Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ph©n tÝch lý luËn gi¸ trÞ lao ®éng cña trêng ph¸i cæ
®iÓn t s¶n anh. M¸c ®· kÕ thõa vµ ph¸t triÓn lý luËn nµy
nh thÕ nµo
Trong bèi c¶nh vµo cuèi thÕ kû XVIII, ë c¸c níc Anh vµ Ph¸p, häc thuyÕt
kinh tÕ cæ ®iÓn xuÊt hiÖn. Vµo thêi kú nµy sau khi tÝch luü ®îc mét sè lín tiÒn
tÖ, giai cÊp t s¶n tËp trung vµo ph¸t triÓn lÜnh vùc s¶n xuÊt. V× vËy, c¸c c«ng trêng thñ c«ng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp ph¸t triÓn
m¹nh mÏ, diÔn ra viÖc tíc ®o¹t ruéng ®Êt cña n«ng d©n, h×nh thµnh giai cÊp v«
s¶n vµ chñ chiÕm h÷u ruéng ®Êt. Song song víi ®ã lµ sù tån t¹i cña chñ nghÜa
phong kiÕn kh«ng chØ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t b¶n mµ cßn lµm
s©u s¾c h¬n m©u thuÉn gi÷a chñ nghÜa t b¶n vµ chñ nghÜa phong kiÕn. Bªn
c¹nh ®ã, nÕu thêi kú chñ nghÜa träng th¬ng, ngêi ta chØ tËp trung vµo kh©u lu
th«ng th× thêi kú nµy ®· chuyÓn dÇn sang s¶n xuÊt. NhiÒu vÊn ®Ò kinh tÕ ®îc
®Æt ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vît ra ngoµi giíi h¹n gi¶i thÝch cña lý thuyÕt kinh
tÕ träng th¬ng. §iÒu nµy ph¶i cã lý thuyÕt kinh tÕ soi ®êng vµ häc thuyÕt kinh
tÕ cæ ®iÓn Anh ra ®êi mµ ®¹i biÓu chñ yÕu lµ c¸c nhµ kinh tÕ häc William
Petty, Adam Smith vµ David Ricardo. Trong ph¹m vi bµi nµy chóng ta chØ nãi
®Õn quan ®iÓm vÒ gi¸ trÞ lao ®éng cña ba nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn nµy.
Thø nhÊt lµ quan niÖm vÒ gi¸ trÞ lao ®éng cña William Petty ( 1623-1687
). ¤ng lµ mét con ngêi häc réng biÕt nhiÒu vµ sinh ra trong mét gia ®×nh thî
thñ c«ng, cã tr×nh ®é tiÕn sÜ vËt lý, lµ ngêi ph¸t minh ra m¸y mãc, lµ ®¹i ®Þa
chñ ®ång thêi lµ nhµ ®¹i c«ng nghiÖp. ¤ng lµ ngêi ¸p dông ph¬ng ph¸p míi
trong nghiªn cøu khoa häc, gäi lµ khoa häc tù nhiªn tøc lµ t«n träng vµ thõa
nh©n c¸c quy luËt kh¸ch quan, v¹ch ra mèi liªn hÖ phô thuéc, nh©n qu¶ gi÷a
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
c¸c sù vËt hiÖn tîng. VÒ lý thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng, «ng cã c«ng nªu ra nguyªn
lý cña gi¸ trÞ lao ®éng. ¤ng ®a ra ba ph¹m trï vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ trong t¸c
phÈm “ bµn vÒ thuÕ kho¸ vµ lÖ phÝ “. §ã lµ gi¸ c¶ tù nhiªn, gi¸ c¶ nh©n t¹o vµ
gi¸ c¶ chÝnh trÞ.
ThÕ nµo lµ gi¸ c¶ tù nhiªn? ¤ng viÕt “ mét ngêi nµo ®ã, trong thêi gian
lao ®éng khai th¸c ®îc 1ounce b¹c vµ cïng thêi gian ®ã s¶n suÊt ®îc 1 barrel
lóa mú th× 1 ounce b¹c ®îc coi lµ gi¸ c¶ tù nhiªn cña 1 barrel lóa mú. Nªu nhê
má quÆng phong phó tµi nguyªn h¬n th× víi thêi gian lao ®éng nãi trªn, b©y
giê khai th¸c ®îc 2 ounce b¹c th× 2 ounce b¹c nµy lµ gi¸ c¶ tù nhiªn cña 1
barrel lóa mú. Nh vËy, gi¸ c¶ tù nhiªn ( gi¸ trÞ hµng ho¸ ) lµ do lao ®éng hao
phÝ cña ngêi s¶n suÊt t¹o ra vµ v× vËy gi¸ c¶ tù nhiªn quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ s¶n
phÈm.
NÕu gi¸ c¶ tù nhiªn lµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸, th× gi¸ c¶ nh©n t¹o lµ gi¸ c¶
thÞ trêng cña hµng ho¸. ¤ng viÕt “ tû lÖ gi÷a lóa mú vµ b¹c chØ lµ gi¸ c¶ nh©n
t¹o chø kh«ng ph¶i lµ gi¸ c¶ tù nhiªn “. ¤ng cho r»ng, gi¸ c¶ nh©n t¹o thay ®æi
phô thuéc vµo gi¸ c¶ tù nhiªn vµ quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng.
VÒ gi¸ c¶ chÝnh trÞ, ngoµi yÕu tè lao ®éng hao phÝ nã cßn phô thuéc vµo
quan ®iÓm chÝnh trÞ vµ bèi c¶nh x· héi v× vËy nã lµ c¬ së quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ thÞ
trêng cña s¶n phÈm. V× vËy, chi phÝ lao ®éng trong gia c¶ chÝnh trÞ cao h¬n chi
phÝ lao ®éng trong gi¸ c¶ tù nhiªn ( gi¸ trÞ ) b×nh thêng.
¤ng còng ®¹t vÊn ®Ò nghiªn cøu lao ®éng gi¶n ®¬n vµ lao ®éng phøc t¹p,
so s¸nh lao ®éng trong thêi gian dµi, lÊy n¨ng suÊt lao ®éng trung b×nh cña
nhiÒu n¨m ®Ó ta lo¹i trõ t×nh tr¹ng ngÉu nhiªn. Nh vËy, «ng lµ ngêi ®Çu tiªn
thÊy ®îc c¬ së cña gi¸ c¶ tù nhiªn ( gi¸ trÞ ) lµ lao ®éng hao phÝ, thÊy ®îc mèi
quan hÖ gi÷a lîng gi¸ trÞ vµ n¨ng suÊt lao ®éng. Cã thÓ nãi «ng lµ ngêi ®Çu tiªn
®Æt nÒn mãng cho lý luËn gi¸ trÞ lao ®éng. Nhng «ng vÉn lÉn lén hay cha ph©n
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
biÖt ®îc lao ®éng t¹o ra gi¸ trÞ sö dông vµ lao ®éng t¹o ra gi¸ trÞ. MÆt kh¸c «ng
cßn ®a ra luËn ®iÓm lµ “ lao ®éng lµ cha cßn ®Êt ®ai lµ mÑ cña cña c¶i “. VÒ
ph¬ng diÖn cña c¶i vËt chÊt, ®©y lµ s¸ng kiÕn vÜ ®¹i cña «ng. Nhng «ng l¹i xa
rêi t tëng gi¸ trÞ lao ®éng khi kÕt luËn “ lao ®éng vµ ®Êt ®ai lµ c¬ së tù nhiªn
cña gi¸ c¶ mäi vËt phÈm “ tøc lµ lao ®éng vµ ®Êt ®ai lµ nguån gèc cña gi¸ trÞ
( gi¸ c¶ tù nhiªn ). ¤ng ®· lÉn lén lao ®éng víi t c¸ch lµ nguån gèc cña gi¸ trÞ
sö dông víi lao ®éng cã t c¸ch lµ nguån gèc cña gi¸ trÞ ( tøc lµ «ng ®· ®ång
nhÊt lao ®éng cô thÓ víi lao ®éng trõu tîng. §øng vÒ ph¬ng diÖn gi¸ trÞ th× ®©y
lµ quan diÓm sai lÇm. §iÒu nµy lµ mÇm mèng cña c¸c lý thuyÕt nh©n tè s¶n
xuÊt t¹o ra gi¸ trÞ sau nµy.
Tuy nhiªn «ng vÉn cha ph©n biÖt ®îc c¸c ph¹m trï gi¸ trÞ, gi¸ trÞ trao ®æi
vµ gi¸ c¶. ¤ng vÉn cßn chÞu ¶nh hëng cña chñ nghÜa träng th¬ng nªn «ng chØ
giíi h¹n lao ®éng t¹o ra gi¸ trÞ trong lao ®éng khai th¸c vµng vµ b¹c, chÝnh v×
vËy mµ «ng kh¼ng ®Þnh r»ng muèn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña c¸c vËt phÈm th× ph¶i
®em so s¸nh lao ®éng hao phÝ lµm ra nã vµ hao phÝ lµm ra b¹c vµ vµng ( «ng lµ
ngêi lÊy b¹c vµ vµng lµm chÊt liÖu cho tiÒn tÖ ). ¤ng chØ thõa nhËn lao ®éng
khai th¸c b¹c lµ nguån gèc cña gi¸ trÞ, cßn gi¸ trÞ hµng ho¸ kh¸c ®îc x¸c ®Þnh
nhê qu¸ tr×nh trao ®æi víi b¹c.
Thø hai, ph¶i nãi tíi lý thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng cña Adam Smith (17231790 ). So víi William Petty vµ trêng ph¸i träng n«ng th× lý thuyÕt gi¸ trÞ lao
®éng cña Adam Smith cã mét bíc tiÕn ®¸ng kÓ. ¤ng ®· chØ ra r»ng tÊt c¶ c¸c
lo¹i lao ®éng s¶n xuÊt ®Òu t¹o ra gi¸ trÞ, lao ®éng lµ thíc ®o cuèi cïng cña gi¸
trÞ. ¤ng ®· ph©n biÖt râ rµng sù kh¸c nhau gi÷a gi¸ trÞ trao ®æi vµ gi¸ trÞ sö
dông ®ång thêi kh¼ng ®Þnh: gi¸ trÞ sö dông kh«ng quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ trao ®æi.
¤ng b¸c bá quan ®iÓm cho r»ng tÝnh Ých lîi quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ trao ®æi mµ
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
A.R.J. Turgot ñng hé. Khi ph©n tÝch gi¸ trÞ hµng ho¸, «ng cho r»ng gi¸ trÞ ®îc
biÓu hiÖn trong gi¸ trÞ trao ®æi hµng ho¸, trong quan hÖ sè lîng víi hµng ho¸
kh¸c, cßn trong nÒn s¶n suÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, nã ®îc biÓu hiÖn ë tiÒn. ¤ng
chØ ra lîng gi¸ trÞ hµng ho¸ do hao phÝ lao ®éng trung b×nh cÇn thiÕt quyÕt
®Þnh. Lao ®éng gi¶n ®¬n vµ lao ®éng phøc t¹p ¶nh hëng kh¸c nhau ®Õn lîng
gi¸ trÞ hµng ho¸, trong cïng mét thêi gian, lao ®éng chuyªn m«n phøc t¹p sÏ
t¹o ra mét lîng gi¸ trÞ nhiÒu h¬n so víi lao ®éng gi¶n ®¬n hay kh«ng phøc t¹p.
¤ng ®a ra hai ®Þnh nghÜa vÒ gi¸ c¶: gi¸ c¶ tù nhiªn ( gi¸ trÞ hµng ho¸ ) vµ
gi¸ c¶ thÞ trêng. VÒ b¶n chÊt, gi¸ c¶ tù nhiªn lµ biÓu hiÖn tiÒn tÖ cña gi¸ trÞ.
¤ng cho r»ng, nÕu gi¸ c¶ cña mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã phï hîp víi nh÷ng g×
cÇn thiÕt cho thanh to¸n vÒ ®Þa t«, tiÒn l¬ng c«ng nh©n, lîi nhuËn cho t b¶n ®îc
chi phÝ cho khai th¸c, chÕ biÕn, ®a ra thÞ trêng th× cã thÓ nãi hµng ho¸ ®îc b¸n
víi gi¸ c¶ tù nhiªn, cßn gi¸ c¶ thùc tÕ mµ qua ®ã hµng ho¸ ®îc b¸n gäi lµ gi¸
c¶. Nã cã thÓ cao hay thÊp h¬n hoÆc trïng víi gi¸ c¶ tù nhiªn. Theo «ng gi¸ c¶
tù nhiªn mang tÝnh chÊt kh¸ch quan cßn gi¸ c¶ thÞ trêng phô thuéc vµo nhiÒu
yÕu tè kh¸c. Ngoµi gi¸ c¶ tù nhiªn, gi¸ c¶ thÞ trêng cßn phô thuéc vµo quan hÖ
cung cÇu vµ c¸c lo¹i ®éc quyÒn kh¸c.
Tuy nhiªn lý thuyÕt vÒ gi¸ trÞ lao ®éng cña Adam Smith cßn nhiÒu h¹n
chÕ. ¤ng nªu lªn hai ®Þnh nghÜa:
+ Thø nhÊt: gi¸ trÞ do lao ®éng hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ quyÕt
®Þnh, lao ®éng lµ thíc ®o thùc tÕ cña gi¸ trÞ. Víi ®Þnh nghÜa nµy «ng lµ ngêi
®øng v÷ng trªn c¬ së lý thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng.
+ Thø hai: «ng cho r»ng gi¸ trÞ do lao ®éng mµ ngêi ta cã thÓ mua ®îc
b»ng hµng ho¸ nµy quyÕt ®Þnh. §©y lµ ®iÒu luÈn quÈn vµ sai lÇm cña «ng. Tõ
®ã «ng cho r»ng, gi¸ trÞ do lao ®éng t¹o ra chØ ®óng trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸
gi¶n ®¬n. Cßn trong nÒn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa, gi¸ trÞ do c¸c nguån thu nhËp
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
t¹o thµnh, nã b»ng tiÒn l¬ng c«ng víi lîi nhuËn vµ ®Þa t«. ¤ng cho r»ng, tiÒn l¬ng, lîi nhuËn vµ ®Þa t« lµ ba nguån gèc ®Çu tiªn cña mäi thu nhËp còng nh lµ
cña bÊt kú gi¸ trÞ trao ®æi nµo. T tëng nµy xa rêi lý thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng. VÒ
kÕt cÊu gi¸ trÞ hµng ho¸ «ng xem thêng t b¶n bÊt biÕn C, coi gi¸ trÞ chØ cã
V+m.
Thø ba, lµ David Ricardo ( 1772-1823 ), trong lý thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng
còng nh c¸c lý thuyÕt kh¸c, D.Ricardo dùa vµo lý thuyÕt cña A.Smith, kÕ thõa
vµ ph¸t triÓn. ¤ng ph©n biÖt râ hai thuéc tÝnh cña hµng ho¸ lµ gi¸ trÞ sö dông
vµ gi¸ trÞ trao ®æi vµ chØ râ gi¸ trÞ sö dông lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho gi¸ trÞ trao
®æi, nhng kh«ng ph¶i lµ thíc ®o cña nã. Trõ mét sè hµng ho¸ khan hiÕm th× gi¸
trÞ sö dông quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ trao ®æi cßn ®¹i ®a sè hµng ho¸ kh¸c th× gi¸ trÞ do
lao ®éng quyÕt ®Þnh.
V× gi¸ trÞ trao ®æi lµ gi¸ trÞ t¬ng ®èi vµ ®îc biÓu hiÖn ë mét sè lîng nhÊt
®Þnh hµng ho¸ kh¸c nªn D.Ricardo ®Æt ra vÊn ®Ò lµ bªn c¹nh gi¸ trÞ t¬ng ®èi,
cßn tån t¹i gi¸ trÞ tuyÖt ®èi. §ã lµ thùc thÓ cña gi¸ trÞ, lµ sè lîng lao ®éng kÕt
tinh trong hµng ho¸, gi¸ trÞ trao ®æi lµ h×nh thøc cÇn thiÕt vµ cã kh¶ n¨ng duy
nhÊt ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ tuyÖt ®èi. ¤ng lµ ngêi ®Çu tiªn nh©n thøc ®îc gi¸ trÞ
trao ®æi ®îc quyÕt ®Þnh bëi lîng lao ®éng ®ång nhÊt cña con ngêi chø kh«ng
ph¶i lµ lao ®éng hao phÝ c¸ biÖt, nh vËy «ng ®· ph©n biÖt ®îc lao ®éng c¸ biÖt
vµ lao ®éng x· héi, «ng cho r»ng lao ®éng x· héi cÇn thiÕt quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ
hµng ho¸, song l¹i cho r»ng lao ®éng x· héi cÇn thiÕt do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt xÊu
nhÊt quyÕt ®Þnh.
D.Ricardo xem xÐt l¹i lý luËn gi¸ trÞ cña A.Smith, g¹t bá nh÷ng chç thõa
vµ m©u thuÉn trong lý thuyÕt kinh tÕ cña A.Smith. Trong hai ®Þnh nghÜa cña
A.Smith, D.Ricardo cho r»ng “ gi¸ trÞ do lao ®éng hao phÝ quyÕt ®Þnh lµ ®óng “
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
cßn “ gi¸ trÞ lao ®éng mµ ngêi ta cã thÓ mua ®îc hµng ho¸ nµy quyÕt ®Þnh “ lµ
kh«ng ®óng. Theo «ng, kh«ng chØ trong ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n mµ
ngay c¶ trong nÒn s¶n xuÊt lín t b¶n chñ nghÜa, gi¸ trÞ vÉn do lao ®éng quyÕt
®Þnh. ¤ng chØ ra r»ng, c¬ cÊu gia trÞ hµng ho¸ ph¶i lµ C+V+M chø kh«ng thÓ
lo¹i C ra khái hµng ho¸ nh A.Smith ®îc. Tuy nhiªn «ng vÉn cha ph©n tÝch ®îc
sù dÞch chuyÓn C vµo s¶n phÈm diÔn ra nh thÕ nµo. ¤ng ®· cã ý ®Þnh quy lao
®éng gi¶n ®¬n vµ lao ®éng phøc t¹p råi quy lao ®éng gi¶n ®¬n thµnh lao ®éng
phøc t¹p.
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu gi¸ trÞ cña «ng cßn mang tÝnh siªu h×nh. ¤ng coi
gi¸ trÞ lµ phËm trï vÜnh viÔn. §ã lµ thuéc tÝnh cña mäi vËt, «ng kh«ng nh×n
thÊy m©u thuÉn gi÷a gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ v× cha cã lý thuyÕt tÝnh hai mÆt
cña lao ®éng, «ng cßn chÞu ¶nh hëng cña thuyÕt “ tÝnh khan hiÕm t¹o ra gi¸ trÞ
“, «ng cha ph©n biÖt ®îc gi¸ trÞ hµng ho¸ víi gi¸ c¶ s¶n xuÊt, mÆc dï «ng ®·
ph¸t hiÖn ra xu híng b×nh qu©n ho¸ tû xuÊt lîi nhuËn.
Nh÷ng cèng hiÕn vÒ thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng cña trêng ph¸i kinh tÕ chÝnh
trÞ t s¶n cæ ®iÓn Anh:
Ph©n biÖt ®îc gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ trao ®æi, kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ sö
dông kh«ng quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ trao ®æi
X¸c ®Þnh lîng gi¸ trÞ ®o b»ng thêi gian lao ®éng
§· chó ý tíi sù kh¸c nhau gi÷a lao ®éng gi¶n ®¬n vµ lao ®éng phøc
t¹p trong viÖc x¸c ®Þnh lîng gÝa trÞ hµng ho¸ nhng cßn s¬ lîc.
ThÊy ®îc mèi quan hÖ gi÷a gi¸ c¶ tù nhiªn vµ gi¸ c¶ thÞ trêng ( tøc lµ
mèi quan hÖ gi÷a gi¸ trÞ víi gi¸ c¶ thÞ trêng cña hµng ho¸ ).
Nh÷ng h¹n chÕ vÒ thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng cña trêng ph¸i kinh tÕ chÝnh trÞ
t s¶n cæ ®iÓn Anh:
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Cha biÕt ®Õn tÝnh hai mÆt cña lao ®«ng s¶n xuÊt hµng ho¸
NÆng vÒ mÆt lîng, cha chó ý tíi mÆt chÊt cña gi¸ trÞ
Cha x©y dùng ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c lîng gi¸ trÞ hµng ho¸
Cha ph©n biÖt ®îc gi¸ trÞ víi c¸c h×nh thøc cña gi¸ trÞ
§Õn chñ nghÜa m¸c, M¸c ®· kÕ thõa vµ ph¸t triÓn c¸c häc thuyÕt cña trêng ph¸i kinh tÕ cæ ®iÓn Anh, lo¹i bá nh÷ng nh©n tè sai lÇm, siªu h×nh, gi÷ l¹i
nh÷ng nh©n tè ®óng vµ ®a ra ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc nhÊt lµ viÖc vËn
dông phÐp biÖn chøng. Trªn c¬ së nghiªn cøu cã phª ph¸n nh÷ng di s¶n cña trêng ph¸i cæ ®iÓn, M¸c ®· s¸ng lËp ra häc thuyÕt khoa häc ®óng ®¾n vÒ gi¸ trÞ
lao ®éng. Häc thuyÕt nµy lµ ®iÓm xuÊt ph¸t ®Ó ph¸t hiÖn ra quy luËt gi¸ trÞ
thÆng d vµ më ra mét bíc ngoÆt c¸ch m¹ng trong khoa häc kinh tÕ nãi chung.
TÝnh chÊt hai mÆt cña lao ®éng thÓ hiÖn trong hµng ho¸ do C.M¸c v¹ch ra
cã ý nghÜa ph¬ng ph¸p luËn rÊt quan träng ®Ó ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa. Nhê cã quan niÖm vÒ b¶n chÊt hai mÆt cña
lao ®éng thÓ hiÖn trong hµng ho¸, M¸c ®· lo¹i bá ®îc sù lÇm lÉn gi÷a gi¸ trÞ
cña hµng ho¸ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ trong kinh tÕ chÝnh trÞ cæ ®iÓn t
s¶n, ®«ng thêi x¸c ®Þnh r»ng, chóng lµ mét thùc thÓ thèng nhÊt gi÷a nh÷ng mÆt
®èi lËp trong h×nh th¸i hµng ho¸ cña s¶n phÈm lao ®éng.
M¸c chØ ra r»ng, gi¸ trÞ lµ biÓu hiÖn cña c¸c quan hÖ gi÷a con ngêi víi
con ngêi h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh cïng nhau lao ®éng, vµ c¸c quan hÖ nµy ®îc biÓu hiÖn ë sù trao ®æi s¶n phÈm lao ®éng ( do ®ã chóng trë thµnh hµng ho¸
) trªn thÞ trêng, gi¸ trÞ lµ hiÖn th©n cña lao ®éng x· héi cña nh÷ng ngêi s¶n
xuÊt hµng ho¸ vµ chØ cña lao ®éng mµ th«i. B¶n th©n c¸c t liÖu s¶n xuÊt lµ s¶n
phÈm cña lao ®éngvµ cã thÓ chuyÓn dÇn gi¸ trÞ sang hµng ho¸ b»ng c¸ch sö
dông c¸c t liÖu s¶n xuÊt ®ã ®Ó s¶n xuÊt ra mét gi¸ trÞ kh«ng lín h¬n gia trÞ
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chøa ®ùng trong b¶n th©n chóng. Cho nªn chóng kh«ng thÓ lµ nguån gèc cña
gi¸ trÞ míi, c¶ ®Êt ®ai còng kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ. C¸c nguån tµi nguyªn kh¸c
còng chØ lµ ®Þa bµn cña lao ®éng, lµ mét t liÖu lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh
t¹o ra gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. Thùc thÓ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ kh«ng chØ
®¬n gi¶n lµ hao phÝ n¨ng lîng thÇn kinh, b¾p thÞt hiÓu theo nghÜa sinh lý mµ lµ
lao ®éng trõu tîng cña ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸, tøc lµ mét h×nh th¸i lÞch sö
nhÊt ®Þnh cña lao ®éng x· héi g¾n liÒn víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. §¹i lîng cña
gi¸ trÞ ®îc x¸c ®Þnh kh«ng ph¶i b»ng thêi gian lao ®«ng c¸ biÖt mµ b»ng thêi
gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy chøng minh r»ng: gi¸ trÞ
kh«ng ph¶i lµ thuéc tÝnh tù nhiªn mµ lµ thuéc tÝnh x· héi cña hµng ho¸, nã
biÓu hiÖn c¸c quan hÖ s¶n xuÊt gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ th«ng qua
c¸c vËt phÈm lao ®éng cña hä. ChÝnh V.I.Lenin ®· chØ râ: phµm ë chç nµo c¸c
nhµ kinh tÕ häc t s¶n nh×n thÊy quan hÖ gi÷a vËt víi vËt ( hµng ho¸ nµy ®æi lÊy
hµng ho¸ kh¸c ), th× ë chç ®ã, M¸c t×m thÊy quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi. Sù
trao ®æi hµng ho¸ thÓ hiÖn mèi liªn hÖ gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt riªng lÎ víi
nhau, do thÞ trêng lµm trung gian.
Tãm l¹i, c¸c häc thuyÕt gÝa trÞ lao ®éng cña c¸c nhµ kinh tÕ häc trêng
ph¸i kinh tÕ cæ ®iÓn Anh ®· cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá trong ph©n tÝch c¸c
kh¸i niÖm vµ c¸c quy luËt kinh tÕ cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trªn c¬ së kÕ
thõa cã phª ph¸n cña häc thuyÕt nµy, C.M¸c lÇn ®Çu tiªn ®· ph¸t hiÖn ra tÝnh
hai mÆt cña s¶n xuÊt hµng ho¸, t¹o thµnh mét cuéc c¸ch m¹ng trong kinh tÕ
chÝnh trÞ häc. Bªn c¹nh ®ã, víi lý luËn xuÊt ph¸t lµ lý luËn gi¸ trÞ v©n dông vµo
trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa t b¶n M¸c ®· x©y dùng nªn häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng
d, häc thuyÕt vÒ tÝch luü t b¶n, häc thuyÕt vÒ t¸i s¶n xuÊt ... tõ ®ã lµm s¸ng tá
nhiÒu vÊn ®Ò kinh tÕ cã liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh b¶n chÊt cña chñ nghÜa t
b¶n còng nh x¸c ®Þnh xu híng vËn ®éng cña nã. Còng trªn c¬ së c¸c quan
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®iÓm mµ M¸c ®· ph¸t triÓn vµ ®a ra hµng lo¹t c¸c quan niÖm chuÈn x¸c vÒ c¸c
quy luËt trong nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸, h×nh thµnh nªn häc thuyÕt M¸c
mµ gi¸ trÞ cña nã v« cïng to lín trong kho tµng trÞ thøc cña nh©n lo¹i.
9