Tài liệu Nâng cao hiệu quả thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương (vietcombank)

Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó Lêi më ®Çu Xu híng toµn cÇu ho¸ ngµy cµng lan réng vµ bÞ thao tóng bëi c¸c tËp ®oµn kinh tÕ xuyªn quèc gia, ®Èy thÕ giíi cña chóng ta vµo guång quay cña sù liªn doanh, liªn kÕt kh«ng biªn giíi. Trong xu thÕ chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, mçi níc ®Òu muèn tËn dông nh÷ng lîi thÕ t¬ng ®èi cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ , ®iÒu nµy ®· dÉn tíi qu¸ tr×nh tÊt yÕu cña ph¸t triÓn th¬ng m¹i Quèc tÕ. ViÖt Nam víi chñ tr¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ më, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ trong khu vùc còng nh trªn toµn thÕ giíi ®· tham gia vµo viÖc t¨ng cêng ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c Quèc tÕ th«ng qua ho¹t ®éng th¬ng m¹i Quèc tÕ nh»m t×m kiÕm nh÷ng nguån ®©ï t, nguån lîi nhuËn ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµm tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ níc nhµ. Gãp phÇn kh«ng nhá trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i Quèc tÕ chÝnh lµ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, ®©y lµ mét m¾t xÝch kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸ hay dÞch vô, lµ cÇu nèi gi÷a ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng th«ng qua viÖc chi tr¶ lÉn nhau mµ kh«ng cÇn tÝnh ®Õn biªn giíi. Thanh to¸n quèc tÕ ®· gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ, t¹o nªn sù liªn tôc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n suÊt vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸. Trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua, ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ nãi riªng cña níc ta cã nhiÒu bíc th¨ng trÇm, song ®iÒu kh¼ng ®Þnh lµ nã ngµy cµng hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn. §Ó minh chøng cho ®iÒu ®ã, chóng ta h·y xem xÐt ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam (NHNTVN). Thêi kú tríc khi ®æi míi, NHNTVN ®éc quyÒn trong thanh to¸n quèc tÕ, toµn bé thanh to¸n quèc tÕ cña ®Êt níc ®Òu th«ng qua NHNT - ®©y lµ Ng©n hµng th¬ng m¹i hµng ®Çu cña ViÖt Nam, phôc vô ®èi ngo¹i cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña Nhµ níc. Tuy nhiªn, b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi (tõ n¨m 1986 tíi nay), víi viÖc c¸c NHTM ®Òu b×nh ®¼ng trong kinh doanh ®· t¹o ra sù c¹nh tranh gay g¾t ngay gi÷a c¸c NHTM ViÖt Nam còng nh víi c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng níc ngoµi dÉn tíi ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña -1- Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó NHNTVN gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. ThÞ phÇn thanh to¸n quèc tÕ gi¶m liªn tôc, tõ 100% (n¨m 1986) gi¶m xuèng cßn 28% (n¨m 1999). -2- Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó 4. Sù cÇn thiÕt cña thanh thanh to¸n quèc tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng Trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i Quèc tÕ, viÖc thanh to¸n cã thÓ diÔn ra díi c¸c h×nh thøc nh hµng ®æi hµng hay chi tr¶ b»ng tiÒn tÖ. Khi chÕ ®é tiÒn tÖ, tÝn dông ph¸t triÓn thµnh mét hÖ thèng thanh to¸n hoµn chØnh vµ dùa trªn c¬ së hÖ thèng c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i th× c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ®¶m nhiÖm toµn bé qu¸ tr×nh thanh to¸n nµy. Thanh to¸n Quèc tÕ ph¶n ¸nh sù vËn ®éng cã tÝnh chÊt ®éc lËp t¬ng ®èi cña gi¸ trÞ hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh chu chuyÓn T b¶n gi÷a c¸c Quèc gia vµ sù kh«ng c©n b»ng gi÷a s¶n xuÊt, tiªu thô, ®Çu t tÝn dông gi÷a c¸c bªn t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. 5. Vai trß cña thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i ë ViÖt Nam Víi sù tham gia m¹nh mÏ cña giao lu kinh tÕ Quèc tÕ, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c Quèc gia ngµy cµng mËt thiÕt vµ dÇn dÇn h×nh thµnh mét thÞ trêng thÕ giíi thèng nhÊt. C¸c Quèc gia cã vai trß nh mét chñ thÓ kinh tÕ trªn thÞ trêng c¹nh tranh víi nhau ®Ó ph¸t triÓn. Tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng Quèc tÕ c¸c Quèc gia cã ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ do kh¶ n¨ng tËn dông ®îc c¸c thµnh qu¶ kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi, gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng khã kh¨n vÒ tiÒn vèn, nh©n lùc, tµi nguyªn vµ thÞ trêng tiªu thô hµng ho¸. Thùc tÕ cho thÊy c¸c níc ph¸t triÓn ®Òu lµ níc tham gia m¹nh mÏ vµo ph©n c«ng lao ®éng Quèc tÕ. ViÖt Nam x©y dùng ®Êt níc tõ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu, c¬ së vËt chÊt nghÌo nµn. §Ó bæ sung nh÷ng yÕu kÐm ®ã, chóng ta ph¶i tranh thñ nÒn khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn cña c¸c níc ph¸t triÓn. Chóng ta ®ang trªn con ®êng c¶i c¸ch vµ më cöa nÒn kinh tÕ víi tinh thÇn muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c níc trªn nguyªn t¾c hîp t¸c cïng cã lîi. Chóng ta ®ang nç lùc t¹o lËp mét m«i trêng thuËn lîi cho qu¸ tr×nh hîp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng Quèc tÕ trong ®ã tËp trung vµo viÖc c¶i t¹o c¬ së h¹ tÇng, dÞch vô th«ng tin, dÞch vô Ng©n hµng vµ thanh to¸n Quèc tÕ. VÒ ho¹t ®éng Ng©n hµng sau khi cã Ph¸p lÖnh Ng©n hµng vµ C«ng ty tµi chÝnh, Hîp t¸c x· tÝn dông ra ®êi. Chóng ta cã hÖ thèng Ng©n hµng ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, ®¸p øng tèt h¬n qu¸ tr×nh lu th«ng tiÒn tÖ tÝn -3- Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó dông v× th«ng qua nã th× gi¸ trÞ hµng ho¸ XuÊt NhËp khÈu míi ®îc thùc hiÖn qua c¸c kho¶n tÝn dông, ®Çu t hay mäi giao dÞch ®èi ngo¹i. Víi chÝnh s¸ch më cöa híng ngo¹i ®ßi hái chóng ta ph¶i tæ chøc tèt ho¹t ®éng ng©n hµng ®èi ngo¹i, ®Æc biÖt lµ kh©u thanh to¸n Quèc tÕ ®Ó ®¶m b¶o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh hîp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng Quèc tÕ cña ViÖt Nam ngµy cµng ph¸t triÓn. Thanh to¸n Quèc tÕ lµ kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸ vµ dÞch vô. Do ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè tiÒn tÖ, tÝn dông, ng©n hµng, sù kh¸c biÖt vÒ ng«n ng÷, tËp qu¸n còng nh kh¶ n¨ng kiÓm so¸t toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cho ®Õn viÖc lu th«ng hµng ho¸ mµ thanh to¸n Quèc tÕ cßn gÆp khã kh¨n vµ phøc t¹p. NÕu nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng ®¸p øng vµ theo kÞp víi nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ th× nã sÏ lµ nh©n tè k×m h·m sù ph¸t triÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ. II/ C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n chñ yÕu ®îc ¸p dông trong thanh to¸n Quèc tÕ. 1. Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance): a/ Kh¸i niÖm: Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã kh¸ch hµng (ngêi tr¶ tiÒn) yªu cÇu Ng©n hµng cña m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ngêi kh¸c (ngêi hëng lîi) ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh b»ng ph¬ng tiÖn chuyÓn tiÒn. C¸c bªn tham gia: - Ngêi tr¶ tiÒn (Ngêi mua, ngêi m¾c nî) hoÆc ngêi chuyÓn tiÒn (ngêi ®Çu t, kiÒu bµo chuyÓn tiÒn vÒ níc, ngêi chuyÓn kinh phÝ ra ngoµi níc) lµ ngêi yªu cÇu Ng©n hµng chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi. - Ngêi hëng lîi (ngêi b¸n, chñ nî, ngêi tiÕp nhËn vèn ®Çu t) hoÆc lµ ngêi nµo ®ã do ngêi chuyÓn tiÒn chØ ®Þnh. - Ng©n hµng chuyÓn tiÒn lµ Ng©n hµng ë níc Ngêi chuyÓn tiÒn. - Ng©n hµng ®¹i lý cña ng©n hµng chuyÓn tiÒn lµ ng©n hµng ë níc ngêi hëng lîi. b./ Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô: Ng©n hµng(3) chuyÓn tiÒn (2) (3) Ng©n hµng ®¹i lý (4) -4- Ngêi chuyÓn tiÒn Ngêi hëng lîi Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó (1) (1) Giao dÞch th¬ng m¹i (2) ViÕt ®¬n yªu cÇu chuyÓn tiÒn (b»ng th hoÆc b»ng ®iÖn) cïng víi ñy nhiÖm chi (nÕu cã tµi kho¶n më t¹i Ng©n hµng) (3) ChuyÓn tiÒn ra níc ngoµi qua Ng©n hµng (4) Ng©n hµng chuyÓn tiÒn cho Ngêi hëng lîi. c. Trêng hîp ¸p dông: * Tr¶ tiÒn hµng nhËp khÈu víi níc ngoµi cÇn chó ý: + Lóc nµo th× chuyÓn tiÒn: thêng lµ sau khi nhËn xong hµng ho¸ hoÆc lµ sau khi nhËn ®îc chøng tõ göi hµng. + Sè tiÒn ®îc chuyÓn dùa vµo: TrÞ gi¸ cña ho¸ ®¬n th¬ng m¹i hoÆc kÕt qu¶ cña viÖc nhËn hµng vÒ sè lîng vµ chÊt lîng ®Ó quy ra sè tiÒn ph¶i chuyÓn. + ChuyÓn tiÒn b»ng th chËm h¬n chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn. + Nªn h¹n chÕ ¸p dông trong thanh to¸n hµng xuÊt khÈu víi níc ngoµi v× dÔ bÞ ngêi mua chiÕm dông vèn. * Thanh to¸n trong lÜnh vùc th¬ng m¹i vµ c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. * ChuyÓn vèn ra níc ngoµi ®Ó ®Çu t hoÆc chi tiªu phi th¬ng m¹i.  ChuyÓn kiÒu hèi. d. C¸c yªu cÇu vÒ chuyÓn tiÒn : * Muèn chuyÓn tiÒn ph¶i cã giÊy phÐp cña Bé chñ qu¶n hoÆc bé tµi chÝnh. ChuyÓn tiÒn thanh to¸n trong ngo¹i th¬ng ph¶i cã: + Hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng + GiÊy phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu + Uû nhiÖm chi ngo¹i tÖ vµ phÝ chuyÓn tiÒn. + §¬n xin chuyÓn tiÒn. Trªn ®¬n chuyÓn tiÒn göi ®Õn Vietcombank hoÆc mét ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc phÐp thanh to¸n Quèc tÕ cÇn ghi ®ñ: - Tªn, ®Þa chØ cña ngêi hëng lîi, sè tµi kho¶n nÕu ngêi hëng lîi yªu cÇu. - Sè ngo¹i tÖ xin chuyÓn cÇn ghi râ b»ng sè vµ b»ng ch÷, lo¹i ngo¹i tÖ. -5- Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó - Lý do chuyÓn tiÒn - Nh÷ng yªu cÇu kh¸c - Ký tªn ®ãng dÊu. 2. Ph¬ng thøc nhê thu (Collecection of payment): a. Kh¸i niÖm : Ph¬ng thøc nhê thu lµ mét ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ngêi b¸n hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng hoÆc cung øng mét dÞch vô cho kh¸ch hµng uû th¸c cho ng©n hµng cña m×nh thu hé sè tiÒn ë ngêi mua trªn c¬ së hèi phiÕu cña ngêi b¸n lËp ra. C¸c bªn tham gia ph¬ng thøc nhê thu gåm cã: - Ngêi b¸n tøc lµ ngêi hëng lîi - Ng©n hµng bªn b¸n tøc lµ Ng©n hµng nhËn uû th¸c cña ngêi b¸n - Ng©n hµng ®¹i lý cña ng©n hµng bªn b¸n lµ Ng©n hµng ë níc ngêi mua - Ngêi mua tøc lµ ngêi tr¶ tiÒn b. C¸c lo¹i nhê thu: b.1 Nhê thu phiÕu tr¬n (clean collection) Lµ ph¬ng thøc trong ®ã ngêi b¸n uû th¸c cho Ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua c¨n cø vµo hèi phiÕu do m×nh lËp ra, cßn chøng tõ göi hµng th× göi th¼ng cho ngêi mua kh«ng qua Ng©n hµng. Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô cña nhê thu phiÕu tr¬n ph¶i tr¶i qua c¸c bíc sau : (1) Ngêi b¸n sau khi göi hµng vµ chøng tõ göi hµng cho ngêi mua, lËp mét hèi phiÕu ®ßi tiÒn ngêi mua vµ uû th¸c cho ng©n hµng cña m×nh ®ßi tiÒn hé b»ng chØ thÞ nhê thu. (2) Ng©n hµng phôc vô bªn b¸n gØ chØ thÞ nhê thu kÌm hèi phiÕu cho Ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë níc ngêi mua nhê thu tiÒn. (3) Ng©n hµng ®¹i lý yªu cÇu ngêi mua tr¶ tiÒn hèi phiÕu nÕu tr¶ tiÒn ngay hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu (nÕu mua chÞu). (4) Ng©n hµng ®¹i lý chuyÓn tiÒn thu ®îc cho ngêi b¸n, nÕu chØ lµ chÊp nhËn hèi phiÕu th× Ng©n hµng gi÷ hèi phiÕu hoÆc chuyÓn giao l¹i cho ngêi b¸n. Khi ®Õn h¹n thanh to¸n, ng©n hµng sÏ ®ßi tiÒn ë níc ngêi mua vµ thùc hiÖn viÖc chuyÓn tiÒn nh trªn. S¬ ®å tr×nh tù nghiÖp vô nhê thu phiÕu tr¬n -6- Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó (2) Ng©n hµng phôc vô bªn mua Ng©n hµng phôc vô bªn b¸n (4) (1) (4) (4) (3) Göi hµngvµ chøng tõ Ngêi b¸n Ngêi mua (1). Nhê thu hèi phiÕu (2,3) §ßi tiÒn ngêi mua (4) Ngêi mua tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n * Ph¬ng thøc nhê thu phiÕu tr¬n thêng ®îc ¸p dông trong nh÷ng trong nh÷ng trêng hîp sau: - Ngêi b¸n vµ ngêi mua tin cËy lÉn nhau hoÆc lµ cã quan hÖ liªn doanh víi nhau gi÷a c¸c c«ng ty mÑ, c«ng ty con hoÆc chi nh¸nh cña nhau; - Thanh to¸n vÒ c¸c dÞch vô cã liªn quan tíi xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ v× viÖc thanh to¸n nµy kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i kÌm theo chøng tõ nh tiÒn cíc phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm, ph¹t båi thêng v.v... * Ph¬ng thøc nhê thu phiÕu tr¬n kh«ng ®îc ¸p dông nhiÒu trong thanh to¸n vÒ mËu dÞch, v× nã kh«ng b¶o ®¶m quyÒn lîi cho ngêi b¸n, viÖc nhËn hµng cña ngêi mua hoµn toµn t¸ch rêi khái kh©u thanh to¸n, do ®ã ngêi mua cã thÓ nhËn hµng vµ kh«ng tr¶ tiÒn hoÆc chËm trÔ viÖc tr¶ tiÒn. §èi víi ngêi mua ¸p dông ph¬ng thøc nµy cã nhiÒu bÊt lîi, v× nÕu hèi phiÕu ®Õn sím h¬n chøng tõ, ngêi mua ph¶i tr¶ tiÒn ngay trong khi kh«ng biÕt viÖc giao hµng cña ngêi b¸n cã ®óng hîp ®ång hay kh«ng. b.2/ Nhê thu kÌm chøng tõ (Documentary collection): S¬ ®å tr×nh tù nghiÖp vô nhê thu kÌm chøng tõ: Ng©n hµng Ng©n hµng -7- Kho¸ luËn tèt nghiÖp phôc vô bªn b¸n PhÝ ThÞ Tó (3) phôc vô bªn mua (6) (7) (2) (5) (4) Göi hµng Ngêi b¸n Ngêi mua (1) Lµ ph¬ng thøc trong ®ã ngêi b¸n uû th¸c cho Ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua kh«ng nh÷ng c¨n cø vµo hèi phiÕu mµ cßn c¨n cø vµo bé chøng tõ göi hµng kÌm theo víi ®iÒu kiÖn lµ nÕu ngêi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu th× Ng©n hµng míi trao bé chøng tõ göi hµng cho ngêi mua ®Ó nhËn hµng. Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô nhê thu kÌm chøng tõ : (1) Ngêi b¸n giao hµng cho Ngêi mua. (2) lËp mét bé chøng tõ nhê Ng©n hµng thu hé tiÒn. Bé chøng tõ gåm cã hèi phiÕu vµ c¸c chøng tõ göi hµng kÌm theo. (3) Ng©n hµng phôc vô bªn b¸n göi chØ thÞ nhê thu kÌm hèi phiÕu vµ chøng tõ cho Ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë níc ngêi mua nhê thu tiÒn. (4) Ng©n hµng ®¹i lý chØ trao chøng tõ göi hµng cho ngêi mua khi ngêi mua tr¶ tiÒn (D/P) hoÆc chÊp nh©n tr¶ tiÒn hèi phiÕu (D/P) (nÕu hèi phiÕu tr¶ chËm) (5) Ngêi mua tr¶ tiÒn nhê thu (tr¶ tiÒn ngay hoÆc tr¶ tiÒn khi ®Õn h¹n) (6) NhËn ®îc tiÒn tõ Ngêi mua, Ng©n hµng ®¹i lý phôc vô bªn mua tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng nhê thu (Ng©n hµng bªn b¸n) theo chØ thÞ cña Ng©n hµng nµy. (7) NhËn ®îc tiÒn tõ Ng©n hµng phôc vô bªn mua Ng©n hµng nhê thu phôc vô bªn b¸n tr¶ tiÒn cho bªn b¸n (Ngêi hëng lîi). Trong nhê thu kÌm chøng tõ, ngêi b¸n uû th¸c cho ng©n hµng ngoµi viÖc thu hé tiÒn cßn cã viÖc nhê Ng©n hµng khèng chÕ chøng tõ göi hµng -8- Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó ®èi víi ngêi mua. §©y lµ sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nhê thu kÌm chøng tõ vµ nhê thu phiÕu tr¬n. Víi c¸ch khèng chÕ chøng tõ nµy, quyÒn lîi ngêi b¸n ®îc b¶o ®¶m h¬n, tøc lµ chØ khi tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn míi ®îc nhËn chøng tõ ®i nhËn hµng. 3. Phu¬ng thøc thanh to¸n b»ng sÐc H×nh thøc thanh to¸n sec lµ h×nh thøc trong ®ã ngêi mua (nhËp khÈu) ph¸t hµnh mét tê sÐc cho ngêi b¸n khi ngêi b¸n (xuÊt khÈu) hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng hoÆc cung øng dÞch vô Tê sÐc lµ mét chØ thÞ thanh to¸n b»ng mÉu in s½n cña ngêi ph¸t hµnh cho ng©n hµng cña hä®Ó thanh to¸n mét sè tiÒn nh lÖnh cho ngêi hën dîc chØ ®Þnh râ tªn trªn sec hoÆc ngêi c©m sÐc C¸c bªn tham gia thanh to¸n sÐc - Ngêi ph¸t hµnh sÐc lµ ngêi nhËp khÈu hoÆc ngêi m¾c nî - Ngêi thô hëng lµ nguêi cã tªn trªn tê sÐc hoÆc ngêi cÇm sÐc - Ng©n hµng thanh to¸n sÐc lµ ng©n hµng gi÷ tµi kh¶on cña ngêi ph¸t hµnh sÐc - Ng©n hµng trung gian lµ ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng vµ lµ ng©n hµng cã quan hÖ ®¹i lý víi ng©n hµng thanh to¸n. 4. Ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ Lµ ph¬ng thøc thanh to¸n th«ng dông nhÊt hiÖn nay, khèi lîng thanh to¸n ngµy cµng lín, do ®ã phßng th¬ng m¹i Quèc tÕ t¹i Paris ®· ban hµnh quy t¾c thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dông chøng tõ ®Ó c¸c bªn XuÊt vµ NhËp khÈu, c¸c Ng©n hµng liªn quan ¸p dông, nh»m tr¸nh nh÷ng sù hiÓu lÇm ®¸ng tiÕc cã thÓ x¶y ra, do kh¸c nhau vÒ ®Þa lý, tËp qu¸n, tiÕng nãi... Trong ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ, ng©n hµng kh«ng chØ lµ ngêi trung gian thu hé - chi hé mµ cßn lµ ngêi ®¹i diÖn bªn nhËp khÊu thanh to¸n ti©en hµng cho bªn xuÊt khÈu ®¶mb¶o cho bªn xuÊt khÈu ®îc kho¶n tiÒn tu¬ng øng víi hµng ho¸ mµ hä cung øng, ®ång thêi ®¶m b¶o cho tæ chøc nhËp khÈu nhËn ®îc sè lîng, chÊt lîng hµng ho¸ t¬ng øng víi sè tiÒn mµ m×nh ph¶i thanh to¸n. III. Ph¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ (documentary credit) §Þnh nghÜa tÝn dông chøng tõ Th tÝn dông (Letter of credit - L/C) lµ mét chøng th (®iÖn hoÆc Ên chØ), trong ®ã ng©n hµng më L/C cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu nÕu hä xuÊt tr×nh ®îc bé chøng tõ phï hîp ví néi dung cu¶ L/C. -9- Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó Th tÝn dông cã tÝnh chÊt quan träng nã h×nh thµnh trªn c¬ së cña hîp ®ång mua b¸n, nhng sau khi dîc thiÕt lËp, nã l¹i hoµn toµn ®éc lËp víi hîp ®ång mua b¸n. 1. Kh¸i niÖm ph¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ a. Kh¸i niÖm Ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ lµ mét sù tho¶ thuËn, trong ®ã mét Ng©n hµng (Ng©n hµng më th tÝn dông) theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng (ngêi yªu cÇu më th tÝn dông) sÏ tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét Ngêi kh¸c (Ngêi hëng lîi sè tiÒn cña th tÝn dông) hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu do Ngêi nµy ký ph¸t trong ph¹m vi sè tiÒn ®ã khi Ngêi nµy xuÊt tr×nh cho Ng©n hµng mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh ®Ò ra trong th tÝn dông. C¸c bªn tham gia trong ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ gåm cã: - Ngêi xin më th tÝn dông lµ ngêi mua, ngêi nhËp khÈu hµng ho¸, hoÆc lµ Ngêi mua uû th¸c cho mét ngêi kh¸c. - Ng©n hµng më th tÝn dông lµ Ng©n hµng ®¹i diÖn cho ngêi nhËp khÈu cÊp tÝn dông cho Ngêi nhËp khÈu. - Ngêi hëng lîi th tÝn dông lµ ngêi b¸n, ngêi xuÊt khÈu hay bÊt cø ngêi nµo kh¸c mµ ngêi hëng lîi chØ ®Þnh. - Ng©n hµng th«ng b¸o th tÝn dông lµ ng©n hµng ë níc ngêi hëng lîi. - Ng©n hµng th¬ng lîng lµ Ng©n hµng ®îc phÐp th¬ng lîng bé chøng tõ do Ngêi xuÊt khÈu xuÊt tr×nh. - Ngoµi ra cã thÓ cã Ng©n hµng hoµn tr¶ tøc lµ Ng©n hµng ®îc Ng©n hµng më L/C uû quyÒn tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng th¬ng lîng. b. Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ : - 10 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó S¬ ®å tr×nh tù nghiÖp vô ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ : (2) (6) Ng©n hµng më L/C (8) (7) Ngêi nhËp khÈu (1) Ng©n hµng th«ng b¸o L/C 6) (4) (5) (3) Ngêi xuÊt khÈu (1) Ngêi nhËp khÈu lµm ®¬n xin më th tÝn dông göi ®Õn ng©n hµng cña m×nh yªu cÇu më mét th tÝn dông cho ngêi xuÊt khÈu hëng; (2) C¨n cø vµo l¸ ®¬n xin më th tÝn dông, ng©n hµng më th tÝn dông sÏ lËp mét th tÝn dông vµ th«ng qua ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë níc ngêi xuÊt khÈu th«ng b¸o viÖc më th tÝn dông vµ chuyÓn th tÝn dông ®Õn ngêi xuÊt khÈu. (3) Khi ng©n hµng nhËn ®îc th tÝn dông tõ ng©n hµng më, ng©n hµng th«ng b¸o sÏ th«ng b¸o cho ngêi xuÊt khÈu toµn bé néi dung th tÝn dông. (4) Ngêi xuÊt khÈu nÕu chÊp nhËn th tÝn dông th× tiÕn hµnh giao hµng, nÕu kh«ng th× tiÕn hµnh ®Ò nghÞ ng©n hµng më L/C söa ®æi, bæ sung tÝn dông cho phï hîp víi hîp dång; (5) Sau khi giao hµng, ngêi xuÊt khÈu lËp mét bé chøng tõ giao hµng theo c¸c ®iÒu kiÖn quy ®Þnh trong L/C, xuÊt tr×nh bé chøng tõ ®ã tíi ng©n hµng th¬ng lîng (Negotiationg - Bank) ®Ó yªu cÇu thanh to¸n (Ng©n hµng th¬ng lîng cã thÓ lµ Ng©n hµng th«ng b¸o, còng cã thÓ lµ mét Ng©n hµng bÊt kú theo L/C quy ®Þnh). Trªn s¬ ®å trªn ®Ó ®¬n gi¶n, Ng©n hµng th¬ng lîng chÝnh lµ Ng©n hµng th«ng b¸o. (6) Ng©n hµng th¬ng lîng nhËn ®îc bé chøng tõ do Ngêi b¸n (Ngêi hëng lîi xuÊt tr×nh, kiÓm tra sù phï hîp cña chøng tõ vµ göi tíi Ng©n hµng më L/C ®Ó ®ßi tiÒn vµ ®ßi tiÒn (Ng©n hµng tr¶ tiÒn cã thÓ chÝnh Ng©n hµng më L/C, cã thÓ mét Ng©n hµng nµo ®ã do Ng©n hµng më L/C uû quyÒn). S¬ ®å trªn, Ng©n hµng tr¶ tiÒn còng lµ Ng©n hµng më L/C. - 11 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó (7) Ng©n hµng më L/C nhËn ®îc chøng tõ ®ßi tiÒn tõ Ng©n hµng th¬ng lîng, tiÕn hµnh kiÓm tra chøng tõ so víi c¸c ®iÒu kiÖn cña L/C. NÕu chøng tõ phï hîp, tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng th¬ng lîng, theo chØ dÉn cña hä. - NÕu chøng tõ kh«ng phï hîp ph¶i b¸o cho ng©n hµng th¬ng lîng trong vßng 7 ngµy lµm viÖc vÒ nh÷ng sai sãt cña chøng tõ vµ xin chØ thÞ cña Ng©n hµng th¬ng lîng vÒ viÖc ®Þnh ®o¹t cña chøng tõ vµ ®ång thêi giao chøng tõ cho ngêi nhËp khÈu ®Ó nhËn hµng. (8) Ng©n hµng nhËp khÈu tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng th¬ng lîng theo chØ dÉn cña Ng©n hµng th¬ng lîng. (9) NhËn ®îc tiÒn tõ Ng©n hµng tr¶ tiÒn Ng©n hµng th¬ng lîng tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ngêi hëng lîi. 2. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña L/C : a. Sè hiÖu, ®Þa ®iÓm ngµy më L/C: * Sè hiÖu: TÊt c¶ c¸c th tÝn dông ®Òu ph¶i ph¶i cã sè hiÖu riªng cña nã. T¸c dông cña sè hiÖu lµ ®Ó trao ®æi th tõ, ®iÖn tÝn cã liªn quan ®Õn L/C. * §Þa ®iÓm më L/C : Lµ n¬i mµ ng©n hµng më L/C viÕt cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu, ®Þa ®iÓm nµy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc lùa chän luËt ¸p dông khi x¶y ra tranh chÊp nÕu cã xung ®ét ph¸p luËt vÒ L/C ®ã. * Ngµy më L/C: Lµ ngµy b¾t ®Çu ph¸t sinh cam kÕt cña ng©n hµng më L/C víi ngêi xuÊt khÈu, lµ ngµy b¾t ®Çu tÝnh thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C vµ cuèi cïng lµ c¨n cø ®Ó ngêi xuÊt khÈu kiÓm tra xem ngêi nhËp khÈu thùc hiÖn viÖc më L/C cã ®óng h¹n nh trong hîp ®ång kh«ng b. Tªn, ®Þa chØ nh÷ng ngêi liªn quan ®Õn L/C : Nh÷ng ngêi cã liªn quan ®Õn L/C nãi chung ®îc chia lµm hai lo¹i : C¸c th¬ng nh©n : Bao gåm ngêi nhËp khÈu (ngêi më L/C), ngêi xuÊt khÈu (ngêi hëng lîi) C¸c Ng©n hµng liªn quan ®Õn L/C : ng©n hµng më L/C, Ng©n hµng th«ng b¸o, Ng©n hµng tr¶ tiÒn, Ng©n hµng x¸c nhËn, Ng©n hµng chiÕt khÊu. 1. Ng©n hµng më L/C (opening Bank): Lµ ng©n hµng thêng ®îc hai bªn mua b¸n tho¶ thuËn lùa chän vµ quy ®Þnh trong hîp ®ång, nÕu cha cã quy ®Þnh tríc, ngêi nhËp khÈu cã quyÒn lùa chän. - 12 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó + C¨n cø vµo ®¬n më L/C cña Ngêi nhËp khÈu ®Ó më L/C vµ t×m c¸ch th«ng b¸o néi dung L/C ®ã cho ngêi xuÊt khÈu. + Söa ®æi, bæ xung nh÷ng yªu cÇu cña ngêi xin më L/C, cña ngêi xuÊt khÈu ®èi víi L/C ®· ®îc më nÕu cã sù ®ång ý cña hä. + KiÓm tra chøng tõ thanh to¸n cña ngêi xuÊt khÈu göi ®Õn, nÕu thÊy c¸c chøng tõ phï hîp víi nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh trong L/C vµ kh«ng m©u thuÉn nhau th× tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu vµ ®ßi l¹i tiÒn cña. ViÖc tõ chèi ph¶i thùc hiÖn trong vßng 7 ngµy lµm viÖc. + Khi kiÓm tra chøng tõ thanh to¸n cña ngêi xuÊt khÈu göi ®Õn, Ng©n hµng chÞu tr¸ch nhiÖm kiÓm tra " bÒ ngoµi " cña chøng tõ xem cã phï hîp víi L/C hay kh«ng, chø kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kiÓm tra tÝnh chÊt Ph¸p lý cña chøng tõ, tÝnh x¸c thùc cña chøng tõ... Mäi tÝnh chÊt vÒ " Thùc chÊt bªn trong " cña chøng tõ lµ do ngêi nhËp vµ ngêi xuÊt khÈu tù gi¶i quyÕt. + Ng©n hµng ®îc miÔn tr¸ch nhiÖm trong trêng hîp Ng©n hµng r¬i vµo ®óng c¸c trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng nh chiÕn tranh, ®×nh c«ng, næi lo¹n, khëi nghÜa, lôt léi, ®éng ®Êt, ho¶ ho¹n... + NÕu L/C hÕt h¹n gi÷a lóc ®ã, Ng©n hµng còng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n nh÷ng bé chøng tõ göi ®Õn vµo dÞp ®ã, trõ khi cã nh÷ng quy ®Þnh dù phßng. + Mäi hËu qu¶ g©y ra do lçi cña m×nh, Ng©n hµng më L/C ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm, Ng©n hµng ®îc hëng mét kho¶n thñ tôc phÝ më L/C tuú theo chÕ ®é phÝ cña Ng©n hµng m×nh. 2. Ng©n hµng th«ng b¸o(Advising Bank) Thêng lµ Ng©n hµng ®¹i lý cña Ng©n hµng më L/C vÒ níc ngêi xuÊt khÈu. QuyÒn lîi vµ nghi÷a vô chñ yÕu cña Ng©n hµng th«ng b¸o nh sau: + Khi nhËn ®îc ®iÖn th«ng b¸o cña Ng©n hµng më L/C vÒ viÖc më L/C, Ng©n hµng nay sÏ chuyÓn toµn bé néi dung L/C ®· nhËn ®îc cho ngêi xuÊt khÈu díi h×nh thøc v¨n b¶n. + Ng©n hµng th«ng b¸o chØ chÞu tr¸ch nhiÖm chuyÓn nguyªn v¨n bøc ®iÖn ®ã, chø kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ph¶i dÞch, diÔn gi¶i, c¸c tõ chuyªn m«n ra tiÕng ®Þa ph¬ng. NÕu Ng©n hµng th«ng b¸o sai th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm. ChÝnh v× vËy cuèi bøc th x¸c b¸o ®iÖn më L/C thêng cã c©u " Please note that we assume no responsibility for any error/or omission in the transmission/or translation of the cable ".Tøc lµ : " xin lu ý, chóng t«i - 13 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ bÊt cø sù lçi lÇm hay thiÕu sãt trong khi chuyÓn vµ dÞch bøc ®iÖn nµy". 3. Ng©n hµng x¸c nhËn : Lµ Ng©n hµng ®øng ra x¸c nhËn cho Ng©n hµng më L/C theo yªu cÇu cña nã. Ng©n hµng x¸c nhËn thêng lµ Ng©n hµng lín, cã uy tÝn lín trªn thÞ trêng tÝn dông vµ tµi chÝnh Quèc tÕ. Ng©n hµng më L/C ph¶i yªu cÇu mét Ng©n hµng kh¸c x¸c nhËn cho m×nh sÏ lµm gi¶m uy tÝn cña m×nh. MÆt kh¸c muèn ®îc x¸c nhËn Ng©n hµng më L/C ph¶i tr¶ thñ tôc phÝ (Confirming cherges) rÊt cao vµ ®«i khi ph¶i ®Æt cäc tríc (Cash cover), møc tiÒn ®Æt cäc cã thÓ ®¹t tíi 100% gi¸ trÞ cña th tÝn dông. 4. Ng©n hµng thanh to¸n hay cßn gäi lµ Ng©n hµng th¬ng lîng(Negotiating Bank): - Ng©n hµng nµy cã thÓ lµ Ng©n hµng th«ng b¸o, còng cã thÓ lµ Ng©n hµn bbÊt kú nµo ®ã do Ng©n hµng më L/C chØ ®Þnh trong L/C. Ngêi xuÊt khÈu chØ ®îc xuÊt tr×nh chøng tõ giao hµng thuéc L/C ®ã tíi Ng©n hµng chÝ ®Þnh hoÆc bÊt cø mét Ng©n hµng nµo. Ng©n hµng ®ã khi ®· nhËn chøng tõ ph¶i kiÓm tra mét c¸ch hîp lý trong vßng 7 ngµy lµm viÖc,kiÓm tra sù phï hîp cña c¸c chøng tõ so víi L/C, kiÓm tra sù phï hîp giòa c¸c chøngd tõ víi nhau Ng©n hµng nµy ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ph¸t hiÖn ra c¸c sai sãt ®Ó cã thÓ b¸o ngêi xuÊt khÈu chØnh söa. NÕu thÊy cã thÓ chiÕt khÊu ®îc, cã thÓ mua bé chøng tõ cña ®on vÞ víi tû suÊt chiÕt khÊu kho¶n 90-95% trÞ gi¸ ho¸ ®¬n -sau ®ã giµnh quyÒn tiÒn ®ßi Ng©n hµng më L/C. Nªu thÊy kh«ng ®¶m bo¶ ch¾c ch¾n viÖc ®ßi tiÒn, Ng©n hµng nµy chØ tuyªn bè chøng hîp lÖ hay kh«ng hîp lÖ, chØ thÞ cho Ng©n hµng tr¶ tiÒn - chø kh«ng chiÕt khÊu chøng tõ. 5. Ng©n hµng hoµn tr¶: (reimbursing Bank): - Cã thÓ lµ ng©n hµng më L/C, còng cã thÓ lµ Ng©n hµng kh¸c ngoµi ng©n hµng më L/C. - Ng©n hµng nµy cã tr¸ch nhiÖm ph¶i tr¶ tiÒn khi bé chøng tõ hµng nhËp hoµn h¶o víi L/C. - Cã quyÒn tõ chèi trong vßng 7 ngµy lµm viÖc khi kiÓm tra vµ ph¸t hiÖn bé chøng tõ kh«ng hoµn h¶o. c. Sè tiÒn cña L/C : - 14 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó - Sè tiÒn cña L/C ph¶i ®îc ghi b»ng sè vµ b»ng ch÷ vµ ph¶i thèng nhÊt víi nhau, kh«ng thÓ chÊp nhËn mét L/C cã sè tiÒn ghi b»ng ch÷ vµ b»ng sè m©u thuÉn víi nhau. - Tªn cña ®¬n vÞ tiÒn tÖ ph¶i ®îc ghi râ rµng, v× cïng mét tªn gäi ®«la nhng trªn thÕ giíi cã nhiÒu lo¹i ®«la kh¸c nhau. - Kh«ng nªn ghi sè tiÒn díi d¹ng mét sè tuyÖt ®èi v× ghi nh thÕ ngêi xuÊt khã cã thÓ giao hµng cã gi¸ trÞ hoµn toµn ®óng nh L/C quy ®Þnh, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng rêi (QuÆng, Than, Ng«,...) Mét khi gi¸ trÞ hµng giao kh«ng khíp víi gi¸ trÞ trªn L/C th× kh«ng thÓ ®îc thanh to¸n, v× Ng©n hµng sÏ ®a ra lý do chøng tõ thanh to¸n kh«ng phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn quy ®Þnh trong L/C. C¸ch ghi tiÒn tèt nhÊt lµ ghi mét sè giíi h¹n mµ ngêi xuÊt khÈu cã thÓ ®¹t ®îc dï lµ giao hµng cã tÝnh chÊt lµ nguyªn c¸i hay lµ c¸i rêi. d. Thêi h¹n hiÖu lùc, thêi h¹n tr¶ tiÒn vµ thêi h¹n giao hµng ghi trong L/C: + Thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C lµ thêi h¹n mµ Ng©n hµng më L/C cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu, nÕu ngêi xuÊt khÈu tr×nh bé chøng tõ thanh to¸n trong thêi h¹n ®ã vµ phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn quy ®Þnh trong L/C. - Thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C b¾t ®Çu tÝnh tõ ngµy më L/C (Date of issue) ®Õn ngµy hÕt hiÖu lùc (Date of expiry) - Thêi h¹n tr¶ tiÒn tr¶ tiÒn cña L/C (date of payment) Lµ thêi h¹n tr¶ tiÒn ngay hay tr¶ tiÒn sau, ®iÒu nµy hoµn toµn phô thuéc vµo quy ®Þnh cña hîp ®ång. NÕu viÖc ®ßi tiÒn b»ng hèi phiÕu th× thêi h¹n tr¶ tiÒn ®îc quy ®Þnhë yªu cÇu ký ph¸t hèi phiÕu. VÝ dô "Available against presentation with you by draft at sight on bank Tokyo" (Thanh to¸n khi xuÊt tr×nh hèi phiÕu tr¶ tiÒn ngay t¹i c¸c ¤ng, ®ßi tiÒn Ng©n hµng Bank Tokyo). Thêi h¹n tr¶ cã thÓ n»m trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C, nÕu nh tr¶ tiÒn ngay hoÆc cã thÓ n»m ngoµi thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C nÕu nh tr¶ tiÒn cã kú h¹n. Song cã ®iÒu quan träng lµ nh÷ng hèi phiÕu cã kú h¹n ph¶i ®îc xuÊt tr×nh ®Ó chÊp nhËn trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C. + Thêi h¹n giao hµng: (Date of delivery) Thêi h¹n nµy còng ®îc ghi trong L/C vµ do hîp ®ång mua b¸n quy ®Þnh, nh ®· ph©n tÝch ë trªn, thêi h¹n giao hµng cã quan hÖ chÆt chÏ víi thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C. - 15 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó Trong trêng hîp v× lý do nµo ®ã, hai bªn tho¶ thuËn ph¶i kÐo dµi thêi h¹n giao hµng thªm x ngµy mµ kh«ng ®Ò cËp ®Õn viÖc kÐo dµi thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C, th× ®¬ng nhiªn Ng©n hµng më L/C còng ph¶i hiÓu r»ng thêi h¹n hiÖu lùc còng mÆc nhiªn kÐo dµi thªm x ngµy sau ®ã. Song ®Ó tr¸nh tranh chÊp, trong ®iÖn ®Ò nghÞ ®iÒu chØnh thêi h¹n giao hµng, ngêi xuÊt khÈu còng ®Ò nghÞ kÐo dµi thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C. Ngîc l¹i nÕu hai bªn tho¶ thuËn kÐo dµi thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C mµ kh«ng nãi ®Õn kÐo dµi thêi h¹n giao hµng th× kh«ng ®îc hiÓu lµ thêi h¹n giao hµng còng ®îc tù ®éng kÐo dµi. e. Nh÷ng néi dung vÒ hµng ho¸ Nh tªn hµng, sè lîng, träng lîng, quy c¸ch phÈm chÊt bao b×, ký m· hiÖu... còng ®îc ghi vµo L/C. g. Nh÷ng néi dung vÒ vËn t¶i, giao hµng nhËn hµng ho¸ Nh ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng (FOB, CIF, CFR), n¬i göi hµng vµ n¬i giao hµng, c¸ch vËn chuyÓn vµ c¸ch giao hµng,... còng ®îc ghi vµo L/C. h. Nh÷ng chøng tõ mµ ngêi xuÊt khÈu ph¶i xuÊt tr×nh lµ néi dung then chèt cña L/C, bëi nh÷ng bé chøng tõ thanh to¸n quy ®Þnh trong L/C lµ mét b»ng chøng cña ngêi xuÊt khÈu, chøng minh r»ng M×nh ®· hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng vµ lµm ®óng nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh trong L/C, do vËy Ng©n hµng më L/C ph¶i dùa vµo ®ã ®Ó tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu, nÕu bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi quy ®Þnh trong L/C. i. Sù cam kÕt tr¶ tiÒn cña Ng©n hµng më L/C: lµ néi dung cuèi cïng cña L/C vµ nã rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña Ng©n hµng më L/C ®èi víi L/C nµy. Sù cam kÕt tr¶ næi bËt trªn 3 ý: - §©y lµ cam kÕt thùc sù (engagement) tøc lµ Ng©n hµng më L/C cam kÕt sÏ tr¶ tiÒn b»ng uy tÝn vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi kh¸ch hµng. - Lµ sù cam kÕt cã ®iÒu kiÖn (conditional engagement) tøc lµ Ng©n hµng chØ thùc hiÖn cam kÕt cña m×nh víi ®iÒu kiÖn lµ ngêi xuÊt tr×nh hèi phiÕu ph¶i cã bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi néi dung ®· quy ®Þnh cña L/C. - Lµ sù cam kÕt dù phßng (b¶o lu) tøc lµ Ng©n hµng chØ cam kÕt t«n träng c¸c hèi phiÕu xuÊt tr×nh ®óng h¹n vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña L/C, - 16 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó cßn viÖc tr¶ tiÒn hay kh«ng tuú thuéc vµo viÖc xem xÐt bé chøng tõ thanh to¸n cã phï hîp víi L/C vµ kh«ng m©u thuÉn víi nhau. k. Nh÷ng ®iÒu kho¶n ®Æc biÖt kh¸c : Ngoµi nh÷ng néi dung kÓ trªn khi cÇn thiÕt, Ng©n hµng më L/C vµ ngêi nhËp khÈu cã thÓ cã thªm néi dung kh¸c : VÝ dô cã thÓ hoµn tr¶ tiÒn b»ng ®iÖn ch¼ng h¹n. l. Ch÷ ký cña c¸c Ng©n hµng më th tÝn dông L/C thùc chÊt lµ mét khÕ íc d©n sù, do vËy, ngêi ký nã còng ph¶i lµ ngêi cã ®Êy ®ñ hµnh vi, n¨ng lùc ph¸p lý ®Ó tham gia vµ thùc hiÖn quan hÖ d©n luËt. NÕu më L/C b»ng th, ch÷ ký trªn Ên chØ L/C ph¶i ®óng víi ch÷ ký ®· ®îc th«ng b¸o cho nhau hai Ng©n hµng më L/C vµ ng©n hµng th«ng b¸o L/C trong tho¶ thuËn ®¹i lý gi÷a hai ng©n hµng ®ã. NÕu më L/C bµng ®iÖn, thay v× ch÷ ký b»ng test. 3/ TÝnh chÊt cña L/C: §iÒu 3 trong " Quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dông chøng tõ "B¶n söa ®æi n¨m 1993 sè 500 cña Phßng th¬ng m¹i Quèc tÕ quy ®Þnh: "C¸c th tÝn dông vÒ b¶n chÊt lµ nh÷ng giao dÞch riªng biÖt víi hîp ®ång nµy cã thÓ lµm c¬ së cho L/C,nhng c¸c Ng©n hµng kh«ng hÒ cã liªn quan g× hoÆc kh«ng hÒ bÞ rµng buéc bëi nh÷ng hîp ®ång ®ã, thËm chÝ ngay c¶ khi cã bÊt kú mét ®iÒu dÉn chiÕu nµo ®Õn c¸c hîp ®ång ®ã ®îc ghi vµo L/C". *TÝnh chÊt cña th tÝn dông ®îc hiÓu nh sau: - Th tÝn dông ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së hîp ®ång mua b¸n nhng sau khi ra ®êi l¹i hoµn toµn ®éc lËp víi hîp ®ång mua b¸n. TÝnh chÊt nµy cùc kú quan träng ®èi víi viÖc sö dông L/C trong thanh to¸n Quèc tÕ. - Th tÝn dông lµ mét v¨n b¶n thÓ hiÖn sù cam kÕt cña Ng©n hµng níc ngêi nhËp khÈu ®èi víi ngêi xuÊt khÈu ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ tiÒn quy ®Þnh trong ®iÒu kho¶n thanh to¸n cña hîp ®ång th¬ng m¹i. Do ®ã th tÝn dông ph¶i dùa trªn c¬ së cña hîp ®ång. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña hîp ®ång mua b¸n nh tªn hµng, sè lîng, gi¸ c¶, tæng gi¸ trÞ hîp ®ång quy c¸ch phÈm chÊt, bao b×, thêi h¹n giao hµng ®Þa ®iÓm giao hµng, ngêi tr¶ tiÒn, ngêi hëng lîi... Lµ c¨n cø duy nhÊt cña ngêi mua ®Ó dùa vµo ®ã më L/C cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n. Khi nhËn ®îc th tÝn dông, ngêi b¸n ph¶i kiÓm tra L/C ®ã. Hîp ®ång mua b¸n lµ c¨n cø ®Ó ngêi b¸n kiÓm tra L/C. NÕu L/C - 17 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó kh«ng m©u thuÉn víi hîp ®ång th× ngêi b¸n sÏ giao hµng vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh. Ngîc l¹i ngêi b¸n ®Ò nghÞ ngêi mua söa ®æi th tÝn dông cho phï hîp råi míi giao hµng. Nhng v× L/C l¹i do Ng©n hµng më ®Ó cam kÕt tr¶ tiÒn theo yªu cÇu cña ngêi mua, cho nªn sau khi L/C ®· ®îc më t¹i Ng©n hµng nhÊt ®Þnh vµo mét thêi gian nhÊt ®Þnh th× nã l¹i hoµn toµn ®éc lËp víi hîp ®ång mua b¸n.TÝnh chÊt ®éc lËp cña th tÝn dông thÓ hiÖn ë chç lµ nghÜa vô cña ng©n hµng ®èi víi ngêi ®îc hëng lîi L/C (tøclµ ngêi b¸n) kh«ng phô thuéc vµo mèi quan hÖ gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n. Ng©n hµng më th tÝn dông chØ c¨n cø vµo c¸c ®¬n yªu cÇu më L/C cña ngêi mua chø kh«ng c¨n cø vµo hîp ®ång vµ chØ c¨n cø vµo néi dung L/C ®Ó tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n, c¨n cø vµo nh÷ng chøng tõ mµ ngêi b¸n xuÊt tr×nh. ViÖc thanh to¸n cña ng©n hµng kh«ng c¨n cø vµo thùc tr¹ng cña hµng ho¸. NÕu thùc tr¹ng cña hµng ho¸ kh«ng ®óng víi chøng tõ th× hai bªn mua b¸n ph¶i trùc tiÕp gi¶i quyÕt kh«ng liªn quan ®Õn ng©n hµng, kh«ng liªn quan g× ®Õn ph¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ mµ ngêi mua kh«ng thanh to¸n tiÒn víi Ng©n hµng, th× ng©n hµng vÉn ph¶i hoµn thµnh nghÜa vô tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n vµ lµm ®Çy ®ñ vµ ®óng c¸c ®iªï kho¶n cña L/C. TÝnh chÊt nªu trªn cña L/C ®· t¹o cho nã cã nh÷ng ®Æc thï riªng vµ nh÷ng lîi thÕ mµ c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c kh«ng cã ®îc. 4/ C¸c lo¹i th tÝn dông th¬ng m¹i trong thanh to¸n Quèc tÕ: a. Th tÝn dông kh«ng thÓ huû bá (Irrevocable letter of Credit): Lµ lo¹i L/C sau khi ®îc më ra th× ng©n hµng më L/C kh«ng ®îc söa ®æi, bæ xung hoÆc huû bá trong thêi h¹n hiÖu lùc cña nã trõ khi cã sù tho¶ thuËn cña c¸c bªn tham gia L/C. Mét th tÝn dông kh«ng ghi ch÷ irrevocable th× vÉn ®îc coi lµ kh«ng thÓ huû bá ®îc. L/C kh«ng thÓ huû bá dîc ¸p dông réng r·i nhÊt trong Quèc tÕ v× nã lµ lo¹i L/C c¬ b¶n nhÊt. b. Th tÝn dông kh«ng thÓ huû bá cã x¸c nhËn (Confirmed irrevocable L/C): Lµ lo¹i L/C kh«ng thÓ huû bá ®îc, mét ng©n hµng kh¸c b¶o ®¶m tr¶ tiÒn theo yªu cÇu cña ng©n hµng më L/C. Theo L/C nµynÕu ng©n hµn më - 18 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó L/C v× lý do nµo ®ã kh«ng tr¶ ®îc tiÒn L/C th× ng©n hµng x¸c nhËn ph¶i tr¶ thay cho c¸c ng©n hµn më L/C. Tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng x¸c nhËn gièng nh ng©n hµng më L/C, do ®ã ng©n hµng më L/C ph¶i lµm thñ tôc phÝ x¸c nhËn (full cash cover). Do cã hai ng©n hµng ®øng ra cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu, h¬n n÷a Confirming Bank lµ ng©n hµng cã uy tÝn vÒ tµi chÝnh vµ tÝn dông quèc tÕ. nªn lo¹i L/C nµy lµ lo¹i L/C cã ®¶m b¶o nhÊt cho quyÒn lîi cña ngêi xuÊt khÈu. c. Th tÝn dông kh«ng thÓ huû bá miÔn truy ®ßi (Irrevocable without recourse Credit) : Lµ lo¹i L/C kh«ng thÓ huû ngang mµ sau khi ngêi b¸n ®· ®îc ng©n hµng tr¶ tiÒn råi nÕu vÒ sau cã sù tranh chÊp vÒ chøng tõ thanh to¸n th× ngêi b¸n kh«ng hoµn l¹i sè tiÒn hä ®· nhËn trong bÊt cø trêng hîp nµo. Khi dïng lo¹i L/C nµy, ngêi xuÊt khÈu ph¶i ghi lªn hèi phiÕu c©u: "MiÔn truy ®ßi l¹i ngêi ký ph¸t " (Without recourse to drawers) vµ trong L/C còng ph¶i ghi nh vËy. Lo¹i L/C nµy còng ®îc sö dông réng r·i trong thanh to¸n Quèc tÕ. d. Th tÝn dông chuyÓn nhîng (Transferable credit) : Lµ th tÝn dông kh«ng thÓ huû bá trong ®ã quy ®Þnh quyÒn cña ng©n hµng tr¶ tiÒn ®îc tr¶ toµn bé hay mét phÇn sè tiÒn cña L/C cho mét hay nhiÒu ngêi theo lÖnh cña ngêi hëng lîi ®Çu tiªn, L/C chuyÓn nhîng chØ ®ùoc chuyÓn nhîng mét lÇn. Chi phÝ chuyÓn nhîng thêng lµ do ngêi hëng lîi ®Çu tiªn chÞu. e. Th tÝn dông tuÇn hoµn (Revoling Credit) : Lµ lo¹i L/C kh«ng thÓ huû bá sau khi sö dông xong hoÆc ®· hÕt thêi h¹n hiÖu lùc th× nã l¹i tù ®éng cã gi¸ trÞ nh cò vµ cø nh vËy nã tuÇn hoµn cho ®Õn khi nµo tæng gi¸ trÞ ®îc thùc hiÖn. Th tÝn dông tuÇn hoµn cÇn ghi râ ngµy hÕt h¹n hiÖu lùc cuèi cïng vµ sè lÇn tuÇn hoµn vµ gi¸ trÞ tèi thiÓu cña mçi lÇn ®ã. NÕu viÖc tuÇn hoµn c¨n cø vµo thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C trong mçi lÇn tuÇn hoµn cÇn ghi râ: Cã cho phÐp sè d cña L/C tríc céng dån vµo nh÷ng L/C kÕ tiÕp theo hay kh«ng. NÕu kh«ng cho phÐp th× ®ã gäi lµ L/C tuÇn hoµn kh«ng tÝch luü (revoling non-cunulative credit). - 19 - Kho¸ luËn tèt nghiÖp PhÝ ThÞ Tó NÕu cã gäi lµ th tÝn dông tuÇn hoµn tÝch luü (The irrevoling cumulative credit). g. Th tÝn dông cã thÓ huû bá: Lµ lo¹i th tÝn dông trªn ®ã ph¶i ghi râ cã thÓ huû bá (Revocable)vµ nã cã thÓ huû bá bÊt cø lóc nµo kh«ng cÇ biÕt ®Õn sù ®ång ý cña ngêi hëng lîi vµ ng©n hµng má L/C, lo¹i L/C nµy Ýt ®îc ¸p dông v× nã lµm mÊt quyÒn chñ ®éng cña c¸c bªn - nhÊt lµ bªn b¸n -v× hµng ho¸ bªn xuÊt khÈu ®· thu mua råi sÏ bÞ lç hoÆc kh«ng b¸n ®îc -do vËy dÉn ®Õn viÖc bÞ ø ®äng vèn. h. Th tÝn dông thanh to¸n chËm: (Deferred payment Credit) : §©y lµ L/C kh«ng huû ngang, trong ®ã ng©n hµng më L/C hay ng©n hµng x¸c nhËn cam kÕt víi ngêi hëng lîi thanh to¸n dÇn toµn bé sè tiÒn cña L/C trong nh÷ng thêi h¹n quy ®Þnh râ rµng trong L/C ®ã. Khi xuÊt tr×nh chøng tõ sè tiÒn cña L/C còng cã thÓ ®îc thu nh mét kho¶n tiÒn øng tríc(nhng ph¶i trõ ®i phÇn l·i suÊt). Lo¹i nµy ¸p dông cho hîp ®ång giao hµng nhiÒu lÇn. i. Th tÝn dông gi¸p lng.(Bank-to-bank Credit) : Lµ lo¹i th tÝn dông mµ bªn xuÊt khÈu c¨n cø vµo mét th tÝn dông cña bªn nhËp khÈu ®· më, yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh më mét L/C cho ngêi kh¸c hëng j. Th tÝn dông dù phßng : Lµ lo¹i tÝn dông ®îc sö dông phæ biÕn ë níc Mü. Sau khi ng©n hµng phôc vu më th tÝn dông cho ngêi xuÊt khÈu hëng còng yªu cÇu ngêi xuÊt khÈu më L/C d phßng cho m×nh hëng k. Th tÝn dông ®èi øng (The reciprocal credit) : Lµ lo¹i L/C kh«ng thÓ huû ngang nµy chØ cã gi¸ trÞ hiÖu lùc khi L/C kia ®èi øng víi nã ®· ®îc më. L/C ®èi øng ®îc ¸p dông trong ph¬ng thøc mua b¸n hµng ®æi hµng hay th¬ng m¹i gia c«ng, nã ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi gia c«ng hµng kÐm, bëi v× s¶n phÈm lµm ra cã ®Æc ®iÓm riªng do ngêi ®Æt hµng quy ®Þmh, nªn nh×n chung chØ cã ngêi ®Æt hµng tiªu thô. l. Th tÝn dông øng tríc: (Packing Credit) : * Th tÝn dông øng tríc hay cßn gäi lµ Anticipatory Credit lµ mét tÝn dông chøng tõ trong ®ã quy ®Þnh mét kho¶n tiÒn øng tríc cho nhµ xuÊt khÈu vµ mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh tríc khi chøng tõ hµng ho¸ ®îc xuÊt tr×nh. - 20 -