Tài liệu Ngành giấy việt nam trước những thách thức hội nhập kinh tế khu vực

____________________________________________________________________ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC ..... KHOA .... CHUYÊN NGÀNH : KINH TẾ THƯƠNG MẠI ĐỀ TÀI: NGÀNH GIẤY VIỆT NAM TRƯỚC NHỮNG THÁCH THỨC HỘI NHẬP KINH TẾ KHU VỰC Giảng viên hướng dẫn : .................................... Sinh viên thực hiện : .................................... Lớp : .................................... MSSV : .................................... Tháng 12- năm 2014 ____________________________________________________________________ 1 ____________________________________________________________________ Môc lôc Lêi nãi ®Çu..........................................................................................................4 Ch−¬ng I: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy khu vùc ch©u ¸..................................................................................................................... 6 I. Vai trß cña ngµnh giÊy trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ....................................................... 6 II. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy c¸c n−íc trong khu vùc ch©u ¸............................................................................................................................. 10 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô mÆt hµng giÊy ................................................. 10 2. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu mÆt hµng giÊy ....................................................... 17 2.1. ThÞ tr−êng bét giÊy................................................................................. 17 2.2. ThÞ tr−êng giÊy lo¹i.............................................................................. 19 2.3. ThÞ tr−êng giÊy thµnh phÈm ................................................................... 20 III. Dù b¸o nhu cÇu cña thÕ giíi vµ khu vùc ®èi víi mÆt hµng giÊy trong thêi gian tíi ...................................................................................................................... 21 1. ThÞ tr−êng giÊy ................................................................................................ 21 2. ThÞ tr−êng bét giÊy ......................................................................................... 24 Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ khu vùc............................ 26 I. Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ lÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh giÊy ViÖt Nam ............................... 26 1. NghÒ lµm giÊy cæ truyÒn vµ nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó ph¸t triÓn ngµnh giÊy ë ViÖt Nam .......................................................................................................... 26 2. Vµi nÐt vÒ c«ng nghiÖp giÊy n−íc ta ............................................................... 30 ____________________________________________________________________ 2 ____________________________________________________________________ II. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ..................................................................................................................... 33 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng giÊy cña ViÖt Nam .................................... 33 2. T×nh h×nh tiªu thô c¸c mÆt hµng giÊy cña ViÖt Nam....................................... 38 2.1.T×nh h×nh tiªu thô trong n−íc................................................................ 38 2.2. T×nh h×nh xuÊt khÈu ra n−íc ngoµi ...................................................... 40 3. T×nh h×nh nhËp khÈu c¸c mÆt hµng giÊy tõ n−íc ngoµi................................... 41 3.1. ThÞ tr−êng nhËp khÈu ........................................................................... 41 3.2. Kim ng¹ch nhËp khÈu .......................................................................... 42 III. Nh÷ng khã kh¨n vµ thuËn lîi trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy ViÖt Nam .................................................................................................................. 44 1. Khã kh¨n ......................................................................................................... 44 1.1. Cßn qu¸ nhiÒu bÊt cËp trong viÖc cung cÊp nguyªn liÖu cho ngµnh giÊy ........................................................................................... 44 1.2. C«ng nghÖ l¹c hËu................................................................................ 48 1.3. Tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm .................................................................... 49 1.4. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm thÊp.............................................. 50 1.5. Thñ tôc phª duyÖt dù ¸n ®Çu t− phøc t¹p vµ kÐo dµi ............................ 53 1.6. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ diÔn ra chËm ch¹p............................................ 54 2. ThuËn lîi ......................................................................................................... 55 2.1. Nhu cÇu cña thÞ tr−êng néi ®Þa ®èi víi mÆt hµng giÊy t−¬ng ®èi lín 55 2.2. Vïng nguyªn liÖu trong n−íc rÊt réng lín........................................... 56 2.3. §©y lµ ngµnh ®−îc Nhµ n−íc quan t©m ®Çu t− .................................... 59 Ch−¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ____________________________________________________________________ 3 ____________________________________________________________________ ngµnh giÊy ViÖt Nam tr−íc nh÷ng th¸ch thøc héi nhËp kinh tÕ khu vùc................................................................................................................... 61 I. C¸c c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ngµnh giÊy ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ khu vùc ............................................................................................................. 61 1. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc cña ViÖt Nam.......................................... 61 2. C¸c c¬ héi........................................................................................................ 64 3. C¸c th¸ch thøc ................................................................................................. 66 II. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh giÊy ViÖt Nam................... 67 1. VÒ phÝa Nhµ n−íc............................................................................................ 67 1.1. X©y dùng ph−¬ng ¸n chñ ®éng vÒ nguyªn liÖu cho ngµnh giÊy .......... 67 1.2. Xóc tiÕn viÖc triÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t− cho ngµnh giÊy ................... 74 1.3. §Þnh h−íng l¹i chiÕn l−îc s¶n phÈm vµ chiÕn l−îc thÞ tr−êng............. 75 1.4. Thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ngµnh giÊy ........................................ 77 2. VÒ phÝa doanh nghiÖp...................................................................................... 78 2.1. N©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ ............................................................... 78 2.2. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ...................................... 83 2.3. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.................. 85 2.4. T¨ng c−êng c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn th−¬ng m¹i................................... 86 kÕt luËn ............................................................................................................. 88 tµi liÖu tham kh¶o.......................................................................................90 ____________________________________________________________________ 4 ____________________________________________________________________ lêi nãi ®Çu Tr−íc khi giÊy viÕt ra ®êi, ngay tõ thêi cæ con ng−êi ®W biÕt viÕt, biÕt vÏ trªn nhiÒu chÊt liÖu kh¸c nhau nh− ®¸, mai rïa, x−¬ng thó vËt, ®Êt sÐt, ®Êt nung, thÎ tre, nøa, tróc, l¸ cä, lôa, ®ång, ... Tõ xa x−a, ë n−íc ta, c¶ ng−êi Kinh lÉn ng−êi Th¸i, M−êng, Tµy, Nïng, Ch¨m, Kh¬mer,... ®Òu ®W biÕt viÕt vÏ trªn mét sè chÊt liÖu nh− vËy. Ngµy nay, ng−êi ta ®W kh¼ng ®Þnh mét ng−êi Trung Quèc tªn lµ Th¸i Lu©n sèng vµo ®Çu thêi H¸n chÝnh lµ ng−êi ®Çu tiªn ph¸t minh ra giÊy. ¤ng ®−îc ng−êi Trung Quèc t«n lµm «ng Tæ cña nghÒ lµm giÊy. GiÊy viÕt ra ®êi thùc sù ®¸nh dÊu mét b−íc ph¸t triÓn cao cña khoa häc - kü thuËt vµ ®−a loµi ng−êi b−íc vµo kû nguyªn v¨n minh. GiÊy lµ lo¹i s¶n phÈm ®Æc biÖt, phôc vô réng rWi c¸c lÜnh vùc tõ v¨n ho¸, gi¸o dôc, s¶n xuÊt c«ng n«ng nghiÖp ®Õn nh÷ng nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy cña con ng−êi. ChÝnh v× thÕ, ®W cã lóc ng−êi ta ®¸nh gi¸ tr×nh ®é v¨n minh cña mét quèc gia qua l−îng tiªu thô giÊy b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña n−íc ®ã. Ngµnh giÊy, v× thÕ, ®W trë thµnh mét ngµnh ®−îc xW héi dµnh cho nhiÒu −u ®Wi. Ngµnh giÊy ViÖt Nam còng vËy, còng ®−îc Nhµ n−íc dµnh cho rÊt nhiÒu −u ®Wi vµ ®W cã mét lÞch sö ph¸t triÓn t−¬ng ®èi l©u dµi. Xu thÕ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ ®ang lµ mét xu thÕ diÔn ra hÕt søc m¹nh mÏ trªn thÕ giíi. ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi xu thÕ ®ã. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc ®ang diÔn ra tõng ngµy, tõng giê ë ViÖt Nam. §øng tr−íc xu thÕ ®ã, ngµnh giÊy - mét ngµnh ®−îc coi lµ "®øa con c−ng" cña c«ng nghiÖp ViÖt Nam - sÏ lµm g× ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc do qu¸ tr×nh héi nhËp ®Æt ra, lµm g× ®Ó tËn dông nh÷ng c¬ héi mµ héi nhËp ®em l¹i vµ lµm g× ®Ó biÕn nh÷ng th¸ch thøc thµnh c¬ héi cho chÝnh m×nh? C©u hái ®ã chÝnh lµ lý do thóc ®Èy t«i t×m hiÓu s©u h¬n vÒ ngµnh giÊy ViÖt Nam ®Ó cã thÓ ®ãng gãp mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i cña ngµnh giÊy, ®−a ngµnh giÊy b¾t kÞp víi xu thÕ héi nhËp kinh tÕ khu vùc cña c¶ n−íc hiÖn nay. ____________________________________________________________________ 5 ____________________________________________________________________ T«i ®W chän ®Ò tµi: "Ngµnh giÊy ViÖt Nam tr−íc nh÷ng th¸ch thøc héi nhËp kinh tÕ khu vùc ch©u ¸" cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. LuËn v¨n bao gåm c¸c phÇn sau: ♦ Ch−¬ng I: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy khu vùc ch©u ¸ ♦ Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ khu vùc ♦ Ch−¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh giÊy ViÖt Nam tr−íc nh÷ng th¸ch thøc héi nhËp kinh tÕ khu vùc T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h−íng dÉn tËn t×nh cña th¹c sÜ Ph¹m Thu H−¬ng, xin c¶m ¬n Khoa Kinh tÕ ngo¹i th−¬ng ®W t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi gióp t«i hoµn thµnh tèt luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh Hµ Néi ngµy 7/12/2003 Sinh viªn Bïi ThÞ Quúnh Trang ____________________________________________________________________ 6 ____________________________________________________________________ Ch−¬ng I Thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy khu vùc ch©u ¸ I. Vai trß cña ngµnh giÊy trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng Trong c¬ cÊu c«ng nghiÖp cña c¸c n−íc, ngµnh s¶n xuÊt bét giÊy vµ giÊy ®−îc xÕp lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp nÆng bëi ngµnh nµy mang ®Çy ®ñ c¸c ®Æc tr−ng cña mét ngµnh c«ng nghiÖp nÆng. Thø nhÊt, vèn ®Çu t− cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy lµ rÊt lín v× khi tiÕn hµnh mét dù ¸n ®Çu t− vµo ngµnh nµy, ta kh«ng nh÷ng ph¶i ®Çu t− c¬ së, d©y chuyÒn s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm giÊy mµ cßn ph¶i tÝnh ®Õn viÖc x©y dùng vïng nguyªn liÖu cung cÊp bét cho dù ¸n s¶n xuÊt giÊy. ChØ xÐt riªng chi phÝ dµnh cho x©y dùng c¬ së, d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®W lµ mét con sè rÊt lín. §Ó ®Çu t− mét m¸y giÊy míi, chi phÝ trung b×nh ®W lµ 1000 ®Õn 1500 USD cho mét tÊn s¶n phÈm mét n¨m (tÝnh cho riªng thiÕt bÞ). Do ®ã, ®Ó ®Çu t− mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy in vµ giÊy viÕt (giÊy cao cÊp) cã c«ng suÊt 50.000 tÊn/n¨m th× chi phÝ ®Çu t− thiÕt bÞ sÏ lªn ®Õn 50 ®Õn 75 triÖu USD. Víi nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt cã c«ng suÊt lín h¬n th× chi phÝ ®Çu t− còng lín h¬n nhiÒu lÇn. LÊy d©y chuyÒn s¶n xuÊt c¸ct«ng hßm hép tõ nguyªn liÖu giÊy lo¹i ®−îc ®Çu t− bëi Cheng Loong - nhµ s¶n xuÊt giÊy giÊy bao gãi lín nhÊt §µi Loan vµ hai nhµ s¶n xuÊt giÊy kh¸c cña NhËt B¶n lµ Tokai Pulp & Paper vµ Mitsubishi Corporation lµm vÝ dô. Víi c«ng suÊt ®¹t 300.000 tÊn/n¨m, tæng møc ®Çu t− cña d©y chuyÒn ®W lªn tíi 130 triÖu USD - mét con sè kh«ng hÒ nhá. Mét vÝ dô n÷a lµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt c¸ct«ng hßm hép 4 líp mÆt tr¾ng (WLC) cã tr¸ng mµ Metso Paper kÕt hîp víi c«ng ty Valmet-T©y An (Trung Quèc) cung cÊp cho c«ng ty Dongguan Jian Hui (Trung Quèc) ®−îc l¾p ®Æt t¹i tØnh Qu¶ng §«ng vµ dù kiÕn sÏ ®−îc khëi ch¹y vµo th¸ng 4-2004. Tæng gi¸ trÞ hîp ®ång −íc tÝnh kho¶ng 35 triÖu EURO. Dù ¸n nhµ m¸y bét giÊy KonTum ®W ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ phª ____________________________________________________________________ 7 ____________________________________________________________________ duyÖt theo QuyÕt ®Þnh sè 873/Q§-TTg ngµy 13/09/1999 còng lµ mét vÝ dô. Víi c«ng suÊt 130.000 tÊn/n¨m, tæng møc ®Çu t− cho dù ¸n dù kiÕn ®W lµ 239,5 triÖu USD vµ trªn thùc tÕ cã thÓ cßn lín h¬n. Thø hai, chi phÝ ®Çu t− lín khiÕn cho thêi gian thu håi vèn kÐo dµi, vèn quay vßng rÊt chËm. Víi chi phÝ ®Çu t− cho mçi d©y chuyÒn s¶n xuÊt lín nh− vËy, ®−îc tÝnh b»ng con sè hµng chôc, thËm chÝ hµng tr¨m triÖu USD th× doanh thu cña toµn Tæng c«ng ty giÊy ViÖt Nam d−êng nh− qu¸ khiªm tèn. N¨m 1995, tæng doanh thu cña Tæng c«ng ty lµ 1.306 tû VND, ®Õn n¨m 1998 lªn tíi 2.274 tû VND, n¨m 1999 ®¹t 2.100 tû VND... Víi doanh thu nh− vËy th× liÖu ®Õn bao giê m¸y mãc míi ®−îc khÊu hao hÕt? H¬n n÷a, kh¶ n¨ng sinh lêi cña ngµnh giÊy l¹i kh«ng cao. Lîi nhuËn thu vÒ rÊt nhá so víi tæng doanh thu. Tû suÊt lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÊy rÊt thÊp, chØ ®¹t 1%-2%, thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. Vèn ®Çu t− lín, thêi gian thu håi vèn l©u, kh¶ n¨ng sinh lêi kh«ng cao, vËy t¹i sao nhiÒu n−íc vÉn tiÕp tôc ®Çu t− ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt bét giÊy vµ giÊy? Nguyªn nh©n lµ bëi ngµnh nµy mÆc dï cßn nhiÒu h¹n chÕ nh− vËy nh−ng l¹i cã nhiÒu t¸c ®éng tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, xW héi cña tõng ®Þa ph−¬ng nãi riªng vµ c¶ quèc gia nãi chung. T¸c ®éng tíi nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph−¬ng Thø nhÊt, hµng n¨m ngµnh giÊy ®W ®ãng gãp trùc tiÕp cho ng©n s¸ch cña Nhµ n−íc th«ng qua viÖc thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ. T¹i ViÖt Nam, c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh giÊy ph¶i nép c¸c lo¹i thuÕ: thuÕ lîi tøc, thuÕ doanh thu, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cho chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ trung −¬ng. Thø hai, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt giÊy tiªu thô rÊt nhiÒu nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt trong n−íc nh− nguyªn liÖu giÊy (gç, tre, nøa...), than, bét ®¸, muèi,... §iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc gãp phÇn lµm t¨ng s¶n l−îng, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp cho nh÷ng ng−êi cung cÊp nguyªn nhiªn vËt liÖu néi ®Þa nh− khai kho¸ng, l©m nghiÖp, ho¸ chÊt vµ dÇu khÝ. §Õn l−ît m×nh, c¸c ngµnh nµy l¹i lµm t¨ng thªm ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh phôc vô kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña nã. ____________________________________________________________________ 8 ____________________________________________________________________ Ngµnh giÊy vµ bét giÊy g¾n liÒn víi viÖc trång rõng vµ b¶o vÖ m«i tr−êng, t¨ng kh¶ n¨ng gi÷ n−íc ë c¸c khu vùc ®Êt cao ®W n©ng cao s¶n l−îng n«ng nghiÖp, gãp phÇn vµo c¸c ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë nh÷ng vïng s©u, vïng xa. Ngµnh nµy cßn t¹o ®Çu ra cho c¸c s¶n phÈm l©m nghiÖp. C¸c s¶n phÈm thu ®−îc tõ rõng nh− gç th«ng, b¹ch ®µn, keo, luång vµ c¸c loµi tre ... ®Òu cã thÓ sö dông lµm nguyªn liÖu cho ngµnh giÊy. Ngµnh giÊy ph¸t triÓn kÐo theo viÖc trång rõng ®−îc quan t©m nhiÒu h¬n kh«ng chØ vÒ mÆt l−îng mµ c¶ vÒ mÆt chÊt, tøc lµ kh«ng chØ ®−îc khuyÕn khÝch t¨ng thªm diÖn tÝch rõng trång mµ cßn ®−îc ®Çu t− cho viÖc nghiªn cøu lai t¹o c¸c lo¹i gièng c©y míi, nghiªn cøu ®iÒu kiÖn ®Þa lý khÝ hËu tõng vïng ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i c©y trång phï hîp vµ ph−¬ng thøc ch¨m sãc hiÖu qu¶ ... KhuyÕn khÝch trång rõng mét mÆt gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng vµ æn ®Þnh thu nhËp cho ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng, mÆt kh¸c cßn cã t¸c ®éng rÊt tÝch cùc ®Õn m«i tr−êng. DiÖn tÝch rõng më réng gióp c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn m«i tr−êng, lµm gi¶m bít t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng ®ang ngµy mét nÆng nÒ. Bªn c¹nh ®ã, ngµnh c«ng nghiÖp giÊy cßn sö dông c¸c nguån nguyªn liÖu tõ giÊy vôn, giÊy lo¹i, bW mÝa, ... còng lµ mét c¸ch ®Ó lµm gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng. NhËt B¶n vµ Hµn Quèc lµ hai n−íc ch©u ¸ ®iÓn h×nh cã tû lÖ sö dông giÊy vôn t¸i sinh cao trªn thÕ giíi. Tû lÖ bét giÊy tõ giÊy lo¹i thu håi ®Ó t¸i chÕ sö dông t¹i Hµn Quèc lªn ®Õn 72%. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do nµy mµ trªn thÕ giíi, c¸c n−íc cã diÖn tÝch ®Êt ®ai lín nh− In®«nªxia, Th¸i Lan, ¤txtr©ylia, ... ®Òu chó träng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp bét giÊy vµ giÊy. MÆt kh¸c, c«ng nghiÖp bét giÊy vµ giÊy lµ ngµnh c«ng nghiÖp sö dông hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. Tr−íc tiªn ph¶i kÓ ®Õn ngµnh ®éng lùc vµ c¬ khÝ. §Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp bét giÊy vµ giÊy, cÇn ph¶i trang bÞ rÊt nhiÒu lo¹i m¸y mãc trang thiÕt bÞ nh− m¸y xeo giÊy, m¸y tr¸ng, hÖ thèng Ðp, sÊy,... cã gi¸ trÞ rÊt lín. Muèn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt lao ®éng ph¶i sö dông c¸c s¶n phÈm cña ngµnh ®iÒu khiÓn vµ tin häc. §Æc biÖt trong c«ng nghiÖp giÊy sö dông rÊt nhiÒu c¸c s¶n phÈm cña ngµnh ho¸ chÊt nh− xót, sunfat, per«xit hy®r«, silicat natri,... ngay tõ c«ng ®o¹n ®Çu tiªn s¶n xuÊt bét giÊy cho ®Õn nh÷ng c«ng ®o¹n sau nµy. Ngay c¶ nh÷ng thµnh tùu cña c«ng nghÖ sinh häc còng ®W ®−îc ¸p dông rÊt triÖt ®Ó vµo c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt giÊy. Tr−íc tiªn lµ ¸p dông vµo viÖc t¹o gièng c©y ____________________________________________________________________ 9 ____________________________________________________________________ trång. C«ng nghÖ sinh häc gióp c¸c nhµ nghiªn cøu t¹o ra ®−îc nh÷ng gièng c©y trång phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña tõng vïng, cho n¨ng suÊt cao, cã vßng ®êi ng¾n, kü thuËt ch¨m sãc ®¬n gi¶n thay thÕ cho nh÷ng lo¹i c©y lÊy gç truyÒn thèng tr−íc ®©y, vÝ dô nh− c¸c dßng v« tÝnh b¹ch ®µn (PN2, PN14, PND3, GU8, U6), c¸c dßng v« tÝnh keo lai (BV10, BV16, BV32) vµ nhiÒu dßng kh¸c ®ang ®−îc kh¶o nghiÖm hoÆc ®W ®−a vµo s¶n xuÊt ®¹i trµ. Ngoµi ra c«ng nghÖ sinh häc cßn t¹o ra nhiÒu chÕ phÈm øng dông trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt giÊy nh− c¸c lo¹i enzym dïng trong c«ng nghÖ tÈy tr¾ng bét giÊy, ... Kh«ng chØ vËy, ngµnh giÊy cßn gãp phÇn lµm h×nh thµnh nªn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp kh¸c. §ã lµ ngµnh gia c«ng, chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm tõ giÊy cña c¸c nhµ m¸y nh−: xÐn, kÎ giÊy, ®ãng tËp vë, lµm b×a c¸ct«ng,... Thø ba, ngµnh giÊy s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm nh− giÊy viÕt, giÊy in, giÊy photocopy, kh¨n giÊy, c¸c lo¹i giÊy chuyªn dông,... ®¸p øng nhu cÇu trong n−íc phôc vô cho sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc tù ®¸p øng ®−îc nhu cÇu trong n−íc sÏ gãp phÇn gi¶m ®−îc nhËp khÈu giÊy, tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ cho ®Êt n−íc. Thø t−, ngoµi nh÷ng ®ãng gãp cho nÒn kinh tÕ cña c¶ quèc gia, viÖc x©y dùng c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt giÊy t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng còng cã nhiÒu ®ãng gãp cho nÒn kinh tÕ cña chÝnh ®Þa ph−¬ng ®ã. LÊy vÝ dô nh− Nhµ m¸y giÊy BWi B»ng ®Æt t¹i huyÖn Phong Ch©u, tØnh Phó Thä ®W lµm thay ®æi h¼n bé mÆt cña c¶ tØnh. Ngoµi viÖc ®ãng gãp gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc t¹o thu nhËp æn ®Þnh cho trªn 3.000 c¸n bé, c«ng nh©n viªn vµ gia ®×nh hä, nhµ m¸y cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña ®Þa ph−¬ng qua viÖc mua nguyªn vËt liÖu vµ b¸n s¶n phÈm cho c¸c c«ng ®o¹n gia c«ng tiÕp theo cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt cña ®Þa ph−¬ng. Theo thèng kª, cã kho¶ng 80% hµng b¸n cña c¸c doanh nghiÖp ®Þa ph−¬ng lµ phôc vô hoÆc trùc tiÕp cho nhµ m¸y hoÆc gi¸n tiÕp cho c¸c nhu cÇu ph¸t sinh tõ nhµ m¸y. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2002, huyÖn Phong Ch©u cã 42 c¬ së xÐn kÎ giÊy, 2 c¬ së xeo giÊy vÖ sinh, 3 c¬ së s¶n xuÊt v«i, mét sè c¬ së chÕ biÕn than xØ, s¶n xuÊt c¸ct«ng, keo thuû tinh,... víi hµng tr¨m lao ®éng. T¸c ®éng tíi viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ____________________________________________________________________ 10 ____________________________________________________________________ Mçi mét nhµ m¸y giÊy ®−îc x©y dùng sÏ kÐo theo hµng lo¹t c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ, ®µo t¹o chuyÓn giao kiÕn thøc qu¶n lý vµ vËn hµnh nhµ m¸y, ch−¬ng tr×nh hç trî kü thuËt cho c¸n bé qu¶n lý, thµnh lËp vµ hç trî tr−êng d¹y nghÒ giÊy,... C¸c ch−¬ng tr×nh nµy kh«ng chØ gióp n©ng cao tr×nh ®é cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vÒ kiÕn thøc kü thuËt chuyªn ngµnh giÊy mµ cßn bæ sung c¸c kiÕn thøc vÒ qu¶n lý, vÒ kinh tÕ vµ c¸c kiÕn thøc luËt ph¸p, chÝnh trÞ,... II. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh giÊy c¸c n−íc trong khu vùc ch©u ¸ 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô mÆt hµng giÊy Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c n−íc trong khu vùc bÞ ¶nh h−ëng kh¸ nÆng nÒ cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ n¨m 1997, do ®ã tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ suy gi¶m dÉn ®Õn nhu cÇu giÊy vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt giÊy còng bÞ gi¶m sót ®¸ng kÓ, trõ mét sè n−íc nh− Trung Quèc, ViÖt Nam. Thªm n÷a, sù bïng næ cña dÞch viªm phæi cÊp tÝnh (SARS) trong thêi gian võa qua ®W g©y nªn ¶nh h−ëng tiªu cùc ®èi víi c«ng nghiÖp bét giÊy vµ giÊy ch©u ¸. Trung Quèc, Hång K«ng vµ Xingapo lµ nh÷ng quèc gia ®−îc b¸o c¸o lµ cã tû lÖ nhiÔm dÞch cao nhÊt khu vùc vµ nÒn kinh tÕ cña c¸c n−íc nµy ®W vµ ®ang ph¶i høng chÞu hËu qu¶ trùc tiÕp cña bÖnh dÞch. C¸ct«ng hßm hép lµ s¶n phÈm bÞ ¶nh h−ëng m¹nh mÏ nhÊt. Trong th¸ng 62003, dÞch bÖnh lªn ®Õn ®Ønh ®iÓm ®W khiÕn cho nhiÒu ho¹t ®éng mua b¸n bÞ ®×nh trÖ. Ngay tõ cuèi th¸ng 4-2003, mét sè Ýt nhµ cung cÊp Trung Quèc ®W gi¶m gi¸ OCC (c¸ct«ng hßm hép cò) xuèng 10 USD/tÊn nh»m t¨ng søc mua cña kh¸ch hµng nh−ng ®éng th¸i nµy d−êng nh− kh«ng mÊy hiÖu qu¶. Hµng lo¹t héi chî th−¬ng m¹i t¹i Trung Quèc, §µi Loan, Hång K«ng vµ Xingapo bÞ huû bá do sù bïng næ cña SARS. HÖ qu¶ lµ nhiÒu nhµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng nh− ®å ®iÖn tö, ®å ®iÖn vµ ®å gia dông ®W ph¶i c¾t gi¶m s¶n xuÊt trong thêi gian nµy khiÕn cho nhu cÇu vÒ c¸ct«ng hßm hép gi¶m sót. ____________________________________________________________________ 11 ____________________________________________________________________ GiÊy bao gãi còng bÞ ¶nh h−ëng. MÆc dï s¶n phÈm nµy kh«ng bÞ ¶nh h−ëng m¹nh mÏ nh− c¸ct«ng hßm hép sau khi nhiÒu héi chî bÞ huû bá nh−ng nhiÒu hîp ®ång ®W kh«ng ®−îc ký kÕt. Tuy nhiªn, trong thêi gian qua møc ®é tiªu dïng s¶n phÈm d−îc t¨ng m¹nh nªn ®W bï ®¾p ®−îc phÇn nµo tæn thÊt trªn. GiÊy bao gãi hiÖn vÉn ®ang lµ vËt liÖu bao gãi chñ yÕu cña s¶n phÈm d−îc ch©u ¸. GiÊy in b¸o gi¶m sót. Tû lÖ thu thËp vµ quay vßng cña giÊy b¸o cò vµ nhu cÇu tiªu thô giÊy in b¸o vÉn ë møc thÊp. C¸c nhµ s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n giÊy in b¸o trong khu vùc cho r»ng dÞch SARS kh«ng nh÷ng kh«ng thóc ®Èy tiªu thô mµ d−êng nh− cßn lµ mét yÕu tè lµm gi¶m søc tiªu thô. HÖ qu¶ lµ ho¹t ®éng kinh tÕ ngõng trÖ, qu¶ng c¸o gi¶m sót vµ c¸c b¸o xuÊt b¶n ®Òu c¾t gi¶m trang in. GiÊy in tõ bét ho¸ còng tr× trÖ. Trong thêi gian dÞch SARS hoµnh hµnh, mét sè ChÝnh phñ trong khu vùc ®W tung ra nh÷ng chiÕn dÞch qu¶ng c¸o s©u réng nh»m gi¸o dôc ý thøc cho d©n chóng vÒ dÞch bÖnh SARS. ChiÕn dÞch nµy ®W tiªu thô hµng triÖu b¶n tin nhanh vµ c¸c tê r¬i. §éng th¸i nµy chØ diÔn ra ë nh÷ng n¬i ®ang cã æ dÞch bïng ph¸t, thóc ®Èy tiªu thô giÊy in tõ bét ho¸ nh−ng còng kh«ng bï ®¾p ®−îc cho sù tr× trÖ, gi¶m sót cña thÞ tr−êng c¸c n−íc kh¸c. Tuy vËy, trong Héi nghÞ bét giÊy vµ giÊy §«ng Nam ¸ (FAPPI) lÇn thø 11 tæ chøc t¹i Hµ Néi vµo ngµy 26/9/2002, ASEAN vÉn ®−îc ®¸nh gi¸ lµ khu vùc cã møc tiªu thô c¸c s¶n phÈm giÊy rÊt lín, cao gÊp 3 lÇn møc b×nh qu©n cña thÕ giíi. Trong khu vùc ch©u ¸, hiÖn nay Trung Quèc vµ NhËt B¶n lµ n−íc cã s¶n l−îng giÊy ®øng thø hai trªn thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn cña tõng quèc gia nµy ®Òu cã nh÷ng ¶nh h−ëng nhÊt ®Þnh ®èi víi ngµnh giÊy khu vùc vµ thÕ giíi. Sau ®©y chóng ta sÏ nghiªn cøu n¨ng lùc vµ thùc tÕ s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña ngµnh giÊy mét sè n−íc trong khu vùc.
NhËt B¶n §èi víi NhËt B¶n, ®Õn th¸ng 6-2002 dÊu hiÖu phôc håi còng hÕt søc chËm vµ trong kho¶ng th¸ng 9-2002, tû lÖ t¨ng tr−ëng GDP cña NhËt B¶n ë møc ©m 0,9%, kÐo theo nhu cÇu tiªu thô giÊy xuèng møc ©m 2,4%. Gi¸ thÞ tr−êng giÊy còng xuèng thÊp g©y bÊt lîi cho nhµ s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ giÊy bao b×. riªng t×nh h×nh giÊy in cã kh¸ h¬n nh−ng lîi nhuËn vÉn ®¹t thÊp. Tuy nhiªn, viÖc c¾t gi¶m s¶n l−îng còng phÇn ____________________________________________________________________ 12 ____________________________________________________________________ nµo lµm t¨ng gi¸ giÊy tõ 10 - 15%. §Ó æn ®Þnh nguån nguyªn liÖu, c¸c c«ng ty NhËt B¶n ®ang ph¸t triÓn trång nguyªn liÖu t¹i c¸c n−íc nh− ¤txtr©ylia, Chi Lª, Trung Quèc, Nam Phi vµ ViÖt Nam. HiÖn nay, NhËt B¶n lµ n−íc cã s¶n l−îng giÊy cao thø hai trªn thÕ giíi, ®¹t 30,7 triÖu tÊn giÊy vµ 10,8 triÖu tÊn bét giÊy n¨m 2001. Ngµnh giÊy NhËt B¶n ®W thµnh lËp HiÖp héi giÊy NhËt B¶n bao gåm 44 thµnh viªn, c¸c thµnh viªn hÇu hÕt lµ c¸c c«ng ty lín. Mçi c«ng ty nµy cã h¬n 400 c«ng ty võa vµ nhá trùc thuéc. Nguån thu nhËp duy nhÊt cho ho¹t ®éng cña HiÖp héi nµy lµ lÖ phÝ cña c¸c héi viªn, b×nh qu©n kho¶ng 1 tû Yªn mçi n¨m. NhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc vµ ®Çu t− ph¸t triÓn do tõng doanh nghiÖp tù tæ chøc v× ®©y lµ c¸c ®¬n vÞ rÊt lín, cã môc tiªu, mÆt hµng vµ thÞ tr−êng kh¸c nhau. ViÖc tæ chøc nghiªn cøu riªng sÏ thuËn lîi h¬n cho mçi ®¬n vÞ vµ ®Çu t− s¸t víi môc tiªu, ®Æc ®iÓm riªng vµ tr¸nh ®−îc t×nh tr¹ng lWng phÝ. §èi víi vÊn ®Ò m«i tr−êng, NhËt B¶n ®ang h−íng tíi mét "KÕ ho¹ch hµnh ®éng ®Çy thiÖn chÝ v× m«i tr−êng", trong ®ã môc tiªu chñ yÕu lµ gi¶m thiÓu sè l−îng tiªu thô n¨ng l−îng ®Õn n¨m 2010 lµ 10% so víi n¨m 1990 (®Õn n¨m 200 ®W gi¶m ®−îc 7,2% so víi n¨m 1990), më réng diÖn tÝch rõng trång trong n−íc vµ ë n−íc ngoµi ®Õn n¨m 2010 lµ 550.000 ha (hiÖn lµ trªn 400.000 ha) vµ gia t¨ng tû lÖ sö dông giÊy vôn t¸i chÕ tíi 60% vµo n¨m 2005 (n¨m 2001 lµ 58%).
Trung Quèc S¬n §«ng, Hµ Nam, TriÕt Giang, Qu¶ng §«ng, Hµ B¾c vµ Giang T« lµ s¸u tØnh cã nÒn c«ng nghiÖp giÊy lín nhÊt Trung Quèc. ChØ tÝnh riªng 9 th¸ng ®Çu n¨m 2001, s¶n l−îng giÊy b×a cña 6 tØnh nµy ®W ®¹t 14,418 triÖu tÊn chiÕm 70% tæng s¶n l−îng cña toµn Trung Quèc. TØnh S¬n §«ng: Trong nhiÒu n¨m trë l¹i ®©y S¬n §«ng lu«n chiÕm vÞ trÝ sè 1 vÒ s¶n l−îng b×a Trung Quèc. GiÊy v¨n ho¸ lµ s¶n phÈm chñ ®¹o nh−ng S¬n §«ng cã tèc ®é s¶n xuÊt giÊy bao gãi c«ng nghiÖp còng rÊt m¹nh. Nguyªn liÖu th« ®−îc sö dông chñ yÕu lµ bét gç nhËp khÈu, giÊy lo¹i vµ bét phi gç s¶n xuÊt t¹i ®Þa ph−¬ng. C¸c c«ng ty giÊy lín cña S¬n §«ng lµ Chenming Paper, Huatai Paper, Sun Paper, Bohui Paper vµ Tralin Paper. ____________________________________________________________________ 13 ____________________________________________________________________ TØnh TriÕt Giang: S¶n phÈm chñ yÕu cña c«ng nghiÖp giÊy TriÕt Giang lµ giÊy bao gãi vµ c¸ct«ng hßm hép. N¨m 2001, s¶n phÈm cña TriÕt Giang chiÕm 19,3% vµ 13,8% t−¬ng øng. Nguyªn liÖu chñ yÕu lµ bét gç th−¬ng phÈm nhËp khÈu vµ giÊy lo¹i. Tû lÖ sö dông giÊy lo¹i chiÕm 76% vµ n¨m 2001 tiªu thô 2,4 triÖu tÊn. TØnh Giang T«: HiÖn nay Giang T« cã tíi 80 nhµ m¸y s¶n xuÊt giÊy vµ bét giÊy. §©y còng lµ n¬i cã nhiÒu c«ng ty liªn doanh lín nh− APP, UPM, Stora-Enso... N¨m 2000, tæng s¶n l−îng giÊy b×a c¸c lo¹i cña Giang T« ®¹t 2,8 triÖu tÊn. Giang T« lµ trung t©m s¶n xuÊt giÊy vµ b×a cã tr¸ng lín nhÊt Trung Quèc. TØnh Qu¶ng §«ng: Qu¶ng §«ng hiÖn ®ang lµ n¬i s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm cã møc ®é tiªu thô m¹nh nhÊt Trung Quèc lµ giÊy in b¸o vµ giÊy bao gãi c«ng nghiÖp. GiÊy lo¹i nhËp khÈu vµ thu thËp trong n−íc lµ nguån nguyªn liÖu th« chñ yÕu cña Qu¶ng §«ng. Qu¶ng §«ng cã mét sè nhµ m¸y s¶n xuÊt bét giÊy c¬ häc. C¸c c«ng ty lín ë Qu¶ng §«ng lµ Guangzhou Paper, Dongguan Nine Dragon Paper, L&M Paper vµ Lianhe Hongxing Paper. TØnh Hµ Nam vµ Hµ B¾c: C¸c nhµ m¸y giÊy tËp trung t¹i hai tØnh nµy ®Òu cã quy m« võa vµ nhá. Nguyªn liÖu sö dông chñ yÕu lµ bét r¬m r¹ vµ giÊy lo¹i thu håi. S¶n phÈm lµ giÊy v¨n ho¸ vµ giÊy b×a bao gãi cã chÊt l−îng thÊp. C«ng nghiÖp giÊy cña hai tØnh nµy ®ang ph¶i ®èi mÆt víi t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thÊp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Trung Quèc ®W ®Çu t− hµng lo¹t c¸c dù ¸n s¶n xuÊt giÊy b×a, c¸ct«ng. Theo thèng kª, trong giai ®o¹n tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2004 cã thªm 33 m¸y xeo b×a, c¸ct«ng míi víi c«ng suÊt tèi thiÓu mçi d©y chuyÒn xeo lµ 50.000 tÊn/n¨m. B¶ng 1: C«ng suÊt b×a c¸ct«ng cña Trung Quèc gia t¨ng trong giai ®o¹n 2000-2004 ____________________________________________________________________ 14 ____________________________________________________________________ (chØ tÝnh m¸y xeo cã c«ng suÊt >50.000 tÊn/n¨m) N¨m ®Çu t− Sè l−îng m¸y xeo C«ng suÊt (1.000 tÊn) 2000 6 965 2001 6 720 2002 12 1990 2003 6 1010 2004 3 1200 (Nguån: T¹p chÝ C«ng nghiÖp giÊy sè 121 th¸ng 1/2003) Nh− vËy, cã thÓ thÊy tæng c«ng suÊt s¶n xuÊt b×a c¸ct«ng cña Trung Quèc trong giai ®o¹n 2000-2004 sÏ t¨ng kho¶ng 4,2 triÖu tÊn, trong ®ã kho¶ng 2 triÖu tÊn gia t¨ng c«ng suÊt lµ cña c¸c dù ¸n ®Çu t− trong n¨m 2002. N¨m 2002, mét lÇn n÷a Trung Quèc l¹i dÉn ®Çu khu vùc víi viÖc khëi ch¹y c¸c d©y chuyÒn míi, gia t¨ng c¸c c«ng suÊt giÊy, b×a míi trong khu vùc. Trong n¨m 2002 ®W cã trªn 1,6 triÖu tÊn c«ng suÊt míi c¸ct«ng hßm hép ®i vµo ho¹t ®éng ë ®Êt n−íc nµy. ChØ tÝnh riªng thµnh phè §«ng Quan (Qu¶ng §«ng) ®W cã tíi hai d©y chuyÒn c¸ct«ng hßm hép cña Nine Dragons - 400.000 tÊn/n¨m vµ Lee & Man 300.000 tÊn/n¨m ®−îc ®−a vµo s¶n xuÊt th−¬ng m¹i n¨m 2002. Riªng c«ng ty Nine Dragons trong n¨m 2002 ®W lªn kÕ ho¹ch ®Çu t− khæng lå víi tæng c«ng suÊt c¸ct«ng hßm hép míi lªn tíi 3 triÖu tÊn /n¨m. D©y chuyÒn ®Çu tiªn PM5 cña kÕ ho¹ch nµy xeo giÊy kraftliner c«ng suÊt 450.000 tÊn/n¨m sÏ ho¹t ®éng vµo quý I/2004, tiÕp theo ®ã lµ d©y chuyÒn xeo b×a hßm hép cã tr¸ng c«ng suÊt 400.000 tÊn/n¨m. C¶ hai d©y chuyÒn nµy ®Òu ®−îc l¾p ®Æt t¹i §«ng Quan (Qu¶ng §«ng). Th¸ng 6-2002, Stora Enso ®W hoµn tÊt b¸o c¸o kh¶ thi vµ ®W ®−îc phª duyÖt d©y chuyÒn giÊy tr¸ng c«ng suÊt 450.000 tÊn/n¨m t¹i T« Ch©u, gÇn Th−îng H¶i.
Hµn Quèc Mét trong nh÷ng n−íc cã kh¶ n¨ng phôc håi nhanh chãng nhÊt trong khu vùc sau cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ n¨m 1997 lµ Hµn Quèc. Tû lÖ t¨ng tr−ëng GDP n¨m 2000 ®¹t trªn 10% vµ n¨m 2001 lµ 3%, 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 lµ 6,1%. ViÖc tæ chøc thµnh c«ng gi¶i chung kÕt bãng ®¸ thÕ giíi lµ c¬ héi thuËn lîi, t¹o ®−îc nhiÒu tiÒn ®Ò míi cho viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ Hµn Quèc trong t−¬ng lai. Do vËy, nÒn c«ng nghiÖp giÊy còng ph¸t triÓn kh¸ æn ®Þnh, s¶n l−îng giÊy s¶n xuÊt n¨m 2001 lµ 11,4 ____________________________________________________________________ 15 ____________________________________________________________________ triÖu tÊn, 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 lµ 6,12 triÖu tÊn. Hµn Quèc còng lµ mét trong nh÷ng n−íc sö dông bét giÊy tõ giÊy lo¹i thu håi ®Ó t¸i chÕ cao h¬n thÕ giíi, chiÕm 72%. C¸c nhµ s¶n xuÊt Hµn Quèc trong n¨m 2002 ®W ®−îc h−ëng sù bïng næ cña thÞ tr−êng ch−a tõng cã v× nhu cÇu trong n−íc t¨ng ®ét ngét, chñ yÕu lµ do c¸c ho¹t ®éng trong n−íc vµ sù kiÖn quèc tÕ ®−îc tæ chøc t¹i ®©y nh− FIFA World Cup, Busan Asian Games vµ cuéc bÇu cö Tæng thèng. Nh−ng theo HiÖp héi s¶n xuÊt giÊy Hµn Quèc (KPMA) th× sù t¨ng ®ét ngét doanh thu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt giÊy chñ yÕu do nç lùc kh«ng ngõng nh»m t¨ng n¨ng suÊt vµ tÝnh c¹nh tranh quèc tÕ cña s¶n phÈm giÊy Hµn Quèc kÓ tõ n¨m 2001. C«ng nghiÖp giÊy cña Hµn Quèc kh«ng bÞ t¸c ®éng cña suy tho¸i kinh tÕ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i dao ®éng lµ do biÖn ph¸p qu¶n lý vµ gi¶m chi phÝ hîp lý, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng còng nh− më réng thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm ë ngoµi n−íc. C«ng nghiÖp giÊy cña Hµn Quèc nhê sù phôc håi cña xuÊt khÈu, ®ang trªn ®µ t¨ng tr−ëng m¹nh mÆc dï t×nh h×nh suy tho¸i kinh tÕ vÉn tiÕp tôc. Theo KPMA th× s¶n l−îng giÊy s¶n xuÊt trong n−íc chØ riªng quý I ®W ®¹t 3,41 triÖu tÊn, t¨ng 8,6% so víi n¨m 2002. Nhu cÇu giÊy trong n−íc còng t¨ng 5,8% lªn 2,53 triÖu tÊn trong quý ®Çu n¨m nay so víi cïng kú n¨m tr−íc. Ngµnh giÊy ®ang dÉn ®Çu vÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, víi tØ lÖ t¨ng tr−ëng 17%, lªn 875.000 tÊn. Trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2003, c¶ s¶n l−îng, nhu cÇu néi ®Þa vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu ngµnh giÊy ®Òu v−ît qua con sè t−¬ng øng ®¹t ®−îc trong n¨m 2002. Tuy vËy, c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n−íc vÉn tiÕp tôc lªn kÕ ho¹ch ®iÒu chØnh chi phÝ ®Ó chuÈn bÞ më cöa toµn diÖn thÞ tr−êng giÊy b¾t ®Çu tõ ®Çu n¨m 2004 theo cam kÕt víi Tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). ThuÕ suÊt cña WTO ®èi víi giÊy nhËp khÈu h¹ tõ 8% xuèng 7,5% trong n¨m 2001, tiÕp tôc gi¶m xuèng 2,5% trong n¨m nay vµ sÏ bá thuÕ nhËp khÈu tõ n¨m 2004. Trong t−¬ng lai, Hµn Quèc sÏ tiÕp tôc cã nh÷ng biÖn ph¸p gia t¨ng nhu cÇu tiªu thô giÊy ë thÞ tr−êng néi ®Þa vµ xuÊt khÈu, t¨ng c−êng ®Çu t− m¸y mãc thiÕt bÞ, dÞch vô kü thuËt ®Ó n−íc nµy trë thµnh n−íc s¶n xuÊt giÊy thø 9 thÕ giíi. Môc tiªu nh÷ng n¨m tíi cña Hµn Quèc lµ ph¸t triÓn ®a d¹ng ho¸ nhiÒu lo¹i mÆt hµng cã gi¸ trÞ ____________________________________________________________________ 16 ____________________________________________________________________ thay v× gia t¨ng vÒ sè l−îng, c¶i thiÖn vÒ chÊt l−îng mÉu mW c¸c lo¹i s¶n phÈm ®Ó t¨ng −u thÕ c¹nh tranh.
In®«nªxia Nh÷ng nç lùc t¸i c¬ cÊu kho¶n nî khæng lå cña C«ng ty bét giÊy vµ giÊy ch©u ¸ APP (Asia Pulp & Paper) In®«nªxia trong n¨m 2002 lµ t©m ®iÓm chó ý cña ngµnh c«ng nghiÖp giÊy cña toµn khu vùc vµ ch©u lôc. Nç lùc t¸i c¬ cÊu kho¶n nî lªn ®Õn 13,9 tû USD cña APP ®−îc Ng©n hµng t¸i thiÕt In®«nªxia (IBRA) hç trî ®W gi÷ mét vai trß chñ ®¹o trong kÕ ho¹ch tr¶ nî cña c«ng ty. MÆc dï ®ang ph¶i g¸nh mét kho¶n nî rÊt lín nh−ng APP vÉn quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh thùc hiÖn dù ¸n x©y dùng mét nhµ m¸y bét giÊy khæng lå t¹i H¶i Nam (Trung Quèc). Nhµ m¸y s¶n xuÊt bét giÊy kraft gç cøng tÈy tr¾ng, c«ng suÊt 1 triÖu tÊn/n¨m sÏ khëi ch¹y vµo cuèi n¨m 2004.
§µi Loan §µi Loan lµ mét trong nh÷ng n−íc ch©u ¸ cã ngµnh giÊy ph¸t triÓn kh¸ sím, tõ thËp niªn 1960. Sau ®ît khñng ho¶ng kinh tÕ, nÒn kinh tÕ phôc håi chËm, 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002, t¨ng tr−ëng kinh tÕ ch−a cao, thÞ tr−êng tiªu thô giÊy trong n−íc ®W bWo hoµ vµ hä ®ang tr«ng chê vµo nh÷ng nç lùc ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng xuÊt khÈu. S¶n l−îng giÊy vµ bao b× cña §µi Loan n¨m 2001 lµ 4,2 triÖu tÊn (thÊp h¬n n¨m 1995). Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002, do cã nh÷ng chÝnh s¸ch c¶i c¸ch vÒ kinh tÕ, s¶n l−îng b¸n ra rÊt kh¶ quan, t¨ng 10,3%, trong ®ã giÊy bao b× t¨ng 14,5%. S¶n l−îng bét tù s¶n xuÊt n¨m 2001 lµ 370.000 tÊn, gi¶m 3,9% so víi n¨m 2000 ®¸p øng 31% nhu cÇu bét giÊy cÇn cho s¶n xuÊt. Tû lÖ sö dông bét giÊy tõ giÊy lo¹i t¸i chÕ còng ®¹t ë møc cao, ®¹t 60,4% n¨m 2001, 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 t¨ng 6%. Do ¶nh h−ëng cña trËn lò lôt ë §µi B¾c g©y thiÖt h¹i nÆng nÒ vÒ s¶n l−îng hµng ho¸ n«ng s¶n vµ c«ng nghiÖp. 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002, gi¸ giÊy lo¹i t¨ng 5% so víi cïng kú n¨m 2001 trong khi giÊy trong n−íc khã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh so víi giÊy nhËp khÈu. §µi Loan ®W phÊn ®Êu vµ gia nhËp WTO vµo n¨m 2002, do ®ã còng sÏ ph¶i thùc hiÖn gi¶m thuÕ nhËp khÈu b»ng 0% vµo n¨m 2004. §©y lµ mét th¸ch thøc ®ßi hái sù nç lùc lín cña c¸c nhµ s¶n xuÊt giÊy trong n−íc, ®Èy m¹nh ®Çu t− ë n−íc ngoµi, t¨ng c−êng −u thÕ c¹nh tranh cña s¶n phÈm ë møc ®é toµn cÇu.
Philippin ____________________________________________________________________ 17 ____________________________________________________________________ Philippin lµ mét quèc gia cã s¶n l−îng giÊy t−¬ng ®èi nhá so víi khu vùc. Tuy nhiªn, s¶n l−îng giÊy hiÖn nay cña n−íc nµy lµ môc tiªu cña ngµnh giÊy ViÖt Nam ®¹t tíi vµo n¨m 2010. Sau cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ n¨m 1997 cho ®Õn nay, Philippin ®W ®Çu t− h¬n 300 triÖu USD ®Ó n©ng c«ng suÊt s¶n xuÊt giÊy vµ bao b× lªn 1,7 triÖu tÊn/n¨m. Philippin cã 37 nhµ m¸y, trong ®ã cã mét nhµ m¸y lín nhÊt s¶n xuÊt bét giÊy vµ giÊy, 4 nhµ m¸y s¶n xuÊt bét, 33 nhµ m¸y t¸i chÕ. C¸c nhµ m¸y ®Òu chó träng ®Õn viÖc ®¹t ®−îc c¸c chøng chØ quèc tÕ nh− ISO 9001/9002, 14001 vµ 18001. Trong gÇn 10 n¨m liÒn, tæ chøc SIDA (Thuþ §iÓn) ®W gióp ®ì n−íc nµy vÒ m«i tr−êng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt giÊy. Giai ®o¹n 4 cña dù ¸n do SIDA tæ chøc tËp trung vµo viÖc hoµn thiÖn nh÷ng ®iÒu luËt mang tÝnh h−íng dÉn cho ngµnh c«ng nghiÖp ®Æc tr−ng, ¸p dông réng rWi tiªu chuÈn BAT (Best Available Technology) cho tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp gi©ý vµ bét giÊy sau nµy. Môc tiªu trong nh÷ng n¨m tíi cña Philippin lµ gia t¨ng l−îng sö dông bét giÊy tõ giÊy lo¹i t¸i chÕ, t¨ng chñng lo¹i mÆt hµng vµ gi¶m bít nhËp khÈu, t¨ng hiÖu qu¶ sö dông n¨ng l−îng, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, t¨ng c−êng cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc vµ ®Çu t− ph¸t triÓn, computer ho¸ hÖ thèng kiÓm so¸t vËn hµnh, më réng c¸c nhµ m¸y hiÖn cã, më réng quan hÖ víi c¸c n−íc ASEAN, thóc ®Èy chÝnh quyÒn dµnh sù c«ng b»ng vÒ kinh doanh vµ gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr−êng (chñ yÕu lµ n−íc th¶i). 2. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu mÆt hµng giÊy 2.1. ThÞ tr−êng bét giÊy Cuèi n¨m 2002 vµ ®Çu n¨m 2003, nhu cÇu bét giÊy cña c¸c n−íc ch©u ¸ suy gi¶m khiÕn cho gi¸ bét giÊy giao ngay vµ bét giÊy theo hîp ®ång kú h¹n, nhÊt lµ bét gç cøng ®Òu sôt gi¶m. ChuyÓn ®éng gi¶m gi¸ m¹nh nhÊt t¹i thÞ tr−êng bét giÊy ch©u ¸ lµ ë thÞ tr−êng Trung Quèc. C¸c kh¸ch hµng trªn kh¾p ch©u ¸ ®Òu muèn c¸c nhµ cung cÊp vµ nhµ bu«n gi¶m gi¸ xuèng ngang b»ng víi møc gi¸ t¹i Trung Quèc. ThÞ tr−êng bét giÊy ch©u ¸ vµo quý II/2003 t−¬ng ®èi æn ®Þnh. L−îng hµng dù tr÷ cña c¸c kh¸ch hµng ch©u ¸ lu«n ë møc thÊp do cã t©m lý tr«ng chê vµo sù ____________________________________________________________________ 18 ____________________________________________________________________ gi¶m gi¸ h¬n n÷a sÏ diÔn ra. Trong khi ®ã mét nguyªn nh©n thóc ®Èy gi¸ gia t¨ng lµ l−îng hµng tån kho cña khu vùc Norscan ®W xuèng thÊp 1,475 triÖu tÊn. Vµo ®Çu quý III/2003, gi¸ bét giÊy thÞ tr−êng ch©u ¸ ®èi víi hîp ®ång kú h¹n vµ giao ngay ®Òu æn ®Þnh. Nh−ng c¸c nguån tin dù b¸o sÏ cã sù thay ®æi lín vµo thêi gian tíi. Trung Quèc ®W quyÕt ®Þnh ¸p dông møc thuÕ VAT ®Çy ®ñ 17% ®èi víi bét giÊy tõ Nga thay cho møc thuÕ 8,5% tr−íc kia. Nh−ng thay vµo ®ã c¸c nhµ s¶n xuÊt Trung Quèc ®ang hi väng vµo gi¸ bét giao ngay tõ Nga sÏ gi¶m 30-70 USD/tÊn cßn 420-460 USD/tÊn ®èi víi bét NBSK vµ 20-60 USD/tÊn cßn 325-335USD/tÊn ®èi víi bét giÊy kraft gç mÒm tÈy tr¾ng (NBHK) tõ ®Çu th¸ng 6/2003. Do ¶nh h−ëng kÐo dµi cña dÞch SARS, giao dÞch bét giÊy t¹i thÞ tr−êng Hµn Quèc, NhËt B¶n, §µi Loan vµo thêi ®iÓm nµy còng rÊt ¶m ®¹m. Do nhu cÇu thÊp nªn c¸c nhµ bu«n ®Òu kú väng vµo møc gi¶m tèi thiÓu 40 USD/tÊn ®èi víi bét NBSK tõ Nga. Ngay sau khi c¸c nhµ cung cÊp Canada th«ng b¸o t¨ng gi¸ t¹i mäi thÞ tr−êng vµo th¸ng 9/2003, gi¸ giao ngay vµ hîp ®ång kú h¹n c¸c lo¹i bét gç mÒm tÈy tr¾ng ®Òu t¨ng gi¸ t¹i thÞ tr−êng ch©u ¸. Trong khi ®ã, bét gç mÒm kh«ng tÈy vÉn kh«ng thay ®æi. Gi¸ hîp ®ång kú h¹n bét NBSK t¨ng 20 USD/tÊn t¹i NhËt B¶n vµ Hµn Quèc, gi¸ giao ngay bét NBSK t¹i Trung Quèc l¹i t¨ng thªm 10 USD/tÊn sau khi ®W t¨ng 20-30 USD/tÊn vµo ®Çu th¸ng 8/2003. C¸c nhµ cung cÊp Canada ®ang nç lùc t¨ng gi¸ giao ngay NBSK t¹i Trung Quèc lªn ®Õn 510 USD/tÊn. §éng th¸i nµy ®W ®Èy nhu cÇu tiªu thô bét gç th«ng ®á, th«ng ph−¬ng nam vµ bét gç mÒm tÈy tr¾ng cña Nga gia t¨ng. Bét gç th«ng ®á t¨ng 30-40 USD/tÊn ®¹t 460-480 USD/tÊn t¹i Trung Quèc, bét gç mÒm tÈy tr¾ng Nga t¨ng 60 USD/tÊn ®¹t 450-460 USD/tÊn, bét th«ng ph−¬ng nam t¨ng 20 USD ®¹t 430-450 USD/tÊn. Kh¸ch hµng hîp ®ång th−êng xuyªn hÇu kh¾p ch©u ¸ ®Òu c¾t gi¶m khèi l−îng NBSK vµ chuyÓn sang nguån bét gç cøng. Gi¸ bét gç cøng vÉn æn ®Þnh, tr¸i víi sù gia t¨ng nhu cÇu tiªu thô. Trong khi ®ã hWng Aracruz (Braxin) ®W t¨ng gi¸ bét b¹ch ®µn t¹i thÞ tr−êng ch©u ¸ lªn 20 USD/tÊn tõ 1/9/2003, ®¹t 470 USD/tÊn. ____________________________________________________________________ 19 ____________________________________________________________________ 2.2. ThÞ tr−êng giÊy lo¹i Trong quý II/2003, do nhu cÇu suy gi¶m, nguån cung gia t¨ng dÉn ®Õn gi¸ giÊy lo¹i liªn tôc gi¶m gi¸ t¹i thÞ tr−êng ch©u ¸. MÆc dï gi¸ gi¶m nh−ng khèi l−îng giao dÞch vÉn ë møc thÊp. ThÞ tr−êng c¸ct«ng hßm hép vµ giÊy in b¸o ch©u ¸ ®ang trong t×nh tr¹ng tr× trÖ nªn tû lÖ thu håi c¸ct«ng hßm hép cò (OCC) vµ giÊy b¸o cò (ONP) t¹i khu vùc ë møc thÊp. B¶ng 2: T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ c¶ giÊy lo¹i ch©u ¸ tõ th¸ng 11/2002 ®Õn th¸ng 8/2003 §¬n vÞ: USD/tÊn, CIF c¶ng ch©u ¸ Th¸ng 11/2002 12/2002 3/2003 4/2003 5/2003 8/2003 OCC 120-135 105-120 145-155 120-145 115-125 130-145 LÒ kraft 2 líp míi 130-150 130-150 150-165 150-165 150-165 160-175 ONP 125-140 150-160 135-145 120-130 130-135 GiÊy lo¹i hçn hîp 90-105 90-105 115-120 115-120 95-105 110-115 LÒ tr¾ng lùa chän 225-245 225-245 240-270 240-270 240-260 230-270 LÒ tr¾ng cøng 330-350 330-350 350-365 350-365 360-395 340-395 140-155 (Nguån: T¹p chÝ C«ng nghiÖp giÊy n¨m 2002 vµ 2003) ThÞ tr−êng giÊy lo¹i ch©u ¸ thay ®æi thÊt th−êng, nhÊt lµ giai ®o¹n cuèi th¸ng 8/2003. OCC nhËp khÈu tõ Mü t¨ng gi¸ trong tuÇn kÕt thóc vµo ngµy 22/8/2003 nh−ng l¹i gi¶m ngay vµo tuÇn sau ®ã. HiÖn t−îng lªn xuèng thÊt th−êng cña thÞ tr−êng ch©u ¸ ®W ¶nh h−ëng ®Õn thÞ tr−êng Mü, nguyªn nh©n lµ do c¸c nhµ s¶n xuÊt c¸ct«ng hßm hép cò tõ nguyªn liÖu giÊy lo¹i t¹i Trung Quèc ®ét ngét ngõng giao dÞch. NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng n−íc cã tû lÖ sö dông giÊy vôn t¸i sinh cao ë ch©u ¸ vµ trªn thÕ giíi. Tr−íc ®©y nguån nguyªn liÖu tõ giÊy t¸i sinh chñ yÕu ®Ó s¶n xuÊt trong n−íc, nh−ng tõ n¨m 2002, do nhu cÇu sö dông giÊy t¸i sinh cña c¸c n−íc ____________________________________________________________________ 20