Tài liệu Nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố thanh hóa, tỉnh thanh hóa

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o-------- MAI THỊ HIỀN NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THANH HÓA, TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o-------- MAI THỊ HIỀN NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THANH HÓA, TỈNH THANH HÓA Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS. PHAN HUY ĐƢỜNG XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của thầy giáo hướng dẫn khoa học. Các số liệu và trích dẫn được sử dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy từ thực tế nghiên cứu. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chƣơng trình cao học và viết luận văn này , tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn , giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trƣờng Đại học Kinh tế - Đa ̣i ho ̣c Quố c gia Hà Nô ̣i. Trƣớc hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trƣờng Đại học Kinh tế, đã dạy dỗ tôi, cung cấp cho tôi những kiến thức trong suốt quá trình học tập để tôi có thể hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới GS.TS. Phan Huy Đƣờng ngƣời đã hết sức tận tình chỉ bảo, hƣớng dẫn và định hƣớng cho tôi chọn đề tài nghiên cứu, cơ sở lý luận cũng nhƣ khảo sát thực tế trong quá trình thực hiện viết luận văn tốt nghiệp. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nỗ lực, tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện luận văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc những đóng góp tận tình của quý thầy cô và các bạn. MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG ...........................................................................................ii DANH MỤC BIỂU ĐỒ ...............................................................................................iii MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1 Chƣơng 1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC.................................. 4 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan về hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc .......................................................... 4 1.1.1. Các công trình nghiên cứu trong nước .................................................. 4 1.2.2. Đánh giá chung và xác định vấn đề cần bổ sung ................................ 13 1.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc ............................................................................................. 13 1.2.1. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nước...................... 13 1.2.2. Hiệu quả đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nước ...... 16 1.3. Kinh nghiệm quốc tế nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc và bài học cho thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa. . 42 1.3.1. Kinh nghiệm quốc tế nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nước .......................................................................... 42 1.3.2. Những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam nói chung và Thành phố Thanh Hóa nói riêng ........................................................................................ 46 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................................................48 2.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu ...................................................................... 48 2.2. Phƣơng pháp phân tích số liệu..................................................................... 48 2.2.1. Phương pháp thống kê ......................................................................... 48 2.2.2. Phương pháp dự tính dự báo ................................................................ 49 2.2.3. Phương pháp phân tích, tổng hợp ........................................................ 49 2.2.4. Phương pháp đối chiếu, so sánh ........................................................... 49 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THANH HÓA, TỈNH THANH HÓA .......................................................................50 3.1. Khái quát điều kiện địa kinh tế và quá trình đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng của thành phố Thanh hóa, tỉnh Thanh Hóa ........................................................ 50 3.1.1. Đặc điểm địa kinh tế của thành phố Thanh hóa .................................. 50 3.1.2. Tổng quan về quá trình đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng của thành phố Thanh hóa ......................................................................................................... 57 3.2. Phân tích thực trạng hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc và bài học cho thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa .................... 63 3.2.1. Hiệu quả của đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế .................................................................................................... 63 3.2.2. Hiệu quả của đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đến giải quyết việc làm cho người lao động .......................................................................................... 66 3.2.3. Hiệu quả của đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đến tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật của nền kinh tế ........................................................................... 66 3.2.4. Hiệu quả của đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đến phân phối thu nhập và công bằng xã hội ......................................................................................... 71 3.2.5. Hiệu quả của đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đến môi trường sinh thái... 72 3.2.6. Hiệu quả của đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ NSNN đến đóng góp vào ngân sách ................................................................................................... 73 3.2.7. Hiệu quả của đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ NSNN đến việc thu hút dự án khác......................................................................................................... 73 3.3. Đánh giá chung về hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn thành phố Thanh Hóa tỉnh Thanh Hóa.......................... 77 3.3.1. Thành tựu đạt được................................................................................ 77 3.3.2. Hạn chế................................................................................................... 78 Chƣơng 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THANH HÓA, TỈNH THANH HÓA .......................................................................81 4.1. Dự báo bối cảnh mới tác động đến nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa ............................................................................................................ 81 4.1.1. Bối cảnh thế giới và trong nước ........................................................... 81 4.1.2. Bối cảnh khu vực và tỉnh Thanh Hóa ................................................... 83 4.1.3. Dự báo đầu tư và tăng trưởng kinh tế của Thành Phố Thanh Hóa giai đoạn 2016-2025................................................................................................ 86 4.2. Giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa... 91 4.2.1. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý về lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng .............................................................................................................. 91 4.2.2. Đẩy nhanh việc huy động vốn đầu tư xây dựng cơ bản ...................... 94 4.2.3. Tăng cường biện pháp chống thất thoát trong đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng .............................................................................................................. 95 4.2.4. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý và thực hiện đầu tư xây dựng cơ bản ................................................................................... 99 4.2.5. Đảm bảo hợp lý hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội ........................ 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................104 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á 2 GDP Tổng sản phẩm trong nƣớc 3 KTTĐ Kinh tế trọng điểm 4 KT-XH Kinh tế xã hội 5 NSNN Ngân sách nhà nƣớc 6 TP Thành phố 7 UBND Uỷ ban nhân dân 8 USD Đô la Mỹ 9 WTO Tổ chức thƣơng mại thế giới 10 XHCN Xã hội chủ nghĩa i DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 3.1 Một số chỉ tiêu phát triển nội thị Thành phố đến tháng 8/2015 61 2 Bảng 3.2 3 Bảng 3.3 4 Bảng 4.1 5 Bảng 4.2 Phƣơng án tăng trƣởng kinh tế với kịch bản ở mức cao 89 6 Bảng 4.3 Phƣơng án tăng trƣởng kinh tế với kịch bản ở mức rất cao 90 Một số chỉ tiêu về phát triển kinh tế Thành phố 20112012 Thu ngân sách trên địa bàn Thành phố 2013- 2015 Phƣơng án tăng trƣởng kinh tế với kịch bản ở mức trung bình ii 65 73 88 DANH MỤC BIỂU ĐỒ STT Biểu đồ 1 Biểu đồ 3.1 Nội dung Cơ cấu kinh tế TP Thanh Hóa 2010- 2012 iii Trang 64 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đầu tƣ phát triển có vai trò hết sức to lớn trong việc thúc đẩy kinh tế xã hội ở mỗi quốc gia, mỗi ngành, mỗi địa phƣơng, nó là nền tảng của tăng trƣởng và phát triển bền vững. Mặt khác, trong nền kinh tế thị trƣờng một câu hỏi đặt ra là: Trong điều kiện nguồn lực có hạn, làm thế nào để dẫn dắt nền kinh tế đi theo đúng định hƣớng của kế hoạch và hiệu quả kinh tế cao nhất. Thực tiễn kinh tế thị trƣờng ở các nƣớc phát triển cũng nhƣ thực tế 30 năm đổi mới ở Việt Nam đã khẳng định rằng: Công cụ sử dụng nguồn lực có hiệu quả nhằm đạt đƣợc mục tiêu kinh tế của kế hoạch định hƣớng là các chƣơng trình và dự án phát triển kinh tế xã hội, nói cách khác chƣơng trình và dự án là những công cụ đặc thù của kế hoạch, nhằm đƣa kế hoạch vào thực tế của cuộc sống thị trƣờng. Thành phố Thanh Hóa nằm ở khu vực chuyển tiếp giữa Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, cách Thủ đô Hà Nội 153 km về phía Nam theo QL1A, vị trí tọa độ ở vào 19045’ - 19050’ độ Vĩ Bắc và 105045’ - 105050’ độ Kinh Đông. Sau khi thực hiện điều chỉnh địa giới hành chính theo Nghị quyết số 05/NQ-CP ngày 29/02/2012 của Chính phủ, Thành phố Thanh Hóa có diện tích 14.677,07 ha, dân số trung bình năm 2012 có 333,9 nghìn ngƣời, chiếm 1,32% diện tích và 9,8% dân số toàn tỉnh. Đến tháng 8/2013, theo Nghị quyết số 99/NQ-CP ngày 19/8/2013 của Chính phủ, Thành phố Thanh Hóa có 37 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 20 phƣờng và 17 xã. Trong những năm qua, việc đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc đã đƣợc các cấp chính quyền Thành Phố Thanh Hóa quan tâm triển khai rộng khắp. Tuy nhiên, bên cạnh những ƣu điểm đạt đƣợc, còn không ít những hạn chế, yếu kém trong lĩnh vực này nhƣ đầu tƣ dàn trải, thiếu đồng bộ, gây thất thoát, lãng phí nguồn ngân sách nhà nƣớc. Vì vậy, việc nghiên 1 cứu nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn. Với ý nghĩa đặc biệt quan trọng này cho thấy sự cần thiết phải nghiên cứu hoạt động nhằm nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa và đây cũng chính là mục tiêu nghiên cứu của Luận văn “Nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa”. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích: Luận văn khái quát cơ sở lý luận và thực tiễn về hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa * Nhiệm vụ: - Khái quát cơ sở lý luận và thực tiễn về hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc - Phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc của Thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa hiện nay. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc của Thành phố Thanh Hóa. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu: Các vấn đề liên quan đến hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc. * Phạm vi nghiên cứu: 2 Luận văn này chủ yếu tập trung nghiên cứu hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn Thành phố Thanh Hóa, thuộc tỉnh Thanh hóa giai đoạn 2010-2015. 4. Những đóng góp mới về khoa học của luận văn - Hệ thống hoá các lý thuyết về hiệu quả đầu tƣ nói chung, hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc nói riêng và vai trò của nó đối với tăng trƣởng và phát triển kinh tế của các địa phƣơng . - Trình bày và phân tích thực trạng hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc của Thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa, chỉ ra những thành tựu cũng nhƣ bất cập, hạn chế. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc của Thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trên cơ sở điều kiện đặc thù riêng của địa phƣơng. 5. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các tổ chức và các cá nhân trong quá trình thu hút các nguồn vốn và sử dụng vốn đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng của các địa phƣơng. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo và Phụ Lục, luận văn gồm 4 chƣơng. 3 Chƣơng 1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan về hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc 1.1.1. Các công trình nghiên cứu trong nước Do sức hút của vấn đề nghiên cứu, đến nay, đã có nhiều công trình nghiên cứu đề cấp về vấn đề hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách nhà nƣớc. Trong vài thập kỉ gần đây, đặc biệt những năm gần đây, các nhà khoa học trong suốt chặng đƣờng xây dựng và phát triển kinh tế đất nƣớc, đã tập trung vào việc nghiên cứu nâng cao hiệu quả đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng từ ngân sách Nhà nƣớc. Tiêu biểu có các công trình sau: - Trong cuốn “Quản lý tài chính trong lĩnh vực đầu tư xây dựng”của tác PGS.TS.Thái Bá Cẩm, NXB Tài Chính, năm 2003. Tác giả tập trung nghiên cứu các dự án lớn và rất lớn đƣợc đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc, chỉ tập trung phân tích các dự án đƣợc đầu tƣ từ trƣớc năm 2000, đã nêu khá chi tiết về đặc trƣng cơ bản của hoạt động đầu tƣ xây dựng ảnh hƣởng đến lãng phí thất thoát, tiêu cực trong đầu tƣ xây dựng, đã nêu đƣợc đặc trƣng quản lý chi phí xây dựng công trình dự án, đánh giá một cách tổng quát tình hình đầu tƣ của nƣớc ta từ giai đoạn đầu đến năm 2000 của nƣớc ta, cuốn sách đã nêu lên đƣợc một số nguyên nhân của sự thất thoát lãng phí vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản thời kỳ 1991- 2000 đó là: Lãng phí đầu tƣ do không có quy hoạch hoặc chất lƣợng quy hoạch thấp, trong chủ trƣơng đầu tƣ, phê duyệt thiết kế kỹ thuật thi công tổng dự toán, kế hoạch hoá đầu tƣ, đấu thầu xây dựng, trong giai đoạn chuẩn bị xây dựng, trong khâu quản lý dự án, quản lý đơn giá, định 4 mức, quyết toán công trình các nguyên nhân đƣợc tác giả nêu từ thực trạng của công trình dự án đầu tƣ xây dựng từ trƣớc năm 2000 bên cạnh đó cũng đề ra một số giải pháp chung nhƣ: Quy hoạch phát triển vùng của dự án, phân loại dự án, kiện toàn và nâng cao chất lƣợng khâu xác định đầu tƣ, kiện toàn qui chế về thẩm định quyền phê duyệt và uỷ quyền phê duyệt thiết kế kỹ thuật thi công, tổng dự toán đầu tƣ, lập lại kỷ cƣơng nghiêm ngặt trình tự đầu tƣ xây dựng cơ bản, kiện toàn công tác quản lý đền bù, giải phóng mặt bằng, kiện toàn và nâng cao chất lƣợng công tác giao nhận thầu, đặc biệt là kỷ luật đấu thầu, xây dựng và công khai qui trình kiểm soát thanh toán vốn đầu tƣ, kiện toàn công tác thẩm tra phê duyệt quyết toán vốn đầu tƣ hoàn thành. Nhƣợc điểm tác giả chƣa lƣợng hoá đƣợc giá trị thất thoát, bên cạnh đấy đây là cuốn nghiên cứu trƣớc khi luật xây dựng có ra đời, các chỉ tiêu lƣợng hoá chƣa đƣợc áp dụng vào đánh giá dự án, chƣa đánh giá hiệu quả của việc đầu tƣ chỉ tập trung vào những nguyên nhân tồn tại cần khắc phục của việc thực hiện dự án đầu tƣ trên bình diện cả nƣớc. - Luận án Tiến sỹ của Nguyễn Phƣơng Bắc với chủ đề “Định hướng và giải pháp đầu tư phát triển kinh tế tỉnh Bắc Ninh ”, ĐH Kinh tế quốc dân, năm 2002. Tác giả chủ yếu phân tích những nhân tố ảnh hƣởng đến đầu tƣ phát triển kinh tế trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Luận án đã chia vốn đầu tƣ theo từng lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, giao thông cơ sở hạ tầng, thƣơng mại dịch vụ và du lịch, giáo dục và y tế và đƣa ra đƣợc những nguyên nhân ảnh hƣởng đến hiệu quả vốn đầu tƣ nhƣ: Việc bố trí vốn cho các dự án đầu tƣ còn dàn trải, nhiều dự án không hoàn thành đúng theo thời gian quy định, kế hoạch vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản còn thiếu tính ƣu tiên, làm hạn chế đến việc phát huy, khai thác công trình có hiệu quả, trong quản lý đấu thầu thì số dự án và giá trị chỉ định thầu còn cao, một số nội dung trong công tác khảo sát thiết kế, phê duyệt thiết kế tổng dự toán chƣa chặt chẽ theo đúng quy trình, chƣa chủ động trong công tác quản lý và điều hành ngân sách, tình trạng bổ 5 sung ngân sách của địa phƣơng cho xây dựng cơ bản diễn ra vào cuối năm còn phổ biến, tính minh bạch trong việc phân bổ vốn đầu tƣ của ngân sách nhà nƣớc còn hạn chế, nhất là các dự án đầu tƣ ở cấp xã, phƣờng, chƣa có biện pháp quản lý thích hợp đối với vốn ngân sách nhà nƣớc và vốn khác thuộc vốn Nhà nƣớc để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Nhà nƣớc vay vốn đầu tƣ, vốn tín dụng nhà nƣớc. Luận án cũng chỉ ra một số biện pháp khắc phục những tồn tại nêu trên nhƣ: Lựa chọn các dự án quan trọng để đầu tƣ tập trung, tránh đầu tƣ dàn trải, kéo dài thời gian xây dựng công trình, việc bố trí kế hoạch vốn phải tập trung, cần kiên quyết tiến tới chấm dứt tình trạng nợ đọng trong xây dựng cơ bản, đối với công trình hạ tầng liên quan đến đời sống nhân dân cần áp dụng phƣơng án quản lý dự án khép kín lựa chọn nguyện vọng phù hợp với nhân dân và yêu cầu phát triển kinh tế xã hội. Luận án chƣa đánh giá đầy đủ các hiệu quả của dự án đầu tƣ, chƣa nêu đƣợc các mô hình quản lý của dự án sao cho phát huy đƣợc hiệu quả của dự án đầu tƣ bằng vốn ngân sách. - Đi sâu vào giải pháp tài chính nhằm nâng cao hiệu quả vốn đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc có Luận án tiến sĩ kinh tế “Giải pháp tài chính nhằm nâng cao hiệu quả vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Nghệ An” năm 2003. Trong đề tài này tác giả Phan Thanh Mão đã trình bày và phân tích có hệ thống vấn đề lý luận về hiệu quả vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc, phân tích thực trạng vấn đề này ở tỉnh Nghệ An và phần chủ yếu của luận án là tập trung vào các biện pháp để nâng cao hiệu quả vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc. Tuy nhiên, trong Luận án này thì tác giả chỉ phân tích thực trạng thông qua phƣơng pháp thống kê mô tả mà chƣa sử dụng phƣơng pháp kiểm định để chứng minh đƣợc nhân tố có ảnh hƣởng nhiều nhất đến hiệu quả vốn đầu từ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc, nếu làm đƣợc điều này thì giải pháp tài chính đƣa ra của Luận án sẽ thuyết phục hơn. 6 - Đề tài cấp bộ “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư từ ngân sách nhà nước” năm 2005 của Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ƣơng. Đề tài đã đi sâu vào các giải pháp để nâng cao hiệu quả đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc và chia thành bốn nhóm chính: nhóm giải pháp tài chính; nhóm giải pháp về con ngƣời; nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách quản lý đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc; nhóm giải pháp khác. Tuy nhiên, trong nghiên cứu này đã đƣa ra các giải pháp rất chung cho toàn bộ hoạt động quản lý dự án đầu tƣ từ vốn ngân sách nhà nƣớc và nâng cao hiệu quả của nó, chƣa thể hiện đƣợc những giải pháp nào sẽ đƣợc áp dụng tập trung cho từng địa phƣơng riêng biệt. Ngoài ra, trên các tạp chí chuyên ngành có rất nhiều bài viết, công trình đề cập đến quản lý dự án đầu tƣ từ vốn ngân sách nhà nƣớc. Có thể kể ra đây một số bài viết quan trọng nhƣ: “Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản” của Tào Hữu Phùng trên Tạp chí Tài chính (6/440), “ Vài ý kiến về sửa đổi bổ sung điều lệ quản lý đầu tư và xây dựng” của Khiếu Phúc Quynh trên Thời báo tài chính Việt Nam số 27 năm 2003, “Qui chế đấu thầu những vấn đề bức xúc” của Trần Trịnh Tƣờng trên tạp chí Xây dựng số 7 năm 2004... Những bài báo này ít nhiều đã phân tích đƣợc thực trạng về quản lý dự án đầu tƣ bằng vốn ngân sách nhà nƣớc và có đề xuất giải pháp để giải quyết những tồn đọng. Tuy nhiên, trong khuôn khổ bài viết thì chƣa thể phân tích sâu về thực trạng cũng nhƣ đƣa ra các giải pháp sát đáng cho vấn đề. Hơn nữa từ sau các Nghị định mới ban hành: Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 7/2/2005 về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình, Nghị Định số 10S/2006/NĐ-CP ngày 29/11/2005 về thi hành chi tiết luật đầu tƣ; các quyết định: Quyết định của Bộ trƣởng Bộ Xây dựng số 11/2005/QĐ-BXD ngày 15/04/2005 về việc ban hành định mức chi phí lập dự án và thiết kế xây dựng công trình, Quyết định số của Bộ trƣởng Bộ tài chính 32/2006/QĐ-BTC ngày 06/06/2006 về việc ban hành quy chế hoạt động thanh tra, kiểm tra tài chính, 7 Quyết định số 56/200S/QĐ- BTC của Bộ tài chính ngày 17/07/200S về ban hành quy trình thẩm tra quyết toán dự án hoàn thành đối với các dự án sử dụng vốn NSNN... Thì các cơ chế, quy trình quản lý dự án đầu tƣ bằng vốn NSNN đã hoàn thiện hơn rất nhiều. Theo tác giả Nguyễn Công Nghiệp (2009), "Nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư từ NSNN ở Việt Nam", Đề tài khoa học cấp Nhà nƣớc, Bộ Tài chính, Hà Nội. Tác giả khẳng định để nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tƣ từ NSNN ở Việt Nam thì cần phải chú ý đến những vấn đề sau, đó là: phải đảm bảo quy hoạch đầu tƣ, nhằm xác định lĩnh vực cần đầu tƣ, nhu cầu vốn đầu tƣ; Thực hiện nghiêm các bƣớc trong quản lý dự án đầu tƣ: Lập dự án; Thẩm định dự án; Giám sát dự án; Nghiệm thu dự án hoàn thành; Thực hiện tốt khâu giám sát đầu tƣ. - Luận án tiến sĩ kinh tế: “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tập trung từ ngân sách nhà nƣớc do thành phố Hà Nội quản lý” của Cấn Quang Tuấn tại Học viện tài chính, năm 2009 đã đề cập một số vấn đề lý thuyết chung về vốn đầu tƣ phát triển và vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tập trung từ ngân sách nhà nƣớc, trong đó việc nghiên cứu vốn đầu tƣ phát triển đƣợc tiến hành dƣới góc độ có liên quan đến vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tập trung từ NSNN. Góp phần hệ thống hóa và phân tích sâu một số nội dung lý luận về quản lý vốn đầu tƣ phát triển nói chung, vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản thuộc NSNN nói riêng. Trên cơ sở hệ thống hóa những nhận thức chung về vốn đầu tƣ phát triển và vốn xây dựng cơ bản tập trung từ NSNN, luận án tập trung đánh giá thực trạng sử dụng vốn xây dựng cơ bản tập trung từ nguồn NSNN do thành phố Hà Nội quản lý. Thực trạng pháp lý và tổ chức quản lý nhà nƣớc, các tác động, vấn đề đặt ra, phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tập trung từ NSNN do thành phố Hà Nội quản lý với số liệu 05 năm từ 2001 2005 và định hƣớng đến năm 2010. Đánh giá tổng hợp, khái quát bức tranh 8 toàn cảnh và có cận cảnh sâu, thích hợp thực trạng quản lý sử dụng vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ NSNN do thành phố Hà Nội quản lý, khẳng định các thành công, chỉ rõ các bất cập, tồn tại, vấn đề đặt ra và nguyên nhân. Đồng thời luận án cũng đề xuất các giải pháp, kiến nghị cụ thể, có tính khả thi nhằm góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tập trung từ NSNN do thành phố Hà Nội quản lý trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà nội. Luận án tiến sĩ kinh tế: Nâng cao hiệu quả, hiệu lực thanh tra tài chính dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn Nhà nước ở Việt Nam" của Nguyễn Văn Bình tại Học viện tài chính, năm 2010. Luận án đi sâu nghiên cứu về thanh tra tài chính dự án đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn nhà nƣớc. Luận án trình bày những vấn đề liên quan đến lí luận và thực tiễn trong hoạt động thanh tra tài chính dự án đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn nhà nƣớc của các cơ quan thanh tra nhà nƣớc thƣờng xuyên có hoạt động thanh tra về đầu tƣ xây dựng nhƣ: Thanh tra Chính phủ, thanh tra Bộ tài chính, thanh tra Bộ xây dựng, thanh tra Bộ kế hoạch và đầu tƣ... Luận án tập trung nghiên cứu, khảo sát những dự án đầu tƣ xây dựng thuộc thẩm quyền giám sát, đánh giá toàn bộ của cơ quan nhà nƣớc, đó là những dự án có tỷ lệ sử dụng vốn nhà nƣớc từ 30% trở lên với khoảng thời gian từ năm 2000 đến năm 2009. Từ việc đánh giá thực trạng hiệu quả, hiệu lực của hoạt động thanh tra tài chính dự án đầu tƣ xây dựng vốn nhà nƣớc ở Việt Nam, làm rõ một cách có hệ thống những khiếm khuyết trong cơ chế hoạt động thanh tra tài chính đối với dự án đầu tƣ xây dựng, làm sáng tỏ những mặt đƣợc và tồn tại bất cập ảnh hƣởng đến hiệu quả thanh tra tài chính những dự án đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn nhà nƣớc, tác giả luận án kiến nghị những giải pháp nâng cao hiệu quả, hiệu lực của thanh tra tài chính dự án đầu tƣ góp phần nâng cao hiệu quả đầu tƣ vốn của nhà nƣớc, phòng chống tham nhũng, thất thoát, lãng phí vốn đầu tƣ trong những năm sắp tới. 9 - Tác giả Lê Toàn Thắng (2012),“Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước của Thành phố Hà Nội”; tuy nhiên phạm vi nghiên cứu là một thành phố trực thuộc Trung ƣơng, Thành phố có nền kinh tế phát triển nhất nhì cả nƣớc, trình độ dân trí cao, ít chi phối bởi các yếu tố bên ngoài. Tác giả đã phân tích và đánh giá thực trang công tác quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nƣớc của Thành phố Hà Nội, đồng thời đề ra những giải pháp khá cụ thể, nhƣ hoàn thiện năng lực quản lý thiết kế, thẩm định và phê duyệt dự án, tăng cƣờng việc áp dụng chặt chẻ các chính sách tài chính, tiền tệ đối với đầu tƣ xây dựng cơ bản, tăng cƣờng vai trò, quản lý thanh toán, giải ngân của Kho bạc nhà nƣớc đối với các dự án đầu tƣ xây dựng cơ bản từ NSNN. Tác giả Nguyễn Văn Tuấn (2013), với bài báo “ Quản lý vốn đầu tư từ NSNN” Tạp chí Kinh tế và Dự báo số 12; tác giả đã chỉ ra thực tế công tác quản lý vốn đầu tƣ từ NSNN hiện nay còn quá phức tạp, rƣờm rà, có quá nhiều cấp, nhiều ngành tham gia quản lý. Đây cũng chính là rào cản lớn đối với hiệu quả đầu tƣ, tăng trƣởng và chất lƣợng tăng trƣởng. Theo tác giả Phƣơng Anh ( 2013), với bài báo " Còn nhiều sai phạm trong quản lý vón đầu tư" Tạp chí kinh tế và dự báo; tác giả cho rằng trong công tác quản lý vốn đầu tƣ vẫn còn nhiều sai phạm, cụ thể nhƣ: Chi đầu tƣ chỉ đáp ứng đƣợc mức thấp so với yêu cầu, Bố trí vốn còn dàn trải, thiếu tập trung, Công tác quản lý đầu tƣ còn nhiều bất cập. Vì vậy cần tăng cƣờng hơn nữa công tác quản lý vốn đầu tƣ nói chung và công tác quản lý vốn đầu tƣ XDCB nói riêng. Tác giả Anh Đức (2013), với bài báo "Chấn chỉnh quản lý đầu tư và xử lý nợ XDCB" Tạp chí Kinh tế và Dự báo; tác giả chỉ ra những giải pháp cần chấn chỉnh chấn chỉnh công tác quản lý vốn đầu tƣ và xử lý nợ XDCB nhƣ: Tình trạng phê duyệt nhiều dự án quá khả năng cân đối vốn, dẫn đến phân bổ vốn dàn trải, kéo dài thời gian thi công, gây lãng phí thất thoát,... cùng với nợ 10