊt kÕt
dÝnh nµy cho chÊt lîng mèi d¸n cao, trong chÊt kÕt dÝnh l¹i kh«ng cã hµm lîng
Formaldehyde tù do, bëi vËy mµ kh«ng g©y ®éc h¹i ®Õn m«i trêng vµ con ngêi. Mµu
s¾c, ®é pH cña chÊt kÕt dÝnh khi ®ãng r¾n kh«ng ¶nh hëng tíi mµu s¾c, tÝnh chÊt cña
vËt d¸n. C¸c th«ng sè kÜ thuËt cña chÊt kÕt dÝnh ph¶i ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Trªn thùc tÕ sö dông chÊt kÕt dÝnh láng víi c¸c
th«ng sè kÜ thuËt sau:
B¶ng 1.1 : yªu cÇu th«ng sè kÜ thuËt cña chÊt kÕt dÝnh
Mµu s¾c
Hµm lîng kh«, (%)
§é nhít theo Bz4,ë 250C, (gi©y)
§é pH b¶o qu¶n
Tr¾ng s÷a hoÆc n©u nh¹t
40 - 60
50 - 90
7.5
1.6.3. §iÒu tra vÒ kh¶ n¨ng sö dông cña s¶n phÈm v¸n ghÐp thanh
Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o lµ s¶n phÈm ph¶i
æn ®Þnh vÒ kÝch thíc theo c¸c ph¬ng. Do vËy v¸n ghÐp thanh ra ®êi nã còng ®¸p øng
®îc c¸c yªu cÇu cña v¸n nh©n t¹o. S¶n phÈm thu ®îc tõ v¸n ghÐp thanh còng ®¸p
øng ®îc c¸c yªu cÇu cña v¸n nh©n t¹o. S¶n phÈm thu ®îc tõ v¸n ghÐp thanh còng
kh¸ ®a d¹ng v× b¶n th©n v¸n ghÐp thanh rÊt phong phó, chóng cã thÓ ë d¹ng tÊm
réng, dÇm, xµ vµ c¸c s¶n phÈm ®Þnh h×nh kh¸c. Trong c¸c lo¹i trªn th× s¶n phÈm tÊm
téng lµ phæ biÕn h¬n, v× nã cã thÓ phñ mÆt hoÆc kh«ng phñ mÆt, Víi lo¹i phñ mÆt
th× lâi còng cã nhiÒu d¹ng: d¹ng lâi ®Æc, lâi rçng. Lo¹i kh«ng phñ mÆt còng cã
nhiÒu kiÓu liªn kÕt nh liªn kÕt méng, ®inh, chèt, chÊt kÕt dÝnh, ngãn.
S¶n phÈm tõ c¸c lo¹i v¸n ghÐp thanh trªn cã thÓ dïng trong s¶n xuÊt ®å méc x©y
dùng, tµu thuyÒn. V¸n ghÐp thanh d¹ng tÊm téng thêng ®îc dïng trong s¶n xuÊt ®å
méc th«ng dông nh: V¸n èp têng, v¸n èp trÇn, c¸c chi tiÕt d¹ng tÊm ph¼ng trong s¶n
xuÊt ®å méc.
1.7.4. §iÒu tra vÒ thiÕt bÞ
§Ò tµi nµy chóng t«i dïng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm ®Ó nghiªn cøu, chóng t«i tiÕn
hµnh s¶n xuÊt thö mét sè s¶n phÈm theo yªu cÇu cña ®Ò tµi. C¸c thiÕt bÞ cÇn sö dông
®¬c ®iÒu tra t¹i Trung t©m c«ng nghÖ vµ chuyÓn giao c«ng nghiÖp rõng-trêng §¹i
häc L©m nghiÖp.
B¶ng 1.2
8
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
Tªn m¸y
Th«ng sè kÜ thuËt
trÞ sè
KÝch thíc bao: LxBxH
295*140*175
cm
§êng kÝnh b¸nh ®µ
84
11
0.85
mm
Kw
1450
v/ph
0.75
Kw
1410
v/ph
KÝch thíc bao: LxBxH
172*100 *100
cm
C«ng suÊt ®éng c¬
Sè vßng quay
§êng kÝnh lìi ca
4.5
1450
34
cm
v/ph
cm
KÝch thíc bao: L*B*H
220*130*80
Sè vßng quay
Cos
§éng c¬ bµo
C«ng suÊt
®éng c¬
C«ng suÊt
®éng c¬
§éng c¬ kÐo rulo
Cos
Sè vßng quay
KÝch thíc bao: L*B*H
§éng c¬ kÐo rulo
C«ng suÊt
Sè vßng quay
trªn
§éng c¬ kÐo b¨ng C«ng suÊt
Sè vßng quay
nh¸m
§éng c¬ kÐo rulo
C«ng suÊt
Sè vßng quay
díi
KÝch thíc bao : L*B*H
C«ng suÊt
§éng c¬ bµo mÆt
Sè vßng quay
trong = mÆt ngoµi:
Cos
2890
0.89
C«ng suÊt
Ca vßng CD3
Cos
§éng c¬ chÝnh:
§éng c¬ phô:
Ca ®Üa xÎ l¹i
Bµo hai mÆt
M¸y ®¸nh
nh½n
Bµo bèn mÆt
§¬n vÞ
Sè vßng
quay
C«ng suÊt
Sè vßng
quay
cm
v/ph
4*2
Kw
1.1
Kw
0.81
1135
240*210*190
2.2
1460
1.5
1430
2.2
1460
217*210*190
3.0
2870
0.88
v/ph
cm
Kw
v/ph
Kw
v/ph
Kw
Kw
cm
Kw
v/ph
http://tailieutonghop.com
9
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
Lß sÊy
M¸y Ðp däc
suÊt
§éng c¬ bµo mÆt C«ng
Sè vßng quay
trªn = mÆt díi
Cos
C«ng suÊt
Sè vßng quay
§éng c¬ kÐo rulo
Cos
KÝch thíc bao: L*B*H
C«ng suÊt ®éng c¬
Sè vßng quay
ThÓ tÝch gç sÊy cho mét lß
4.0
2890
0.89
1.1
940
0.76
720 *195 *195
1.1*4
1410
36
Kw
v/ph
Kw
v/ph
cm
Kw
v/ph
m3
KÝch thíc bao: L*B*H
C«ng suÊt ®éng c¬ b¬m dÇu
Sè vßng quay
C«ng suÊt ®éng c¬ c¾t ®Çu
Sè vßng quay
§êng kÝnh lìi ca c¾t ®Çu
¸p suÊt Ðp
356 *170 *122
5.5
1450
1.5
2870
31
250
KÝch thíc bao: L*B*H
232 *165 *130 cm
C«ng suÊt ®éng
c¬
§éng c¬ phay
Sè vßng quay
M¸y phay
Cos
§êng kÝnh lìi cngãn
a
§éng c¬ c¾t C«ng suÊt ®éng
c¬
®Çu
Sè vßng quay
Cos
KÝch thíc bao: L * B * H
C«ng suÊt
®éng c¬
§éng c¬ thuû lùc Sè vßng quay
M¸y Ðp ngang
¸p suÊt Ðp
max
C«ng suÊt
§éng c¬ kÐo gç ®éng c¬
Sè vßng quay
cm
Kw
v/ph
Kw
v/ph
cm
kgf/cm2
5.5
Kw
2890
0.91
v/ph
30.5
cm
3.0
Kw
2870
0.88
270*235*140
v/ph
3.7
Kw
1420
v/ph
350
kgf/cm2
0.75
Kw
1380
v/ph
cm
Ch¬ng 2
10
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
C¬ së lÝ thuyÕt
2.1. Nguyªn lÝ h×nh thµnh v¸n ghÐp thanh
V¸n ghÐp thanh lµ lo¹i v¸n ®îc h×nh thµnh tõ viÖc d¸n ghÐp c¸c thanh (tre, gç) cã
kÝch thíc nhá l¹i víi nhau nhê chÊt kÕt dÝnh trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, t¹o thµnh
nh÷ng tÊm v¸n cã kÝch thíc lín h¬n, kh¶ n¨ng sö dông cao h¬n.
V¸n ghÐp thanh ®îc s¶n xuÊt theo nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau dÉn ®Õn ¶nh hëng
®Õn chÊt lîng s¶n phÈm còng kh¸c nhau, ¶nh hëng ®Õn sù co rót gi÷a c¸c thanh
ghÐp, sù liªn kÕt cña c¸c thanh ghÐp, ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng æn ®Þnh cña v¸n dÉn
®Õn hiÖn tîng cong vªnh cña v¸n ghÐp hay hiÖn tîng bong mèi ghÐp do néi lùc co
rót cña thanh ghÐp sinh ra, ®Ó v¸n ®îc æn ®Þnh th× vÊn ®Ò triÖt tiªu néi lùc lµ cÇn
thiÕt. Ph¬ng ph¸p ghÐp vµ viÖc quan t©m ®Õn vÞ trÝ cña thanh ghÐp trong th©n c©y gç
lµ mét trong c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm trªn.
Thêng cã ba ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó t¹o v¸n lâi ®Æc :
- Ph¬ng ph¸p ghÐp khèi.
- Ph¬ng ph¸p ghÐp thanh cã keo.
- Ph¬ng ph¸p ghÐp thanh kh«ng keo.
V¸n ghÐp thanh
ghÐp dµi
Mét líp
NÒn ®Æc
ghÐp réng
TaNhiÒu
cã s¬líp®å ph©n lo¹i
v¸nmÆt
sau :
Cã phñ
Kh«ng phñ mÆt
NÒn rçng
11
Mét líp
NhiÒu líp
Mét líp
NhiÒu líp
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
§Ó ghÐp c¸c thanh thµnh phÇn ngêi ta cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau. Theo
A.H.kИpΛΛOB cã mét sè d¹ng ghÐp sau :
GhÐp ®èi xøng vßng n¨m theo ph¬ng tiÕp tuyÕn
GhÐp ®èi xøng vßng n¨m theo ph¬ng xuyªn t©m
GhÐp c¸c thanh thµnh phÇn theo liªn kÕt ngãn
ghÐp ®èi xøng vßng n¨m theo ph¬ng xuyªn t©m
Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh lâi ®Æc kh«ng phñ mÆt
Gç trßn
C¾t khóc
XÎ v¸n
XÎ thanh
SÊy thanh
Tr¸ng keo
Ðp däc
Phay ngãn
C¾t ng¾n
Bµo bèn mÆt
Tr¸ng keo
Gia c«ng thanh
XÕp thanh
12
Xö lÝ s¶n phÈm
Ðp ngang
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
§Ó ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm, trong quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cã mét sè
yªu cÇu b¾t buéc sau:
- C¸c thanh thµnh phÇn ph¶i gia c«ng ®óng quy c¸ch.
- §¶m b¶o ®é kÝn khÝt khi xÕp c¸c thanh ghÐp.
- XÕp c¸c thanh ghÐp liÒn nhau theo ph¬ng ph¸p ®èi xøng vßng n¨m.
- Hai thanh ghÐp liÒn kÒ nhau kh«ng ®îc trïng m¹ch ghÐp.
- ChiÒu dµi thanh ghÐp kh«ng h¹n chÕ tuú thuécvµo kh¶ n¨ng tËn dông cña gç,
th«ng thêng chiÒu dµi tõ 170-1200mm.
- Lîng chÊt kÕt dÝnh tr¸ng tõ 150-250g/m2.
- Lùc Ðp phô thuéc vµo lo¹i gç, chÊt lîng gia c«ng bÒ mÆt thanh. Theo tµi liÖu
c«ng bè cña h·ng DYNEA th×:
+ §èi víi gç mÒm cã γ < 0.5g/cm3
P = 3 - 10 kgf/cm2.
+ §èi víi gç cøng cã γ > 0.5 g/cm3
P = 10 - 15 kgf/cm2.
2.2. C¬ së ®Ó chän th«ng sè c«ng nghÖ
2.2.1. §Æc ®iÓm vµ cÊu t¹o cña gç Mì
§Æc ®iÓm vµ cÊu t¹o gç lµ nh©n tè chñ yÕu nhÊt quyÕt ®Þnh ®Õn mäi tÝnh chÊt cña
gâ. CÊu t¹o ®îc xem nh biÓu hiÖn bªn ngoµi cña tÝnh chÊt, nh÷ng biÓu hiÖn vÒ cÊu
t¹o lµ c¬ së khoa häc ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng s¶n sinh trong qu¸ tr×nh gia c«ng
chÕ biÕn, lùa chän c¸c th«ng sè c«ng nghÖ phï hîp.
Mì cã thí gç h¬i nghiªng vµ t¬ng ®èi mÞn.
C¨n cø vµo mét sè tÝnh chÊt c¬ häc vµ vËt lÝ cña gç Mì thÊy r»ng ®©y lµ mét lo¹i
gç cã ®é cøng trung b×nh vµ nhÑ phï hîp nhiÒu lo¹i s¶n phÈm.
2.2.2. ChÊt lîng gia c«ng thanh cña m¸y mãc thiÕt bÞ
Tr×nh ®é cña m¸y mãc thiÕt bÞ cã ¶nh hëng lín ®Õn chÊt lîng gia c«ng bÒ mÆt cña
c¸c thanh thµnh phÇn, nã cã quan hÖ víi lîng chÊt kÕt dÝnh cÇn tr¸ng vµ ¸p suÊt Ðp
v¸n.
13
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
C¨n cø vµo thùc tÕ m¸y mãc t¹i Trung t©m c«ng nghÖ vµ chuyÓn giao c«ng
nghiÖp rõng, ®©y lµ d©y chuyÒn v¸n ghÐp thanh cña c«ng ty SAFOMEC (ViÖt
Nam). Qua kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ cña Trung t©m th× chÊt lîng m¸y ë ®©y cßn míi 100%.
C¨n cø vµo lo¹i gç Mì cã ®Æc ®iÓm vµ cÊu t¹o nªu trªn, ta thÊy ®©y lµ lo¹i gç tîng
®èi mÞn, tõ ®ã chóng t«i chän chÊt lîng gia c«ng thanh thµnh phµn cña thiÕt bÞ cã ®é
nh½n tõ ∇5 - ∇7.
2.3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng v¸n ghÐp thanh
Trong s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh, chÊt lîng v¸n phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè,
chóng ta cã thÓ biÓu diÔn quan hÖ nµy theo mét hµm phô thuéc
δ = f(x,y,z)
Trong ®ã: δ - Hµm môc tiªu chÊt lîng s¶n phÈm
x -Tham sè thuéc vÒ vËt d¸n
y- Tham sè thuéc vÒ chÊt kÕt dÝnh
z - Tham sè thuéc vÒ chÕ ®é d¸n Ðp
2.3.1. ¶nh hëng cña vËt d¸n
a. ¶nh hëng cña lo¹i gç
øng víi mçi lo¹i gç sÏ cã mét khèi lîng thÓ tÝch vµ thµnh phÇn c¸c chÊt trong gç
kh¸c nhau. Gç cã khèi lîng thÓ tÝch lín, cã kÕt cÊu c¸c tÓ bµo m¹ch gç chÆt chÏ, khi
gia c«ng cho chÊt lîng bÒ mÆt thanh tèt, do ®ã lîng chÊt kÕt dÝnh tr¸ng cÇn Ýt nhng
vÉn ®¶m b¶o mèi d¸n. Ngîc l¹i gç cã khèi lîng thÓ tÝch nhá dÉn ®Õn kÕt cÊu trong
gç láng lÎo do c¸c tÕ bµo m¹ch gç xÕp kh«ng chÆt chÏ, khi gia c«ng cho bÒ mÆt
thanh kÐm dÉn ®Õn lîng chÊt kÕt dÝnh tr¸ng lín.
b. ¶nh hëng cña ®é Èm thanh
NÕu ®é Èm thanh khi d¸n Ðp qu¸ lín (lín h¬n møc quy ®Þnh) sÏ lµm gi¶m ®é nhít
cña chÊt kÕt dÝnh, lµm cho chÊt kÕt dÝnh dÔ bÞ trµn ra ngoµi vµ thÈm thÊu vµo gç khi
Ðp, v× vËy lîng chÊt kÕt dÝnh trªn bÒ mÆt thanh bÞ nghÌo lµm chÊt lîng mèi d¸n
gi¶m. Ngîc l¹i nÕu ®é Èm cña thanh thÊp kh¶ n¨ng hót dung m«i cña chÊt kÕt dÝnh
vµo trong gâ lµ rÊt lín, lµm cho ®é nhít cña chÊt kÕt dÝnh t¨ng lªn, kh¶ n¨ng dµn tr¶i
cña mµng chÊt kÕt dÝnh kh«ng ®Òu, liªn tôc, lµm gi¶m chÊt lîng mèi d¸n.
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña Mì.
- C¨n cø vµo chØ tiªu kÜ thuËt cña v¸n nh©n t¹o.
- C¨n cø vµo c¬ së lÝ thuyÕt, chóng t«i chän ®é Èm thanh sau khi sÊy 8-10%.
14
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
c. ¶nh hëng cña bÒ mÆt thanh lâi
Theo thuyÕt d¸n dÝnh, bÒ mÆt vËt d¸n cµng ph¼ng vµ ®é nh½n bÒ mÆt cµng cao th×
kh¶ n¨ng b«i tr¸ng chÊt kÕt dÝnh cµng dÔ dµng, lîng chÊt kÕt dÝnh tr¸ng tiªu tèn Ýt,
mµng chÊt kÕt dÝnh sÏ máng, ®Òu, liªn tôc chÊt lîng mèi d¸n tèt kh¶ n¨ng chÞu lùc
t¨ng lªn; ngîc l¹i, nÕu chÊt lîng bÒ mÆt c¸c thanh thÊp, ®é mÊp m« lín, viÖc b«i
tr¸ng khã, mµng chÊt kÕt dÝnh sÏ kh«ng máng, ®Òu, liªn tôc, lµm gi¶m sù tiÕp xóc
gi÷a c¸c thanh, do ®ã chÊt lîng mèi d¸n gi¶m.
C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña m¸y mãc thiÕt bÞ, chóng t«i chän chÊt lîng bÒ
mÆt thanh ghÐp ë ∇6.
d. ¶nh hëng cña quan hÖ kÝch thíc thanh gi÷a chiÒu dµy vµ chiÒu réng
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh quan hÖ gi÷a chiÒu dµy vµ chiÒu réng
thanh ghÐp lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m nghiªn cøu. Sù thay ®æi quan hÖ kÝch thíc nµy sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Së dÜ
khi thay ®æi kÝch thíc thanh lµm cho c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ, c¬ häc cña v¸n thay ®æi bëi
gç lµ vËt liÖu dÞ híng cã c¸c tÝnh chÊt kh¸c nhau theo ba ph¬ng däc thí, xuyªn t©m,
tiÕp tuyÕn. ChÝnh v× sù kh¸c nhau nµy ®· lµm cho gç dÔ bÞ cong vªnh, dÉn tíi c¸c
khuyÕt tËt cña s¶n phÈm, do vËy ®· cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ v¸n ghÐp
thanh, song viÖc x©y dùng mèi quan hÖ kÝch thíc gi÷a chiÒu dµy vµ chiÒu réng
thanh cßn cha dîc nghiªn cøu ®Çy ®ñ cho tõng lo¹i nguyªn liÖu cô thÓ (mÆc dï ®·
cã tµi liÖu tham kh¶o sè [6]) tµi liÖu nµy chØ míi nghiªn cøu ®èi víi keo tai tîng.
KÝch thíc chiÒu dµy thanh thêng ®îc quyÕt ®Þnh bëi chiÒu dµy s¶n phÈm, cßn chiÒu
réng thanh phô thuéc rÊt nhiÒu vµo cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt cña gç.
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm nguyªn liÖu.
- C¨n cø vµo c¬ së lÝ thuyÕt.
- C¨n cø vµo chØ tiªu kÜ thuËt cña v¸n nh©n t¹o.
- C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ;.
- C¨n cø vµo tµi liÖu tham kh¶o [6]. Chóng t«i chän chiÒu réng thanh b»ng hai lÇn
chiÒu dµy (W = 2*t).
e. ¶nh hëng cña ph¬ng ph¸p ghÐp
- ¶nh hëng cña ph¬ng ph¸p ghÐp thanh theo chiÒu réng
Ph¬ng ph¸p s¾p xÕp c¸c thanh thµnh phµn cã ¶nh hëng lín ®Õn sù cong vªnh cña
v¸n. Khi t¹o v¸n ghÐp thanh tõ nh÷ng thanh gç xÎ tiÕp tuyÕn mµ c¸c vßng n¨m cña
chóng l¹i s¾p xÕp cïng mét híng sÏ t¹o ra v¸n cã bÒ mÆt nh½n, nhng rÊt dÔ bÞ cong
vªnh (theo mét chÒu). NÕu mÆt tiÕp tuyÕn víi ®êng vßng n¨m cña c¸c thanh ghÐp ®îc xÕp ®èi xøng víi nhau theo ph¬ng chiÒu réng v¸n th× v¸n t¹o ra Ýt cong vªnh h¬n,
15
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
nhng cã nhîc ®iÓm lµ bÒ mÆt v¸n cã d¹ng sãng do sù co rót cña gç theo ph¬ng tiÕp
tuyÕn vµ ph¬ng xuyªn t©m lµ kh¸c nhau. NÕu mÆt tiÕp tuyÕn víi ®êng vßng n¨m cña
c¸c thanh ghÐp vu«ng gãc víi bÒ mÆt v¸n ghÐp th× v¸n t¹o thµnh sÏ cã bÒ mÆt nh½n
vµ ph¼ng h¬n. Lo¹i v¸n nh vËy chØ cã thÓ t¹o ra tõ c¸c thanh ghÐp xÎ xuyªn t©m.
Tuy nhiªn khi xÎ c¸c thanh d¹ng xuyªn t©m tØ lÖ lîi dông gç nhá h¬n rÊt nhiÒu so
víi ph¬ng ph¸p xÎ tiÕp tuyÕn.
- C¨n cø vµo c¬ së lÝ thuyÕt.
- C¨n cø vµo môc tiªu sö dông cho s¶n phÈm lµ ®å méc th«ng dông vµ hiÖu qu¶
kinh tÕ.
- C¨n cø vµo chØ tiªu kÜ thuËt cña v¸n ghÐp thanh chóng t«i chän ph¬ng ph¸p c¸c
thanh ghÐp cã mÆt tiÕp tuyÕn víi ®êng vßng n¨m xÕp ®èi xøng theo ph¬ng chiÒu
réng v¸n.
- ¶nh hëng cña ph¬ng ph¸p ghÐp theo chiÒu dµi thanh thµnh phÇn
§Ó n©ng cao tØ lÖ lîi dông gç, trong ®Ò tµi nµy chóng t«i tiÕn hµnh lo¹i bá khuyÕt
tËt thanh ghÐp b»ng c¸ch c¾t ng¾n. ViÖc nèi ghÐp c¸c thanh ng¾n nµy cã thÓ thùc
hiÖn theo ph¬ng ph¸p tiÕp xóc hoÆc ph¬ng ph¸p ghÐp ngãn, c¨n cø vµo môc tiªu cña
®Ò tµi, chóng t«i chän ph¬ng ph¸p nèi ngãn (Finger-joint).
f. ¶nh hëng cña bÒ mÆt t¹o ngãn ghÐp
Tuú theo môc ®Ých sö dông vµ yªu cÇu cña chÊt lîng s¶n phÈm mµ ngãn ghÐp cã
thÓ t¹o theo ph¬ng chiÒu dµy hoÆc ph¬ng chiÒu réng.
NÕu xÐt vÒ kh¶ n¨ng chÞu lùc th× hai ph¬ng ph¸p nµy rÊt kh¸c nhau, vÒ ®é bÒn
uèn tÜnh th× t¹o ngãn ghÐp theo ph¬ng chiÒu dµy lín h¬n so víi ph¬ng chiÒu réng.
Së dÜ t¹o ngãn ghÐp theo ph¬ng chiÒu réng cã ®é bÒn uèn tÜnh nhá h¬n lµ do kh¶
n¨ng chÞu uèn theo ph¬ng tiÕp tuyÕn nhá h¬n ph¬ng xuyªn t©m (do cÊu t¹o gç). MÆt
kh¸c kh¶ n¨ng kÐo ®øt mèi ghÐp theo ph¬ng chiÒu dµy khã h¬n theo ph¬ng chiÒu
réng, v× khi t¹o ngãn theo ph¬ng chiÒu dµy lµ phay theo chiÒu tiÕp tuyÕn cña gç, nã
cho ®é nh½n bÒ mÆt, kh¶ n¨ng liªn kÕt b»ng chÊt kÕt dÝnh lµ tèt h¬n khi t¹o ngãn
theo chiÒu réng thanh. Ngoµi ra khi phay ngãn theo chiÒu dµy thanh cßn cã mét sè u
®iÓm sau:
- BÒ mÆt ngãn ph¼ng, nh½n nªn t¹o ®îc mµng chÊt kÕt dÝnh ®Òu, liªn tôc, do ®ã lîng chÊt kÕt dÝnh tr¸ng gi¶m, ¸p suÊt Ðp nhá v× lîng ma s¸t trªn c¸c ngãn Ýt. Nhng
khi phay ngãn theo chiÒu dµy thanh cßn cã mét sè nhîc ®iÓm nh: NÕu cïng mét
khèi lîng s¶n phÈm th× khi phay ngãn theo chiÒu dµy sÏ mÊt nhiÒu nguyªn liÖu h¬n.
V× khi ®ã bÒ mÆt v¸n ph¶i gia c«ng ®i mét lîng lín h¬n so víi v¸n cã thanh ghÐp
theo chiÒu räng khi cïng mét kÝch thíc s¶n phÈm. Phay ngãn theo chiÒu dµy khi gia
16
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
c«ng s¶n ph¶m dÔ bÞ bãc mÆt t¹i vÞ trÝ ngãn. Tuy nhiªn, khi phay ngãn theo chiÒu
dµy nã cho mét s¶n phÈm ®Ñp vµ cã chÊt lîng cao.
C¨n cø vµo môc tiªu ®Ò tµi chóng t«i chän ph¬ng ph¸p phay ngãn theo chiÒu dµy
thanh.
k. ¶nh hëng cña c¸c th«ng sè kÝch thíc ngãn ghÐp
Th«ng sè h×nh häc cña ngãn ghÐp
Trong ®ã:
l – ChiÒu dµi ngãn, mm;
l = 13 mm;
p – Bíc ngãn, mm;
p = 4.3 mm;
t – BÒ réng ®Ønh ngãn, mm;
t = 0.9 mm;
α
p
t
α – Gãc nghiªng cña ngãn.
l
α = 7o.
- ¶nh hëng cña chiÒu dµi ngãn (l)
Dùa vµo kÝch thíc dao phay ®Þnh h×nh ta cã thÓ t¹o ®îc nhiÒu cÊp chiÒu dµi ngãn.
ChiÒu dµi ngãn ¶nh hëng rÊt lín ®Õn chÊt lîng mèi ghÐp vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
NÕu ngãn ng¾n l = 7.5-10 mm khi gia c«ng xÎ tËn dông ®îc gç, phÕ liÖu Ýt, c«ng
c¾t gät thÊp
NÕu ngãn cã ®é dµi l = 50-60 mm, th× c«ng c¾t gät lín, phÕ liÖu nhiÒu. Lo¹i ngãn
nµy chØ phï hîp víi lo¹i gç cã khèi lîng thÓ tÝch lín vµ ®é bÒn c¬ häc cao. Cßn lo¹i
gç cã ®é bÒn c¬ häc thÊp, nhÑ, xèp, chÞu lùc kÐm khi phay cã hiÖn tîng vì ®Çu. V×
vËy chän chiÒu d¹i ngãn hîp lÝ lµ rÊt quan träng. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm nguyªn liÖu,
trong ®Ò tµi nµy chóng t«i chän chiÒu dµi ngãn l = 13 mm.
- ¶nh hëng cña bíc ngãn (p)
Víi cïng chiÒu dµi ngãn nÕu ngãn lín (ngãn th«) tæng diÖn tÝch tiÕp xóc thanhthanh sÏ gi¶m dÉn ®Õn cêng ®é d¸n dÝnh cña mèi d¸n gi¶m. NÕu bíc ngãn nhá sè lîng ngãn trªn mét ®¬n vÞ chiÒu réng thanh lín, lµm cho tæng diÖn tÝch tiÕp xóc t¨ng
lªn. §é lín cña bíc r¨ng phô thuéc vµo lo¹i gç vµ chiÒu dµi ngãn. C¸c gç cã khèi lîng thÓ tÝch 0.3- 0.7g/cm3 th× sù phô thuéc bíc ngãn vµo chiÒu dµi ngãn tu©n theo
b¶ng sau:
B¶ng 2.1. quan hÖ chiÒu dµi ngãn vµ bíc ngãn
17
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
l (mm) - Kho tài liệu
p (mm)
TaiLieuTongHop.Com
trực tuyến miễn phí
p = l/2.5
7.5 < l ≤ 10
p = l/3
10 < l ≤ 24
p = l/3.5
24 < l ≤ 35
p = l/4
l > 35
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm nguyªn liÖu, c¨n cø vµo chiÒu dµi ngãn chóng t«i chän ®é lín
bíc ngãn p = 4.3 mm
- ¶nh hëng cña ®é lín ®Ønh ngãn (t)
Nh ta ®· biÕt d¹ng ngãn trong mèi ghÐp ®Çu d¹ng ngãn thêng rÊt m¶nh, v× vËy
khi phay hoÆc vËn chuyÓn rÊt dÔ rì ®Çu ngãn. §Ó kh¾c phôc hiÖn tîng nµy ngãn ®îc
phay bao giê còng tån t¹i ®é réng ®Ønh ngãn (t). §é réng ®Ønh ngãn chñ yÕu phô
thuéc vµo lo¹i gç. Gç cµng nhÑ, xèp, ®é bÒn c¬ häc thÊp th× ®é réng ®Ønh ngãn cµng
lín vµ ngîc l¹i.
C¨n cø vµo lo¹i gç chóng t«i chän ®é réng ®Ønh ngãn cho thùc nghiÖm lµ: t =
0.9mm.
- ¶nh hëng cña gãc ®Ønh ngãn
Gãc ®Ønh ngãn lµ gãc nhän t¹o bëi mÆt ph¼ng c¹nh ngãn vµ mÆt ph¼ng song song
víi chiÒu däc thanh. Khi cè ®Þnh d¹ng ngãn th× gãc ë ®Ønh phô thuéc vµo chiÒu dµi
ngãn vµ bíc ngãn = 5 - 100. Trong ®Ò tµi nµy chóng t«i chän gãc ë ®Ønh ngãn
= 70 .
2.3.2. ¶nh hëng cña chÊt kÕt dÝnh
Qu¸ tr×nh d¸n dÝnh lµ sù g¾n kÕt gi÷a hai vËt thÓ díi t¸c dông cña mét vËt thø ba
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, vËt thø ba ®îc gäi lµ chÊt kÕt dÝnh, v× vËy chÊt kÕt
dÝnh sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng mèi d¸n. Sù ¶nh hëng cña chÊt kÕt dÝnh tíi
chÊt lîng s¶n phÈm cã thÓ ®îc m« t¶ b»ng hµm sau:
y = f(x1,x2,x3,x4,x5)
Trong ®ã:
y - Lµ hµm môc tiªu chÊt lîng mèi d¸n
x1- ¶nh hëng cña lo¹i chÊt kÕt dÝnh
x2- ¶nh hëng cña ®é nhít
x3- ¶nh hëng cña hµm lîng kh«
x4- ¶nh hëng cña ®é pH cña chÊt kÕt dÝnh
x5- ¶nh hëng cña lîng chÊt kÕt dÝnh tr¸ng
a. ¶nh hëng cña lo¹i chÊt kÕt dÝnh
18
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
Mçi lo¹i chÊt kÕt dÝnh cã nh÷ng th«ng sè vµ ®Æc tÝnh riªng cña nã, tõ ®ã kÐo theo
c¸c yÕu tè c«ng nghÖ kh¸c còng ph¶i phï hîp. V× vËy lùa chän chÊt kÕt dÝnh phï
hîp víi c«ng nghÖ, víi môc ®Ých sö dông, ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm. Trong ®Ò tµi
nµy chóng t«i sö dông chÊt kÕt dÝnh lµ DYNOCOLL 1186 LV do h·ng DYNEA s¶n
xuÊt.
b. ¶nh hëng cña hµm lîng kh« cña chÊt kÕt dÝnh
Hµm lîng kh« cña chÊt kÕt dÝnh cã ¶nh hëng lín ®Õn chÊt lîng mèi d¸n v× trong
qu¸ tr×nh d¸n Ðp dung m«i cña chÊt kÕt dÝnh chñ yÕu ®îc gç hót thÊm (trong ®iÒu
kiÖn Ðp nguéi) do ®ã lµm cho ®é Èm t¨ng ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng mèi d¸n, dÉn tíi
¶nh hëng ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm, ®Æc biÖt lµ ®èi víi v¸n ghÐp thanh t¹o v¸n lâi ®Ó
phñ mÆt, sÏ g©y ra næ v¸n hoÆc cã cêng ®é d¸n thÊp v× ®é Èm qu¸ cao.
Ngîc l¹i nÕu hµm lîng kh« cña chÊt kÕt dÝnh qu¸ cao th× kh¶ n¨ng dµn tr¶i ®Òu
gi÷a chÊt kÕt dÝnh vµ gç lµ khã do vËy t¹o chÊt kÕt dÝnh kh«ng ®Òu, liªn tôc dÉn ®Õn
chÊt lîng mèi d¸n gi¶m. Theo tµi liÖu sè [12], trÞ sè hµm lîng kh« thÝch hîp nhÊt tõ
40 – 60%. Trong ®Ò tµi nµy chóng t«i sö dông chÊt kÕt dÝnh lµ PVAc víi hµm lîng
kh« 40%.
c. ¶nh hëng cña ®é nhít cña chÊt kÕt dÝnh
§é nhít cña chÊt kÕt dÝnh lµ néi lùc cña dung dÞch h×nh thµnh do tæng hîp c¸c lùc
sinh ra trong lßng dung dÞch. Nã biÓu hiÖn qua kh¶ n¨ng thÊm ít cña dung dÞch chÊt
kÕt dÝnh lªn bÒ mÆt vËt d¸n. V× vËy ®é nhít cña chÊt kÕt dÝnh ¶nh hëng rÊt lín ®Õn
c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¸ng chÊt kÕt dÝnh, chiÒu dµy mµng
chÊt kÕt dÝnh.
NÕu ®é nhít cña chÊt kÕt dÝnh qu¸ lín qu¸ tr×nh b«i tr¸ng lªn bÒ mÆt rÊt khã,
mµng chÊt kÕt dÝnh khã dµn tr¶i ®Òu, liªn tôc do ®ã, chÊt lîng mèi d¸n gi¶m, ®é bÒn
kÐo trît mµng chÊt kÕt dÝnh thÊp. NÕu ®é nhít chÊt kÕt dÝnh qu¸ thÊp tuy kh¶ n¨ng
b«i tr¸ng chÊt kÕt dÝnh lªn bÒ mÆt vËt d¸n dÔ dµng, nhng lîng chÊt kÕt dÝnh tr¸ng
thÊm vµo vËt d¸n t¨ng lªn lµm nghÌo lîng chÊt kÕt dÝnh trªn bÒ mÆt vËt d¸n, lµm cho
chÊt lîng mèi d¸n gi¶m. Qua c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu tríc ®©y vµ tµi liÖu tham
kh¶o sè [12] cho thÊy ®é nhít cña chÊt kÕt dÝnh trong s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o thÝch
hîp nhÊt trong kho¶ng 50 – 90 gi©y (theo Bz 4) ë 250C. Trong ®Ò tµi nµy chóng t«i
sö dông chÊt kÕt dÝnh cã ®é nhít 8 Pa.s ë 340C.
d. §é acid-baz¬ cña chÊt kÕt dÝnh
19
http://tailieutonghop.com
Tài liệu được sưu tầm từ nguồn internet và chính tác giả chia sẻ
TaiLieuTongHop.Com - Kho tài liệu trực tuyến miễn phí
§é acid-baz¬ cña chÊt kÕt dÝnh lµ mét trong nh÷ng ®¹i lîng ®Æc trng cho tÝnh chÊt
ho¸ häc, nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ®é bÒn mèi d¸n. TÝnh acid m¹nh hay baz¬ m¹nh
®Òu ph¸ ho¹i c¸c tæ chøc tÕ bµo cña gç, v× vËy ®é pH cña chÊt kÕt dÝnh khi sö dông
ph¶i ®¶m b¶o kh«ng ph¸ huû vËt d¸n. §é pH cña chÊt kÕt dÝnh ®ãng r¾n ë m«i trêng
acid kho¶ng 6 – 6.5. §Ò tµi chóng t«i sö dông lo¹i chÊt kÕt dÝnh cã pH = 6.5.
e. ¶nh hëng cña lîng chÊt kÕt dÝnh
§é bÒn mèi d¸n phô thuéc rÊt nhiÒu vµo lîng chÊt kÕt dÝnh khi thùc hiÖn qu¸ tr×nh
d¸n Ðp. NÕu lîng chÊt kÕt dÝnh tr¸ng trªn mét diÖn tÝch bÒ mÆt qu¸ Ýt th× kh¶ n¨ng
dµn tr¶i mµng chÊt kÕt dÝnh kh«ng ®Òu, kh«ng liªn tôc lµm cho chÊt lîng mèi d¸n
kÐm. NÕu lîng chÊt kÕt dÝnh qu¸ nhiÒu sÏ lµm cho mµng chÊt kÕt dÝnh dµy, sinh ra
néi øng suÊt rrong mµng chÊt kÕt dÝnh khi ®ãng r¾n. Khi d¸n Ðp chÊt kÕt dÝnh sÏ bÞ
trµn ra ngoµi, g©y l·ng phÝ chÊt kÕt dÝnh lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch ®¸ng
kÓ. Theo mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu tríc ®©y vµ tµi liªu tham kh¶o sè [2] th× lîng
chÊt kÕt dÝnh tr¸ng thÝch kîp cho v¸n ghÐp thanh tõ 150-250g/m2.
C¨n cø vµo c¬ së lÝ thuyÕt, chÊt lîng bÒ mÆt cña thanh ghÐp chóng t«i chän lîng
chÊt kÕt dÝnh lµ 190g/m2. C¸c th«ng sè kÜ thuËt cña chÊt kÕt dÝnh PVAc.
Giíi thiÖu s¶n phÈm cña c«ng ty DYNEA :
Dynocoll 1186 LV lµ mét lo¹i chÊt kÕt dÝnh thÝch hîp cho viÖc liªn kÕt c¸c lo¹i gç
cøng nh ash, elm,… hay gç mÒm nh gç Cao Su, …
Dynocoll 1186 LV cã thÓ ®ãng r¾n ë nhiÖt ®é b×nh thêng hay ®ãng r¾n nhê nhiÖt.
Dynocoll 1186 LV cã ®é pH trung tÝnh, nªn kh«ng ¶nh hëng lªn chÊt lîng, tÝnh
chÊt cña gç.
Dynocoll 1186 LV kh«ng chøa c¸c ®éc tè nh Formaldehyde, Phenol, kim lo¹i
nÆng…
Dynocoll 1186 LV cã kh¶ n¨ng kh¸ng Èm, nhiÖt, dung m«i.
Th«ng sè kÜ thuËt
D¹ng tån t¹i
§é nhít (270C)
§é pH
Hµm lîng r¾n
ChÊt láng mµu tr¾ng s÷a
17000 – 22500
3.5 – 5.5
48 ± 1
§¬n vÞ
cps
%
§iÒu kiÖn b¶o qu¶n – thêi gian sö dông :
ë nhiÖt ®é b×nh thêng, Dynocoll 1186 LV cã thÓ sö dông ®îc trong kho¶ng thêi
gian 6 th¸ng.
ë nhiÖt ®é cao h¬n, thêi gian sö dông sÏ gi¶m ®i.
20
http://tailieutonghop.com
- Xem thêm -
.DOC 
44 
117 
62 
