Tài liệu Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tại ngân hàng liên doanh việt - nga

LỜI CAM ĐOAN Luận văn Thạc sỹ khoa học chuyên ngành Kinh tế thế giới và quan hệ kinh tế quốc tế (Kinh tế đối ngoại) với đề tài “Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tại Ngân hàng liên doanh Việt - Nga” được tác giả viết dưới sự hướng dẫn của PGS. TS. Nguyễn Thường Lạng. Luận văn xây dựng hệ thống các chỉ tiêu đánh giá tình hình nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng thương mại. Căn cứ theo bộ chỉ tiêu được xây dựng, luận văn đánh giá thực trạng nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng liên doanh Việt – Nga và từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của ngân hàng. Trong quá trình viết luận văn, tác giả có tham khảo và sử dụng những thông tin, số liệu từ một số tài liệu, báo cáo chuyên ngành, một số tạp chí, báo điện tử, website ... theo danh mục tài liệu tham khảo. Tác giả cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng mình và không có sự sao chép nguyên văn từ bất kỳ luận văn hay đề tài nghiên cứu nào hay nhờ người khác làm hộ. Tác giả xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về cam đoan của mình. Tác giả luận văn Trương Thị Hương Giang MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU TÓM TẮT LUẬN VĂN LỜI MỞ ĐẦU...................................................................................................I CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA NHTM.......................................................5 1.1. Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM và các yếu tố ảnh hưởng....................................................................................5 1.1.1. Hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM....................................................5 1.1.2. Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM....................................6 1.1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM...................................................................................................7 1.2. Các chỉ tiêu đánh giá nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM.................................................................................................11 1.2.1 Nhóm chỉ tiêu đánh giá quy mô tăng trưởng.......................................11 1.2.2. Nhóm chỉ tiêu nâng cao khả năng sinh lời..........................................12 1.2.3. Nhóm chỉ tiêu nâng cao chất lượng tài sản Có....................................17 1.2.4. Nhóm chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh từng loại dịch vụ..........18 1.3. Tính cần thiết phải nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của NHTM.......................................................................22 1.4. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tại một số NHTM.................................................................................................24 1.4.1 Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB)......................................................24 1.4.2 Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV)............................26 1.4.3 Ngân hàng TMCP Kỹ thương (Techcombank)...................................27 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG LIÊN DOANH VIỆT- NGA.................29 2.1. Tình hình kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng liên doanh Việt - Nga.......29 2.3. Thực trạng nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng liên doanh Việt - Nga.........................................................................37 2.3.1 Nhóm chỉ tiêu tăng trưởng về quy mô................................................37 2.3.2. Nhóm chỉ tiêu nâng cao chất lượng tài sản Có....................................39 2.3.2. Nhóm chỉ tiêu nâng cao khả năng sinh lời..........................................40 2.3.2. Chỉ tiêu nâng cao hiệu quả kinh doanh từng dịch vụ..........................45 2.4. Đánh giá nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng liên doanh Việt - Nga.........................................................................50 2.4.1. Ưu điểm...............................................................................................50 2.4.2. Hạn chế................................................................................................51 2.4.3. Nguyên nhân.......................................................................................53 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH DỊCH VỤ TẠI NGÂN HÀNG LIÊN DOANH VIỆT NGA ĐẾN NĂM 2015............................................57 3.1. Phương hướng kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng Liên doanh Việt - Nga đến năm 2015...........................................................................57 3.1.1. Xu hướng phát triển dịch vụ ngân hàng tại Việt Nam đến năm 2015.57 3.1.2. Phương hướng kinh doanh dịch vụ của VRB đến năm 2015..............59 3.1.2.1. Xác định mục tiêu...............................................................................59 3.1.2.2. Chính sách kinh doanh dịch vụ..........................................................59 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tại Ngân hàng liên doanh Việt - Nga.........................................................................61 3.2.1 Nhóm giải pháp tổng thể.....................................................................61 3.2.1.1 Tăng tỷ trọng thu phí dịch vụ trong cơ cấu thu nhập..........................61 3.2.1.2 Thực hiện đa dạng hóa đầu tư, nâng cao chất lượng tài sản có...........64 3.2.1.3. Tăng cường quản lý rủi ro và kiểm soát nội bộ..................................64 3.2.1.4. Nâng cao chất lượng các nguồn lực...................................................65 3.2.1.5. Đầu tư phát triển hệ thống công nghệ thông tin.................................66 3.2.1.6. Tiết kiệm chi phí quản lý và nhân sự.................................................67 3.2.2. Nhóm giải pháp cụ thể đối với từng dịch vụ.....................................68 3.2.2.1 Dịch vụ huy động vốn.........................................................................68 3.2.2.2. Dịch vụ tín dụng.................................................................................70 3.2.2.3 Dịch vụ thanh toán...............................................................................72 3.2.2.4. Dịch vụ khác.......................................................................................73 3.3. Một số kiến nghị.................................................................................73 3.3.1. Đối với Nhà nước................................................................................73 3.3.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước.............................................................74 3.2.3. Đối với Hiệp hội Ngân hàng...............................................................76 KẾT LUẬN....................................................................................................77 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................79 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾẾT TẮẾT STT Chữ viết tắt 1. CAR 2. GATS 3. NIM 4. Nghĩa đầy đủ Tiếng Anh Tiếng Việt Capital Adequacy Ratio Tỷ lệ an toàn vốn tối thiếu Hiệp định chung về Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên NNIM thương mại dịch vụ Net Interest Margin Net non – interest 5. NHTM margin Ngân hàng thương mại 6. NHTMCP 7. 8. NHNN Ngân hàng nhà nước Return On Hệ số lợi nhuận trên 9. Assets ROE 10. VRB 11. TCKT 12. TCTD 13. USD 14. VISA Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi cận biên Ngân hàng thương mại cổ phần tổng tàiOn sảnEquity Return Vietnam Russia Joint Hệ số lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu Venture Bank Tổ chức kinh tế Ngân hàng liên doanh Việt - Nga Tổ chức tín dụng Đồng Đô la Mỹ Visa International Service Association hiệu của thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ được 15. WTO World quản Trade lý bởi Organization Visa Tổ chức thương mại thế giới DANH MỤC BẢNG, BIỂU 1. Danh mục bảng Bảng 2.1 Tình hình kinh doanh dịch vụ tín dụng của VRB giai đoạn 2007-2010....30 Bảng 2.2 Kết quả huy động vốn giai đoạn 2007-2010.............................................32 Bảng 2.3 Tổng hợp tình hình kinh doanh dịch vụ thanh toán tại VRB từ 2007-2010.....35 Bảng 2.4 Kết quả kinh doanh dịch vụ của VRB từ 2007-2010................................42 Bảng 2.5 Bảng tương quan tài sản có sinh lời và NIM so với các NHTMCP khác. 44 Bảng 2.6 Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả huy động vốn......................................46 Bảng 2.7: Chênh lệch lãi suất huy động và cho vay theo loại tiền...........................47 Bảng 2.8 Tăng trưởng nền khách hàng từ 2009-2010..............................................50 2. Danh mục biểu đồ Biểu đồ 2.1 Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn theo loại tiền........................................33 Biểu đồ 2.2 Cơ cấu huy động vốn theo đối tượng khách hàng................................34 Biểu đồ 2.3 Cơ cấu huy động vốn theo kỳ hạn........................................................34 Biểu đồ 2.4 Tốc độ tăng trưởng tài sản từ 2007-2010..............................................38 Biểu đồ 2.5 Quy mô huy động vốn và dư nợ cho vay từ 2007-2010......................39 Biểu đồ 2.6 Tăng trưởng thu nhập từ 2007-2010.....................................................40 Biểu đồ 2.7 ROA và ROE từ năm 2007 -2010.......................................................43 Biểu đồ 2.8: Tỷ lệ nợ xấu và nợ quá hạn từ 2007-2010...........................................46 Biểu đồ 2.9: Tốc độ tăng trưởng thu phí dịch vụ 2007-2010...................................48 i TÓM TẮT LUẬN VĂN Trong nền kinh tế thị trường thì các doanh nghiệp phải cạnh tranh để tồn tại và phát triển, trong cuộc cạnh tranh đó có nhiều doanh nghiệp trụ vững, phát triển sản xuất, nhưng không ít doanh nghiệp đã thua lỗ, giải thể, phá sản. Các Ngân hàng thương mại cũng không nằm ngoài quy luật đó, nên đạt hiệu quả kinh doanh và nâng cao hiệu quả kinh doanh luôn là vấn đề được quan tâm của các NHTM và trở thành điều kiện sống còn để các NHTM có thể tồn tại và phát triển. Thời gian qua vấn đề giải thể và sáp nhập các ngân hàng yếu kém của Việt Nam đang được Ngân hàng nhà nước cân nhắc kỹ để thanh lọc thị trường do hầu hết thanh khoản của các ngân hàng thương mại có vấn đề. Các ngân hàng thương mại liên tục cạnh tranh với nhau trong việc huy động vốn, tìm kiếm nguồn khách hàng tiềm năng, tăng trưởng nhanh và quá nóng dẫn tới những bất trắc trong rủi ro hoạt động. Nợ xấu ngân hàng cũng đang tăng nhanh. Trong bối cảnh đó, các NHTM đặc biệt là các NHTM quy mô nhỏ buộc phải nỗ lực tự thân để ít nhất duy trì kinh doanh có hiệu quả và cao hơn là tiếp tục nâng cao hiệu quả kinh doanh. Ngân hàng liên doanh Việt Nga được thành lập từ cuối năm 2006 trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đứng trước viễn cảnh của một cuộc khủng hoảng tài chính cận kề cùng với những khó khăn của môi trường kinh doanh trong nước do chính sách thắt chặt tiền tệ của Ngân hàng nhà nước. Trước những diễn biến bất lợi của nền kinh tế trong nước và thế giới, sự ảnh hưởng tiêu cực của môi trường kinh doanh đã ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động của VRB. Mặc dù vậy VRB vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng, đảm bảo ổn định và an toàn hệ thống, hoạt động kinh doanh vẫn có lãi liên tục trong bốn năm hoạt động, các dịch vụ bước đầu đã đáp ứng được nhu cầu cơ bản của khách hàng và mang lại nguồn thu cho ngân hàng. Tuy nhiên, càng mở rộng quy mô phát triển, Ngân hàng liên doanh Việt Nga càng bộc lộ nhiều điểm yếu trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh thể hiện qua việc suy giảm các chỉ tiêu tăng trưởng và sinh lời, ii cụ thể: Quy mô tăng trưởng tổng tài sản và vốn huy động khá tốt nhưng tốc độ tăng trưởng tài sản có sinh lời lại giảm, cho thấy tăng trưởng không bền vững. Tăng trưởng dư nợ tín dụng tuy giảm dần nhưng vẫn quy mô dư nợ vẫn thường xuyên vượt quá quy mô vốn huy động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh và an toàn hệ thống. Về khả năng sinh lời: các chỉ tiêu đo lường đều có xu hướng giảm như lợi nhuận, chỉ số lợi nhuận/ vốn chủ sở hữu (ROE), chỉ số lợi nhuận/ tổng tài sản (ROA), thu nhập lãi cận biên đều giảm, thu nhâp ngoài lãi cận biên âm. Chất lượng tài sản có không được cải thiện do chủ yếu phụ thuộc tín dụng. Dịch vụ tín dụng chiếm tỷ trọng chủ yếu trong cơ cấu tài sản có sinh lời nhưng nợ xấu tăng cao, hiệu quả kém biểu hiện trên chỉ số lợi nhuận/đồng dư nợ làm ảnh hưởng lớn nhất đến tình hình kinh doanh chung của toàn ngân hàng. Các dịch vụ khác như huy động vốn cững chưa xây dựng được nguồn vốn an toàn, hiệu quả, phù hợp với nhu cầu sử dụng, chi phí vốn tăng cao. Dịch vụ thanh toán chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng thu nhập nhưng tốc độ tăng trưởng thu phí dịch vụ cũng suy giảm. Các dịch vụ khác mang lại nguồn thu không ổn định, phụ thuộc vào biến động thị trường. Do đó, vấn đề cấp bách của Ngân hàng liên doanh Việt Nga hiện nay là cải thiện hiệu quả kinh doanh, nâng cao khả năng sinh lời tương ứng với quy mô tăng trưởng tổng tài sản và nguồn vốn. Xuất phát từ yêu cầu đó, đề tài “ Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tại Ngân hàng Liên doanh Việt - Nga ” được chọn để nghiên cứu. Ngoài Lời mở đầu và kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được trình bày trong ba chương : Chương 1: Những vấn đề cơ bản về nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng Thương mại. Chương 2: Thực trạng về nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng liên iii doanh Việt - Nga Chương 3: Phương hướng và giải pháp tiếp tục nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng liên doanh Việt - Nga. CHƯƠNG 1 - MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA NHTM Nâng cao hiệu quả kinh doanh là nâng cao hiệu quả sử dụng đầu vào để thu được kết quả cao hơn. Về mặt tuyệt đối, nâng cao hiệu quả chính là nâng cao giá trị gia tăng được tạo ra trong quá trình sản xuất kinh doanh. Về mặt tương đối, nâng cao hiệu quả là nâng cao tỷ lệ tận dụng nguồn lực đầu vào để đạt được kết quả đầu ra nhất định. Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM bị ảnh hưởng của các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô hay chính là môi trường kinh tế của NHTM và các yếu tố trong nội tại của ngân hàng. Trong đó, luận văn đánh giá yếu tố quản trị điều hành là yếu tố quan trọng nhất tác động đến nâng cao hiệu quả kinh doanh của một NHTM. Nguyên nhân do trong nền kinh tế thị trường, các nguồn lực đều có hạn, ngân hàng nào quản trị nguồn lực tốt như vốn, lao động, tài sản, công nghệ sẽ có thể khắc phục những điểm yếu nội tại, tăng tính thích nghi và nhạy cảm với thị trường để nâng cao giá trị gia tăng cho các giá trị đầu vào. Luận văn cũng đưa ra hệ thống các chỉ tiêu đánh giá tình hình nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của NHTM. Trong đó, nhóm chỉ tiêu tổng hợp bao gồm: các chỉ tiêu về quy mô tăng trưởng, các chỉ tiêu về nâng cao khả năng sinh lời và các chỉ tiêu về nâng cao chất lượng tài sản có. Bên cạnh đó, để đánh giá hiệu quả từng dịch vụ trong cơ cấu dịch vụ kinh doanh của ngân hàng, luận văn đư a ra các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh của ba nhóm dịch vụ chính là dịch vụ tín dụng, dịch vụ huy động vốn, dịch vụ thanh toán. Luân văn đã tìm hiểu kinh nghiệm nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương và rút ra một số kinh nghiệm: Thứ nhất cần chú trọng phát triển các dịch vụ ngân hàng hiện đại làm lợi thế iv cạnh tranh trên thị trường, tăng tỷ trọng thu dịch vụ trong cơ cấu thu nhập. Thứ hai đối với hoạt động tín dụng, cần thực hiện triệt để chính sách tăng trưởng bền vững, an toàn, hiệu quả. Mọi khoản vốn giải ngân phải trên cơ sở xem xét thận trọng tính hiệu quả, khả thi của phương án xin vay; giá trị tài sản đảm bảo lớn, tính thanh khoản cao; tính pháp lý của tài sản đảm bảo chặt chẽ. Thứ ba cần chú trọng nâng cao hiệu quả kinh doanh thông qua chất lượng phục vụ. Theo đó, cán bộ nhân viên là khâu quyết định hiệu quả kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngân hàng Thứ tư , nâng cao hiệu suất lao dộng dựa trên công nghệ tiên tiến hiện đại, cải tiến quy trình nội bộ, rút ngắn thời gian tác nghiệp và phục vụ khách hàng. Đó cũng là những kinh nghiệm nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ quý báu cho một Ngân hàng mới, trẻ như Ngân hàng Liên doanh Việt - Nga. CHƯƠNG 2 - THỰC TRẠNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG LIÊN DOANH VIỆT- NGA Đánh giá tổng quát về tình hình nâng cao hiệu quả kinh doanh của VRB giai đoạn 2007-2010 cho thấy các chỉ số có sự tăng trưởng mạnh về qui mô, tuy nhiên chưa đạt tăng trưởng về mặt hiệu quả. Thành quả lớn nhất trong nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của VRB từ khi thành lập đến nay là hoạt động kinh doanh có lãi liên tục trong 4 năm hoạt động, tốc độ tăng quy mô tổng tài sản từ 30-50% phù hợp với thông lệ. Thu nhập ngoài lãi cũng tăng, tỷ lệ thu lãi/thu dịch vụ giảm xuống cho thấy ngân hàng đã bắt đầu chú trọng tăng hiệu quả phát triển dịch vụ. Trong cơ cấu tài sản Có tỷ lệ tài sản không sinh lời thấp nên vừa không ảnh hưởng đến khả năng sinh lời vừa đảm bảo an toàn thanh toán cho ngân hàng. Hoạt động kinh doanh đã xây dựng được nền tảng khách hàng đa dạng, ổn định đáp ứng nhu cầu phát triển hiện tại và tương lai. Bên cạnh những kết quả nổi bật thì hiệu quả kinh doanh dịch vụ của VRB đang có dấu hiệu suy giảm. Các chỉ tiêu tổng hợp cho thấy lợi nhuận giảm cả về số tuyệt đối và tuơng đối trong đó tốc độ tăng thu nhập xấp xỉ tốc độ tăng chi phí. Trong cơ cấu thu nhập v chi phí trích lập dự phòng rủi ro tăng lên mức đáng báo động, chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong tổng chi phí do chất lượng dịch vụ tín dụng kém, nợ xấu tăng cao. VRB chưa đa dạng hóa danh mục tài sản có sinh lời, tốc độ tăng trưởng tài sản Có giảm dần thể hiện suy giảm hiệu quả sử dụng vốn. Khả năng sinh lời giảm do các chỉ tiêu chính như ROA, ROE, NIM đều thấp hơn trung bình ngành và có dấu hiệu suy giảm. Dịch vụ tín dụng đạt hiệu quả thấp nhất, ảnh huởng chủ đạo đến hiệu quả kinh doanh và nỗ lực cải thiện hiệu quả kinh doanh. Hiệu quả dịch vụ giảm dần thể hiện qua gia tăng nợ xấu cả về số tuyệt đối và tương đối, mức sinh lời trên một đồng dư nợ giảm dần. Dịch vụ huy động vốn duy trì được tăng trưởng bình quân 20%/năm nhưng về cơ bản vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng vốn. Về dịch vụ thanh toán: VRB đã có những chuyển biến tích cực trong hoạt động dịch vụ tuy nhiên dịch vụ thanh toán còn phát triển chưa tương xứng với quy mô hoạt động và chưa phát huy được thế mạnh của VRB đặc biệt là dịch vụ giữa VRB và VRB Moscow, thu từ dịch vụ ròng chỉ chiếm gần 1,5% tổng thu nhập. Hoạt động dịch vụ cũng chưa quản lý tốt chi phí thể hiện ở tỷ lệ thu nhập ngoài lãi cận biên NNIM âm. Hiệu quả kinh doanh dịch vụ chưa cải thiện do thu phí dịch vụ giảm dần, nền khách hàng còn nhỏ lẻ, chủ yếu là khách hàng cá nhân. Các dịch vụ khác của VRB như dịch vụ đầu tư mang lại nguồn thu khá nhỏ, dịch vụ kinh doanh ngoại hối có sự trồi sụt về hiệu quả do VRB chủ yếu là mua bán ngoại tệ theo yêu cầu, chưa thành một mảng kinh doanh chủ đạo và chiến lược, kết quả kinh doanh phụ thuộc khá lớn vào biến động thị trường. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới suy giảm hiệu quả kinh doanh như trên. Trong đó nguyên nhân khách quan là do ngân hàng thành lập trong bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam rất khó khăn đồng thời cạnh tranh trong nước trên thị trường tài chính ngân hàng rất khốc liệt. Tuy nhiên, cần phải nhìn nhận lại rất nhiều nguyên nhân chủ quan dẫn tới kết quả không mấy khả quan như trên: mạng lưới của VRB còn hạn chế, công tác phát triển sản phẩm chưa được coi trọng đúng mức, khả năng thích ứng với thị trường kém và lý do quan trọng nhất là do công tác quản lý dụng và phương thức quản lý chung còn nhiều bất cập, chứa đựng nhiều rủi ro. vi Các yếu tố khách quan và chủ quan trên là nguyên nhân khiến ngân hàng mới, nhỏ như VRB gặp nhiều khó khăn trong duy trì và nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ. CHƯƠNG 3 - PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH DỊCH VỤ TẠI NGÂN HÀNG LIÊN DOANH VIỆT NGA ĐẾN NĂM 2015. Với tầm nhìn là “Trở thành ngân hàng hiện đại - uy tín – chất lượng trong hệ thống, là cầu nối góp phần thúc đẩy thương mại, hợp tác, đầu tư giữa hai nước Việt nam - Liên Bang Nga”, VRB đã xác định từng mục tiêu kinh doanh cụ thể:  Tăng trưởng về quy mô trên cơ sở cải thiện khả năng sinh lời và đảm bảo hoạt động bền vững cho Ngân hàng.  Nâng cao chất lượng, hiệu quả kinh doanh thông qua việc điều chỉnh cơ cấu tài sản theo hướng tăng thu từ hoạt động dịch vụ, hoạt động đầu tư vốn, tăng tín dụng ngắn hạn trong đó tập trung vào tín dụng du lịch, thương mại, năng lượng.  Nâng cao năng lực tài chính, đưa hoạt động của ngân hàng vào chuẩn mực chung, kinh doanh có hiệu quả, các chỉ tiêu về cơ cấu tài chính và hiệu quả kinh doanh phải được phản ánh một cách phù hợp với thông lệ quốc tế.  Tăng cường năng lực quản trị rủi ro trong hoạt động Ngân hàng  Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng, phát triển thương hiệu- văn hóa VRB, đảm bảo lợi ích người lao động.  Phát triển hệ thống Công nghệ thông tin, hướng tới triển khai các sản phẩm dịch vụ tiện ích cao, hiện đại đáp ứng nhu cầu khách hàng Với phương hướng kinh doanh dịch vụ như trên, luận văn đề xuất hai nhóm giải pháp chính là nhóm giải pháp tổng thể và nhóm giải pháp đối với từng dịch vụ cụ thể để góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng. Với nhóm giải pháp tổng thể, luận văn đề xuất giải pháp tăng tỷ trọng thu dịch vụ trong cơ cấu thu nhập, thực hiện đa dạng hóa đầu tư, nâng cao chất lượng tài sản Có, tăng cường quản lý rủi ro và kiểm soát nội bộ, nâng cao chất lượng các nguồn lực, đầu tư phát vii triển hệ thống công nghệ thông tin, tiết kiệm chi phí quản lý và nhân sự. Luận văn cũng đưa ra giải pháp để nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tín dụng, huy động vốn, thanh toán và các dịch vụ khác. Trong đó mục tiêu chủ yếu là kiểm soát chất lượng tín dụng, phát triển các dịch vụ thanh toán trên tiềm năng sẵn có là thị trường thương mại giữa hai nước Việt Nam và Liên bang Nga, tập trung đa dạng hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ huy động, kết hợp với phát triển những dịch vụ tín dụng đầu tư, thanh toán không dùng tiền mặt, dịch vụ tài khoản và quản lý tài sản trên nguyên tắc chia sẻ rủi ro và lợi nhuận giữa khách hàng và VRB, góp phần xây dựng hệ thống dịch vụ ngân hàng trọn gói, đa năng, đa tiện ích phục vụ khách hàng. Luân văn cũng đề xuất một số kiến nghị với Nhà nước, Ngân hàng nhà nước và Hiệp hội ngân hàng nhằm tạo tiền đề và khung pháp lý hoàn chỉnh giúp cho các Ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung và Ngân hàng liên doanh Việt Nga nói riêng nâng cao hiệu quả kinh doanh và vẫn đảm bảo an toàn hoạt động. 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cần thiết của đề tài Trong nền kinh tế thị trường, để không ngừng lớn mạnh, các doanh nghiệp phải luôn ý thức nâng cao hiệu quả kinh doanh, tăng khả năng cạnh tranh và chiếm lĩnh thị trường. Đối với ngân hàng thương mại, một tổ chức trung gian huy động vốn để cho vay thì nâng cao hiệu quả kinh doanh không những quyết định sự tồn tại và phát triển của ngân hàng mà còn ảnh hưởng đến tăng trưởng hiệu quả phân bổ, sử dụng vốn đầu tư của toàn xã hội. Hội nhập khu vực và toàn cầu hóa kinh tế là một xu thế tất yếu khách quan đối với nền kinh tế nói chung và khu vực tài chính ngân hàng nói riêng. Cùng với sự lớn mạnh của khối ngân hàng nước ngoài, những thách thức mà hệ thống ngân hàng Việt Nam phải đối mặt ngày càng trở nên khốc liệt hơn khi hiệu quả hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng thương mại Việt Nam nhìn chung còn rất thấp và chưa có những bước tiến vượt bậc. Ngân hàng liên doanh Việt - Nga (VRB) thành lập năm 2006 trên cơ sở thoả thuận của Chính phủ, Ngân hàng trung ương 2 nước Việt Nam - Liên Bang Nga. So sánh với các ngân hàng trong nhóm liên doanh, VRB là ngân hàng có tuổi đời trẻ nhất, nhưng tính đến năm 2009 quy mô tăng trưởng của VRB khá tốt khi chỉ xếp thứ 2 sau Indovina về tổng tài sản và dư nợ tín dụng. Tuy nhiên, ngân hàng đang phải đối mặt với vấn đề suy giảm hiệu quả kinh doanh dịch vụ. Số liệu tổng hợp cho thấy chỉ số sinh lời có xu hướng giảm, hiệu quả sự dụng vốn chưa cao, tốc độ tăng thu nhập cao hơn tốc độ tăng chi phí…; chất lượng và hiệu quả các dịch vụ cụ thể như tín dụng, huy động vốn, thanh toán… đều giảm gây ảnh hưởng lớn tới kết quả kinh doanh chung của toàn ngân hàng. Ngoài những nguyên nhân khách quan, hiệu quả thấp còn do các dịch vụ mang lại nguồn thu vẫn chưa đa dạng và chưa có tính cạnh tranh, hệ thống quản trị rủi ro chưa đảm bảo… Do đó, vấn đề đặt ra đối với VRB trong giai đoạn tới là nâng cao hiệu quả kinh doanh thông qua tăng trưởng thu nhập, quản lý tốt chi phí, cải thiện các chỉ tiêu sinh lời tương ứng với quy mô tổng tài sản và vốn tự có. 2 Xuất phát từ thực tế đó, đề tài “ Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tại Ngân hàng Liên doanh Việt - Nga” được chọn để nghiên cứu. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan Vấn đề hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại luôn thu hút được nhiều sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu cũng như các nhà điều hành Ngân hàng. Nhiều công trình nghiên cứu gần đây đã đi sâu phân tích và cung cấp nhiều thông tin về vấn đề này. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Vũ Đức (2008) “Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng công thương chi nhánh Hà Nam”. Luận văn nghiên cứu lý luận cơ bản về quản trị Ngân hàng Thương mại và thực tiễn hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Công thương Hà Nam để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng công thương Hà Nam nói riêng và Ngân hàng công thương Việt Nam nói chung. Luận văn thạc sỹ của Vũ Tuyết Mai (2008) về “Hiệu quả hoạt động kinh doanh và biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng thương mại” nghiên cứu lý luận chung về hiệu quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại và trên cơ sở phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh của các ngân hàng trong những năm đầu thế kỷ 21, luận văn đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng. Một số luận văn khác đi sâu vào nghiên cứu hiệu quả kinh doanh của từng dịch vụ như luận văn thạc sỹ của Ngô Đức Biên (2009) về “Biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn” và luận văn thạc sỹ của Nguyễn Bích Dung (2008) về “Nâng cao hiệu quả kinh doanh ngoại hối của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam”. Tuy nhiên các luận văn mới chỉ nghiên cứu tổng quan về hiệu quả kinh doanh và hiệu quả hoạt động của các NHTM mà chưa đi sâu vào hệ thống lý luận về nâng cao hiệu quả kinh doanh của NHTM và các nhân tố ảnh hưởng. Nâng cao hiệu quả mới là vấn đề cốt lõi giúp các NHTM tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay. 3 Bản luận văn “ Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tại Ngân hàng Liên doanh Việt - Nga” đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh trên các điểm mới sau : 1. Nghiên cứu hệ thống lý luận về nâng cao hiệu quả kinh doanh và bộ chỉ tiêu đánh giá nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM. 2. Đánh giá thực trạng nâng cao hiệu quả kinh doanh của NHTM trên phạm vi tổng thể và chi tiết từng nhóm dịch vụ, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ. 3. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở đánh giá thực trạng nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện và nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tại Ngân hàng liên doanh Việt - Nga. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ tại Ngân hàng Liên doanh Việt - Nga. - Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Liên doanh Việt - Nga giai đoạn 2007 - 2010. Luận văn chỉ nghiên cứu bộ chỉ tiêu định lượng, không xét đến các chỉ tiêu định tính khi đánh giá hiệu quả kinh doanh chung của cả ngân hàng cũng như của từng nhóm dịch vụ. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và phương pháp duy vật lịch sử, phương pháp thống kê, tổng hợp phân tích, so sánh được sử dụng để giải quyết vấn đề đặt ra. Thông tin, dữ liệu được thu thập từ các nguồn: (1) Báo cáo kết quả kinh doanh của VRB và các báo cáo thường niên; (2) Các đối thủ cạnh tranh trên thị trường; (3) Tài liệu về đánh giá thị trường ngân hàng tài chính Việt Nam. 4 6. Kết cấu của đề tài Ngoài Lời mở đầu và kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được trình bày trong ba chương : Chương 1: Những vấn đề cơ bản về nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng Thương mại. Chương 2: Thực trạng về nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng liên doanh Việt - Nga Chương 3: Phương hướng và giải pháp tiếp tục nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ của Ngân hàng liên doanh Việt - Nga. 5 CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA NHTM 1.1. Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM và các yếu tố ảnh hưởng 1.1.1. Hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM Hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế, là một chỉ tiêu chất lượng tổng hợp. Trên thế giới hiện có rất nhiều quan điểm về hiệu quả kinh doanh:  Hiệu quả kinh doanh biểu hiện mối tương quan giữa chi phí đầu vào và kết quả nhận được đầu ra của một quá trình thực hiện dịch vụ.  Hiệu quả kinh doanh gắn liền với việc thực hiện các mục tiêu của doanh nghiệp. Theo quan điểm thứ nhất, hiệu quả kinh doanh dịch vụ cũng như hiệu quả kinh doanh nói chung biểu hiện mối tương quan giữa chi phí đầu vào và kết quả nhận được đầu ra của một quá trình thực hiện dịch vụ. Đứng trên góc độ này thì hiệu quả kinh doanh được nhìn nhận trên khía cạnh lợi nhuận. Từ đó, ta có công thức về hiệu quả kinh doanh. Nếu gọi H là hiệu quả kinh doanh: Hiệu quả tuyệt đối được xác định như sau: A = K - C Trong đó: A: Hiệu quả kinh doanh dịch vụ K: Kết quả thu được C: Nguồn lực đầu vào Nếu căn cứ vào nguồn lực bỏ ra để thu kết quả thì chỉ tiêu hiệu quả tương đối được xác định: A=K/C Ngân hàng được xem là loại hình doanh nghiệp đặc biệt, thực hiện kinh doanh tiền tệ và cung cấp dịch vụ cho các đối tượng khách hàng. Do vậy, tất cả các hoạt động tiền tệ, ngoại hối, tín dụng, thanh toán... mà NHTM cung ứng cho nền kinh tế đều được xem là hoạt động dịch vụ. Như vậy ngân hàng kinh doanh thế 6 nào thì coi là hiệu quả hay hiệu quả kinh doanh dịch vụ của NHTM là gì? Nguồn lực đầu vào trong quá trình hoạt động của NHTM là các yếu tố vốn tự có, vốn huy động, vốn vay trên thị trường. Kết quả đầu ra là việc sử dụng vốn vào kinh doanh các dịch vụ khác như cho vay, cung ứng dịch vụ thanh toán, đầu tư góp vốn….Như vậy, hiệu quả kinh doanh dịch vụ của ngân hàng chính là hiệu quả của quá trình sử dụng vốn và tích luỹ lợi nhuận. Tuy nhiên do kinh doanh tiền tệ nên hiệu quả kinh doanh của ngân hàng còn gắn với các yếu tố quản trị rủi ro và năng lực quản lý quá trình điều chuyển vốn đó, tính sẵn sàng đáp ứng của ngân hàng đối với các biến động trên thị trường... Theo quan điểm hiệu quả kinh doanh gắn liền với việc thực hiện các mục tiêu của doanh nghiệp thì bản chất hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực nhằm đạt được mục tiêu mà doanh nghiệp đã xác định. Trong kinh doanh dịch vụ ngân hàng, mục tiêu luôn là yếu tố quyết định trong chiến lược kinh doanh của ngân hàng, ngân hàng được coi là kinh doanh hiệu quả khi thực hiện được các mục tiêu của mình dựa trên nguồn lực sẵn có. Điều này thể hiện một quan điểm mới là không phải lúc nào để đạt hiệu quả cũng là giảm chi phí mà là sử dụng những chi phí như thế nào, có những chi phí không cần thiết ta phải giảm đi, nhưng lại có những chi phí ta cần phải tăng lên vì chính việc tăng chi phí này sẽ giúp cho ngân hàng hoàn thành mục tiêu tốt hơn. Phạm vi luận văn tiếp cận quan điểm về hiệu quả theo tương quan giữa nguồn lực đầu vào và kết quả đầu ra nghĩa là trên cơ sở lợi nhuận và tính sinh lời để đánh giá hiệu quả kinh doanh dịch vụ của NHTM. 1.1.2. Nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM Trong những năm gần đây số lượng các ngân hàng tại Việt Nam đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ, bên cạnh những ngân hàng năng động, sớm thích nghi với thị trường đã kinh doanh có hiệu quả còn những ngân hàng trong tình trạng kinh doanh kém hiệu quả hoặc không nâng cao được hiệu quả kinh doanh. Vì vậy, việc nâng cao hiệu quả kinh doanh không còn là khái niệm mới mẻ, nhưng nó luôn được đặt ra trong suốt quá trình hoạt động của một ngân hàng. 7 Theo công thức hiệu quả thì hiệu quả (A) là chênh lệch giữa kết quả thu được đầu vào hoặc tỷ số giữa kết quả thu được trên nguồn lực đầu vào. Công thức này thể hiện hiệu quả của việc bỏ ra một số vốn để thu được kết quả cao hơn tức là đã có một sự xuất hiện của giá trị gia tăng với điều kiện A>1. Như vậy, bản chất của nâng cao hiệu quả là nâng cao hiệu quả sử dụng đầu vào để thu được kết quả cao hơn. Về mặt tuyệt đối, nâng cao hiệu quả chính là nâng cao giá trị gia tăng được tạo ra trong quá trình sản xuất kinh doanh. Về mặt tương đối, nâng cao hiệu quả là nâng cao tỷ lệ tận dụng nguồn lực đầu vào để đạt được kết quả đầu ra nhất định. Ngân hàng thương mại là cũng là một doanh nghiệp trên thị trường theo đuổi mục tiêu lợi nhuận nhưng đối tương kinh doanh là tiền tê. Ngân hàng thương mại sử dụng nguồn vốn đầu vào chuyển hoá thành tài sản hay chính là các dịch vụ cho vay, đầu tư, quá trình đó tạo ra lợi nhuận. Biểu hiện của nâng cao hiệu quả kinh doanh trong các NHTM là tăng trưởng về lợi nhuận và hiệu quả sử dụng vốn để đạt được lợi nhuận đó. Tuy nhiên, với đặc thù của ngân hàng thương mại, tăng hiệu quả phải gắn với tăng trưởng về quy mô tài sản và nguồn vốn. Ngân hàng thương mại không thể giảm đầu vào tức giảm nguồn vốn mà không làm giảm giá trị đầu ra và ngược lại được. Do đó, để tăng hiệu quả, NHTM phải nâng cao chất lượng sử dụng các yếu tố vốn đầu vào, nâng cao hiệu quả quá trình chuyển hóa vốn và tích lũy thu nhập nhằm tăng khả năng sinh lời đồng thời làm tăng sức cạnh tranh của ngân hàng thương mại trên thị trường. 1.1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ NHTM  Nhóm nhân tố thuộc môi trường vĩ mô Khả năng sinh lợi của ngân hàng phụ thuộc rất lớn vào các điều kiện về kinh tế. Môi trường về kinh tế bao gồm những nhân tố phản ánh tốc độ tăng trưởng kinh tế, tốc độ tăng trưởng GDP, chính sách tiền tệ từng thời kỳ, thu nhập bình quân dân cư, cơ cấu ngành kinh tế, lạm phát. Tất cả những nhân tố đó tạo thành môi trường vĩ mô cơ bản cho sự hoạt động của ngân hàng.