Tài liệu Nâng cao hiệu quả giờ địa lý thông qua phương pháp thảo luận ở tổ nhóm

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm A. ®Æt vÊn ®Ò I. Lý do chän ®Ò tµi : Trong qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt níc hiÖn nay. Sù nghiÖp gi¸o dôc ®ang ®øng tríc nhiÖm vô lín lµ ®µo t¹o vµ båi dìng nh÷ng con ngêi míi : Th«ng minh s¸ng t¹o vµ cã n¨ng lùc t duy. BiÕt ph¸t huy tèi ®a tÝnh tÝch cùc tù häc, tù nghiªn cøu ®Ó cã tri thøc khoa häc, c«ng nghÖ uyªn th©m. §èi víi ch¬ng tr×nh míi - ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ lÊy häc sinh lµm trung t©m, gi¸o viªn chØ ®ãng vai trß lµ ngêi chØ ®¹o - híng dÉn cho häc sinh lµm viÖc. VËy ph¶i d¹y nh thÕ nµo ? D¹y b»ng c¸ch nµo ®Ó sau mçi tiÕt häc häc sinh ®îc ho¹t ®éng nhiÒu h¬n, ®îc tù nghiªn cøu, suy nghÜ ®Ó rót ra nh÷ng tri thøc khoa häc ë mçi m«n häc nãi chung vµ m«n §Þa lÝ nãi riªng trong viÖc lÜnh héi kiÕn thøc. Trong d¹y häc §Þa lý - viÖc sö dông c¸c thiÕt bÞ d¹y häc - ®¶m b¶o cho häc sinh lÜnh héi tèt nh÷ng biÓu tîng, kh¸i niÖm, c¸c mèi quan hÖ nh©n qu¶, c¸c thuyÕt, c¸c quy luËt, gióp häc sinh n¾m ®îc c¸c kü n¨ng ®Þa lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶. MÆt kh¸c gióp häc sinh trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ®îc chÊt lîng h¬n. Néi dung SGK míi ®îc viÕt theo lèi më, cung cÊp th«ng tin ®ång bé trªn c¶ 2 kªnh : Kªnh h×nh, kªnh ch÷ (h×nh vÏ, biÓu ®å, b¶n ®å, tranh ¶nh, b¶ng sè liÖu v.v...) Díi c¸c h×nh thøc t¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò buéc ngêi ®äc, ngêi häc ph¶i tù gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®ã díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn biÕt c¸ch biÕn kiÕn thøc trong SGK thµnh kiÕn thøc cña b¶n th©n. II. Thùc tr¹ng viÖc d¹y vµ häc m«n §Þa lÝ ë THCS.  §èi víi gi¸o viªn: Cho ®Õn hiÖn nay t×nh h×nh thiÕu gi¸o viªn chuyªn, gi¸o viªn d¹y chÐo m«n cßn kh¸ phæ biÕn (kÓ c¶ ë c¸c trêng thµnh phè) nªn khi thùc hiÖn gi¸o viªn cßn d¹y qua loa, s¬ sµi kh«ng ®óng ®Æc trng bé m«n, thêng xuyªn m¾c sai lÇm vÒ kiÕn thøc, kü n¨ng, cha ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng tù häc, tÝnh tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng cña häc sinh.  §èi víi häc sinh: MÆc dï ®· tiÕp cËn ch¬ng tr×nh ®æi míi 5 n¨m nhng do cµng lªn cao, c¸c kü n¨ng §Þa lÝ cÇn rÌn luyÖn sÏ nhiÒu h¬n, cao h¬n vµ khã h¬n. V× vËy, c¸c em thêng thÊy khã kh¨n khi tù m×nh ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trªn biÓu ®å, b¶n ®å, ¶nh §Þa lÝ... B¶n th©n t«i ®· trùc tiÕp gi¶ng d¹y ch¬ng tr×nh §Þa lÝ qua c¸c líp 6, 7, 8, 9. Theo ph¬ng ph¸p ®æi míi - Qua tiÕp cËn néi dung, ch¬ng tr×nh t«i nhËn thÊy: C¸ch tr×nh bµy néi dung kiÕn thøc cña c¸c bµi häc cã chøc n¨ng híng dÉn häc sinh thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu: 1 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm + Thu thËp th«ng tin tõ kªnh ch÷, kªnh h×nh, tõ kiÕn thøc cò vµ míi b»ng c¸ch qua liªn hÖ thùc tÕ. + Xö lý th«ng tin b»ng c¸ch dïng th«ng tin thu thËp ®îc ë trªn ®Ó dïng th«ng tin nµo tr¶ lêi c©u hái ®Æt ra hoÆc gi¶i quyÕt t×nh huèng. + BiÕt vËn dông c¸c kiÕn thøc ®Ó lµm c¸c bµi tËp, c©u hái nªu ra trong bµi vµ tù kiÓm tra ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh nhËn thøc. + Tõ viÖc nghiªn cøu, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò häc sinh tù rót ra kiÕn thøc cho b¶n th©n ®Ó tù ghi nhí kiÕn thøc. Tõ thùc tr¹ng nãi trªn - T«i nghÜ r»ng tr¸ch nhiÖm cña mét gi¸o viªn khi ®øng tríc häc trß kh«ng dÔ dµng, ®¬n gi¶n mét chót nµo. §Ó lµm ®óng chøc n¨ng cña ngêi thÇy cÇn ph¶i ®Çu t, nghiªn cøu lùa chän tõng ph¬ng ph¸p phï hîp víi néi dung tõng bµi häc. V× néi dung SGK ®îc tr×nh bµy theo ph¬ng ph¸p më cÇn cã sù híng dÉn gîi ý cña ngêi thÇy häc sinh míi tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch trän vÑn, ®Çy ®ñ. VÊn ®Ò hiÖn nay mäi ngêi quan t©m lµ viÖc sö dông, lùa chän c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc nh thÕ nµo ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ giê d¹y cao nhÊt. Trong nh÷ng ph¬ng ph¸p sö dông trong gi¶ng d¹y §Þa lÝ - ph¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm ®îc nhiÒu gi¸o viªn sö dông nhng phÇn lín cha biÕt c¸ch vËn dông - ®Ó häc sinh lîi dông ch¬i trong giê häc cßn nhiÒu - cha ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng tù häc, tù nghiªn cøu cña häc sinh - hiÖu qu¶ giê d¹y cßn qu¸ thÊp. Sau nh÷ng lÇn dù giê c¸c ®ång nghiÖp t«i ®· rót ra cho b¶n th©n mét sè kinh nghiÖm khi sö dông ph¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm. Qua kÕt qu¶ thùc tÕ gi¶ng d¹y - t«i nhËn thÊy ®©y lµ ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y rÊt s«i ®éng nã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù say mª t×m tßi, høng thó häc tËp cña häc sinh. T«i xin ®a ra mét sè vÝ dô ®Ó ®ång nghiÖp cïng tham kh¶o, øng dông. 2 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm B. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò VÝ dô 1 : Bµi 28 : §Æc ®iÓm ®Þa h×nh ViÖt Nam * Môc ®Ých yªu cÇu cña bµi lµ häc sinh n¾m ®îc : - 3 ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ®Þa h×nh ViÖt Nam. - Mèi quan hÖ cña ®Þa h×nh víi c¸c thµnh tè kh¸c trong c¶nh quan thiªn nhiªn. - Sù t¸c ®éng cña con ngêi lµm biÕn ®æi ®Þa h×nh ngµy cµng m¹nh mÏ. * Ph¬ng tiÖn cÇn chuÈn bÞ : - B¶n ®å tù nhiªn ViÖt Nam. - L¸t c¸t ®Þa h×nh. - H×nh ¶nh cña mét sè d¹ng ®Þa h×nh c¬ b¶n nh : + §Þa h×nh C¸txt¬ + §Þa h×nh cao nguyªn Ba zan + §Þa h×nh ®ång b»ng ch©u thæ + §Þa h×nh nh©n t¹o : §ª s«ng, ®ª biÓn, hå chøa níc + PhiÕu häc tËp * Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh bµi häc: PhÇn 1 : Bµi cò : Gi¸o viªn cã thÓ ®a ra mét sè c©u hái nh : - LÞch sö ph¸t triÓn cña tù nhiªn ViÖt Nam tr¶i qua mÊy giai ®o¹n? - §Þa h×nh hiÖn nay cña níc ta ®îc trÎ l¹i trong giai ®o¹n nµo ? - §Þa h×nh lµ kÕt qu¶ t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè nµo ? - Néi lùc - Ngo¹i lùc (Gi¸o viªn viÕt lªn gãc b¶ng - Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng - Con ngêi PhÇn 2 : Gi¸o viªn giíi thiÖu bµi míi : HiÖn nay ®Þa h×nh níc ta cã ®Æc ®iÓm g× ? BÒ mÆt ®Þa h×nh cßn cã nh÷ng thay ®æi n÷a kh«ng ? Bµi häc h«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu. §Ó khai th¸c ®Æc ®iÓm 1 - GV tiÕn hµnh nh sau : H§1 : Thu thËp th«ng tin : GV treo b¶n ®å tù nhiªn ViÖt Nam - HS nghiªn cøu trªn b¶n ®å vµ nh÷ng th«ng tin trong SGK. H§2 : Xö lÝ th«ng tin : 1. §åi nói lµ bé phËn quan träng nhÊt cña cÊu tróc ®Þa h×nh VN. GV ph©n líp lµm 4 nhãm lín. §Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao trong viÖc chia nhãm häc sinh - T«i chia 4 em thµnh 1 nhãm. 2 bµn lµ 2 cÆp nhãm, 2 em bµn trªn vµ 2 em bµn díi t¹o thµnh 1 nhãm. N1 : - Dùa vµo b¶n ®å tù nhiªn ViÖt Nam. a) Nªu c¸c d¹ng ®Þa h×nh níc ta? b) D¹ng ®Þa h×nh nµo phæ biÕn, chiÕm diÖn tÝch nhiÒu nhÊt ? N2 : - T×m hiÓu vÒ ®åi nói 3 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm thæ ? a) §åi nói ph©n bè ë khu vùc nµo ? ChiÕm tû lÖ bao nhiªu diÖn tÝch l·nh b) §é cao cña ®åi nói nh thÕ nµo ? c) T×m c¸c d·y nói cao nh Hoµng Liªn S¬n, ®Ønh Phan xi p¨ng, nh÷ng ®Ønh nói cao trªn 2.000m ? N3 : - T×m hiÓu vÒ ®åi nói a) T×m vµ ®äc tªn c¸c d·y nói ch¹y s¸t ra biÓn (nh c¸c ®Ìo) b) Nh÷ng n¬i nµo ®åi nói bÞ nhÊn ch×m t¹o thµnh vÞnh, ®¶o ? ë ®©u ? N4 : - T×m hiÓu vÒ ®ång b»ng a) §ång b»ng chiÕm tû lÖ bao nhiªu diÖn tÝch l·nh thæ ? Cã nh÷ng ®ång b»ng nµo lín ? b) Ph©n bè ë khu vùc nµo ? c) N¬i em ë thuéc d¹ng ®Þa h×nh nµo ? Gi¸o viªn ph¸t cho mçi nhãm 1 b¶ng phô (b¶ng tõ) ®Ó ghi kÕt qu¶ lµm viÖc trªn sau ®ã cö ®¹i diÖn lªn treo b¶ng phô (dïng nam ch©m gim vµo b¶ng) - tr×nh bµy minh ho¹ trªn b¶n ®å. - LÇn lît c¸c nhãm 1, 2, 3, 4, 5 tr×nh bµy - gi¸o viªn nhËn xÐt, gãp ý, bæ sung sau ®ã rót ra mét sè ý chÝnh ghi b¶ng. Néi dung ghi b¶ng nh sau: 1. §åi nói lµ bé phËn quan träng nhÊt cña cÊu tróc ®Þa h×nh ViÖt Nam. - §åi nói chiÕm 3/4 diÖn tÝch l·nh thæ, chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp. + §H díi 1000m chiÕm 85%. + Nói cao > 2000 m chiÕm 1%. - §ång b»ng chiÕm 1/4 diÖn tÝch l·nh thæ. + Cã 2 ®ång b»ng lín : §B ch©u thæ S«ng Hång vµ ®ång b»ng ch©u thæ S«ng Cöu Long. + Cã nhiÒu ®ång b»ng duyªn h¶i miÒn Trung nhá, hÑp. §Ó híng dÉn häc sinh khai th¸c ®Æc ®iÓm 2: H§1 : Thu thËp th«ng tin: - GV treo lîc ®å l¸t c¾t §H tõ ®Ønh Phanxiph¨ng ®Õn §B Thanh Ho¸ - B¶n ®å tù nhiªn ViÖt Nam. H§2: Xö lÝ th«ng tin: 4 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm GV chia líp lµm 4 nhãm : N1 : a) Quan s¸t l¸t c¾t §H cho biÕt nÕu ®i tõ ®ång b»ng Thanh Ho¸ lªn ®Ønh Phanxiph¨ng chóng ta ph¶i ®i qua nh÷ng d¹ng §H nµo ? b) §Þa h×nh ®îc ph©n thµnh nh÷ng bËc nµo ? V× sao cã nhiÒu bËc nh vËy ? N2 : §Þa h×nh níc ta ®îc n©ng cao - trÎ l¹i thÓ hiÖn ë chç nµo ? - Sù n©ng lªn cña nói nh ... (d·y Hoµng Liªn S¬n, ®Ønh Pu Sam Sao, Pu xai lai leng...) - Sù ®µo s©u thµnh thung lòng nh ... (S«ng §µ...) - Sù phun trµo nh ... (c¸c cao nguyªn ®Êt ®á Ba zan...) N3 : a) T×m trªn b¶n ®å c¸c d·y nói cao ? C¸c cao nguyªn Ba zan, c¸c §B trÎ. NhËn xÐt sù ph©n bè vµ híng nghiªng cña chóng ? b) V× sao nói cao tËp trung ë phÝa T©y B¾c ? N4 : a) §Þa h×nh níc ta cã nh÷ng híng chÝnh nµo ? b) HiÖn nay ho¹t ®éng cña vËn ®éng t©n kiÕn t¹o cßn tiÕp diÔn n÷a kh«ng ? BiÓu hiÖn cña nã nh thÕ nµo ? Sau khi HS ®· th¶o luËn cã kÕt qu¶ GV tiÕp tôc cho HS tr¶ lêi, tr×nh bµy trªn b¶n ®å. GV bæ sung - kÕt luËn - ghi mét sè ý chÝnh lªn b¶ng. Néi dung ghi b¶ng nh sau : 2. §Þa h×nh níc ta ®îc t©n kiÕn t¹o n©ng lªn vµ t¹o thµnh nhiÒu bËc kÕ tiÕp nhau. - §åi nói, ®ång b»ng, thÒm lôc ®Þa... - §Þa h×nh thÊp dÇn tõ néi ®Þa ra biÓn. - §Þa h×nh cã 2 híng chñ yÕu lµ T©y b¾c - §«ng nam vµ vßng cung - §Þa h×nh VN do cæ kiÕn t¹o vµ t©n kiÕn t¹o t¹o dùng nªn. §Ó híng dÉn häc sinh khai th¸c ®Æc ®iÓm 3 : GV dÉn d¾t : 2 ®Æc ®iÓm trªn cña ®Þa h×nh ViÖt Nam lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh néi lùc. Tham gia vµo sù h×nh thµnh bÒ mÆt ®Þa h×nh ViÖt Nam cßn cã vai trß cña qu¸ tr×nh ngo¹i lùc vµ con ngêi. H§1 : Thu thËp th«ng tin. GV giíi thiÖu mét sè h×nh ¶nh vÒ c¸c d¹ng §H : Catxt¬, kªnh m¬ng, ®ª; cÊu tróc ®« thÞ, c¸c tuyÕn ®êng giao th«ng... H§2 : Xö lý th«ng tin. GV tiÕp tôc cho HS quan s¸t ¶nh - s¾p xÕp, lùa chän c¸c ¶nh phï hîp vµo c¸c « ch÷ sau : KÕt qu¶ t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh KÕt qu¶ t¸c ®éng cña con ngêi ngo¹i lùc - §ª biÓn, ®ª s«ng, hå chøa níc, - C¸txt¬, s¹t lë ®Êt, båi ®¾p phï sa... ®Ëp, kªnh, r¹ch... GV kÕt luËn : Cïng víi ho¹t ®éng t©n kiÕn t¹o, ho¹t ®éng ngo¹i lùc cña khÝ hËu mµ thÓ hiÖn râ nÐt tÝnh chÊt nhiÖt ®íi giã mïa Èm), cña dßng níc vµ 5 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm cña con ngêi lµ nh÷ng nh©n tè chñ yÕu vµ trùc tiÕp h×nh thµnh ®Þa h×nh hiÖn t¹i cña níc ta. Ghi b¶ng : 3. §Þa h×nh níc ta mang tÝnh chÊt nhiÖt ®íi giã mïa vµ chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña con ngêi. Sau ®ã GV ®Æt ra mét sè c©u hái liªn hÖ thùc tÕ. H : Gi¶i thÝch qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c d¹ng §H do ngo¹i lùc t¹o nªn ? (Sôt lë ®Êt, Catxt¬...) H : §Þa h×nh Catxt¬ xuÊt hiÖn ë khu vùc nµo ? KÓ tªn nh÷ng hang ®éng næi tiÕng ë níc ta ? H : Khi con ngêi chÆt ph¸ rõng th× ma lò g©y ra hiÖn tîng g× ? H : Nªu ý nghÜa cña viÖc b¶o vÖ rõng ? H : §åi nói ¶nh hëng ®Õn c¸c c¶nh quan thiªn nhiªn nh thÕ nµo ? H : §åi nói ®· t¸c ®éng nh thÕ nµo ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi níc ta ? §Ó n©ng cao më réng kiÕn thøc cho HS gi¸o viªn cã thÓ gi¶i thÝch: - Nói cao ë níc ta tËp trung chñ yÕu ë phÝa T©y b¾c bëi v× : do ¶nh hëng cña vËn ®éng cña Hymalia lµm cho ®Þa h×nh níc ta n©ng lªn kh«ng ®Òu, n©ng cao vÒ phÝa T©y b¾c vµ thÊp dÇn vÒ phÝa §«ng nam. V× vËy Hoµng Liªn S¬n lµ d·y nói ®å sé vµ cao nhÊt ViÖt Nam, kÐo dµi theo híng TB-§N. §©y còng chÝnh lµ nguyªn nh©n t¹o nªn sù ph©n bËc ®Þa h×nh ë níc ta rÊt râ nÐt. - Trong tõng bËc ®Þa h×nh lín nh ®åi nói, ®ång b»ng, bê biÓn... Cßn cã c¸c bËc ®Þa h×nh nhá nh c¸c bÒ mÆt san b»ng, c¸c CN xÕp tÇng, c¸c bËc thÒm s«ng, thÒm biÓn... ®¸nh dÊu sù n©ng lªn cña ®Þa h×nh níc ta thêi kú t©n kiÕn t¹o. - HiÖn nay vËn ®éng t©n kiÕn t¹o vÉn cßn tiÕp diÔn, biÓu hiÖn cña nã thÓ hiÖn qua c¸c th«ng tin nh : §éng ®Êt ë §iÖn Biªn, Giang S¬n (§« L¬ng)... * §Ó gi¶i thÝch qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®Þa h×nh Cacxt¬ (GV më réng kiÕn thøc) cã 3 qu¸ tr×nh h×nh thµnh : + ¡n mßn lµ sù hoµ tan g©y ra do níc vµ a xÝt C¸cb«nÝc cã trong níc. + X©m thùc lµ sù ph¸ huû b»ng con ®êng c¬ häc cña níc. + Phong sinh ho¸ häc lµ sù ph¸ huû ®¸ -> nh÷ng a xÝt h÷u c¬ liªn quan víi c¸c ho¹t ®éng sinh sèng cña sinh vËt. Sù kÕt hîp c¸c qu¸ tr×nh nµy t¹o ra nhiÒu d¹ng ®Þa h×nh C¸cxt¬ kh¸c nhau. - §Þa h×nh trªn mÆt (®¸ tai mÌo, phÔu C¸cxt¬, giÕng C¸cxt¬...) - §Þa h×nh ngÇm (nh÷ng hang ®éng, th¹ch nhò... nh §éng Phong Nha, VÞnh H¹ Long...) * §Ó gi¶i thÝch ®åi nói ¶nh hëng ®Õn c¸c c¶nh quan tù nhiªn, gi¸o viªn cã thÓ dïng l¸t c¾t ®Þa h×nh ®Ó minh ho¹. VÝ dô : §åi nói cao -> c¶nh quan nói cao §åi nói thÊp -> c¶nh quan rõng nhiÖt ®íi... 6 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm * §Ó gi¶i thÝch ®åi nói t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi -> vïng ®åi nói cã nhiÒu tµi nguyªn cã thÓ ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ nh : khai th¸c l©m s¶n, ch¨n nu«i gia sóc lín, khai th¸c kho¸ng s¶n, du lÞch... Cñng cè : - GV chuÈn bÞ 1 b¶n ®å ViÖt Nam trèng. - Tªn mét sè d·y nói lín, ®ång b»ng trÎ ®· c¾t s½n. - Gäi 2 HS xung phong lªn b¶ng - d¸n tªn c¸c d·y nói, ®ång b»ng lªn b¶n ®å. VÝ dô 2 : Bµi 25 : Thùc hµnh : Sù chuyÓn ®éng cña c¸c dßng biÓn trong ®¹i d¬ng.( §Þa lý 6) * Môc tiªu cña bµi häc lµ : HS ph©n biÖt ®îc dßng biÓn nãng, l¹nh ®îc biÓu hiÖn trªn b¶n ®å. X¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ, híng ch¶y cña c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh trªn b¶n ®å. NhËn xÐt chung vÒ híng ch¶y cña c¸c dßng biÓn nãng vµ l¹nh trong ®¹i d¬ng thÕ giíi. - X¸c lËp ®îc mèi quan hÖ gi÷a dßng biÓn l¹nh, nãng víi khÝ hËu n¬i chóng ®i qua. * Ph¬ng tiÖn cÇn chuÈn bÞ : - B¶n ®å c¸c dßng biÓn trong ®¹i d¬ng thÕ giíi. - H×nh 65 (SGK) phãng to. - Mét sè phiÕu häc tËp. - Mét sè b¶ng ®iÒn kiÕn thøc (b¶ng phô). * Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh : Gi¸o viªn yªu cÇu - Môc ®Ých cña bµi thùc hµnh. ë bµi tËp 1 : Sù chuyÓn ®éng cña c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh trong ®¹i d¬ng thÕ giíi. * GV yªu cÇu HS thu thËp th«ng tin : - B¶n ®å c¸c dßng biÓn trong ®¹i d¬ng thÕ giíi. - TËp b¶n ®å §Þa 6. * Xö lý th«ng tin : - GV chia líp lµm 4 nhãm lín. N1 : a) T×m tªn c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh trong Th¸i B×nh D¬ng ë nöa cÇu B¾c ? b) X¸c ®Þnh vÞ trÝ, híng ch¶y cña c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh nãi trªn ? N2: a) T×m tªn c¸c c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh trong Th¸i B×nh D¬ng ë nöa cÇu Nam ? b) X¸c ®Þnh vÞ trÝ, híng ch¶y cña c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh nãi trªn ? N3 : a) T×m c¸c c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh trong §¹i T©y D¬ng ë nöa cÇu B¾c vµ nöa cÇu Nam ? b) X¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ híng ch¶y cña c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh nãi trªn ? N4 : a) So s¸nh híng ch¶y cña c¸c dßng biÓn nãng vµ dßng biÓn l¹nh trong c¸c ®¹i d¬ng ? 7 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm b) Rót ra kÕt luËn chung vÒ híng ch¶y cña c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh trong c¸c ®¹i d¬ng thÕ giíi ? GV cã thÓ kÎ s½n b¶ng c¸c dßng biÓn trong c¸c ®¹i d¬ng thÕ giíi, sau ®ã cho ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn hoµn thµnh b¶ng. - GV tiÕp tôc cho HS so s¸nh gi÷a b¶n ®å - B¶ng kiÕn thøc HS võa lËp sau ®ã ®a ra néi dung kiÕn thøc cÇn hoµn chØnh nh sau: 8 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm §¹i d¬ng H¶i lu Tªn h¶i lu Nãng - C r« si« - Alaxca Th¸i B×nh D¬ng L¹nh VÞ trÝ, híng ch¶y Nöa cÇu Nam Tªn h¶i VÞ trÝ, híng lu ch¶y + XuÊt ph¸t tõ XÝch - §«ng óc §¹o  §«ng B¾c + XuÊt ph¸t tõ XÝch ®¹o  T©y B¾c (tõ bê §«ng NhËt B¶n  ®Õn bê t©y B¾c MÜ. CaliFoãcnia + Ch¶y tõ vÜ tuyÕn 400B - Pª Ru  ch¶y vÒ xÝch ®¹o. - ¤i-a-si-« - Guyan Nãng Nöa cÇu B¾c - G¬ntrinm §¹i T©y D¬ng - Labra®o L¹nh - Canari + Ch¶y tõ B¾c B¨ng d¬ng theo híng §B  TN xuèng vïng «n ®íi. Tõ B¾c xÝch ®¹o  ch¶y - Braxin vÒ VT 300 B («n ®íi). + Tõ chÝ tuyÕn B¾c  ch¶y vÒ B¾c ¢u (Tõ bê §«ng B¾c MÜ  theo híng §B sang bê T©y B¾c Ch©u Phi xuèng VT 300 B) + Tõ VT 660 B  ch¶y däc bê phÝa §«ng B¾c MÜ  xuèng phÝa Nam (400B) + Tõ VT (400B)  ch¶y ven bê T©y B¾c ch©u Phi xuèng VT300 B. Bengªla + Tõ XÝch ®¹o ch¶y theo híng §«ng Nam (ë phÝa Nam xÝch ®¹o  ch¶y tõ phÝa §«ng In®«nªxia  ®Õn phÝa ®«ng Ch©u §¹i d¬ng + Ch¶y tõ phÝa Nam (VT 600N lªn xÝch ®¹o) Híng ch¶y chung cña c¸c dßng biÓn - Dßng biÓn nãng xuÊt ph¸t tõ vïng vÜ ®é thÊp ch¶y vÒ vïng vÜ ®é cao. - Dßng biÓn l¹nh xuÊt ph¸t tõ vïng vÜ ®é cao ch¶y vÒ vïng vÜ ®é thÊp + Tõ phÝa Nam xÝch ®¹o  ch¶y vÒ phÝa Nam (VT 400 N) + Tõ phÝa T©y Nam, Ch©u Phi (600N) ch¶y lªn xÝch ®¹o - GV kÕt luËn - Gi¶i thÝch cho HS hiÓu ®îc ¶nh hëng cña lùc Cric«lÝt (t¹o nªn sù lÖch híng cña c¸c vËt chuyÓn ®éng trªn bÒ mÆt tr¸i ®Êt kÓ c¶ sù chuyÓn ®éng cña c¸c dßng biÓn vµ dßng s«ng) vµ quy luËt híng ch¶y chung cña c¸c dßng biÓn. ë bµi tËp 2 : Mèi quan hÖ gi÷a dßng biÓn nãng, l¹nh víi khÝ hËu n¬i chóng ch¶y qua. * Thu thËp th«ng tin : - HS nghiªn cøu h×nh 65 (SGK) phãng to - B¶ng ®iÒn kiÕn thøc (GV chuÈn bÞ s½n). 9 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm * Xö lý th«ng tin : - GV híng dÉn HS quan s¸t lîc ®å H.65 Tæ chøc cho HS cho HS lµm viÖc c¸ nh©n - Dùa vµo sù híng dÉn cña GV ®Ó ®iÒn vµo b¶ng. §Þa ®iÓm A B C D NhiÖt ®é VÞ trÝ H: H: H: X¸c ®Þnh nhiÖt ®é c¸c ®iÓm A, B, C, D ? V× sao cïng n»m trªn vÜ ®é 600B mµ c¸c ®iÓm trªn cã nhiÖt ®é kh¸c nhau ? Nªn nhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a nhiÖt ®é vµ n¬i cã c¸c c¸c dßng biÓn nãng, l¹nh ch¶y qua ? GV kÕt luËn - ChuÈn kiÕn thøc. §Þa ®iÓm A B C D NhiÖt ®é - 190C - 80C + 20C + 30 C VÞ trÝ N¬i cã dßng biÓn N¬i gÇn dßng biÓn N¬i gÇn dßng biÓn N¬i cã dßng biÓn l¹nh ch¶y qua l¹nh ch¶y qua nãng ch¶y qua nãng ch¶y qua * Cñng cè : GV chuÈn bÞ 1 lîc ®å trèng cña Ch©u Phi - Gäi 2 HS lªn b¶ng - Lùa chän nh÷ng dßng biÓn (mµ GV ®· chuÈn bÞ) d¸n ®óng vÞ trÝ dßng biÓn nãng, l¹nh vµo lîc ®å. - GV ®a b¶n ®å TN Ch©u Phi treo song song víi lîc ®å ®· ®îc häc sinh hoµn thµnh. Sau ®ã nªu mét sè c©u hái liªn hÖ. H : Dßng biÓn l¹nh Benghªla, Carari ¶nh hëng ®Õn c¶nh quan tù nhiªn Ch©u Phi nh thÕ nµo ? GV ph©n tÝch ®Ó HS thÊy râ: -> ¶nh hëng cña dßng biÓn l¹nh Carari ®· lµm cho hoang m¹c Xahara më réng ra s¸t bê biÓn -> khÝ hËu kh«, thùc vËt nghÌo nµn, kÐm ph¸t triÓn. -> ¶nh hëng cña dßng biÓn l¹nh Benghªla ®· gãp phÇn h×nh thµnh hoang m¹c Na-mÝp. -> ¶nh hëng cña dßng biÓn nãng M« D¨m BÝch ®· lµm cho thùc vËt ë phÝa §«ng Nam cña Nam Phi ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi nh÷ng khu rõng nhiÖt ®íi phong phó. §Ó kh«ng khÝ líp häc thªm s«i næi GV tæ chøc cho HS ch¬i trß ch¬i "®iÒn vµo « ch÷" GV chuÈn bÞ vµo b¶ng phô.  Cét däc (A) Tªn dßng biÓn nãng nöa cÇu B¾c (TBD)  Cét ngang : I : Tªn dßng biÓn l¹nh ë nöa cÇu B¾c (TBD) II : Tªn dßng biÓn l¹nh ë nöa cÇu B¾c (§TD) 10 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm III : Tªn dßng biÓn l¹nh ë nöa cÇu B¾c (§TD) IV : Tªn dßng biÓn nãng ë nöa cÇu Nam (§TD) V : Tªn dßng biÓn nãng ë nöa cÇu B¾c (TBD) VI: Tªn dßng biÓn l¹nh ë nöa cÇu Nam (§TD) §¸p ¸n « ch÷ nh sau : 11 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm VÝ dô 3 : Bµi 47 : Ch©u Nam cùc * Môc tiªu bµi häc : - Häc sinh cÇn hiÓu râ c¸c hiÖn tîng vµ ®Æc ®iÓm tù nhiªn ë mét ch©u lôc ë vïng ®Þa cùc. - Gi¸o dôc cho HS tinh thÇn dòng c¶m, kh«ng ng¹i nguy hiÓm gian khã trong nghiªn cøu th¸m hiÓm ®Þa lÝ. - RÌn luyÖn kü n¨ng ®äc b¶n ®å ®Þa lÝ ë c¸c vïng ®Þa cùc. * Ph¬ng tiÖn cÇn chuÈn bÞ : - H×nh 47.4 (phãng to) - B¶n ®å ch©u Nam cùc - Lîc ®å h×nh 47.2 (phãng to) - L¸t c¾t ®Þa h×nh - PhiÕu häc tËp - S¬ ®å d·y nói An®Ðt (hoÆc GV tù vÏ lªn b¶ng) - Tranh ¶nh vÒ mét sè c¶nh quan ch©u Nam cùc. * Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh : - Bµi cò : - GV treo s¬ ®å d·y An®Ðt H : §iÒn tªn c¸c th¶m thùc vËt ë sên §«ng vµ sên T©y d·y An®Ðt ? H : Gi¶i thÝch v× sao cã sù ph©n bè kh¸c nhau vÒ thùc vËt ë 2 sên nói nh vËy ? - Bµi míi : Giíi thiÖu : Chóng ta ®· t×m hiÓu vÒ ch©u Mü, ch©u Phi... NÕu nh ch©u Phi ®îc coi lµ ch©u lôc kh« nãng nhÊt thÕ giíi th× h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ mét ch©u lôc l¹nh nhÊt thÕ giíi ®ã lµ ch©u Nam cùc. §Ó t×m hiÓu phÇn I : Vµi nÐt vÒ lÞch sö kh¸m ph¸ vµ nghiªn cøu. H§1 : Thu thËp th«ng tin - GV cho HS quan s¸t mét sè h×nh ¶nh ë ch©u Nam cùc, h×nh 47.4. H§2 : Xö lý th«ng tin : - GV nªu mét sè c©u hái gîi më, vÊn ®¸p ®Ó HS tù nghiªn cøu vÒ ch©u Nam cùc. H : C¸c em cã biÕt ch©u Nam cùc ®îc ph¸t hiÖn tõ khi nµo ? H : Ai lµ ngêi ®Çu tiªn ®Æt ch©n ®Õn ch©u Nam cùc ? H : ë ViÖt Nam chóng ta ai lµ ngêi vinh dù ®Æt ch©n ®Õn ch©u Nam cùc ? H : ViÖc nghiªn cøu ch©u Nam cùc mét c¸ch toµn diÖn ®îc xóc tiÕn vµo n¨m nµo ? Nh÷ng níc nµo ®· ®Æt tr¹m nghiªn cøu t¹i ®©y ? Môc ®Ých cña HiÖp íc Nam cùc lµ g× ? * Sau khi HS tr¶ lêi GV më réng kiÕn thøc + Ngêi ®Æt ch©n ®Çu tiªn ®Õn ch©u Nam cùc lµ «ng Rood-Amin dsen, «ng ®îc vinh dù c¾m l¸ cê Na Uy trªn m¶nh ®Êt b¨ng gi¸ nµy. Sau ®ã cïng víi 5 ngêi trong ®oµn th¸m hiÓm «ng Rood ®· tr¶i qua cuéc hµnh tr×nh 56 ngµy ®ªm vµ cuèi cïng hä ®· ®Æt ch©n ®Õn cùc Nam cña tr¸i ®Êt (1911). 12 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm + ë ViÖt Nam c« g¸i nhá Hoµng ThÞ Minh Hång ®· cïng víi ®¹i diÖn cña 25 níc trªn thÕ giíi do tæ chøc UNECO thµnh lËp 1997 - ®· ®îc ®Æt ch©n ®Õn ch©u Nam cùc. GV kÕt luËn chung vµ rót ra nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n sau : 1) Vµi nÐt vÒ lÞch sö kh¸m ph¸ vµ nghiªn cøu. - §îc ph¸t hiÖn cuèi thÕ kû XIX. - N¨m 1957 ®îc tiÕn hµnh xóc tiÕn nghiªn cøu toµn diÖn. - N¨m 1959 c¸c níc ký "HiÖp íc Nam cùc" §Ó chuyÓn ý - GV ®Æt c©u hái : HiÖn nay ch©u Nam cùc cã d©n c sinh sèng kh«ng ? V× sao con ngêi cha sinh sèng b×nh thêng ë ®©y chóng ta cïng t×m hiÓu ë ®©y vÒ thiªn nhiªn ch©u Nam cùc phÇn 2. H§1 : Thu thËp th«ng tin : - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu : B¶n ®å ch©u Nam cùc, BiÓu ®å nhiÖt ®é h×nh 47.2, h×nh 47.3, PhiÕu häc tËp, tranh ¶nh vÒ c¶nh quan ch©u Nam cùc. H§2 : Xö lý th«ng tin : - GV ph©n líp lµm 4 nhãm lín. N1 : Quan s¸t b¶n ®å ch©u Nam cùc a) X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ch©u Nam cùc ? b) Nªu quy m«, diÖn tÝch, giíi h¹n cña ch©u Nam cùc? N2 : Dùa vµo biÓu ®å nhiÖt ®é (H×nh 47.2) a) NhËn xÐt chÕ ®é nhiÖt ë ch©u Nam cùc ? - t0 th¸ng cao nhÊt lµ th¸ng mÊy ? Bao nhiªu ®é ? - t0 th¸ng thÊp nhÊt lµ th¸ng mÊy ? Bao nhiªu ®é ? b) ë ®©y h×nh thµnh khu ¸p cao hay thÊp ? - Giã ho¹t ®éng chñ yÕu lµ giã g× ? c) Rót ra kÕt luËn vÒ khÝ hËu ch©u Nam cùc ? Nhãm 3 : Dùa vµo h×nh 47.3, l¸t c¾t ®Þa h×nh. a) Nªu ®Æc ®iÓm næi bËt cña ®Þa h×nh ch©u Nam cùc ? b) Nh÷ng nguyªn nh©n nµo lµm cho b¨ng ë Nam cùc tan ch¶y ? c) Sù tan b¨ng ë ®©y sÏ ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng con ngêi trªn T§ nh thÕ nµo ? (nªu hËu qu¶). Nhãm 4 : Dùa vµo c¸c c¶nh quan (tranh ¶nh treo trªn b¶ng hoÆc ph¸t cho HS). a) Nªu ®Æc ®iÓm cña ®éng vËt, thùc vËt ë ch©u Nam cùc ? b) T¹i sao ë ®©y khÝ hËu rÊt l¹nh mµ vÉn cã c¸c loµi ®éng vËt sinh sèng ë vïng biÓn ven bê vµ c¸c ®¶o ? c) Kho¸ng s¶n ë Nam cùc cã nh÷ng lo¹i nµo ? * Trong khi HS th¶o luËn, GV ph¸t cho mçi nhãm mét b¶ng phô ®Ó ghi kÕt qu¶ lµm viÖc. 13 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm * GV cho ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn treo b¶ng phô tr×nh bµy kÕt qu¶ b»ng c¸ch minh ho¹ trªn b¶n ®å, biÓu ®å hoÆc tranh ¶nh. C¸c nhãm cã thÓ gãp ý bæ sung cho nhau. * GV kÕt luËn vµ chuÈn kiÕn thøc vµo b¶ng. Thiªn nhiªn ch©u Nam cùc VÞ trÝ, S, quy m« KhÝ hËu + Tõ vßng cùc Nam -> cùc Nam + Bao gåm: - Lôc ®Þa Nam cùc - C¸c ®¶o ven ven lôc ®Þa. + S: 14,1 tr Km2 + t0 thÊp < 00C b¨ng tuyÕt quanh n¨m. + KH l¹nh - kh¾c nghiÖt. + Giã chñ yÕu: §«ng cùc §H TV-§V Kho¸ng s¶n + Lµ c¸c cao - TV : kh«ng tån t¹i. - §a d¹ng: Than, nguyªn b¨ng khæng - §V: Chim C¸nh ®ång, dÇu má... lå. côt, h¶i cÈu... + ThÓ tÝch : 35 tr Km3 * GV më réng : - ViÖc h×nh thµnh than ë ch©u Nam cùc cã thÓ dïng thuyÕt tr«i d¹t lôc ®Þa ®Ó gi¶i thÝch cho HS lµ tríc ®©y khi cha bÞ t¸ch ra tr«i vÒ cùc Nam ch©u Nam cùc cã thÓ n»m ë vïng gÇn xÝch ®¹o. V× than ®îc h×nh thµnh do sù ph©n huû c©y d¬ng xØ trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu nãng Èm nh vïng xÝch ®¹o. * Cñng cè: GV cho nh÷ng côm tõ sau : KhÝ hËu rÊt l¹nh, thùc vËt kh«ng tån t¹i, b¨ng tuyÕt phñ quanh n¨m, cha cã ngêi sinh sèng thêng xuyªn. H: H·y vÏ s¬ ®å nªu mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn tù nhiªn cña ch©u Nam cùc ? Hoµn thµnh s¬ ®å : KhÝ hËu rÊt l¹nh B¨ng tuyÕt phñ quanh n¨m Thùc vËt kh«ng tån t¹i Cha cã ngêi sinh sèng thêng xuyªn Trªn ®©y lµ mét sè vÝ dô chøng minh viÖc sö dông ph¬ng ph¸p Th¶o luËn nhãm trong c¸c giê d¹y §Þa lÝ. §©y còng lµ c¸ch thiÕt kÕ, híng ®i cña c¸c bµi d¹y cô thÓ mµ t«i ®· kiÓm nghiÖm thùc tÕ qua kú thi gi¸o viªn d¹y giái cÊp TØnh võa råi (2006-2007). Nh÷ng tiÕt d¹y ®ã ®· ®îc c«ng nhËn vµ ®¹t kÕt qu¶ cao. 14 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - §Ó cã thÓ sö dông phiÕu häc tËp d¹y ë nhiÒu líp. GV yªu cÇu HS dùa vµo phiÕu häc tËp ®Ó tr×nh bµy kÕt qu¶ vµo b¶ng phô (b¶ng nhãm). KÕt thóc ho¹t ®éng c¸c nhãm lªn ghim b¶ng phô lªn b¶ng ®Ó c¶ líp ®¸nh gi¸ nhËn xÐt kÕt qu¶ lµm viÖc cña tõng nhãm. Víi h×nh thøc sö dông b¶ng nhãm chóng ta sÏ tr¸nh ®îc sù tr×nh bµy lén xén, mÊt thêi gian cña tiÕt häc. Häc sinh sÏ tËp trung, kh«ng bÞ ph©n t¸n v× thêi gian chê ®îi c¸c nhãm lµm viÖc trªn b¶ng. 15 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm C. kÕt luËn : B»ng c¸ch sö dông kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y §Þa LÝ. Nhng t«i chó träng nhÊt ph¬ng ph¸p Th¶o luËn tæ, nhãm. Víi h×nh thøc gi¶ng d¹y nµy t«i c¶m nhËn ®îc sù say mª, s¸ng t¹o thÝch ®îc tù t×m tßi kh¸m ph¸ thÕ giíi kiÕn thøc réng lín. Ch¬ng tr×nh míi víi nh÷ng kªnh h×nh, kªnh ch÷, lîc ®å, biÓu ®å trong s¸ch gi¸o khoa -> gióp gi¸o viªn dÔ dµng híng dÉn häc sinh th¶o luËn tæ, nhãm ®Ó ph¸t huy tèi ®a tÝnh s¸ng t¹o. ThÝch thó trong tõng bµi häc, tiÕt häc cña häc sinh. Víi h×nh thøc gi¶ng d¹y nµy gi¸o viªn ®· t¹o ra mét bÇu kh«ng khÝ míi trong líp häc tr¸nh ®îc sù nhµm ch¸n, thê ¬ cña häc sinh khi ph¶i tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc ®îc coi lµ "kh« khan" cña m«n häc §Þa lÝ. Sau ®©y lµ b¶ng so s¸nh kÕt qu¶ häc tËp gi÷a 2 líp häc trong cïng 1 khèi khi gi¸o viªn sö dông 2 h×nh thøc d¹y häc kh¸c nhau. Líp 6A (45 em) 6B (40 em) Sö dông PP vÊn ®¸p, gîi më Sö dông PP th¶o luËn tæ, nhãm x x KÕt qu¶ bµi kiÓm tra gi÷a K1 Sè §iÓm TØ lÖ em KÕt qu¶ bµi kiÓm tra cuèi häc kú I Sè §iÓm TØ lÖ em 9,10 7,8 5,6 4,<4 9,10 7,8 5,6 4, <4 9,10 7,8 5,6 4,0 9,10 8,7 5,6 <4 0 10 22 13 8 16 12 4 0% 22% 49% 29% 20% 40% 30% 10% 0 20 19 6 16 20 4 0% 44% 42% 14% 40% 50% 10% T¨ng gi¶m 0% 7% 15% 20% 10% 20% 10% 16 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm D. bµi häc kinh nghiÖm : Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm nhá mµ b¶n th©n ®îc rót ra qua qu¸ tr×nh trùc tiÕp gi¶ng d¹y theo ph¬ng ph¸p míi tõ líp 6 ®Õn líp 9. Trong qu¸ tr×nh thùc nghiÖm t«i ®· dùa vµo tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh víi nh÷ng ph¬ng tiÖn daþ häc hiÖn cã. ë mét sè bµi t«i ®· t×m kiÕm su tÇm thªm mét sè ph¬ng tiÖn tù lµm víi mong muèn n©ng cao chÊt lîng gi¶ng d¹y trong trêng häc. Còng th«ng qua viÖc gi¶ng d¹y t«i tù rót ra kÕt luËn cho b¶n th©n lµ dï tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh cha ®ång ®Òu trong mét líp hoÆc gi÷a líp nµy vµ líp kh¸c, khi so¹n - d¹y mét bµi §Þa lÝ m×nh còng cÇn dùa vµo nh÷ng yªu cÇu sau : - Gi¸o viªn cÇn t×m hiÓu néi dung, cÊu tróc bµi häc, híng dÉn häc sinh cÇn lµm viÖc g× ? Víi môc ®Ých g× ? - Gi¸o viªn cÇn biÕt nªn sö dông ph¬ng tiÖn g× trong mçi bµi d¹y ? Khai th¸c môc ®Ých g× ? - CÇn sö dông tranh ¶nh, b¶n ®å ph¶i lµm næi bËt nh÷ng yÕu tè, néi dung mµ m×nh cÇn truyÒn ®¹t ®Õn häc sinh hoÆc ®Ó häc sinh tù khai th¸c tõ ®ã c¸c em ®îc h×nh thµnh kh¸i niÖm §Þa lÝ mét c¸ch ®¬n gi¶n, nhÑ nhµng mµ hiÖu qu¶ cao. - CÇn ph¶i chuÈn bÞ mét hÖ thèng c©u hái tõ dÔ ®Õn khã phï hîp víi häc sinh gióp c¸c em biÕt liªn hÖ thùc tÕ, khai th¸c tèi ®a ph¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn cã. - BiÕt lùa chän ph¬ng ph¸p vµ néi dung d¹y phï hîp tõng kiÓu bµi lªn líp x¸c ®Þnh ®óng kiÕn thøc träng t©m, c¬ b¶n cña bµi häc. - CÇn híng dÉn häc sinh chuÈn bÞ bµi chu ®¸o tríc ë nhµ ®Ó ®Õn líp tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ ®éng, trong mçi tiÕt d¹y gi¸o viªn cã ®¸nh gi¸, nhËn xÐt, cho ®iÓm kÞp thêi ®Ó ®éng viªn häc sinh. - Đặc biệt cần tæ chøc “ ph¬ng ph¸p Th¶o luËn tæ, nhãm “ ®Ó giê häc trë nªn s«i næi hiÖu qu¶. ChuÈn bÞ tèt nh÷ng yªu cÇu trªn chóng ta sÏ dÉn d¾t, l«i cuèn häc sinh vµo sù say mª, t×m tßi s¸ng t¹o mét c¸ch cã hiÖu qu¶ tèt nhÊt. Trªn ®©y lµ mét sè ý kiÕn trao ®æi cña b¶n th©n. Do thêi gian ¸p dông cha nhiÒu, bµi viÕt ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong sù gãp ý ch©n thµnh. Xin c¶m ¬n ! 17 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm 18 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm 19 N©ng cao hiÖu qu¶ cña giê häc §Þa lÝ qua ph¬ng ph¸p th¶o luËn tæ, nhãm.