Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi Më §Çu
Môc tiªu x©y dùng CNXH ë níc ta theo chñ nghÜa Mac Lenin vµ t tëng
hå chÝ minh . Mét trong nh÷ng nhiÖm vô lµ x¸c lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp
víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt , nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi,
trong ®ã néi dung cèt lâi lµ x¸c lËp c¬ cÊu vÒ së h÷u t liÖu s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ mét c¸ch phï hîp víi yªu cÇu cña quy luËt thùc tÕ kh¸ch
qua ña nÒn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é cña níc ta . Bíc khëi ®Çu ®æi míi trong
®ã cã viÖc më ®êng ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n ®· diÔn ra tõ n¨m 1979 , khi ®ã
nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø IV , BCHT¦ §¶ng kho¸ IV . §ã lµ bíc ®Çu chÊp
nhËn kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ hµng ho¸ , dï cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ quy m« vµ
lÜnh vùc ho¹t ®éng, nhng ®· lËp tøc nÈy sinh vøng m¾c vÒ lý luËn Ýt ®ông ®Õn
nguyªn lý c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa.
ViÖt Nam lµ níc võa míi ph¸t triÓn kinh tÕ sau chiÕn tranh, tù biÕt m×nh
cßn thiÕu vèn lý luËn vµ kinh nghiÖm, nªn ®· rÊt coi träng tæ chøc nghiªn cøu
häc tËp vµ khai th¸c kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm quèc tÕ, ®Ó t¹o c¬ së lý luËn v÷ng
ch¾c vµ niÒm tin m¹nh mÏ trong toµn ®¶ng, toµn d©n trong sù nghiÖp ®ái míi ,
trong ®ã ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ thÞ trêng ®· trë thµnh xu híng
kh«ng thÓ ®¶o ngîc dï gÆp khã kh¨n víng m¾c th¨ng trÇm.
Néi Dung
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
I. Lý luËn chung
Trong nÒn kinh tÕ níc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u, ®ã lµ së h÷u
toµn d©n , së h÷u tËp thÓ, së h÷u t nh©n, së h÷u hçn hîp. Do ®ã tån t¹i nhiÒu
chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt , kinh doanh, cã lîi
Ých riªng trong ®ã bao thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n chiÕm mét vÞ trÝ quan träng
trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. §Æc trng bao qu¸t cña kinh tÕ t nh©n
lµ ®Çu t tËp trung vµo c¸c nghµnh th¬ng nghiÖp , dÞch vô , c«ng nghiÖp chÕ
biÕn , ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû h¶i s¶n ,x©y dùng ,vËn t¶I kho b·I vµ
th«ng tin liªn l¹c ,kh¸ch s¹n nhµ hµng ,kinh doanh bÊt ®éng s¶n vµ dÞch vô t
vÊn ,tµi chÝnh tÝn dông…
N¨m 1998, trong tæng sè 7619 doanh nghiÖp ( gåm c¸c lo¹i c«ng ty
tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ,c«ng ty cæ phÇn , doanh nghiÖp t nh©n vµ hîp t¸c x·)
cã ®Õn 3582 doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng nghiÖp ( chiÕm tû träng
40,01%) 2466 doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ).Thø
®Õn lµ c¸c nghµnh kinh doanh kh¸c .
.Qua c¸c sè liÖu thèng kª tæng qu¸t cho thÊy, ngoµi sù ph¸t triÓn
m¹nh mÏ cña kinh tÕ c¸ thÕ (víi 1.879.402 c¬ së kinh tÕ ,thu hót 3.241.129
lao ®éng) th× doanh nghiÖp t nh©n gÊp 2,57 lÇn sè lîng c«ng ty tr¸ch nhiÖm
h÷u h¹n vµ gÊp 2,95 lÇn sè lîng c«ng ty cæ phÇn .Tuy nhiªn ,sè lao ®éng thu
hót cña c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n l¹i nhiÒu h¬n doanh nghiÖp t nh©n
1,15 lÇn.
Nh vËy lo¹i h×nh doanh nghiÖp t nh©n vÉn lµ h×nh thøc hÊp dÉn c¸c
nhµ ®Çu t t nh©n trong níc. §iÒu nµy cã thÓ c¾t nghÜa bëi c¸c nguyªn nh©n vª
quyÒn lîi, uy tÝn, tr¸ch nhiÖm, c¸cyÕu tè t©m lý, tËp qu¸n kinh doanh ,nh÷ng
giíi h¹n bëi tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ m«i trêng kinh doanh chi phèi.
Sù ho¹t ®éng víi qui m« ngµy cµng réng cña doanh nghiÖp t nh©n ®· cã
nhiÒu ®ãng gãp cho nÒn kinh tÕ x· héi cña nhµ níc ta. ThÓ hiÖn chÝnh trong sù
®ãng gãp GDP:1996:tû träng doanh nghiÖp t nh©n chiÕm 42,7%GDP cña c¶ níc
;khu vùc t nh©n chiÕm 3,23%GDPcña c¶ níc trong tæng s¶n phÈm quèc néi
213,833 tû ®ång. Thªm vµo ®ã tèc ®é t¨ng trëng GDP cña khu vùc t nh©n chiÕm
10,60% (C¸c sè liÖu 1997, 1998, 1999 ®îc thèng kª qua b¶ng sè liÖu sau . Cho
thÊy khu vùc t nh©n cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo sù gia t¨ng tæng s¶n phÈm quèc
néi vµ tèc ®é t¨ng trëng chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
B¶ng 1: T¨ng trëng (theo íc tÝnh) vµ tû träng trong GDP cña tõng thµnh phÇn
kinh tÕ
TT Thµnh phÇn kinh
1997
1998
1999
T¨ng
trëng
Tû
träng
T¨ng
trëng
Tû
träng
T¨ng
trëng
Tû träng
tÕ
1 N«ng - l©m ng
7,5%
24%
15%
24%
9%
24%
nghiÖp
2 C«ng nghiÖp vµ
25%
33%
16,5%
34%
12,5%
34%
x©y dùng
3 DÞch vô
15%
43%
20%
43%
2,5%
42%
II . Thùc Tr¹ng vµ ®¸nh gi¸ vÒ thµnh phÇn kinh tÕ
t nh©n
1. Thùc tr¹ng
Thùc hiÖn ®êng nèi ®æi míi cña ®¶ng vµ nhµ níc, h¬n 10 n¨m qua kinh
tÕ t nh©n ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn . Kinh tÕ t nh©n t¨ng nhanh c¶ vÒ sè lîng
®¬n vÞ, vèn kinh doanh vµ lao ®éng, ph¸t triÓn réng kh¾p trong c¶ níc ë c¸c
nghµnh nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. §Æc biÖt, sè lîng doanh nghiÖp t nh©n
t¨ng nhanh sau khi thùc hiÖn luËt doanh nghiÖp .
Cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, sù ph¸t riÓn cña kinh tÕ t nh©n ®·
gãp phÇn gi¶i phãng lîc lîng s¶n xuÊt, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi,
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng CNH – H§H, thóc ®Èy c¹nh tranh, ph¸t
triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Khu vùc nµy ®· ®ãng gãp
qua träng vµo t¨ng tæng s¶n phÈm trong níc :
Hai n¨m qua 2001- 2002 , sau khi cã luËt doanh nghiÖp ra ®êi , sè doanh nghiÖp
t nh©n ra ®êi 35.440 víi sè vèn ®¨ng kÝ ®¹t 40.455 tû ®ång, nhiÒu h¬n sè doanh
nghiÖp ®îc thµnh lËp trong 5 n¨m tríc ®ã céng l¹i ®a sè doanh nghiÖp ®¨ng kÝ
kinh doanh ®Õn cuèi n¨m 2001 lµ 74.393 doanh nghiÖp vµ chiÕm tû träng
24,3% tæng sè vèn ®Çu t x· héi. N¨m 2001 khu vùc doanh nghiÖp t nh©n nép
ng©n s¸ch trªn 11.075 tû ®ång, chiÕm 14,8% tæng thu ng©n s¸ch
Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2000 gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm cña KTTN chiÕm
42,3% GDP toµn quèc trong ®ã,hé kinh doanh c¸ thÓ chiÕm 34,8% DNTN
chiÕm 7,46%. KTTN ®· huy ®éng ngµy cµng nhiÒu h¬n c¸c nguån vèn trong x·
héi ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh .N¨m 2001 khu vùc nµy chiÕm 24,05%, n¨m
2002 chiÕm 24,31% tæng vèn ®Çu t x· héi .Theo sè liÖu cña tæng côc thuÕ, n¨m
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2002 KTTN ®ãng gãp 16,1% tæng thu ng©n s¸ch. NÐt næi bËt cña KTTN thêi
gian qua lµ t¹o ®îc nhiÒu chç lµm viÖc míi, thu hót nhiÒu lao ®éng trong x· héi,
nhÊt lµ sè ®Õn tuæi lao ®éng cha cã viÖc lµm ,gi¶i quyÕt sè lao ®éng d«i d tõ c¸c
c¬ quan, DN nhµ níc do tinh gi¶n biªn chÕ ,gi¶i thÓ. Khu vùc nµy gãp phÇn thùc
hiÖn chñ tr¬ng x· héi ho¸ y tÕ, v¨n ho¸ gi¸o dôc cña nhµ níc.
§¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nh trªn lµ do §¶ng vµ Nhµ níc ®· cã nh÷ng chñ tr¬ng
chinh s¸ch phï hîp ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ,kh¼ng ®Þnh râ vai trß quan
träng cña KTTN trong nªn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN
2. §¸nh gi¸
* Nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu
- Kh¬i dËy vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña mét bé phËn lín d©n c tham gia
vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt níc ,thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ.
- Thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®æi míi c¬ chÕ
qu¶n lý theo híng thÞ trêng ,thóc ®Èy c¹nh tran trong nÒn kinh tÕ
- H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ doanh nghiÖp t nh©n gãp phÇn x©y
dùng ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam
- Gãp phÇn x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊ míi phï hîp ,thóc ®¶y lùc lîng s¶n
xuÊt ph¸t triÓn.
*Nh÷ng tån t¹i
Nh ®· nãi ë trªn sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh
nãi chung vµ khu vùc kinh tÕ t nh©n nãi riªng ®· cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc tíi
nÒn kinh tÕ quèc d©n nã thùc sù ®ãng gãp mét vai trß quan träng trong sù ph¸t
triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. Tuy nhiªn hiÖn nay trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn , kinh tÕ
t nh©n còng ®· vÊp ph¶i nhiÒu khã kh¨n víng m¾c.
- ThÞ trêngchËt hÑp,viÖc tiÕp cËn víi th«ng tin vÒ thÞ trêng níc Ngoµi
cßn h¹n chÕ ®ã lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña kinh
tÕ t nh©n.
Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng mang tÝnh chÊt sèng cßn cña kinh
tÕ t nh©n lµ vÊn ®Ò thÞ trêng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña mét doanh
nghiÖp.
Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp t nh©n ë níc ta
cßn thÊp vµ l¹c hËu, kü thuËt c«ng nghÖ cßn nhiÒu bÊt cËp. NÕu so s¸nh víi tiªu
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
chuÈn c«ng nghÖ cña c¸c níc l¸ng giÒng th× c«ng nghÖ cña Viªt Nam l¹c hËu
h¬n tõ 20-25 n¨m. Do lîng vèn cã h¹n nªn kinh tÕ t nh©n khã cã kh¶ n¨ng ®Çu
t ®Ó x©y dùng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång thêi viÖc t¸i ®Çu t vµo n©ng cao c«ng
nghÖ còng v« cïng khã kh¨n. §iÒu ®ã lµm s¶n phÈm kh«ng c¹nh tranh ®îc. Do
vËy mµ nhiÒu s¶n phÈm cña khu vùc kinh tÕ t nh©n bÞ hµng nhËp lËu chÌn Ðp,
mét sè doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, mÊt ®i thÞ trêng ngay trªn s©n nhµ. MÆt kh¸c,
khu vùc kinh tÕ t nh©n vÉn cha cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp, cha tù
t×m kh¸ch hµng ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh mµ chØ xuÊt khÈu s¶n phÈm
th«ng qua c¸c c«ng th¬ng m¹i níc ngoµi, kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng cßn kÐm.
ViÖc nµy g©y ra nhiÒu tiªu cùc, tèn kÐm cô thÓ lµ r¬i vµo t×nh tr¹ng bÞ Ðp gi¸.
Do khã kh¨n trong viÖc t×m nguån vèn cho xuÊt khÈu nªn s¶n phÈm c¶ c¸c
doanh nghiÖp nµy hÇu nh cha xuÊt khÈu ra thÞ trêng níc ngoµi. §iÒu ®ã dÉn ®Õn
thÞ trêng tiªu thô chñ yÕu lµ trong níc bÞ thu hÑp, rÊt bÊp bªnh vµ thªm vµo ®ã
lµ søc mua cña d©n c h¹n hÑp .Do ph¶i chÞu nh÷ng th«ng lÖ, ®iÒu kiÖn c¹nh
tranh bÊt b×nh ®¼ng nªn søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®· gi¶m
®ang kÓ.
Bªn c¹nh ®ã viÖc h¹n chÕ trong kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin ®· g©y
khã kh¨n cho khu vùc kinh tÕ t nh©n. Do thiÕu nh÷ng th«ng tin quan träng vÒ
s¶n phÈm thÞ trêng, khoa häc c«ng nghÖ vµ c¸c xu híng ph¸t triÓn cña x· héi
nªn sÏ lµ rÊt khã kh¨n khi c¸c doanh nghiÖp t nh©n lùa chän cho m×nh mét híng
®i ®óng ®¾n, trong khi sai lÇm vµ rñi ro lu«n lµ nh÷ng nguy c¬ thêng trùc .Muèn
cã th«ng tin doanh nghiÖp t nh©n ph¶I th«ng qua c¸c c¬ quan t×nh b¸o th¬ng
m¹i ,t¹i ®©y ,th«ng tin sÏ ®ùoc ®¸nh gi¸, ph©n tÝch. Nhng chi phÝ cho ho¹t ®éng
nµy kh¸ cao nªn víi nguån vèn Ýt ái th× c¸c doanh nghiÖp t nh©n kh«ng thÓ lµm
viÖc qua c¸c c¬ quan nµy .V× vËy mµ lµm sao ®Ó cã nh÷ng th«ng tin cã gi¸ trÞ vÒ
thÞ trêng, lµm sao ®Ó tiÕp cËn ®îc víi thÞ trêng vÉn lµ vÊn ®Ò nan gi¶i g©y nhiÒu
khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá
*.Nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn vµ chÝnh s¸ch thuÕ
a) Khã kh¨n vÒ vèn
HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp t nh©n ë níc ta hiÖn nay ®Òu ë qui m« võa
vµ nhá. §èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy th× vÊn lu«n lµ u tiªn hµng ®Çu phÇn lín
c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®Òu thiÕu vèn kinh doanh, vèn tù cã th× h¹n hÑp. Trong
khi ®ã viÖc huy ®éng vèn kinh doanh, s¶n xuÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy
®ang rÊt khã kh¨n. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kh«ng cã c¬ héi tiÕp cËn c¸c nguån vèn vµ c¸c kho¶n vay tõ ng©n hµng, nÕu cã
®îc vay th× chØ ®îc vay ng¾n h¹n(tõ 3 ®Õn 6 th¸ng). Do ®ã tiÕp cËn víi c¸c
kho¶n tiÕp cËn tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n nªn c¸c doanh nghiÖp t nh©n
kh«ng thÓ ®Çu t vµo m¸y mãc, trang thiÕt bÞ. Víi c¸c kho¶n vay cã b¶o l·nh th×
c¸c doanh nghiÖp t nh©n kh«ng cã ®ñ tµi s¶n nhÊt lµ so víi bÊt ®éng s¶n ®Ó ®¶m
b¶o t¹i c¸c ng©n hµng. VÒ phÝa c¸c ng©n hµng th× hä cã rÊt Ýt kinh nghiÖm trong
viÖc cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t nh©n vay vèn. Do vËy c¸c doanh nghÖp
nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vèn ®èi øng hay tµi s¶n thÕ chÊp, ®ång thêi c¸c
ng©n hµng c¶m thÊy thiÕu tù tin vµ kh«ng muèn gÆp rñi ro nªn hä kh«ng s½n
sµng cho c¸c doanh nghiÖp nµy vay. H¬n n÷© l·i suÊt ë c¸c kho¶n cho vay hiÖn
nay ®ang ë møc qu¸ cao so víi tØ suÊt lîi nhuËn cóa c¸c ngµnh s¶n xuÊt, nã
kh«ng khuyÕn khÝch ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, thñ tôc vay vèn
cßn rÊt phøc t¹p. §iÒu nµy khiÕn nhiÒu doanh nghiÖp t nh©n tuy ®ang rÊt cÇn
vèn nhng kh«ng d¸m vay tiÒn ng©n hµng mµ huy ®éng vèn chi phÝ chÝnh thuÕ
l·i suÊt cao vµ nhiÒu röi ro.
Thu hót vèn ®Çu t trong níc ®· khã ,viÖc thu hót vèn níc ngoµi l¹i
cµng khã kh¨n h¬n. Do nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ trêng cßn h¹n chÕ c¸c doanh
nghiÖp cha ®ñ kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ kÝ hîp ®ång vµ giao dÞch
quèc tÕ. V× thÕ viÖc héi nhËp cßn khã kh¨n vµ còng kh«ng cã c¬ héi thu hót
vèn ®Çu t níc ngoµi, bæ sung nguån vèn, më réng quy m« ®Çut.
b) ChÝnh s¸ch thuÕ
Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn th× h¹n chÕ trong chÝnh s¸ch thuÕ
còng g©y nhiÒu víng m¾c cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp t nh©n.
ChÝnh s¸ch thuÕ tuy ®· cã nhiÒu ®æi míi vµ cã u ®·i h¬n víi c¸c
doanh nghiÖp t nh©n nh: gi¶m 1-2 n¨m cho c¸c doanh nghiÖp míi khëi sù,miÔn
thuÕ lîi tøc cho c¸c c¬ së b¾t ®Çu kinh doanh...
Tuy vËy hÖ thèng vµ chÝnh s¸ch thuÕ ë níc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n
chÕ:nÆng c¬ chÕ thu cha cã c¬ chÕ ®éng viªn, nu«i dìng nguån thu. Trong khi
®ã c¸c doanh nghiÖp t nh©n cã thÓ ph¸t triÓn th× cÇn cã t¸i ®Çu t mµ gi¶m thuÕ lµ
c¬ héi t¨ng ®Çu t. MÆc dï hiÖn ®· cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ cho mét sè ®èi
tîng nhng thñ tôc xin miÔn gi¶m thuÕ l¹i phøc t¹p.
Bªn c¹nh ®ã, mét trong nh÷ng nhîc ®iÓm cña hÖ thèng thuÕ níc ta lµ
sù trïng lÆp trong viÖc ®¸nh thuÕ:thuÕ doanh thu ,tuÕ lîi tøc ...cµng qua nhiÒu
kh©u thuÕ cµng cao. Lµm cho gi¸ c¶ bÞ ®Èy lªn kh«ng nh÷ng g©y thiÖt h¹i cho
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nguêi tiªu dïng mµ cßn g©y khã kh¨n søc Ðp víi ngêi s¶n xuÊt. Do ®ã lµm gi¶
chÊt lîng s¶n phÈm hoÆc lµm s¶n xuÊt bÞ thu hÑp, dÉn tíi gi¶m søc c¹nh tranh
trªn thÞ trêng, t¹o ®iªï kiÖn hµng ngo¹i nhËp ph¸t triÓn. HiÖn nay c¸c doanh
nghiÖp t nh©n ®ang ph¶i chÞu møc thuÕ doanh thu, thuÕ lîi tøc tõ 40- 50% ®ã lµ
cha kÓ c¸c kho¶n c¸c thuÕ kh¸c nh vËy, vèn s¶n xuÊt th× h¹n chÕ mµ møc thuÕ
th× cao lµm cho nguån vèn ®· eo hÑp l¹i cµng eo hÑp h¬n do ®ã h¹n chÕ sù ph¸t
triÓn cña kinh tÕ t nh©n .khu«n khæ ph¸p lý thiÕu vµ cßn cã sù ph©n biÖt ®èi xö
gi÷a thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n víi kinh tÕ nhµ níc.ë níc ta khu«n khæ ph¸p luËt
cho nÒn kinh tÕ thÞ trêng vÉn cßn cha hoµn chØnh, thiÕu ®ång bé, khung ph¸p lý
cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh«ng ®ång nhÊt vµ cÇn ®îc c¶i c¸ch. Ngoµi ra
ph¸p luËt cha ®Æt c¸c doanh nghiÖp vµo t×nh thÕ c¹nh tranh b×nh ®¼ng, tÝnh bÊt
æn ®Þnh vµ thêng thay ®æi cña ph¸p luËt ®· t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i trêng ®Çu t,
chËm huû bá nh÷ng c¨n b¶n ®· lçi thêi cã mét sè luËt tuy ®· ban hµnh nhng cßn
nh÷ng ®iÒu kho¶n cha hîp lÝ víi hÖ thèng ph¸p luËt nh vËy ®· c¶n trë nhiÒu ®Õn
sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n
nãi riªng, nh viÖc cho phÐp chÝnh phñ can thiÖp vµo qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh cña
c¸c c«ng ty t nh©n nhÊt lfa quyÕt ®inh vÒ ®Çu t hay lµ viÖc luËt cña ViÖt Nam
chØ qui ®Þnh quyÒn sö dông nhng cho phÐp quyÒn së h÷u vµ h¹n chÕ nghiªm
ngÆt viÖc chuyÓn nhîng ®Êt hËu qu¶ lµ quyÒn sö dông ®¸t thêng kh«ng ®îc
chuyÓn nhîng c«ng khai, gi¸ ®Êt thiÕu æn ®Þnh dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®Çu c¬ vµ sö
dông ®Êt kh«ng hiÖu qu¶. §iÒu nµy g©y nhiÒu bÊt lîi cho c¸c c«ng ty t nh©n
trong lÜnh vùc s¶n xuÊt sau ®ã 2/1995 chÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh trong ®ã cã
qui ®Þnh râ ®èi víi ®¸t kh«ng sö dông cho môc ®Ých n«ng nghiÖp chØ ®îc dïng
gi¸ trÞ tiÒn thuª ®Êt ®· tr¶ vµ gi¸ trÞ tµi s¶n n»m trªn m¶nh ®Êt ®ã ®Ó lµm tµi s¶n
thÕ chÊp nghÞ ®Þnh nµy ®· g©y ra t¸c h¹i lín , ®Èy c¸c c«ng ty t nh©n vµo vÞ trÝ
bÊt lîi so víi c«ng ty nhµ níc trong viÖc dµnh quyÒn sö dông ®Êt vµ vay c¸c
nguån tÝn dông quan ®iÓm cña nhµ níc ta ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ
khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
nhng trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh tÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ t nh©n
cßn nÆng nÒ vÒ thñ tôc hµnh chÝnh, cßn chång chÐo nhiÒu ®Çu mèi. §iÒu ®ã g©y
nªn t©m lý mÆc c¶m vµ lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t. Nh ®· nãi ë trªn th× hÖ
thèng ph¸p luËt còng cha ®Æt c¸c doanh nghiÖp vµo t×nh thÕ c¹nh tranh b×nh
®¼ng. H¬n n÷a thùc tÕ cho thÊy c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ë níc ta hiÖn nay cha
hoµn toµn ®¶m b¶o b×nh ®¼ng gi÷a doanh nghiÖp nhµ níc vµ doanh nghiÖp t
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nh©n ®Æc biÖt ®îc thÓ hiÖn trong chÝnh s¸ch tÝn dông ®Çu t cña hÖ thèng ng©n
hµng c¸c quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn vay vèn cßn qu¸ cøng nh¾c vµ tÝnh chÊt ph©n
biÖt ®èi xø nhÊt lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ thÕ chÊp, b¶o l·nh cña c¸c ng©n hµng th ¬ng
m¹i, nh viÖc c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cã thÓ nhËn ®îc sù b¶o l·nh cña nhµ níc
®èi víi c¸c kho¶n vay, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp l¹i kh«ng cã sù b¶o l·nh
®ã. Ngoµi ra, ®Ó vay tÝn dông c¸c doanh nghiÖp t nh©n ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp
cho c¸c ng©n hµng, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®îc miÔn thùc hiÖn
yªu cÇu nµy thªm vµo ®ã lµ møc l·i su¸t cßn mang tÝnh ¸p ®Æt vµ cao h¬n nhiÒu
so víi doanh nghiÖp nhµ níc cã n¬i doanh nghiÖp t nh©n ph¶i chÞu l·i suÊt cao
h¬n tõ 20-25%, thËm chÝ cßn cao h¬n gÊp ®«i so víi l·i suÊt cho vay vènvíi lo¹i
h×nh doanh nghiÖp nhµ níc.Bªn c¹nh l·i suÊt cao th× c¸c qui ®Þnh thñ tôc trong
viÖc thµnh lËp vµ vËn hµnh doanh nghiÖp cßn qu¸ nhiÒu rêm rµ, kh«ng th«ng
tho¸ng nh÷ng ®iÒu ®ã gi¶i thÝch v× sao mµ kh«ng cã nhiÒu ngêi d©n bá vèn ra
kinh doanh hoÆc nÕu kh«ng th× còng chØ bá ralîng vèn nhá. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ
ph¸p luËt vµ sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a kinh tÕ t nh©n víi kinh tÕ nhµ níc ®· g©y
nhiÒu khã kh¨n cho sù ph¸t triÓn vµ më réng cña doanh nghiÖp t nh©n.
c)Tr×nh ®é qu¶n lý
Tr×nh ®é qu¶n lý - kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp t nh©n cßn
thÊp. Tr×nh ®é cña nguån nh©n lùc kh¸ thÊp, c¶ vÒ tr×nh ®é qu¶n lý còng nh
tr×nh ®é tay nghÒ. §©y ®îc xem nh lµ mét trong nh÷ng yÕu kÐm nhÊt cña c¸c
doanh nghiªp t nh©n. §éi ngò c¸n bé qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã tri thøc kinh
nghiÖm lµ phæ biÕn. Tøc lµ hä ®Òu trëng thµnh tõ thùc tÕ, häc hái kinh nghiÖm
tõ b¹n hµng, nh÷ng kiÕn thøc, tr×nh ®é ®¹t ®îc lµ do sù ®óc kÕt kinh nghiÖm s¶n
xuÊt. Ngoµi ra còng cã mét lîng nhá nh÷ng gi¸m ®èc trÎ s«i næi n¨ng ®éng,
m¹o hiÓm kinh doanh nhng l¹i thiÕu kiÕn thøc kinh doanh vµ kÜ n¨ng qu¶n trÞ.
Theo phßng C«ng nghiÖp vµ Th¬ng m¹i ViÖt Nam ®· tiÕt lé r»ng cã 70,5% c¸c
nhµ qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n kh«ng cã b»ng cÊp mµ chØ cã mét lîng
nhá ®îc ®µo t¹o qua c¸c trêng líp chÝnh vÒ chÝnh trÞ doanh nghiÖp vµ qu¶n lý
kinh tÕ. HiÖn nay, tr×nh ®é chuyªn m«n vµ nghiÖp vô cña ®éi ngò lao ®éng trong
khu vùc kinh tÕ t nh©n cßn thÊp. Lùc lîng lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nµy
hÇu nh kh«ng ®µo t¹o ng¾n h¹n cÊp tèc ra lµm thî. Nh vËy ,tr×nh ®é cña c¸n bé
vµ ®éi ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp cßn thÊp, nã c¶n trë ®Õn quy m« vµ sù
ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
HÇu hÕt c¸c doanh nghiªp t nh©n ë níc ta hiÖn nay ®Òu ë quy m« võa
vµ nhá. C¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng cã kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó thµnh lËp vµ qu¶n
lý mét doanh nghiÖp lín .Bëi v× muèn cho mét doanh nghiÖp lín thµnh c«ng th×
ngoµi sù nhanh trÝ vµ kh¶ n¨ng linh c¶m cña c¸c nhµ qu¶n lý th× ®ßi hái nguån
nh©n lùc trong doanh nghiÖp ph¶i cã tr×nh ®é cao. §Æc biÖt lµ chñ doanh nghiÖp
ph¶i lµ ngêi lµm ¨n cã bµi b¶n, cã chiÕn lîc kinh doanh râ rµng, v× vËy d¸m ®Çu
t víi quy m« lín, nh vËy hä ph¶i lµ ngêi cã häc vÊn vµ kinh nghiÖm kinh doanh.
Nhng thùc tÕ níc ta vÉn vßn thiÕu nh÷ng doanh nghiÖp lín víi chiÕn lîc kinh
doanh dµi h¹n. Bëi nhiÒu «ng chñ hiÖn nay cã kinh nghiÖm lµm ¨n theo lèi thùc
dông ,chôp giËt. Hä lµ nh÷ng ngêi thiÕu trÝ thøc vÒ kinh doanh.
D) Khã kh¨n vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh
VÊn ®Ò mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc
khu vùc kinh tÕ t nh©n cho ®Õn nay vÉn lµ mét khã kh¨n lín ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp. Theo sè liÖu ®iÒu tra c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n t¹i Hµ Néi ,H¶i
Phßng
vµ
thµnh
phè
Hå
ChÝ
Minh
(n¨m
1995)
MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 50m2-100m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty chiÕm
32,7%
- MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 100m2-200m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty
chiÕm 14,7%
- MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 200m2-500m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty
chiÕm 18,9%
- MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 500m2-1000m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty
chiÕm 10,9%
- MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh trªn 1000m2 thuéc së h÷u cña cong ty chiÕm
18%
Nh vËy diÖn tÝch cña c¸c doanh nghiÖp cßn thiÕu ®¹i ®a sè c¸c doanh
nghiÖp vÉn ph¶i bá vèn ra ®Ó ®i thuª ®Êt cña c¸c c¬ quan c¸c tæ chøc kinh tÕ
,c¸c c¸ nh©n kh¸c mµ trong qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp th× c¸c thµnh viªn
thêng gãp vèn b»ng viÖc ®ãng gãp nhµ cöa ,nh÷ng nhµ cöa cã ®îc nhê gãp vèn
phÇn nhiÒu chØ ®îc sö dông lµm v¨n phßng doanh nghiÖp cho nªn cha gi¶i quyÕt
®îc khã kh¨n vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt ,thiÕu ®Êt vÉn lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n
løn ¶nh hëng t¬i sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc.H¬n n÷a nhµ níc
l¹i cßn quy ®Þnh: DiÖn tÝch mÆt b»ng ®· chuyÓn quyÒn së h÷u khi x©y dùng nhµ
cöa th× ®îc phÐp ,nhng khi chuyÓn thµnh nhµ cöa ®Ó kinh doanh th× l¹i ph¶i
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
chuyÓn sang chÕ ®é thuª ®Êt ,®©y qu¶ lµ ®iÒn phi lý ! C¸c chñ doanh nghiÖp vÉn
ph¶i tr¶ chi phÝ cho viÖc sö dông diÖn tÝch mÆt b»ng (®· thuéc quyÒn së h÷u cña
m×nh) vµo viÖc s¶n xuÊt vµ kinh doanh.Nh vËy nh÷ng trë ng¹i trong viÖc sö
dông mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh l¹i lµm t¨ng thªm nh÷ng khã kh¨n vÒ
vèn .Do ®ã nã h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nµy .
III. Gi¶i ph¸p c¶i c¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ
t b¶n t nh©n ë ViÖt Nam
Khu vùc kinh tÕ t nh©n ®ãng mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n. Nã lµ mét trong hai chñ thÓ ®Ó thùc hiÖn CNH-HDH ®Êt níc (chñ thÓ
thø hai la kinh tÕ nhµ níc). Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t nh©n cÇn ph¶i ®îc coi lµ
mét tiÒn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ph¸t huy c¸c ®éng lùc con ngêi trong sù nghiÖp
CNH ®Êt níc, kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ
níc ta. V× vËy mµ kinh tÕ t nh©n trong thêi gian tíi cÇn ®îc khuyÕn khÝch ph¸t
triÓn. VÊn ®Ò ®Æt ra chóng ta ph¶i lµm g× vµ lµm nh thÕ nµo ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ
t nh©n ph¸t triÓn.
1. T¹o m«i trêng kinh doanh thËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña
kinh tÕ t nh©n
M«i trêng kinh doanh lµ tæng hîp c¸c nh©n tè, ®iÒu kiÖn mµ ë ®ã
doanh nghiÖp ho¹t ®éng, nã bao gåm m«i trêng: chÝnh trÞ, ph¸p lý, kinh tÕ , t©m
lý, v¨n ho¸...M«i trêng kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi chung
vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n nãi riªng cha
®îc ph¸t triÓn thùc sù lµnh m¹nh do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ph¸p luËt ,ph©n biÖt ®èi
xö gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c hiÖn tîng tiªu cùc nh trèn thuÕ hµng
lËu ,hµng gi¶.
V× vËy ®Ó t¹o ra m«i trêng kinh doanh th«ng tho¸ng æn ®Þnh th× ta cÇn
ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt h¹n chÕ vµ nh÷ng tiªu cùc trªn. Tríc hÕt
cÇn bæ sung vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p lý hiÖn nay, tiÕn tíi ban hµnh mét ®¹o
luËt kinh doanh chung cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c
tÊt c¶ mäi ngêi, tÊt c¶ doanh nghiÖp ®Òu b×nh ®¼ng trong s¶n xuÊt vµ kinh
doanh. §ång thêi nhanh chãng huû bá nh÷ng v¨n b¶n lçi thêi, ®¶m b¶o tÝnh æn
®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã nh vËy míi kh¾c phôc ®îc tÝnh bÊt æn ®Þnh vµ
thêng xuyªn thay ®æi cña ph¸p luËt ®Ó t¹o ra mét m«i trêng kinh doanh æn ®Þnh
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cho c¸c doanh nghiÖp. Bëi ngêi d©n sÏ kh«ng d¸m bá vèn ra ®Ó kinh doanh nÕu
nh m«i trêng kinh doanh bÊt æn ®Þnh, chÝnh s¸ch ph¸p luËt thay ®æi liªn tôc sÏ
¶nh hëng tíi c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Nhµ níc dïng ph¸p luËt
®Ó l¸i c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®i theo híng XHCN lµ ®óng, nhng kh«ng thÓ dïng
ph¸p luËt ®Ò gß Ðp, trãi buéc c¸c sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c
®Æc biÖt lµ thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n. V× vËy, ph¸p luËt ®a ra ph¶i ®¶m b¶o tÝnh
hîp lý, th«ng tho¸ng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn.
Bªn c¹nh vÊn ®Ò ph¸p luËt ë níc ta cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ gi÷a kinh tÕ Nhµ níc víi kinh tÕ t nh©n. §iÒu nµy
kh«ng nh÷ng g©y khã kh¨n trùc tiÕp cho c¸c kinh tÕ t nh©n trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt, kinh doanh mµ cßn g©y t©m lý mÆc c¶m, lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t. Do
vËy ph¶i cã nh÷ng c¶i c¸ch hîp lý ®em l¹i lîi Ých cho thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n.
Nh÷ng c¶i c¸ch ®ã cã thÓ bao gåm:
- Gi¶m thñ tôc hµnh chÝnh vÒ cÊp ®Êt, quy ®Þnh gi¸ ®Êt chung cho tÊt c¶ thµnh
phÇn kinh tÕ. Tøc lµ gi¸ ®Êt mµ c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ
níc ph¶i chÞu còng b»ng víi gi¸ ®Êt mµ c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn
kinh tÕ t nh©n ph¶i tr¶ ®¶m b¶o sù c«ng b»ng cho thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n.
- §ång thêi gi¶m thñ tôc hµnh chÝnh khi xin giÊy phÐp thµnh lËp, giÊy phÐp
kinh doanh ®Ó khuyÕn khÝch mäi ngêi bá vèn ra kinh doanh.
- Sö dông nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i víi kinh tÕ t nh©n nh: CÊp tÝn dông trung h¹n
vµ dµi h¹n, miÔn gi¶m thuÕ. §ång thêi cÇn h¹n chÕ møc can thiÖp cña c¸c c¬
quan Nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp t nh©n. §iÒu ®ã võa n©ng cao ®îc tÝnh tÝch
cùc, chñ ®éng cña doanh nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm c¬ héi kinh doanh, võa
gi¶m thiÓu c¸c tiªu cùc nh l¹m dông chøc quyÒn cña ®éi ngò c¸n bé Nhµ níc.
Th¸ng 6/1991 §¹i héi §¶ng ®· ®a ra chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2000 ®¶m
b¶o cho c¸c doanh nghiÖp Ngoµi quèc doanh vÒ tù do tham gia c¸c ho¹t ®éng
kinh doanh; thu nhËp vµ quyÒn së h÷u hîp ph¸p ®èi xö b×nh ®¼ng tríc ph¸p
luËt.
Cuèi cïng ®Ó gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng tiªu cùc nh trèn thuÕ hµng lËu, hµng
gi¶i.... th× ta ph¶i khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch viÖc tiªu thô hµng ho¸
trong níc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n æn ®Þnh ph¸t triÓn s¶n
xuÊt kinh doanh. Cô thÓ më réng cuéc vËn ®éng "ngêi ViÖt Nam dïng hµng
ViÖt Nam " Nhµ níc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh, biÖn ph¸p m¹nh mÏ thóc ®Èy c¸c
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
c¬ quan, doanh nghiÖp Nhµ níc u tiªn tiªu dïng hµng ViÖt Nam ®ång thêi gi¶m
thuÕ doanh thu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng, s¶n xuÊt trong níc, t¨ng thuÕ
nhËp khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng cïng lo¹i nhËp tõ níc Ngoµi vµo. §©y lµ
biÖn ph¸p ®Ó b¶o hé hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc, ®ång thêi còng lµ biÖn ph¸p
tÝch cùc trong viÖc chèng bu«n lËu.
Ngoµi ra, ®Ó cã m«it rêng kinh doanh thùc sù "trong lµnh" th× ph¶i kÕt
hîp víi viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Ó h¹n chÕ ho¹t ®éng vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c
doanh nghiÖp t nh©n. Ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng
®¨ng ký chÝnh thøc, trèn thuÕ lµm cho hµng ho¸ kÐm chÊt lîng.
2. Më réng thÞ trêng trong níc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh
nghiÖp tiÕp cËn víi thÞ trêng khu vùc vµ quèc tÕ.
Muèn ®¹t ®îc môc ®Ých nµy th× Nhµ níc cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn, hç trî ®Ó
c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é nh©n lùc, tõ ®ã
lµm t¨ng chÊt lîng s¶n phÈm vµ do ®ã t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng trong níc còng nh khu vùc vµ trªn quèc tÕ víi ®iÒu kiÖn ®ã c¸c doanh nghiÖp t nh©n cã
thÓ trùc tiÕp xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh sang níc Ngoµi mµ kh«ng qua c¸c
C«ng ty th¬ng m¹i cña Nhµ níc.
Ngoµi biÖn ph¸p gi¸n tiÕp th× Nhµ níc cã thÓ trùc tiÕp dµnh mét sè ®¬n
®Æt hµng xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t nh©n xuÊt khÈu trùc tiÕp,
h×nh thµnh trung t©m thóc ®Èy xuÊt khÈu, huÊn luyÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã
kh¶ n¨ng vµ kiÕn thøc vÒ thÞ trêng quèc tÕ nh lµ: nh÷ng kiÕn thøc vµ th«ng tin
cÇn thiÕt vÒ ký hîp ®ång vµ giao dÞch theo th«ng lÖ quèc tÕ. §ång thêi giíi
thiÖu hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t nh©n ra níc ngoµi vµ cung
cÊp danh s¸ch nh÷ng mÆt hµng mµ níc ngoµi ®ang cÇn cho nh÷ng doanh nghiÖp
nµy. Bªn c¹nh ®ã, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ cã
tr¸ch nhiÖm cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr¬ngêi cho c¸c doanh nghiÖp võa
vµ nhá t nh©n. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nµy tham gia héi
tô, ®©y lµ dÞp tèt ®Ó cho hä trng bµy nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh víi kh¸ch hµng
trong níc vµ quèc tÕ. Ngoµi ra víi viÖc nép ®¬n xin gia nhËp c¸c tæ chøc quèc
tÕ nh: ASEAN, AFTA... lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp t nh©n tiÕp
cËn víi thÞ trêng níc Ngoµi.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3. Nhµ níc ph¶i cã ch¬ng tr×nh hç trî cho kinh tÕ t nh©n ph¸t
triÓn.
*Hç trî ®µo t¹o.
HiÖn nay, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c chñ doanh nghiÖp t nh©n vµ ®éi
ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp t nh©n vÉn cßn thÊp, nã g©y khã kh¨n nhiÒu
®Õn sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t nh©n. MÆc dï ®· nhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã
nhng víi quy m« nhá th× khu vùc kinh tÕ t nh©n ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp
võa vµ nhá t nh©n kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng vÒ chi phÝ ®Ó tù ®µo t¹o, huÊn luyÖn. V×
vËy, Nhµ níc cÇn cã ch¬ng tr×nh hç trî cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n vÒ ®µo t¹o
®Ó t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp nh÷ng chñ kinh doanh giái, cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó cã
thÓ c¹nh tranh, ®èi t¸c víi c¸c doanh nghiÖp níc Ngoµi. Ngoµi ra cßn n©ng cao
tr×nh ®é v¨n ho¸ chuyªn m«n cña ®éi ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp. Gióp
cho hä cã nh÷ng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, qu¶n lý, ph¸p
luËt... víi ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp tµi giái vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cao cña
nguån nh©n lùc t¹o ra c¬ së v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn ®i lªn cña c¸c doanh
nghiÖp t nh©n.
*. Hç trî th«ng tin.
Khi tr¶ lêi pháng vÊn, mét sè doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· tiÕt lé r»ng
viÖc khai th¸c thÞ trêng níc Ngoµi lµ mét trong nh÷ng th¸ch thøc lín nhÊt ®èi
víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. ThËt vËy, c¸c doanh nghiÖp võa vµ
nhá nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc khèi kinh tÕ t nh©n nãi
riªng do h¹n chÕ vÒ: vèn, quy m«, c«ng nghÖ... nªn kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn tiÕp
cËn vµ thu thËp nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ trêng quèc tÕ do vËy kh«ng nh÷ng kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt vµ kinh doanh hîp, dÔ gÆp rñi ro, kh«ng xuÊt khÈu trùc tiÕp s¶n
phÈm ra níc Ngoµi... §iÒu ®ã ®ßi hái Nhµ níc ®Ó ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ
t nh©n nhÊt thiÕt ph¶i cã ch¬ng tr×nh hç trî vÒ th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp t
nh©n. Cã sù cung cÊp, hç trî vÒ th«ng tin cña Nhµ níc sÏ gióp cho c¸c doanh
nghiÖp t nh©n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n trªn c¬ së ph©n tÝch th«ng tin vÒ c¸c
®èi thñ c¹nh tranh, nghiªn cøu c¸c dù b¸o ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong t¬ng lai,
®¸nh gi¸ nhu cÇu kh¸ch hµng... c¸c doanh nghiÖp sÏ ®Ò ra ®îc nh÷ng biÖn ph¸p
thÝch hîp cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
*. Hç trî vèn.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
VÊn ®Ò vèn lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n,
thiÕu vèn lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín cña doanh nghiÖp, nã lµ nguyªn
nh©n cña nh÷ng khã kh¨n vµ víng m¾c kh¸c: Do thiÕu vèn nªn kh«ng ®æi míi
®îc c«ng nghÖ, s¶n phÈm chÊt lîng kÐm lµm gi¶m søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng,
do thiÕu vèn nªn khã kh¨n trong viÖc ®µo t¹o c¸c chñ doanh nghiÖp dÉn ®Õn
t×nh tr¹ng lµ tr×nh ®é qu¶n lý vµ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp t nh©n hiÖn
nay cßn thÊp kÐm, chÝnh v× vËy mµ Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch vÒ hç trî vèn cho
c¸c doanh nghiÖp t nh©n. Bëi v×, trong hoµn c¶nh nµy nguån hç trî lín tõ phÝa
chÝnh phñ ®èi víi doanh nghiÖp t nh©n cã ý nghÜa rÊt quan träng. Cô thÓ lµ Nhµ
níc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh râ rµng vÒ ®iÒu kiÖn vay vèn ng©n hµng, vÒ thêi h¹n
vay, vÒ l·i suÊt ®Ó khuyÕn khÝch t nahan vay vèn ng©n hµng vµo môc ®Ých kinh
doanh ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn vµ khuyÕn khÝch t nh©n thu hót ®Çu t níc Ngoµi
b»ng c¸ch t vÊn cho t nh©n nh÷ng kinh nghiÖm, kiÕn thøc cÇn thiÕt trong giao
dÞch, ký kÕt hîp ®ång trong qu¶n lý kinh doanh ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi vµ nghÜa
vô c¸c bªn tham gia hîp ®ång. §Ó doanh nghiÖp t nh©n cã ®iÒu kiÖn bæ sung
vèn, më réng quy m« vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
*. Hç trî qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ.
Kü thuËt c«ng nghÖ trong khu vùc kinh tÕ t nh©n ë níc ta vÉn cßn rÊt l¹c
hËu. V× vËy mµ nã ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm vµ søc c¹nh tranh cña s¶n
phÈm trªn thÞ trêng. §Ó cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n cã thÓ thùc hiÖn tèt qu¸
tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ th× Nhµ níc cÇn cã sù hç trî c¸c doanh nghiÖp thùc
hiÖn viÖc ®æi míi vµ chuyÓn giao kü thuËt c«ng nghÖ. Nhµ níc nªn cã chÝnh
s¸ch u ®·i vÒ thuÕ vµ tÝn dông ®èi víi t nh©n vay vèn cho môc ®Ých ®Çu t ®æi
míi trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ. KÞp thêi cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ khoa häc kü thuËt, nh÷ng dù b¸o ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong t¬ng lai... §ång thêi t¹o m«i
trêng th«ng tho¸ng, thuËn lîi ®Ó thóc ®Èy t nh©n nhanh chãng ®æi míi thiÕt bÞ
c«ng nghÖ.
§iÒu quan träng h¬n c¶ lµ t×m ra c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò
®¶m b¶o c¸c kho¶n vay ng©n hµng vµ c¸c kho¶n tÝn dông vµ ngo¹i tÖ cho viÖc
nhËp m¸y mãc vµ thiÕt bÞ cho c¸c C«ng ty t nh©n. §Ó gióp ®ì c¸c C«ng ty t
nh©n vît qua c¸c khã kh¨n mµ nã gÆp ph¶i th× ph¶i vay tÝn dông trªn thÞ tr êng
vèn chÝnh thøc, chiÝnh phñ nªn c©n nh¾c viÖc thµnh lËp mét quü cung cÊp c¸c
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kho¶n b¶o ®¶m tÝn dông cho c¸c C«ng ty t nh©n nh chÝnh phñ c¸c níc §«ng ¸
®· lµm.
Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò ®îc nªu trªn, chóng t«i nhËn thÊy chÝnh phñ còng
cÇn ph¶i nç lùc nh»m tr¸nh t¹o ra nh÷ng trë ng¹i míi. Lêi c¶nh b¸o nµy lµ cã c¬
së trong thêi ®iÓm hiÖn nay khi mµ mét vµi quan chøc trong chÝnh phñ ®ang ®Ò
xuÊt viÖc giíi h¹n nhËp khÈu vµ giíi h¹n sö dông th tÝn dông tr¶ chËm trong
viÖc thanh to¸n nhËp khÈu vµ coi ®ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶m th©m hôt th¬ng
m¹i lín cña ®Êt níc.
NÕu nh viÖc th©m hôt c¸n c©n th¬ng m¹i cña ViÖt Nam lµ mét víng m¾c
th× chÝnh c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®· t¹o ra nã chø kh«ng ph¶i lµ c¸c C«ng ty
t nh©n míi lªn cña ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy viÖc ph¸t triÓn c¸c C«ng ty t nh©n
võa vµ nhá cña ViÖt Nam - nh©n tè chñ yÕu cho mét chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸
®Þnh híng xuÊt khÈu thµnh c«ng - lµ gi¶i ph¸p l©u dµi cho vÊn ®Ò c¸n c©n thanh
to¸n mµ ®Êt níc ®ang ph¶i ®èi mÆt. Do ®ã ph¶i ch¨ng chÝnh phñ nªn xem xÐt
viÖc thiÕt lËp c¸c ch¬ng tr×nh ®Æc biÖt ë ng©n hµng Nhµ níc nh»m u tiªn c¸c
C«ng ty t nh©n míi thµnh lËp ho¹t ®éng theo híng xuÊt khÈu ë ViÖt Nam trong
viÖc mua ngo¹i tÖ.
Trªn ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò c¶i c¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ
t nh©n mµ chóng t«i nghÜ lµ rÊt cÇn thiÕt vµ còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp nhÊt
hiÖn nay.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
KÕt luËn
§¹i héi IX vÒ mÆt ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n ®· ®¹t ®îc bíc míi vÒ hoµn
thiÖn chÝnh s¸ch kh¼ng ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh híng XHCN
trong ®ã kinh tÕ t nh©n lµ bé phËn quan träng. X¸c ®Þnh quan hÖ gi÷a c¸c giai
cÊp vµ tÇng líp x· héi lµ quan hÖ hîp t¸c ®Êu tranh trong néi bé nh©n d©n cïng
nhau ®i lªn CHXH díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. Héi nghÞ lÇn thø V cña ban chÊp
hµnh trung ¬ng, trong ngÞh quyÕt vÒ kinh tÕ t nh©n ®· x¸c ®Þnh hai ®iÒu quan
träng: X©y dùng quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a ngêi sö dông lao ®éng vµ ngêi lao ®éng
trªn c¬ së ph¸p luËt vµ tinh thÇn t¬ng th©n t¬ng ¸i, nh÷ng §¶ng viªn lµm chñ
doanh nghiÖp cña t nh©n chÊp hµnh tèt ®iÒu lÖ §¶ng vµ ph¸p luËt, chÝnh s¸ch
cña Nhµ níc th× vÉn lµ §¶ng viªn cña §¶ng.
Nh×n tæng qu¸t l¹i cã thÓ thÊy râ trong c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt níc ta
nãi chung vµ nãi riªng trong bíc më ®êng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n ®· diÔn ra
sù t×m tßi ®æi míi mang tÝnh nh©n d©n, tÝnh x· héi. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ sù
qu¶n lý cña Nhµ níc ®· cã vai trß më ®êng, khuyÕn khÝch, ®Þnh híng vµ ®iÒu
tiÕt rÊt râ. B¶n th©n cuéc t×m tßi ®æi míi ®ã bao hµm qu¸ tr×nh ®æi míi t duy lý
luËn g¾n víi thùc tiÔn x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, thÓ chÕ, tõ ®ã tr¶i qua
mÊy chôc n¨m ®· thªm chÊt liÖu vµ kinh nghiÖm cô thÓ phong phó ®Ó tæng kÕt
vµ gi¶i ®¸p nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ly luËn ®Æt ra.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tµi liÖu tham kh¶o.
1. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ®æi míi qu¶n lsy kinh tÕ vÜ m« trong nÒn kinh
tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam - TS: NguyÔn Minh Tó
(NXB chÝnh trÞ quèc gia).
2. Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam - PGS.TS.
Mai Ngäc Cêng - §HKTQD ë ViÖt Nam (NXB chÝnh trÞ quèc gia).
3. Lùa chän vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam - Bé
kÕ ho¹ch vµ ®Çu t - ViÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn (NXB chÝnh tÞ quèc gia).
4. Gi¸o t×nh kinh tÕ chÝnh trÞ - §HKTQD (NXB gi¸o dôc).
5. C¬ së khoa häc cña mét sè vÊn ®Ò trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020 - Viªn chiÕn lîc ph¸t triÓn
(NXB chÝnh trÞ quèc gia).
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
MỤC LỤC
Lêi Më §Çu.................................................................................................1
Néi Dung.....................................................................................................2
I. Lý luËn chung..........................................................................................2
II . Thùc Tr¹ng vµ ®¸nh gi¸ vÒ thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n...........................4
1. Thùc tr¹ng............................................................................................4
2. §¸nh gi¸..............................................................................................5
III. Gi¶i ph¸p c¶i c¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ t b¶n t nh©n ë ViÖt Nam
...................................................................................................................12
1. T¹o m«i trêng kinh doanh thËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t
nh©n.......................................................................................................12
2. Më réng thÞ trêng trong níc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp tiÕp
cËn víi thÞ trêng khu vùc vµ quèc tÕ......................................................15
3. Nhµ níc ph¶i cã ch¬ng tr×nh hç trî cho kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn.....15
KÕt luËn...................................................................................................19
tµi liÖu tham kh¶o.............................................................................20
18