Lêi nãi ®Çu
Vèn lµ mét yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Lµ ch×a kho¸, lµ ®iÒu
kiÖn tiÒn ®Ò cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ cña m×nh lµ lîi nhuËn, lîi thÕ vµ an toµn.
Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung chóng ta ch-a ®¸nh gi¸ hÕt ®-îc vai trß thiÕt yÕu cña nã nªn dÉn ®Õn hiÖn
t-îng sö dông vèn cßn nhiÒu h¹n chÕ, c¸c doanh nghiÖp Nhµ N-íc ho¹t ®éng trong c¬ chÕ nµy ®-îc bao tiªu cung øng,
chÝnh v× thÕ hiÖu qu¶ sö dông vèn kh«ng ®-îc chó ý ®Õn, do ®ã kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶, lµm l·ng phÝ nguån nh©n lùc .
HiÖn nay, ®Êt n-íc ta b-íc vµo thêi kú ®æi míi, cïng víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ chÕ qu¶n lý kinh doanh ®ã lµ viÖc
më réng quyÒn tù chñ, giao vèn cho c¸c doanh nghiÖp tù qu¶n lý vµ sö dông theo h-íng lêi ¨n, lç th× chÞu. Bªn c¹nh ®ã
n-íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ®ang ®èi mÆt víi c¹nh tranh gay g¾t, mäi doanh nghiÖp
®Òu thÊy râ ®iÒu nµy, Nhµ N-íc vµ doanh nghiÖp cïng b¾t tay nhau héi nhËp. §iÒu nµy ®· t¹o c¬ héi vµ th¸ch thøc cho c¸c
doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh nh÷ng doanh nghiÖp n¨ng ®éng, sím thÝch nghi víi c¬ chÕ thÞ
tr-êng ®· sö dông vèn cã hiÖu qu¶ cßn nh÷ng doanh nghiÖp khã kh¨n trong t×nh tr¹ng sö dông vèn cã hiÖu qu¶ nguån vèn.
V× vËy, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kh«ng cßn lµ kh¸i niÖm míi mÎ, nh-ng nã lu«n ®-îc ®Æt ra trong suèt qu¸
tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh.
C«ng ty x©y dùng CÇu 75 – Thuéc Tæng C«ng ty X©y dùng c«ng tr×nh Giao th«ng 8 lµ mét trong nh÷ng doanh
nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng trong ngµnh x©y dùng vµ lu«n kh¶ng ®Þnh: Lµm thÕ nµo ®Ó sö dông hiÖu qu¶ h¬n n÷a nguån
vèn kinh doanh. ChÝnh v× lÏ ®ã, trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi:
“ Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i C«ng ty x©y dùng CÇu 75 “ .
Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn, n©ng cao c«ng t¸c ®Çu t- vµ ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp, chuyªn ®Ò cã sö dông ph-¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch kinh doanh phôc vô cho c«ng t¸c ph©n tÝch c¸c chØ
tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh.
Néi dung chñ yÕu cña chuyªn ®Ò ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn ®-îc chia lµm ba ch-¬ng :
Ch-¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn.
Ch-¬ng II: Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tÕ vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña C«ng ty x©y dùng CÇu 75 .
Ch-¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña C«ng ty x©y dùng CÇu 75
Chuyªn ®Ò nµy ®-îc hoµn thµnh, song ®©y lµ mét vÊn ®Ò khã mµ thêi gian nghiªn cøu l¹i cã h¹n, do vËy kh«ng
tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Qu¶n trÞ khinh doanh cña tr-êng mµ
®Æc biÖt lµ sù quan t©m , gióp ®ì cña gi¸o viªn h-íng dÉn GVC. NguyÔn ThÞ Th¶o vµ Ban l·nh ®¹o C«ng ty x©y dùng CÇu
75 .
Hµ Néi , ngµy 16
th¸ng
04 n¨m 2004.
1
Ch-¬ng I:
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn
I Vèn vµ tÇm quan träng cña vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh:
I.1./ Kh¸i niÖm vÒ vèn:
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc ®Òu
cÇn ph¶i cã nguån tµi chÝnh ®ñ m¹nh, ®©y lµ mét trong ba yÕu tè quan träng gióp doanh nghiÖp cã thÓ duy tr× ho¹t ®éng
cña m×nh, nhiÒu quan niÖm vÒ vèn, nh-:
Vèn lµ mét khèi l-îng tiÒn tÖ nµo ®ã ®-îc nÐm vµo l-u th«ng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi, tiÒn ®ã ®-îc sö dông mu«n
h×nh mu«n vÎ. Nh-ng suy cho cïng lµ ®Ó mua s¾m t- liÖu s¶n xuÊt vµ tr¶ c«ng cho ng-êi lao ®éng, nh»m hoµn thµnh c«ng
viÖc s¶n xuÊt kinh doanh hay dÞch vô nµo ®ã víi môc ®Ých lµ thu vÒ sè tiÒn lín h¬n ban ®Çu. Do ®ã vèn mang l¹i gi¸ trÞ
thÆng d- cho doanh nghiÖp. Quan ®iÓm nµy ®· chØ râ môc tiªu cña qu¶n lý lµ sö dông vèn, nh-ng l¹i mang tÝnh trõu
t-îng, h¹n chÕ vÒ ý nghÜa ®èi víi h¹ch to¸n vµ ph©n tÝch qu¶n lý vµ sö dông vèn cña doanh nghiÖp
Theo nghÜa hÑp th×: vèn lµ tiÒm lùc tµi chÝnh cña mçi c¸ nh©n, mçi doanh nghiÖp, mçi quèc gia.
Theo nghÜa réng th×: vèn bao gåm toµn bé c¸c yÕu tè kinh tÕ ®-îc bè trÝ ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô nh- tµi s¶n
h÷u h×nh, tµi s¶n v« h×nh, c¸c kiÕn thøc kinh tÕ, kü thuËt cña doanh nghiÖp ®-îc tÝch luü, sù khÐo lÐo vÒ tr×nh ®é qu¶n lý
vµ t¸c nghiÖp cña c¸c c¸n bé ®iÒu hµnh, cïng ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp, uy tÝn cña doanh
nghiÖp. Quan ®iÓm nµy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc khai th¸c ®Çy ®ñ hiÖu qu¶ cña vèn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng.
Tuy nhiªn, viÖc x¸c ®Þnh vèn theo quan ®iÓm nµy rÊt khã kh¨n phøc t¹p nhÊt lµ khi n-íc ta tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cßn
ch-a cao vµ ph¸p luËt ch-a hoµn chØnh.
Theo quan ®iÓm cña M¸c th×: vèn (t- b¶n) kh«ng ph¶i lµ vËt, lµ t- liÖu s¶n xuÊt, kh«ng ph¶i lµ ph¹m trï vÜnh viÔn.
T- b¶n lµ gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d- b»ng c¸ch bãc lét lao ®éng lµm thuª. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, nhµ t- b¶n øng tiÒn
ra mua t- liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng, nghÜa lµ t¹o ra c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C¸c yÕu tè nµy cã vai trß kh¸c
nhau trong viÖc t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d-. M¸c chia t- b¶n thµnh t- b¶n bÊt biÕn vµ t- b¶n kh¶ biÕn. T- b¶n bÊt biÕn lµ bé
phËn t- b¶n tån t¹i d-íi h×nh thøc t- liÖu s¶n xuÊt (m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ x-ëng,) mµ gi¸ trÞ cña nã ®-îc chuyÓn
nguyªn vÑn vµo s¶n phÈm. Cßn t- b¶n kh¶ biÕn lµ bé phËn t- b¶n tån t¹i d-íi h×nh thøc lao ®éng, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
thay ®æi vÒ l-îng, t¨ng lªn do søc lao ®éng cña hµng ho¸ t¨ng.
Theo David Begg, Stenley Ficher, Rudiger Darubused trong cuèn (Kinh tÕ häc) th×: vèn hiÖn vËt lµ gi¸ trÞ cña hµng
ho¸ ®· s¶n xuÊt ®-îc sö dông ®Ó t¹o ra hµng ho¸ vµ dÞch vô kh¸c. Ngoµi ra cßn cã vèn tµi chÝnh. B¶n th©n vèn lµ mét hµng
ho¸ nh-ng ®-îc tiÕp tôc sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo. Quan ®iÓm nµy ®· cho thÊy nguån gèc h×nh thµnh vèn vµ
tr¹ng th¸i biÓu hiÖn cña vèn, nh-ng h¹n chÕ c¬ b¶n lµ ch-a cho thÊy môc ®Ých cña viÖc sö dông vèn.
Mét sè nhµ kinh tÕ häc kh¸c l¹i cho r»ng: Vèn cã nghÜa lµ phÇn l-îng s¶n phÈm t¹m thêi ph¶i hi sinh cho tiªu
dïng hiÖn t¹i cña nhµ ®Çu t-, ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt tiªu dïng trong t-¬ng lai. Quan ®iÓm nµy chñ yÕu ph¶n ¸nh ®éng c¬
vÒ ®Çu t- nhiÒu h¬n lµ nguån vèn vµ biÓu hiÖn cña nguån vèn. Do vËy quan ®iÓm nµy còng kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu
n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn còng nh- ph©n tÝch vèn.
Cã thÓ thÊy, c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ vèn ë trªn, mét mÆt thÓ hiÖn ®-îc vai trß t¸c dông trong ®iÒu kiÖn lÞch sö
cô thÓ víi c¸c yªu cÇu, môc ®Ých nghiªn cøu cô thÓ. MÆt kh¸c, trong c¬ chÕ thÞ tr-êng hiÖn nay, ®øng trªn ph-¬ng diÖn
2
h¹ch to¸n vµ qu¶n lý, c¸c quan ®iÓm ®ã ch-a ®¸p øng ®-îc ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ qu¶n lý ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh
cña doanh nghiÖp.
Trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c quan ®iÓm vÒ vèn ë trªn, kh¸i niÖm cÇn thÓ hiÖn ®-îc c¸c vÊn ®Ò sau ®©y:
- Nguån gèc s©u xa cña vèn kinh doanh lµ mét bé phËn cña thu nhËp quèc d©n ®-îc t¸i ®Çu t-, ®Ó ph©n biÖt víi vèn ®Êt
®ai, vèn nh©n lùc.
- Trong tr¹ng th¸i cña vèn kinh doanh tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ tµi s¶n vËt chÊt (tµi s¶n cè
®Þnh vµ tµi s¶n dù tr÷) vµ tµi s¶n tµi chÝnh (tiÒn mÆt göi ng©n hµng, c¸c tÝn phiÕu, c¸c chøng kho¸n) lµ c¬ së ®Ó ra c¸c
biÖn ph¸p qu¶n lý vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
- Ph¶i thÓ hiÖn ®-îc môc ®Ých sö dông vèn ®ã lµ t×m kiÕm c¸c lîi Ých kinh tÕ, lîi Ých x· héi mµ vèn ®em l¹i, vÊn ®Ò
nµy sÏ ®Þnh h-íng cho qu¸ tr×nh qu¶n lý kinh tÕ nãi chung, qu¶n lý vèn doanh nghiÖp nãi riªng.
Tõ nh÷ng vÊn ®Ò nãi trªn,cã thÓ nãi quan niÖm vÒ vèn lµ: phÇn thu nhËp quèc d©n d-íi d¹ng tµi s¶n vËt chÊt vµ
tµi chÝnh ®-îc c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp bá ra ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m môc ®Ých tèi ®a ho¸ lîi Ých.
I.2./ TÇm quan träng cña vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh :
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, mäi vËn hµnh kinh tÕ ®Òu ®-îc tiÒn tÖ ho¸, do vËy bÊt kú mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh nµo dï bÊt cø cÊp ®é nµo, gia ®×nh, doanh nghiÖp hay quèc gia lu«n cÇn mét l-îng vèn nhÊt ®Þnh d-íi d¹ng tiÒn tÖ,
tµi nguyªn ®· ®-îc khai th¸c, b¶n quyÒn ph¸t…
Vèn lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Vèn lµ c¬ së x¸c lËp ®Þa vÞ ph¸p lý
cña doanh nghiÖp, vèn ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp theo môc tiªu ®· ®Þnh.
I.2.1./VÒ mÆt ph¸p lý:
Mçi doanh nghiÖp khi muèn thµnh lËp th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn lµ doanh nghiÖp ®ã ph¶i cã mét l-îng vèn nhÊt ®Þnh,
l-îng vèn ®ã tèi thiÓu ph¶i b»ng l-îng vèn ph¸p ®Þnh (l-îng vèn tèi thiÓu mµ ph¸p luËt quy ®Þnh cho tõng lo¹i doanh nghiÖp)
khi ®ã ®Þa vÞ ph¸p lý míi ®-îc c«ng nhËn. Ng-îc l¹i, viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®-îc. Tr-êng hîp
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, vèn cña doanh nghiÖp kh«ng ®¹t ®iÒu kiÖn mµ ph¸p luËt quy ®Þnh, doanh nghiÖp sÏ
chÊm døt ho¹t ®éng nh- ph¸ s¶n, s¸t nhËp vµo doanh nghiÖp kh¸c… Nh- vËy, vèn ®-îc xem lµ mét trong nh÷ng c¬ së quan
träng nhÊt ®Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i t- c¸ch ph¸p nh©n cña mét doanh nghiÖp tr-íc ph¸p luËt .
I.2.2./VÒ kinh tÕ:
Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vèn lµ m¹ch m¸u cña doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp. Vèn kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt mµ cßn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh diÔn ra mét c¸ch liªn tôc, th-êng xuyªn.
Vèn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më
réng th× sau mét chu kú kinh doanh vèn cña doanh nghiÖp ph¶i sinh lêi, tøc lµ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i cã l·i ®¶m b¶o
cho doanh nghiÖp ®-îc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn. §ã lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp tiÕp tôc ®Çu t- s¶n xuÊt, th©m nhËp vµo thÞ
tr-êng tiÒm n¨ng tõ ®ã më réng thÞ tr-êng tiªu thô, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th-¬ng tr-êng.
NhËn thøc ®-îc vai trß quan träng cña vèn nh- vËy th× doanh nghiÖp míi cã thÓ sö dông tiÕt kiÖm, cã hiÖu qu¶ h¬n vµ
lu«n t×m c¸ch n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn.
I.3./ §Æc tr-ng cña vèn:
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh cÇn cã t- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ søc lao ®éng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¸c yÕu tè ®ã ®Ó t¹o ra s¶n phÈm lao vô, dÞch vô. §Ó t¹o ra c¸c yÕu tè phôc vô cho qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã mét l-îng vèn nhÊt ®Þnh ban ®Çu. Cã vèn doanh nghiÖp míi
cã thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, còng nh- tr¶ tiÒn l-¬ng cho lao ®éng s¶n xuÊt, sau khi tiÕn hµnh tiªu thô s¶n phÈm
doanh nghiÖp dµnh mét phÇn doanh thu ®Ó bï ®¾p gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh ®· hao mßn, bï ®¾p chi phÝ vËt t- ®· tiªu hao vµ
mét phÇn ®Ó lËp quü dù tr÷ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo. Nh- vËy cã thÓ thÊy c¸c t- liÖu lao ®éng
vµ ®èi t-îng lao ®éng mµ doanh nghiÖp ®Çu t- cho mua s¾m cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ h×nh th¸i hiÖn vËt cña
3
vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn b»ng tiÒn lµ tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do vËy vèn s¶n
xuÊt kinh doanh mang ®Æc tr-ng c¬ b¶n sau:
- Vèn ph¶i ®¹i diÖn cho mét l-îng tµi s¶n nhÊt ®Þnh cã nghÜa lµ vèn ®-îc biÓu hiÖn b»ng gi¸ trÞ tµi s¶n h÷u h×nh vµ
tµi s¶n v« h×nh cña doanh nghiÖp.
- Vèn ph¶i vËn ®éng sinh lêi ®¹t ®-îc môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- Vèn ph¶i ®-îc tÝch tô tËp trung ®Õn mét l-îng nhÊt ®Þnh míi cã thÓ ph¸t huy t¸c dông ®Ó ®Çu t- vµo s¶n xuÊt
kinh doanh.
- Vèn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vèn lu«n biÕn ®éng vµ chuyÓn ho¸
h×nh th¸i vËt chÊt theo thêi gian vµ kh«ng gian theo c«ng thøc :
T - H - SX - H’ - T’
- Vèn ph¶i g¾n liÒn víi chñ së h÷u nhÊt ®Þnh vµ ph¶i ®-îc qu¶n lý chÆt chÏ.
- Vèn ph¶i ®-îc quan niÖm nh- mét hµng ho¸ ®Æc biÖt cã thÓ mua b¸n hoÆc b¸n b¶n quyÒn sö dông vèn trªn thÞ
tr-êng t¹o nªn sù giao l-u s«i ®éng trªn thÞ tr-êng vèn, thÞ tr-êng tµi chÝnh. Nh- vËy vèn b¾t ®Çu lµ h×nh th¸i tiÒn tÖ
chuyÓn sang h×nh th¸i vËt t- hµng ho¸ lµ t- liÖu lao ®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng tr¶i qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm
lao vô hoÆc dÞch vô vèn sang h×nh th¸i ho¸ s¶n phÈm. Khi tiªu thô s¶n phÈm lao vô dÞch vô xong vèn l¹i trë vÒ h×nh th¸i
tiÒn tÖ. Do sù lu©n chuyÓn vèn kh«ng ngõng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nªn cïng mét lóc vèn s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp th-êng tån t¹i d-íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ l-u th«ng.
I.4./Ph©n lo¹i vèn:
I.4.1./C¨n cø theo nguån h×nh thµnh vèn:
a./ Vèn chñ së h÷u:
Lµ sè tiÒn vèn cña c¸c chñ së h÷u, c¸c nhµ ®Çu t- ®ãng gãp, sè vèn vay nµy kh«ng ph¶i lµ mét kho¶n nî. Doanh
nghiÖp kh«ng ph¶i cam kÕt thanh to¸n, kh«ng ph¶i tr¶ l·i suÊt. Vèn chñ së h÷u ®-îc x¸c ®Þnh lµ phÇn cßn l¹i trong tµi s¶n
cña doanh nghiÖp sau khi trõ ®i toµn bé nî ph¶i tr¶ tuú theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Vèn chñ së h÷u ®-îc h×nh thµnh theo
c¸c c¸ch kh¸c nhau th«ng th-êng nguån vèn nµy bao gåm:
+Vèn gãp: lµ sè vèn ®ãng gãp cña c¸c thµnh viªn tham gia thµnh lËp doanh nghiÖp sö dông vµo môc ®Ých kinh
doanh. §èi víi c¸c c«ng ty liªn doanh th× cÇn vèn gãp cña c¸c ®èi t¸c liªn doanh, sè vèn nµy cã thÓ bæ sung hoÆc rót bít
trong qu¸ tr×nh kinh doanh.
+L·i ch-a ph©n phèi: Lµ sè vèn cã tõ nguån gèc lîi nhuËn, lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a mét bªn lµ doanh thu tõ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ tõ ho¹t ®éng bÊt th-êng kh¸c vµ mét bªn lµ chi phÝ. Sè l·i nµy trong
khi ch-a ph©n phèi cho c¸c chñ ®Çu t-, trÝch quü th× ®-îc sö dông trong kinh doanh vèn chñ së h÷u.
b./Vèn vay :
Lµ kho¶n vèn ®Çu t- ngoµi vèn ph¸p ®Þnh ®-îc h×nh thµnh tõ nguån ®i vay, ®i chiÕm dông tõ c¸c ®¬n vÞ c¸ nh©n
sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh doanh nghiÖp ph¶i hoµn tr¶ cho ng-êi cho vay c¶ gèc lÉn l·i. Vèn vay cã thÓ sö dông hai
nguån chÝnh: Vay cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh vµ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu doanh nghiÖp.
Doanh nghiÖp cµng sö dông nhiÒu vèn vay th× møc ®é rñi ro cµng cao nh-ng ®Ó phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh th×
®©y lµ mét nguån vèn huy ®éng lín tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng thÕ chÊp t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Th«ng th-êng mét doanh nghiÖp ph¶i phèi hîp c¶ hai nguån vèn trªn ®Ó ®¶m b¶o cho nhu cÇu vèn kinh doanh cña
doanh nghiÖp, kÕt hîp lý hai nguån vèn nµy phô thuéc vµo ngµnh mµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng còng nh- quyÕt ®Þnh cña
ng-êi qu¶n lý trªn c¬ së xem xÐt t×nh h×nh chung cña nÒn kinh tÕ còng nh- t×nh h×nh thùc tÕ t¹i doanh nghiÖp.
I.4.2./ C¨n cø vµo thêi gian huy ®éng vµ sö dông vèn:
a./Nguån vèn th-êng xuyªn:
4
§©y lµ nguån vèn mang tÝnh æn ®Þnh vµ l©u dµi mµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ®Ó ®Çu t- vµo TSC§ vµ mét bé
phËn tµi s¶n l-u ®éng tèi thiÓu cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nguån vèn nµy bao gåm vèn chñ së
h÷u vµ vèn vay dµi h¹n cña doanh nghiÖp.
b.Nguån vèn t¹m thêi:
§©y lµ nguån vèn cã tÝnh chÊt ng¾n h¹n mµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ®Ó ®¸p øng t¹m thêi, bÊt th-êng ph¸t sinh
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nguån vèn nµy th-êng gåm c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, c¸c kho¶n
chiÕm dông cña b¹n hµng. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gióp cho doanh nghiÖp lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh, h×nh thµnh nªn
nh÷ng dù ®Þnh vÒ tæ nguån vèn trong t-¬ng lai trªn c¬ së x¸c ®Þnh vÒ quy m« sè l-îng vèn cÇn thiÕt, lùa chän nguån vèn
vµ quy m« thÝch hîp cho tõng nguån vèn ®ã, khai th¸c nh÷ng nguån tµi chÝnh tiÒm tµng, tæ chøc sö dông vèn cã hiÖu qu¶
cao.
I.4.3./ C¨n cø vµo ph¹m vi nguån h×nh thµnh:
a./ Nguån vèn bªn trong néi bé doanh nghiÖp :
Lµ nguån vèn cã thÓ huy ®éng tõ ho¹t ®éng cña b¶n th©n doanh nghiÖp bao gåm khÊu hao tµi s¶n, lîi nhuËn ®Ó l¹i,
c¸c kho¶n dù tr÷, dù phßng, c¸c kho¶n thu tõ nh-îng b¸n, thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh.
b./ Nguån vèn h×nh thµnh tõ ngoµi doanh nghiÖp:
Lµ nguån vèn mµ doanh nghiÖp huy ®éng tõ bªn ngoµi ®¸p øng nhu cÇu ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp
bao gåm:
- Nguån tÝn dông tõ c¸c kho¶n vay nî cã kú h¹n mµ c¸c ng©n hµng hay tæ chøc tÝn dông cho doanh nghiÖp vay vµ
cã nghÜa vô hoµn tr¶ c¸c kho¶n tiÒn vay nî theo ®óng kú h¹n quy ®Þnh.
- Nguån vèn tõ liªn doanh liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp gåm nguån vèn vay cã ®-îc do doanh nghiÖp liªn
doanh, liªn kÕt tõ c¸c doanh nghiÖp ®Ó phôc vô cho viÖc më réng s¶n xuÊt kinh doanh.
- Nguån vèn huy ®éng tõ thÞ tr-êng vèn th«ng qua viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu. ViÖc ph¸t hµnh nh÷ng
chøng kho¸n cã gi¸ trÞ nµy cho phÐp c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thu hót sè tiÒn réng r·i nhµn rçi trong x· héi phôc vô cho
huy ®éng vèn dµi h¹n cña doanh nghiÖp.
Dùa theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cho phÐp c¸c doanh nghiÖp thÊy ®-îc nh÷ng lîi thÕ gióp doanh nghiÖp cã thÓ chñ
®éng trong viÖc huy ®éng nguån vèn. §ång thêi do nhu cÇu th-êng xuyªn cÇn vèn doanh nghiÖp ph¶i tÝch cùc huy ®éng
vèn, kh«ng tr«ng chê û l¹i vµo c¸c nguån vèn s½n cã.
§èi víi c¸c nguån vèn bªn trong doanh nghiÖp cã thÓ toµn quyÒn tù chñ sö dông vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp mµ kh«ng ph¶i tr¶ chi phÝ cho viÖc sö dông vèn. Tuy nhiªn, ®iÒu nµy dÔ dÉn ®Õn
viÖc sö dông vèn kÐm hiÖu qu¶.
Huy ®éng vèn tõ bªn ngoµi t¹o cho doanh nghiÖp cã c¬ cÊu tµi chÝnh linh ho¹t. Do doanh nghiÖp ph¶i tr¶ mét
kho¶n chi phÝ sö dông vèn nªn doanh nghiÖp ph¶i cè g¾ng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. ChÝnh v× thÕ, doanh nghiÖp cã
thÓ vay vèn tõ bªn ngoµi ®Ó lµm t¨ng néi lùc vèn bªn trong.
I.4.4.C¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ cña vèn :
a./ Vèn cè ®Þnh:
Lµ mét bé phËn vèn ®Çu t- øng tr-íc vÒ tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n ®Çu t- c¬ b¶n mµ ®iÓm lu©n chuyÓn tõng phÇn
trong chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, h×nh thµnh mét vßng tuÇn hoµn khi tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi h¹n sö
dông.
b./ Vèn l-u ®éng :
Lµ bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh øng ra ®Ó mua s¾m c¸c t- liÖu lao ®éng nh»m phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp
I.5./ C¬ cÊu vèn :
Lµ thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ mét doanh nghiÖp sö dông vèn l-u ®éng vµ vèn cè ®Þnh theo mét tû lÖ nµo ®ã.
5
I.5.1./ C¬ cÊu vèn cè ®Þnh:
Lµ mét bé phËn cña s¶n xuÊt kinh doanh øng ra h×nh thµnh TSC§ cña doanh nghiÖp. Vèn cè ®Þnh lµ mét kho¶n ®Çu
t- øng ra tr-íc ®Ó mua s¾m TSC§ cã h×nh th¸i vËt chÊt vµ TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt.
I.5.2./C¬ cÊu vèn l-u ®éng:
Lµ mét bé phËn cña vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, øng ra ®Ó mua s¾m TSL§ s¶n xuÊt vµ TSL§ l-u
th«ng nh»m phôc vô cho s¶n xuÊt.
BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, muèn n©ng cao kh¶ n¨ng sö dông vèn ®Òu ph¶i x¸c
®Þnh cho m×nh mét c¬ cÊu vèn hîp lý.Tuy nhiªn tuú tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau cã mét c¬ cÊu vèn kh¸c nhau.
NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× tû lÖ cè ®Þnh sÏ lín h¬n so víi vèn l-u ®éng, cßn ®èi víi doanh nghiÖp th-¬ng m¹i th× cÇn
sè vèn l-u ®éng lín h¬n. NÕu c¸c doanh nghiÖp th-¬ng m¹i nµy kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc c¬ cÊu vèn hîp lý, hä ®Çu t- mua
s¾m TSC§ qu¸ nhiÒu dÉn ®Õn vèn cè ®Þnh lín, ®iÒu nµy cho l·ng phÝ ®Çu t- kh«ng cã hiÖu qu¶ v× ®Çu t- cho TSC§ cÇn
mét l-îng vèn lín, thêi gian thu håi vèn l©u, tuy nhiªn, nÕu ®©y lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× c¬ cÊu vèn nµy lµ ®-îc bëi v×
®Çu t- trang bÞ kü thuËt s¶n xuÊt kinh doanh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn gi¶i phãng søc lao ®éng, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm do ®ã
t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¸t triÓn vµ t¨ng tr-ëng.
II./ C¸c nguån huy ®éng vèn:
II.1./Tù cung øng:
Cung øng vèn néi bé lµ ph-¬ng thøc tù cung cÊp vèn cña doanh nghiÖp. Trong c¸c doanh nghiÖp c¸c ph-¬ng thøc
tù cung øng vèn cô thÓ lµ:
II.1.1.KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh:
Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t- liÕu lao ®éng tham gia vµo nhiÒu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh sö dông, tµi s¶n
cè ®Þnh bÞ hao mßn dÇn vµ chuyÓn dÇn gi¸ trÞ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét qu¸ tr×nh mang tÝnh
kh¸ch quan, phô thuéc vµo nh©n tè nh- chÊt l-îng cña b¶n th©n tµi s¶n cè ®Þnh, c¸c yÕu tè tù nhiªn, c-êng ®é sö dông tµi
s¶n cè ®Þnh,…Trong qu¸ tr×nh sö dông tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®é hao mßn cña chóng ®Ó chuyÓn dÇn
gi¸ trÞ hao mßn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®-îc s¶n s¶n xuÊt ra tõ tµi s¶n cè ®Þnh ®ã. ViÖc x¸c ®Þnh møc khÊu hao tµi s¶n cè
®Þnh phô thuéc vµo thùc tiÔn sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®ã còng nh- ý muèn chñ quan cña con ng-êi. §èi víi c¸c doanh
nghiÖp Nhµ N-íc trong qu¸ tr×nh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phô thuéc vµo ý ®å cña Nhµ N-íc th«ng qua quy ®Þnh, chÝnh
s¸ch cô thÓ cña c¬ quan tµi chÝnh trong tõng thêi kú. C¸c doanh nghiÖp kh¸c cã thÓ tù lùa chän thêi h¹n sö dông vµ
ph-¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao cô thÓ. Trong chÝnh s¸ch tµi chÝnh cô thÓ ë tõng thêi kú, doanh cã thÓ lùa chän vµ ®iÒu chØnh
khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh vµ coi ®©y lµ c«ng cô ®iÒu chØnh c¬ cÊu vèn bªn trong doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, cÇn chó ý r»ng
viÖc ®iÒu chØnh khÊu hao kh«ng thÓ diÔn ra mét c¸ch tuú tiÖn, kh«ng cã kÕ ho¹ch mµ ph¶i dùa trªn c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh
dµi h¹n vµ ng¾n h¹n ®· x¸c ®Þnh. MÆt kh¸c, cÇn chó ý r»ng ®iÒu chØnh t¨ng khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sÏ dÉn ®Õn t¨ng chi
phÝ kinh doanh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm nªn lu«n khèng chÕ bëi gi¸ b¸n s¶n phÈm.
II.1.2./ TÝch luü t¸i ®Çu t-:
TÝch luü t¸i ®Çu t- lu«n ®-îc c¸c doanh nghiÖp coi lµ nguån tù cung øng tµi chÝnh quan träng v× nã cã -u ®iÓm c¬
b¶n sau:
- Doanh nghiÖp cã thÓ hoµn toµn chñ ®éng.
- Gi¶m sù phô thuéc vµo c¸c nhµ cung øng.
- Gióp c¸c doanh nghiÖp t¨ng thªm tiÒm lùc tµi chÝnh lµm gi¶m tØ lÖ nî/vèn.
- Cµng cã ý nghÜa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong ®iÒu kiÖn ch-a t¹o ®-îc uy tÝn víi c¸c nhµ cung øng
tµi chÝnh.
Quy m« tù cung øng vèn tÝch luü t¸i ®Çu t- tuú thuéc vµo hai nh©n tè chñ yÕu lµ tæng sè lîi nhuËn thu ®-îc trong
tõng thêi kú kinh doanh cô thÓ vµ chÝnh s¸ch ph©n phèi lîi nhuËn sau thuÕ cña doanh nghiÖp. Tæng sè lîi nhuËn cô thÓ thu
6
®-îc trong tõng thêi kú phô thuéc vµo quy m« kinh doanh, chÊt l-îng ho¹t ®éng kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp trong
tõng thêi kú ®ã. ChÝnh s¸ch ph©n phèi lîi nhuËn tr-íc hÕt tuú thuéc vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp.
II.2./ C¸c ph-¬ng thøc cung øng tõ bªn ngoµi:
II.2.1./Cung øng vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ N-íc:
Víi h×nh thøc cung øng tõ ng©n s¸ch Nhµ N-íc doanh nghiÖp sÏ nhËn ®-îc l-îng vèn x¸c ®Þnh tõ ng©n s¸ch Nhµ
N-íc cÊp. Th«ng th-êng h×nh thøc nµy kh«ng ®ßi hái nhiÒu ®iÒu kiÖn ngÆt nghÌo ®èi víi doanh nghiÖp ®-îc cÊp vèn nhc¸c h×nh thøc vèn huy ®éng kh¸c nhau.
Tuy nhiªn, cµng ngµy h×nh thøc cung øng vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ N-íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng thu hÑp
c¶ vÒ quy m« vèn vµ ph¹m vi cung cÊp vèn. HiÖn nay, ®èi víi t-îng ®-îc cung cÊp vèn theo h×nh thøc nµy th-êng ph¶i lµ
c¸c doanh nghiÖp Nhµ N-íc x¸c ®Þnh duy tr× ®Ó ®ãng vai trß ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ; c¸c dù ¸n ®Çu t- ë lÜnh vùc s¶n xuÊt
hµng ho¸ c«ng céng, ho¹t ®éng c«ng Ých mµ t- nh©n kh«ng muèn vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t-; c¸c dù ¸n lín cã tÇm quan
träng ®Æc biÖt do Nhµ N-íc ®Çu t-.
II.2.2./ Gäi hïn vèn qua ph¸t hµnh cæ phiÕu:
Gäi hïn vèn qua ph¸t hµnh cæ phiÕu lµ h×nh thøc doanh nghiÖp ®-îc cung øng trùc tiÕp tõ thÞ tr-êng chøng kho¸n.
Khi cã cÇu vÒ vèn vµ lùa chän h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp tÝnh to¸n vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu, b¸n trªn thÞ tr-êng chøng
kho¸n. H×nh thøc cung øng vèn nµy cã ®Æc tr-ng c¬ b¶n lµ t¨ng vèn kh«ng lµm t¨ng nî cña doanh nghiÖp bëi nh÷ng ng-êi
chñ së h÷u cæ phiÕu thµnh nh÷ng cæ ®«ng cña doanh nghiÖp. V× lÏ nµy nhiÒu nhµ qu¶n trÞ häc coi h×nh thøc gäi h×nh thøc
hïn vèn qua ph¸t hµnh cæ phiÕu lµ nguån cung øng vèn néi bé.
Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i mäi doanh nghiÖp ®-îc phÐp khai th¸c nguån vèn nµy mµ chØ nh÷ng doanh nghiÖp ®-îc
ph¸t hµnh cæ phiÕu (c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp Nhµ N-íc cã quy m« lín).
H×nh thøc huy ®éng vèn qua ph¸t hµnh cæ phiÕu cã -u ®iÓm rÊt lín lµ tËp hîp ®-îc l-îng vèn ban ®Çu vµ dÔ t¨ng
vèn trong qu¸ tr×nh kinh doanh, quyÒn së h÷u vèn t¸ch khái qu¶n trÞ mét c¸ch mét t-¬ng ®èi nªn bé m¸y qu¶n trÞ doanh
nghiÖp ®-îc toµn quyÒn sö dông vèn cã hiÖu qu¶ nguån vèn nµy.
Bªn c¹nh ®ã, h×nh thøc gäi hïn vèn qua ph¸t hµnh cæ phiÕu cã h¹n chÕ lµ doanh nghiÖp ph¶i cã nghÜa vô khai h¸o
th«ng tin tµi chÝnh theo luËt doanh nghiÖp; Khi thõa vèn kh«ng hoÆc ch-a sö dông ®Õn doanh nghiÖp kh«ng hoµn tr¶ l¹i
®-îc v× vËy, khi cã nhu cÇu gäi hïn vèn qua ph¸t hµnh cæ phiÕu ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n, c©n nh¾c. MÆt kh¸c,
h×nh thøc huy ®éng vèn nµy cã thÓ lµm cæ tøc gi¶m cho nªn doanh nghiÖp ph¶i cã quy m« lín høa hÑn lîi nhuËn cao míi
dÔ b¸n cæ phiÕu trªn thÞ tr-êng.
II.2.3.Vay vèn b»ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu trªn thÞ tr-êng vèn :
H×nh thøc vay vèn b»ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu trªn thÞ tr-êng vèn lµ h×nh thøc cung øng vèn trùc tiÕp tõ c«ng chóng:
doanh nghiÖp ph¸t hµnh l-îng vèn cÇn thiÕt d-íi h×nh thøc tr¸i phiÕu th-êng cã kú h¹n x¸c ®Þnh vµ b¸n cho c«ng chóng.
Kh¸c víi h×nh thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu, h×nh thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu víi ®Æc ®iÓm lµ t¨ng vèn vµ t¨ng nî cña doanh
nghiÖp.
Vay vèn b»ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cã nh÷ng -u ®iÓm chñ yÕu lµ: cã thÓ thu hót mét l-îng vèn lín cÇn thiÕt, chi
phÝ kinh doanh sö dông vèn thÊp h¬n so víi vay ng©n hµng, kh«ng bÞ ng-êi cung øng kiÓm so¸t chÆt chÏ nh- vay ng©n
hµng vµ doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän tr¸i phiÕu thÝch hîp víi yªu cÇu cña m×nh.
Tuy nhiªn, h×nh thøc huy ®éng tõ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. H×nh thøc nµy ®ßi hái
doanh nghiÖp n¾m ch¾c kü thuËt tµi chÝnh ®Ó tr¸nh ¸p lùc nî ®Õn h¹n tr¶ vµ vÉn cã lîi nhuËn, ®Æc biÖt khi nÒn kinh tÕ suy
tho¸i, l¹m ph¸t cao. Chi phÝ kinh doanh ph¸t hµnh cæ phiÕu kh¸ cao v× doanh nghiÖp cÇn trî gióp cña mét (mét sè) ng©n
hµng th-¬ng m¹i. Doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n tho¶ m·n ®iÒu kiÖn: Tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i nhá h¬n tæng sè vèn vµ nî dµi
h¹n cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, kh«ng ph¶i mäi doanh nghiÖp mµ chØ nh÷ng doanh nghiÖp nµo tho¶ m·n ®iÒu kiÖn theo
luËt ®Þnh míi ®-îc phÐp ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.
II.2.4./ Vay vèn tõ ng©n hµng th-¬ng m¹i:
Vay vèn tõ ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ h×nh thøc doanh nghiÖp vay vèn d-íi h×nh thøc ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n
tõ c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i, ®©y lµ mèi quan hÖ tÝn dông gi÷a mét bªn cho vay vµ mét bªn ®i vay.
Víi h×nh thøc vay vèn tõ ng©n hµng th-¬ng m¹i doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng ®-îc mét l-îng vèn lín, ®óng h¹n
vµ cã thÓ mêi c¸c ng©n hµng cïng tham gia thÈm ®Þnh dù ¸n nÕu cã cÇu vay ®Çu t- lín. Bªn c¹nh ®ã ®Ó cã thÓ vay vèn tõ
ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã uy tÝn lín, kiªn tr× ®µm ph¸n, chÊp nhËn c¸c thñ tôc ngÆt nghÌo.
7
Trong qu¸ tr×nh sö dông vèn, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n tr¶ nî ng©n hµng theo ®óng kÕ ho¹ch. MÆt kh¸c, khi doanh
nghiÖp vay vèn ë c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i cã thÓ bÞ ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ßi hái quyÒn kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp trong thêi gian cho vay, ch¼ng h¹n;
- Ng©n hµng cho vay cã thÓ khèng chÕ gi¸ trÞ TSC§ ®Ó tr¸nh “ ng©m vèn” , tr¸nh rñi ro;
- Doanh nghiÖp sÏ kh«ng ®-îc vay thªm dµi h¹n nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña ng©n hµng cho vay;
- Doanh nghiÖp kh«ng ®-îc ®em thÕ chÊp tµi s¶n nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña ng©n hµng cho vay;
- Ng©n hµng cho vay cã ¸p ®Æt c¬ chÕ kiÓm so¸t chi phèi ho¹t ®éng ®Çu t- ®Ó phßng ngõa doanh nghiÖp sö dông
vèn bõa b·i;
- Ng©n hµng cho vay cã thÓ ®ßi hái can thiÖp vµo sù thay ®æi ban l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp;…
II.2.5./TÝn dông th-¬ng m¹i tõ c¸c nhµ cung cÊp:
Trong ho¹t ®éng kinh doanh do ®Æc ®iÓm qu¸ tr×nh cung øng hµng ho¸ vµ thanh to¸n kh«ng thÓ khi nµo còng ph¶i
diÔn ra ®ång thêi nªn tÝn dông th-¬ng m¹i tån t¹i lµ mét nhu cÇu kh¸ch quan. Thùc chÊt, lu«n diÔn ra ®ång thêi doanh
nghiÖp nî kh¸ch hµng tiÒn vµ chiÕm dông tiÒn cña kh¸ch hµng. NÕu sè tiÒn doanh nghiÖp chiÕm dông cña kh¸ch hµng lín
h¬n sè tiÒn doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông th× sè tiÒn d- ra sÏ mang b¶n chÊt tÝn dông th-¬ng m¹i. Cã c¸c h×nh thøc tÝn dông
th-¬ng m¹i chñ yÕu sau:
Thø nhÊt, doanh nghiÖp mua m¸y mãc thiÕt bÞ theo ph-¬ng thøc tr¶ chËm. SÏ chØ cã h×nh thøc tÝn dông nµy nÕu
®-îc ghi râ trong hîp ®ång mua b¸n vÒ gi¸ c¶, sè lÇn tr¶ vµ sè tiÒn tr¶ mçi lÇn, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c lÇn tr¶ tiÒn. Nh- thÕ,
doanh nghiÖp cã m¸y mãc thiÕt bÞ sö dông ngay nh-ng tiÒn ch-a ph¶i tr¶ ngay, sè tiÒn ch-a tr¶ lµ sè tiÒn mµ doanh nghiÖp
chiÕm dông ®-îc cña ng-êi cung øng.
Trong m«i tr-êng kinh doanh hiÖn nay, víi nhiÒu mÆt hµng th× mua b¸n ch-a ph¶i tr¶ ngay ®-îc coi lµ chiÕn l-îc
maketing cña ng-êi b¸n cho nªn doanh nghiÖp dÔ dµng t×m kiÕm tÝn dông tõ lo¹i nµy. §Æc biÖt, khi thÞ tr-êng cã nhiÒu
nhµ cung øng c¹nh tranh víi nhau doanh nghiÖp cµng cã lîi thÕ vÒ gi¸ c¶, kú h¹n tr¶,…Khi qu¸ tr×nh nµy diÔn ra mét c¸ch
th-êng xuyªn th× nguån chiÕm dông nµy nh- lµ mét nguån tÝn dông trung hoÆc dµi h¹n. Víi ph-¬ng thøc tÝn dông nµy
doanh nghiÖp cã thÓ ®Çu t- chiÒu s©u víi vèn Ýt mµ kh«ng ¶nh h-ëng tíi t×nh h×nh tµi chÝnh cña m×nh. H×nh thøc tÝn dông
mua m¸y mãc thiÕt bÞ theo ph-¬ng thøc tr¶ chËm l¹i cµng cã ý nghÜa víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thiÕu c¸c ®iÒu kiÖn
®Ó vay vèn tõ c¸c nguån kh¸c.
Bªn c¹nh ®ã, h×nh thøc mua m¸y mãc thiÕt bÞ theo ph-¬ng thøc tr¶ chËm cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n,
mua theo ph-¬ng thøc nµy doanh nghiÖp sÏ ph¶i chÞu chi phÝ kinh doanh sö dông vèn kh¸ cao. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp
chØ cã thÓ mua theo h×nh thøc tr¶ chËm nÕu doanh nghiÖp cã uy tÝn, cã truyÒn thèng tÝn dông sßng ph¼ng còng nh- t×nh
h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh.
Thø hai, Vèn kh¸ch hµng øng tr-íc.
Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, khi ký hîp ®ång ®Æt hµng kh¸ch hµng th-êng ph¶i ®Æt cäc tr-íc mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh,
sè tiÒn ®Æt cäc nµy doanh nghiÖp ®-îc sö dông mÆc dï ch-a s¶n xuÊt vµ cung cÊp s¶n phÈm (dÞch vô) cho kh¸ch hµng.
Tuú theo l-îng mua hµng cña kh¸ch hµng, th«ng th-êng doanh nghiÖp tÝn dông tõ hai nguån:
- Vèn øng tr-íc cña kh¸ch hµng lín,
- Vèn øng tr-íc cña ng-êi tiªu dïng.
Th«ng th-êng sè vèn chiÕm dông nµy lµ kh«ng lín. MÆt kh¸c, ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ hoÆc dÞch vô doanh nghiÖp
ph¶i ®Æt hµng (nguyªn vËt liÖu,…) nªn l¹i bÞ ng-êi cÊp hµng chiÕm dông vèn cña doanh nghiÖp còng theo h×nh thøc nµy
nªn c¸c qu¸ tr×nh kinh doanh diÔn ra b×nh th-êng th× diÔn ra b×nh th× sè d- vèn chiÕm dông nµy lµ kh«ng lín.
Tuy nhiªn, kinh doanh trong thÞ tr-êng hiÖn t¹i ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n, c©n nh¾c rÊt cÈn thËn v× kh«ng
chØ tån t¹i l-îng vèn nhÊt ®Þnh kh¸ch hµng chiÕm dông l¹i khi mua hµng cña doanh nghiÖp nhiÒu khi lµ rÊt lín.
II.2.6.TÝn dông thuª mua (leasing):
Trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr-êng ph-¬ng thøc tÝn dông thuª mua ®-îc thùc hiÖn gi÷a mét doanh nghiÖp cã cÇu sö
dông m¸y mãc, thiÕt bÞ víi mét doanh nghiÖp thùc hiÖn chøc n¨ng thuª mua diÔn ra kh¸ phæ biÕn. Së dÜ h×nh thøc thuª
mua diÔn ra kh¸ phæ biÕn v× nã ®¸p øng ®-îc yªu cÇu c¬ b¶n cña bªn cã cÇu (doanh nghiÖp muèn thuª mua thiÕt bÞ) vµ
bªn ®¸p øng cÇu (doanh nghiÖp thùc hiÖn chøc n¨ng thuª mua).
H×nh thøc tÝn dông thuª mua cã -u ®iÓm rÊt c¬ b¶n lµ gióp doanh nghiÖp sö dông vèn ®óng môc ®Ých, khi nµo
doanh nghiÖp cã cÇu vÒ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ cô thÓ míi ®Æt vÊn ®Ò thuª mua vµ chØ ký hîp ®ång thuª mua trong
8
kho¶ng thêi gian thÝch hîp. Doanh nghiÖp kh«ng chØ nhËn ®-îc m¸y mãc thiÕt bÞ mµ cßn nhËn ®-îc t- vÊn ®µo t¹o vµ
h-íng dÉn kü thuËt cÇn thiÕt tõ doanh nghiÖp thùc hiÖn chøc n¨ng thuª mua. Doanh nghiÖp sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ cã
thÓ tr¸nh ®-îc nh÷ng tæn thÊt do mua m¸y mãc thiÕt bÞ kh«ng ®óng ®-îc yªu cÇu hoÆc hay do mua nhÇm. Doanh nghiÖp
sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ cÇn thiÕt mµ kh«ng ph¶i ®Çu t- mét lÇn víi vèn lín. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp sö dông m¸y mãc
thiÕt bÞ cã thÓ gi¶m ®-îc tû lÖ nî/vèn v× tr¸nh ph¶i vay ng©n hµng th-¬ng m¹i. Trong qu¸ tr×nh sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ
doanh nghiÖp sö dông cã thÓ tho¶ thuËn t¸i thuª víi doanh nghiÖp cã chøc n¨ng thuª mua; tøc lµ doanh nghiÖp sö dông
b¸n mét phÇn tµi s¶n thiÕt bÞ cho doanh nghiÖp thuª mua råi l¹i thuª l¹i ®Ó tiÕp tôc sö dông tµi s¶n thiÕt bÞ ®ã. Víi ph-¬ng
thøc thuª mua doanh nghiÖp sö dông cã thÓ nhanh chãng ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh.
II.2.7./ Vèn liªn doanh, liªn kÕt:
Víi ph-¬ng thøc nµy doanh nghiÖp liªn doanh, liªn kÕt víi mét (mét sè) doanh nghiÖp kh¸c nh»m t¹o vèn cho mét
(mét sè) ho¹t ®éng (dù ¸n) liªn doanh nµo ®ã. C¸c bªn liªn doanh ký hîp ®ång liªn doanh víi c¸c ho¹t ®éng cô thÓ vÒ
ph-¬ng thøc ho¹t ®éng, quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn cã gi¸ trÞ trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã. Khi hÕt h¹n, hîp
®ång liªn doanh hÕt hiÖu lùc.
Víi ph-¬ng thøc liªn doanh, liªn kÕt doanh nghiÖp cã mét l-îng vèn lín cÇn thiÕt cho mét(mét sè) ho¹t ®éng nµo
®ã mµ kh«ng lµm t¨ng nî.V× vËy, nhiÒu nhµ qu¶n trÞ häc cho r»ng ph-¬ng thøc nµy cã thÓ ®-îc coi lµ ph-¬ng thøc cung
øng vèn néi bé.Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c bªn liªn doanh cïng chia sÎ rñi ro.
Bªn c¹nh ®ã, ph-¬ng thøc liªn doanh, liªn kÕt còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n, huy ®éng vèn theo
ph-¬ng thøc nµy tÊt sÏ dÉn ®Õn c¸c bªn liªn doanh cïng tham gia kinh doanh vµ cïng chia sÎ lîi nhuËn thu ®-îc.
II.2.8./Cung øng tõ sù kÕt hîp cung vµ t- trong XD c¬ së h¹ tÇng (ph-¬ng thøc BOT):
Ph-¬ng thøc cung øng vèn tõ sù kÕt hîp c«ng t- trong x©y d-ng c¬ së h¹ tÇng cã ý nghÜa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp
ho¹t ®éng trong ngµnh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Thùc tÕ, cã thÓ cã nhiÒu h×nh thøc kÕt hîp kh¸c nhau víi c¸ch thøc tiÕn
hµnh cô thÓ kh¸c nhau. §ã lµ c¸ch thøc:
1. X©y dùng – së h÷u- chuyÓn giao (BOT).
2. X©y dùng – së h÷u- ®iÒu hµnh- chuyÓn giao (BOOT),
3. X©y dùng – chuyÓn giao - ®iÒu hµnh (BTO),
4. X©y dùng – së h÷u- ®iÒu hµnh (BOO),
5. X©y dùng- së h÷u- b¸n (BSO).
Tuú theo hoµn c¶nh thùc tÕ doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän quyÕt ®Þnh h×nh thøc cô thÓ thÝch hîp. Lùa chän ph-¬ng
thøc nµy, doanh nghiÖp ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.
II.2.9./Nguån vèn n-íc ngoµi ®Çu t- trùc tiÕp (FDI):
Trong c¬ chÕ kinh tÕ më, tõ khi cã LuËt ®Çu t- n-íc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp trong n-íc cßn cã thÓ cung øng vèn
b»ng ph-¬ng thøc c¸c doanh nghiÖp (tæ chøc kinh tÕ) n-íc ngoµi ®Çu t- trùc tiÕp.
Víi nguån vèn n-íc ngoµi ®Çu t- trùc tiÕp doanh nghiÖp kh«ng chØ nhËn ®-îc vèn mµ cßn nhËn ®-îc c¶ kü thuËt
– c«ng nghÖ còng nh- ph-¬ng thøc qu¶n trÞ tiªn tiÕn. H¬n n÷a, doanh nghiÖp còng ®-îc chia sÎ thÞ tr-êng xuÊt khÈu.
Tuy nhiªn, huy ®éng vèn b»ng nguån vèn n-íc ngoµi ®Çu trùc tiÕp doanh nghiÖp sÏ chÞu sù kiÓm so¸t ®iÒu hµnh
cña doanh nghiÖp (tæ chøc kinh tÕ) cÊp vèn. Møc ®é kiÓm so¸t ®iÒu hµnh cña doanh nghiÖp (tæ chøc kinh tÕ) n-íc ngoµi
phô thuéc vµo tû lÖ gãp vèn cña hä. MÆt kh¸c, mµ mét doanh nghiÖp trong n-íc vÊp ph¶i lµ doanh nghiÖp khã t×m ®-îc
®èi t¸c n-íc ngoµi thÝch hîp nh»m ph¸t huy -u thÕ mçi bªn. VÊn ®Ò duy tr× mèi qu©n hÖ hîp t¸c trong kho¶ng thêi gian
dµi lµ bao nhiªu còng lµ vÊn ®Ò c¸c doanh nghiÖp cÇn c©n nh¾c mét c¸ch thËn träng.
II.2.10./ Nguån vèn ODA:
Cuèi cïng lµ ph-¬ng thøc cung øng cña doanh nghiÖp b»ng nguån vèn ODA. §èi t¸c mµ doanh nghiÖp cã thÓ t×m
kiÕm vµ nhËn ®-îc nguån vèn nµy lµ c¸c ch-¬ng tr×nh hîp t¸c cña chÝnh phñ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ hoÆc c¸c tæ chøc
quèc tÕ kh¸c.
H×nh thøc cÊp vèn ODA cã thÓ lµ h×nh thøc viÖn trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc cho vay cã diÒu kiÖn -u ®·i vÒ l·i suÊt
vµ thêi gian thanh to¸n. NÕu doanh nghiÖp ®-îc vay tõ nguån vèn ODA cã thÓ chÞu møc l·i suÊt th-êng trong kho¶ng 1%1,5%/n¨m, phÝ ng©n hµng th-êng lµ 0,2-0,3%/n¨m trong thêi h¹n cã thÓ tõ 10-20 n¨m vµ cã thÓ ®-îc gia h¹n thªm.
H×nh thøc huy ®éng vèn tõ nguån ODA cã chi phÝ kinh doanh sö dông vèn thÊp. Tuy nhiªn, ®Ó nhËn ®-îc nguån
vèn nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn c¸c ®iÒu kiÖn thñ tôc rÊt chÆt chÏ. §ång thêi, doanh nghiÖp ph¶i cã tr×nh ®é
qu¶n lý dù ¸n ®Çu t- còng nh- tr×nh ®é phèi hîp lµm viÖc víi c¸c c¬ quan chÝnh phñ vµ chuyªn gia n-íc ngoµi.
9
III.HiÖu qu¶ sö dông vèn vµ ý nghÜa cña nã ®èi víi doanh nghiÖp:
III.1.Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ sö dông vèn:
Sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c n-íc trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam cho thÊy muèn ph¸t triÓn mét doanh nghiÖp ph¶i gi¶i
quyÕt ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n lµ s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh- thÕ nµo vµ s¶n xuÊt cho ai? Tuy nhiªn nÕu nguån tµi nguyªn
lµ v« h¹n, ng-êi ta cã thÓ s¶n xuÊt hµng ho¸ mét c¸ch kh«ng h¹n chÕ, sö dông m¸y mãc nguyªn vËt liÖu bõa b·i… còng
ch¼ng sao. Song mäi tµi nguyªn nh- ®Êt ®ai, kho¸ng s¶n…l¹i lµ mét ph¹m trï h÷u h¹n ®ßi hái ngµy mét nhiÒu vµ cao h¬n,
®iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông mét c¸ch cã kÕ ho¹ch c¸c nguån lùc cña m×nh ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh.
HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ biÓu hiÖn tËp trung cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ chiÒu s©u, thÓ
hiÖn tr×nh ®é khai th¸c c¸c nguån lùc vµ tr×nh ®é chi phÝ c¸c nguån lùc ®ã trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt nh»m thùc hiÖn môc tiªu
kinh doanh.
C«ng thøc tæng qu¸t x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh:
KÕt qu¶ ®Çu ra
HiÖu qu¶ kinh doanh =
Chi phÝ ®Çu vµo
HiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ tæng hîp nhÊt qu¸ tr×nh
sö dông c¸c lo¹i vèn. §ã lµ sù tèi thiÓu ho¸ vèn cÇn sö dông vµ tèi ®a ho¸ kÕt qu¶ hay khèi l-îng nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh
doanh trong mét giíi h¹n nguån nh©n tµi, vËt lùc, phï hîp víi kinh tÕ hiÖu qu¶ nãi chung.
HiÖu qu¶ sö dông vèn ®-îc l-îng ho¸ th«ng qua hÖ thèng chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng, kh¶ n¨ng sinh lêi ®é
lu©n chuyÓn vèn…Nã ph¶n ¸nh quan hÖ gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua th-íc ®o tiÒn
tÖ. C«ng thøc x¸c ®Þnh lµ:
Hv =
G
V
Trong ®ã:
Hv: hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp
G : s¶n l-îng s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô hoÆc doanh thu b¸n hµng
V : vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
Theo c«ng thøc trªn, Hv cµng lín chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh cµng cao. ViÖc n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau:
- Ph¶i khai th¸c nguån lùc mét c¸ch triÖt ®Ó, nghÜa lµ kh«ng ®Ó nhµn rçi kh«ng sinh lêi.
- Ph¶i sö dông vèn mét c¸ch hîp lý vµ tiÕt kiÖm.
- Ph¶i qu¶n lý vèn mét c¸ch chÆt chÏ, nghÜa lµ kh«ng ®Ó vèn bÞ sö dông sai môc ®Ých, kh«ng ®Ó vèn thÊt tho¸t do
bu«ng láng qu¶n lý.
III.2./ Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn trong C«ng ty :
III.2.1./Ph-¬ng ph¸p so s¸nh:
§Ó ¸p dông ph-¬ng ph¸p so s¸nh cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn so s¸nh ®-îc cña chØ tiªu tµi chÝnh (thèng nhÊt
vÒ kh«ng gian, thêi gian, néi dung, tÝnh chÊt vµ ®¬n vÞ tÝnh to¸n…) vµ theo môc ®Ých ph©n tÝch mµ x¸c ®Þnh gèc so s¸nh.
Gèc so s¸nh ®-îc chän lµ gèc vÒ thêi gian, kú ph©n tÝch ®-îc gäi lµ kú b¸o c¸o hoÆc kú kÕ ho¹ch, gi¸ trÞ so s¸nh cã thÓ ®o
b»ng gi¸ trÞ tuyÖt ®èi hoÆc sè b×nh qu©n. Néi dung so s¸nh gåm:
+ So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi sè thùc hiÖn kú tr-íc ®Ó thÊy râ xu h-íng thay ®æi vÒ tµi chÝnh doanh
nghiÖp, ®¸nh gi¸ sù suy gi¶m hay sù gi¶m sót trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc trong kú
tíi.
+ So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn víi sè kÕ ho¹ch ®Ó thÊy râ møc ®é phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp.
10
+ So s¸nh gi÷a sè liÖu cña doanh nghiÖp víi sè b×nh qu©n cña ngµnh, cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸
doanh nghiÖp m×nh tèt hay xÊu ®-îc hay kh«ng ®-îc.
+ So s¸nh chiÒu däc ®Ó xem xÐt tû träng cña trõng chØ tiªu so víi tæng thÓ, so s¸nh chiÒu ngang cña nhiÒu kú ®Ó
thÊy ®-îc sù biÕn ®éng c¶ vÒ sè t-¬ng ®èi vµ sè tuyÖt ®èi cña mét chØ tiªu nµo ®ã qua c¸c liªn ®é kÕ to¸n liªn tiÕp.
III.2.2./Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ:
Ph-¬ng ph¸p nµy dùa trªn chuÈn mùc c¸c tû lÖ cña ®¹i l-îng tµi chÝnh. VÒ nguyªn t¾c ph-¬ng ph¸p nµy yªu cÇu
ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc c¸c ng-ìng, c¸c møc ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, trªn c¬ së so s¸nh
c¸c tû lÖ doanh nghiÖp víi c¸c tû lÖ tham chiÕu.
Trong ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp, c¸c tû lÖ tµi chÝnh doanh nghiÖp ®-îc ph©n tÝch thµnh c¸c nhãm ®Æc tr-ng,
ph¶n ¸nh nh÷ng néi dung c¬ b¶n theo môc tiªu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §ã lµ c¸c nhãm tû lÖ môc tiªu thanh to¸n,
nhãm tû lÖ vÒ c¬ cÊu vèn, nhãm tû lÖ vÒ n¨ng lùc kinh doanh, nhãm tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi. Mçi nhãm tû lÖ l¹i bao
gåm nhiÒu nhãm tû lÖ riªng lÎ, tõng bé phËn cña ho¹t ®éng tµi chÝnh. Trong mçi tr-êng hîp kh¸c nhau, tuú theo gãc ®é
ph©n tÝch, ng-êi ph©n tÝch lùa chän c¸c môc tiªu kh¸c nhau. §Ó phôc vô cho môc tiªu ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cña
doanh nghiÖp ng-êi ta ph¶i tÝnh ®Õn hao mßn v« h×nh do sù ph¸t triÓn kh«ng nh÷ng cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt…
III.3./ ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn:
§Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ba yÕu c¬ b¶n lµ vèn, lao ®éng vµ
kü thuËt- c«ng nghÖ. C¶ ba yÕu tè nµy ®Òu ®ãng vai trß quan träng, song vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt kh«ng thÓ thiÕu. Bëi
v× hiÖn nay, ®ang cã mét nguån lao ®éng dåi dµo, viÖc thiÕu lao ®éng chØ x¶y ra ë c¸c ngµnh nghÒ cÇn ®ßi hái chuyªn m«n
cao, nh-ng vÊn ®Ò nµy cã thÓ kh¾c phôc ®-îc trong mét thêi gian ng¾n nÕu chóng ta cã tiÒn ®Ó ®µo t¹o hay ®µo t¹o l¹i.
VÊn ®Ò lµ c«ng nghÖ còng kh«ng gÆp khã kh¨n phøc t¹p v× chóng ta cã thÓ nhËp chóng cïng kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn
tiÕn trªn thÕ giíi, nÕu chóng ta cã kh¶ n¨ng vÒ vèn, ngo¹i tÖ hoÆc cã thÓ t¹o ra nguån vèn, ngo¹i tÖ. Nh- vËy, yÕu tè c¬
b¶n cña doanh nghiÖp n-íc ta hiÖn nay lµ vèn vµ qu¶n lý sö dông vèn cã hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp.
Nh- chóng ta ®· biÕt ho¹t ®éng kinh doanh lµ ho¹t ®éng kiÕm lêi, lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu cña doanh
nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. §Ó ®¹t ®-îc lîi nhuËn tèi ®a c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é
s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã qu¶n lý vµ sö dông vèn lµ mét bé phËn quan träng, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp ph¶i cã mét chÕ ®é b¶o toµn vèn tr-íc hÕt tõ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Tr-íc ®©y trong c¬ chÕ kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, doanh nghiÖp coi nguån
vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ N-íc cÊp cho nªn doanh nghiÖp sö dông kh«ng quan t©m ®Õn hiÖu qu¶, kinh doanh thua lç ®· cã
Nhµ N-íc bï ®¾p, ®iÒu nµy g©y ra t×nh tr¹ng v« chñ trong qu¶n lý vµ sö dông vèn dÉn tíi l·ng phÝ vèn, hiÖu qu¶ kinh tÕ
thÊp. Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ho¹t ®éng theo ph-¬ng thøc h¹ch to¸n kinh
doanh. Nhµ N-íc kh«ng tiÕp tôc bao cÊp vÒ vèn cho doanh nghiÖp nh- tr-íc ®©y. §Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh
doanh cho doanh nghiÖp ph¶i b¶o toµn, gi÷ g×n sè vèn Nhµ N-íc giao, tøc lµ kinh doanh Ýt nhÊt còng ph¶i hoµ vèn, bï ®¾p
®-îc sè vèn ®· bá ra ®Ó t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. §ång thêi doanh nghiÖp ph¶i kinh doanh cã l·i ®Ó tÝch luü bæ sung vèn, lµ
®ßi hái víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp.
N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn sÏ ®¶m b¶o an toµn tµi chÝnh cho doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng
doanh nghiÖp lu«n ®Ò cao tÝnh an toµn tµi chÝnh. §©y lµ vÊn ®Ò cã ¶nh h-ëng ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
ViÖc sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn gióp cho doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån vèn tµi trî dÔ dµng
h¬n, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp ®-îc b¶o toµn, doanh nghiÖp cã ®ñ nguån lùc ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n
vµ rñi ro trong kinh doanh.
N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn sÏ gióp doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. §¸p øng yªu cÇu c¶i tiÕn
c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ mÉu m· s¶n phÈm…doanh nghiÖp ph¶i cã vèn trong khi ®ã vèn
cña doanh nghiÖp chØ cã h¹n v× vËy n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ rÊt cÇn thiÕt.
N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn sÏ gióp cho doanh nghiÖp ®¹t ®-îc môc tiªu t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cña chñ së h÷u vµ
c¸c môc tiªu kh¸c cña doanh nghiÖp nh- n©ng cao uy tÝn cña s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng, n©ng cao møc sèng cña ng-êi lao
®éng… v× khi ho¹t ®éng kinh doanh mang l¹i lîi nhuËn th× doanh nghiÖp cã thÓ më réng quy m« s¶n xuÊt, t¹o thªm c«ng
¨n viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng vµ møc sèng cña ng-êi lao ®éng ngµy cµng c¶i thiÖn. §iÒu ®ã gióp cho n¨ng xuÊt lao ®éng
11
ngµy cµng ®-îc n©ng cao, t¹o cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ c¸c ngµnh kh¸c cã liªn quan. §ång thêi nã còng lµm
t¨ng c¸c kho¶n ®ãng gãp cho Nhµ N-íc.
Th«ng th-êng c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh vµ vèn l-u ®éng ®-îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch so s¸nh gi÷a kÕt
qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh- doanh thu, lîi nhuËn … víi sè vèn cè ®Þnh, vèn l-u ®éng ®Ó ®¹t
®-îc kÕt qu¶ ®ã. HiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cao nhÊt khi bá vèn vµo kinh doanh Ýt nh-ng thu ®-îc kÕt qu¶ cao
nhÊt. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn tøc lµ ®i t×m biÖn ph¸p lµm cho chi phÝ vÒ vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Ýt
nhÊt mµ ®em l¹i kÕt qu¶ cuèi cïng cao nhÊt.
Tõ c«ng thøc:
Lîi nhuËn = Doanh thu – chi phÝ
Cho ta thÊy: víi mét l-îng doanh thu nhÊt ®Þnh, chi phÝ cµng nhá lîi nhuËn cµng lín. C¸c biÖn ph¸p gi¶m chi
phÝ t¨ng lîi nhuËn, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ph¶i dùa trªn c¬ së ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ c¸c lo¹i chi phÝ trong
®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ lu«n biÕn ®éng vÒ gi¸. Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n suÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
V× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng ®-îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®-îc víi chi phÝ bá ra
trong ®ã chi phÝ vÒ vèn lµ chñ yÕu.
IV. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn :
IV.1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chung:
+./ ChØ tiªu møc s¶n xuÊt cña vèn kinh doanh :
Møc s¶n xuÊt
=
cña vèn kinh doanh
Gi¸ trÞ s¶n l-îng (hoÆc doanh thu thuÇn)
Vèn kinh doanh b×nh qu©n
ChØ tiªu møc s¶n xuÊt cña vèn kinh doanh hay cßn gäi lµ hiÖu xuÊt sö dông vèn, ph¶n ¸nh cø mét ®ång vèn
b×nh qu©n bá vµo kinh doanh trong kú t¹o ra bao nhiªu ®ång gi¸ trÞ s¶n l-îng hoÆc doanh thu thuÇn. ChØ tiªu nµy cµng lín
chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao.
ChØ tiªu møc sinh lêi cña vèn kinh doanh:
Møc sinh lêi vèn kinh doanh
=
Lîi nhuËn thuÇn
Vèn kinh doanh b×nh qu©n
ChØ tiªu møc sinh lêi cña vèn kinh doanh hay cßn gäi lµ tû suÊt lîi nhuËn vèn s¶n xuÊt, lµ chØ tiªu chÊt l-îng
tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cho thÊy mét ®ång vèn bá ra
s¶n xuÊt kinh doanh thu ®-îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn.
Tuy nhiªn c¨n cø vµo chØ tiªu lîi nhuËn tÝnh b»ng sè tuyÖt ®èi ch-a thÓ ®¸nh gi¸ ®óng chÊt l-îng ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× vËy, khi ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn, bªn c¹nh viÖc ®¸nh gi¸ ®óng møc biÕn
®éng cña lîi nhuËn cßn ph¶i ®¸nh gi¸ b»ng sè t-¬ng ®èi th«ng qua viÖc so s¸nh gi÷a tæng sè lîi nhuËn trong kú víi sè vèn
sö dông ®Ó sinh ra lîi nhuËn ®ã.
IV.2.C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l-u ®éng
IV.2.1.HiÖu qu¶ sö dông vèn l-u ®éng :
ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn l-u ®éng cña doanh nghiÖp lµm ra bao nhiªu ®ång gi¸ trÞ s¶n l-îng hoÆc doanh thu
trong kú.
Gi¸ trÞ tæng s¶n l-îng (doanh thu thuÇn)
HiÖu qu¶ sö dông vèn =
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n
IV.2.2./ Søc sinh lêi cña vèn l-u ®éng :
Cßn gäi lµ tû xuÊt lîi nhuËn cña vèn l-u ®éng, chØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn l-u ®éng t¹o ra bao nhiªu ®ång
lîi nhuËn trong kú.
12
Tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n =
Lîi nhuËn
VL§ b×nh qu©n trong kú
IV.2.3./ Sè vßng quay cña vèn l-u ®éng :
ChØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ tèc lu©n chuyÓn vèn l-u ®éng cho biÕt trong kú ph©n tÝch vèn l-u ®éng cña doanh nghiÖp
quay ®-îc bao nhiªu vßng. HoÆc cø mét ®ång vèn l-u ®éng b×nh qu©n dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú t¹o ra ®-îc
bao nhiªu ®ång doanh thu thuÇn.
Sè vßng quay vèn l-u ®éng =
Tæng doanh thu thuÇn
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n
IV.2.4./ §é dµi b×nh qu©n mét lÇn lu©n chuyÓn:
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø mét vßng quay cña vèn l-u ®éng trong kú ph©n tÝch hÕt bao nhiªu ngµy. ChØ tiªu nµy
cµng thÊp, sè ngµy cña mét vßng quay vèn l-u ®éng cµng Ýt, hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao.
Thêi gian kú ph©n tÝch
Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn =
Sè vßng quay cña vèn l-u ®éng
IV.2.5./HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l-u ®éng (K):
ChØ tiªu nµy cho biÕt t¹o ra mét ®ång vèn doanh thu thuÇn trong kú ph©n tÝch cÇn bao nhiªu ®ång vèn l-u ®éng
b×nh qu©n dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n
K=
Tæng doanh thu
IV.3.C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh:
IV.3.1./HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh :
Ph¶n ¸nh mét ®ång vèn t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu hoÆc gi¸ trÞ s¶n l-îng.
Doanh thu (gi¸ trÞ tæng s¶n l-îng)
HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh =
Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú
IV.3.2./ Tû suÊt lîi nhuËn cè ®Þnh :
Ph¶n ¸nh mét ®ång vèn cè ®Þnh t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng
Tû suÊt lîi nhuËn vèn cè ®Þnh
=
Lîi nhuËn
Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n
V./ C¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn :
IV.1.Lùa chän ph-¬ng ¸n kinh doanh, ph-¬ng ¸n s¶n phÈm :
HiÖu qu¶ sö dông vèn, tr-íc hÕt quyÕt ®Þnh bëi doanh nghiÖp cã c«ng ¨n viÖc lµm, tøc lµ cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ
tiªu thô s¶n phÈm. Do vËy, bÊt kú doanh nghiÖp nµo còng ph¶i quan t©m ®Õn viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm g×, bao nhiªu tiªu thô ë
®©u, víi gi¸ nµo nh»m huy ®éng ®-îc mäi nguån lùc (vèn, kü thuËt, lao ®éng) vµo ho¹t ®éng cã ®-îc nhiÒu thu nhËp, thu ®-îc
nhiÒu l·i.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, quy m« tÝnh chÊt s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ph¶i do doanh nghiÖp chñ
quan quyÕt ®Þnh. Kh¶ n¨ng nhËn biÕt, dù ®o¸n thÞ tr-êng vµ n¾m b¾t thêi c¬... lµ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng hay thÊt
b¹i cña doanh nghiÖp. VËy gi¶i ph¸p ®Çu tiªn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh, hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ chän ®óng
13
ph-¬ng thøc kinh doanh, ph-¬ng ¸n s¶n phÈm. C¸c ph-¬ng ¸n kinh doanh, ph-¬ng ¸n s¶n phÈm ph¶i ®-îc x©y dùng trªn c¬
tiÕp cËn thÞ tr-êng, nãi c¸ch kh¸c, doanh nghiÖp ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ tr-êng ®Ó quyÕt ®Þnh quy m«, chñng lo¹i, mÉu
m·, chÊt l-îng hµng ho¸ vµ gi¸ c¶. Cã nh- vËy s¶n phÈm s¶n xuÊt ra míi cã kh¶ n¨ng tiªu thô, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt míi ®-îc
tiÕn hµnh b×nh th-êng, TSC§ míi cã thÓ ph¸t huy hÕt c«ng xuÊt, c«ng nh©n viªn cã viÖc lµm, vèn l-u ®éng lu©n chuyÓn ®Òu
®Æn, hiÖu qu¶ sö dông vèn cao, doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn.
Ng-îc l¹i, nÕu kh«ng lùa chän ®óng ph-¬ng ¸n kinh doanh, ph-¬ng ¸n s¶n phÈm th× dÉn ®Õn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt
s¶n phÈm kh«ng ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr-êng, kh«ng b¸n ®-îc hoÆc b¸n chËm, vèn bÞ ø ®äng, hiÖu qu¶ sö dông vèn thÊp.
§Ó s¶n xuÊt kinh doanh ®¸p øng tèi ®a nhu cÇu thÞ tr-êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i hiÓu biÕt vµ vËn dông tèt ph-¬ng
ph¸p marketing. C¸c doanh nghiÖp ph¶i cã tæ chøc chuyªn tr¸ch vÒ vÊn ®Ò t×m hiÓu thÞ tr-êng ®Ó th-êng xuyªn cã c¸c th«ng
tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, tin cËy vÒ nh÷ng diÔn biÕn cña thÞ tr-êng. Trong ®ã, ®Æc biÖt nhËn biÕt s¶n phÈm cña m×nh ®ang ë
giai ®o¹n nµo cña chu kú sèng ®Ó chuÈn bÞ s¶n phÈm thay thÕ.
IV.2.Lùa chän vµ sö dông hîp lý c¸c nguån vèn :
§èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, ngoµi nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ N-íc ®Çu t-, còng cÇn huy ®éng c¶
nh÷ng nguån vèn huy ®éng bæ sung nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra b×nh th-êng vµ më réng quy m« hoÆc ®Çu tchiÒu s©u. C¸c nguån vèn huy ®éng bæ sung trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã rÊt nhiÒu, do ®ã viÖc lùa chän nguån vèn lµ rÊt
quan träng vµ dùa trªn nguyªn t¾c hiÖu qu¶ kinh tÕ. NÕu ®Çu t- chiÒu s©u hoÆc më réng tr-íc hÕt cÇn huy ®éng nguån vèn
doanh nghiÖp tù bæ sung tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i, tõ quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt, phÇn cßn l¹i vay tÝn dông Nhµ N-íc, vay ng©n hµng...
VÒ nhu cÇu bæ sung vèn l-u ®éng th× tr-íc hÕt doanh nghiÖp cÇn sö dông linh ho¹t c¸c nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c
quü trÝch lËp theo môc ®Ých nh-ng ch-a sö dông, lîi nhuËn ch-a ph©n phèi...
§èi víi doanh nghiÖp thõa vèn th× tuú tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ ®Ó lùa chän kh¶ n¨ng sö dông. NÕu ®-a ®i liªn doanh,
liªn kÕt hoÆc cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c vay th× cÇn ph¶i thËn träng, thÈm tra kü c¸c dù ¸n liªn doanh...
IV.3.Tæ chøc vµ qu¶n lý tèt qu¸ tr×nh kinh doanh :
§iÒu hµnh vµ tæ chøc tèt s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc coi lµ mét gi¶i ph¸p rÊt quan träng nh»m ®¹t kÕt qu¶ vµ hiÖu
qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cao. Tæ chøc tèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tøc lµ ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ®-îc tiÕn hµnh th«ng
suèt, ®Òu ®Æn, nhÞp nhµng gi÷a c¸c kh©u dù tr÷, s¶n xuÊt tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ ®¶m b¶o sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a
c¸c bé phËn, ®¬n vÞ trong néi bé doanh nghiÖp nh»m s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm tèt, tiªu thô nhanh. C¸c biÖn ph¸p ®iÒu hµnh
vµ qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i h¹n chÕ tèi ®a t×nh tr¹ng ngõng viÖc cña m¸y mãc, thiÕt bÞ, ø ®äng vËt t- dù tr÷, s¶n phÈm
s¶n xuÊt kh«ng ®óng phÈm chÊt... g©y l·ng phÝ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ lµm chËm tèc ®é lu©n chuyÓn vèn.
§Ó ®¹t ®-îc môc tiªu trªn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¨ng c-êng qu¶n lý tõng yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
+./ Qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh, vèn cè ®Þnh :
§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§, vèn cè ®Þnh c¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt viÖc sö dông TSC§, bao gåm:
- Bè trÝ d©y truyÒn s¶n xuÊt hîp lý, khai th¸c hÕt c«ng suÊt thiÕt kÕ vµ n©ng cao ®-îc hiÖu suÊt c«ng t¸c cña mÊy,
thiÕt bÞ, sö dông triÖt ®Ó diÖn tÝch s¶n xuÊt, gi¶m chi phÝ khÊu hao trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Xö lý døt ®iÓm nh÷ng tµi s¶n kh«ng cÇn dïng, h- háng chê thanh lý nh»m thu håi vèn cè ®Þnh ch-a sö dông
vµo lu©n chuyÓn, bæ sung thªm cho s¶n xuÊt kinh doanh.
- Doanh nghiÖp th-êng xuyªn quan t©m tíi viÖc b¶o toµn vèn cè ®Þnh, qu¶n lý chÆt chÏ TSC§ vÒ mÆt hiÖn vËt, tr¸nh
lµm mÊt m¸t h- háng TSC§ tr-íc thêi h¹n khÊu hao.
+./ Qu¶n lý TSL§, vèn l-u ®éng :
HiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ hiÖu qu¶ s- dông vèn l-u ®éng nãi riªng phô thuéc vµo viÖc
sö dông tiÕt kiÖm vµ t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l-u ®éng. Do vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i t¨ng c-êng c¸c biÖn
ph¸p qu¶n lý TSL§ vµ vèn l-u ®éng.
X¸c ®Þnh ®óng nhu cÇu vèn l-u ®éng cÇn thiÕt cho tõng kú s¶n xuÊt kinh doanh nh»m huy ®éng hîp lý c¸c nguån vèn
bæ sung. NÕu tÝnh to¸n kh«ng ®óng nhu cÇu vèn l-u ®éng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu vèn, doanh nghiÖp sÏ gÆp khã kh¨n vÒ kh¶
14
n¨ng thanh to¸n, s¶n xuÊt kinh doanh bÞ ngõng trÖ hoÆc lµ huy ®éng thõa vèn sÏ l·ng phÝ vµ lµm chËm tèc ®é lu©n chuyÓn vèn.
Tæ chøc tèt qu¸ tr×nh thu mua, dù tr÷ vËt t- nh»m ®¶m b¶o h¹ gi¸ thµnh thu mua vËt t-, h¹n chÕ t×nh tr¹ng ø ®äng vËt
t- dù tr÷, dÉn ®Õn kÐm hoÆc mÊt phÈm chÊt vËt t-, g©y ø ®äng vèn l-u ®éng
IV.4. M¹nh d¹n ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt kinh doanh :
Trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, viÖc m¹nh d¹n ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt kinh
doanh lµ mét trong ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh lîi thÕ vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
Kü thuËt tiÕn bé vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm míi, hîp thÞ
hiÕu, chÊt l-îng cao, nhê ®ã doanh nghiÖp cã thÓ t¨ng khèi l-îng tiªu thô, t¨ng gi¸ b¸n, t¨ng lîi nhuËn. §ång thêi ¸p dông
tiÕn bé khoa häc kü thuËt, doanh nghiÖp cã thÓ rót ng¾n chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm, gi¶m tiªu hao nguyªn vËt liÖu hoÆc sö dông
c¸c vËt t- thay thÕ nh»m t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, tiÕt kiÖm vËt t-, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Sù ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ, kü thuËt cã thÓ lµm cho tû träng vèn cè ®Þnh trªn tæng vèn s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng
lªn, tæng chi phÝ vÒ khÊu hao TSC§ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng lªn. Nh-ng nhê t¨ng n¨ng suÊt m¸y mãc, thiÕt bÞ dÉn
®Õn t¨ng khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú, gi¶m tiªu hao c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, tiÒn l-¬ng... t¨ng gi¸ b¸n,
t¨ng lîi nhuËn vµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh.
IV.5.Tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh :
Qua sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n doanh nghiÖp th-êng xuyªn ph¶i n¾m ®-îc sè vèn c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ mÆt hiÖn vËt,
nguån h×nh thµnh vµ c¸c biÕn ®éng t¨ng gi¶m vèn trong thêi kú ®¶m b¶o vèn l-u ®éng, t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh
to¸n...nhê ®ã doanh nghiÖp ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ®óng ®¾n ®Ó xö lý kÞp thêi c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh nh»m ®¶m b¶o cho qu¸
tr×nh kinh doanh ®-îc thùc hiÖn thuËn lîi...
V× vËy tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n ë doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng nh»m t¨ng c-êng
qu¶n lý, kiÓm tra, kiÓm so¸t qu¸ tr×nh kinh doanh sö dông c¸c lo¹i vèn nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao.
Tuy nhiªn kÕ to¸n lµ hÖ thèng th«ng tin thùc hiÖn, sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n tù nã ch-a chØ ra ®-îc c¸c biÖn ph¸p cÇn
thiÕt ®Ó t¨ng c-êng qu¶n lý vèn s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã cã ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn.
Th«ng qua ®ã, ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn trong kú, t×m ra nguyªn nh©n dÉn ®Õn thµnh tÝch, tiÕn bé so víi
kú tr-íc cã biÖn ph¸p huy vµ nguyªn nh©n g©y ra tån t¹i, sót kÐm cã biÖn ph¸p kh¾c phôc..
V.Nh÷ng nh©n tè ¶nh h-ëng tíi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn:
Vèn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lu©n chuyÓn kh«ng ngõng tõ h×nh th¸i nµy sang
h×nh th¸i kh¸c. T¹i mét thêi ®iÓm vèn tån t¹i d-íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng ®ã rÊt nhiÒu nh©n tè
lµm ¶nh h-ëng tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp, cô thÓ:
V.1. Nh©n tè bªn ngoµi :
C¸c chÝnh s¸ch vÜ m« :
Trªn c¬ së ph¸p luËt, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ t¹o m«i tr-êng cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.
BÊt kú mét sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch nµy ®Òu cã t¸c ®éng ®¸ng kÓ ®Õn doanh nghiÖp. §èi víi hiÖu qu¶ sö dông vèn th×
c¸c quy ®Þnh nh- thuÕ vèn, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp…®Òu cã thÓ lµm t¨ng hoÆc gi¶m hiÖu qu¶ sö
dông vèn cña doanh nghiÖp.
BiÕn ®éng vÒ thÞ tr-êng ®Çu vµo, ®Çu ra :
BiÕn ®éng vÒ thÞ tr-êng ®Çu vµo lµ c¸c biÕn ®éng vÒ t- liÖu lao ®éng, lµ nh÷ng thay ®æi vÒ m¸y mãc, c«ng nghÖ…nã
cã thÓ gióp cho doanh nghiÖp chän c«ng nghÖ phï hîp, häc tËp kinh nghiÖm s¶n xuÊt nh-ng ng-îc l¹i nã còng cã thÓ ®Èy
c«ng nghÖ ®i ®Õn l¹c hËu so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh.
Nh÷ng biÕn ®éng vÒ thÞ tr-êng ®Çu ra cã thÓ ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn doanh nghiÖp. NÕu nhu cÇu vÒ s¶n phÈm t¨ng,
doanh nghiÖp cã c¬ héi t¨ng doanh thu vµ lîi nhuËn, qua ®ã t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn. Ng-îc l¹i, nh÷ng biÕn ®éng bÊt
lîi nh- gi¶m ®ét ngét nhu cÇu, khñng ho¶ng thõa…sÏ lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp.
V.2.Nh©n tè bªn trong :
Chu kú s¶n xuÊt kinh doanh :
Chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cã hai bé phËn hîp thµnh: Bé phËn thø nhÊt lµ kho¶ng thêi gian kÓ tõ khi doanh nghiÖp
nhËp kho nguyªn vËt liÖu cho ®Õn khi giao hµng cho ng-êi mua, bé phËn thø hai lµ lµ kho¶ng thêi gian kÓ tõ khi doanh nghiÖp
15
giao hµng cho ng-êi mua ®Õn khi doanh nghiÖp thu tiÒn vÒ. Chu kú kinh doanh g¾n trùc tiÕp víi hiÖu qu¶ sö dông vèn. NÕu
chu kú kinh doanh ng¾n doanh nghiÖp sÏ thu håi vèn nhanh ®Ó t¸i ®Çu t- réng s¶n xuÊt kinh doanh. Ng-îc l¹i, nÕu chu kú kinh
doanh dµi doanh nghiÖp sÏ cã mét g¸nh nÆng lµ ø ®äng vèn vµ tr¶ l·i cho c¸c kho¶n cho vay ph¶i tr¶.
Kü thuËt s¶n xuÊt :
C¸c ®Æc ®iÓm vÒ kü thuËt t¸c ®éng víi mét sè chØ tiªu quan träng ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông TSC§ nh- hÖ sè sö dông
thêi gian, c«ng suÊt…nÕu kü thuËt c«ng nghÖ l¹c hËu doanh nghiÖp sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm,
h¹ gi¸ thµnh ®Ó c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c, tõ ®ã lµm cho viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn gÆp khã kh¨n. Ng-îc l¹i,
nÕu kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i doanh nghiÖp sÏ cã ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, gi¶m hao phÝ n¨ng l-îng, hao
phÝ söa ch÷a…t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, khi ®ã doanh nghiÖp sÏ cã ®iÒu kiÖn chiÕm lÜnh thÞ tr-êng.
§Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm :
§Æc ®iÓm cña s¶n phÈm ¶nh h-ëng tíi tiªu thô s¶n phÈm, tõ ®ã t¸c ®éng tíi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, vßng quay
cña vèn, nÕu s¶n phÈm lµ t- liÖu tiªu dïng, nhÊt lµ s¶n phÈm c«ng nghÖ nhÑ sÏ cã vßng ®êi ng¾n, tiªu thô nhanh, thu håi vèn
nhanh. Ng-îc l¹i nÕu s¶n phÈm cã vßng ®êi dµi, gi¸ trÞ thu håi vèn chËm.
Tr×nh ®é qu¶n lý, h¹ch to¸n néi bé :
Tr×nh ®é qu¶n lý doanh nghiÖp cã ¶nh h-ëng ®Õn kÕt qu¶, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Qu¶n lý tèt ®¶m
b¶o cho qu¸ tr×nh th«ng suèt ®Òu ®Æn, nhÞp nhµng gi÷a c¸c kh©u, c¸c bé phËn ®¬n vÞ trong néi bé doanh nghiÖp, tõ ®ã h¹n chÕ
t×nh tr¹ng ngõng viÖc cña m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn.
MÆt kh¸c, c«ng t¸c h¹ch to¸n dïng c¸c c«ng cô tÝnh to¸n c¸c chi phÝ ph¸t sinh, ®o l-êng hiÖu qu¶ sö dông vèn. Tõ ®ã
ph¸t hiÖn nh÷ng tån t¹i trong qu¸ tr×nh sö dông vèn vµ ®Ò xuÊt biÖn ph¸p gi¶i quyÕt.
Tr×nh ®é lao ®éng cña doanh nghiÖp :
Tr×nh ®é lao ®éng cña doanh nghiÖp ®-îc thÓ hiÖn qua tay nghÒ, kh¶ n¨ng tiÕp thu c«ng nghÖ míi, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o,
ý thøc gi÷ g×n tµi s¶n. NÕu lao ®éng cã tr×nh ®é cao, tay nghÒ cao th× m¸y mãc thiÕt bÞ ®-îc sö dông tèt, n¨ng suÊt lao ®éng
t¨ng.
Tuy nhiªn ®Ó ph¸t huy tiÒm n¨ng lao ®éng doanh nghiÖp ph¶i cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt còng nhtr¸ch nhiÖm mét c¸ch c«ng b»ng.
Ch-¬ng II:
16
Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i C«ng ty x©y dùng CÇu 75
I./tæng quan vÒ c«ng ty:
I.1./ Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn:
Tªn c«ng ty :
C«ng ty x©y dùng CÇu 75.
§Þa chØ trô së chÝnh : 61 H¹ §×nh – Thanh Xu©n – Hµ Néi ( Thuª trô së lµm viÖc cña C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh
giao th«ng 829).
§iÖn tho¹i :
Fax
:
(844) 7564621
844 756432
C«ng ty x©y dùng CÇu 75 thuéc Tæng C«ng ty x©y dùng C«ng tr×nh giao th«ng 8 vµ ®-îc thµnh lËp vµo th¸ng 71975. Tõ khi thµnh lËp cho ®Õn th¸ng
4- 2000 trô së chÝnh cña c«ng ty ®Æt t¹i Thµnh phè Vinh- NghÖ An. Tõ th¸ng
4- 2000 th× trô së cña c«ng ty chuyÓn vÒ 61 H¹ §×nh – Thanh Xu©n - Hµ Néi.
§©y lµ mét Doanh nghiÖp Nhµ n-íc thuéc ngµnh x©y dùng c¬ b¶n víi nhiÖm vô chñ yÕu lµ : x©y dùng míi vµ söa
ch÷a c¸c c©y cÇu ë trong n-íc vµ ngoµi n-íc. C¸c c©y cÇu mµ C«ng ty x©y dùng ®Òu mang tÝnh chiÕn l-îc cña quèc gia,
mÆt kh¸c chi phÝ cho x©y dùng ®Òu ®-îc lÊy tõ ng©n s¸ch Nhµ n-íc hoÆc tõ c¸c nguån vèn tµi trî tõ n-íc ngoµi. Nªn
trong qu¸ tr×nh x©y dùng C«ng ty ®· chó träng rÊt nhiÒu ®Õn chi phÝ, tiÕn ®é thi c«ng còng nh- kü thuËt thi c«ng c«ng tr×nh, ®Ó
tõ ®ã C«ng ty míi cã thÓ ®øng v÷ng ®-îc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nh- n-íc ta hiÖn nay.
Tr-íc nh÷ng n¨m 1975 th× C«ng ty x©y dùng CÇu 75 lµ mét ®éi thi c«ng c«ng tr×nh cÇu thuéc Tæng C«ng ty c«ng
tr×nh giao th«ng 8 vµ trùc tiÕp x©y dùng c¸c c«ng tr×nh bªn n-íc Lµo. §Õn th¸ng 7 n¨m 1975 th× C«ng ty x©y dùng CÇu 75
®-îc thµnh lËp vµ phô tr¸ch x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ë khu vùc miÒn Trung vµ bªn n-íc Lµo.
Trong giai ®o¹n nµy nh÷ng c«ng tr×nh mµ C«ng ty thi c«ng ®Òu lµ c¸c c«ng tr×nh do Nhµ n-íc giao cho Tæng
C«ng ty, sau ®ã Tæng C«ng ty giao l¹i cho C«ng ty. Nãi chung c¸c c«ng tr×nh mµ c«ng ty x©y dùng ®Òu n»m trong kÕ
ho¹ch ®-îc giao hµng n¨m cña Nhµ n-íc vµ ®-îc thùc hiÖn chñ yÕu b»ng nguån ng©n s¸ch Nhµ n-íc cÊp.
Nh÷ng n¨m ®Çu thµnh lËp th× nÒn kinh tÕ n-íc ta ®ang lµ nÒn kinh tÕ tËp trung quan l-u bao cÊp nªn C«ng ty gÆp
rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ cho thi c«ng, bé m¸y qu¶n lý cßn cång kÒnh ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶… Do ®ã
c¸c c«ng tr×nh mµ C«ng ty thi c«ng chñ yÕu lµ c¸c c«ng tr×nh võa vµ nhá.
Tõ n¨m 1990 cho ®Õn nay, khi Nhµ n-íc chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tõ tËp trung quan liªu bao cÊp sang
nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, víi chi phèi cña c¸c quy luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ sù qu¶n lý trªn tÇm vÜ m« cña Nhµ n-íc.
§Ó phï hîp víi t×nh h×nh ®ã, C«ng ty x©y dùng CÇu 75 còng chuyÓn ®æi sang lÜnh vùc kinh doanh. Bªn c¹nh viÖc ®¶m
nhËn c«ng viÖc duy tu söa ch÷a trªn, C«ng ty cßn tham gia ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh trong n-íc còng nh- ngoµi n-íc, ®¶m
nhËn c«ng viÖc kh¶o s¸t thiÕt kÕ.
§Ó ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ uy tÝn ®èi víi Nhµ n-íc, C«ng ty ®· kh«ng ngõng chó träng ®Õn
chÊt l-îng cña tõng c«ng tr×nh, c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao tr×nh ®é cña c«ng nh©n viªn chøc, trang bÞ thªm m¸y mãc thiÕt
bÞ míi ®Ó phôc vô cho nh÷ng c«ng tr×nh cã quy m« lín, tr×nh ®é kü thuËt cao nh- khoan cäc nhåi, ®óc hÉng, ...
§Æc biÖt, tõ n¨m 1996 cho ®Õn nay, do x¸c ®Þnh ®-îc h-íng ®i ®óng ®¾n nªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
C«ng ty ph¸t triÓn m¹nh mÏ, s¶n l-îng kh«ng ngõng t¨ng, nép ng©n s¸ch cho Nhµ n-íc còng t¨ng lªn vµ ®êi sèng cña c¸n
bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty ®-îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ.
Cïng víi sù c¶i tiÕn khoa häc, trang bÞ thªm m¸y mãc thiÕt bÞ míi, n©ng cao tr×nh ®é cho c¸n bé c«ng nh©n viªn
th× C«ng ty x©y dùng CÇu 75 kh«ng ngõng më réng quy m« s¶n xuÊt. Tõ lóc chØ cã mét ®éi chuyªn ®i x©y dùng c¸c c«ng
tr×nh cÇu, ®Õn nay C«ng ty ®· cã tíi 13 ®éi x©y dùng c«ng tr×nh cã mÆt trªn mäi miÒn Tæ quèc vµ c¶ n-íc Lµo cïng víi 3
x-ëng c¬ khÝ söa ch÷a vËn t¶i ë trªn 3 miÒn B¾c, Trung, Nam.
Mét sè lÜnh vùc ho¹t ®éng chÝnh:
17
./CÇu treo.
./CÇu dÇm thÐp Ðp phen.
./CÇu dÇm thÐp benl©y.
./CÇu dÇm C¨ngtil¬v¬ .
CÇu bª t«ng kÐo sau b»ng thÐp c-êng ®é cao 5mm vµ c¸c c-êng ®é cao 12,7 mm chiÒu dµi dÇm tõ 21 m ®Õn 33 m .
C¸c c«ng nghÖ C«ng ty ®· thi c«ng thµnh th¹o lµ:
./DÇm bª t«ng dù øng lùc c¾t khóc C¨ng kÐo sau.
./DÇm bª dù øng lùc kiªn khèi kÐo sau.
./Mè trô víi ®é s©u lín h¬n 10 m b»ng ph-¬ng ph¸p v÷a d©ng .
./§æ bª t«ng bÞt ®¸y.
I.2./ C¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh :
C«ng ty x©y dùng CÇu 75 lµ mét Doanh nghiÖp Nhµ n-íc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. S¶n phÈm
chñ yÕu cña C«ng ty lµ söa ch÷a vµ lµm míi nh÷ng c©y cÇu do Nhµ n-íc ®Æt ra, nªn nã mang tÝnh chÊt quèc gia. Do vËy,
C«ng ty kh«ng thÓ tiÕn hµnh x©y dùng mét c¸ch tïy tiÖn mµ ph¶i cã quy ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng h¹ng môc c«ng tr×nh
theo thiÕt kÕ.
C«ng ty x©y dùng CÇu 75 tæ chøc thµnh 13 ®éi vµ 3 x-ëng. Trong ®ã, cã 13 ®éi x©y dùng c«ng tr×nh ®¶m nhËn
viÖc thi c«ng c¸c c«ng tr×nh vµ 3 x-ëng c¬ khÝ söa ch÷a vËn t¶i. Mæi ®éi x©y dùng c«ng tr×nh gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp
tõ 4 ®Õn 5 ng-êi vµ sè c«ng nh©n tõ 40 ®Õn 50 ng-êi.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 1: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 5 ng-êi vµ c«ng nh©n 60 ng-êi.Cã nhiÖm vô söa ch÷a vµ
x©y dùng c¸c c©y cÇu ë TØnh Thõa Thiªn HuÕ.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 2: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 4 ng-êi vµ c«ng nh©n 50 ng-êi.Cã nhiÖm vô söa ch÷a vµ
x©y dùng c¸c c©y cÇu ë TØnh Qu¶ng TrÞ.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 3: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 4 ng-êi vµ c«ng nh©n 50 ng-êi.Cã nhiÖm vô söa ch÷a vµ
x©y dùng c¸c c©y cÇu ë TØnh Qu¶ng Ninh.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 4: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 5 ng-êi vµ c«ng nh©n 60 ng-êi.Gãi thÇu c«ng tr×nh 01
§-êng mßn Hå ChÝ Minh.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 5: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 5 ng-êi vµ c«ng nh©n 60 ng-êi.X©y dùng cÇu Long §¹i.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 6: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 4 ng-êi vµ c«ng nh©n 50 ng-êi.X©y dùng c¸c cÇu §-êng
18 (Lµo).
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 7: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 5 ng-êi vµ c«ng nh©n 60 ng-êi.X©y dùng cÇu Tr©m vµ
c¸c nót giao th«ng.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 8: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 5 ng-êi vµ c«ng nh©n 60.Cã nhiÖm vô x©y dùng c¸c nót
giao th«ng.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 9: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 4 ng-êi vµ c«ng nh©n 50 ng-êi.Cã nhiÖm vô söa ch÷a vµ
x©y dùng c¸c c©y cÇu ë TØnh Kiªn Giang.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 10: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 5 ng-êi vµ c«ng nh©n 60 ng-êi.Cã nhiÖm vô söa ch÷a
vµ x©y dùng c¸c c©y cÇu ë TØnh Ninh ThuËn.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 11: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 5 ng-êi vµ c«ng nh©n 60 ng-êi.Cã nhiÖm vô x©y dùng
cÇu An H¹ vµ c¸c nót giao th«ng.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 12: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 5 ng-êi vµ c«ng nh©n 60 ng-êi.X©y dùng cÇu Kªnh TÎ
Thµnh Phè Hå ChÝ Minh.
- §éi x©y dùng c«ng tr×nh 13: Gåm 1 ®éi tr-ëng, gi¸n tiÕp 4 ng-êi vµ c«ng nh©n 50 ng-êi.Cã nhiÖm vô söa ch÷a
vµ x©y dùng c¸c c©y cÇu ë TØnh Bµ RÞa – Vòng Tµu.
- X-ëng c¬ khÝ söa ch÷a vËn t¶i vµ x©y dùng miÒn B¾c: Gåm 1 x-ëng tr-ëng, gi¸n tiÕp 4 ng-êi vµ c«ng nh©n 40
ng-êi.
- X-ëng c¬ khÝ söa ch÷a vËn t¶i vµ x©y dùng miÒn Trung: Gåm 1 x-ëng tr-ëng, gi¸n tiÕp 4 vµ c«ng nh©n 40
ng-êi.
18
- X-ëng c¬ khÝ söa ch÷a vËn t¶i vµ x©y dùng miÒn chi nh¸nh miÒn Nam: Gåm 1 x-ëng tr-ëng, gi¸n tiÕp 4 vµ c«ng
nh©n 40 ng-êi.
C¸c s¶n phÈm x©y dùng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm:
- Lµ nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh mang tÝnh cè ®Þnh t¹i ®Þa ®iÓm x©y dùng c«ng tr×nh.
- Phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ t¹o kiÒu kiÖn cña tõng ®Þa ph-¬ng x©y dùng c«ng tr×nh
- RÊt ®a d¹ng vÒ kiÓu d¸ng, kiÓu c¸ch, chñng lo¹i, phøc t¹p, khã chÕ t¹o, khã söa ch÷a vµ cã yªu cÇu cao vÒ mÆt
chÊt l-îng.
- Th-êng mang tÝnh ®¬n chiÕc vµ th-êng s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng.
- Th-êng kh«ng phôc vô cho ng-êi sö dông cuèi cïng (trõ tr-êng hîp d©n dông), do ®ã viÖc x¸c ®Þnh vµ nghiªn
cøu nhu cÇu s¶n phÈm x©y dùng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c víi c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô th«ng th-êng.
I.3./ C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty :
I.3.1./ C¬ cÊu tæ chøc :
C«ng ty x©y dùng CÇu 75 tæ chøc thµnh c¸c phßng ban sau:
Ban Gi¸m ®èc.
Phßng kü thuËt thi c«ng.
Phßng kinh tÕ – kÕ ho¹ch.
Phßng tæ chøc – c¸n bé, lao ®éng – hµnh chÝnh.
Phßng vËt t- - thiÕt bÞ.
Phßng kÕ to¸n - tµi chÝnh.
C¬ cÊu sö dông lao ®éng chung cho toµn C«ng ty :
+Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt :
+Lao ®éng phôc vô bæ trî :
= 1,00 ng-êi
1 x 22%
+Lao ®éng qu¶n lý (C¬ quan C.ty+G.tiÕp §éi):(1+0,22)+17%
= 0,22 ng-êi
=0,21 ng-êi
HÖ sè l-¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n:
C«ng tr×nh ®Êu thÇu hoÆc chØ ®Þnh thÇu:
a./ HÖ sè l-¬ng c¬ b¶n theo c«ng viÖc:
+ Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt bËc 4,7 hÖ sè : 2,355.
+Lao ®éng phôc vô bæ trî bËc b×nh qu©n : 2,59.
+Lao ®éng qu¶n lý hÖ sè : 3,2.
b./ HÖ sè l-¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n theo c¬ cÊu sö dông lao ®éng:
H=(2.355 x 1 +0.22 x2.59 + 0.21 x 3.2 ) : (1+ 0.22 +0.21 ) = 3,5968 : 1,43 = 2,515 .
+./ M« h×nh tæ chøc:
01 Ban gi¸m ®èc C«ng ty .
06 Phßng nghiÖp vô C«ng ty .
01 Ban ®¹i diÖn khu vùc miÒn Trung .
01 Chi nh¸nh t¹i TP. Hå ChÝ Minh .
11 §éi , X-ëng s¶n xuÊt .
+./ Nguån lùc lao ®éng hiÖn nay cña C«ng ty :
Tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn chÝnh thøc
Lao ®éng hîp ®ång ng¾n h¹n
Trong ®ã
:
:
:
477 ng-êi.
287 ng-êi.
19
+ Kü s+ Cao ®¼ng vµ trung cÊp
+ C«ng nh©n kü thuËt
+ C«ng nh©n phæ th«ng
I.3.2./ Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c phßng ban :
:
92 ng-êi.
:
44 ng-êi.
:
368 ng-êi.
:
260 ng-êi .
Ban Gi¸m ®èc:Bao gåm Gi¸m ®èc vµ 05 phã Gi¸m ®èc. Trong ®ã, Gi¸m ®èc phô tr¸ch chung, trùc tiÕp phô tr¸ch:
Tæ chøc – C¸n bé, Tµi chÝnh – KÕ to¸n, kho¸n ®éi. Cßn 05 Phã Gi¸m ®èc lµm nhiÖm vô gióp viÖc cho Gi¸m §èc. Ngoµi
ra cßn 1 gi¸m ®èc xÝ nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh I vµ 1 gi¸m ®èc chi nh¸nh c«ng ty x©y dùng cÇu CÇu 75 t¹i Thµnh Phè
Hå ChÝ Minh.
+ Mét phã gi¸m ®èc phô tr¸ch néi chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh c¸c c«ng tr×nh phÝa B¾c vµ §-êng 18( Lµo).
+ Mét phã gi¸m ®èc phô tr¸ch phô tr¸ch c¸c c«ng tr×nh khu vùc miÒn Trung.
+ Mét phã gi¸m ®èc trî lý gi¸m ®èc c«ng t¸c kÕ ho¹ch.
+ Mét phã gi¸m ®èc phô tr¸ch c«ng nghÖ míi kü thuËt thi c«ng VTTB.
+ Mét phã gi¸m ®èc, gi¸m ®èc chi nh¸nh t¹i Thµnh Phè Hå ChÝ Minh, phô tr¸ch s¶n xuÊt kinh doanh thuéc khu
vùc miÒn Nam.
+ Gi¸m §èc XÝ NghiÖp X©y Dùng C«ng Tr×nh I, trùc tiÕp phô tr¸ch c¸c ®éi x©y dùng c«ng tr×nh 7, 8 vµ x-ëng c¬
khÝ söa ch÷a vËn t¶i vµ x©y dùng miÒn B¾c.
+ Gi¸m §èc chi nh¸nh c«ng ty x©y dùng CÇu 75 t¹i Thµnh Phè Hå ChÝ Minh, trùc tiÕp phô tr¸ch c¸c ®éi x©y dùng
c«ng tr×nh 9, 10, 11, 12, 13 vµ x-ëng c¬ khÝ söa ch÷a vËn t¶i vµ x©y dùng chi nh¸nh miÒn Nam.
Phßng kü thuËt thi c«ng: LËp dù ¸n, b¶n vÏ, hå s¬ thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh, gi¸m s¸t trùc tiÕp c¸c c«ng tr×nh míi,
qu¶n lý m¸y mãc thiÕt bÞ, lµ n¬i ®iÒu ®éng m¸y mãc ®Õn ch©n c«ng tr×nh. Ngoµi ra phßng cßn xem xÐt khèi l-îng ®Ó cÊp
h¹n møc vËt t- cho c¸c c«ng tr×nh.
Phßng tæ chøc – c¸n bé, lao ®éng - hµnh chÝnh: Lµm nhiÖm vô qu¶n lý lao ®éng, duyÖt vµ thanh to¸n l-¬ng, gi¶i
quyÕt c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch cho ng-êi lao ®éng. Ngoµi ra cßn phôc vô c¸c héi nghÞ cña C«ng ty vµ thay mÆt cho C«ng ty
tiÕp kh¸ch ®Õn giao dÞch, tæ chøc mua s¾m c¸c thiÕt bÞ v¨n phßng, qu¶n lý, l-u tr÷ c¸c hå s¬ c«ng v¨n.
Phßng VËt t- - ThiÕt bÞ: B¶o ®¶m cung cÊp kÞp thêi vÒ sè l-îng, chÊt l-îng vµ chñng lo¹i vËt t- cho s¶n xuÊt. Bé
phËn nµy ph¶i th-êng xuyªn cö ng-êi ®i mua vËt t-, tæ chøc qu¶n lý t×nh h×nh nhËp, xuÊt vËt t- mét c¸ch chÆt chÏ, ®ång
thêi cßn cã nhiÖm vô lËp c¸c chøng tõ vÒ qu¸ tr×nh nhËp, xuÊt vËt t-.
Phßng kinh tÕ – kÕ ho¹ch: Ngoµi viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, kÕt qu¶ kinh doanh lµ cë së cho
gi¸m ®æc ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ho¹t ®éng s¶n suÊt kinh doanh, bé phËn nµy cßn cung cÊp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c tµi liÖu vÒ
viÖc cung øng, dô tr÷, sö dông lo¹i tµi s¶n, nguyªn liÖu, c«ng cô, dông cô, ®Ó gãp phÇn qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n, nguyªn
vËt liÖu, c«ng cô, dông cô mét c¸ch hîp lý vµ kÞp thêi.
Phßng kÕ to¸n – tµi chÝnh: Cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ toµn diÖn ®Ó
ban gi¸m ®èc ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh vµ b¸o c¸o t×nh h×nh tµi chÝnh cho cÊp trªn.
- Ngoµi viÖc hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô ®-îc giao cho tõng phßng ban, c¸c phßng ban nµy cßn ph¶i phèi hîp víi
nhau ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn C«ng ty ®-îc hoµn thµnh tèt h¬n.
- §Ó phôc cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty ®-îc tèt h¬n ë mçi ®éi s¶n xuÊt cã thµnh lËp bé m¸y
qu¶n lý bao gåm:
+ 01 §éi tr-ëng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ phÇn ®iÒu hµnh c«ng viÖc chung cña ®éi m×nh.
+ 01 §éi phã gióp viÖc cho ®éi tr-ëng, gi¸m s¸t t×nh h×nh tiÕn ®é thi c«ng tr×nh.
+ 01 nh©n viªn kinh tÕ lµm nhiÖm vô thèng kª c¸c c«ng viÖc ph¸t sinh hµng ngµy nh-: ngµy c«ng cña c«ng nh©n,
t×nh h×nh sö dông vËt liÖu, c«ng cô, dông cô…
20
- Xem thêm -