Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Danh môc s¬ ®å b¶ng biÓu
S¬ ®å 1: C¸c chØ tiªu sö dông thêi gian lao ®éng theo ngµy c«ng....12
S¬ ®å 2: C¸c chØ tiªu sö dông thêi gian lao ®éng theo ®¬n vÞ giê c«ng ...13
S¬ ®å 3: C¸c nh©n tè lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ..........................18
S¬ ®å 4: B¶ng ph¶n ¸nh viÖc thùc hiÖn chØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m 2005 36
S¬ ®å 5: mét sè lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ..............................................39
S¬ ®å 6: S¬ ®å m« h×nh qu¶n lý nguyªn vËt liÖu...............................41
S¬ ®å 7: S¬ ®å bé m¸y tæ chøc C«ng ty cæ phÇn b×nh kh¸nh............44
S¬ ®å 8: KÕt cÊu lao ®éng cña c«ng ty..............................................45
S¬ ®å 9: S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc nh©n sù cña c«ng ty CPBK................48
S¬ ®å 10: T×nh h×nh nh©n sù cña C«ng ty CPBK...............................49
S¬ ®å 11: T×nh h×nh tiÒn thëng cña c«ng ty......................................53
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Trong thêi ®¹i ngµy nay, nÒn khoa häc c«ng nghÖ ®· ph¸t triÓn tíi
nh÷ng ®Ønh cao mµ tríc ®©y cßn kh«ng d¸m nghÜ tíi khoa häc c«ng nghÖ
®· chÝnh thøc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i v×
thÕ mµ vai trß cña con ngêi l¹i trë lªn nhá bÐ h¬n, kÐm quan träng h¬n
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Mµ ngîc l¹i khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn cao th×
l¹i mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh vai trß chñ ®¹o, tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh cña con ngêi trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
§èi víi mçi doanh nghiÖp vÊn ®Ò lµm sao ®Ó cã ®îc mét nguån nh©n
lùc tèt nhÊt, lµm sao ®Ó cã thÓ sö dông tèi u nguån nh©n lùc lu«n lµ vÊn ®Ò
quan träng hµng ®Çu. MÆt kh¸c nguån nh©n lùc kh¸c víi nguån lùc kh¸c ë
chç nã lu«n Èn chøa tiÒm n¨ng v« tËn ,®iÒu quan träng lµ lµm thÕ nµo ®Ó
kh¬i dËy ®îc tiÒm n¨ng v« tËn ®ã. §Ó khai th¸c cè hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng trong
mçi con ngêi, nhµ qu¶n lý ph¶i kh«ng ngõng t×m c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng
cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc.
C«ng ty CP B×nh Kh¸nh lµ mét c«ng ty ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc c¬ khÝ
cho nªn hµng n¨m thu hót rÊt nhiÒu lao ®éng. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c«ng
ty cÇn ph¶i cã nh÷ng ph¬ng híng, chiÕn lîc, biÖn ph¸p h÷u hiÖu mµ tríc
tiªn ph¶i lµ vÊn ®Ò qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng.
NhËn thøc ®îc tÇm quan trong cña viÖc sö dông vµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶
nguån nh©n lùc ë c¸c doanh nghiÖp ngµy nay em ®· m¹nh d¹n trän ®Ò tµi: "
N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc t¹i C«ng ty CP B×nh Kh¸nh
" lµm ®Ò tµi cho B¸o C¸o Thùc TËp cña m×nh.
§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých nghiªn cøu, B¸o C¸o Thùc TËp ®îc tr×nh bµy trªn
c¬ së vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng, ph¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö, ph¬ng ph¸p kh¶o s¸t thùc tÕ, ph¬ng ph¸p thèng kª
vµ ph©n tÝch tæng hîp... vÒ viÖc qu¶n lý vµ sö dông nguån nh©n lùc trong
doanh nghiÖp.
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, néi dung chuyªn ®Ò gåm ba phÇn chÝnh
nh sau:
PhÇn I : Nhng néi dung c¬ b¶n vÒ qu¶n lý vµ sö dông nguån nh©n lùc
PhÇn II :Thùc tr¹ng qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng ë C«ng ty CP B×nh Kh¸nh.
PhÇn III : Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ
sö dông lao ®éng ë C«ng ty CP B×nh Kh¸nh.
MÆc dï cã nhiªu cè g¾ng nhng do kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn cßn h¹n chÕ
nªn bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nh÷ng ý kiÕn quý b¸u cña thÇy c« gi¸o vµ b¹n bÌ cã quan t©m ®Õn vÊn ®Ò
nµy ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn I
C¬ së lý luËn vÒ qu¶n lý vµ sö dông ngu«n nh©n lùc
1. Mét sè quan ®iÓm vÒ qu¶n lý vµ sö dông nguån
nh©n lùc
1.1. Nh©n lùc vµ Nguån nh©n lùc
Nh©n lùc ®îc xem xÐt lµ nguån lùc cña mçi con ngêi bao gåm thÓ lùc
vµ trÝ lùc. Ngu«n lùc trong mçi con ng¬i còng thay ®æi vËn ®éng tuú thuéc
vµo c¸c yÕu tè nh: thêi gian, m«i trêng sèng, møc sèng... ThÓ lùc biÓu hiÖn
ra bªn ngoµi vÒ mÆt søc khoÎ, cã kh¶ n¨ng thÝch nghi tèt hay sÊu víi sù
biÕn ®æi cña tù nhiªn, m«i trêng, phï hîp hay kh«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm
cña tõng nghµnh nghÒ tõng c«ng viÖc. TrÝ lùc lµ kh¶ n¨ng tiÒm Èn dêng nh
v« tËn trong mçi con ngêi. TrÝ lùc cã ®îc kh¬i dËy vµ ph¸t triÓn hay kh«ng
rÊt tuú thuéc vµo viÖc sö dông con ngêi nh thÕ nµo trong mçi tæ chøc.
Nguån nh©n lùc bao gåm tÊt c¶ mäi c¸ nh©n, mäi thµnh viªn tham ra
díi bÊt kú h×nh thøc, ho¹t ®éng nµo, ®ãng bÊt cø mét vai trß nhiÖm vô nµo
trong tæ chøc. C¬ quan tæ chøc nãi tíi trong bµi viÕt nµy cã thÓ lµ mét h·ng
s¶n xuÊt, mét c¬ quan nhµ níc, mét bÖnh viÖn, mét trêng §¹i häc, nhµ thê,
qu©n ®éi... Tæ chøc cã thÓ lín hay nhá, ®¬n gi¶n hay phøc t¹p ho¹t ®éng
theo nh÷ng môc ®Ých kinh tÕ hay x· héi, chÝnh trÞ.
§Ó hiÓu dâ h¬n tÇm quan träng,vai trß to lín mang tÝnh quyÕt ®Þnh
cña nguån nh©n lùc trong c¸c tæ chøc chóng ta xem xÐt mét sè kh¸i niÖm
vÖ lao ®éng sau ®©y:
- Søc lao ®éng: lµ n¨ng lùc lao ®éng cña con ngêi, lµ toµn bé thÓ lùc
vµ trÝ lùc cña con ngêi. Søc lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®îc coi lµ
hµng ho¸ ®Æc biÖt, khi ®a vµo qu¸ tr×nh lao ®éng nã xÏ t¹o ra gi¸ trÞ lín h¬n
gi¸ trÞ cña b¶n th©n nã. Søc lao ®éng lµ yÕu tè t¹o ra cña c¶i x· héi, t¹o ra
gi¸ trÞ thÆng d.
- Lao ®éng lµ ho¹t ®éng cã môc ®Ých cña con ngêi, lao ®éng lµ ho¹t
®éng diÔn ra gi÷a con ngêi vµ gÞíi tù nhiªn. Con ngêi sö dông søc lao ®éng
cña m×nh th«ng qua c«ng cô lao ®éng t¸c ®éng vµo giíi tù nhiªn, biÕn ®æi
vËt chÊt trong giíi tù nhiªn trë thµnh nh÷ng vËn dông cã Ých (s¶n phÈm),
®¸p øng nhu cÇu cña con ngêi. Do ®ã lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu
trong ®êi sèng con ngêi. Con ngêi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i tiÕn hµnh
c¸c ho¹t ®éng lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Qu¶n lý lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng quan träng bËc nhÊt trong qu¶n
lý kinh tÕ bëi thùc chÊt cña viÖc qu¶n lý lao ®éng lµ qu¶n lý con ngêi, mµ
con ngêi l¹i lµ mét thùc thÓ ®a d¹ng, phøc t¹p vµ tiÒm Èn nhiÒu tiÒm n¨ng.
qu¶n lý lao ®éng cÇn quan t©m ®Õn c¸c yÕu tè t¸c ®éng qua l¹i h×nh thµnh
nªn nh©n c¸ch con ngêi nh c¸c yÕu tè vÒ: t©m lý x· héi, v¨n ho¸, phong tôc
tËp qu¸n, m«i trêng sèng... Nh»m môc tiªu ngµy cµng sö dông cã hiÖu qu¶
nguån nh©n lùc.
1.2. Mét sè quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ qu¶n lý nguån nh©n lùc
Trong qu¸ tr×nh lao ®éng con ngêi tham ra rÊt nhiÒu ho¹t ®éng, lÜnh
vùc phøc t¹p do vËy qu¶n lý nguån nh©n lùc hay qu¶n lý con ngêi lµ ph¶i
qu¶n lý trªn nhiÒu mÆt, nhiÒu lÜnh vùc, xem xÐt mèi t¬ng quan c¸c ho¹t
®éng cña con ngêi trong mçi lÜnh vùc cô thÓ. Qu¶n lý c«ng nghÖ ngêi võa
lµ khoa häc, võa lµ nghÖ thuËt.
Mçi giai ®o¹n lÞch sö, mçi chÕ ®é x· héi kh¸c nhau cã nh÷ng quan
®iÓm ®¸nh gi¸ kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt con ngêi do vËy c¸ch qu¶n lý tæ chøc
lao ®éng trong qu¸ tr×nh lao ®éng còng v× thÕ mµ kh«ng gièng nhau.
* Quan ®iÓm cña F.W.Taylor (1856-1915)
Trong c¸c xÝ nghiÖp T b¶n Chñ nghÜa thÕ kû 19, c¸c nhµ t b¶n ®ang t×m
kiÕm c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt, c¶i thiÖn n¨ng
suÊt lao ®éng. Ngêi ta cho r»ng nguyªn nh©n cña viÖc s¶n xuÊt kh«ng hiÖu
qu¶ kh«ng ph¶i lµ do ngêi lao ®éng mµ do ngêi qu¶n lý kh«ng qu¶n lý mét
c¸ch khoa häc. Trong t×nh h×nh ®ã trêng ph¸i qu¶n lý khoa häc cña
Frederick Winslow Taylor ra ®êi. Qu¶n lý khoa häc nÐt ®Æc trng cña thÕ kû
19 g¾n liÒn víi c¸i tªn Taylor. Trªn bia mé cña «ng ( ë nghÜa trang Chestnut
Hill Philadelphia) cã kh¾c dßng ch÷:
" Frederick Winslow Taylor, sinh n¨m 1856-mÊt n¨m 1915
Cha ®Î cña thuyÕt qu¶n lý theo khoa häc "
Taylor víi quan ®iÓm coi thêng h¹ thÊp con ngêi «ng cho r»ng: B¶n
ch¸t con ngêi thêng lêi biÕng, chèn viÖc vµ thêng thÝch lµm viÖc kiÓu ngêi
lÝnh. Mét ngêi b×nh thêng cã ¸c c¶m víi c«ng viÖc vµ sÏ lÈn chèn nã nÕu cã
thÓ vµ b¶n tÝnh l¹i thÝch hëng thô.
Tõ c¸ch nh×n nhËn vÒ b¶n chÊt con ngêi nh vËy Taylor cho r»ng cÇn
ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý con ngêi mét c¸ch cã hiÖu qu¶, cã khoa häc: §a
hä vµo khu©n phÐp cña kû luËt vµ thóc Ðp hä lµm viÖc trong hÖ thèng d©y
chuyÒn m¸y mãc, coi con ngêi chØ lµ mét kh©u, mét m¾t xÝch kh«ng thÓ
thiÕu trong d©y truyÒn s¶n xuÊt, biÕn hä thµnh n« lÖ cña m¸y mãc. ¤ng viÕt
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
" T«i yªu cÇu ngêi thî lµ kh«ng ®îc lµm theo ãc s¸ng kiÕn cña b¶n th©n mµ
ph¶i b¸m s¸t ®Õn cïng chi tiÕt nhá nhÊt cña mÖnh lÖnh ban ra "
Taylor chñ tr¬ng c¶i t¹o c¸c quan hÖ qu¶n lý gi÷a giíi chñ vµ thî
vèn rÊt sÊu vµ mang tÝnh ®èi kh¸ng gay g¾t, ®a ra nh÷ng ®Þnh møc lao ®éng
hîp lý chÝnh x¸c, chia nhá c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiÕn hµnh
chän lùa vµ ®µo t¹o chuyªn m«n h×nh thµnh lao ®éng chuyªn nghiÖp.
Ph¬ng thøc qu¶n lý theo khoa häc cña Taylor gãp phÇn lµm t¨ng
n¨ng suÊt lao ®éng , n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh .Tuy nhiªn l¹i
g©y t¸c h¹i ®Õn søc khoÎ ngêi lao ®éng .F.W.Taylor ®îc nh¾c ®Õn nh lµ mét
ngêi më ®êng, ngêi ®Çu tiªn ®Æt vÊn ®Ò khoa häc ho¸ qu¶n lý mét c¸ch hÖ
thèng. ¤ng lµ ngêi cã ®ãng gãp rÊt lín ®èi víi cuéc c¸ch m¹ng c«ng
nghiÖp, gãp phÇn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tiÕn bé x· héi.
* Quan ®iÓm cña Hennry Fayol (1841 - 1925)
Fayol ®îc ®¸nh gi¸ nh lµ mét Taylor cña ch©u ©u bëi v× «ng ®· cã
c«ng lín trong qu¶n lý hµnh chÝnh mét c¸ch khoa häc. Theo Fayol qu¶n lý
hµnh chÝnh lµ dù ®o¸n, lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc ®iÒu khiÓn, phèi hîp vµ kiÓm
tra, «ng nãi: " ë cÊp díi kh¶ n¨ng chuyªn m«n lµ ®iÓm quan träng nhÊt, ë
cÊp trªn kh¶ n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh lµ chñ chèt, tæ chøc cµng lín th× cµng
nh vËy. NÕu nh nh÷ng thî ®èc c«ng vµ c¸c kü s thiÕu kü thuËt th× kh¶ n¨ng
kü thuËt cña toµn c¬ së kinh doanh cµng bÞ suy yÕu, mÆt kh¸c nh÷ng nh©n
viªn ®ã kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ nh÷ng ngêi qu¶n lý hµnh chÝnh hoµn h¶o.
Nhng nÕu mét vÞ gi¸m ®èc qu¶n lý vµ c¸c uû viªn qu¶n trÞ cao cÊp kh¸c
kh«ng cã kh¶ n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh , toµn bé xÝ nghiÖp xÏ gi¶m dÇn, dÉn
tíi con sè kh«ng ".
* Quan ®iÓm cña Geaege Elton Mayo (1880 - 1949 )
Mayo lµ mét trong nh÷ng ®¹i biÓu suÊt s¾c cña trêng ph¸i quan hÖ con
ngêi. ¤ng ®· cè g¾ng nªu ra c¸ch tiÕp cËn míi vÒ qu¶n lý lµ coi träng vai
trß cña con ngêi trong s¶n xuÊt víi tÊt c¶ quan hÖ x· héi cña nã. Nh©n tè
con ngêi kh«ng chØ cã nhu cÇu, ®êi sèng kinh tÕ, mµ bao gåm c¸c yÕu tè
t×nh c¶m, t©m lý tinh thÇn, muèn t¸c ®éng vµo hä kh«ng thÓ bá qua c¸c mèi
quan hÖ ®ã trong khu«n khæ mét tæ chøc nhÊt ®Þnh.
Mayo ®· tiÕn hµnh nhiÒu thÝ nghiÖm ë C«ng ty ®iÖn miÒn T©y, «ng ®·
dót ra nh÷ng kÕt luËn quý b¸u: Hµnh vi cña nh÷ng c«ng nh©n chÞu ¶nh hëng
cña c¸c quan hÖ con ngêi, v× vËy muèn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cÇn thiÕt
ph¶i c¶i thiÖn c¸c mèi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong qu¸ tr×nh lao ®éng.
* Quan ®iÓm cu¶ Douglas Mc. Gregor (1906 - 1964 )
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Mc.Gregor lµ mét trong nh÷ng ®¹i biÓu tiªu biÓu cña thuyÕt hµnh vi.
ThuyÕt hµnh vi lµ mét häc thuyÕt t©m lý hoc t s¶n hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi chñ
nghÜa thùc dông vµ chñ nghÜa thùc chøng. ThuyÕt hµnh vi coi con ngêi lµ "
mét bé m¸y liªn hoµn "quy nh÷ng hiÖn tîng t©m lý vµo nh÷ng ph¶n øng
cña c¬ thÓ, ®ång nhÊt ho¸ ý thøc víi hµnh vi.
Mc.Gregor thÊy r»ng: mÆc dï mét ngêi n¾m ®îc kü thuËt ®Ó ph¸t triÓn
kinh tÕ vµ c¶i thiÖn cuéc sèng cu¶ con ngêi xong ngêi ®ã l¹i thiÕu nh÷ng kü
n¨ng qu¶n lý th× tæ chøc mµ ngêi ®ã l·nh ®¹o ho¹t ®éng kh«ng hÞªu qu¶.
¤ng ®a ra hai lý thuyÕt qu¶n lý: thuyÕt X vµ thuyÕt Y.
ThuyÕt X lµ lý luËn vÒ hµnh vi chung cña con ngêi lao ®éng, theo
quan ®iÓm truyÒn thèng. ThuyÕt nµy cho r»ng con ngêi sinh ra ®· cã s½n ¸c
c¶m víi c«ng viÖc, thÝch bÞ l·nh ®¹o, muèn chèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm, cã Ýt
hoµi b·o vµ chØ muèn an th©n. ThuyÕt nµy x¸c nhËn b¶n chÊt m¸y mãc v« tæ
chøc cña con ngêi. theo thuyÕt X th× c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i giµnh ®îc quyÒn
lùc tuyÖt ®èi ®èi víi céng sù. ChØ cã tiÒn b¹c, lîi nhuËn vµ ®e däa b»ng
h×nh ph¹t míi thóc ®Èy ngêi ta lµm viÖc.
ThuyÕt Y lµ mét thuyÕt khoa häc qu¶n lý th«ng qua tù gi¸c vµ tù chñ.
¤ng kªu gäi sö dông biÖn ph¸p tù chñ thay cho c¸ch l·nh ®¹o vµ ®iÒu khiÓn
th«ng qua kû luËt thø bËc. Kh«ng ph¶i con ngêi vèn cã b¶n chÊt lµ lêi nh¸c
vµ kh«ng thÓ tin cËy ®îc mµ tiÒm Èn nh÷ng kh¶ n¨ng rÊt lín ®Ó tù ph¸t triÓn
vµ s¸ng t¹o chØ khi tiÒm n¨ng Êy ®îc kh¬i gîi mét c¸ch ®óng ®¾n, ®ã lµ
nhiÖm vô cña nhµ qu¶n lý. Ngêi qu¶n lý ph¶i s¸ng t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn
phï hîp ®Ó cho c¸c thµnh viªn trong tæ chøc cã thÓ ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu
cña chÝnh m×nh mét c¸ch tèt nhÊt b»ng c¸ch cè g¾ng hÕt søc v× thµnh c«ng
cña xÝ nghiÖp.
Ngêi lao ®éng lµ ®èi tîng qu¶n lý ®ång thêi còng lµ chñ thÓ qu¶n lý.
C¸c níc XHCN trong thêi ®¹i ngµy nay cµng thÓ hiÖn ®îc tÝnh u viÖt cña
m×nh trong c¸ch nh×n nhËn vÒ b¶n chÊt cña con ngêi. NhÞªm vô cña tæ chøc
lao ®éng lµ bªn c¹nh viÖc khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng vÒ thÓ lùc cßn ph¶i tËn
dông tèi ®a, cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng vÒ trÝ lùc mµ kh«ng dïng ®Õn vò lùc,
¸p bøc hay xóc ph¹m ®Õn nh©n phÈm ngêi lao ®éng mang ®Ëm tÝnh khoa
häc vµ tÝnh nh©n ®¹o cña chñ nghÜa x· héi.
Ngµy nay con ngêi ®îc ®Æt lªn vÞ trÝ cao h¬n trong qu¸ tr×nh s¸ng t¹o
ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi, con ngêi ®îc ®Æt vµo vÞ trÝ trung t©m cña sù
ph¸t triÓn khi mµ khoa häc ®· trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt khi mµ thÕ kû 21
®îc nhËn ®Þnh lµ thÕ kû cu¶ nÒn kinh tÕ tri thøc " kinh tÕ tri thøc lµ nÒn
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
kinh tÕ ®îc x©y dùng trªn c¬ së s¶n xuÊt, ph©n phèi, sö dông tri thøc vµ
th«ng tin ".
2 . C¸c biÖn ph¸p c¬ b¶n vÒ qu¶n lý vµ sö dông nguån
nh©n lùc
Sö dông nguån nh©n lùc thùc chÊt lµ viÖc sö dông c¸c ph¬ng ph¸p
dïng ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh däanh vµ th«ng qua con ngêi ®Ó ®¹t
®îc môc tiªu cu¶ tæ chøc. Nhµ qu¶n trÞ ph¶i n¾m b¾t ®îc n¨ng lùc nguyÖn
väng, së thÝch, ®éng viªn vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng tho¶ m· nhu
cÇu c¸ nh©n ®Ó hä lµm viÖc tèt h¬n. Sö dông nguån nh©n lùc theo híng
ngµy cµng khai th¸c ®îc tèt ®a nh÷ng tiÒm n¨ng s¨n cã, tèt u ho¸ viÖc bè
chÝ hîp lý gi÷a ngêi vµ viÖc, thu ®îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n th«ng qua viÖc
qu¶n lý vµ sö dông nguån nh©n lùc mét c¸ch khoa häc.
BiÖn sö dông nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp chÝnh lµ viÖc sö
dông thêi gian lao ®éng, sè lîng lao ®éng, chÊt lîng lao ®éng, t¹o vµ gia
t¨ng ®éng lùc lµm viÖc cho lao ®éng. Do lao ®éng cô thÓ lµ søc lao ®éng
cña ngêi lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®îc xem lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt,
lo¹i hµng ho¸ mµ khi sö dông cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ míi, ®©y lµ
nguån gèc t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d cho nhµ
doanh nghiÖp. V× vËy®Ó ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn, ®¹t hiÖu qu¶
kinh tÕ cao nhµ qu¶n lý nhÊt thiÕt ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m sö
dông nguån lao ®éng mét c¸ch hîp lý. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p nh»m
qu¶n lý vµ sö dông nguån nh©n lùc.
2.1. BiÖn ph¸p qu¶n lý vÒ sè lîng nh©n lùc
Sè lîng lao ®éng lµ toµn bé nh÷ng ngêi lao ®éng cã trong doanh
nghiÖp cã mèi r»ng buéc víi doanh nghiÖp bëi hîp ®ång lao ®éng ng¾n h¹n
hay dµi h¹n. Sè lîng lao ®éng ph¶n ¸nh quy m« vµ t×nh h×nh sö dông lao
®éng trong doanh nghiÖp, nã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh mét sè chØ tiªu nh: n¨ng
suÊt lao ®éng, tiÒn l¬ng...
BiÖn ph¸p vÒ qu¶n lý sè lîng lao ®éng rÊt quan t©m ®Õn viÖc x¸c lËp
c¬ cÊu lao ®éng tèi u. C¬ cÊu lao ®éng tèi u lµ viÖc ®¶m b¶o trong mét
doanh nghiÖp cã ®ñ nh©n lùc vÒ mÆt sè lîng, chÊt lîng nghµnh nghÒ, giíi
tÝnh, løa tuæi, ®ång thêi ®îc ph©n ®Þnh dâ chøc n¨ng, nhiÖm vô quyÒn h¹n,
mèi quan hÖ gi÷a c¸c phßng ban. T¹o lËp ®îc tû lÖ hîp lý gi÷a bé phËn lao
®éng qu¶n lý vµ bé phËn lao ®éng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Bè chÝ lao ®éng mét
c¸ch hîp lý ®¶m b¶o khai th¸c ®îc tiÒm n¨ng to lín cña nguån nh©n lùc
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
hiÖn cã, t¹o ra m«i trêng s¶n xuÊt th«ng tho¸ng ®¹t tiªu chuÈn gãp phÇn
®¶m b¶o søc khoÎ vµ gia t¨ng ®éng lùc lµm viÖc cho ngêi lao ®éng.
Qu¶n lý vÒ sè lîng lao ®éng cÇn ®Æc biÖt lu ý ®Õn viÖc biÕn ®éng lao
®éng ®Ó tõ ®ã ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc nh»m gi¶i quyÕt hiÖn tîng "
thõa "," thiÕu " lao ®éng ®¶m b¶o ®îc sù æn ®Þnh t©m lý cho ngêi lao ®éng,
®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh lao ®éng ®îc liªn tôc th«ng suèt vµ ®ång thêi ®¸p
øng ®îc nh©n lùc cho nh÷ng kÕ ho¹ch më réng hay thu hÑp quy m« s¶n
xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp.
ë níc ta hiÖn nay thÊt nghiÖp vÉn cßn lµ mét vÊn ®Ò rÊt nan gi¶i.
Trong c¸c doanh nghiÖp xuÊt hiÖn hiÖn tîng thõa lao déng tuyÖt ®èi vµ t¬ng
®èi, ngêi ta gäi chung ®©y lµ hiÖn tîng "thÊt nghiÖp ngay trong c¸c doanh
nghiÖp ". HiÖn tîng nµy g©y t¸c h¹i lín c¶ vÒ mÆt lîi Ých cña doanh nghiÖp
®Õn viÖc s¸o chén t©m lý, ®êi sèng vËt chÊt cña ngêi lao ®éng. C¸c nhµ
qu¶n lý mäi cÊp, mäi lÜnh vùc cÇn ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc biÕn ®éng
lao ®éng ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p kÞp th¬× cho nh÷ng kÕ ho¹ch hiÖn t¹i, kÕ
ho¹ch l©u dµi gãp phÇn tr¸nh ®îc hiÖn tîng thÊt nghiÖp ngay trong ®¬n vÞ
doanh nghiÖp m×nh. Mét sè gi¶i ph¸p cã thÓ ®Ò cËp ®Õn ë ®©y lµ: Mäi cÊp,
mäi lÜnh vùc, mäi ban ngµnh phßng ban cÇn tiÕn hµnh ph©n tÝch c«ng viÖc
mét c¸ch khoa häc, thêng xuyªn ®Ó x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c nhu cÇu
vÒ nh©n lùc. §¸nh gi¸ thµnh tÝch c«ng t¸c mét c¸ch kh¸ch quan, c«ng b»ng,
x¾p xÕp lao ®«ng mét c¸ch hîp lý. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó
®¸p øng cho nh÷ng nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh trung vµ dµi h¹n.
2.2. BiÖn ph¸p qu¶n lý vÒ chÊt lîng nh©n lùc
ChÊt lîng lao ®éng trong doanh nghiÖp ®îc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi
th«ng qua b»ng cÊp, bËc thî cña ngêi lao ®éng, th«ng qua tû lÖ lao ®éng
lµnh nghÒ, lao ®éng kü thuËt, chuyªn viªn kinh tÕ cao cÊp, lao ®éng qu¶n lý
giái so víi tæng sè lao ®éng hiÖn cã cña doanh nghiÖp. Sè lîng lao ®éng cã
chÊt lîng lao ®éng cao, lµ tµi s¶n quý gi¸ cña mçi mét doanh nghiÖp, lµ lùc
lîng chÝnh gióp doanh nghiÖp ph¸t triÓn, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh
trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi. Tuy cã ®îc nguån lao ®éng cã
chÊt lîng cao nhng vÊn ®Ò lµ ph¶i sö dông nh thÕ nµo ®Ó ph¸t huy vµ kh¬i
dËy ®îc tiÒm n¨ng cña hä lµ viÖc kh«ng hÒ ®¬n gi¶n. §Ó sö dông tèt chÊt lîng lao ®éng, tríc hÕt trong kh©u s¾p xÕp bè chÝ ph¶i tu©n tho nguyªn t¾c
khoa häc ®Ò ra. Sau ®ã cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c¸c h×nh thøc ph©n c«ng lao
déng: ph©n c«ng lao ®éng theo nghµnh nghÒ; ph©n c«ng lao ®éng theo c«ng
nghÖ; ph©n c«ng lao ®éng theo møc ®é phøc t¹p cu¶ c«ng viÖc. Ph©n c«ng
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
lao ®éng hîp lý gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n suÊt kinh doanh, t¨ng n¨ng
suÊt kinh doanh, t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng, thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyªn
m«n ho¸ tÇng líp c«ng nh©n theo c«ng viÖc, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt lîng lao ®éng, tr¸nh nhiÖm lao ®éng, chuyªn m«n ho¸ c«ng cô lao ®éng.
Trong viÖc bè chÝ thuyªn chuyÓn lao ®éng cÇn tu©n theo nguyªn t¾c ®óng
ngêi ®óng viÖc, bè chÝ lao ®éng phï hîp gi÷a bËc c«ng nh©n víi bËc céng
viÖc tr¸nh t×nh tr¹ng nh÷ng ngêi c«ng nh©n cã tr×nh ®é cao l¹i bè chÝ vµo
c«ng viÖc kh«ng phï hîp, qu¸ ®¬n gi¶n xÏ g©y ra l·ng phÝ, nhµm ch¸n vµ
ngîc l¹i nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é thÊp mµ l¹i bè chÝ vµo mét c«ng viÖc phøc
t¹p, vît qu¸ kh¶ n¨ng cña hä sÏ lµm cho chÊt lîng s¶n phÈm kÐm, tû lÖ phÕ
phÈm t¨ng, ngêi lao ®éng kh«ng hoµn thµnh ®îc c«ng viÖc g©y t¸c ®éng
t©m lý sÊu, ®«i khi g©y ra tai n¹n, háng hãc m¸y mãc thiÕt bÞ.
2.3. BiÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö dông thêi gian lao ®éng vµ ®¶m b¶o cêng
®é lao ®éng
Thêi gian lao ®éng lµ thêi gian ph¶n ¸nh vÒ hao phÝ lao ®éng cña ngêi lao ®éng theo thêi gian kÕt tinh trong s¶n phÈm. Do ®ã viÖc qu¶n lý thêi
gian lao ®éng vµ cêng ®é lao ®éng mét c¸ch khoa häc hîp lý ®ãng vai trß to
lín cho viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh ®¶m b¶o thêi gian nghØ ng¬i hîp lý cho ngêi lao ®éng gãp phÇn phôc
håi vÒ thÓ lùc, c©n b»ng vÒ t©m sinh lý sau mçi qu¸ tr×nh lµm viÖc cña ngêi
lao ®éng.
§Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng ngêi ta sö dông c¸c
chØ tiªu sau:
ChØ tiªu vÒ sö dông thêi gian theo ®¬n vÞ ngµy c«ng theo s¬ ®å sau:
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
S¬ ®å 1: C¸c chØ tiªu sö dông thêi gian lao ®éng theo ngµy c«ng
Sè ngµy c«ng nghØ
theo quyÕt ®Þnh
Tæng sè ngµy lµm viÖc theo lÞch
Tæng sè ngµy lµm viÖc theo chÕ ®é
Tæng sè ngµy c«ng cã mÆt
Sè ca lµm thªm
Sè ngµy c«ng lµm
viÖc thùc tÕ trong
chÕ ®é
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ
Sè ngµy c«ng v¾ng
mÆt
Sè ngµy c«ng
ngõng lµm
viÖc
Tõ s¬ ®å trªn ta cã thÓ tÝnh ®îc c¸c chØ tiªu sau:
- §é dµi b×nh qu©n kú c«ng t¸c trong chÕ ®é: M c®
Ph¶n ¸nh sè ngµy mµ mét lao ®éng ®· lµm ®îc trong chÕ ®é cña mét
thêi kú nµo ®ã. Ta cã c«ng thøc sau:
M c® =
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong
chÕ ®é
Sè lao ®éng b×nh
qu©n t¸c nãi chung ( M nc ):
- §é dµi b×nh qu©n kú c«ng
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi chung
M nc
=
Sè lao ®éng b×nh qu©n
Ngoµi ra cßn tÝnh ®îc mét sè chØ tiªu kh¸c nh: Sè ngµy v¾ng mÆt, sè
ngµy c«ng cã mÆt theo lÞch... Nhng ë ®©y ta chØ nghiªn cøu c¸c chØ tiªu
ph¶n ¸nh viÖc t¨ng cêng ®é thêi gian lao ®éng nh hÖ sè lµm thªm ca.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+ HÖ sè lµm thªm ca ( H c):
Ta cã c«ng thøc sau:
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi
chung
c=
H
Tæng sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ trong
chÕ ®é
Sau khi tÝnh ®îc hÖ sè lµm thªm ca, ta tÝnh ®îc sè lÇn (hay sè %)
biÓu hiÖn sè ca lµm viÖc nh sau:
+ NÕu nh. H c = 1: Sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi chung ®óng
b»ng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong chÕ ®é nh vËy kh«ng xuÊt hiÖn
lµm thªm ca.
+ NÕu nh. H c >1: Sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi chung lín h¬n
sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong chÕ ®é, xuÊt hiÖn nhu cÇu lµm thªm ca.
Cã thÓ nhu cÇu lµm thªm ca lµ lµm thªm cho kÞp tiÕn ®é s¶n xuÊt lµm thªm
lµm t¨ng khèi lîng s¶n phÈm theo nhu cÇu thÞ trêng, lµm thªm ®Ó ®¸p øng
nhu cÇu thÞ trêng...
S¬ ®å 2: C¸c chØ tiªu sö dông thêi gian lao ®éng theo ®¬n vÞ giê
c«ng
Tæng sè giê c«ng lµm viÖc theo lÞch
Sè giê c«ng lµm thªm Sè giê c«ng lµm Sè giê c«ng Sè giê c«ng
viÖc thùc tÕ trong tæn thÊt
v¾ng mÆt
chÕ ®é
Sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ hoµn toµn
Qua s¬ ®å 2, ta cã thÓ tÝnh ®îc c¸c chØ tiªu sau:
- §é dµi b×nh qu©n ngµy lµm viÖc theo chÕ ®é ( L c®)
Ph¶n ¸nh sè giê mµ mét lao ®éng thùc tÕ ®· lµm theo trong chÕ ®é
mét ngµy lµm viÖc, mét ca lµm viÖc.
L c®=
Tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong
chÕ ®é
Tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi
chung
- §é dµi ngµy lµm viÖc thùc tÕ hoµn toµn ( L ht):
ph¶n ¸nh sè giê mµ mét lao ®éng lµm trong vµ ngoµi chÕ ®é mét ca
lµm viÖc.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
L
ht=
Tæng sè giê lµm viÖc thùc tÕ hoµn toµn
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi
chung
- HÖ sè lµm thªm giê ( H g):
Ta cã c«ng thøc :
Tæng sè giê c«ng lµm viÖc hoµn toµn
H
Tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong
g=
chÕ ®é
L ht
L c®
H g=
Tõ c«ng thøc tÝnh hÖ sè lµm thªm giê ta cã thÓ biÕt ®îc:
NÕu H g =1: NghÜa lµ tæng sè giê c«ng lµm viÖc hoµn toµn ®óng
b»ng tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong chÕ ®é. Nh vËy kh«ng cã nhu
cÇu lµm thªm giê.
NÕu H g >1: NghÜa lµ tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ hoµn toµn
lín h¬n tæng sè giê c«ng lµm vÞªc thùc tÕ trong chÕ ®é. Nh vËy ®· xuÊt hiÖn
nhu cÇu lµm thªm giê, cã thÓ xuÊt ph¸t tõ viÖc c«ng nh©n nghØ viÖc nhiÒu,
sè c«ng nh©n lµmviÖc ph¶i lµm thªm giê, cã thÓ do nhu cÇu thÞ trêng t¨ng,
hoÆc do ph¶i lµm thªm giê ®Ó ®uæi kÞp tiÕn ®é s¶n xuÊt...
Doanh nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông tæng hîp c¸c biÖn ph¸p vÒ kinh tÕ, kü
thuËt, hµnh chÝnh, tæ chøc gi¸o dôc t©m lý x· héi ®Ó buéc ngêi lao ®éng
tËn dông hÕt thêi gian lao ®éng cña m×nh, gi¶m tèi thiÓu sè ngµy, giê
v¾ng mÆt vµ ngõng viÖc cña ngêi lao ®éng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc.
C¸c chØ tiªu trªn cã ®Ò cËp ®Õn cêng ®é lµm viÖc lµ møc ®é khÈn tr¬ng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, lµ sù hao phÝ vÒ thÇn kinh, c¬ b¾p trong mét
®¬n vÞ thêi gian lµm viÖc cña ngêi lao ®éng. Cêng ®é lao ®éng ¶nh hëng
trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng vµ sè lîng s¶n phÈm, ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ ngêi
lao ®éng. Do vËy ®ßi hái ph¶i cã cêng ®é lao ®éng hîp lý chung cho ®a sè
lao ®éng ë mçi mét ®¬n vÞ doanh nghiÖp cô thÓ. NÕu cêng ®é nhá h¬n møc
trung b×nh sÏ lµm gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng, ngîc l¹i, nÕu cêng ®é lao ®éng
lín h¬n møc trung b×nh sÏ lµm cho c¬ thÓ ngêi lao ®éng nhanh mÖt mái t¸c
®éng sÊu ®Õn søc khoÎ ngêi lao ®éng, g©y t©m lý xÊu trong m«i trêng lao
®éng. Nhµ qu¶n lý ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó duy tr× cêng ®é lao ®éng
trung b×nh nh: NÕu xÐt thÊy ngêi lao ®éng ®ang lµm viÖc víi cêng ®é thÊp
h¬n cêng ®é trung b×nh mµ nguyªn nh©n l¹i xuÊt ph¸t tõ phÝa ngêi lao ®éng
th× nhµ qu¶n lý ph¶i ®a ra biÖn ph¸p nh»m n©ng cao cêng ®é lao ®éng nh: c13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ìng chÕ, gi¸o dôc tuyªn truyÒn thùc hiÖn gi¸m s¸t chÆt chÏ, khuyÕn khÝch
vËt chÊt, ®éng viªn tinh thÇn... NÕu nguyªn nh©n tõ phÝa cÊp qu¶n lý doanh
nghiÖp th× ph¶i n©ng cao cêng ®é lao ®éng mét c¸ch chñ quan nh»m kÐo cêng ®é lao ®éng trªn ph¹m vi toµn doanh nghiÖp lªn cao tr¸nh l·ng phÝ
nguån lùc. §èi víi ngêi lao ®éng lµm viÖc qu¸ cêng ®é lao ®éng trung b×nh
th× doanh nghiÖp ph¶i cã chÕ ®é båi bæ thÝch ®¸ng nh»m kh«i phôc, t¸i t¹o
hiÖu qu¶ søc lao ®éng cho ngêi lao ®éng. Tuy nhiªn kh«ng nªn b¾t ngêi lao
®éng ph¶i lµm viÖc víi cêng ®é lao ®éng qu¸ cao trong mét thêi gian dµi
liªn tôc ®iÒu ®ã ¶nh hëng lín ®Õn søc khoÎ ngêi lao ®éng, g©y thiÖt h¹i ®Õn
b¶n th©n ngêi lao ®éng lµm h¹i søc khoÎ, g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña chÝnh
doanh nghiÖp sö dông lao ®éng vÒ l©u vÒ dµi.
Sau mçi kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh ( th¸ng, quý, n¨m ), doanh
nghiÖp nªn ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng vµ cêng ®é lao
®éng theo c¸c chØ tiªu trªn nh»m bæ xung, ®iÒu chØnh mét c¸ch kÞp thêi
nh÷ng thiÕu sãt, sai lÇm trong c«ng t¸c qu¶n lý nguån nh©n lùc.
Ph¬ng ph¸p ®Ó x¸c ®Þnh mét sè nguyªn nh©n g©y tæn thÊt vÒ thêi
gian lao ®éng: Tæn thÊt vÒ thêi gian lao ®éng trong ca, tæn thÊt vÒ thêi gian
lao ®éng do c«ng nh©n g©y ra, tæn thÊt do ®au èm, do thiÕu viÖc lµm... Nh
ph¬ng ph¸p kh¶o s¸t, ph¬ng ph¸p thèng kª, ph¬ng ph¸p chôp ¶nh, bÊm giê...
Ngoµi viÖc doanh nghiÖp ¸p dông tæng hîp c¸c biÖn ph¸p ®Ó buéc
ngêi lao ®éng lµm viÖc theo nh÷ng quy ®Þnh vÒ thêi gian lµm viÖc. Doanh
nghiÖp cÇn chó ý ®Õn nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan, nh÷ng lý do chñ quan hîp
lý nh: §iÒu kiÖn lµm viÖc, m«i trêng lµm viÖc, møc sèng kh¸c nhau gi÷a
nh÷ng ngêi lao ®éng... ®Ó tõ ®ã n¶y sinh nh÷ng biÖn ph¸p míi cã hiÖu qu¶
h¬n ®èi víi mçi trêng hîp, con ngêi cô thÓ.
2.4. BiÖn ph¸p qu¶n lý th«ng qua chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng
N¨ng suÊt lao ®éng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, nã nãi lªn kÕt qu¶ ho¹t
®éng s¶n suÊt kinh doanh cã môc ®Ých cña con ngêi trong mét ®¬nvÞ thêi
gian nhÊt ®Þnh.
C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ n¨ng suÊt lao ®éng lµ (W: N¨ng suÊt lao ®éng )
- Trong trêng hîp cè ®Þnh vÒ mÆt thêi gian ta cã c«ng thøc sau:
W=
Sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra
Lîng thêi gian lao ®éng hao
phÝ
- Trong trêng hîp cè ®Þnh vÒ mÆt s¶n lîng:
+ §èi víi n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n giê(
14
W g):
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
W g=
Sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra
Tæng giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+§èi víi n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n ngµy ( W n):
Sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc
W n=
tÕ
+ §«iv¬Ý n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n kú (th¸ng, quy ,n¨m ): W t
Sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra
W t=
Sè lao ®éng b×nh qu©n
+ §èi víi n¨ng suÊt b×nh qu©n mét lao ®éng ( W l® )
Sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong mét
W l®=
kú
Sè lao ®éng b×nh qu©n trong kú
T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng tøc lµ t¹o ra ®îc mét kh«i lîng s¶n phÈm lín
h¬n trong mét ®¬n vÞ thêi gian hay lµ lµm gi¶m lîng thêi gian lao ®éng
hao phÝ trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.Tuy nhiªn nÕu cè g¾ng thc hiÖn t¨ng
n¨ng suÊt lao ®éng mét c¸ch mï qu¸ng mµ kh«ng chó ý ®Õn chÊt lîng
s¶n phÈm xÏ lµm cho gi¸ trÞ s¶n lîng ngµy mét thÊp chÊt chÊt lîng s¶n
phÈm ngµy mét gi¶m.
ë níc ta hiÖn nay viÖc t¨ng n¨ng suÊt ®ãng vai trß rÊt quan träng
trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, trong viÖc n©ng cao thu
nhËp quèc d©n ®Çu ngêi hµng n¨m bëi vÒ c¬ b¶n do nh÷ng nguyªn nh©n
kh¸ch quan vµ chñ quan mµ n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n cña cña níc ta
nh×n chung lµ thÊp do ®ã mµ kh«ng tËn dông ®îc hÕt tiÒm n¨ng cña mäi
nguån lùc g©y l·ng phÝ. VËy môc tiªu ®Æt ra lµ ViÖt Nam ph¶i t×m mäi c¸ch
®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, phÊn ®Êu ®¹t môc tiªu d©n giÇu, níc m¹nh, x¨
C¸c
lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng
héi c«ng b»ng, d©n chñ
vµ yÕu
v¨n tè
minh.
T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ë tÇm vÜ m« th× viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng
liªn quan
®Õn
viÖc
trªnvíi
ph¹m
vi x· héi.
Cßn
ë tÇm
m«
YÕu
tè g¾n
víivi®iÒu
YÕu tè
g¾n
víiph©n
b¶n bæ nguån
YÕulùc
tè g¾n
quan
kiÖn®éng
lao ®éng
ChiÕu
th©n ng
êi laonh©n
®éngtè- chÝnhlýcho
conviÖc
ngêit¨ng
- Ph©n
mét trong
nh÷ng
n¨ng suÊt lao
lµ cè -g¾ng
s¸ng
Kü s¶o
c«ng lao ®éng
t×m biÖn
®éngt¸cc¸lao
nh©n.
TiÕnglýåntrong viÖc
- Küph¸p
n¨ngt¨ng n¨ng suÊt lao
- HiÖp
®éngC¸c nhµ- qu¶n
- Cêng
®éng
- T¹o
lµmcao hiÖu- bôi
t×m mäi
c¸ch®é®Ólaot¨ng
n¨ng suÊt
lao ®éng
®éng,lùc
n©ng
qu¶ s¶n xuÊt kinh
- Sù dung chuyÓn
- Tr¹ng th¸i søc khoÎ
viÖc
doanh,
nªn ®é
quan
lµm t¨ng n¨ng
suÊt lao
- Th«ng
giã®éng c¸
- Th¸i
lao t©m
®éng®Õn ba nhãm
- MøcyÕu
s¶n tè
lîng
®éc h¹i
Kû (theo
luËt lao
- Tæ
chøcbiÖn
lµm viÖc
nh©n-sau
s¬®éng
®å), tõ ®ã cã
nh÷ng
ph¸p qu¶n -lýC¸c
vµ chÊt
sö dông
ngêi
- An toµn lao ®éng...
- Tinh thÇn tr¸ch
n¬i lµm viÖc...
lao ®éng
cã trong tay m×nh mét c¸ch hiÖu qu¶.
nhiÖm
- Sù g¾n
S¬bã
®åvíi
3: doanh
C¸c nh©n tè lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng
nghiÖp...
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3. Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö
dông nguån nh©n lùc
PhÇn lín c¸c nhµ qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp ®Òu thÊy ®îc " Con
ngêi lµ tµi s¶n quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp " nhng hä chØ duy tr× mét
hÖ thèng cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho nhËn ®Þnh quan träng trªn cña hä, trªn
thùc tÕ thêi gian mµ c¸c cÊp qu¶n trÞ dµnh cho c«ng viÖc qu¶n lý mµ hä phô
tr¸nh lµ rÊt Ýt, v× vËy ®«i khi hä kh«ng n¾m b¾t ®îc tÇm quan träng vµ b¶n
chÊt cña nh÷ng c«ng viÖc ®îc coi lµ qu¶n lý, ®¸ sè hä chó t©m vµo nh÷ng
c«ng viÖc phi qu¶n lý. §©y lµ mét sai lÇm:
Theo nghiªn cøu t¹p chÝ Forbes cña Mü: " C¸c c«ng ty lu«n thµnh
®¹t chõng nµo chóng ®îc qu¶n lý tèt "
Theo ph¸t biÓu cña Ng©n hµng Ch©u mü: " Theo sù ph©n tÝch cuèi
cïng th× h¬n 90% c¸c thÊt b¹i kinh doanh lµ do sù thiÕu n¨ng lùc vµ thiÕu
n¨ng lùc qu¶n lý ".
Theo c¸c chuyªn gia nghiªn cøu kinh tÕ: " Sù cung cÊp tiÒn hoÆc kü
thuËt c«ng nghÖ kh«ng ®em l¹i sù ph¸t triÓn.YÕu tè h¹n chÕ trong hÇu hÕt
mäi trêng hîp chÝnh lµ sù thiÕu thèn vÒ chÊt lîng vµ søc m¹nh cña c¸c nhµ
qu¶n lý ".
Nghiªn cøu vµ hiÓu ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý ®èi víi
sù thµnh b¹i cña tæ chøc ®Ó tõ ®ã thay dæi nhËn thøc trong suy nghÜ cña c¸c
nhµ qu¶n lý, biÕn nhËn thøc thµnh thãi quen, hµnh ®éng cô thÓ - tËp trung
søc lùc vµ thêi gian vµo c«ng t¸c qu¶n lý, lu«n t×m tßi nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ qu¶n lý, hoµn thµnh ®Çy ®ñ n¨m chøc n¨ng cña nhµ qu¶n lý ( Dù tÝnh,
tæ chøc, ®iÒu khiÓn, phèi hîp, kiÓm tra ). Còng nh lµm tèt phÇn viÖc ®îc
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
giao cho nhµ qu¶n lý: TuyÓn dông, ph©n c«ng, ®¸nh gi¸, tr¶ c«ng, vµ ®µo
t¹o, gi¸o dôc, ph¸t triÓn n¨ng lùc con ngêi.
Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông
nguån nh©n lùc.
3.1. C«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng
¤ng cha ta tõng nãi: " thiªn thêi, ®Þa lîi, nh©n hoµ ". Nhng thiªn
thêi kh«ng b»ng ®Þa lîi, ®Þa lîi kh«ng b»ng nh©n hoµ. YÕu tè nh©n hoµ - ngêi hiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia, ®ãng mét vai trß v« cïng quan träng
trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mçi mét quèc gia, mçi mét tæ chøc. §iÒu nµy
®· ®îc chøng minh qua sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn hµng ngh×n n¨m cña x¨ héi
loµi ngêi. Ngµy nay vµ t¬ng lai còng vËy, con ngêi cø dÇn tù chøng tá m×nh
vµ råi l¹i tù phñ ®Þnh m×nh ®Ó råi l¹i chiÕn th¾ng chÝnh b¶n th©n m×nh, tù
ph¸ kû lôc do chÝnh m×nh t¹o ra. §©y võa lµ sù thÓ hiÖn tÝnh u viÖt h¬n h¼n
cña con ngêi so víi loµi vËt vµ còng lµ nguyªn nh©n cña mäi sù tiÕn bé vµ
ph¸t triÓn vÒ mÆt lÞch sö.
Bíc vµo thÕ kû 21 - thÕ kû cña nÒn kinh tÕ tri thøc, cña nÒn v¨n
minh hËu c«ng nghiÖp. Vai trß cña con ngêi trong sù ph¸t triÓn cña mçi mét
doanh nghiÖp l¹i cµng ®îc kh¼ng ®Þnh mét c¸ch râ nÐt h¬n, quan träng vµ
mang tÝnh quyÕt ®Þnh h¬n. Con ngêi víi trÝ tuÖ siªu viÖt cña m×nh, ®· ®ang
vµ sÏ trë thµnh nh©n tè c¹nh tranh khèc liÖt nhÊt gi÷a c¸c doanh nghiÖp, nã
quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña mét doanh nghiÖp cô thÓ. Do ®ã c«ng t¸c tuyÓn
dông lao ®éng - c«ng t¸c tuyÓn trän ®Çu vµo nh©n lùc rÊt cÇn ®îc coi träng,
kÕt qu¶ cña c«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn qu¸
tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp.
HiÓu ®îc tÇm quan träng vµ tÝnh quyÕt ®Þnh cña c«ng t¸c tuyÓn
dông lao ®éng ®Ó tõ ®ã gióp nhµ qu¶n lý ( nhµ tuyÓn dông ) thÊy ®îc tr¸ch
nhiÖm to lín cña m×nh tõ ®ã cã nh÷ng ph¬ng ph¸p tuyÓn dông lao ®éng
hiÖu qu¶ h¬n, tuyÓn trän ®îc nh÷ng ngêi lao ®éng tèi u ,phï hîp nhÊt víi sù
®ßi hái cña c«ng viÖc.
§Ó tuyÓn trän lao ®éng ®¸p øng ®îc sù ®ßi hái cña c«ng viÖc lµ t¹o
lËp ®îc mét c¬ cÊu lao ®éng tèi u, hoµn h¶o. CÇn lu ý mét sè vÊn ®Ò sau:
Tríc tiªn cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch c«ng viÖc mét c¸ch khoa häc
®Ó hoµn chØnh ho¸ viÖc s¾p xÕp, bè chÝ l¹i nguån nh©n lùc hiÖn cã, nh»m
hoµn thiÖn ho¸ c¬ cÊu lao ®éng cho phÐp khai th¸c ®îc tiÒm n¨ng to lín cña
nguån nh©n lùc hiÖn cã. Qua ph©n tÝch c«ng viÖc kÕt hîp víi kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt kinh doanh trong kinh doanh mµ nhµ qu¶n lý n¾m b¾t ®îc nhu cÇu vÒ
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nh©n lùc ( hoÆc thõa hoÆc thiÕu ) tõ ®ã cã kÕ ho¹ch vÒ nh©n s t¬ng øng,
tr¸nh d¬i vµo t×nh thÕ bÞ ®éng trong nh©n sù.
TuyÓn trän vÒ nh©n sù ph¶i chó ý ®Õn sù phï hîp gi÷a tr×nh ®é, t©m
lý, søc khoÎ ngêi ®îc tuyÓn trän ®èi víi yªu cÇu cña c«ng viÖc. Th«ng qua
b¶ng m« t¶ c«ng viÖc vµ b¶ng tiªu chuÈn c«ng viÖc mµ x¸c ®Þnh nh©n lùc cã
®ñ ®iÒu kiÖn vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc, søc khoÎ, tr×nh ®é chuyªn m«n, c¸ tÝnh,
t©m lý... cho mçi phßng ban cô thÓ trong doanh nghiÖp.
X¸c ®Þnh nguån nh©n lùc nhÊt thiÕt ph¶i g¾n liÒn víi kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt kinh doanh. Bëi lÏ viÖc tuyÓn trän lao ®éng trong mét nguån lao ®éng
dåi dµo nh ë níc ta hiÖn nay hiÖn nay th× kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò khã kh¨n.
Nhng nÕu nh ta kh«ng cã kÕ ho¹ch tuyÓn dông cô thÓ, khoa häc sÏ dÉn ®Õn
viÖc lÊy ngêi å ¹t, g©y d thõa lao ®éng. Lóc nµy viÖc gi¶i quyÕt lao ®éng d«i
d l¹i lµ mét vÊn ®Ò thËt kh«ng ®¬n gi¶n, nã sÏ g©y ra mét sè ¶nh h¬ng tiªu
cùc ®Õn doanh nghiÖp nh: Lµm gi¶m uy tÝn doanh nghiÖp, g©y s¸o chén t©m
lý ngêi lao ®éng, lµm n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m, t¨ng chi phÝ do ph¶i chi mét
kho¶n tiÒn lín cho viÖc gi¶i quyÕt lîng lao ®éng d thõa...
Trong tuyÓn chän, nhµ qu¶n lý nªn khÐo lÐo chän lùa ngêi lao ®éng
sao cho l¬Þ Ých, môc tiªu c¸c nh©n cña hä g¾n liÒn víi lîi Ých môc tiªu cña
doanh nghiÖp. Tøc lµ khi ngêi lao ®éng cè g¾ng hoµn thµnh môc ®Ých c¸
nh©n th× hä còng ®éng thêi hoµn thµnh ®îc nhiÖm vô ®èi víi tæ chøc sö
dông hä, ®iÒu nµy lµ v« cïng cÇn thiÕt, v× lóc ®ã tù th©n ngêi lao ®éng víi
sù th«i thóc ®¹t ®îc môc tiªu c¸ nh©n sÏ trë thµnh mét ®éng lùc lµm viÖc to
lín trong qu¸ tr×nh lao ®éng.
Gióp ngêi ®îc tuyÓn chän héi nhËp nhanh víi m«i trêng lµm viÖc,
n¾m b¾t ®îc së trêng, së ®o¶n, c¸ tÝnh, søc khoÎ, t©m lý cña ngêi ®îc tuyÓn
trän ®Ó bè chÝ hä vµo n¬i lµm viÖc phï hîp.
TuyÓn chän nh©n lùc lµ chän lu ®îc mét ®éi ngò nh©n lùc kh«ng
nh÷ng ®¸p øng ®îc sù æn ®Þnh tèi u mµ cßn thÝch øng ®îc khi m«i trêng
thay ®æi.
3.2. Ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng
Ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n
cña qu¶n lý nh©n lùc. Do ph©n c«ng lao ®éng mµ tÊt c¶ c¸c c¬ cÊu vÒ lao
®éng trong doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh t¹o nªn mét bé m¸y doanh nghiÖp
víi tÊt c¶ c¸c bé phËn, chøc n¨ng cÇn thiÕt, víi tû lÖ t¬ng øng theo nhu cÇu
cña s¶n xuÊt. Hîp t¸c lao ®éng ®îc vÝ nh lµ mét chÊt keo, g¾n kÕt c¸c bé
phËn víi nhau th«ng qua mèi quan hÖ b¾t buéc trong s¶n só©t. Tõ ®ã cho
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
thÊy mét s¶n phÈm ra ®êi lµ kÕt qu¶ cña sù phèi hîp, t¸c ®éng qua l¹i mét
c¸ch nhÞp nhµng liªn tôc gi÷a c¸c bé phËn ña bé m¸y s¶n xuÊt.
Ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau.
Ph©n c«ng lao ®éng cµng s©u th× hîp t¸c lao ®éng cµng réng. Sù chÆt chÏ
cña hîp t¸c lao ®éng tuú thuéc vµo møc ®é hîp lý cña ph©n c«ng lao ®éng
vµ ngîc l¹i, chÝnh trong qu¸ tr×nh hîp t¸c lao ®éng mµ ph©n c«ng lao ®éng
®îc hoµn thiÖn. Ph©n c«ng lao ®éng hîp lý vµ khoa häc sÏ t¹o ra sù phï hîp
gi÷a c«ng viÖc ®îc giao víi kh¶ n¨ng, tr×nh ®é, chuyªn m«n, nghiÖp vô cña
ngêi lao ®éng. Ph©n c«ng lao ®éng t¹o ra sù nhÞp nhµng c©n ®èi, liªn tôc
gi÷a c¸c bé phËn trong s¶n xuÊt, t¹o ra m«i trêng thuËn lîi cho sù g¾n kÕt
c¸c mèi quan hÖ x· héi, n©ng cao tinh thÇn tËp thÓ t¹o ®éng lùc n©ng cao
thµnh tÝch lao ®éng chung.
§Ó ¸p dông ®îc h×nh thøc ph©n c«ng lao ®éng cã hiÖu qu¶ nhµ qu¶n
lý ph¶i tù biÕt ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp m×nh vÒ lo¹i
h×nh, ®Æc biÖt s¶n xuÊt, qui m«, ®Æc ®iÓm m¸y mãc thiÕt bÞ... tõ ®ã ®a ra
quyÕt ®Þnh ¸p dông h×nh thøc ph©n c«ng lao ®éng nµo trong c¸c h×nh thøc
ph©n c«ng lao ®éng sau:
- Ph©n c«ng lao ®éng theo chøc n¨ng lµ h×nh thøc ph©n c«ng lao
®éng trong ®ã t¸ch riªng c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau thµnh nh÷ng chøc n¨ng
lao ®éng nhÊt ®Þnh c¨n vµo vÞ trÝ vµ chøc n¨ng chÝnh cña doanh nghiÖp.
- Ph©n c«ng lao ®éng theo c«ng nghÖ lµ h×nh thøc ph©n c«ng lao
®éng trong ®ã t¸ch riªng c¸c lo¹i c«ng viÖc kh¸c nhau tuú theo quy tr×nh
c«ng nghÖ thùc hiÖn chóng.
- Ph©n c«ng lao ®éng theo møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc lµ h×nh
thøc ph©n c«ng lao ®éng trong ®ã t¸ch riªng c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau tuú
theo tÝnh chÊt phøc t¹p cña nã.
Ph©n c«ng lao ®éng khoa häc g¾n liÒn víi viÖc x©y dùng mét hÖ
thèng néi quy, qui ®Þnh, qui chÕ hoµn chØnh trong xÝ nghiÖp. Trong ®ã tÊt c¶
c¸c chøc danh ®Òu ®îc qui ®Þnh râ vµ thèng nhÊt vÒ vÞ trÝ, chøc danh, quyÒn
h¹n, còng nh tr¸ch nhiÖm ph¶i chÞu sù xö lý khi kh«ng hoµn thµnh nhiÖm
vô... ph©n c«ng lao ®éng ph¶i phï hîp víi yªu cÇu kü thuËt c«ng nghÖ.
Mét doanh nghiÖp thµnh c«ng hay thÊt b¹i, bé m¸y qu¶n lý cång
kÒnh hay gän nhÑ, c«ng viÖc trïng lÆp chång chÐo hay râ rµng cô thÓ phÇn
lín phô thuéc vµo tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng.
20
.DOC 
56 
19140 
30 
