Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi:
§èi víi mét nÒn kinh tÕ, th× dï ®ã lµ mét níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn hay
lµ níc ®ang ph¸t triÓn th× sù tån t¹i cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá
(DNV&N) lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. H¬n n÷a, sù tån t¹i nµy cßn ®ãng mét vai trß
to lín vµ cã mét vÞ trÝ rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Bªn c¹nh sù lín
m¹nh vµ ph¸t triÓn æn ®Þnh cña c¸c tËp ®oµn kinh tÕ xuyªn quèc gia, cña c¸c
Tæng c«ng ty, c¸c Doanh nghiÖp lín th× c¸c DNV&N lµ sù bæ sung cÇn thiÕt cho
nÒn kinh tÕ. Nã t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn toµn diÖn vµ sù t¨ng trëng m¹nh mÏ cña
nÒn kinh tÕ, gãp phÇn tËn dông tèi ®a mäi nguån lùc vµo viÖc t¹o ra cña c¶i cho
toµn x· héi.
Tõ n¨m 1986, sau §¹i héi lÇn 6 cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, ChÝnh phñ
®· ®a ra ch¬ng tr×nh ®æi míi qu¶n lý nÒn kinh tÕ, chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ kÕ
ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo
c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Tõ ®ã ®Õn nay §¶ng vµ Nhµ níc ®·
®Ò ra nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi ®ã. Trong ®iÒu
kiÖn c¶ níc ®ang tõng bíc thùc hiÖn C«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, th×
viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn DNV&N lµ hoµn toµn phï hîp víi thùc tr¹ng nÒn kinh
tÕ níc ta. C¸c DNV&N lµ c«ng cô tèi u nhÊt nh»m khai th¸c toµn diÖn vµ hiÖu
qu¶ mäi nguån lùc. Nã gãp mét vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc
tiªu c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ: t¨ng trëng æn ®Þnh, t¹o vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm, n©ng
cao ®êi sèng d©n c.
Nhng ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn DNV&N ë níc ta ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt hµng
lo¹t khã kh¨n mµ c¸c Doanh nghiÖp hiÖn nay ®ang gÆp ph¶i, ®Æc biÖt ®ã lµ viÖc
huy ®éng vèn dïng cho s¶n xuÊt vµ ®æi míi c«ng nghÖ. VÊn ®Ò nµy hiÖn ®ang ®îc §¶ng, Nhµ níc, b¶n th©n c¸c Doanh nghiÖp, c¸c Tæ chøc tÝn dông hÕt søc
quan t©m. Trong thêi gian qua ®· cã nhiÒu cuéc tiÕp xóc gi÷a c¸c DNV&N víi
c¸c Tæ chøc tÝn dông nh»m th¸o gì nh÷ng rµo c¶n ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh tiÕp
cËn vèn cña c¸c Doanh nghiÖp nµy.
XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng trªn, sau mét thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam (VP Bank), em
chän ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p më réng tÝn dông ®èi víi DNV&N t¹i VP Bank " víi
mong muèn gãp mét phÇn nhá vµo viÖc t¹o lËp mèi quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c
DNV&N vµ VP Bank.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2. Môc ®Ých nghiªn cøu:
Chuyªn ®Ò sÏ cã c¸i nh×n tæng qu¸t vµ hÖ thèng thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh
doanh cña c¸c DNV&N hiÖn nay, còng nh mèi quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c Doanh
nghiÖp nµy vµ VP Bank. Tõ ®ã, chuyªn ®Ò sÏ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ
nh»m gãp phÇn më réng tÝn dông cho c¸c DNV&N t¹i VP Bank.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu:
Chuyªn ®Ò chän ho¹t ®éng cho vay cho c¸c DNV&N t¹i VP Bank trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµm ®èi tîng nghiªn cøu.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu chuyªn ®Ò sö dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
khoa häc ®Ó ph©n tÝch lý luËn vµ thùc tiÔn:
- Ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng.
- Ph¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö.
- Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ.
- Ph¬ng ph¸p thèng kª, so s¸nh.
5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi:
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, chuyªn ®Ò gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: DNV&N vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DNV&N .
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DNV&N t¹i VP Bank .
Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng tÝn dông ®èi víi c¸c
DNV&N t¹i VP Bank .
Ch¬ng 1:
Doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ vai trß cña tÝn dông
ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá.
1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña Doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn
kinh tÕ thÞ trêng.
1.1.1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp võa vµ nhá.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, Doanh nghiÖp ®îc hiÓu lµ nh÷ng ®¬n vÞ kinh
tÕ ®îc thµnh lËp bëi mét c¸ nh©n, nhãm c¸ nh©n hay bëi c¸c tæ chøc, ®îc nhµ níc cho phÐp ho¹t ®éng nh»m thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh trong nh÷ng lÜnh
vùc nhÊt ®Þnh v× môc ®Ých c«ng Ých hay lîi nhuËn.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp tån t¹i rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, DNV&N ®îc
ph©n lo¹i dùa vµo tiªu chÝ quy m« kinh doanh. DNV&N lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt
kinh doanh cã t c¸ch ph¸p nh©n kinh doanh v× môc ®Ých lîi nhuËn, cã quy m«
trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh theo c¸c tiªu thøc vèn , lao ®éng hay doanh thu,
gi¸ trÞ gia t¨ng trong tõng thêi k× theo quy ®Þnh cña mçi quèc gia.
ë ViÖt Nam, tiªu chÝ ph©n lo¹i DNV&N ®· ®îc quy ®Þnh t¹i c«ng v¨n sè
681/CP-KTN ngµy 20/6/1998 cña Thñ tíng ChÝnh phñ, theo quy ®Þnh cña c«ng
v¨n nµy, tiªu chÝ x¸c ®Þnh DNV&N lµ vèn vµ sè lao ®éng. Cô thÓ DNV&N lµ
doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ díi 5 tû VND vµ sè lao ®éng trung b×nh hµng n¨m
díi 200 ngêi.
VËy, kh¸i niÖm DNV&N ë níc ta cã thÓ hiÓu kh¸i qu¸t nh sau: DNV&N
lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã t c¸ch ph¸p nh©n, kh«ng ph©n biÖt thµnh
phÇn kinh tÕ, cã quy m« vÒ vèn hoÆc lao ®éng tho¶ m·n c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh
phñ ®èi víi tõng ngµnh nghÒ t¬ng øng víi tõng thêi k× ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
1.1.2. §Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp võa vµ nhá.
DNV&N tån t¹i vµ ph¸t triÓn víi nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:
Thø nhÊt, DNV&N tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë mäi nganh nghÒ, mäi thµnh
phÇn kinh tÕ, nã ho¹t ®éng t¹i mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Theo sè
liÖu thèng kª cho thÊy, DNV&N chiÕm kho¶ng 90% trong tæng sè c¸c doanh
nghiÖp. C¸c DNV&N chiÕm kho¶ng 31% tæng gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiªp;
chiÕm 78% tæng møc b¸n lÎ; 64% tæng lîng vËn chuyÓn hµng ho¸. C¸c lo¹i hµng
ho¸ ®îc a chuéng hiÖn nay nh chiÕu cãi, m©y tre ®an, ®å gç mü nghÖ... ®Òu do
c¸c DNV&N s¶n xuÊt. Nh vËy chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh lo¹i h×nh kinh doanh
cña DNV&N lµ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó.
Thø hai, DNV&N cã tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cao. Víi quy m« khiªm
tèn cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ dÔ dµng thay ®æi lo¹i h×nh kinh doanh tríc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ trêng. ViÖc phæ biÕn ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ
vµo DNV&N còng dÔ thùc hiÖn h¬n, nh ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, thùc hiÖn
chÝnh s¸ch tiªn l¬ng míi...
Thø ba, DNV&N cã bé m¸y s¶n xuÊt vµ qu¶n lÝ gän nhÑ, hiÖu qu¶. §©y
lµ mét lîi thÕ cña DNV&N trong viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ hµnh chÝnh, t¨ng doanh
thu cho doanh nghiÖp.Víi sè lîng lao ®éng trong mçi doanh nghiÖp kh«ng vît
qu¸ 200 ngêi th× viÖc bè trÝ m«t ®éi ngò qu¶n lÝ s¶n xuÊt vµ ®iÒu hµnh gän nhÑ lµ
hoµn toµn cã thÓ lµm ®îc.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thø t, DNV&N cã vèn ban ®Çu Ýt, kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh, mang l¹i
hiÖu qu¶ cao. Lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã quy m« võa ph¶i nªn viÖc ®Çu t vèn
s¶n xuÊt kh«ng yªu cÇu qu¸ lín, h¬n n÷a chu k× s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp
nµy thêng ng¾n nªn vßng quay cña mçi ®ång vèn nhanh, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
Thø n¨m, thÞ trêng c¹nh tranh cña c¸c DNV&N lµ thÞ trêng c¹nh tranh
gÇn nh hoµn h¶o. Trªn thÞ trêng nµy, sè lîng c¸c doanh nghiÖp viÖc gia nhËp hay
rót lui cña h·ng kinh doanh lµ dÔ dµng. HÇu nh kh«ng cã mét doanh nghiÖp nµo
cã ®ñ søc m¹nh thÞ trêng mµ cã thÓ lµm biÕn ®éng ®Õn gi¸ c¶ vµ s¶n lîng trªn thÞ
trêng s¶n xuÊt cña m×nh.
Nh vËy, qua nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ta thÊy DNV&N cã nhiÒu u ®iÓm trªn thÞ
trêng. §ã lµ víi quy m« võa ph¶i, doanh nghiÖp cã thÓ tæ chøc ®îc bé m¸y s¶n
xuÊt vµ ®iÒu hµnh gän nhÑ, hiÖu qu¶. H¬n n÷a, doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng thu
håi vèn nhanh còng nh kh¶ n¨ng øng biÕn nhanh nh¹y trªn thÞ trêng, lµm t¨ng c¬
héi tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña h·ng kinh doanh.
Bªn c¹nh ®ã, DNV&N còng cã nh÷ng bÊt lîi sau:
- VÞ thÕ trªn thÞ trêng thÊp, tiÒm lùc tµi chÝnh nhá nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh
thÊp.
- Ýt cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn lín ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ cao.
- Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®µo t¹o c«ng nh©n, ®Çu t cho nghiªn cøu, thiÕt kÕ c¶i
tiÕn c«ng nghÖ, ®æi míi s¶n phÈm.
1.1.3. VÞ trÝ vµ vai trß cña DNV&N trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Thùc tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh, DNV&N vÉn gi÷ mét vÞ
trÝ vµ vai trß hªt søc quan träng nh»m thóc ®Èy vµ më réng c¹nh tranh, ®¶m b¶o
æn ®Þnh kinh tÕ, phßng chèng nguy c¬ khñng ho¶ng. ThËt vËy, khu vùc DNV&N
lµ x¬ng sèng trong nÒn kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia hiÖn t¹i vµ c¶ trong t¬ng lai.
§Æc biÖt, khi cuéc C¸ch m¹ng Khoa häc kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t
triÓn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c DNV&N nhiÒu c¬ héi tËp trung kÜ thuËt, cã kh¶
n¨ng s¶n xuÊt s¶n phÈm cã chÊt lîng kh«ng thua kÐm c¸c doanh nghiÖp lín. MÆt
kh¸c, xÐt trªn ph¹m vi toµn cÇu hiÖn nay, tÝnh chÊt c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh
nghiÖp ®ang chuyÓn tõ c¹nh tranh gi¸ c¶ sang c¹nh tranh vÒ chÊt lîng vµ c«ng
nghÖ. Sù ph¸t triÓn cña chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸, ®· kh«ng cho phÐp mét
doanh nghiÖp tù khÐp kÝn chu tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. Mµ víi m«
h×nh s¶n xuÊt kiÓu vÖ tinh, trong ®ã c¸c DNV&N lµ vÖ tinh cña c¸c doanh
nghiÖp lín tá ra thÝch hîp h¬n. DNV&N ngµy cµng kh«ng thÓ tan biÕn trong c¸c
tËp ®oµn kinh tÕ lín mµ kh¶ n¨ng hîp t¸c më réng ngµy cµng t¨ng.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§èi víi ViÖt Nam, DNV&N cµng cã ý nghÜa quan träng trong qu¸ tr×nh
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
Thø nhÊt, DNV&N cã vÞ trÝ rÊt quan träng ë chç chóng chiÕm ®a sè vÒ
mÆt sè lîng trong tæng sè c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh vµ ngµy cµng gia t¨ng
m¹nh. ë hÇu hÕt c¸c níc, sè lîng c¸c DNV&N chiÕm kho¶ng 90% tæng c¸c
doanh nghiÖp . Tèc ®é gia t¨ng c¸c DNV&N nhanh h¬n tèc ®é gia t¨ng cña c¸c
doanh nghiÖp lín. ë níc ta, DNV&N chiÕm kho¶ng 80% - 90% tæng sè c¸c
doanh nghiÖp.
Thø hai, c¸c DNV&N cã vai trß quan träng trong sù t¨ng trëng cña nÒn
kinh tÕ. ë c¸c níc, b×nh qu©n c¸c DNV&N chiÕm trªn díi 50% GDP. Cßn ë ViÖt
Nam, theo ®¸nh gi¸ cña ViÖn Nghiªn cøu qu¶n lÝ kinh tÕ Trung ¬ng th× hiÖn nay
khu vùc DNV&N chiÕm kho¶ng 24% GDP.
Thø ba, t¸c ®éng kinh tÕ x· héi lín nhÊt cña c¸c DNV&N lµ gi¶i quyÕt
mét khèi lîng lín viÖc lµm cho d©n c, lµm t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng, gãp
phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. T¹i níc ta, sè lao ®éng cña c¸c DNV&N trong lÜnh
vùc phi n«ng nghiÖp hiÖn cã kho¶ng 8 triÖu ngêi, chiÕm kho¶ng 80% tæng sè lao
®éng phi n«ng nghiÖp vµ chiÕm kho¶ng 22,5% lùc lîng lao ®éng c¶ níc.
Mét vai trß n÷a cña DNV&N ®ã lµ nã gãp phÇn lµm n¨ng ®éng nÒn kinh
tÕ. Do lîi thÕ quy m« nhá lµ n¨ng ®éng, linh ho¹t vµ s¸ng t¹o, cïng víi h×nh thøc
tæ chøc kinh doanh cã sù kÕt hîp chuyªn m«n ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸, thÝch øng
nhanh víi mäi sù biÕn ®éng cña thÞ trêng . Do ®ã nã cã vai trß to lín gãp phÇn
vµo sù t¨ng trëng æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ trong c¬ chÕ thÞ trêng.
H¬n n÷a, c¸c DNV&N cßn ®ãng gãp vµo ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch
c¬ cÊu kinh tÕ, ®Æc biÖt ®èi víi khu vùc n«ng th«n vµ n«ng nghiÖp. Víi m¹ng líi
réng kh¾p, l¹i cã truyÒn thèng g¾n bã víi n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ x· héi n«ng
th«n sÏ lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, sÏ h×nh thµnh nh÷ng tô ®iÓm,
côm c«ng nghiÖp ®Ó t¸c ®éng chuyªn m«n ho¸ n«ng nghiÖp theo híng C«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
Nh vËy, kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a vÒ tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ cña DNV&N.
Khi chóng ta thÊy râ vÞ trÝ chiÕn lîc cña nã th× cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch nh»m hç
trî, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c DNV&N s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶.
B¶ng 1: §¸nh gi¸ vai trß c¸c DNV&N ë ViÖt Nam
Stt
Vai trß
1
Gãp phÇn t¨ng trëng kinh tÕ
2
T¹o viÖc lµm - T¨ng thu nhËp
5
TØ lÖ(%)
51,7
88,5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3
4
TÝnh n¨ng ®éng & HiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ
Tham gia ®µo t¹o ®éi ngò nhµ kinh doanh ViÖt Nam
8,9
63,2
1.1.4. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNV&N trong nÒn kinh tÕ níc
ta hiÖn nay.
NÒn kinh tÕ cña mét quèc gia lµ do tæng thÓ c¸c doanh nghiÖp lín, nhá t¹o
thµnh. PhÇn ®«ng c¸c doanh nghiÖp lín trëng thµnh tõ c¸c DNV&N th«ng qua
liªn kÕt c¸c DNV&N. Nh ®· nªu ë trªn, theo c«ng v¨n sè 681/CP - KTN ngµy
20/06/1998, ChÝnh phñ ®· quy ®Þnh thèng nhÊt viÖc x¸c ®Þnh DNV&N ë ViÖt
Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ díi 5 tØ
®ång vµ cã sè lao ®éng binh qu©n díi 200 ngêi.
Theo sè liÖu cña Bé KÕ ho¹ch & §Çu t, tÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, t×nh h×nh
DNV&N theo tiªu chi trªn lµ:
B¶ng 2: T×nh h×nh DNV&N ViÖt Nam
Doanh nghiÖp (sè lîng)
Tæng sè
Nhµ níc Ngoµi quèc doanh
Vèn díi 5 tØ VND
3670
40100
43770
Lao ®éng díi 200 ngêi
5420
41590
46830
Nguån: B¸o c¸o cña Bé KÕ ho¹ch & §Çu t
lo¹i tiªu chÝ
TØ lÖ
91%
97%
Nh vËy, ta cã thÓ ®iÓm qua mét vµi nÐt vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh
cña c¸c DNV&N hiÖn nay nh sau:
- VÒ h×nh thøc së h÷u: Víi ®êng lèi ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh
phÇn cña §¶ng vµ Nhµ níc nªn c¸c DNV&N còng tån t¹i díi nhiÒu h×nh thøc së
h÷u kh¸c nhau nh: së h÷u Nhµ níc, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t nh©n… nhng tËp
trung chñ yÕu lµ thµnh phÇn ngoµi quèc doanh. XÐt vÒ tiªu chÝ vèn th× DNNN
chiÕm h¬n 64% vµ theo tiªu chÝ lao ®éng th× chiÕm 91,7% tæng sè doanh nghiÖp
hiÖn cã. Tû lÖ t¬ng øng víi DNV&N ngoµi quèc doanh lµ 95,4% vµ 98% tæng sè
doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hiÖn cã.
- VÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng: HÇu hÕt c¸c DNV&N ho¹t ®éng trong ngµnh
c«ng nghiÖp(C«ng nghiÖp nhÑ, C«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm), th¬ng m¹i,
dÞch vô. §Õn n¨m 1998, sè lîng DNV&N trong c«ng nghiÖp ®¹t 5620 doanh
nghiÖp, chiÕm 28% trong tæng sè c¸c DNV&N ngoµi quèc doanh. C¸c doanh
nghiÖp nµy thêng tËp trung chñ yÕu ë c¸c tØnh phÝa Nam, chiÕm ®Õn 81%, c¸c
tØnh phÝa B¾c chØ chiÕm 12,6% tæng sè c¸c DNV&N ®ang ho¹t ®éng t¹i c¸c vïng
ven ®« thÞ vµ n«ng th«n.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- T×nh h×nh tµi chÝnh: Tæng sè vèn ®¨ng kÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
DNV&N hiÖn nay kho¶ng h¬n 50000 tû VND, b»ng 30% tæng vèn kinh doanh
cña tæng sè doanh nghiÖp c¶ níc. DNV&N chiÕm tû träng 26% tæng s¶n phÈm
trong níc. NÕu c¶ khu vùc kinh tÕ c¸ thÓ th× chiÕm tû träng 34%- 40%, cßn l¹i
cña GDP lµ kinh tÕ nhµ níc(quy m« lín) vµ thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc
ngoµi ®ãng gãp.
-VÒ thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ thÞ trêng: N»m trong t×nh tr¹ng c«ng nghÖ
chung cña nÒn kinh tÕ, c¸c DNV&N ViÖt Nam phÇn lín sö dông c«ng nghÖ m¸y
mãc trang thiÕt bÞ l¹c hËu. §iÒu nµy ®· h¹n chÕ rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña c¸c DNV&N. Do phÇn lín c¸c DNV&N míi ®îc thµnh lËp ®Òu thiÕu vèn vµ
kh¶ n¨ng kÜ thuËt cha cao nªn h¹n chÕ viÖc ®Çu t mua s¾m trang thiÕt bÞ c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó t¨ng cêng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¹nh tranh trªn thÞ trêng.
HiÖn nay, c¸c DNV&N cã mét thÞ trêng rÊt réng lín vµ ®Çy søc hÊp dÉn.
Nhng do cßn nhiÒu h¹n chÕ, nªn c¸c doanh nghiÖp nµy vÉn cha thùc sù chiÕm
lÜnh ®îc thÞ trêng, s¶n phÈm lµm ra kh«ng ®ñ søc hÊp dÉn ngêi mua. Tuy vËy, cã
mét sè mÆt hµng nh: may mÆc, thuû h¶i s¶n, thñ c«ng mü nghÖ… c¸c DNV&N ViÖt
Nam ®ang cã chç ®øng trªn thÞ trêng trong níc còng nh quèc tÕ.
- VÒ lùc lîng lao ®éng: Khu vùc DNV&N lµ khu vùc thu hót nhiÒu lao
®éng, nã gãp phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm, nhÊt lµ ®èi víi níc ®«ng d©n nh níc ta. Theo thèng kª th× DNV&N thu hót kho¶ng 90% lùc lîng lao ®éng c¶ níc.
Tuy nhiªn, ®éi ngò lao ®éng nµy hiÖn cã tr×nh ®é tay nghÒ cha cao. PhÇn ®«ng cã
tr×nh ®é v¨n ho¸ cÊp 2(40-45%), tr×nh ®é phæ th«ng trung häc lµ 20-30%. Sè lao
®éng cã tÝnh chÊt phæ th«ng, cã tr×nh ®é tay nghÒ gi¶n ®¬n, cha ®îc ®µo t¹o,
b×nh qu©n chiÕm 60-70%.
- VÒ nhµ xëng, mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh vµ kÕt cÊu h¹ tÇng: §iÒu
kiÖn mÆt b»ng cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNV&N nh×n chung hiÖn ®ang
rÊt chËt hÑp vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t¹o lËp vµ më réng mÆt b»ng. §a
sè c¸c doanh nghiÖp ph¶i thuª mîn l¹i mÆt b»ng cña c¸c DNNN, hoÆc ph¶i dïng
nhµ ë lµm n¬i s¶n xuÊt, kinh doanh, giao dÞch, b¸n hµng. HÖ thèng ®iÖn níc cung
cÊp cho c¸c DNV&N nhiÒu n¬i kh«ng ®¶m b¶o. HÖ thèng xö lý níc th¶i vµ r¸c
th¶i cña c¸c DNV&N hÇu nh kh«ng cã, g©y t¸c h¹i rÊt lín tíi m«i trêng sèng.
- VÒ kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin: Do kh¶ n¨ng ¸p dông khoa häc kü thuËt
vµo s¶n xuÊt kinh doanh, nªn viÖc khai th¸c th«ng tin cña c¸c DNV&N ë níc ta
hiÖn nay rÊt h¹n chÕ. §iÒu nµy lµm c¶n trë ®Õn qu¸ tr×nh t×m hiÓu thÞ trêng, n©ng
cao chÊt lîng s¶n xuÊt, chÊt lîng b¸n hµng lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña c¸c
DNV&N.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1.2. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DNV&N.
1.2.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc trng cña tÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Ng©n hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc cã vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ
nãi chung vµ ®èi víi tõng céng ®ång ®i¹ ph¬ng nãi riªng. Nã lµ lo¹i h×nh tæ chøc
tµi chÝnh cung cÊp mét danh môc c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®a d¹ng nhÊt- ®Æc biÖt lµ
tÝn dông, tiÕt kiÖm vµ dÞch vô thanh to¸n - vµ thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng tµi chÝnh
nhÊt so víi bÊt k× mét tæ chøc kinh doanh nµo trong nÒn kinh tÕ.
Kh¶ n¨ng cho vay ®èi víi kh¸ch hµng chÝnh lµ lý do c¬ b¶n ®Ó Ng©n hµng
®îc phÐp ho¹t ®éng. Mäi ngêi mong muèn c¸c Ng©n hµng hç trî cho sù ph¸t
triÓn cña céng ®ång ®Þa ph¬ng th«ng qua viÖc cung cÊp tÝn dông, ®¸p øng nhu
cÇu tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ cña ngêi tiªu dïng. Râ rµng cho vay lµ kh¶
n¨ng kinh tÕ hµng ®Çu cña c¸c Ng©n hµng - ®Ó tµi trî cho chi tiªu cña c¸c doanh
nghiÖp, c¸ nh©n vµ c¸c c¬ quan chÝnh phñ. Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng cã
mèi quan hÖ mËt thiÕt víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, bëi v× ho¹t ®éng tÝn dông
thóc ®Èy sù t¨ng trëng cña c¸c doanh nghiÖp, t¹o søc sèng cho nÒn kinh tÕ.
VËy, tÝn dông ng©n hµng lµ mét giao dÞch vÒ tµi s¶n(tiÒn hoÆc hµng ho¸)
gi÷a bªn cho vay (Ng©n hµng) vµ bªn ®i vay(c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ c¸c chñ
thÓ kh¸c), trong ®ã Ng©n hµng chuyÓn quyÒn sö dông cho bªn ®i vay trong mét
kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn, bªn ®i vay cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶
vèn gèc vµ l·i cho Ng©n hµng khi ®Õn h¹n thanh to¸n.
Nh vËy, tÝn dông ng©n hµng lµ mét giao dÞch vÒ tµi s¶n trªn c¬ së hoµn tr¶
vµ cã nh÷ng ®Æc trng sau:
- Tµi s¶n ®îc giao dÞch trong tÝn dông ng©n hµng th«ng qua hai h×nh thøc
lµ cho vay(b»ng tiÒn) vµ cho thuª(bÊt ®éng s¶n vµ ®éng s¶n).
- XuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c hoµn tr¶, v× vËy Ng©n hµng khi chuyÓn giao vèn
cho kh¸ch hµng sö dông ph¶i cã c¬ së ®Ó tin r»ng ngêi ®i vay sÏ tr¶ ®óng h¹n.
§©y lµ yÕu tè hÕt søc c¬ b¶n trong qu¶n trÞ tÝn dông. C¬ së cña sù tin tëng lµ uy
tÝn cña ngêi vay, hµng ho¸, tµi s¶n thÕ chÊp, chøng tõ cã gi¸.
- Gi¸ trÞ hoµn tr¶ cña kho¶n vay th«ng thêng ph¶i lín h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu,
hay nãi c¸ch kh¸c lµ ngêi ®i vay ph¶i tr¶ thªm phÇn l·i ngoµi vèn gèc. L·i chÝnh
lµ gi¸ cho viÖc sö dông vèn trong thêi gian nhÊt ®Þnh. Nã còng biÕn ®éng chÞu
¶nh hëng cña quan hÖ cung cÇu vèn trªn thÞ trêng. Nhng gi¸ nµy kh«ng ph¶n ¸nh
gi¸ trÞ mµ chØ lµ gi¸ cho quyÒn sö dông vèn.
- Trong quan hÖ tÝn dông ng©n hµng, tiÒn vay ®îc cÊp trªn c¬ së cam kÕt
hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn. VÒ khÝa c¹nh ph¸p lý, nh÷ng v¨n b¶n x¸c ®Þnh quan hÖ tÝn
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
dông nh hîp ®ång tÝn dông, khÕ íc… thùc chÊt lµ lÖnh phiÕu, trong ®ã bªn ®i
vay cam kÕt hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn cho bªn cho vay khi ®Õn h¹n thanh to¸n.
1.2.2. Nhu cÇu vèn cña DNV&N vµ vai trß cña viÖc më réng tÝn dông ®èi víi
DNV&N.
C«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc kh«ng thÓ kh«ng cã c¸c
doanh nghiÖp quy m« lín, vèn nhiÒu, kÜ thuËt hiÖn ®¹i lµm nßng cèt trong tõng
ngµnh nh»m t¹o ra søc m¹nh ®Ó cã thÓ c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ trêng quèc
tÕ. Ngoµi viÖc x©y dùng c¸c doanh nghiÖp lín thËt cÇn thiÕt, chóng ta cßn ph¶i
thùc hiÖn biÖn ph¸p t¨ng kh¶ n¨ng tÝch tô vµ tËp trung vèn cña c¸c DNV&N, t¹o
®iÒu kiÖn nhanh chãng v¬n lªn trë thµnh doanh nghiÖp lín. Sù kÕt hîp c¸c lo¹i
quy m« doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ, trong ®ã nhÊn m¹nh ®Õn ph¸t triÓn
nh÷ng DNV&N lµ phï hîp víi xu thÕ chung vµ thÝch hîp víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ
x· héi níc ta.
Nhng hiÖn nay, c¸c DNV&N ®ang ®øng tríc nh÷ng khã kh¨n cÇn th¸o gì
vµ qóa tr×nh ph¸t triÓn ®· vµ ®ang béc lé h¹n chÕ lµ do DNV&N ®ang trong giai
®o¹n khëi ®Çu nªn kh¶ n¨ng tÝch luü vèn cßn thÊp. ThiÒu vèn lµ mét h¹n chÕ
nghiªm träng vµ thêng xuyªn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c DNV&N. MÆc dï,
mét ®iÒu thêng hay x¶y ra lµ c¸c doanh nghiÖp lu«n mong muèn cã nhiÒu vèn ®Ó
hä tuú ý sö dông vµ thêng phµn nµn vÒ thiÕu vèn, song chóng ta còng cÇn lu ý
®Õn nh÷ng phµn nµn ®ã mét c¸ch nghiªm tóc.
NÒn tµi chÝnh ViÖt Nam cha ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu lµ trung
gian cã hiÖu qu¶ vÒ vèn trong mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. ViÖc thiÕu vèn
nã sÏ h¹n chÕ nghiªm träng sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, v× sù ®Çu t ®îc chi
phèi bëi sù s½n sµng vÒ vèn chø kh«ng ph¶i do kh¶ n¨ng thÞ trêng vµ do cã lîi.
Thø hai, sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp hiÖn hµnh cÇn dùa vµo viÖc t¨ng
thu nhËp, t¨ng viÖc lµm vµ t¹o ra lîi nhuËn cao. Do ®ã viÖc t¨ng nguån vèn cho
DNV&N sÏ kh«ng chØ lµm t¨ng viÖc lµm mµ cßn lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng
t¨ng lªn.
Thø ba, sù thiÕu vèn h¹n chÕ viÖc ¸p dông c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt kinh
doanh, ®iÒu ®ã kh«ng chØ ¶nh hëng xÊu tíi n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng thu nhËp mµ
cßn c¶n trë sù c¹nh tranh vµ tån t¹i l©u dµi cña doanh nghiÖp.
Theo ®¸nh gi¸ cña Bé KÕ ho¹ch & §Çu t, mÆc dï sè lîng DNV&N chiÕm
tíi h¬n 90% tæng sè doanh nghiÖp c¶ níc, song tæng vèn cho s¶n xuÊt kinh
doanh chØ míi b»ng 30% so víi tæng vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong c¶ níc.
Thùc tr¹ng nµy ph¶n ¸nh møc ®é thu hót vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
DNV&N cßn thÊp vµ hÇu hÕt c¸c DNV&N ®Òu thiÕu vèn ®Ó s¶n xuÊt vµ më réng
s¶n xuÊt. Theo kÕt qu¶ cña c¸c tæ chøc quèc tÕ t¹i héi nghÞ cÊp cao lÇn thø
hai(t¹i Hµ Néi ngµy 21/11/2000) th× t×nh h×nh thiÕu vèn chiÕm 20- 40% tæng sè
DNV&N. Chñ ®Çu t Ýt vèn, thiÕu vèn nhng l¹i rÊt khã vay vèn ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn
kinh doanh.
Theo nh÷ng sè liÖu gÇn ®©y cña ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ Trung ¬ng th× ®¹i ®a sè c¸c DNV&N ë ViÖt Nam cã møc vèn rÊt thÊp: 75% sè doanh
nghiÖp cã møc vèn díi 50 triÖu VND. Thùc tÕ lµ c¸c DNV&N ë ViÖt Nam
kh«ng ®îc tiÕp cËn nhiÒu víi nh÷ng kho¶n vay ng¾n h¹n vµ hÇu nh kh«ng ®îc
vay dµi h¹n. HiÖn nay chØ cã kho¶ng h¬n 1/3 sè DNV&N vay ®îc vèn ®Ó bæ
sung cho sè vèn tù cã Ýt ái cña m×nh, kho¶ng 20% DNV&N ë Hµ Néi tiÕp cËn
®îc vèn Ng©n hµng, cßn ®¹i ®a sè thêng dùa vµo thÞ trêng tµi chÝnh, chän gi¶p
ph¸p huy ®éng vèn trong gia ®×nh, hä hµng, b¹n bÌ vµ sö dông tÝn dông th¬ng
m¹i cña b¹n hµng. RÊt nhiÒu chñ DNV&N cho r»ng, tèc ®é t¨ng trëng vµ kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña hä bÞ h¹n chÕ lín do kh«ng cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®îc nguån
vèn tÝn dông còng nh do chi phÝ vay vèn tõ Ng©n hµng qu¸ cao, thñ tôc vay vèn
phøc t¹p.
C¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp rÊt khã kh¨n vÒ vèn vµ hä s½n sµng vay
vèn Ng©n hµng víi bÊt cø gi¸ nµo. Ng©n hµng l¹i kh«ng d¸m m¹nh d¹n cho vay
v× kh«ng biÕt n¨ng lùc cña hä nh thÕ nµo. Bëi thÕ, tù lùc phÇn lín vÒ vèn lµ hiÖn
tr¹ng cña nhiÒu DNV&N hiÖn nay. ViÖc vay vèn Ng©n hµng lµ rÊt hiÕm: chØ cã
4/95 c«ng ty tµi trî cho kinh doanh th«ng qua mét kho¶n vay trong 6 th¸ng ®Çu
sau khi ®¨ng kÝ thµnh lËp doanh nghiÖp.
Nh vËy, ®Ó ph¸t triÓn DNV&N th× c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i cung cÊp
®ñ vèn cho c¸c doanh nghiÖp, ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c DNV&N ®Õn
vay vèn ë Ng©n hµng. C¸c DNV&N ®ang rÊt cÇn vèn, cã thÓ nãi nh "n¾ng h¹n
chê ma rµo", trong khi ®ã c¸c Ng©n hµng - mét trung gian tµi chÝnh lín nhÊt, cã
®Çy ®ñ nguån vèn ®Ó cã thÓ thùc hiÖn cho vay ®èi víi c¸c DNV&N.
Do ®ã, viÖc më réng tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi DNV&N lµ rÊt cÇn thiÕt
vµ cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña DNV&N. Tríc tiªn, tÝn dông ng©n
hµng sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, tr¸nh t×nh tr¹ng sö dông vèn
sai môc ®Ých. Khi Ng©n hµng quyÕt ®Þnh cÊp tÝn dông cho DNV&N, th× kho¶n
tÝn dông ®ã ph¶i ®îc kh¶o s¸t chÆt chÏ vÒ môc ®Ých sö dông, hiÖu qu¶ kinh tÕ
mang l¹i, nªn nã tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng rñi ro ®¹o ®øc tõ phÝa kh¸ch hµng, hiÖu qu¶
sö dông vèn thÊp g©y l·ng phÝ vèn.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thø hai, víi sù tµi trî vèn tõ Ng©n hµng c¸c DNV&N cã thÓ ®¶m b¶o cho
ho¹t ®éng cña m×nh ®îc liªn tôc thuËn lîi. Nhê cã tÝn dông ng©n hµng, DNV&N
cã c¸c nguån thanh to¸n cho chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng, khÊu hao m¸y
mãc vµ c¸c chÝ phÝ kh¸c ®¶m b¶o s¶n xuÊt th«ng suèt.
Thø ba, trong mét m«i trêng kinh tÕ n¨ng ®éng hiÖn nay, sù khã kh¨n vÒ
vèn ®· lµm cho c¸c DNV&N khã cã thÓ c¹nh tranh mét c¸ch hiÖu qu¶ ®îc. V×
vËy, vai trß cña tÝn dông ng©n hµng cßn lµ gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña DNV&N. Khi kho¶n tÝn dông ®îc cÊp ra, doanh nghiÖp kh«ng chØ cã
mét ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh hÊp dÉn, mµ víi nguån vèn nµy nã cã thÓ ®æi
míi hÖ thèng d©y chuyÒn s¶n xuÊt, thiÕt bÞ m¸y mãc, cã ®iÒu kiÖn ¸p dông c¸c
tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt vµo s¶n xuÊt, tõ ®ã n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm còng
nh søc c¹nh tranh trªn th¬ng trêng.
1.3. Kinh nghiÖm trong viÖc më réng tÝn dông ®èi víi DNV&N ë mét sè níc.
1.3.1. Kinh nghiÖm mét sè níc.
1.3.1.1. Kinh nghiÖm cña NhËt B¶n.
Vµo thËp kØ 70 víi sù ph¸t triÓn thÇn k× cña m×nh níc NhËt ®· trë thµnh
mét nÒn kinh tÕ hµng ®Çu thÕ giíi. Trong ®ã, nhê mét phÇn quan träng lµ NhËt
B¶n ®Æc biÖt quan t©m ®Õn ph¸t triÓn c¸c DNV&N. Ch¬ng tr×nh "hiÖn ®¹i ho¸"
c¸c DNV&N trë thµnh mét nhiÖm vô vµ NhËt B¶n ®· cã hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch
vÒ nhiÒu mÆt ®îc ban hµnh. Néi dung ch¬ng tr×nh "hiÖn ®¹i ho¸" c¸c DNV&N
chñ yÕu tËp trung vµo bèn lÜnh vùc:
- Xóc tiÕn hiÖn ®¹i ho¸ DNV&N.
- HiÖn ®¹i ho¸ c¸c thÓ chÕ qu¶n lý DNV&N.
- C¸c ho¹t ®éng t vÊn DNV&N.
- C¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh cho DNV&N.
Trong ®ã dµnh mét sù chó ý ®Æc biÖt ®èi víi sù hç trî tµi chÝnh nh»m gióp
c¸c DNV&N th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, c¶n trë viÖc t¨ng vèn trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh nh kh¶ n¨ng tiÕp cËn tÝn dông thÊp, kh¶ n¨ng b¶o ®¶m tiÒn vay
thÊp...
C¸c biÖn ph¸p hç trî nµy ®· ®îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng hç trî tÝn
dông vµ c¸c tæ chøc tai chÝnh tÝn dông c«ng céng phôc vô DNV&N. HÖ thèng
nµy gióp c¸c DNV&N tiÕp cËn ®¬c víi nguån vèn tÝn dông, t¹o ®iÒu kiªn cho hä
vay vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông t nh©n th«ng qua sù b¶o l·nh cña hiÖp héi b¶o
l·nh tÝn dông. Ngoµi ra cßn cã ba tæ chøc tµi chÝnh c«ng céng lµ C«ng ti tµi
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chÝnh DNV&N, C«ng ty tµi chÝnh nh©n d©n vµ Ng©n hµng Shoko Chukin do
chÝnh phñ ®Çu t thµnh lËp toµn bé hoÆc mét phÇn nh»m tµi trî vèn cho c¸c
DNV&N ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ hç trî vèn lu ®éng ®Ó s¶n xuÊt kinh
doanh.
1.3.1.2. Kinh nghiÖm cña §µi Loan.
NÒn c«ng nghiÖp §µi Loan ®¬c ®Æc trng bëi c¸c DNV&N. T¹i ®©y, lo¹i
DNV&N ph¶i cã tõ 5 - 10 c«ng nh©n, vèn trung b×nh 1,6 triÖu USD lµ rÊt phæ
biÕn. Chóng chiÕm kho¶ng 96% tæng sè doanh nghiÖp, t¹o ra kho¶ng 40% s¶n lîng c«ng nghiÖp, h¬n 50% gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ chiÕm h¬n 70% chç viÖc lµm. §Ó
®¹t ®îc thµnh tùu to lín nµy, §µi Loan ®· dµnh nh÷ng nç lùc trong viÖc x©y dùng
vµ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch hç trî c«ng nghÖ, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch
qu¶n lÝ vµ ®µo t¹o,...vµ chÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh tÝn dông.
ChÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh tÝn dông cho DNV&N bao gåm:
- KhuyÕn khÝch c¸c Ng©n hµng cho DNV&N vay vèn. Ng©n hµng Trung ¬ng §µi Loan yªu cÇu c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i thµnh lËp phßng tÝn dông cho
DNV&N, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp nµy tiÕp cËn ®îc vèn cña Ng©n
hµng.
- Thµnh lËp Quü ph¸t triÓn cho DNV&N: c¸c quü ®îc thµnh lËp nh Quü
ph¸t triÓn, Quü Sino-US, Quü ph¸t triÓn DNV&N ®Ó cung cÊp vèn cho DNV&N
qua hÖ thèng Ng©n hµng, nh»m tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
c¸c DNV&N.
- Thµnh lËp quü b¶o l·nh tÝn dông: Nguyªn t¾c hoat ®éng cña quü nµy lµ
cïng chia sÎ rñi ro víi c¸c tæ chøc tÝn dông. Tõ ®ã, t¹o lßng tin ®èi víi c¸c tæ
chøc tÝn dông khi cÊp tÝn dông cho c¸c DNV&N. KÓ tõ khi thµnh lËp ®Õn nay,
quü ®· b¶o l·nh cho 1,5 triÖu trêng hîp víi tæng sè tiÒn t¬ng ®èi lín.
1.3.1.3. Kinh nghiÖm cña Malaixia.
Trong kÕ ho¹ch tæng thÓ lÇn thø 2 cña Malaixia(1991 - 2000) ®· kh¼ng
®Þnh vai trß cña c¸c DNV&N trong c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Do vËy,
trong thêi k× nµy, chÝnh phñ ®· th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh hç trî c¸c DNV&N
nh: c¸c ch¬ng tr×nh vÒ thÞ trêng vµ hç trî kÜ thuËt, ch¬ng tr×nh cho vay u ®·i, ch¬ng tr×nh c«ng nghÖ th«ng tin,…Môc ®Ých cña c¸c ch ¬ng tr×nh nµy lµ nh»m gióp
c¸c DNV&N cã mét lîng vèn cÇn thiÕt ®Ó thóc ®Èy tù ®éng ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸,
®Ó c¶i tiÕn chÊt lîng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng trong c¸c ngµnh linh kiÖn ®iÖn
tö, m¸y mãc thiÕt bÞ «t«. Cã ®îc c¬ së h¹ tÇng tèt th× ho¹t ®éng cña c¸c doanh
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nghiÖp sÏ thuËn lîi h¬n rÊt nhiÒu. Vµ tõ tiÒn ®Ò Êy, Ng©n hµng cã thÓ më réng
h¬n n÷a cho vay ®èi víi DNV&N mµ kh«ng lo ng¹i vÒ ®iÒu kiÖn ban ®Çu.
1.3.1.4. Kinh nghiÖm cña Liªn bang §øc.
§øc lµ mét quèc gia cã sè lîng DNV&N t¬ng ®èi lín. Nã ®ãng mét vai
trß quan träng trong nÒn kinh tÕ, t¹o ra gÇn 50% GDP, chiÕm h¬n 1/2 doanh thu
chÞu thuÕ cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®ã, ChÝnh phñ §øc
®· ¸p dông hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vµ ch¬ng tr×nh thóc ®Èy DNV&N trong viÖc
huy ®éng vèn.
C«ng cô chÝnh ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ ch¬ng tr×nh nµy lµ th«ng
qua c¸c kho¶n tÝn dông u ®·i, cã sù b¶o l·nh cña Nhµ níc. C¸c kho¶n tÝn dông ®îc u tiªn ph©n bè cho c¸c dù ¸n ®Çu t thµnh lËp doanh nghiÖp, ®æi míi c«ng
nghÖ, ®Çu t vµo nh÷ng khu vùc kÐm ph¸t triÓn cña ®Êt níc.
ë §øc cßn ph¸t triÓn c¸c tæ chøc b¶o l·nh tÝn dông nh»m gióp c¸c
DNV&N gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trong vÊn ®Ò b¶o ®¶m tiÒn vay. DNV&N
nhËn ®îc kho¶n vay tõ Ng©n hµng víi sù b¶o l·nh cña c¸c tæ chøc b¶o l·nh tÝn
dông. Khi doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç, c¸c tæ chøc nµy cã tr¸ch nhiÖm tr¶
kho¶n vay ®ã cho Ng©n hµng. Ngoµi ra, c¸c kho¶n vay nµy cßn cã thÓ ®îc ChÝnh
phñ b¶o l·nh.
1.3.2. Bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi ViÖt Nam.
Qua ph©n tÝch kinh nghiÖm mét sè níc trong viÖc më réng tÝn dông ®èi
víi DNV&N trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt cã mét sè níc l¸ng giÒng, ®· cho ta nh÷ng
bµi häc quý gi¸ vÒ vÊn ®Ò ph¸t triÓn DNV&N.
Thø nhÊt, ChÝnh phñ cã vai trß quan träng trong viÖc x©y dùng mét m«i
trêng ph¸p lÝ æn ®Þnh, cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cô thÓ ®èi víi sù ph¸t triÓn
DNV&N. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn sím thµnh lËp c¸c phßng, c¬ quan chuyªn phô
tr¸ch DNV&N ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ®a ra c¸c ch¬ng tr×nh trî gióp, ®iÒu phèi, t vÊn
ph¸t triÓn DNV&N.
Thø hai, c¸c Ng©n hµng cÇn cã sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ tÝn dông víi
c¸c doanh nghiÖp ®ñ mäi thµnh phÇn, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c DNV&N. C¸c Ng©n
hµng th¬ng m¹i nªn thµnh lËp c¸c kªnh tµi chÝnh riªng cho c¸c DNV&N.
Thø ba, cÇn nhanh chãng triÓn khai m« h×nh Quü b¶o l·nh tÝn dông cho
c¸c DNV&N. Quü sÏ ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c kho¶n vay kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ
thÕ chÊp tµi s¶n vµ cam kÕt tr¶ nî thay cho c¸c DNV&N.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thø t, Ng©n hµng th¬ng m¹i nªn më réng h×nh thøc tÝn dông thuª mua.
§©y lµ biÖn ph¸p tµi trî vèn trung dµi h¹n cho c¸c DNV&N rÊt hiÖu qu¶. Víi
h×nh thøc tÝn dông nµy, Ng©n hµng gi¶m bít ®îc rñi ro v× tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng
®ãng b¨ng vèn.
Thø n¨m, Thµnh lËp quü hç trî ®Çu t cho c¸c DNV&N nh»m gióp c¸c
doanh nghiÖp nµy vay vèn trung vµ dµi h¹n b»ng nguån vèn cña Nhµ níc, hoÆc
kÕt hîp víi c¸c tæ chøc c¸ nh©n kh¸c. Ngoµi ra, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c biÖn ph¸p
nh»m t¹o ®iÒu kiÖn vÒ mÆt tµi chÝnh cho c¸c DNV&N nh trî cÊp vèn kh«ng hoµn
l¹i, cho vay víi l·i xuÊt thÊp cho c¸c dù ¸n ë vïng s©u, vïng xa, c¸c träng ®iÓm
kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
Trªn ®©y lµ nh÷ng c¬ së lÝ luËn vÒ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña DNV&N nh
lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, còng nh tÝnh cÊp thiÕt ph¶i më réng tÝn dông ng©n
hµng ®èi víi DNV&N. VËy, thùc tr¹ng tÝn dông cho c¸c DNV&N ë níc ta hiÖn
nay nh thÕ nµo? C¸c Ng©n hµng ®· lµm g× ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c DNV&N tiÕp
cËn ®îc nguån vèn cña m×nh? ë ch¬ng tiÕp theo, theo mét gãc ®é nµo ®ã ta sÏ
hiÓu râ h¬n thùc tr¹ng trªn qua viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng tÝn dông cho DNV&N ë
Ng©n hµng VP Bank. Qua ®ã, chóng ta còng sÏ thÊy ®îc nh÷ng kÕt qu¶ mµ Ng©n
hµng VP Bank ®¹t ®îc, còng nh nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i
®ã.
Ch¬ng 2
Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi
DNV&N ë Ng©n hµng VP Bank
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng cña VP Bank.
2.1.1. Qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña VP Bank.
Ng©n hµng Th¬ng m¹i Cæ phÇn c¸c Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt
Nam, tªn quèc tÕ lµ VietNam Joint-Stock Commercial Bank for Private
Enterprises viÕt t¾t lµ VP Bank lµ mét Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn ®îc Ng©n
hµng Nhµ níc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng sè 0042/NH - GP ngµy 12 th¸ng 08 n¨m
1993, víi thêi gian ho¹t ®éng 99 n¨m. Ng©n hµng b¾t ®Çu ho¹t ®éng tõ ngµy 04
th¸ng 09 n¨m 1993 theo giÊy phÐp thµnh lËp sè 1535/Q§-UB ngµy 04 th¸ng 09
n¨m 1993.
VP Bank lµ Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, ho¹t ®éng v× môc tiªu lîi
nhuËn. Kh¸ch hµng quan träng nhÊt cña VP Bank lµ c¸c DNV&N, c¸c hé kinh
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
doanh c¸ thÓ vµ phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t chi tiªu cña d©n c. Ph¹m vi ho¹t ®éng
lµ ®Þa bµn cã trô së hoÆc chi nh¸nh ho¹t ®éng. C¸c chøc n¨ng ho¹t ®éng chñ yÕu
cña VP Bank bao gåm:
- Huy ®éng vèn ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ
d©n c.
- Cho vay vèn ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ
vµ d©n c tõ kh¶ n¨ng nguån vèn cña Ng©n hµng.
- Kinh doanh ngo¹i hèi
- ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu, tr¸i phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c.
- Cung cÊp c¸c dÞch vô giao dÞch gi÷a c¸c kh¸ch hµng vµ c¸c dÞch vô Ng©n
hµng theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam.
Vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu khi míi thµnh lËp lµ 20 tØ VND. Sau ®ã do nhu cÇu
ph¸t triÓn, VP Bank ®· tiÕp tôc t¨ng vèn ®iÒu lÖ lªn 70 tØ VND theo quyÕt ®Þnh sè
193/Q§-NH5 ngµy12/09/1994 vµ tiÕp tôc t¨ng lªn 174,9 tØ VND theo quyÕt ®Þnh
sè 53Q§-NH5 vµo ngµy18/03/1996 cña NHNN t¬ng ®¬ng 174.900 cæ phiÕu cña
97 cæ ®«ng. Tr¶i qua mét sç lÇn chuyÓn nhîng vµ thay ®æi, ®Õn nay VP Bank ®·
cã sè vèn ®iÒu lÖ lµ 274,9 tØ VND thuéc së h÷u cña 102 cæ ®«ng ph¸p nh©n vµ
thÓ nh©n thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong ®ã cã mét cæ
®«ng níc ngoµi lµ Dragon Capital n¾m gi÷ 10% vèn ®iÒu lÖ.
Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, VP Bank lu«n chó ý ®Õn viÖc
më réng quy m«, t¨ng cêng m¹ng líi ho¹t ®éng t¹i c¸c thµnh phè lín. Cuèi n¨m
1993, Thèng ®èc NHNN kÝ GiÊy phÐp sè 0018 - GCT ngµy 16/12/1993 chÊp
thuËn cho VP Bank më Chi nh¸nh t¹i Thµnh phè Hå Chi Minh. Ngµy
19/11/1994, VP Bank ®¬c phÐp më thªm chi nh¸nh t¹i H¶i Phßng theo GiÊy phÐp
sè 0020/GCT vµ ngµy 20/07/1995, ®îc më thªm chi nh¸nh §µ N½ng theo giÊy
phÐp sè 0026 /GCT. Cho ®Õn nay, hÖ thèng VP Bank cã Héi së chÝnh t¹i Hµ Néi,
3 chi nh¸nh cÊp 1 t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng vµ §µ N½ng, 3 Phßng
giao dÞch vµ mét chi nh¸nh cÊp 2 trùc thuéc Héi së Hµ Néi vµ 3 chi nh¸nh cÊp 2
trùc thuéc chi nh¸nh thµnh phè Hå ChÝ Minh, 1 Phßng giao dÞch thuéc chi nh¸nh
H¶i Phßng, 1 Phßng giao dÞch thuéc chi nh¸nh §µ N½ng. N¨m 2004 vµ c¸c n¨m
tiÕp theo, VP Bank sÏ dù kiÕn më thªm nhiÒu ®iÓm giao dÞch míi t¹i c¸c thµnh
phè VP Bank ®ang cã trô së, ®ång thêi sÏ më thªm mét sè chi nh¸nh vµ ®iÓm
giao dÞch míi t¹i c¸c tØnh, thµnh phè lµ träng ®iÓm kinh tÕ cña c¶ níc.
Sè lîng nh©n viªn cña VP Bank trªn toµn hÖ thèng ®Õn nay lµ 358 ngêi,
trong ®ã phÇn lín lµ c¸c c¸n bé, nh©n viªn cã tr×nh ®é §¹i häc vµ trªn §¹i häc
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
(chiÕm 71%). Víi ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn n¨ng ®éng, nhiÖt t×nh vµ cã tr×nh ®é
nghiÖp vô cao, nguån nh©n lùc cña VP Bank lu«n ®îc ®¸nh gi¸ cao vµ sÏ lµ mét
trong nh÷ng tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña Ng©n hµng trong t¬ng lai. N¨m 2004,
VP Bank tiÕp tôc kiªn tr× ®êng lèi c¶i tæ toµn diÖn ®· ®Æt ra, nhÊt qu¸n thùc hiÖn
chiÕn lîc Ng©n hµng b¸n lÎ, phÊn ®Êu ®¹t møc t¨ng trëng vÒ mäi mÆt n¨m sau
cao h¬n n¨m tríc. §iÒu quan träng h¬n lµ VP Bank sÏ lµm hÕt m×nh ®Ó phôc vô
kh¸ch hµng, gãp phÇn vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc.
2.1.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña VP Bank.
Trong nh÷ng n¨m qua, mÆc dï ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n, th¸ch
thøc nh: t×nh h×nh an ninh thÕ giíi bÊt æn, dÞch SARS, dÞch cóm gµ kÐo dµi,…
nhng §¶ng vµ Nhµ níc vÉn kiªn tr× con ®¬ng ®æi míi kinh tÕ vµ cã nh÷ng chÝnh
s¸ch, biªn ph¸p tÝch cùc nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ. Do ®ã, nÒn kinh tÕ níc
ta ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®ang mõng, n¨m 2003, t«c ®é t¨ng trëng GDP t¨ng
7,4% so víi n¨m 2002.
VÒ phÝa ngµnh Ng©n hµng, Ng©n hµng Nhµ níc tiÕp tôc ®æi míi m¹nh mÏ
viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, c¬ cÊu l¹i hÖ thèng c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i
theo chØ ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ níc. HÇu hÕt c¸c Ng©n hµng ®Òu ®¹t ®îc nh÷ng
kÕt qu¶ kh¶ quan. Víi sù nç lùc phÊn ®Êu kh«ng ngõng cña Héi ®ång qu¶n trÞ,
Ban kiÓm so¸t, Ban cè vÊn, Ban ®iÒu hµnh vµ toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn Ng©n
hµng VP Bank ®· ®ang tõng bíc kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n, thu hót kh¸ch hµng,
n©ng cao uy tÝn trªn thÞ trêng, Víi mét híng ®i ®óng ®¾n, liªn tôc trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y VP Bank ®· tõ chç lîi nhuËn ©m, ®Õn b»ng kh«ng vµ ®· cã con sè
lîi nhuËn d¬ng. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña VP Bank trong c¸c n¨m qua
nh sau:
B¶ng 3:
KÕt qu¶ kinh doanh cña VP Bank
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
ChØ tiªu
Tæng thu
Tæng chi
L·i
2001
2002
2003
85.899
93.789
187.325
83.895
72.998
144.497
1.914
20.564
42.828
Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh
2.1.2.1. T×nh h×nh huy ®éng vèn.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ho¹t ®éng huy ®éng vèn lµ mét ho¹t ®éng quan träng cña Ng©n hµng, nã
lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së quyÕt ®Þnh hiÖu qña ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. Cã
mét nguån vèn víi c¬ cÊu hîp lÝ, chi phÝ thÊp lµ mét thÕ m¹nh mµ c¸c Ng©n
hµng lu«n lu«n híng tíi. Tõ quan ®iÓm ®ã, Ng©n hµng VP Bank ®· chñ ®éng,
tÝch cùc khai th¸c c¸c nguån vèn b»ng nhiÒu biÖn ph¸p thÝch hîp nªn Ng©n hµng
®· cã sù t¨ng trëng æn ®Þnh nguån vèn cña m×nh.
Theo sè liÖu cho thÊy, nguån vèn huy ®éng n¨m 2000 lµ 818.553 triÖu
®ång, n¨m 2001 lµ 899.347 triÖu ®ång, t¨ng 80.794 triÖu ®ång, t¨ng gÇn 10%.
Trong n¨m 2002 tæng nguån vèn huy ®éng lµ 1.076.238 triÖu ®ång, t¨ng 19,7%
so víi n¨m 2001, cßn n¨m 2003 t¨ng lªn 1.242.884 triÖu ®ång. Tõ nh÷ng con sè
trªn cho thÊy VP Bank ngµy cµng chó träng ®Õn c«ng t¸c huy ®éng vèn, uy tÝn
cña VP Bank ®èi víi kh¸ch hµng kh«ng ngõng ®îc t¨ng lªn. Trong c¬ cÊu nguån
vèn cña Ng©n hµng th× chñ yÕu lµ tõ d©n c, tiÒn göi cña doanh nghiÖp chiÕm tØ
träng t¬ng ®èi nhá. §iÒu nµy còng dÔ hiÓu bëi v× môc tiªu kh¸ch hµng chÝnh cña
VP Bank lµ híng tíi kh¸ch hµng d©n c.
MÆt kh¸c, do ®èi tîng thu hót vèn chñ yªu lµ c¸ nh©n nªn lîng tiÒn göi cã
k× h¹n lµ chñ yÕu. §iÒu nµy lµm t¨ng tÝnh æn ®Þnh vµ chñ ®éng cho nguån vèn
cña Ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh.Tuy nhiªn,
Ng©n hµng sÏ gÆp khã kh¨n vÒ chi phÝ huy ®éng vèn. Ng©n hµng cÇn chó ý h¬n
n÷a tíi nguån tiÒn göi kh«ng k× h¹n ®Ó khai th¸c lîi thÕ vÒ chi phÝ.
HiÖn nay, do nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn m¹nh mÏ nªn nhu
cÇu tÝn dông kh«ng ngõng t¨ng. Dã ®ã, Ng©n hµng VP Bank ®ang cã nhiÒu biÖn
ph¸p vµ chÝnh s¸ch nh»m thu hót nhiÒu h¬n nguån vèn nhµn rçi trong d©n c ®Ó
®¸p øng ®ñ cÇu vÒ vèn tÝn dông. Ng©n hµng ®ang ®a ra c¸c chÝnh s¸ch l·i suÊt
linh ho¹t cho tiÒn göi kh«ng k× h¹n, coi träng chÊt lîng dÞch vô, c¸c chÝnh s¸ch
kh¸ch hµng nh göi tiÕt kiÖm víi vÐ dù thi quay xæ sè, ®a c¸c th«ng tin vÒ l·i suÊt
®Õn tËn kh¸ch hµng. Do vËy, nguån vèn huy ®éng cña VP Bank kh«ng nh÷ng
t¨ng ®Òu mµ cßn t¨ng nhanh, ®¶m b¶o ®îc c©n ®èi cung cÇu, t¹o thÕ chñ ®éng
cho ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng.
2.1.2.2. T×nh h×nh sö dông vèn.
Víi sè vèn ®iÒu lÖ kh«ng ngõng ®îc bæ sung vµ nguån vèn huy ®éng t¨ng
trëng m¹nh mÏ, Ng©n hµng VP Bank rÊt tù tin trong viÖc sö dông vèn mét c¸ch
sao cho hiÖu qu¶. VP Bank ®Æt ra quyÕt t©m ®a d nî t¨ng trëng mét c¸ch lµnh
m¹nh, v÷ng ch¾c, gi¶m tØ lÖ nî qu¸ h¹n. KÕt qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông liªn tôc t¨ng
trong ba n¨m, ®Æc biÖt lµ vµo c¸c n¨m 2002, 2003. TØ lÖ nî qu¸ h¹n gi¶m ®¸ng
kÓ, doanh thu ngµy cµng t¨ng, tõng bíc kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ trªn thÞ trêng.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tæng d nî cho vay nÒn kinh tÕ tÝnh ®Õn 31/12/2003 ®¹t 1.525.212 triÖu
VND, t¨ng 421.786 triÖu VND, t¬ng ®¬ng 38,82% so víi n¨m 2002 . Trong ®ã,
chñ yÕu lµ tÝn dông ng¾n h¹n, ®Æc biÖt cho vay trung vµ dµi h¹n ngµy cµng ®îc
më réng vµ tèc ®é t¨ng rÊt nhanh . Bªn c¹nh ®ã d nî tÝn dông b»ng ngo¹i tÖ ngµy
cµng t¨ng, n¨m 2002 ®¹t 99.307 triÖu ®ång, t¨ng 36,9% so víi n¨m 2001, n¨m
2003 ®¹t 274.232 triÖu ®ång t¨ng 176% so víi n¨m 2002, kh¸ch hµng cã nhu cÇu
nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh., nhu
cÇu nhËp vËt t hµng ho¸ còng t¨ng lªn. Tuy nhiªn Ng©n hµng cÇn n©ng cao tØ
träng cho vay b»ng ngo¹i tÖ.
VÒ c¬ cÊu tÝn dông, Ng©n hµng tËp trung chñ yÕu vµo ®èi tîng kh¸ch hµng
thuéc thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. N¨m 2000 d nî cho vay lµ 719.712
triÖu ®ång chiÕm 96,9% trong tæng d nî, n¨m 2001 ®¹t 822.717 triÖu ®ång, n¨m
2002 ®¹t 1.056.056 triÖu ®ång, t¨ng 28,7% so víi n¨m 2001. §©y lµ khu vùc cßn
nhiÒu khã kh¨n, ®ang cã nhu cÇu vay vèn lín nhng l¹i khã tiÕp cËn ®îc nguån
vèn tÝn dông Ng©n hµng. VP Bank tËp trung khu vùc nµy v× ®©y lµ thÕ m¹nh cña
VP Bank. Khu vùc kinh tÕ quèc doanh cã nhiÒu thuËn lîi trong tiÕp cËn vèn
Ng©n hµng, nhng ë VP Bank tØ lÖ nµy kh¸ khiªm tèn, d nî chØ chiÕm kho¶ng 3%
- 5% trong tæng d nî. §©y lµ mét tØ lÖ rÊt nhá v× c¸c doanh nghiÖp nµy thêng
chän c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i nhµ níc ®Ó vay vèn. Ng©n hµng VP Bank ®ang cè
g¾ng th©m nhËp thÞ trêng nµy m¹nh h¬n n÷a ®Ó cã c¬ cÊu cho vay hîp lÝ h¬n, vµ
còng ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh kh«ng chØ lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi
quèc doanh.
ViÖc t¨ng d nî cho vay cña VP Bank ®· gãp phÇn th¸o gì khã kh¨n vÒ vèn
cho c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c DNV&N. T¹o nÒn t¶ng kinh tÕ
v÷ng ch¾c cho ®Êt níc ta ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh híng X· héi chñ nghÜa.
Chóng ta cã thÓ ®i s©u ph©n tÝch mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh ho¹t ®éng tÝn
dông, ®Ó nh×n nhËn mét c¸ch cô thÓ h¬n vÒ viÖc sö dông vèn cña Ng©n hµng VP
Bank .
B¶ng 4: ChØ tiªu ho¹t ®éng tÝn dông
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
ChØ tiªu
Tæng doanh sè cho vay
Tæng doanh sè thu nî
2001
920.116
851.759
2002
957.281
881.932
Nguån: B¸o c¸o ho¹t ®éng tÝn dông
18
2003
1.525.212
1.220.872
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Qua b¶ng trªn cho thÊy doanh sè cho vay, thu nî còng nh d nî b×nh qu©n
c¸c n¨m t¨ng trëng kh¸ ch¾c, tuy tØ lÖ t¨ng h¬i thÊp. Doanh sè cho vay n¨m 2002
t¨ng 4% so víi n¨m 2001, n¨m 2003 t¨ng 38% so víi n¨m 2002. §iÒu nµy cho
thÊy sè luîng kh¸ch hµng ®Õn víi Ng©n hµng kh«ng më réng ra nhiÒu, khai th¸c
chñ yÕu lµ kh¸ch hµng hiÖn cã.
Doanh sè thu nî t¨ng 3,5% vµo n¨m 2002 so víi n¨m 2001. N¨m 2003
doanh sè thu nî còng t¨ng lªn 1.220.872 triÖu ®ång. §iÒu nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶
sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng, ®ång thêi nã còng ph¶n ¸nh chÊt lîng tÝn dông
cña VP Bank ®¬c t¨ng lªn. Thùc tÕ lµ Ng©n hµng ®ang ¸p dông mét chÝnh s¸ch
cho vay hîp lÝ, Ng©n hµng rÊt coi träng vÊn ®Ò thÈm ®Þnh kh¸ch hµng.
Nh×n chung, hiÖu qu¶ sö dông vèn cña VP Bank kh¸ cao trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y, v× cho vay kh¸ cao so víi tæng nguån vèn huy ®éng ®îc. N¨m 2000 cho
vay ®¹t 98,3%, n¨m 2001 ®¹t 94,8% vµ n¨m 2002 ®¹t 102%. KÕt qu¶ lµ n¨m
2001 Ng©n hµng l·i gÇn 2 tØ ®ång, n¨m 2002 l·i t¨ng lªn tíi trªn 19 tØ ®ång, vµ
trong n¨m qua, n¨m2003 Ng©n hµng ®¹t møc lîi nhuËn lµ 42.828 triÖu ®ång.
Con sè nµy tuy kh«ng lín l¾m, nhng so víi tuæi ®êi ho¹t ®éng cha ®Çy 10 n¨m
cña m×nh, th× nh÷ng con sè nµy còng thÓ hiÖn sù cè g¾ng cña VP Bank trong viÖc
kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ khø , hiÖn t¹i ®Ó t¹o ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ
trong t¬ng lai.
VÒ nî qu¸ h¹n ngµy cµng gi¶m, thÓ hiÖn lµ n¨m 2000 con sè nî qu¸ h¹n
lªn tíi 48,1%, n¨m 2001 lµ 36,9%, n¨m 2002 gi¶m cßn 28%, ®Õn nay, n¨m2003,
con sè nî qu¸ h¹n chØ cßn lµ 13%, trong ®ã cã tíi 12% chuyÓn tõ n¨m 2002
sang. TØ lÖ nî qu¸ h¹n cao nh vËy lµ do qu¸ khø ®Ó l¹i, cßn trong nh÷ng n¨m gÇn
®©y, tØ lÖ nî qu¸ h¹n lµ thÊp kh«ng ®¸ng kÓ. §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh chÊt lîng tÝn
dông cña Ng©n hµng VP Bank ngay cµng ®îc n©ng cao, uy tÝn cña Ng©n hµng
ngµy cµng t¨ng.
2.1.2.3. C¸c ho¹t ®éng kh¸c.
Lµ mét Ng©n hµng ®a n¨ng, s¶n phÈm dÞch vô tµi chÝnh cña VP Bank còng
rÊt ®a d¹ng. C¸c ho¹t ®éng kh¸c cña VP Bank còng ®îc kh¸ch hµng vµ b¹n hµng
®¸nh gi¸ rÊt cao.
- Ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ: MÆc dï trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ
trêng ngo¹i hèi cã nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p ¶nh hëng nhiÒu ®Õn ho¹t ®éng cña
Ng©n hµng , nhng Ng©n hµng VP Bank lu«n t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lÝ ngo¹i tÖ,
®¸p øng mäi nhu cÇu mua b¸n, trao ®æi ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng, doanh sè kinh
doanh ngo¹i tÖ n¨m 2002 ®¹t 769 triÖu USD t¨ng 2,5 lÇn so víi n¨m 2001.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Ho¹t ®éng thanh to¸n: Víi viÖc chñ ®éng ®æi míi c«ng nghÖ, viÖc
thanh to¸n chuyÓn tiÒn nhanh chãng, chÝnh x¸c nªn ngµy cµng thu hót kh¸ch hµng
míi tíi giao dÞch, còng nh th¾t chÆt mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng cò. §Õn
31/12/2002 tæng sè tµi kho¶n ho¹t ®éng t¹i VP Bank lµ 8.758 tµi kho¶n. Cuèi n¨m
2003 sè liÖu thèng kª cho biÕt con sè nµy kho¶ng 10.000 tµi kho¶n. Nh÷ngtµi
kho¶n nµy t¹o ra khèi läng giao dÞch lín, lµm t¨ng thu nhËp cho VP Bank.
- C«ng t¸c nghiªn cøu s¶n phÈm míi: N¨m 2002 vµ 2003 Ng©n hµng ®·
cho triÓn khai mét sè s¶n phÈm míi: TiÕt kiÖm an sinh, B¶o hiÓm nh©n thä, dÞch
vô t vÊn ®Þa èc, dÞch vô chuyÓn tiÒn nhanh Western Union, dÞch vô thÎ .. vµ trong
thêi gian tíi sÏ triÓn khai thªm c¸c s¶n phÈm míi kh¸c nh¨m ®¸p øng h¬n n÷a
nhu cÇu tµi chÝnh cña kh¸ch hµng.
2.2. Thùc tr¹ng tÝn dông ®èi víi DNV&N t¹i Ng©n hµng VP Bank .
2.2.1. Mét sè nÐt c¬ b¶n vÒ c¸c DNV&N cã quan hÖ tÝn dông víi VP Bank.
§Ó cã mét c¸i nh×n tæng qu¸t vµ kh¸ch quan nhÊt vÒ ho¹t ®«ng tÝn dông cña
VP Bank ®èi víi c¸c DNV&N, tríc hÕt, ta xem xÐt vÒ sè lîng doanh nghiÖp còng
nh t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nµy trong thêi gian g©n ®©y.
Theo sè liÖu cña b¶ng 5 vµ 6, cho thÊy n¨m 2001 ®· ®Çu t cho 190
DNV&N thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ còng nh c¸c ngµnh, lÜnh vùc kh¸c nhau,
n¨m 2002 ®· t¨ng ®uîc 20 doanh nghiÖp víi tæng sè lµ 210 doanh nghiÖp, n¨m
2003 tæng sè 240 doanh nghiÖp, t¨ng 30 doanh nghiÖp. Nh×n chung, ®©y lµ mét
kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ ®èi víi VP Bank, tuy nhiªn nh×n mét c¸ch tæng qu¸t so víi
nÒn kinh tÕ th× l¹i rÊt nhá. V× theo thèng kª ë ViÖt Nam hiÖn nay trong tæng sè
doanh nghiÖp cã trªn 90% lµ DNV&N. Nh vËy, thÞ phÇn ®Çu t vèn tÝn dông cña
VP Bank lµ rÊt nhá bÐ.
B¶ng 5: C¬ cÊu DNV&N cã quan hÖ tÝn dông víi VP Bank chia theo lo¹i
h×nh doanh nghiÖp.
ChØ tiªu
DNNN
HTX, Tæ hîp t¸c
C«ng ti TNHH
C«ng ti hîp doanh
C«ng ti t nh©n
C«ng ti cæ phÇn
Hå s¶n xuÊt
Tæng
2001
7
11
37
27
45
28
35
190
20
2002
8
10
37
31
50
36
38
210
2003
9
10
40
34
60
45
42
240
.DOC 
53 
59 
120 
