Tài liệu Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện thọ xuân, tỉnh thanh hóa

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Huế, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Lê Văn Niệm i LỜI CẢM ƠN Luận văn là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường kết hợp với sự nỗ lực cố gắng của bản thân. Đạt được kết quả này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến: Quý Thầy, Cô giáo Trường Đại học Kinh tế Huế đã truyền đạt kiến thức, nhiệt tình giúp đỡ cho tôi trong 2 năm học vừa qua. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến Thầy giáo, Tiến sĩ Phan Văn Hòa - Phó Trưởng Phòng đào tạo sau Đại học - người hướng dẫn khoa học - đã dành nhiều thời gian quý báu để giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn đến lãnh đạo, Cán bộ cơ quan Huyện ủy huyê n Thọ ê Xuân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành khóa học trong 2 năm vừa qua. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện luận văn này. Xin gửi lời chúc sức khỏe và chân thành cảm ơn! Huế, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Lê Văn Niệm ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Họ và tên học viên: Lê Văn Niệm Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh Niên khóa: 2014 - 2016 Người hướng dẫn khoa học: TS Phan Văn Hòa Tên đề tài: “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa”. 1. Tính cấp thiết của đề tài Hiện nay đội ngũ CBCC cấp xã, trị trấn trên địa bàn huyện Thọ Xuân có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, quản lý nhà nước,...đã từng bước được nâng lên, song vẫn còn thấp, chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã chưa ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ, trình độ năng lực còn yếu kém,... Dẫn đến hoạt động quản lý, điều hành chính quyền của UBND cấp xã có một số nơi chưa tốt, tùy tiện, còn hiện tượng chưa thực sự làm việc theo pháp luật mà nặng về thói quen, tình cảm. Nên việc “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Thọ Xuân - tỉnh Thanh Hóa” là hết sức cần thiết, nhằm định hướng giải pháp tốt hơn trong giai đoạn tiếp theo. 2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp thu thâ êp số liê u thứ cấp, phương pháp điều tra chọn mẫu ngẫu ê nhiên có điều kiê n thu thâ êp số liê êu sơ cấp. ê Phương pháp chuyên khảo, phương pháp thống kê kinh tế gồm thống kê mô tả, so sánh, phân tổ thống kê; phương pháp toán kinh tế kiểm định giả thuyết thống kê, phân tích nhân tố và phân tích hồi quy 3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học của luâ ân văn Hệ thống hóa những vấn đề lý luận liên quan đến chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, phường, thị trấn. Đánh giá thực trạng số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, thị trấn tại huyện Thọ Xuân hiện nay và phân tích xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cán bộ, công chức cấp xã ở địa phương. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường. iii DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT CA CT CNXH CN, XD CNH, HĐH CP HĐND NN - XD – MT NQ NĐ QĐ QS THCS THPT T.Kê TTg TW UBND VP – TK XHCN KT-XH ATK T.X TP GTSX TTCN ĐVT GTGT - Công an - Chỉ thị - Chủ nghĩa xã hội - Công nghiệp, xây dựng - Công nghiệp hóa, hiện đại hóa - Chính phủ - Hội đồng nhân dân - Nông nghiệp – Xây dựng - Môi trường - Nghị quyết - Nghị định - Quyết định - Quân sự - Trung học cơ sở - Trung học phổ thông - Thống kê - Thủ tướng - Trung ương - Ủy ban nhân dân - Văn phòng - Thống kê - Xã hội chủ nghĩa - Kinh tế - Xã hội - An toàn khu - Thị xã - Thành phố - Giá trị sản xuất - Tiểu thủ công nghiệp - Đơn vị tính - Giá trị gia tăng iv DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1. 1 Tiêu chuẩn cụ thể của cán bộ, công chức cấp xã..............................................7 Bảng 2. 1 Tổng sản phẩm trên địa bàn huyê n TX giai đoạn 2011 - 2014......................39 ê Bảng 2. 2 Cơ cấu kinh tế huyê n TX giai đoạn 2011 – 2014.................................................40 ê Bảng 2. 3 Biên chế cán bộ, công chức cấp xã ở huyện Thọ Xuân giai đoạn 2012-2014 ..........................................................................................................................42 Bảng 2. 4 Cơ cấu cán bộ, công chức cấp xã ở Huyện Thọ Xuân giai đoạn 2012-2014 theo giới tính....................................................................................................43 Bảng 2. 5 Cơ cấu CBCC cấp xã ở huyện Thọ Xuân giai đoạn 2012-2014 theo độ tuổi 44 Bảng 2. 6 Cơ cấu CBCC cấp xã ở huyện Thọ Xuân giai đoạn 2012-2014 thời gian công tác............................................................................................................44 Bảng 2. 7 Cơ cấu CBCC huyện Thọ Xuân giai đoạn 2012-2014 theo trình độ văn hóa. .45 Bảng 2. 8 Cơ cấu CBCC xã ở huyện Thọ Xuân giai đoạn 2012-2014 theo trình độ chuyên môn......................................................................................................46 Bảng 2. 9 Cơ cấu CBCC cấp xã ở huyện Thọ Xuân theo trình độ ngoại ngữ, tin học và bồi dưỡng QLNN.............................................................................................47 Bảng 2. 10 Cơ cấu CBCC cấp xã ở huyện Thọ Xuân theo trình độ lý luận chính trị.......48 Bảng 2. 11 Số lượng CBCC được đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ giai đoạn 2012 – 2014.....................................................................................................50 Bảng 2. 12. Ý kiến đánh giá của đội ngũ công chức cấp xã về việc đào tạo bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị và quản lý nhà nước.......................53 Bảng 2. 13 Ý kiến đánh giá của cán bộ, công chức về mức độ tác động của đào tạo kiến thức quản lý nhà nước.....................................................................................55 Bảng 2. 14. Ý kiến đánh giá của cán bộ, công chức về mô hình đào tạo, tập huấn...............55 Bảng 2. 15 Tổng hợp đánh giá hoàn thành nhiệm vụ của CBCC cấp xã ở huyện Thọ Xuân.................................................................................................................59 Bảng 2. 16 Điểm trung bình của đội ngũ công chức cấp xã, huyện Thọ Xuân đối với công việc và chế độ chính sách.......................................................................61 v Bảng 2. 17. Kiểm định độ tin cậy thang đo về mức đánh giá về công việc và chế độ chính sách của đội ngũ công chức cấp xã huyện Thọ Xuân.....................................67 Bảng 2. 18. Hệ số KMO and Bartlett’s Test.......................................................................69 Bảng 2. 19. Phân tích nhân tố đối với các biến điều tra.....................................................70 Bảng 2. 20. Kết quả phân tích hồi quy các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ công chức cấp xã huyện Thọ Xuân.................................................................74 Bảng 2. 21. Ý kiến đánh giá của người dân đối với cán bộ, công chức.............................76 Bảng 2. 22. Đánh giá của cán bộ quản lý cấp xã về năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ công chức xã...........................................................................77 Bảng 2. 23. Đánh giá của cán bộ quản lý đội ngũ công chức cấp xã về phẩm chất, đạo đức, lối sống; tiến độ và kết quả thực hiện công việc được giao; thái độ phục vụ nhân dân......................................................................................................78 vi MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN..........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ..................................iii DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................iv DANH MỤC BẢNG BIỂU..........................................................................................v MỤC LỤC..................................................................................................................vii PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................2 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu................................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................3 5. Kết cấu của luận văn................................................................................................3 PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.....................................................................4 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ............................................................................4 1.1. CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ.......................................................................4 1.1.1. Khái niệm...........................................................................................................4 1.1.2. Những đặc thù của cán bộ công chức cấp xã.....................................................5 1.2. TIÊU CHUẨN CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ.............................................6 1.2.1. Tiêu chuẩn chung................................................................................................6 1.2.2. Tiêu chuẩn cụ thể của cán bộ, công chức [04]...................................................6 1.3. CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ.........................8 1.3.1. Khái niệm chất lượng cán bộ, công chức cấp xã...............................................8 1.3.2. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã.........9 1.3.3. Ý nghĩa của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã.......11 1.3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cán bộ, công chức cấp xã...................13 vii 1.4. CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ...............................................................................................................................19 1.4.1. Quy mô, cơ cấu cán bộ, công chức cấp xã.......................................................19 1.4.2. Chỉ tiêu chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã....................................20 1.5. TÌNH HÌNH ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ VÀ KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG TRONG NƯỚC................................................................21 1.5.1. Tình hình đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của nước ta...............................21 1.5.2. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã của một số địa phương trong nước.....................................................................................................25 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THỌ XUÂN....................................32 2.1. TÌNH HÌNH CƠ BẢN CỦA HUYỆN THỌ XUÂN..........................................32 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển...................................................................32 2.1.2. Điều kiện tự nhiên............................................................................................32 2.1.3. Điều kiện kinh tế xã hội...................................................................................36 2.2. THỰC TRẠNG SỐ LƯỢNG VÀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THỌ XUÂN.......................................42 2.2.1. Số lượng cán bộ, công chức cấp xã huyện Thọ Xuân.....................................42 2.2.2. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã huyện Thọ Xuân.....................42 2.3. CÔNG TÁC TUYỂN DỤNG, ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG VÀ SỬ DỤNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ, THỊ TRẤN HUYỆN THỌ XUÂN...........................49 2.3.1. Công tác tuyển dụng cán bộ, công chức..........................................................49 2.3.2. Công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, công chức..........................................50 2.3.3. Công tác quản lý và sử dụng cán bộ, công chức trong những năm qua..........56 2.4. ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ HUYỆN THỌ XUÂN CỦA CÁC ĐỐI TƯỢNG ĐƯỢC ĐIỀU TRA.....................60 2.4.1. Đánh giá của đội ngũ công chức xã đối với công việc và chế độ chính sách......60 2.4.2. Kiểm định độ tin cậy của các biến số phân tích với hệ số Cronbach’s Alpha........66 viii 2.4.3. Phân tích nhân tố (Factor Analyis)...................................................................69 2.4.4. Phân tích hồi quy nhằm xác định vai trò của các nhân tố ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã huyện Thọ Xuân............................................72 2.5. ĐÁNH GIÁ CỦA NGƯỜI DÂN ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC XÃ HUYỆN THỌ XUÂN.............................................................................75 2.6. ĐÁNH GIÁ CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ Ở CẤP XÃ ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC XÃ............................................................................................76 2.6.1. Đánh giá về năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ công chức xã.................................................................................................................................77 2.6.2. Đánh giá về phẩm chất, đạo đức, lối sống; tiến độ và kết quả thực hiện công việc được giao; thái độ phục vụ nhân dân đối với đội ngũ công chức......................78 2.7. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ HUYỆN THỌ XUÂN.................................................................................79 2.7.1. Kết quả..............................................................................................................79 2.7.2. Hạn chế.............................................................................................................80 2.7.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế.........................................................81 CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG, MỤC TIÊU, HỆ THỐNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ HUYỆN THỌ XUÂN –THANH HÓA...................................................................................83 3.1. ĐỊNH HƯỚNG, MỤC TIÊU..............................................................................83 3.1.1. Định hướng.......................................................................................................83 3.1.2. Mục tiêu............................................................................................................84 3.2. HỆ THỐNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THỌ XUÂN..........................85 3.2.1. Nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã....85 3.2.2. Nâng cao hiệu quả công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, chuyển đổi vị trí chức danh công tác............................................................................................86 3.2.3. Nâng cao hiệu quả công tác chính sách với cán bộ, công chức cấp xã...........86 3.2.4. Hoàn thiện công tác đánh giá đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã....................87 ix 3.2.5.Chấn chỉnh lề lối làm việc, kỷ luật, kỷ cương đối với cán bộ, công chức. .88 3.2.6. Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc..........................................88 Phần 3: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................90 1. KẾT LUẬN............................................................................................................90 2. KIẾN NGHỊ............................................................................................................90 TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................93 PHỤ LỤC...................................................................................................................96 BIÊN BẢN HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 2 BẢN GIẢI TRÌNH XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN x PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đảng và Nhà nước ta đã xác định công tác cán bộ và đội ngũ cán bộ là khâu quan trọng nhất, có ý nghĩa quyết định tới chất lượng và hiệu quả công việc, là khâu then chốt trong sự nghiệp cách mạng, là một trong những yếu tố quyết định sự thành công trong sự nghiệp đổi mới đất nước, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập với nền kinh tế thế giới. Chính vì vậy, Hội nghị Trung ương 3 khóa VIII, Hội nghị Trung ương 5 khoá IX Ban chấp hành Trung ương đã ban hành hai nghị quyết về "chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" và về "đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn". Đội ngũ cán bộ công chức trong bộ máy hành chính tạo thành một nguồn lực lớn phục vụ cho quá trình tổ chức, điều hành hoạt động của Đảng và Nhà nước. Đội ngũ cán bộ, công chức hành chính nhà nước có một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc quản lý và thúc đẩy sự phát triển của toàn xã hội và bảo đảm cho nền hành chính quốc gia hoạt động. Chính quyền cấp xã, phường, thị trấn (gọi là chính quyền cấp xã) có vị trí hết sức quan trọng trong hệ thống chính trị - hành chính. Là cầu nối trực tiếp của hệ thống chính quyền nhà nước với nhân dân, thực hiện hoạt động quản lý nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh trật tự,…ở địa phương theo thẩm quyền được phân cấp, đảm bảo cho các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được triển khai thực hiện trong cuộc sống. Xét đến cùng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính quyền cấp xã nói riêng và hệ thông chính trị nói chung, được quyết định bởi phẩm chất, năng lực và hiệu quả công tác của đội ngũ CBCC cấp xã. Hiện nay đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Thọ Xuân có trình độ học vấn, trình độ quản lý nhà nước, trình độ chuyên môn nghiệp vụ tuy được nâng lên một bước song vẫn còn thấp, chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ. Đội ngũ CBCC cấp xã có trình độ chuyên môn trung cấp chiếm 57,6%; trình độ lý luận 1 trung cấp chiếm 74,3%; cán bộ chuyên trách đã qua đào tạo, bồi dưỡng quản lý nhà nước chiếm 34,9%, của công chức chiếm 20,3%; CBCC chưa qua đào tạo tin học, ngoại ngữ chiếm tỷ lệ cao. Trong khi đó việc học tập của một bộ phận không nhỏ thông qua hình thức đào tạo tại chức, từ xa, kiến thức chắp vá không có hệ thống nên chất lượng đào tạo rất thấp. Do đó, chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã chưa ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ, phát triển chưa đồng đều, trình độ năng lực còn yếu kém,... Dẫn đến hoạt động quản lý, điều hành chính quyền của UBND cấp xã có một số nơi chưa tốt, còn tùy tiện, vẫn còn tình trạng chưa thực sự làm việc theo pháp luật mà nặng nề về thói quen, tình cảm. Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của vấn đề trên tôi chọn nghiên cứu đề tài “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Thọ Xuân - tỉnh Thanh Hóa” làm luận văn thạc sỹ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở phân tích thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của huyê n giai đoạn 2012 - 2014 đề xuất hệ thống giải pháp nhằm nâng cao chất ê lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Thọ Xuân đến năm 2020. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về đội ngũ cán bộ công chức cấp xã và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã; - Phân tích thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Thọ Xuân giai đoạn 2012-2014; - Đề xuất hệ thống giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Thọ Xuân đến năm 2020. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài: là những vấn đề liên quan đến chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. - Phạm vi nghiên cứu: 2 + Phạm vi không gian: huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa + Phạm vi thời gian: Đề tài sử dụng các số liệu về đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã huyện Thọ Xuân từ năm 2012 đến năm 2014; điều tra thu thập số liệu sơ cấp năm 2015 và đề xuất giải pháp đến năm 2020. 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp điều tra, thu thập, xử lý và phân tích số liệu. + Số liệu thứ cấp: được thu thập ở các cơ quan ban ngành. Cụ thể từ Niên giám thống kê Phòng Thống kê; số liệu báo cáo chất lượng, số lượng cán bộ, công chức cấp xã của Phòng Nội vụ huyện Thọ Xuân. Ngoài ra số liệu thứ cấp được thu thập từ các giáo trình và tạp chí chuyên ngành đã công bố… + Số liệu sơ cấp: thu thập trên cơ sở sử dụng phiếu điều tra trực tiếp đội ngũ CBCC các xã, người dân trên địa bàn huyện Thọ Xuân theo phiếu điều tra được thiết kế sẵn (xem thêm ở phần phụ lục). Để tập trung đề tài, tác giả đã đã sử dụng phương pháp chọn mẫu cả khối. Cụ thể trên địa bàn huyện Thọ Xuân có 3 thị trấn và 38 xã, tác giả đã lập danh sách các xã, thị trấn. Sau đó chọn ngẫu nhiên 1 thị trấn và 9 xã; điều tra mỗi xã, thị trấn 10 -15 CBCC xã; 3-5 cán bộ lãnh đạo, quản lý xã và 15 - 20 người dân đại diện để thu thập thông tin và phân tích chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã. - Phương pháp tổng hợp và phân tích Phương pháp thống kê mô tả, phân tổ thống kê, so sánh, phương pháp toán kinh tế kiểm định giả thuyết thống kê, phân tích nhân tố, phân tích hồi quy... - Công cụ xử lý: phần mềm Excel và SPSS 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng cán bộ, công chức cấp xã Chương 2: Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức các xã huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa Chương 3: Định hướng, giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức các xã huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 3 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1.1. Khái niệm - Khái niệm cán bộ quy định tại khoản 1, điều 4 Luật cán bộ, công chức Luật số 22/2008/QH12 được Quốc hội thông qua ngày 13/11/2008, cụ thể “Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo từng thời kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị- xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi tắt là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. Theo quy định này thì tiêu chí xác định cán bộ gắn với cơ chế bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ. Những người đủ các tiêu chí chung của CBCC mà được tuyển vào làm việc trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị xã hội thông qua bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ chức danh theo nhiệm kỳ thì được xác định là cán bộ. Như vậy, thuật ngữ cán bộ nói chung, cán bộ xã-thị trấn nói riêng theo quy định tại khoản 3, điều 4 “Luật cán bộ, công chức” được Quốc hội thông qua ngày 13/11/2008 thì “Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân (HĐND), Uỷ ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng uỷ, người đứng đầu tổ chức chính trị-xã hội”. - Hiện nay, khái niệm công chức quy định tại khoản 2, điều 4 “Luật cán bộ, công chức” được Quốc hội thông qua ngày 13/11/2008, cụ thể là: “ Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà 4 nước, tổ chức chính trị-xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật. Theo quy định này thì tiêu chí để xác định công chức gắn với cơ chế tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh. Những người đủ các tiêu chí chung của công chức mà được tuyển vào làm việc trong các cơ quan, đơn vị của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội, bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thông qua quy chế tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh thì được xác định là công chức. Như vậy, thuật ngữ Công chức nói chung, công chức xã nói riêng theo quy định tại khoản 3, điều 4 “Luật cán bộ, công chức” được Quốc hội thông qua ngày 13/11/2008, cụ thể “ Công chức cấp xã là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Uỷ ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. 1.1.2. Những đặc thù của cán bộ công chức cấp xã Cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn, đặc biệt là xã cho thấy hầu hết đội ngũ này đều là người địa phương, sinh sống tại địa phương, có quan hệ dòng tộc và gắn bó với dân làng. Ngoài ra, CBCC cấp xã còn có những đặc thù khác và khi đề cập tới những đặc thù này cũng chính là nói đến sự khác nhau giữa cán bộ, công chức cấp xã so với cán bộ, công chức nói chung, cụ thể là: - Tính ổn định, liên tục công tác của CBCC cấp xã có tính ổn định cao. Cán bộ chủ chốt được bầu cử ở xã hết nhiệm kỳ nếu không trúng cử thì việc sắp xếp, bố trí công tác khác về cơ bản không giống như CBCC khác. Cũng chính vì thế khi được bầu giữ chức danh chủ chốt theo nhiệm kỳ số cán bộ này được xác định là cán bộ chuyên trách và được hưởng chế độ như công chức, khi hết nhiệm kỳ thôi không đảm đương chức danh chủ chốt, số cán bộ đã qua đào tạo, có chuyên môn nghiệp vụ, uy tín và kinh nghiệm được bố trí vào các vị trí khác, được chuyển hưởng theo chế độ công chức; số còn lại, do không đủ tiêu chuẩn thì đương nhiên thôi không là 5 cán bộ chuyên trách và không còn được hưởng chế độ như công chức nữa. - Bên cạnh cán bộ chuyên trách và công chức còn đối tượng cán bộ cơ sở được xác định là cán bộ không chuyên trách chiếm số đông và được hưởng phụ cấp theo chức danh không chuyên trách. 1.2. TIÊU CHUẨN CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.2.1. Tiêu chuẩn chung + Có tinh thần yêu nước sâu sắc, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có năng lực và tổ chức vận động nhân dân thực hiện có kết quả đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; + Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, công tâm, thạo việc, tận tuỵ với dân. Không tham nhũng và kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng. Có ý thức tổ chức kỷ luật trong công tác. Trung thực, không cơ hội, gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân dân tín nhiệm; + Có trình độ hiểu biết về lý luận chính trị, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; có trình độ văn hoá, chuyên môn, đủ năng lực và sức khoẻ để làm việc có hiệu quả đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. 1.2.2. Tiêu chuẩn cụ thể của cán bộ, công chức [04] Hiện nay, tiêu chuẩn đối với CBCC cấp xã được quy định tại Nghị định 114/2003/NĐ-CP ngày 10/10/2003 về CBCC cấp xã; Nghị định 112/2011/NĐ-CP ngày 05/12/2011 của Chính phủ về CBCC xã, phường, thị trấn và Quyết định 04/2004/QĐ-BNV ngày 16/01/2004 và Thông tư 06/2012/TT-BNV ngày 30/10/2012 của Bộ Nội vụ hướng dẫn về chức trách, nhiệm vụ, tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng công chức xã, phường, thị trấn quy định, cụ thể: Bảng 1. 1 Tiêu chuẩn cụ thể của cán bộ, công chức cấấp xã 6 TT Tiêu chuẩn cụ thể Chức danh Tuổi đời I Bí thư Đảng ủy 2 Phó Bí thư Đảng ủy 3 Chủ tịch UBND 4 Phó Chủ UBND 5 Chủ tịch HĐND 6 Phó Chủ HĐND 7 Chủ tịch Hội phụ nữ 8 Chủ tịch UB MT TQ 9 Chủ tịch Hội N.dân 10 Bí thư Đoàn LLCT CM, NV <45 giữ chức vụ lần đầu <45 giữ chức vụ lần đầu <50 nam, <45 nữ giữ chức vụ lần đầu <50 nam, <45 nữ giữ chức vụ lần đầu <50 nam, <45 nữ giữ chức vụ lần đầu <50 nam, <45 nữ giữ chức vụ lần đầu <55 nam, <50 nữ giữ chức vụ lần đầu <60 nam, <55 nữ giữ chức vụ lần đầu <55 nam, <50 nữ giữ chức vụ lần đầu <30 giữ chức vụ lần đầu <65 giữ chức vụ lần đầu THPT TC trở lên TC trở lên TC trở lên TC trở lên TC trở lên TC trở lên SC trở lên SC trở lên SC trở lên SC trở lên SC trở lên TC trở lên TC trở lên TC trở lên TC trở lên TC trở lên TC trở lên SC trở lên SC trở lên SC trở lên SC trở lên SC trở lên QLNN CBCT 1 Học vấn 11 II 1 2 3 4 5 6 7 tịch tịch THPT THPT THPT THPT THPT THCS trở lên THCS trở lên THCS trở lên THCS trở lên THCS trở lên Chứng chỉ Chứng chỉ Chứng chỉ Chứng chỉ Chứng chỉ Chứng chỉ Chứng chỉ Chứng chỉ Chứng chỉ Chứng chỉ Chủ tịch Hội CC Chứng chỉ binh Công chức Chứng chỉ Văn phòng-Thống <35 tuổi khi tuyển THPT SC TC trở Chứng chỉ kê dụng trở lên trở lên lên <35 tuổi khi tuyển THPT SC TC trở Địa chính-Xây dựng Chứng chỉ dụng trở lên trở lên lên <35 tuổi khi tuyển THPT SC TC trở Tư pháp - Hộ tịch Chứng chỉ dụng trở lên trở lên lên <35 tuổi khi tuyển THPT SC TC trở Tài chính - Kế toán Chứng chỉ dụng trở lên trở lên lên <35 tuổi khi tuyển THPT SC TC trở Văn hóa - Xã hội Chứng chỉ dụng trở lên trở lên lên <35 tuổi khi tuyển THPT SC TC trở Trưởng Công an Chứng chỉ dụng trở lên trở lên lên <35 tuổi khi tuyển THPT SC TC trở CHT Quân sự Chứng chỉ dụng trở lên trở lên lên Nguồn: Theo Quyết định số 04/QĐ-BNV và Thông tư 06/2012/TT-BNV 1.3. CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ VÀ CÁC NHÂN TỐ 7 ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.3.1. Khái niệm chất lượng cán bộ, công chức cấp xã Khi đánh giá chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã, một vấn đề đặt ra là hiểu cho đúng thế nào là chất lượng của đội ngũ CBCC. Chất lượng đội ngũ CBCC được xem xét dưới nhiều góc độ khác nhau: Chất lượng của đội ngũ CBCC được thể hiện thông qua hoạt động của bộ máy chính quyền cấp xã, ở việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã. Chất lượng của đội ngũ CBCC được đánh giá dưới góc độ phẩm chất đạo đức, trình độ năng lực và khả năng hoàn thành nhiệm được giao cũng như hiệu quả công tác của họ. Chất lượng của đội ngũ CBCC là chỉ tiêu tổng hợp chất lượng của từng CBCC. Đối với đội ngũ CBCC cấp xã, muốn xác định chất lượng cao hay thấp ngoài việc đánh giá phẩm chất đạo đức phải có hàng loạt chỉ tiêu đánh giá trình độ năng lực và sự tín nhiệm của nhân dân địa phương. Chất lượng của cả đội ngũ với tính cách là một chỉnh thể, thể hiện ở cơ cấu đội ngũ được tổ chức khoa học, có tỷ lệ cân đối, hợp lý về số lượng và độ tuổi bình quân được phân bố trên cơ sở các địa phương, đơn vị và lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội. Chất lượng của đội ngũ CBCC còn được đánh giá dưới góc độ khả năng thích ứng, xử lý các tình huống phát sinh của người CBCC đối với công vụ được giao. Công vụ là một hoạt động gắn liền với CBCC, là một loại lao động đặc thù để thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước; thi hành pháp luật – đưa pháp luật vào đời sống; quản lý và sử dụng có hiệu quả công sản và ngân sách Nhà nước phục vụ nhiệm vụ chính trị. Từ những góc độ khác nhau nêu trên, có thể đưa ra khái niệm chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã như sau: Chất lượng cán bộ, công chức cấp xã là một hệ thống những phẩm chất, giá trị được kết cấu như một chỉnh thể toàn diện được thể hiện qua phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức, trình độ năng lực, thực hiện có 8 hiệu quả nhiệm vụ được giao của mỗi cán bộ, công chức và cơ cấu, số lượng, độ tuổi, thành phần của cả đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. 1.3.2. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã - Xuất phát từ đặc điểm chính quyền cấp xã và vị trí, vai trò của đội ngũ CBCC cấp xã Chính quyền cấp xã là đơn vị hành chính ở cơ sở, trực tiếp tổ chức đưa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống. Đây cũng là nơi gần dân nhất, tiếp thu những ý kiến của nhân dân để phản ánh cho Đảng và Nhà nước hoàn thiện chính sách, pháp luật. Trên thực tế, CBCC cấp xã phải giải quyết một khối lượng công việc rất lớn, đa dạng và phức tạp, liên quan đến mọi mặt của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng ở cơ sở. Do đó, nếu đội ngũ CBCC sa sút về phẩm chất, không đủ năng lực công tác sẽ gây những hậu quả tiêu cực và nghiêm trọng về nhiều mặt đối với mỗi địa phương nói riêng và cả nước nói chung. Lý luận và thực tiễn đã chứng minh, việc nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã là nhân tố then chốt trong xây dựng hệ thống chính quyền vững mạnh. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy "Cấp xã là gần gũi dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi công việc đều xong xuôi" (Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H.1995, tr.371). Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX xác định: "Xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở có năng lực tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, công tâm, thạo việc, tận tụy với dân, biết phát huy sức dân, không tham nhũng, không ức hiếp dân, trẻ hóa đội ngũ, chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng, giải quyết hợp lý và đồng bộ chính sách đối với cán bộ cơ sở" ( Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, Nxb CTQG, H.2002, tr.167-168). Do đó, vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã là nội dung trọng tâm, then chốt góp phần xây dựng hệ thống chính trị, chính quyền vững mạnh từ cơ sở. - Xuất phát từ yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xây dựng Nhà nước 9 pháp quyền xã hội chủ nghĩa Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng và quan tâm tới việc xây dựng đội ngũ CBCC nói chung và CBCC cấp xã nói riêng. Đây là nhân tố then chốt để thực hiện nhiệm vụ trọng tâm là phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế; thực hiện thành công chương trình cải cách nền hành chính nhà nước và xây dựng nông thôn mới, góp phần ổn định hệ thống chính trị và chất lượng bộ máy nhà nước. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã đề ra mục tiêu: "Xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống lành mạnh, không quan liêu, tham nhũng, lãng phí, kiên quyết đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí; có tư duy đổi mới, sáng tạo, có kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; có tinh thần đoàn kết, hợp tác, ý thức tổ chức kỷ luật cao và phong cách làm việc khoa học, tôn trọng tập thể, gắn bó với nhân dân, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm. Đội ngũ cán bộ phải đồng bộ, có tính kế thừa và phát triển, có số lượng và cơ cấu hợp lý". Chương trình tổng thể cải cách nền hành chính nhà nước đến năm 2020 cũng xác định, nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC là một trong bảy chương trình hành động chiến lược góp phần xây dựng nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, từng bước hiện đại, xây dựng bộ máy nhà nước hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, đặt ra yêu cầu xây dựng được đội ngũ CBCC hành chính vừa có phẩm chất đạo đức tốt, vừa có năng lực, trình độ chuyên môn cao, có kỹ năng quản lý, vận hành bộ máy hành chính để thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. - Xuất phát từ những bất cập về chất lượng và yêu cầu chuẩn hóa đội ngũ CBCC cấp xã hiện nay Trong những năm qua, đội ngũ CBCC cấp xã từng bước phát triển cả số lượng và chất lượng, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của thời kỳ mới. Đa số CBCC cấp xã có phẩm chất đạo đức tốt, trung thành với lý tưởng, tin tưởng vào sự 10