Tài liệu Nâng cao chất lượng tín dụng hộ sản xuất tại chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện trực ninh

Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp . BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP ĐÔNG ĐÔ KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG ---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG HỘ SẢN XUẤT TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN TRỰC NINH TỈNH NAM ĐỊNH Giảng viên hướng dẫn : Th.S Nguyễn Minh Phương Sinh viên thực hiện : Vũ Thị Hồng Nga Lớp : TC15A Niên khóa : 2009 - 2013 Vũ Thị Hồng Nga TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan khóa luận là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong khóa luận là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng xuất phát từ tình hình thực tế của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Huyện Trực Ninh. SINH VIÊN Vũ Thị Hồng Nga Vũ Thị Hồng Nga TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CLB: Câu lạc bộ. CNH, HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa. CP: Cổ phần. Hộ SX: Hộ sản xuất. KCN: Khu công nghiệp. NHNN: Ngân hàng nhà nước. NHNo&PTNT: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. SP: Sản phẩm. SXKD: Sản xuất kinh doanh. UBND: Ủy ban nhân dân. Vũ Thị Hồng Nga TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1 Nguồn vốn huy động theo thời hạn 23 Bảng 2.2 Cơ cấu cho vay theo thời hạn 25 Bảng 2.3 Kết quả thu nhập, chi phí của Ngân hàng 26 Bảng 2.4 Doanh số cho vay và thu nợ Hộ SX tại 32 NHNo&PTNT Trực Ninh Bảng 2.5 Nợ quá hạn Hộ SX tại Ngân hàng 33 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Số hiệu biểu đồ Biểu đồ 2.1 Tên biểu đồ Cơ cấu tổ chức của chi nhánh NH Trang 20 Huyện Trực Ninh Biểu đồ 2.2 Cơ cấu nguồn vốn huy động qua các năm 24 2010-2012 Biểu đồ 2.3 Cơ cấu cho vay theo thời hạn 25 Biểu đồ 2.4 Kết quả thu nhập, chi phí, lợi nhuận của NH 27 Vũ Thị Hồng Nga TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục các bảng, biểu đồ LỜI NÓI ĐẦU 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ HỘ SX VÀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI HỘ SX. 3 1.1. TỔNG QUAN VỀ HỘ SX VÀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI HỘ SX. 3 1.1.1. Khái niệm Hộ SX 3 1.1.2. Đặc điểm và vai trò của Hộ SX trong nền kinh tế thị trường 4 1.1.3. Khái niệm tín dụng Ngân hàng đối với Hộ SX. 6 1.2. CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI HỘ SX 7 1.2.1. Quan điểm về nâng cao chất lượng tín dụng Ngân hàng đối với sự phát triển kinh tế. 7 1.2.2. Sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng tín dụng Ngân hàng 8 1.2.3. Chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng đối với Hộ SX. 11 1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng tín dụng Ngân hàng đối với Hộ SX. 14 1.3. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG VỚI HỘ SX TỪ MỘT SỐ NƯỚC TRONG KHU VỰC. 17 1.3.1. Ngân hàng Nông nghiệp Malaysia (BPM). 1.3.2. Ngân hàng RAKYAT ở INDONEXIA 17 18 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG HỘ SX TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NN&PTNT HUYỆN TRỰC NINH. 19 2.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NN&PTNT HUYỆN TRỰC NINH. 19 2.1.1. Lịch sử ra đời, mục đích hoạt động và cơ cấu tổ chức của Ngân hàng huyện Trực Ninh 19 2.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội ảnh hưởng đến tín dụng Hộ SX 21 2.1.3. Sơ lược kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng 22 Vũ Thị Hồng Nga TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp 2.2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG HỘ SX TẠI CHI NHÁNH NHNo&PTNT HUYỆN TRỰC NINH. 28 2.2.1. Thủ tục và quy trình tín dụng 28 2.2.2. Doanh số cho vay và thu nợ đối với Hộ SX 31 2.2.3. Tình trạng nợ quá hạn của Hộ SX 33 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG HỘ SX 34 2.3.1. Thành tựu 34 2.3.2. Những tồn tại trong quản lý chất lượng tín dụng đối với Hộ SX. 39 2.3.3.Nguyên nhân của những tồn tại đó. 41 CHƯƠNG 3 . GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ SX TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NN&PTNT HUYỆN TRỰC NINH. 45 3.1. ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG HỘ SX 45 3.1.1. Định hướng chung của NHNo&PTNT Việt Nam. 45 3.1.2. Định hướng hoạt động tín dụng tại NN&PTNT huyện Trực Ninh 46 3.2. GIẢI PHÁP ĐỀ RA. 46 3.2.1. Hoàn thiện cơ chế và đơn giản hóa thủ tục cho vay 3.2.2. Bổ sung kinh nghiệm cho cán bộ Ngân hàng. 3.2.3. Tăng cường tiếp cận với Hộ SX 49 3.2.4. Đầu tư trang thiết bị công nghệ. 50 47 48 3.2.5. Đẩy mạnh công tác huy động vốn 51 3.2.6. Nâng cao trách nhiệm của từng cán bộ tín dụng 52 3.2.7. Có chế độ đãi ngộ thích hợp.52 3.3. MỘT VÀI KIẾN NGHỊ 53 3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ. 53 3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước 54 3.3.3. Kiến nghị với NHNo&PTNT Việt Nam 54 3.3.4. Kiến nghị với NHNo&PTNT Tỉnh Nam Định 54 3.3.5. Kiến nghị với Chính quyền huyện Trực Ninh. 55 3.3.6. Kiến nghị với các Hộ SX. KẾT LUẬN 55 56 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Vũ Thị Hồng Nga TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Vũ Thị Hồng Nga Khóa luận tốt nghiệp TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp LỜI NÓI ĐẦU 1.Tính cấp thiết. Đặc điểm nổi bật của Việt Nam là một nước nông nghiệp, hơn 70% người dân sống ở nông thôn. Người nông dân vốn cần cù chịu khó, thông minh và sáng tạo nhưng lại gặp khó khăn trong việc đầu tư vì thiếu vốn. Đại đa số người dân nông thôn Việt Nam có thu nhập thấp, vốn tích lũy ít và không tập trung, khó có điều kiện để phát triển kinh tế. NHNo&PTNT ra đời đã trở thành cánh tay đắc lực của Đảng và Nhà nước trong việc phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn. Là một trong những Ngân hàng lớn nhất Việt Nam, Agribank đã nhận thức rõ được vai trò và nghĩa vụ của mình đối với cộng đồng và toàn xã hội, đặc biệt đối với khu vực nông nghiệp, nông thôn. Trực Ninh là Huyện có vị trí thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, diêm nghiệp, ngoài ra Huyện c còn có nhiều làng nghề truyền thống như đồ gỗ, sản xuất gạch…Cùng với sự hỗ trợ về vốn của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh huyện Trực Ninh, những năm gần đây kinh tế Huyện đã có nhiều khởi sắc đáng mừng, làm thay đổi diện mạo nông thôn, đời sống của nhân dân càng ngày càng được cải thiện. Chi nhánh NHNo&PTNT Huyện Trực Ninh đã và đang góp phần quan trọng làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Huyện theo hướng CNH, HĐH. Tuy nhiên bên cạnh những thành tích đạt được vẫn còn một số tồn tại trong quá trình đầu tư vốn cho các Hộ SX trên địa bàn Huyện. Xuất phát từ tình hình trên, em đã chọn đề tài “ Nâng cao chất lượng tín dụng Hộ sản xuất tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Huyện Trực Ninh ” làm chủ đề khóa luận của mình. 2. Mục đích nghiên cứu. - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về Ngân hàng, tín dụng của NHTM và tín dụng đối với Hộ SX. - Tìm hiểu, phân tích đánh giá chất lượng cho vay Hộ SX tại Chi nhánh NHNo&PTNT Huyện Trực Ninh. - Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng đối với Hộ SX tại NHNo&PTNT Huyện Trực Ninh. Vũ Thị Hồng Nga 1 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. - Đối tượng nghiên cứu: Tín dụng đối với Hộ SX - Phạm vi nghiên cứu: Khóa luận giới hạn phạm vi nghiên cứu là hoạt động cho vay Hộ SX tại NHNo&PTNT Huyện Trực Ninh trong khoảng thời gian từ năm 2010, 2011, 2012. 4. Phương pháp nghiên cứu. Đề tài có sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp điều tra, phỏng vấn: Là phương pháp hỏi trực tiếp cán bộ phòng tín dụng và phỏng vấn khách hàng vay vốn về những thông tin, dữ liệu cần thiết cho nghiên cứu. Phương pháp này được sử dụng trong quá trình thu thập số liệu và trong quá trình giải thích những nguyên nhân liên quan đến biến động của các chỉ tiêu được phân tích. - Phương pháp thống kê: Là phương pháp dựa vào số liệu thu thập được, tiến hành xác định trên các chỉ số, so sánh, đối chiếu và cân đối trong nghiên cứu các chỉ tiêu nội dung và các hiện tượng có quan hệ với nhau. - Phương pháp so sánh: Là phương pháp dựa trên số liệu tiến hành so sánh, đối chiếu, thường là giữa hai năm để tìm ra sự tăng giảm về tuyệt đối lẫn tương đối của một giá trị. Phương pháp này được sử dụng để hỗ trợ cho quá trình phân tích. - Một số phương pháp khác. 5. Kết cấu khóa luận. Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo khóa luận gồm có 3 chương: Chương 1: Tổng quan về Hộ SX và chất lượng tín dụng Ngân hàng đối với Hộ SX. Chương 2: Thực trạng chất lượng tín dụng Hộ SX tại Chi nhánh Ngân hàng NN&PTNT Huyện Trực Ninh. Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng Hộ SX tại Chi nhánh Ngân hàng NN&PTNT Huyện Trực Ninh. Vũ Thị Hồng Nga 2 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ HỘ SẢN XUẤT VÀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI HỘ SẢN XUẤT. 1.1. TỔNG QUAN VỀ HỘ SẢN XUẤT VÀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI HỘ SẢN XUẤT. 1.1.1. Khái niệm Hộ sản xuất Theo phụ lục 1, văn bản 499A – TDNT ngày 2/9/1993 của NHNo&PTNT Việt Nam Hộ sản xuất là một đơn vị kinh tế tự chủ, trực tiếp hoạt động sản xuất kinh doanh và tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Hộ sản xuất có đầy đủ tư cách pháp nhân, bình đẳng với mọi thành phần kinh tế khác. Lĩnh vực hoạt động của Hộ sản xuất chủ yếu là các ngành nghề thuộc nônglâm-ngư-diêm nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, công nghiệp vừa và nhỏ ở nông thôn. Trong quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước được sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước kinh tế Hộ SX đang ngày càng đa dạng và phát triển hơn. Kinh tế Hộ đang dần trở thành thị trường lớn để các NHTM nói chung và NHNNo&PTNT nói riêng có thể mở rộng mạng lưới hoạt động của mình. Hộ SX thường được phân loại theo 2 tiêu thức chính: *Phân loại theo mức thu nhập: - Hộ SX giàu và khá: Là những Hộ có thu nhập cao và ổn định, có vốn, có khả năng lao động và tiếp cận với môi trường kinh doanh. Nhu cầu vay vốn của nhóm đối tượng này là để mở rộng, tăng quy mô sản xuất hiện có hoặc mở các đại lý buôn bán lớn. - Hộ SX trung bình: Là những Hộ có mức thu nhập trung bình, có sức lao động, có tay nghề, cần cù chịu khó nhưng thiếu vốn làm ăn. Nhu cầu vốn của nhóm đối tượng này là chủ yếu đầu tư trang thiết bị cơ sở vật chất, công nghệ để tiến hành hoạt động SXKD, cải thiện đời sống. - Hộ SX nghèo: Là nhóm Hộ chiếm tỉ lệ tương đối cao ở nông thôn. Đây là những Hộ có mức thu nhập còn thấp thậm chí là rất thấp. Nguyên nhân của vấn đề này có thể là do sức lao động bị hạn chế(tai nạn, bệnh tật), gia đình đông người, làm ăn, kinh doanh kém lại gặp thiên tai, dịch bệnh…Đối với nhóm Hộ này bên cạnh sự Vũ Thị Hồng Nga 3 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp trợ giúp từ những chính sách của NN còn có nguồn vốn hỗ trợ của Ngân sách từ đó giúp người dân có thể cải thiện cuộc sống tiến tới xóa đói giảm nghèo. Khi cho vay đối tượng này cần có những hướng dẫn để họ biết cách sử dụng vốn sao cho có hiệu quả nhất. *Phân loại theo ngành nghề các loại: - Hộ SX ngành nông nghiệp như trồng lúa, trồng màu, chăn nuôi bò, lợn, dê… - Hộ SX ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp như nghề làm đá mỹ nghệ, cơ khí, sửa chữa ô tô, sản xuất gạch ngói, nghề mộc… - Hộ SX ngành thương nghiệp dịch vụ như các cửa hàng, đại lý tổng hợp, kinh doanh tại khu du lịch… Từ sự phân loại như vậy mà Ngân hàng có thể nghiên cứu, quản lý và có những biện pháp đầu tư thích hợp. 1.1.2. Đặc điểm và vai trò của Hộ SX trong nền kinh tế thị trường. 1.1.2.1. Đặc điểm Hộ SX trong nền kinh tế thị trường. - Hộ SX hoạt động trong nhiều ngành nghề: thực tế ở Việt Nam Hộ SX chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp- nông thôn. Các Hộ này tiến hành SXKD đa dạng, kết hợp trồng trọt với chăn nuôi và kinh doanh ngành nghề phụ. Quá trình SX của ngành nghề khác nhau thì có chu kỳ khác nhau và mang nặng tính thời vụ, phụ thuộc vào chu kỳ sinh trưởng của từng loại cây, từng loại con theo điều kiện tự nhiên của từng vùng lãnh thổ và đặc điểm riêng biệt của từng loại SP. - Hộ SX là đơn vị kinh tế có sự kết hợp hài hòa giữa SX với xã hội. Khi kinh tế Hộ SX phát triển, có thể giải quyết được vấn đề thất nghiệp cho lao động nông thôn, giảm bớt thất nghiệp từ đó hạn chế được vấn đề tiêu cực và tệ nạn trong xã hội. Ngược lại các khu vực nông thôn lại cung ứng được nguồn lao động dồi dào cho các Hộ SX sử dụng. -Hộ SX là mô hình tổ chức đặc biệt: Các thành viên trong gia đình vừa là chủ đầu tư sản xuất, vừa trực tiếp tham gia vào hoạt động SXKD và chịu trách nhiệm về toàn bộ kết quả SXKD của chính Hộ mình, - Hộ SX với địa điểm SXKD:được phân tán trên địa bàn rộng, quy mô SX thường nhỏ nên không có sự gắn kết, rất khó khăn trong việc hình thành nên khu Vũ Thị Hồng Nga 4 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp vực chuyên canh sản xuất các nông sản có tính hàng hóa cao và khoa học kỹ thuật thì chưa được triển khai áp dụng nhiều, - Trình độ của Hộ SX còn thấp: chủ yếu là SX thủ công, tổ chức SX mang tính tự phát, phạm vi nhỏ, thiếu hiểu biết về làm kinh tế, về sản phẩm cũng như các tiện ích Ngân hàng, về khoa học, sổ sách…Việc phân công lao động thường bị chi phối bởi tình cảm gia đình, bổn phận và phong tục tập quán của từng vùng. - Khả năng tài chính của Hộ SX: ít tài sản, tài sản thường là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, trong khi giấy tờ chuyển giao đất đai thì phức tạp và còn mang nặng phong tục tập quán tại địa phương. 1.1.2.2. Vai trò của Hộ SX - Kinh tế Hộ SX góp phần chuyển nền kinh tế từ kinh tế tự nhiên sang kinh tế thị trường Từ thập niên 90 trở về trước, nền kinh tế của nước ta là nền kinh tế bao cấp, không có sự cạnh tranh và kinh tế thì phát triển một cách tŕ trệ. Sau đại Hội Đảng VI năm 1986 nền kinh tế nước ta mới bắt đầu chuyển dịch sang nền kinh tế thị trường, bắt đầu có sự cạnh tranh mạnh mẽ. Trong quá trình đó kinh tế Hộ SX đóng vai trò vô cùng quan trọng, là khâu trung gian để chu chuyển nền kinh tế từ sản xuất nhỏ trên quy mô Hộ gia đình lên sản xuất lớn, từ sản xuất tự cung tự cấp sang sản xuất hàng hóa. Đây là giai đoạn lịch sử tất yếu để phát triển kinh tế thị trường. Ngày nay Hộ SX là một phần tất yếu phát triển kinh tế thị trường, - Kinh tế Hộ SX phát triển đã tận dụng, sử dụng hợp lý các nguồn lực. Đó là các nguồn lực về lao động, đất đai, khí hậu, khoa học, công nghệ...Việt Nam là một nước nông nghiệp, phần lớn người dân trong độ tuổi lao động đang sống và làm việc ở nông thôn. Với đặc trưng lao động giá rẻ, cần cù, trình độ thấp và do tính chất mùa vụ nên thời gian rảnh rỗi của lao động nông thôn là rất lớn. Chính vì thế phát triển kinh tế Hộ sẽ tận dụng được nguồn lao động nhàn rỗi trong từng Hộ gia đình, khắc phục được tính mùa vụ và sử dụng tốt hơn nguồn lao động. Bên cạnh đó, vùng nông thôn là khu vực có nguồn nguyên vật liệu phục vụ sản xuất rất dồi dào và phong phú. Kinh tế Hộ SX phát triển có xu hướng kết hợp giữa SX nông nghiệp với các ngành nghề khác, đa dạng hóa, mở rộng quy mô SX, tận dụng hợp lý các nguồn lực trong nông nghiệp và các nguồn nguyên nhiên vật Vũ Thị Hồng Nga 5 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp liệu vốn có như đất đai, khí hậu… - Kinh tế Hộ góp phần xây dựng kết cấu hạ tầng ở nông thôn và khôi phục các làng nghề, các thuần phong mỹ tục trong nông thôn. Kinh tế Hộ càng phát triển, quy mô ngày càng được mở rộng đòi hỏi kết cấu hạ tầng như điện, nước, thông tin liên lạc, các tụ điểm giao lưu kinh tế, văn hóa... phải ngày càng được nâng cấp và phát triển hơn. Và với vai trò là thành phần kinh tế chủ yếu Hộ SX phát triển cũng tạo điều kiện tích lũy xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn góp phần hiện đại hóa nông thôn, xây dựng nông thôn mới, làm giảm bớt chênh lệch về mức sống giữa thành thị và nông thôn, đảm bảo công bằng cho mọi người, nâng cao chất lượng sống cho người nông dân. Nét độc đáo của nông thôn Việt Nam là ở đâu cũng có ngành nghề truyền thống được lưu truyền từ nhiều đời nay. Trải qua chiến tranh và thời kỳ bao cấp, cuộc sống khó khăn đã làm mai một đi nhiều ngành nghề. Sản phẩm của ngành nghề truyền thống là những sản phẩm độc đáo, tinh túy, giàu chất sáng tạo được làm từ bàn tay khéo léo của người thợ thủ công rất được thị trường ưa chuộng. Với chính sách của Đảng và Nhà nước cùng với sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế Hộ SX, nhiều ngành nghề truyển thống đã được khôi phục lại và phát triển như mây tre đan, gốm sứ, đúc đồng, nghề mộc… - Đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. Trong nền kinh tế thị trường luôn diễn ra sự cạnh tranh khắc nghiệt và loại trừ lẫn nhau, bắt buộc Hộ SX phải không ngừng nâng cao chất lượng SX để có thể tồn tại và việc áp dụng khoa học kĩ thuật, công nghệ mới vào sản xuất là tất yếu. Để có thể đứng vững trên thị trường Hộ SX phải tự trang bị và cải tiến thiết bị máy móc, xây dựng cơ sở hạ tầng…Điều này làm cho kinh tế nông thôn càng ngày càng phát triển hiện đại, đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa nông thôn. 1.1.3. Khái niệm tín dụng Ngân hàng đối với Hộ sản xuất. Tín dụng được coi là một quan hệ vay mượn lẫn nhau giữa người cho vay và người đi vay. Quá trìnhhình thành quan hệ tín dụng chính là quá trìnhhình thành vay mượn lẫn nhau trong xã hội. Mối quan hệ đó ra đời trong điều kiện có sản xuất và lưu thông hàng hóa. Người đi vay là tất cả các đối tượng trong xã hội có đủ điều Vũ Thị Hồng Nga 6 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp kiện năng lực hành vi và năng lực pháp lý, trong đó có cả kinh tế Hộ SX. Người cho vay Hộ SX có thể là Ngân hàng, các cá nhân, tổ chức tài chính và phi tài chính, các Hội nghề nghiệp… Tín dụng Ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng vốn giữa Ngân hàng và chủ thể kinh tế khác trong xã hội, trong đó Ngân hàng đóng vai trò vừa là người cho vay vừa là người đi vay. Tín dụng Ngân hàng đối với Hộ SX là hình thức chuyển nhượng vốn giữa một bên là Ngân hàng, các tổ chức tín dụng với một bên là khách hàng là các Hộ SX có nhu cầu về vốn. 1.2.CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI HỘ SẢN XUẤT . 1.2.1. Quan điểm về nâng cao chất lượng tín dụng Ngân hàng đối với sự phát triển kinh tế. Chất lượng tín dụng có thể hiểu một cách đơn giản là hiệu quả của việc cho vay mở rộng tín dụng mang lại, khả năng thu hồi đầy đủ đúng hạn của vốn gốc và lãi theo dự định. Chất lượng tín dụng có ý nghĩa lớn với hoạt động kinh doanh của NHTM. Nó góp phần quan trọng để đạt được những mục tiêu mà bất cứ Ngân hàng nào cũng phải vươn tới nếu muốn tồn tại và phát triển. Chất lượng tín dụng đối với Hộ SX được thể hiện: - Đối với Hộ SX: Việc cấp tín dụng phải thỏa măn với những yêu cầu của khách hàng và phải phù hợp với mục đích sử dụng vốn vay của Ngân hàng. Ngoài ra thủ tục cấp tín dụng phải đơn giản, thu hút được nhiều Hộ SX đến với Ngân hàng nhưng vẫn phải đảm bảo đúng các nguyên tắc tín dụng, đáp ứng các nhu cầu cấp thiết về vốn của Ngân hàng, tạo điều kiện cho các Hộ SX phát triển SXKD được thuận lợi. - Đối với sự phát triển kinh tế-xã hội: Tín dụng phục vụ sản xuất và lưu thông hàng hóa, góp phần ổn định chính trị, giải quyết việc làm, khai thác được tiềm tàng trong nền kinh tế, thúc đẩy quá trình tích tụ và tập trung SX, giải quyết các quan hệ giữa tăng trưởng tín dụng với tăng trưởng kinh tế. - Đối với NHTM: Phạm vi, giới hạn tín dụng phải phù hợp với thực lực của Ngân hàng, phải đảm bảo nguyên tắc hoàn trả đúng hạn và có lãi, giảm thiểu được rủi ro có thể xảy ra trong hoạt động và cạnh tranh trên thị trường, mang lại lợi Vũ Thị Hồng Nga 7 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp nhuận và đảm bảo khả năng thanh toán cho Ngân hàng. Để nâng cao chất lượng tín dụng đối với Hộ SX thì hoạt động tín dụng phải được mở rộng và có hiệu quả, quan hệ tín dụng phải được thiết lập trên cơ sở của sự tin cậy và uy tín của Ngân hàng trong hoạt động của mình. 1.2.2. Sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng tín dụng Ngân hàng - Tín dụng Ngân hàng đáp ứng nhu cầu vốn thiếu của Hộ SX. Do tính thời vụ của SX nông nghiệp trong thời điểm giao vụ, người nông dân chưa có sản phẩm hàng hóa để mang đi tiêu thụ nhằm kiếm thu nhập để mua vật tư, hoặc đầu tư để đổi mới kỹ thuật, mua sắm máy móc thiết bị, đầu tư phát triển ngành nghề phụ với khối lượng tiền vốn lớn và tín dụng Ngân hàng là nguồn vốn chủ yếu của họ. Để đáp ứng nhu cầu đó, các NHTM đã kịp thời đẩy mạnh huy động vốn để cho Hộ SX vay. Trong điều kiện nguồn Ngân sách cân đối cho nông nghiệp nông thôn còn hạn chế thì tín dụng Ngân hàng góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ để các Hộ SX có thể ra đời, tồn tại và phát huy khả năng của mình. - Tín dụng Ngân hàng thúc đẩy Hộ SX thích ứng với thị trường, mở rộng ngành nghề sản xuất theo chiều rộng và chiều sâu. + Với những nguyên tắc cơ bản của tín dụng Ngân hàng là vốn vay phải được hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi đúng hạn. Như vậy tín dụng Ngân hàng đã thúc đẩy được việc sử dụng vốn có hiệu quả. Họ bắt đầu nhận thức được rằng cần phải SX cái mà mọi người (thị trường) cần chứ không phải những thứ mà họ có trước đây. + Tín dụng Ngân hàng đẩy nhanh quá trình tận dụng, khai thác, tiềm năng đất đai và lao động. Do điều kiện kinh tế của mỗi Hộ là khác nhau, điều kiện đất đai không đủ cho tất cả các lao động trong gia đình nên họ chuyển sang buôn bán, kinh doanh, làm nghề thủ công. Trong khi đó lại có một số Hộ có nhu cầu mở rộng đất đai để canh tác trên quy mô lớn hơn. Tín dụng Ngân hàng giúp các Hộ trao đổi chuyển nhượng để đất nông nghiệp sử dụng có hiệu quả hơn. Các Hộ có thể đầu tư chiều sâu như mua máy cày, máy bừa, máy xay sát...mua phân bón, thuốc trừ sâu để cải tạo làm giàu chất dinh dưỡng cho đất, bảo về mùa màng thâm canh xen canh, gối vụ... từ đó năng suất lao động được tăng lên đáng kể. Vũ Thị Hồng Nga 8 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp + Đối với các Hộ làm thủ công nguồn vốn tín dụng có thể giúp họ SX, giúp họ biến tre giang lá nứa thành đồ thủ công mỹ nghệ chất lượng cao, đầu tư vào khai thác đá, gỗ để SX hàng tiêu dùng...Vốn tín dụng không những giúp các nguồn tài nguyên được sử dụng hợp lý có hiệu quả mà còn tạo điều kiện để Hộ SX có thể cải tạo bảo vệ, trồng mới rừng phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, khôi phục phát triển các tài nguyên đã bị khai thác quá mức như tài nguyên đất, nước, rừng. - Tín dụng giúp các Hộ SX nâng cao trình độ quản lý. sử dụng vốn, SXKD có hiệu quả hơn. Khi tiến hành thực hiện các món vay cán bộ tín dụng cần phải nắm được toàn bộ tìnhhình SXKD của những Hộ có nhu cầu vốn như: khả năng lao động, kỹ thuật SX, vốn tự có, tìnhhình giá cả thị trường...có liên quan đến sản phẩm mà Hộ gia đình SXKD. Với việc lập phương án và dự án để vay vốn, Hộ SX đã biết tính toán dự toán thu nhập chi phí hạch toán kinh doanh. Cũng chính vì phải tính xem làm sao thu nhập trả được gốc và lãi vay Ngân hàng đảm bảo được lợi nhuận cho Hộ gia đình, Hộ SX sẽ phải tìm hiểu xem mình cần phải làm gìđể sản xuấtcó hiệu quả kinh tế cao. Tín dụng Ngân hàng giúp các Hộ nâng cao trình độ sản xuất, trình độ quản lý làm quen với kinh tế thị trường nền sản xuất hàng hóa hiện đại. - Tín dụng Ngân hàng giúp ổn định các vấn đề xã hội ở nông thôn. Tín dụng Ngân hàng góp phần giải quyết công ăn việc làm cho người lao động. Nhờ việc luôn bám sát quy trình hoạt động của Hộ SX ở nông thôn, đồng thời phối kết hợp với các ngành chức năng đưa Hộ nông dân chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển kinh tế nông thôn theo mô hình kinh tế Hộ SX đã giúp tận dụng được hết tiềm năng lao động nhất là lao động nhàn rỗi trong nông thôn. Tín dụng Ngân hàng đã giúp tăng thu nhập, ổn định cuộc sống cho người lao động. Các tệ nạn xã hội được giảm bớt, công tác xóa đói giảm nghèo được đẩy mạnh, các Hộ giàu tăng nhanh, bước đầu hạn chế được sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội, giữ vững nền tảng an ninh xã hôi. Tín dụng Ngân hàng qua hơn 20 năm đổi mới đã thực sự là người bạn đồng hành đáng tin cậy, là chỗ dựa của nông dân trong quá trình Hội nhập cùng phát triển. Vũ Thị Hồng Nga 9 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp Giảm tình trạng cho vay nặng lãi ở nông thôn: Đặc điểm của sản xuất nông nghiệp là có tính thời vụ cao nên nhu cầu về vốn và lượng vốn được sử dụng thường xuyên vào các mùa vụ được huy động tập trung vào một thời điểm nhất định. Nếu như Ngân hàng không đáp ứng được nhu cầu vốn đó thì rất dễ tạo điều kiện cho những kẻ có vốn nhàn rỗi lợi dụng thời điểm này để cho vay nặng lãi. Vìvậy, tín dụng Ngân hàng kịp thời giúp khống chế những kẻ có tiền trục lợi và người dân thì có thể an tâm để SX và làm giàu. Góp phần xây dựng một thị trường tài chính lành mạnh, đa dạng ở nông thôn:Trước đây khi thị trường chưa phát triển người nông dân khi cần vốn phải vay của tư nhân với lãi suất cao, phần lớn các Hộ chưa hiểu và ngại tiếp xúc với Ngân hàng vì thủ tục Ngân hàng còn phức tạp và nhận thức của người dân chưa cao. Khi có vốn dư thừa họ lại tích trữ bằng hàng hóa hoặc cất tiền trong nhà, điều này gây lăng phí rất lớn cho nền kinh tế. Chính vì vậy hệ thống các Ngân hàng nhất là NHNo&PTNT đã mở rộng mạng lưới hoạt động của mình xuống tận các địa bàn huyện, xã, thôn, bản... tích cực tuyên truyền phổ biến kiến thức về tín dụng Ngân hàng, cung cấp các dịch vụ đa dạng thuận tiện đáp ứng mọi nhu cầu của người dân. Hộ SX ngày càng tin tưởng gửi tiền vào Ngân hàng, Ngân hàng lại có điều kiện huy động vốn khai thác mọi nguồn nhàn rỗi để cung cấp cho các Hộ khác phát triển SX. Từ đó tạo nên vòng tuần hoàn vốn thường xuyên, đều đặn góp phần tích cực làm cho nông thôn ngày càng giàu đẹp. - Tín dụng Ngân hàng là công cụ chuyển tải vốn tài trợ của Nhà nước cho sự phát triển nông nghiệp và nông thôn. Trong điều kiện hiện nay nền kinh tế nước ta còn lạc hậu, cơ sở hạ tầng chưa phát triển, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ vốn cho nông nghiệp, nông thôn, vốn đầu tư được thông qua nhiều kênh. Để chuyển tải vốn đến người sử dụng tín dụng, Ngân hàng thường là kênh được lựa chọn, được đánh giá là kênh chuyển tải vốn nhanh nhất và hiệu quả cao vì thông qua hoạt động của tín dụng Ngân hàng người chủ đầu tư vốn sẽ quản lý và kiểm soát được quá trình SXKD đánh giá được hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội vàđiều quan trọng là nêu cao được tinh thần trách nhiệm của các chủ thể SXKD trong quá trình sử dụng vốn đầu tư. Vũ Thị Hồng Nga 10 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp 1.2.3. Chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng đối với Hộ sản xuất. Trong quá trình cung ứng sản phẩm Ngân hàng cho Hộ SX, một vấn đề cần thiết là đánh giá được chất lượng tín dụng đối với Hộ SX nhằm mục đích tối đa hóa lợi ích của Ngân hàng và khách hàng. Một số chỉ tiêu chính gồm: 1.2.3.1. Chỉ tiêu định tính. Một là: Đảm bảo nguyên tắc cho vay: Mỗi tổ chức kinh tế hoạt động đều dựa trên một nguyên tắc nhất định. Ngân hàng là một tổ chức đặc biệt, hoạt động của nó ảnh hưởng lớn đến tìnhhình kinh tế, chính trị xã hội của đất nước. Do vậy các NHTM đều hoạt động dựa trên nguyên tắc nhất định trong đó nguyên tắc cho vay là một nguyên tắc quan trọng. Để đánh giá chất lượng của một khoản cho vay trước tiên phải xem xét nó có đảm bảo được nguyên tắc hay không. Hai là: Cho vay đảm bảo có điều kiện: - Sử dụng vốn vay đúng mục đích và thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng - Phải hoàn trả nợ gốc và lãi tiền vay đúng hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng. - Việc đảm bảo tiền vay phải thực hiện theo quy định của Chính phủ, Thống đốc NHNN và hướng dẫn về đảm bảo tiền vay của NHTM đối với khách hàng. Các nguyên tắc cho vay trên đều là nguyên tắc tối thiểu mà bất cứ một khoản cho vay nào cũng phải đảm bảo. Ba là: Các điều kiện để một khách hàng được vay: Mỗi một Ngân hàng có các quy định khác nhau về điều kiện vay vốn dựa trên quy định của pháp luật hiện hành. Tại NHNo&PTNT Việt Nam theo điều 7, Quyết định 180/QĐ/HĐQT ngày 15/12/1998 và điều 4 của Quyết định số 06/QĐHĐQT ngày 18/01/2001 của Hội đồng quản trị NHNo&PTNT Việt Nam quy định điều kiện cho vay đối với Hộ SX như sau: - Có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự và chịu trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật. Cụ thể với Hộ SX: phải có Hộ khẩu thường trú tại địa bàn nơi chi nhánh NHNo&PTNT đóng trụ sở, có xác nhận Hộ khẩu nơi thường trú và có xác nhận của UBND xã (phường) nơi cho phép SXKD. Giấy đề nghị vay vốn phải có UBND xác nhận (tín chấp theo nghị định số 14/CP ngày Vũ Thị Hồng Nga 11 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng Đại học dân lập Đông Đô Khóa luận tốt nghiệp 02/03/1993 của Chính phủ và thông tư số 01/TTg-NH1 ngày 26/03/1993 của Thống đốc NHNN về chính sách cho Hộ SX vay vốn để phát triển nông, lâm, ngư, diêm nghiệp và phát triển nông nghiệp ngông thôn) - Khả năng tài chính đảm bảo trả nợ trong thời gian cam kết, Hộ SX vay vốn phải có vốn tự có tham gia vào dự án, phương án SXKD, dịch vụ có hiệu quả, không có nợ quá hạn trên 6 tháng với Ngân hàng. - Mục đích sử dụng vốn vay hợp pháp: Không vi phạm pháp luật, phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế xã hội. - Hộ SX có dự án đầu tư hoặc phương án SXKD dịch vụ khả thi có hiệu quả. - Hộ SX thực hiện đảm bảo tiền vay theo quy định của Chính phủ, Thống đốc NHNN và hướng dẫn của NHNo&PTNT Việt Nam. Bốn là: Quá trình thẩm định: Quá trình thẩm định là chỉ tiêu định tính quan trọng nhất, quyết định tới chất lượng khoản cho vay, là cách tốt nhất để Ngân hàng nắm được thông tin về khách hàng, về năng lực pháp luật, đạo đức, tìnhhình tài chính, khả năng trả nợ của khách hàng. Có thể nói đây là khâu không thể thiếu trong quá trình quyết định cho vay và theo dõi khoản vay. Quá trình thẩm định phải tuân theo các quy định về quy trình thẩm định và nội dung thẩm định cho vay của từng Ngân hàng. Một khoản vay có chất lượng là khoản cho vay đã được thẩm định và phải đảm bảo các bước của quá trình thẩm định. Đối với cho vay Hộ SX thì việc này càng phức tạp hơn do đặc điểm SXKD của Hộ là SXKD tổng hợp. Vì vậy việc tuân thủ quy trình và nội dung thẩm định cho vay là bắt buộc để có một khoản cho vay đạt chất lượng. Năm là: Các chỉ tiêu khác. - Đánh giá của đối thủ cạnh tranh: đó là việc dựa vào sự đánh giá chung của các đối thủ cạnh tranh của Ngân hàng trong khu vực. Đối thủ của Ngân hàng là các NHTM khác, các tổ chức tín dụng và các công ty tài chính trên cùng địa bàn. Đánh giá của các đối thủ cạnh tranh là sự nhận xét của họ về khả năng cạnh tranh của Ngân hàng (các dịch vụ, phí, cơ sở vật chất, chăm sóc khách hàng, thái độ phục vụ...). Tuy nhiên thì những sự nhận xét này có độ chính xác không được cao. - Đánh giá của khách hàng: Đó là sự nhận xét của khách hàng về chất Vũ Thị Hồng Nga 12 TC15A-Khoa Tài chính Ngân hàng