Tài liệu Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tỉnh thanh hóa thông qua việc khảo sát, trao đổi nghiệp vụ theo định hướng đổi mới giáo dục việt nam

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC TỈNH THANH HÓA THÔNG QUA KHẢO SÁT, TRAO ĐỔI NGHIỆP VỤ THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC VIỆT NAM A. ĐẶT VẤN ĐÊ Quan điểm xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định vai trò quyết định và tầm quan trọng đặc biệt của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản ly (CBQL) trong việc điều hành hệ thống giáo dục và đào tạo đang ngày càng mở rộng và phát triển theo xu thế hội nhập với thế giới. Nghị quyết đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định cần thực hiện chủ trương “Đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục”, trong đó đổi mới thể chế quản ly; tập trung đào tạo nguồn nhân lực đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao và xây dựng cơ sở hạ tầng là các nội dung then chốt. Chỉ thị 40-CT/TW ngày 15/06/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã chỉ rõ mục tiêu về xây dựng, và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản ly giáo dục: “Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản ly giáo dục được chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng đến nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản ly, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lục, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Hiện nay tỉnh ta có 1483 Trường phổ thông (Tiểu học, THCS, THPT) với khoảng gần 6000 cán bộ quản lí trường học (Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng). Trong bối cảnh tăng cường phân cấp quản ly và hội nhập quốc tế, vai trò của CBQL có xu hướng chuyển từ quản ly thụ động, chấp hành các quy định từ trên xuống, hệ quả của cơ chế quản ly tập trung, quan liêu, bao cấp sang quản lí một tổ chức giáo dục có tính tự chủ và chịu trách nhiệm xã hội ngày càng cao. Điều này đòi hỏi các nhà lãnh đạo và quản ly phải năng động, thích ứng với mọi sự 1 thay đổi và đòi hỏi ngày càng cao của xã hội để đáp ứng nhu cầu phát triển ngành giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2011 - 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và Quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh về quy hoạch phát triển sự nghiệp giáo dục đến năm 2020 (Quyết định số 3456/QĐ-UBND ngày 20/10/2010); đồng thời thực hiện kết luận của Bí thư Tỉnh uỷ Thanh Hoá sau khi làm việc với Ngành giáo dục và Đào tạo, Trung tâm giáo dục thường xuyên (TTGDTX) tỉnh đã tham mưu cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hoá giao cho chủ trì, phối hợp với các phòng, ban chức năng của Sở tiến hành khảo sát chất lượng cán bộ quản ly giáo dục các cấp. Với trách nhiệm là Giám đốc TTGTX tỉnh – Trưởng đoàn khảo sát, nhận thấy đây là một việc làm hết sức y nghĩa, cần thiết trong việc đánh giá chất lượng đội ngũ CBQL giáo dục, giúp cho Sở Giáo dục và Đào tạo xây dựng, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng CBQL theo Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2011- 2020 trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá. Mặt khác đây là cơ hội để chúng tôi có thể trao đổi với CBQL ở cơ sở một số kiến thức, kĩ năng quản ly cơ bản, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, quản ly cho CBQL giáo dục ở cơ sở trong bối cảnh hội nhập Quốc tế về giáo dục và đào tạo. Qua khảo sát ở một số huyện chúng tôi đã thu được những kết quả ban đầu, điều đó đã giúp tôi đúc rút được kinh nghiệm với đề tài: Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tỉnh Thanh Hóa thông qua việc khảo sát, trao đổi nghiệp vụ theo định hướng đổi mới giáo dục Việt Nam . 2 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐÊ 1. Cơ sở lý luận của vấn đề Ngày nay, đào tạo, bồi dưỡng theo năng lực thực hành (NLTH) đang trở thành xu thế phổ biến trên thế giới. Trong đào tạo, bồi dưỡng theo NLTH, người ta quan tâm đến việc đào tạo, huấn luyện con người biết vận dụng kiến thức, kỹ năng, thái độ vào giải quyết những nhiệm vụ thực tiễn, cung cấp cho họ những năng lực cần thiết, phù hợp để thực hiện tốt các yêu cầu hoạt động nghề nghiệp. Đào tạo, bồi dưỡng theo NLTH dựa chủ yếu vào những tiêu chuẩn quy định cho một nghề và đào tạo bồi dưỡng theo các tiêu chuẩn đó chứ không dựa vào thời gian. Với tiếp cận như vậy, có thể hiểu NLTH là kiến thức, kỹ năng, thái độ cần thiết, được kết hợp nhuần nhuyễn, không tách rời để thực hiện được các nhiệm vụ, công việc cụ thể của một nghề theo chuẩn đặt ra, trong những điều kiện nhất định. Như vậy khảo sát, trao đổi nhằm bồi dưỡng CBQLGD theo tiếp cận năng lực thực hiện thể hiện việc bồi dưỡng gắn với việc làm, mô phỏng các hoạt động từ thực tiễn; định hướng vào đầu ra của quá trình bồi dưỡng, … Bồi dưỡng theo 3 NLTH có nội dung thiết thực, tích hợp trọn vẹn giữa ly thuyết và thực hành theo từng công việc cụ thể mà người CBQLGD phải đảm nhiệm. Do vậy, để trao đổi theo NLTH, nội dung kiến thức cần được thiết kế theo trình tự từng công việc, bước công việc, những kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết phải được hình thành để CBQL có thể thực hiện thành thạo từng công việc của họ trong những điều kiện nhất định. Việc kiểm tra đánh giá CBQL giáo dục có thể kết hợp đánh giá trong và sau quá trình bồi dưỡng. Có thể kiểm tra bằng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan sau mỗi quá trình học tập và quản ly. Như vậy, đổi mới phương thức bồi dưỡng CBQLGD bằng cách đa dạng hóa hình thức tổ chức bồi dưỡng, kết hợp hợp ly các phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học; thực hiện bồi dưỡng theo hướng phát triển với cách thức chung là cung cấp cho CBQLGD cách học, cách tư duy để họ chủ động tìm được cách giải quyết vấn đề phù hợp với thực tiễn cơ sở giáo dục luôn biến đổi sẽ giúp CBQLGD phát triển các năng lực thực hiện tương ứng với yêu cầu nhiệm vụ được giao. Một số văn bản pháp ly quan trọng đã nghiên cứu triển khai: - Luật Giáo dục (2005); Luật bổ sung sưa đổi Luật Giáo dục (2009). - Quyết định số 09/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 11 tháng 01 năm 2005 về việc phê duyệt Đề án “Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản ly giáo dục giai đoạn 2005-2010”. - Nghị định của Chính phủ số 115/2010/NĐ-CP ngày 24 tháng 12 năm 2010: Quy định trách nhiệm quản ly nhà nước về giáo dục. - Nghị định của Chính phủ số 18/2010/NĐ-CP ngày 05 tháng 03 năm 2010: về đào tạo bồi dưỡng công chức. - Nghị quyết số 08/NQ-BCSĐ của Ban cán sự Đảng bộ Bộ GD&ĐT ngày 04/04/2007 về việc phát triển ngành sư phạm và các trường sư phạm giai đoạn 2011 - 2020 4 - Thông tư số 29/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định Chuẩn hiệu trưởng trung học cơ sở, trường trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học. - Thông tư số 14/2011/TT-BGDĐT ngày 08 tháng 4 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học. - Kết luận số 51/KL-BCT ngày 29/10/2012 của Bộ Chính trị. - Quyết định số 1215/QĐ – BGD&ĐT ngày 04/4/2013 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Các báo cáo tổng kết hoạt động của Ngành giáo dục và đào tạo tỉnh Thanh Hóa từ năm học 2011 đến năm học 2012 - 2013. 2. Thực trạng của vấn đề Đội ngũ cán bộ quản ly giáo dục đã có rất nhiều đóng góp cho sự phát triển GD&ĐT. Phần lớn cán bộ quản ly giáo dục là những nhà giáo giỏi được bổ nhiệm, điều động sang làm công tác quản ly, có trình độ chuyên môn và sư phạm cao, có kinh nghiệm trong công tác giáo dục, có bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức tốt, tổ chức thực hiện nghiêm túc các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước nói chung và tổ chức, quản ly tốt quá trình đào tạo ở mọi cấp học và trình độ đào tạo. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam xét ở góc độ trình độ quản ly và tính chuyên nghiệp, đội ngũ CBQL giáo dục hiện nay đang bộc lộ hạn chế về nhiều mặt. Một trong những nguyên nhân chủ yếu của vấn đề này là đội ngũ CBQLGD chưa được đào tạo, bồi dưỡng để trở thành người quản ly ”chuyên nghiệp” mà chủ yếu làm theo kinh nghiệm. Mặt khác, đội ngũ CBQL giáo dục chưa có cơ hội tự nhìn nhận, đánh giá lại chính mình, thường chủ quan cho rằng mình đã tinh thông trong công tác quản ly nhà trường. Công tác kiểm tra, đánh giá CBQL giáo dục của các cấp chưa thực sự chuyên nghiệp nên chưa chỉ rõ được những điểm còn thiếu về năng lực lãnh đạo và quản ly của đội ngũ CBQL giáo dục. Rõ ràng, với cách hiểu về nhà quản ly giáo dục “chuyên nghiệp” nêu trên, người học chương trình Bồi 5 dưỡng hướng đến các nhà quản ly giáo dục “chuyên nghiệp” phải học được cách thức để làm cho trường học thành công, người học thành công cũng như học cách quản ly để nhà trường giáo dục trở nên ngày càng hiệu quả hơn trong bối cảnh mới. Họ cần được hỗ trợ để: (1) Tăng cường nhận thức về tiến trình đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục; (2) Phát triển năng lực quản ly giáo dục thực tiễn; (3) Thúc đẩy khả năng tự học về quản ly giáo dục. (4) Tự nhận thức được mình đang đứng ở vị trí nào trong tiến trình quản ly giáo dục đáp ứng nhu cầu hội nhập và phát triển. Thực tiễn cho thấy các năng lực QLGD của các nhà quản ly giáo dục hiện nay cần được ưu tiên bồi dưỡng là: Thứ nhất: Bồi dưỡng, rèn luyện kỹ năng để cán bộ QLGD chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc quán triệt đầy đủ, thi hành nghiêm túc các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, biến những chủ trương, chính sách đó thành hiện thực trong cuộc sống, nhằm cho mọi người hiểu và thực hiện đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Thứ hai: CBQL phải chịu trách nhiệm kiểm soát các nguồn lực và đảm c bảo chúng được dùng một cách tối ưu. Nhà quản ly giáo dục phải biết cách cam kết và thể hiện cam kết trên thực tế đối với các hoạt động chất lượng của nhà trường. Mỗi thành viên phải hiểu rõ tổ chức của mình hoạt động – làm việc như thế nào, Lãnh đạo, giáo viên, nhân viên phải hình dung toàn cảnh về tổ chức nhà trường, hiểu được công việc của bản thân cũng như của tổ, nhóm chuyên môn của mình. Thứ ba: Tạo ra bầu không khí hoặc tiếng nói chung cho phép mọi người có thể phát huy tốt nhất khả năng của họ. Nhà QLGD cần học cách xây dựng, hình thành được tầm nhìn. Tầm nhìn phải thể hiện được hình ảnh của nhà trường trong tương lai với việc học sinh vui vẻ, hứng thú, tích cực và chủ động tham gia 6 các hoạt động, thể hiện các các giá trị đạo đức, kiến thức kỹ năng đạt được. Tăng cường hợp tác, phối hợp làm việc của các tổ - nhóm để đảm bảo công việc thống suốt. Tăng cường sự tham gia và trao quyền cho các thành viên của nhà trường; Thứ tư: Khuyến khích tính hiệu quả trong công việc và tìm kiếm sự tiến bộ không ngừng, tạo ra những thách thức tư duy, tạo ra đổi mới. Nhà QLGD phải biết cách đặt vấn đề về đổi mới cách tư duy cũng như phát hiện ra những định kiến cũ ngăn cản các thành viên chấp nhận những hành vi mới, cách làm mới. Mọi thành viên trong nhà trường đều được khuyến khích đưa ra các y tưởng sáng tạo, đổi mới. Thực hiện công khai các mục tiêu chất lượng và thông tin. Xây dựng hoặc thường xuyên xem xét đánh giá và điều chỉnh mục tiêu chất lượng, các quy trình, thủ tục ... cho phù hợp với thực tế, đặc biệt là nguồn lực của nhà trường. Thứ năm: Lãnh đạo tập thể nhà trường học tập. Nhà quản ly giáo dục cần biết cách khích lệ tinh thần sáng tạo và học hỏi vươn lên; Mỗi thành viên (Giáo viên, học sinh, ...) thường xuyên học tập để phát triển năng lưc chuyên môn nghiệp vụ của bản thân, hỗ trợ đồng nghiệp, bè bạn để hoàn thành tốt nhiệm vụ. C. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN 1. Tham mưu cho Sở giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa chỉ đạo công tác khảo sát, đánh giá phân loại cán bộ QLGD các cấp. Thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2011-2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và Quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh về quy hoạch phát triển sự nghiệp giáo dục đến năm 2020 (Quyết định số 3456/QĐ-UBND ngày 20/10/2010); đồng thời thực hiện kết luận của Bí thư Tỉnh uỷ Thanh Hoá sau khi làm việc với Ngành giáo dục và Đào tạo, chúng tôi đã tham mưu cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hoá ban hành công văn số 388/SGD&ĐT-GDCN ngày 13 tháng 3 năm 2013 về việc khảo sát chất lượng cán bộ quản ly giáo dục. Theo đó, Giám đốc giao Trung tâm GDTX tỉnh chủ trì, phối hợp với các phòng, ban chức năng của Sở tiến hành khảo sát chất lượng cán bộ quản ly giáo dục các cấp để xây dựng quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng theo Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2011-2020 trên địa 7 bàn tỉnh Thanh Hoá. 2. Phối hợp với các phòng chức năng của Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa xây dựng các mẫu phiếu khảo sát. Trung tâm GDTX tỉnh đã chủ động thiết kế mẫu khảo sát số 1, số 2 gưi lên các phòng chức năng của Sở: Giáo dục Mầm Non, Giáo dục Tiểu học, Giáo dục Trung học, Giáo dục Thường xuyên, Giáo dục chuyên nghiệp để tham khảo y kiến và điều chỉnh cho phù hợp. 3. Phối hợp với các Phòng giáo dục và Đào tạo xây dựng chương trình, nội dung làm việc tại các huyện. Để tiến hành khảo sát năng lực cán bộ quản ly các trường Mầm Non, Tiểu học, Trung học cơ sở, Trung học phổ thông, Trung tâm giáo dục thường xuyên của các huyện trong tỉnh, chúng tôi đã gưi công văn phối hợp với các huyện để phối hợp một số công việc sau: * Đối tượng khảo sát: 100% cán bộ quản ly các trường Mầm Non, Tiểu học, Trung học cơ sở, Trung học phổ thông, Trung tâm giáo dục thường xuyên trên phạm vi toàn huyện. * Địa điểm: Hội trường có Makets, máy chiếu, bảng viết, loa, đài, tăng âm … * Nội dung Makets: “Khảo sát năng lực cán bộ quản ly giáo dục” Trong thời gian tiến hành khảo sát, điều tra, đoàn công tác sẽ trao đổi một số kiến thức, kĩ năng cơ bản cho đội ngũ cán bộ quản ly các trường Mầm Non, Tiểu học, Trung học cơ sở, Trung học phổ thông, Trung tâm giáo dục thường xuyên đóng trên địa bàn huyện. * Xây dựng chương trình làm việc: THỜI GIAN 15 phút 60 phút NỘI DUNG Ổn định tổ chức, tuyên bố ly do, giới thiệu đại biểu … - Thông qua mục đích, yêu cầu của đợt khảo sát - Thông tin một số vấn đề về giáo dục và ĐƠN VỊ PHỤ TRÁCH PGD&ĐT TTGDTX tỉnh QLGD theo định hướng đổi mới GDVN 8 PGD&ĐT 15 phút Tiến hành khảo sát theo mẫu 01 và TTGDTX tỉnh PGD&ĐT 30 phút Tiến hành khảo sát theo mẫu 02 và TTGDTX tỉnh 15 phút 60 phút Nghỉ giải lao Trao đổi kiến thức, kĩ năng cơ bản với CBQLGD trong huyện; giải đáp thắc mắc 15 phút Tổng kết PGD&ĐT và TTGDTX tỉnh PGD&ĐT 4. Trao đổi nghiệp vụ quản lý giáo dục với cán bộ quản lý giáo dục tại các huyện 4.1. Giới thiệu sơ bộ về Trung tâm GDTX tỉnh, trong đó chỉ rõ chức năng bồi dưỡng CBQL giáo dục 4.2. Những thành tựu của giáo dục Việt Nam nói chung và Thanh Hóa nói riêng trong thời kỳ đổi mới từ 1986 đến nay: - Không ngừng phát triển về quy mô, mạng lưới trường học được phủ kín các thôn bản, làng xã trong cả nước, hệ thống Giáo dục được hoàn chỉnh từ Mầm non đến Đại học (thông tin số liệu minh họa cả nước và Thanh Hóa). - Đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục đã đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu bộ môn, có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn cao; luôn tâm huyết với nghề, có năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. (thông tin số liệu minh họa cả nước và Thanh Hóa). - Cơ sở vật chất và trang thiết bị được tăng cường theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa và xã hội hóa, cơ bản đáp ứng việc dạy và học (thông tin số liệu minh họa cả nước và Thanh Hóa). - Chất lượng giáo dục toàn diện ngày càng được nâng lên, chất lượng giáo dục mũi nhọn được giữ vững và phát huy. - Trình độ dân trí được nâng cao, việc đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài có hiệu quả tốt. 9 - Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách cho GV, học sinh, nhất là cho cán bộ, giáo viên công tác ở vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa; cho học sinh nghèo, học sinh là con em đồng bào các dân tộc thiểu số, học sinh khuyết thật, thiệt thòi... - Thực hiện có chất lượng phổ cập giáo dục Mầm non cho trẻ 5 tuổi; duy trì tốt kết quả phổ cập giáo dục Tiểu học đúng độ tuổi, đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS và từng bước tiến tới phổ cập giáo dục trung học. Tổ chức tốt các phong trào thi đua trong ngành; xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia ở các cấp học, bậc học tốt - Công tác xã hội hóa giáo dục ngày càng hiệu quả hơn. (Tất cả các nội dung trên đều nêu số liệu minh họa cả nước và Thanh Hóa) 4.3. Những tồn tại, hạn chế yếu kém của giáo dục cả nước nói chung và Thanh Hóa nói riêng a) Những tồn tại, hạn chế yếu kém - Một số địa phương chưa thực sự coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục còn hạn chế, còn ỷ lại trông chờ cấp trên; chưa ban hành được những chính sách địa phương cho giáo dục. - Chất lượng giáo dục chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, mâu thuẩn giữa phát triển quy mô và chất lượng còn nhiều; việc học gắn với hành còn hạn chế; nội dung, chương trình còn quá tải; sự chêng lệch chất lượng giáo dục giữa các vùng miền còn chậm được khắc phục. - Phương pháp giảng dạy chậm đổi mới, phương pháp kiêmr tra, đánh giá còn hạn chế, còn nhiều tiêu cực trong thi cư, tuyển sinh, tuyển dụng, thu chi ngoài ngân sách . . . Ngành giáo dục chưa có quy hoạch nguồn nhân lực cho ngành - Việc đầu tư cho giáo dục còn bình quân, dàn trãi, CSVC và trang thiết bị còn lạc hậu, diện tích đất cho các trường học còn thiếu nhiều. (Tất cả các nội dung trên đều nêu số liệu minh họa cả nước và Thanh Hóa) b) Nguyên nhân 10 - Tư duy về giáo dục chậm đổi mới; Ngành không có quy hoạch nguồn nhân lực cho giáo dục, nhất là quy hoạch đội ngũ CBQL giáo dục và giáo viên. - Nhiều chế độ, chính sách cho giáo dục chậm triển khai, nhiều chính sách bất cập nên không khuyến khích được người dạy, người học. - Công tác QLGD còn nặng về hành chính, quan liêu, bao cấp; việc phân cấp trong quản ly giáo dục còn nhiều bất hợp ly. - Còn một số địa phương chưa nhận thức sâu sắc quan điểm đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, giáo dục là quốc sách hàng đầu, giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. - Ngành giáo dục và đào tạo chưa tạo được nhiều động lực mới bên trong để vận động phát triển. (Tất cả các nội dung trên đều nêu số liệu minh họa cả nước và Thanh Hóa) 4.4. Vì sao phải đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam - Phân tích rõ bước ngoặt đầy kịch tính của nền văn minh nhân loại trong thời đại hiện nay. - Phân tích cho học viên nhận thức được vai trò của xã hội thông tin yêu cầu giáo dục phát triển; giáo dục phải có cách tiếp cận mới - Phân tích cho học viên nhận thức được toàn cầu hóa về kinh tế, nền kinh tế tri thức đòi hỏi giáo dục phải đào tạo ra sản phảm phù hợp với nền kinh tế tri thức và đáp ứng sự nghiệp CNH, HĐH quê hương, đất nước. - Phân tích cho học viên nhận thức được sự phát triển nhanh như vũ bão của CNTT và việc mở rộng cơ hội cho giáo dục phát triển, xây dựng một nền giáo dục mở, giáo dục suốt đời. - Phân tích cho học viên nhận thức được việc đào tạo con người ngày nay phải là những người hiểu sâu sắc về văn hóa các nước trên thế giới và khu vực nhưng phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam; có Kỹ năng giao tiếp, khả năng thích ứng với hoàn cảnh (công dân toàn cầu). - Phân tích cho học viên nhận thức được việc đào tạo con người ngày nay phải đạt chuẩn Quốc tế về giáo dục; Giáo dục phải phục vụ toàn cầu hóa. 11 - Đảng, Nhà nước đã xác định vai trò, vị trí của giáo dục trong thời kỳ mới tại Cương lĩnh xây dựng đất nước 2011; Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI đã khẳng định phải đổi mới căn bản và toàn diện Giáo dục Việt Nam. 4.5. Phương hướng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam - Quán triệt đầy đủ, thi hành nghiêm túc các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục theo hướng giáo dục là quốc sách hàng đầu, phải đi trước, đầu tư trước. - Triển khai mạnh mẽ quy hoạch nhân lực ngành giáo dục ở mỗi địa phương. - Đổi mới công tác quản ly giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp đánh giá, kiểm tra, thi cư để nâng cao chất lượng giáo dụctoàn diện, đẩy mạnh việc phát hiện, tuyển dụng, bồi dưỡng nhân tài. - Khắc phục cơ bản mọi tiêu cực trong GD: Thi cư, dạy thêm, thu chi, cấp phát văn bằng, chứng chỉ, tuyển dụng, đề bạt, bổ nhiệm, luân chuyển, điều động cán bộ, giáo viên, phân bổ kinh phí, đầu tư xây dựng cơ bản... - Đạt chuẩn Phổ cập GDMN cho trẻ 5 tuổi, củng cố vững chắc kết quả phổ cập giáo dục Tiểu học và THCS đúng độ tuổi, xóa mù chữ,; tăng cường dạy ngoại ngữ, tin học trong trường phổ thông. - Chuẩn bị các điều kiện để thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông sau năm 2015. - Giải quyết dứt điểm tình trạng phòng học xuống cấp, giải quyết chế độ chính sách cho giáo viên vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, chế độ cho đối tượng chính sách xã hội, trẻ khuyết tật ... - Quy hoạch lại các trường ĐH, CĐ trong cả nước; chấn chỉnh liên kết đào tạo với nước ngoài; xây dựng trường Đại học trọng điểm, trường chuyên trọng điểm Quốc gia. - Rà soát, sắp xếp lại mạng lưới các trường Mầm Non, phổ thông trên từng địa bàn để không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và đầu tư các điều kiện thực hiện kế hoạch giáo dục có hiệu quả. 4.6. Lộ trình thực hiện đổi mới căn bản toàn diện giáo dục Việt Nam: Chia 2 giai đoạn: 2013 - 2015; 2016 - 2020. 12 * Giai đoạn 2013 - 2015 - Đổi mới QLGD; phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQLGD đồng thời với Quy hoạch nguồn nhân lực cho ngành giáo dục. - Đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, thi, kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục. -Tăng cường nguồn lực đầu tư và đổi mới cơ chế tài chính, tăng cường hổ trợ GD miền núi vùng khó khăn, dân tộc thiểu số và đối tượng chính sách xã hội. - Đẩy mạnh NCKH và phát triển khoa học công nghệ trong giáo dục, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế về giáo dục. - Khắc phục mọi tiêu cực trong giáo dục, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, mô phạm. - Thực hiện tốt phổ cập giáo dục Mầm Non, củng cố kết quả phổ cập giáo dục Tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập giáo dục THCS. - Chuẩn bị bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trong việc tổ chức đổi mới nội dung, chương trình sách giáo khoa sau 2015. - Tập trung xóa hết phòng học tranh, tre tạm bợ; đầu tư trang cấp thiết bị dạy học đồng bộ, hiện đại theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa và xã hội hóa * Giai đoạn 2016 – 2020 - Tiếp tục đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. - Thực hiện thống nhất đầu mối quản ly và hoàn thiện tổ chức bộ máy quản ly nhà nước về giáo dục từ Trung ương đến cơ sở. - Triển khai thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông; tiếp tục thực hiện đổi mới giáo dục nghề nghiệp, đại học và một số nhiệm vụ của giai đoạn 1 với các điều chỉnh bổ sung; tập trung củng cố và nâng cao chất lượng giáo dục; tiếp tục thực hiện đề án nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, tin học trong hệ thống giáo dục quốc dân. 13 - Tiếp tục thực hiện đề án quy hoạch phát triển nhân lực của các bộ, ngành, địa phương và đề án quy hoạch phát triển nhân lực ngành Giáo dục; tiếp tục thực hiện Chương trình phát triển ngành sư phạm và các trường sư phạm từ năm 2011 đến năm 2020 và đào tạo giáo viên phục vụ triển khai chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông sau năm 2015; đào tạo giảng viên có trình độ tiến sĩ cho các trường đại học, cao đẳng. - Tham mưu Chính phủ, Quốc hội xây dựng Luật Nhà giáo. Tiếp tục thực hiện các chính sách ưu đãi về vật chất và tinh thần tạo động lực cho các nhà giáo và cán bộ quản ly giáo dục. Chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản ly giáo dục về tư tưởng chính trị, đạo đức, trình độ đào tạo, năng lực nghề nghiệp. Đổi mới cách xây dựng và thực hiện chương trình đào tạo lại, chương trình bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản ly giáo dục. Đổi mới cách thức tuyển dụng, đánh giá, sư dụng và bổ nhiệm nhà giáo, cán bộ giáo dục. Rà soát và đưa ra khỏi ngành hoặc bố trí công việc khác đối với những người không đủ năng lực, phẩm chất. - Thực hiện chế độ học phí mới nhằm đảm bảo sự chia sẻ hợp ly giữa Nhà nước, người học và xã hội. - Xây dựng và triển khai các đề án, chương trình mục tiêu quốc gia, các nguồn vốn ODA để tăng cường cơ sở vật chất, phát triển giáo dục và đào tạo. - Phát triển mạng lưới cơ sở nghiên cứu khoa học giáo dục, tập trung đầu tư nâng cao năng lực nghiên cứu trong các trường sư phạm trọng điểm. - Xây dựng và thực hiện các chính sách nhằm đảm bảo bình đẳng về cơ hội học tập; tiếp tục xây dựng xã hội học tập; hỗ trợ và ưu tiên phát triển giáo dục và đào tạo nhân lực cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn, các đối tượng chính sách xã hội, người nghèo. 5. Xây dựng phiếu khảo sát mẫu số 1 và tổ chức khảo sát, trao đổi tại buổi làm việc Phiếu khảo sát mẫu số 1 gồm mười câu hỏi được trình bày dưới dạng các câu hỏi trắc nghiệm khách quan với mục đích khảo sát năng lực quản ly, khả 14 năng tác nghiệp của người cán bộ quản ly. Nội dung chủ yếu là những yêu cầu cơ bản, những kiến thức trọng tâm mà người cán bộ quản ly cần phải nắm được. Ví dụ: Mẫu số 1 khảo sát tại huyện Yên định được thiết kế như sau: SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM THANH HOÁ Độc lập - Tự do - Hạnh phúc TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN TỈNH PHIẾU KHẢO SÁT NĂNG LỰC CÁN BỘ QUẢN LÍ GIÁO DỤC Xin đồng chí vui lòng cho biết y kiến của mình khi thực hiện công tác quản ly trường học bằng cách đánh dấu (x) vào chỉ một ô trống mà đ/c cho là thích hợp nhất. 1. Theo đồng chí tổ chức nào sau đây không phải là cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục? a) Bộ Giáo dục và Đào tạo b) UBND huyện c) UBND xã d) Các cơ sở giáo dục e) Phương án b và c g) Phương án c và d 2. Khi ký vào các văn bản hành chính, trong các cụm từ sau, cụm từ nào Phó Hiệu trưởng (Phó Giám đốc) được dùng? a) TM. BAN GIÁM HIỆU b) KT. HIỆU TRƯỞNG PHÓ HIỆU TRƯỞNG PHÓ HIỆU TRƯỞNG c) PHÓ HIỆU TRƯỞNG d) TL. HIỆU TRƯỞNG PHÓ HIỆU TRƯỞNG e) Phương án b và d g) Phương án a và c 3. Để có một bản kế hoạch năm học được tốt thì cần những lực lượng nào tham gia xây dựng? a) Cán bộ, giáo viên, nhân viên b) Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng c) Đại diện HS, Ban đại diện cha mẹ HS d) Phòng (Sở) Giáo dục và Đào tạo e) Phương án a và b g) Phương án e, c và d 15 4. Trong các quyết định sau đây, quyết định nào hiệu trưởng trường MN, TH, THCS, THPT, giám đốc TTGDTX không được quyền ban hành? a) QĐ thành lập các hội đồng tư vấn b) QĐ kiểm tra toàn diện giáo viên c) Quyết định thanh tra giáo viên d) QĐ thành lập Tổ chuyên môn e) Phương án a và c g) Phương án a, c và d 5. Theo đồng chí thì Đảng và Nhà nước chọn yếu tố nào sau đây là yếu tố quyết định chất lượng giáo dục? a) Mục tiêu b) Nội dung, chương trình, SGK c) Đội ngũ nhà giáo, CBQLGD d) Phương pháp dạy học e) Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học g) Phương án b, d và e 6. Theo đồng chí các loại văn bản dưới đây, văn bản nào không phải là quyết định quản lý của hiệu trưởng (giám đốc TTGDTX)? a) QĐ bổ nhiệm tổ trưởng tổ chuyên môn b) Thời khóa biểu c) Kế hoạch hoạt động Công đoàn d) Kế hoạch kiểm tra nội bộ e) Phương án b và c g) Phương án b, c và d 7. Theo đồng chí các phương án dưới đây, phương án nào không phải là một phương pháp dạy học cụ thể? a) Thuyết trình b) Thảo luận nhóm c) Dạy học theo hợp đồng d) Dạy học lấy học sinh làm trung tâm e) Phương án a và b g) Phương án c và d 8. Quá trình giáo dục (theo nghĩa hẹp) được thực hiện chủ yếu ở đâu? 16 a) Nhà trường b) Gia đình c) Xã hội d) Phương án b và c 9. Theo đồng chí kiểm tra nội bộ trường học là kiểm tra những hoạt động nào? a) Hoạt động sư phạm của nhà giáo b) Hoạt động của Hội cha mẹ HS c) Tài chính nhà trường, CSVC và thiết bị d) Hoạt động của tập thể học sinh e) Phương án a và d g) Phương án a, c và d 10. Đồng chí hãy chọn một trong các phương án sắp xếp sau để tiến hành xây dựng một bản kế hoạch giáo dục phù hợp? a) Chủ trương, đường lối, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch (dài hạn, trung hạn), kế hoạch từng năm học. b) Đường lối, chủ trương, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch (dài hạn, trung hạn), kế hoạch từng năm học. c) Chủ trương, đường lối, quy hoạch, chiến lược, kế hoạch (dài hạn, trung hạn), kế hoạch từng năm học. Đoàn công tác đã tổ chức tổng hợp tỷ lệ trả lời đúng của từng câu hỏi và thông báo cho Phòng Giáo dục và Đào tạo, các cán bộ quản ly trong buổi làm việc. Cụ thể: Câu 4. Trong các quyết định sau đây, quyết định nào hiệu trưởng trường MN, TH, THCS, THPT, giám đốc TTGDTX không được quyền ban hành? NỘI DUNG PHƯƠNG ÁN a QĐ thành lập các Hội đồng tư vấn b QĐ kiểm tra toàn diện giáo viên c Quyết định thanh tra giáo viên d QĐ thành lập Tổ chuyên môn e Phương án a và c 17 g Phương án a, c và d TỔNG HỢP BẬC MẦM NON BẬC TIỂU HỌC BẬC TRUNG HỌC TỔNG HỢP CHUNG P/ÁN TỔNG S/L T/L % TỔNG S/L T/L % TỔNG S/L T/L % TỔNG S/L T/L % a 58 28 48.28 67 27 40.3 73 30 41.1 198 85 42.92 b 58 8 13.79 67 0 0 73 1 1.37 198 9 4.54 c 58 0 0 67 15 22.39 73 25 34.25 198 40 20.2 d 58 0 0 67 0 0 73 0 0 198 0 0 e 58 17 29.31 67 21 31.34 73 13 17.81 198 51 25.75 g 58 5 8.621 67 4 5.97 73 4 5.47 198 13 6.56 58 67 73 198 Trong câu hỏi số 4 thì đáp án là phương án trả lời (c) nhưng chỉ có 20,2% số người trả lời đúng. Sau khi tổng hợp xong, đoàn công tác phân công thành viên trao đổi và giải thích về phương án trả lời đúng, đồng thời cũng giải thích vì sao các phương án còn lại là sai. Đặc biệt đoàn công tác lưu y đến các phương án có số người trả lời sai nhiều nhất để dành nhiều thời gian trao đổi giúp các cán bộ quản ly nắm chắc hơn lĩnh vực mà câu hỏi đang đề cập đến (như phương án a của câu 4) Sau phần tổng hợp từng câu hỏi, đoàn công tác tiến hành tổng hợp số người trả lời đúng ở tất cả các câu trong mẫu số 1. TỔNG HỢP KẾT QUẢ TRẢ LỜI ĐÚNG (MẪU 1) CÂU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 BẬC MẦM NON TỔNG S/L T/L % 59 5 8.47 57 34 59.65 55 24 43.64 58 0 0 57 32 56.14 59 42 71.19 56 2 3.57 57 40 70.18 55 47 85.45 59 43 72.88 BẬC TIỂU HỌC TỔNG S/L T/L % 66 8 12.12 67 25 37.31 67 36 53.73 67 15 22.39 67 38 56.72 65 64 98.46 66 2 3.03 66 51 77.27 67 64 95.52 65 37 56.92 TRUNG HỌC TỔNG S/L T/L % 75 7 9.33 75 37 49.33 73 32 43.83 73 25 34.24 71 48 67.60 74 70 94.59 73 7 9.58 71 64 90.14 73 62 84.93 72 46 63.88 TỔNG HỢP CHUNG TỔNG S/L T/L % 200 20 10.00 199 96 48.24 195 92 47.18 198 40 20.20 195 118 60.51 198 176 88.89 195 11 5.64 194 155 79.90 195 173 88.72 196 126 64.29 5. Xây dựng phiếu khảo sát mẫu số 2 và tổ chức khảo sát, trao đổi tại buổi làm việc 18 Biểu mẫu số 2 gồm từ 15 - 20 câu hỏi được trình bày dưới dạng các câu hỏi tự luận trả lời ngắn với mục đích khảo sát năng lực lãnh đạo và tầm nhìn của người cán bộ lãnh đạo. Nội dung chủ yếu là những định hướng, những quan điểm và nhận thức cơ bản mà người cán bộ lãnh đạo cần phải trang bị cho mình. Ví dụ: mẫu số 2 khảo sát tại huyện Yên định: SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM THANH HOÁ Độc lập - Tự do - Hạnh phúc TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN TỈNH PHIẾU KHẢO SÁT NĂNG LỰC CÁN BỘ QUẢN LÍ GIÁO DỤC Xin đồng chí vui lòng cho biết những ý kiến của mình khi thực hiện công tác quản lý trường học về những vấn đề sau: 1. Khi thực hiện công tác quản ly tại nhà trường, đồng chí thường sư dụng những phương pháp quản ly nào? 2. Để nâng cao hiệu quả quản ly nhà trường, theo đồng chí những nguyên tắc quản ly nào cần phải tuân thủ nghiêm ngặt? 3. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế về giáo dục và định hướng đổi mới căn bản, toàn diên GDVN hiện nay, người hiệu trưởng (Phó hiệu trưởng) nhà trường giữ vai trò là nhà lãnh đạo hay là nhà quản ly? 4. Quyết định thành lập Đoàn đánh giá ngoài cơ sở giáo dục do tổ chức nào ban hành ? Người Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng (Giám đốc, Phó Giám đốc TTGDTX) giữ vai trò gì trong Đoàn đánh giá ngoài? 5. Trong công tác tự đánh giá chất lượng giáo dục, trường đ/c gặp những khó khăn gì? 6. Trường đồng chí đã xây dựng được chiến lược phát triển nhà trường giai đoạn nào? Khi xác định khung chiến lược cho sự phát triển nhà trường, trường đồng chí dựa trên những cơ sở nào? (Nêu những cơ sở cơ bản nhất). 7. Theo đồng chí, những thành tố nào tạo nên xã hội hóa giáo dục tốt nhất ? Trường đồng chí quan tâm đến thành tố nào nhất. Tại sao? 19 8. Theo đồng chí vì sao phải đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam? 9. Theo đồng chí, để đổi mới công tác quản ly giáo dục, người Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng (Giám đốc, Phó Giám đốc) cần đổi mới những gì? 10. Theo đồng chí để xây dựng trường Mầm Non (Tiểu học, THCS, THPT) đạt chuẩn Quốc gia, tiêu chuẩn nào thuộc trách nhiệm chính của nhà trường? Hãy nêu những khó khăn, vướng mắc nhất khi thực hiện những tiêu chuẩn đó ở đơn vị đồng chí ? 11. Ngoài những thành tựu và hạn chế của ngành giáo dục như báo cáo viên đã nêu, theo đồng chí cần bổ sung thêm những gì trường đồng chí đã làm được nhưng chưa được đề cập tới trong báo cáo ? 12. Xin đồng chí cho biết, hệ giá trị cốt lõi mà nhà trường đồng chí đã và đang phấn đấu để đạt tới là gì ? 13. Theo đồng chí, định mức giao kinh phí cho đơn vị hiện nay có phù hợp không? Có ưu, nhược điểm gì? Cần cải tiến như thế nào để đáp ứng mục tiêu nhiệm vụ của nhà trường? 14. Theo đồng chí, để xây dựng và phát triển nhà trường đồng chí đang quản ly theo hướng bền vững thì khâu đột phá là gì? Đồng chí cần thực hiện vai trò tham mưu của mình như thế nào? 15. Việc quy hoạch sắp xếp lại mạng lưới trường học trên địa bàn huyện theo sự chỉ đạo của ngành, của huyện hiện nay có hợp ly không? Tại sao? 6. Trao đổi trực tiếp với cán bộ quản lý tại buổi làm việc Tại buổi khảo sát, đoàn công tác đã tổ chức trao đổi trực tiếp cùng cán bộ quản ly các trường học trên địa bàn huyện dưới hai hình thức : - Cán bộ quản ly nêu những vấn đề mình còn băn khoăn, cần làm sáng tỏ về công tác quản ly trường học thông qua phiếu hỏi. - Hoặc có thể hỏi trực tiếp đoàn công tác ngay tại hội trường. Đoàn công tác phân công thành viên trả lời. Những nội dung nào cần nghiên cứu tiếp hoặc đề xuất lên cấp trên thì đoàn công tác sẽ trả lời bằng văn bản cho CBQL có các nội dung câu hỏi đó. 20