1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu
Sự xuất hiện của thị trường thẻ đã làm thay đổi cách chi tiêu, thanh toán
của cộng đồng xã hội. Với đặc tính vốn có và các tiện ích mà dịch vụ thẻ
mang lại thì dịch vụ thẻ ngày càng thu hút sự quan tâm của mọi tầng lớp dân
cư. Nâng cao thị phần thẻ trên thị trường và tạo ra ngày càng nhiều lợi nhuận
từ việc cung cấp dịch vụ này, đang là xu hướng mà các NHTM Việt Nam
hướng tới hiện nay.
Vietcombank Hà Nội cũng không nằm ngoài mục tiêu phát triển đó. Với
hơn 15 năm phát triển, dịch vụ thẻ của Vietcombank Hà Nội đã phát triển và
đạt được những thành tựu nhất định, thu hút hơn 99.000 cá nhân trên địa bàn
Hà Nội tham gia và sử dụng dịch vụ thẻ. Với môi trường cạnh tranh gay gắt
và khốc liệt nhu hiện nay, ngày càng nhiều NHTM tham gia vào lĩnh vực dịch
vụ thẻ thì việc phát triển dịch vụ thẻ và giữ vững thị phần thẻ trên thị trường
không còn chỉ phụ thuộc vào các chính sách Marketing mà phụ thuộc chính
vào chất lượng dịch vụ thẻ. Khách hàng càng hài lòng, thỏa mãn bao nhiêu
với chất lượng dịch vụ thẻ, họ càng tin tưởng sử dụng dịch vụ này nhiều hơn.
Và việc tăng cường tính cạnh tranh và mở rộng thị phần thẻ không còn là vấn
đề quá khó khăn nữa. Vậy phải làm gì để chất lượng dịch vụ thẻ của
Vietcombank Hà Nội ngày càng nâng cao và hoàn thiện là vấn đề cần được
quan tâm và giải quyết.
Trước bối cảnh đó, đề tài “Nâng cao chất lượng dịch vụ thẻ tại Ngân
hàng Ngoại thương Hà Nội” được lựa chọn nhằm hệ thống thống hóa các
vấn đề cơ bản về chất lượng dịch vụ thẻ tại NHTM, đồng thời phân tích thực
trạng chất lượng dịch vụ thẻ tại Vietcombank Hà Nội, từ đó đưa ra các giải
pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng dịch vụ thẻ tại
Vietcombank Hà Nội.
2
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về chất lượng dịch vụ thẻ của
NHTM
- Phân tích thực trạng chất lượng dịch vụ thẻ tại Vietcombank Hà Nội. Trên
cơ sở đó đưa ra những phân tích, đánh giá những kết quả đạt được cũng
như những hạn chế trong chất lượng dịch vụ thẻ
- Đề xuất một só giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ
thẻ tại Vietcombank Hà Nội
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu chất lượng dịch vụ thẻ tại
Vietcombank Hà Nội
- Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu chất lượng dịch vụ thẻ của Vietcombank
Hà Nội từ năm 2005 đến năm 2008
4. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, các
phương pháp được sử dụng trong quá trình thực hiện luận văn gồm: Phương
pháp hệ thống, phân tích hoạt động kinh tế, chon mẫu, thống kê…
5. Đóng góp của Luận văn
- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về chất lượng dịch vụ thẻ của
NHTM
- Phân tích thực trạng chất lượng dịch vụ thẻ tại Vietcombank Hà Nội. Trên
cơ sở đó đưa ra những phân tích, đánh giá những kết quả đạt được cũng
như những hạn chế trong chất lượng dịch vụ thẻ
- Đề xuất một só giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ
thẻ tại Vietcombank Hà Nội.
3
6. Kết cấu của Luận văn
Ngoài lời mở đầu và kết luận, Luận văn được kết cấu theo ba chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng dịch vụ thẻ của ngân hàng thương
mại
Chương 2: Thực trạng chất lượng dịch vụ thẻ tại Ngân hàng Ngoại
thương Hà Nội
Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ thẻ tại Ngân hàng
Ngoại thương Hà Nội
4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ THẺ
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.
Dịch vụ của ngân hàng thương mại
1.1.1. Khái quát về Ngân hàng thương mại
Ngân hàng (NH) là một trong những tổ chức trung gian tài chính quan
trọng nhất của nền kinh tế. NH bao gồm nhiều loại tùy thuộc vào sự phát triển
của nền kinh tế nói chung và hệ thống tài chính nói riêng, trong đó ngân hàng
thương mại (NHTM) thường chiếm tỷ trọng lớn nhất về quy mô tài sản, thị
phần và số lượng các ngân hàng.
NHTM đã hình thành và tồn tại và phát triển hàng trăm năm gắn liền
với sự phát triển của kinh tế hàng hóa. Sự phát triẻn của hệ thống NHTM đã
có tác động rất lớn và quan trọng đến quá trình phát triển của nền kinh tế hàng
hóa, ngược lại nền kinh tế hàng hóa phát triển mạnh mẽ đến giai đoạn cao
nhất của nó – nền kinh tế thị trường – thì NHTM cũng ngày càng được hoàn
thiện và không thể thiếu được trong hoạt động kinh tế.
Có rất nhiều khái niệm về NHTM nhưng nhìn chung các khái niệm đều
có sự thống nhất rằng “NHTM là một trung gian tài chính điển hình quan
trọng vào loại bậc nhất trong nền kinh tế thị trường mà hoạt động chủ yếu và
thường xuyên là nhận tiền gửi và tiến hành các hoạt động cho vay đồng thời
làm trung gian thanh toán và thực hiện các nghiệp vụ chiết khấu thương
phiếu cũng như các nghiệp vụ khác.”
Vậy có thể nói NHTM là loại hình tổ chức tài chính cung cấp một danh
mục và dịch vụ tài chính đa dạng nhất - đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm và dịch
vụ thanh toán - và thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một
tổ chức trung gian tài chính nào trong nền kinh tế. Tổng tài sản của một ngân
hàng có thể lên đến 1000 tỷ USD. Điển hình là Citigroup, năm 2007, tổng tài
sản 1264 tỷ USD với trên 4000 chi nhánh tại 100 quốc gia, quản lý 200 triệu
5
tài khoản khách hàng, mỗi ngày thu lợi nhuận 49 triệu USD. Sự đa dạng trong
các dịch vụ và chức năng của ngân hàng dẫn đến việc chúng được gọi là các
“Bách hóa tài chính” (Financial department stores) và người ta bắt đầu thấy
xuất hiện các khẩu hiệu quảng cáo tương tự như: Ngân hàng của bạn–Một tổ
chức tài chính cung cấp đầy đủ dịch vụ (Your Bank–A full service Financial
Institution). NHTM đã có lịch sử phát triển vài chục thế kỷ và đã phát triển
qua nhiều hình thái, theo xu thế ngày càng mở rộng. Sự mở rộng thể hiện ở
lượng dịch vụ, quy mô dịch vụ và ở sự lan rộng vượt ra ngoài mọi biên giới
địa lý. Ngày nay, theo quy mô dịch vụ và lượng dịch vụ cung cấp, NHTM
được phân loại thành ngân hàng bán lẻ và ngân hàng bán buôn:
- Ngân hàng bán lẻ chỉ những hệ thống ngân hàng có nhiều chi nhánh mà
đối tượng phục vụ thường là các khách hàng cá nhân, tổ chức có quy mô hoạt
động nhỏ, đơn lẻ và tập trung vào các dịch vụ tiết kiệm, tạo tài khoản giao
dịch, thanh toán, thế chấp, cho vay cá nhân, các loại thẻ tín dụng…
-
Ngân hàng bán buôn chỉ những ngân hàng chuyên cung cấp dịch vụ ngân
hàng cho các doanh nghiệp, làm vai trò trung gian tài chính cho các doanh
nghiệp.
NHTM có hai hoạt động cơ bản là hoạt động kinh doanh (thu lãi) và hoạt
động dịch vụ (thu phí). Trong đó hoạt động kinh doanh của NHTM là hoạt
động mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng qua đó làm tăng thu nhập cho
ngân hàng thông qua việc thu lãi từ chính những hoạt động kinh doanh đó.
Hoạt động dịch vụ là những nghiệp vụ mà ngân hàng cung cấp nhằm thực
hiện theo yêu cầu ủy thác của khách hàng thông qua đó ngân hàng có thể làm
tăng thu nhập từ phí mà dịch vụ đó mang lại.
1.1.2. Dịch vụ của ngân hàng thương mại
Dịch vụ là một thuật ngữ thường được sử dụng trong nền kinh tế thị
trường. Dịch vụ bao gồm nhiều loại hình hoạt động khác nhau và theo Philip
6
Kotler thì dịch vụ là một giải pháp hoặc lợi ích mà một bên có thể cung ứng
cho bên kia và chủ yếu là vô hình, không dẫn đến việc chuyển quyền sở hữu.
Dịch vụ có thể được hiểu là phương tiện có khả năng thỏa mãn mong muốn
hoặc nhu cầu của con người.
Dịch vụ ngân hàng được hiểu là các nghiệp vụ ngân hàng về vốn, tiền
tệ, thanh toán, … mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng đáp ứng nhu cầu
kinh doanh, sinh lời, sinh hoạt cuộc sống, cất trữ tài sản và ngân hàng thu
chênh lệch tỷ giá hoặc thu phí thông qua dịch vụ ấy. Trong xu hướng phát
triển ngày nay mỗi ngân hàng có hàng trăm hàng nghìn dịch vụ khác nhau tùy
theo trình độ phát triển của khách hàng, đặc điểm của mỗi vùng dân cư. Nước
ta có 02 quan điểm khác nhau về dịch vụ ngân hàng
Quan điểm 1: Nhiều người cho rằng các hoạt động sinh lời của NHTM
ngoài hoạt động cho vay, đầu tư thì được gọi là hoạt động dịch vụ
Quan điểm 2: Tất cả các hoạt động nghiệp vụ của một NHTM đều được
coi là hoạt động dịch vụ
Theo quan điểm 1 thì các dịch vụ ngân hàng ngày nay bao gồm các
DVNH truyền thống và các DVNH hiện đại.
Các DVNH truyền thống bao gồm:
- Dịch vụ mua bán ngoại tệ: là một trong những DVNH đầu tiên được thực
hiện là trao đổi (mua, bán) ngoại tệ - một Ngân hàng đứng ra mua bán một
loại tiền này lấy một loại tiền khác.
- Dịch vụ chuyển và nhận tiền: Là một trong những dịch vụ quan trọng của
Ngân hàng sẵn sàng đáp ứng nhu cầu chuyển tiền cho nhiều mục đích khác
nhau của khách hàng như học tập, chữa bệnh, du lịch, công tác, trả phí ở nước
ngoài. Thêm vào đó khách hàng có thể yêu cầu người thân gửi tiền về Việt
Nam thông qua hệ thống ngân hàng tại Việt Nam một cách nhanh chóng,
thuận tiện và an toàn
7
- Dịch vụ ngân quỹ: Là những dịch vụ liên quan đến công tác quản lý tiền mặt
như đổi tiền cũ sang tiền mới, tiền chẵn sang tiền lẻ, đếm tiền và đến tận các
doanh nghiệp để thực hiện việc kiểm đếm tiền,… .
- Dịch vụ bảo lãnh: Khả năng thanh toán của ngân hàng cho một khách hàng
rất lớn và do ngân hàng nắm giữ tiền gửi của khách hàng, nên ngân hàng có
uy tín trong bảo lãnh cho khách hàng. Trong những năm gần đây, nghiệp vụ
bảo lãnh ngày càng đa dạng và phát triển mạnh. Ngân hàng thường bảo lãnh
cho khách hàng của mình mua chịu hàng hóa và trang thiết bị, phát hành
chứng khoán, vay vốn của tổ chức tín dụng khác,…
- Dịch vụ ủy thác: Từ nhiều năm nay, các ngân hàng đã thực hiện việc quản lý
tài sản và quản lý hoạt động tài chính cho cá nhân và doanh nghiệp thương
mại. Theo đó, ngân hàng sẽ thu phí trên cơ sở giá trị của tài sản hay quy mô
tài sản mà họ quản lý.Chức năng quản lý tài sản này được gọi là dịch vụ ủy
thác (trust service). Hầu hết các ngân hàng đều cung cấp cả hai loại: dịch vụ
ủy thác thông thường cho cá nhân, hộ gia đình và ủy thác thương mại cho các
doanh nghiệp.
Nhu cầu xã hội ngày càng cao, bên cạnh các sản phẩm dịch vụ
truyền thống, ngân hàng đang cung cấp nhiều DVNH hiện đại hơn như:
- Dịch vụ tư vấn tài chính: Các ngân hàng từ lâu đã được khách hàng yêu cầu
thực hiện hoạt động tư vấn tài chính, đặc biệt là về tiết kiệm và đầu tư. Ngân
hàng ngày nay cung cấp nhiều dịch vụ tư vấn tài chính đa dạng, từ chuẩn bị
về thuế và kế hoạch tài chính cho các cá nhân đến các cơ hội thị trường trong
nước và ngoài nước cho các doanh nghiệp của họ.
- Quản lý tiền mặt :Qua nhiều năm, các ngân hàng đã phát hiện ra rằng một số
dịch vụ mà họ làm cho bản thân mình cũng có ích đối với các khách hàng.
8
- Dịch vụ bảo hiểm: Các ngân hàng ngày nay còn tham gia kinh doanh các
loại hình bảo hiểm phi nhân thọ; tái bảo hiểm phi nhân thọ trong và ngoài
nước; hoạt động đầu tư tài chính
- Dịch vụ cung cấp các kế hoạch hưu trí: Một số NHTM rất năng động trong
việc quản lý kế hoạch hưu trí mà hầu hết các doanh nghiệp lập cho người lao
động, đầu tư vốn và phát lương hưu cho những người đã nghỉ hưu hoặc tàn
phế. Ngân hàng cũng cung cấp các kế hoạch tiền gửi hưu trí cho các cá nhân
và giữ nguồn tiền gửi cho đến khi người sở hữu các kế hoạch này cần đến.
- Dịch vụ môi giới đầu tư chứng khoán: Trên thị trường tài chính hiện nay,
nhiều ngân hàng đang phấn đấu cung cấp đủ các dịch vụ tài chính, cho phép
khách hàng thỏa mãn mọi nhu cầu tại một địa điểm. Đây là một trong những
lý do chính khiến các ngân hàng bắt đầu bán các dịch vụ môi giới chứng
khoán, cung cấp cho khách hàng cơ hội mua cổ phiếu, trái phiếu và các chứng
khoán khác mà không phải nhờ đến người kinh doanh chứng khoán. Trong
một vài trường hợp, các ngân hàng mua lại một công ty môi giới đang hoạt
động hoặc thành lập các liên doanh với một công ty môi giới.
- Dịch vụ quỹ tương hỗ và trợ cấp: Do ngân hàng cung cấp các tài khoản tiền
gửi truyền thống với lãi suất quá thấp, nhiều khách hàng đã hướng tới việc sử
dụng sản phẩm đầu tư (investment products) đặc biệt là các tài khoản của quỹ
tương hỗ và hợp đồng trợ cấp. Loại hình này cung cấp triển vọng thu nhập
cao hơn tài khoản tiền gửi dài hạn, cam kết thanh toán một khoản tiền mặt
hàng năm cho khách hàng bắt đầu từ một ngày nhất định trong tương lai
(chẳng hạn ngày nghỉ hưu). Ngược lại, quỹ tương hỗ bao gồm các chương
trình đầu tư được quản lý một cách chuyên nghiệp nhằm vào việc mua cổ
phiếu, trái phiếu và các chứng khoán phù hợp với mục tiêu của quỹ . Gần đây,
hoạt động cung cấp nghiệp vụ quỹ tương hỗ của ngân hàng đã có nhiều giảm
9
sút do mức thu nhập không còn cao như trước, do những qui định nghiêm
ngặt hơn và đồng thời do sự thay đổi trong quan điểm đầu tư của công chúng.
- Dịch vụ thẻ : Ngày nay, thẻ là một phương tiện thanh toán thông dụng và
văn minh. Các công ty và ngân hàng liên kết với nhau để khai thác lĩnh vực
thu nhiều lợi nhuận này. Các loại thẻ Master Card, Visa, Dinners Club, JCB,
American Express (Amex) được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu. Người sử
dụng thẻ có thể thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ, trả cước phí điện, điện
thoại, tiền nước hay rút tiền mặt tại các máy rút tiền tự động 24/24 rất tiện lợi.
Ngoài ra, họ còn được cấp hạn mức thấu chi qua thẻ mà khỏi phải bảo quản
cất giữ tiền mặt không an toàn.
1.2. Dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm và phân loại thẻ
1.2.1.1. Khái niệm
Nãi ®Õn dÞch vô thÎ tríc hÕt chóng ta ph¶i cã kh¸i niÖm vÒ thÎ ng©n hµng.
Cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm ®Ó diÔn ®¹t ®èi víi thÎ ng©n hµng hay thÎ thanh to¸n,
mçi kh¸i niÖm víi mét c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau nhng nh×n chung cã thÓ hiÓu:
ThÎ ng©n hµng lµ mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, ra ®êi tõ
ph¬ng thøc mua b¸n chÞu hµng hãa b¸n lÎ vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi øng dông
c«ng nghÖ tin häc trong lÜnh vùc ng©n hµng. ThÎ ng©n hµng lµ c«ng cô thanh
to¸n do ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cÊp cho kh¸ch hµng sö dông thanh to¸n hµng
hãa dÞch vô hoÆc rót tiÒn mÆt trong ph¹m vi sè d tiÒn göi cña m×nh hoÆc h¹n
møc tÝn dông ®îc cÊp.
Nãi mét c¸ch kh¸c thÎ ng©n hµng lµ mét ph¬ng thøc thanh to¸n mµ ngêi së
h÷u thÎ cã thÓ dïng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô hay rót tiÒn tù ®éng
th«ng qua m¸y ®äc thÎ ®îc l¾p ®Æt ë c¸c c¬ së chÊp nhËn thanh to¸n thÎ (cöa
hµng, kh¸ch s¹n, s©n bay,…) hay ë c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng l¾p ®Æt n¬i c«ng
céng trong ph¹m vi sè d tiÒn göi cña m×nh hoÆc h¹n møc tÝn dông ®îc cÊp.
ThÎ cßn ®îc dïng ®Ó thùc hiÖn nhiÒu dÞch vô kh¸c th«ng qua hÖ thèng giao
dÞch tù ®éng ATM nh chuyÓn kho¶n, truy vÊn th«ng tin tµi kho¶n, th«ng tin
c¸c kho¶n chi phÝ sinh ho¹t: tiÒn ®iÖn, ®iÖn tho¹i.
10
1.2.1.2.
Đặc điểm và phân loại thẻ
*Đặc điểm của thẻ
a. .TÝnh n¨ng cña thÎ ng©n hµng
TÝnh linh ho¹t: Víi nhiÒu lo¹i thÎ ®a d¹ng, phong phó thÎ thÝch hîp víi
mäi ®èi tîng kh¸ch hµng, tõ nh÷ng kh¸ch hµng cã thu nhËp thÊp (thÎ thêng)
®Õn nh÷ng kh¸ch hµng cã thu nhËp cao (thÎ vµng). Nã ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu
kh¸c nhau cña chñ thÎ nh rót tiÒn mÆt, nhu cÇu du lÞch gi¶i trÝ….
TÝnh tiÖn lîi: Chñ thÎ cã thÓ giao dÞch 24/24h trong ngµy vµ 7 ngµy trong
tuÇn. ThÎ cung cÊp cho kh¸ch hµng sù tiÖn lîi mµ kh«ng mét ph¬ng tiÖn thµnh
to¸n nµo cã thÓ mang l¹i ®îc, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ngêi ®i ra níc ngoµi c«ng
t¸c hay ®i du lÞch, thÎ cã thÓ gióp hä thanh to¸n ë bÊt cø n¬i nµo mµ kh«ng
cÇn ph¶i ®em theo nhiÒu tiÒn mÆt hay sÐc du lÞch
b. §Æc ®iÓm kü thuËt.
HÇu hÕt c¸c thÎ quèc tÕ hiÖn nay ®Òu lµm b»ng nhùa cøng (plastic) cã
h×nh ch÷ nhËt chung mét kÝch cì 96mm x 54mm x 0.76mm, cã gãc trßn gåm
2 mÆt. Bao gåm c¸c th«ng tin sau:
- MÆt tríc:
+ C¸c huy hiÖu cña tæ chøc ph¸t hµnh thÎ, tªn thÎ : VISA,
MASTERCARD, AMERICANEXPRESS, JCB, DINERS CLUB,…
+ BiÓu tîng cña thÎ
+ Sè thÎ: ®©y lµ sè dµnh riªng cho mçi chñ thÎ, sè ®îc dËp næi lªn trªn thÎ,
sè nµy sÏ ®îc in l¹i lªn trªn ho¸ ®¬n khi chñ thÎ ®i mua hµng. Tuú theo
tõng lo¹i thÎ mµ cã ch÷ sè kh¸c nhau vµ c¸ch cÊu tróc theo nhãm còng
kh¸c nhau.
+ Ngµy hiÖu lùc cña thÎ: ®©y lµ thêi gian mµ thÎ ®îc lu hµnh.
+ Hä vµ tªn chñ thÎ
+ Sè mËt m· cña ®ît ph¸t hµnh (kh«ng b¾t buéc, thêng chØ cã Amex in sè
nµy)
+ Mét sè ®Æc ®iÓm riªng cña tõng lo¹i thÎ
11
- MÆt sau cña thÎ
+ D©y b¨ng tõ cã kh¶ n¨ng lu tr÷ nh÷ng th«ng tin nh sè thÎ, ngµy hiÖu lùc,
tªn chñ thÎ, tªn ng©n hµng ph¸t hµnh, m· sè bÝ mËt c¸ nh©n…
+ B¨ng ch÷ ký
+ Sè cña thÎ cßn cã thÓ in l¹i mét lÇn n÷a
*Ph©n lo¹i thÎ
Ngµy nay, thÎ ®· trë thµnh ph¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i vµ tiªn tiÕn nhÊt
trªn thÕ giíi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng c¸c ng©n hµng còng kh«ng
ngõng hoµn thiÖn c¸c s¶n phÈm cña m×nh víi nh÷ng tiÖn Ých ®¸ng kÓ phï hîp
víi nh÷ng nhu cÇu cô thÓ cña tõng ®èi tîng kh¸ch hµng nhÊt ®Þnh. VÒ c¬ b¶n
thÎ cã nh÷ng lo¹i sau:
a. Ph©n lo¹i theo ph¹m vi l·nh thæ:
- ThÎ trong níc
Lµ thÎ ®îc giíi h¹n sö dông trong ph¹m vi mét quèc gia do vËy ®ång tiÒn
giao dÞch ph¶i lµ ®ång b¶n tÖ cña níc ®ã. Lo¹i thÎ nµy ho¹t ®éng kh¸ ®¬n gi¶n
bëi nã chØ do mét tæ chøc hay mét ng©n hµng ®iÒu hµnh tõ viÖc tæ chøc ph¸t
hµnh ®Õn xö lý trung gian, thanh to¸n
Thêng lo¹i thÎ nµy cã nhîc ®iÓm lµ ng©n hµng ph¶i thu hót mét sè lîng kh¸
lín ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ vµ ngêi sö dông thÎ. NÕu sè lîng nµy mµ Ýt th× viÖc
kinh doanh trë nªn kh«ng hiÖu qu¶, mÆt kh¸c viÖc sö dông thÎ bÞ giíi h¹n
trong ph¹m vi mét quèc gia.
- ThÎ quèc tÕ
§©y lµ lo¹i thÎ ®îc chÊp nhËn trªn toµn cÇu, ®îc hç trî vµ qu¶n lý trªn toµn
thÕ giíi bëi nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh lín nh Master Card, Visa… hoÆc nh÷ng
c«ng ty ®iÒu hµnh nh Amex, JCB….ho¹t ®éng trong mét hÖ thèng thèng nhÊt,
®ång bé.
ThuËn lîi chñ yÕu cña thÎ quèc tÕ lµ ë chç c¸c ng©n hµng nhËn ®îc nhiÒu
sù gióp ®ì vÒ nghiªn cøu thÞ trêng, xö lý vµ n©ng cao c¸c yÕu tè kü thuËt cña
thÎ tõ phÝa trung t©m thÎ víi chi phÝ thÊp h¬n nhiÒu so víi sù ho¹t ®éng. Ngoµi
ra, do ®îc ph¸t hµnh qua mét ch¬ng tr×nh ®éc quyÒn, thÎ ®îc nhiÒu ngêi biÕt
®Õn vµ dÔ dµng ®îc chÊp nhËn réng r·i ë hÇu hÕt mäi n¬i.
12
b. Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt thanh to¸n cña thÎ:
- ThÎ rót tiÒn mÆt(Cash card)
Lµ lo¹i thÎ ®îc dïng ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng (ATM)
hoÆc ë ng©n hµng. Víi chøc n¨ng chuyªn biÖt chØ dïng ®Ó rót tiÒn, chñ thÎ
ph¶i ký quü tiÒn göi vµo tµi kho¶n ng©n hµng hoÆc chñ thÎ ®îc cÊp h¹n møc
tÝn dông thÊu chi míi sö dông ®îc. Sè tiÒn rót ra mçi lÇn sÏ ®îc trõ vµo sè tiÒn
ký quü.
ThÎ rót tiÒn mÆt cã 2 lo¹i:
Lo¹i 1 chØ ®Ó rót tiÒn t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng cña ng©n hµng ph¸t hµnh
Lo¹i 2 ®îc sö dông ®Ó rót tiÒn kh«ng chØ ë ng©n hµng ph¸t hµnh mµ cßn ®îc
sö dông ®Ó rót tiÒn ë c¸c ng©n hµng cïng tham gia tæ hîp thanh to¸n víi ng©n
hµng ph¸t hµnh thÎ.
- ThÎ ghi nî(Debit card)
§©y lµ lo¹i thÎ cã quan hÖ trùc tiÕp vµ g¾n liÒn víi tµi kho¶n tiÒn göi hoÆc
tµi kho¶n sÐc. Lo¹i thÎ nµy khi mua nh÷ng hµng ho¸ dÞch vô, gi¸ trÞ cña
nh÷ng giao dÞch sÏ ®îc khÊu trõ ngay lËp tøc vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ th«ng
qua c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö ®Æt t¹i cöa hµng, kh¸ch s¹n… ®ång thêi ghi cã ngay
vµo tµi kho¶n cña cöa hµng, kh¸ch s¹n ®ã. ThÎ ghi nî còng ®îc sö dông t¹i
c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM.
Cã 2 lo¹i thÎ ghi nî c¬ b¶n:
+ ThÎ online lµ thÎ ghi nî mµ gi¸ trÞ giao dÞch ®îc khÊu trõ ngay lËp tøc vµo
tµi kho¶n cña chñ thÎ.
+ ThÎ prepaid lµ thÎ trả trước mà khách hàng đã ứng một khoản tiền nhất định
để có thể tiêu dùng theo hạn mức trả trước đó.
- ThÎ tÝn dông (Credit card)
§©y lµ lo¹i thÎ ®îc sö dông phæ biÕn nhÊt, theo ®ã chñ thÎ ®îc phÐp sö
dông mét h¹n møc tÝn dông kh«ng ph¶i tr¶ l·i ®Ó mua s¾m hµng ho¸ dÞch vô
t¹i nh÷ng c¬ së kinh doanh, cöa hµng, kh¸ch s¹n, s©n bay… chÊp nhËn lo¹i
thÎ nµy.
c. Ph©n lo¹i theo c«ng nghÖ s¶n xuÊt:
13
- ThÎ kh¾c ch÷ næi (Embossing Card)
§©y lµ lo¹i thÎ ®îc lµm dùa trªn kü thuËt kh¾c ch÷ næi. §ã còng chÝnh lµ
tÊm thÎ ®Çu tiªn ®îc s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ nµy. Trªn bÒ mÆt thÎ ®îc kh¾c
næi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. HiÖn nay ngêi ta kh«ng cßn sö dông nã n÷a v× kü
thuËt s¶n xuÊt qu¸ th« s¬, dÔ bÞ lîi dông lµm gi¶.
- ThÎ b¨ng tõ (Magnetic card)
ThÎ nµy ®îc s¶n xuÊt dùa trªn kü thuËt th tÝn víi hai b¨ng tõ chøa th«ng
tin ë mÆt sau cña thÎ. ThÎ nµy ®îc sö dông phæ biÕn trong vßng 20 n¨m tõ
nh÷ng n¨m 80 ®Õn ®Çu n¨m 2000 ®· béc lé mét sè nhîc ®iÓm. §ã lµ kh¶ n¨ng
bÞ lîi dông cao do th«ng tin ghi trong thÎ kh«ng tù m· ho¸ ®îc, ngêi ta cã thÓ
®äc thÎ dÔ dµng b»ng thiÕt bÞ ®äc g¾n víi m¸y vi tÝnh; ThÎ tõ chØ mang th«ng
tin cè ®Þnh, khu vùc chøa tin hÑp, kh«ng ¸p dông c¸c kü thuËt ®Ó ®¶m b¶o an
toµn. Do nh÷ng nhîc ®iÓm trªn, thÎ tõ nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· bÞ lîi dông ®Ó
lÊy c¾p tiÒn.
- ThÎ th«ng minh (Smart card)
§©y lµ thÕ hÖ míi cña thÎ thanh to¸n. ThÎ th«ng minh dùa trªn kü thuËt
vi xö lý tin häc dùa nhê g¾n vµo thÎ mét “chip” ®iÖn tö cã cÊu tróc gièng nh
mét m¸y tÝnh hoµn h¶o. ThÎ th«ng minh cã nhiÒu nhãm víi dung lîng nhí
cña “chip” ®iÖn tö kh¸c nhau.
d. Ph©n lo¹i theo chñ thÓ ph¸t hµnh thÎ:
- ThÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh(bank card)
Lµ lo¹i thÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh gióp cho kh¸ch hµng sö dông linh
®éng tµi kho¶n cña m×nh t¹i ng©n hµng, hoÆc sö dông sè tiÒn do ng©n hµng
cÊp tÝn dông. §©y lµ lo¹i thÎ ®îc sö dông réng r·i nhÊt hiÖn nay, nã kh«ng chØ
lu hµnh trong mét quèc gia mµ cßn cã thÓ lu hµnh toµn cÇu, vÝ dô nh thÎ Visa,
Master..
- ThÎ do c¸c tæ chøc phi ng©n hµng ph¸t hµnh
§ã lµ thÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ cña c¸c tËp ®oµn kinh doanh lín ph¸t hµnh
nh Diners Club, Amex… §ã còng cã thÓ lµ thÎ ®îc ph¸t hµnh bëi c¸c c«ng ty
x¨ng dÇu, c¸c cöa hiÖu lín.
e. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông:
14
- ThÎ kinh doanh
Lµ lo¹i thÎ ®îc ph¸t hµnh cho nh©n viªn c¸c c«ng ty sö dông, nh»m gióp
c¸c c«ng ty qu¶n lý chÆt chÏ viÖc chi tiªu cña c¸c nh©n viªn v× môc ®Ých
chung cña c«ng ty trong kinh doanh. Hµng th¸ng, hµng quý vµ hµng n¨m hä sÏ
®îc cung cÊp nh÷ng th«ng tin qu¶n lý mét c¸ch tãm t¾t vµ chi tiÕt vÒ sù chi
tiªu cña tng nh©n viªn, tõng bé phËn trong c«ng ty m×nh.
- ThÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ
Lµ lo¹i thÎ thêng do c¸c c«ng ty t nh©n ph¸t hµnh ®Ó phôc vô cho ngµnh
du lÞch vµ gi¶i trÝ.
f.
Ph©n lo¹i theo ®èi tîng sö dông:
- ThÎ vµng
Lµ lo¹i thÎ phôc vô cho thÞ trêng cao cÊp, ®îc xem lµ lo¹i thÎ u h¹ng phï
hîp víi møc sèng vµ nhu cÇu tµi chÝnh cña kh¸ch hµng cã thu nhËp cao. ThÎ
®îc ph¸t hµnh cho c¸c ®èi tîng cã uy tÝn, kh¶ n¨ng tµi chÝnh lµnh m¹nh, nhu
cÇu chi tiªu lín. Thêng thÎ vµng lµ thÎ tÝn dông do hÖ thèng Master Card ph¸t
hµnh. Lo¹i thÎ cã thÓ cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau tuú thuéc vµo tËp qu¸n, tr×nh
®é ph¸t triÓn cña mçi vïng, tuy nhiªn ®Æc ®iÓm chung nhÊt vÉn lµ thÎ cã h¹n
møc tÝn dông cao h¬n thÎ thêng.
- ThÎ thêng
Còng lµ mét d¹ng thÎ tÝn dông, thÎ thêng lµ lo¹i thÎ c¨n b¶n nhÊt, lµ
lo¹i thÎ mang tÝnh chÊt phæ th«ng, ®¹i chóng, ®îc h¬n 200 triÖu ngêi trªn thÕ
giíi sö dông mçi ngµy.
1.2.2. Khái niệm dịch vụ thẻ ngân hàng
Dịch vụ thẻ của NHTM là một loại hình dịch vụ hiện đại phản ánh
được sự phát triển của một NH ở một trình độ nhất định. Dịch vụ thẻ là hoạt
động mà một NH cung cấp nhằm giúp khách hàng có thể thuận tiện hơn trong
việc chi tiêu sử dụng mà không cần dùng tiền mặt. Đồng thời, làm tăng doanh
thu cho NH cung cấp dịch vụ thẻ thông qua phí dịch vụ.
1.2.3. Nội dung dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại
1.2.3.1. Nghiệp vụ phát hành thẻ
15
§©y lµ nghiÖp vô ph¸t sinh ®Çu tiªn liªn quan ®Õn dÞch vô thÎ t¹i ng©n hµng.
VÒ c¬ b¶n, nghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ cña ng©n hµng bao gåm viÖc qu¶n lý vµ
triÓn khai toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t hµnh thÎ, sö dông thÎ vµ thu nî tõ kh¸ch
hµng. Mçi mét kh©u ®Òu liªn quan rÊt chÆt chÏ ®Õn viÖc phôc vô kh¸ch hµng
vµ qu¶n lý rñi ro cho ng©n hµng. V× vËy c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc ph¸t hµnh, sö
dông thÎ vµ thu nî sÏ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng tuú theo chiÕn lîc vµ nguyªn
t¾c ho¹t ®éng kinh doanh cña tõng ng©n hµng. Tuy nhiªn, nghiÖp vô nµy mang
nh÷ng nÐt c¬ b¶n sau:
a. §èi tîng ph¸t hµnh thÎ:
- C¸c c¸ nh©n ®îc xin ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông díi sù uû quyÒn
vµ/hoÆc b¶o l·nh cña c¸c tæ chøc, c«ng ty nh c¸c c¬ quan Nhµ níc, c¸c doanh
nghiÖp, c¸c tæ chøc quèc tÕ.
- C¸c c¸ nh©n ngêi ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi ë ViÖt Nam cã nguyÖn väng
vµ ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn sö dông thÎ theo quy ®Þnh cña ng©n hµng.
b. §iÒu kiÖn ph¸t hµnh thÎ:
- Ngêi xin ph¸t hµnh thÎ:
§èi víi tæ chøc, c«ng ty: Ngêi sö dông thÎ ph¶i lµ ®¹i diÖn hîp ph¸p cña tæ
chøc, c«ng ty ®ã.
§èi víi c¸ nh©n: Cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
- N¨ng lùc tµi chÝnh:
§èi víi thÎ ghi nî chñ thÎ cÇn ph¶i më vµ duy tr× sè d trªn tµi kho¶n tiÒn
göi.
C¸c chñ thÎ xin cÊp vµ sö dông thÎ tÝn dông trªn c¬ së tÝn chÊp ph¶i cã ®ñ
n¨ng lùc tµi chÝnh ®Ó tr¶ nî kho¶n tÝn dông ®· sö dông cïng l·i vµ phÝ ph¸t
sinh.
Chñ thÎ cã thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc ký quü th× kh«ng ph¶i ®¸p øng c¸c yªu
cÇu trªn.
c. C¸c chñ thÓ tham gia nghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ
- Ng©n hµng ph¸t hµnh (NHPH)
Ng©n hµng ph¸t hµnh lµ ng©n hµng ®îc tæ chøc thÎ quèc tÕ hoÆc c«ng ty thÎ
trao quyÒn ph¸t hµnh thÎ mang th¬ng hiÖu cña m×nh. Lµ thµnh viªn chÝnh thøc
cña c¸c Tæ chøc thÎ quèc tÕ, lµ Ng©n hµng cung cÊp thÎ cho kh¸ch hµng. Ng©n
hµng ph¸t hµnh chÞu tr¸ch nhiÖm nhËn hå s¬ xin cÊp thÎ, xö lý vµ ph¸t hµnh
16
thÎ, më vµ qu¶n lý tµi kho¶n thÎ, ®ång thêi thùc hiÖn viÖc thanh to¸n cuèi
cïng víi chñ thÎ.
Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn sö dông thÎ
cho c¸c chñ thÎ. Ng©n hµng ph¸t hµnh cã quyÒn ký kÕt hîp ®ång ®¹i lý víi
bªn thø ba, lµ mét ng©n hµng hoÆc mét tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông kh¸c trong
viÖc thanh to¸n hoÆc ph¸t hµnh thÎ tÝn dông.
- Chñ thÎ
Lµ nh÷ng c¸ nh©n hoÆc ngêi ®îc uû quyÒn (nÕu lµ thÎ do c«ng ty uû quyÒn
sö dông) ®îc ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ, cã tªn ghi trªn thÎ, ®îc dïng thÎ ®Ó chi
tr¶ thanh to¸n tiÒn mua hµng ho¸, dÞch vô.
ChØ cã chñ thÎ míi cã thÓ sö dông thÎ cña m×nh mµ th«i. Mçi khi thanh
to¸n cho c¸c c¬ së chÊp nhËn thÎ vÒ hµng ho¸ dÞch vô hoÆc tr¶ nî, chñ thÎ
ph¶i xuÊt tr×nh thÎ ®Ó n¬i ®©y kiÓm tra theo qui tr×nh vµ lËp biªn lai thanh
to¸n. §èi víi thÎ tÝn dông, sau mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh tuú theo quy
®Þnh cña tõng ng©n hµng ph¸t hµnh, chñ thÎ sÏ nhËn ®îc sao kª. Sao kª lµ b¶n
th«ng b¸o chi tiÕt toµn bé c¸c giao dÞch chi tiªu sö dông thÎ, sè d nî cuèi kú,
ngµy ®Õn h¹n thanh to¸n còng nh sè tiÒn thanh to¸n tèi thiÓu b¾t buéc, c¸c
kho¶n l·i vµ phÝ ph¸t sinh vµ c¸c th«ng b¸o liªn quan ®Õn viÖc sö dông thÎ.
C¨n cø vµo th«ng tin trªn sao kª, chñ thÎ sÏ thùc hiÖn thanh to¸n kho¶n tÝn
dông thÎ ®· sö dông cho ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ.
d. Qui tr×nh ph¸t hµnh thÎ:
Qu¸ tr×nh ph¸t hµnh thÎ cho kh¸ch hµng gåm c¸c bíc sau:
Chñ thÎ
(4)
(2)
Ng©n hµng
ph¸t hµnh
(1)
(3)
Tµi kho¶n thÎ
S¬ ®å 1.1: NghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ
17
(1) Kh¸ch hµng nép hå s¬ yªu cÇu ph¸t hµnh thÎ (nép cho NHPH)
(NH yªu cÇu kh¸ch hµng hoµn chØnh hå s¬ ph¸t hµnh thÎ víi ®Çy ®ñ th«ng
tin theo quy ®Þnh).
(2) Ng©n hµng ph¸t hµnh kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c, hîp lÖ cña c¸c th«ng tin
trªn hå s¬ yªu cÇu ph¸t hµnh thÎ do kh¸ch hµng khai b¸o. Tham kh¶o, ®èi
chiÕu víi nh÷ng th«ng b¸o phßng ngõa rñi ro (nÕu cã) cña c¸c ng©n hµng
kh¸c vµ c¸c c¬ quan h÷u quan.
(3) Sau khi hå s¬ ®îc chÊp nhËn, ng©n hµng më tµi kho¶n thÎ cho kh¸ch hµng,
lËp hå s¬ qu¶n lý thÎ, x¸c ®Þnh h¹ng thÎ vµ lo¹i thÎ, x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn
dông ®èi víi thÎ tÝn dông, tiÕn hµnh m· hãa thÎ, x¸c ®Þnh sè PIN vµ in thÎ.
(4) Ng©n hµng tiÕn hµnh giao thÎ cho kh¸ch hµng mét c¸ch an toµn vµ ®¶m
b¶o bÝ mËt. Chñ thÎ nhËn thÎ vµ ký vµo giÊy giao nhËn thÎ vµ b»ng ch÷ ký ë
mÆt sau cña thÎ.
Sau khi ®· giao thÎ cho kh¸ch hµng, ng©n hµng thùc hiÖn:
Qu¶n lý th«ng tin kh¸ch hµng
1
Qu¶n lý ho¹t ®éng sö dông thÎ cña kh¸ch hµng: Gi¶i quyÕt mäi yªu
2
cÇu liªn quan ®Õn viÖc sö dông thÎ cña kh¸ch hµng, thùc hiÖn cËp nhËp vµo hÖ
thèng toµn bé c¸c giao dÞch sö dông thÎ cña kh¸ch hµng, gi¶i quyÕt mäi vÊn
®Ò ph¸t sinh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng sö dông thÎ cña kh¸ch hµng…
Thùc hiÖn thu nî kh¸ch hµng (®èi víi thÎ tÝn dông): §Þnh kú ng©n
3
hµng sÏ göi cho kh¸ch hµng b¶n sao kª toµn bé c¸c giao dÞch sö dông thÎ cña
chñ thÎ trong kú. Sau ®ã thùc hiÖn thu nî theo sè tiÒn ®· th«ng b¸o trªn sao
kª.
Cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng
4
Tæ chøc thanh to¸n bï trõ víi c¸c tæ chøc thÎ quèc tÕ
5
TriÓn khai ho¹t ®éng ph¸t hµnh thÎ, ngoµi viÖc hëng phÝ ph¸t hµnh thÎ
thu ®îc tõ chñ thÎ, c¸c ng©n hµng cßn ®îc hëng kho¶n phÝ trao ®æi do ng©n
hµng thanh to¸n thÎ chia sÎ tõ phÝ thanh to¸n thÎ th«ng qua c¸c TCTQT. §©y
lµ phÇn lîi nhuËn c¬ b¶n cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh, ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ.
Trªn c¬ së nguån thu nµy, c¸c tæ chøc tµi chÝnh, ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ ®a ra
®îc nh÷ng chÕ ®é miÔn l·i vµ u ®·i kh¸c cho kh¸ch hµng ®Ó më réng kh¸ch
hµng sö dông thÎ còng nh t¨ng doanh sè sö dông thÎ.
1.2.3.2. Nghiệp vụ thanh toán thẻ
a. Các chủ thể tham gia nghiệp vụ thanh toán thẻ:
18
Ngoài NHPH thẻ và chủ thẻ thì nghiệp vụ thanh toán thẻ còn bao gồm các
chủ thể sau:
- Tæ chøc thÎ quèc tÕ (TCTQT)
Lµ hiÖp héi c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông lín tham gia ph¸t hµnh vµ thanh
to¸n thÎ quèc tÕ. Tæ chøc thÎ quèc tÕ lµ ®¬n vÞ ®øng ®Çu, qu¶n lý mäi ho¹t
®éng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ, cã m¹ng líi ho¹t ®éng réng kh¾p vµ cã th¬ng hiÖu næi tiÕng trªn kh¾p thÕ giíi víi c¸c s¶n phÈm thÎ ®a d¹ng, vÝ dô tæ
chøc thÎ VISA, tæ chøc thÎ Master Card, c«ng ty thÎ American Express, c«ng
ty thÎ JCB, c«ng ty thÎ Diners Club…
Tæ chøc thÎ quèc tÕ ®a ra nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng ph¸t hµnh,
sö dông vµ thanh to¸n thÎ, ®ãng vai trß trung gian gi÷a c¸c tæ chøc vµ c¸c
c«ng ty thµnh viªn trong viÖc ®iÒu chØnh vµ c©n ®èi c¸c lîng tiÒn thanh to¸n
gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn, cung cÊp mét m¹ng líi viÔn th«ng toµn cÇu phôc
vô cho quy tr×nh thanh to¸n, cÊp phÐp cho ng©n hµng thµnh viªn mét c¸ch
nhanh chãng.
- Ng©n hµng thanh to¸n hay Ng©n hµng ®¹i lý
Lµ ng©n hµng trùc tiÕp ký hîp ®ång víi c¬ së tiÕp nhËn vµ thanh to¸n c¸c
chøng tõ giao dÞch do c¬ së chÊp nhËn thÎ xuÊt tr×nh. Mét ng©n hµng cã thÓ
võa ®ãng vai trß thanh to¸n thÎ võa ®ãng vai trß ph¸t hµnh.
Trong hîp ®ång chÊp nhËn thÎ ký kÕt víi c¸c ®¬n vÞ cung øng hµng ho¸,
dÞch vô, ng©n hµng thanh to¸n thÎ cam kÕt: ChÊp nhËn c¸c ®¬n vÞ nµy vµo hÖ
thèng thanh to¸n thÎ cña Ng©n hµng, cung cÊp c¸c thiÕt bÞ ®äc thÎ tù ®éng cho
c¸c ®¬n vÞ nµy kÌm theo nh÷ng híng dÉn sö dông hoÆc ch¬ng tr×nh ®µo t¹o
nh©n viªn c¸ch thøc vËn hµnh cïng víi dÞch vô b¶o tr×, b¶o dìng ®i kÌm trong
suèt thêi gian ho¹t ®éng, qu¶n lý vµ xö lý nh÷ng giao dÞch cã sö dông thÎ t¹i
nh÷ng ®¬n vÞ nµy. Th«ng thêng Ng©n hµng thanh to¸n thu tõ c¸c ®¬n vÞ cung
øng hµng ho¸ dÞch vô cã ký kÕt hîp ®ång chÊp nhËn thÎ mét møc phÝ chiÕt
khÊu cho viÖc xö lý c¸c giao dÞch cã sö dông thÎ t¹i ®©y.
- §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ (§VCNT)
Lµ c¸c thµnh phÇn kinh doanh hµng ho¸ vµ dÞch vô cã ký kÕt víi Ng©n hµng
thanh to¸n vÒ viÖc chÊp nhËn thÎ nh: nhµ hµng, kh¸ch s¹n, cöa hµng… C¸c
®¬n vÞ nµy ph¶i trang bÞ m¸y mãc kü thuËt ®Ó tiÕp nhËn thÎ thanh to¸n tiÒn
mua hµng ho¸, dÞch vô, tr¶ nî thay cho tiÒn mÆt.
19
§Ó trë thµnh §VCNT ®èi víi mét lo¹i thÎ ng©n hµng nµo ®ã, nhÊt thiÕt
lµ ®¬n vÞ nµy ph¶i cã t×nh h×nh tµi chÝnh tèt vµ cã n¨ng lùc kinh doanh. MÆc
dï ph¶i tr¶ cho ng©n hµng thanh to¸n mét tû lÖ phÝ chiÕt khÊu theo lîng tiÒn
trong mçi giao dÞch, c¸c §VCNT vÉn cã ®îc lîi thÕ c¹nh tranh bëi viÖc chÊp
nhËn thanh to¸n b»ng thÎ ng©n hµng sÏ gióp c¸c ®¬n vÞ nµy thu hót ®îc mét lîng kh¸ch hµng lín, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
b. Quy trình thanh toán thẻ
Tæ chøc
S¬thÎ
quèc tÕ
(7)
(5)
Ng©n hµng
ph¸t hµnh
(8)
(4)
Ng©n hµng
thanh to¸n
(6)
(9)
(3)
Chñ thÎ
(2)
§¬n vÞ CNT,
§¦TM
S¬ ®å 1.2: NghiÖp vô thanh to¸n thÎ
Chñ thÎ dïng thÎ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng hãa, dÞch vô hoÆc rót tiÒn mÆt t¹i c¸c
(1) §VCNT. §VCNT khi nhËn ®îc thÎ tõ kh¸ch hµng ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lÖ. NÕu
hîp lÖ §VCNT sÏ cung cÊp hµng ho¸ dÞch vô cho kh¸ch hµng.
(2) §VCNT giao dÞch víi ng©n hµng (göi ho¸ ®¬n thanh to¸n thÎ cho NHTT)
20
Hãa ®¬n thanh to¸n thÎ ®îc lu t¹i chi nh¸nh thanh to¸n thÎ dïng lµm chøng tõ gèc
®Ó kiÓm tra vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i (nÕu cã).
(3) NHTT ghi cã vµo tµi kho¶n cña §VCNT.
(4) Thanh to¸n víi tæ chøc thÎ quèc tÕ vµ c¸c thµnh viªn kh¸c
Cuèi mçi ngµy, Ng©n hµng tæng hîp toµn bé d÷ liÖu c¸c giao dÞch ph¸t sinh tõ thÎ
do ng©n hµng kh¸c ph¸t hµnh vµ truyÒn d÷ liÖu cho TCTQT.
(5) TCTQT b¸o cã cho NHTT. TCTQT sau khi nhËn ®îc d÷ liÖu tõ NHTT sÏ tiÕn
hµnh ghi cã cho ng©n hµng. D÷ liÖu mµ TCTQT truyÒn vÒ bao gåm nh÷ng kho¶n
NHTT ®· tr¶, nh÷ng kho¶n phÝ ph¶i tr¶ cho TCTQT, nh÷ng giao dÞch bÞ tra so¸t.
(6) TCTQT truyÒn d÷ liÖu cho NHPH
(7) TCTQT b¸o nî cho NHPH
(8) Trªn c¬ së ®ã NHPH göi sao kª cho chñ thÎ
(9) Chñ thÎ thanh to¸n nî cho NHPH, sau khi nhËn ®îc sao kª chñ thÎ sÏ ph¶i tiÕn
hµnh tr¶ tiÒn cho nh÷ng kho¶n hµng ho¸ dÞch vô mµ m×nh ®· tiªu dïng.
- NghiÖp vô thanh to¸n thÎ cña ng©n hµng ®îc m« t¶ chi tiÕt nh sau:
X©y dùng vµ qu¶n lý hÖ thèng th«ng tin kh¸ch hµng ®iÓm øng tiÒn mÆt
(§¦TM), §VCNT: Thùc hiÖn xÐt duyÖt vµ ký kÕt hîp ®ång chÊp nhËn thanh
to¸n thÎ víi c¸c §¦TM, §VCNT.
Qu¶n lý ho¹t ®éng cña m¹ng líi §¦TM, §VCNT.
Tæ chøc thanh to¸n c¸c giao dÞch sö dông thÎ cho c¸c §¦TM, §VCNT:
Cung cÊp dÞch vô kh¸ch hµng.
Tæ chøc tËp huÊn kiÕn thøc thanh to¸n thÎ cho nh©n viªn c¸c
§¦TM, §VCNT.
Cung cÊp trang thiÕt bÞ, vËt t phôc vô cho c«ng t¸c thanh to¸n thÎ.
Trong mét sè trêng hîp §VCNT ph¶i liªn hÖ víi NHPH hoÆc TCTQT
(thay mÆt NHPH) ®Ó xin cÊp phÐp thanh to¸n thÎ tÝn dông. CÊp phÐp thanh
to¸n lµ viÖc NHPH thÎ trùc tiÕp hoÆc th«ng b¸o TCTQT chuÈn bÞ giao dÞch thÎ
b»ng c¸ch cung cÊp sè cÊp phÐp hoÆc cã yªu cÇu xö lý thÝch hîp ®èi víi giao
dÞch xin cÊp phÐp.
§èi víi c¸c giao dÞch ph¶i xin cÊp phÐp, §VCNT, §¦TM ph¶i xin cÊp
phÐp tù ®éng hoÆc liªn hÖ NHPH ®Ó xin cÊp phÐp theo quy ®Þnh.
C¸c giao dÞch ph¶i xin cÊp phÐp:
- Toµn bé c¸c giao dÞch øng tiÒn mÆt
- Xem thêm -