Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
D
ù b¸o lµ mét c«ng cô ®¾c lùc cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch, chiÕn lîc ph¸t
triÓn, chiÕn lîc kinh doanh, quy hoÆch ph¸t triÓn dÞch vô ViÔn th«ng…
§Ó cã ®îc chiÕn lîc ph¸t triÓn ®óng ®¾n, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kh¶ thi vµ biÖn
ph¸p thùc hiÖn hîp lý nh»m ph¸t huy cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc tho¶ m·n nhu
cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi theo c¸c môc tiªu th× rÊt cÇn c«ng t¸c dù b¸o.
Mµ ngµy nay víi sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc kü thuËt, sù
bïng næ cña th«ng tin c¸c yÕu tè bÊt ngê xÈy ra liªn tiÕp ®èi víi nÒn kinh tÕ
cña mçi quèc gia nªn viÖc dù b¸o ®îc c¸c yÕu tè ®ã lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi c¸c
nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña mét quèc gia còng nh cña mét ngµnh.
Ngµnh Bu ®iÖn còng nh c¸c ngµnh kh¸c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®Ó
tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng th× còng cÇn ph¶i cã ®êng lèi chiÕn lîc
®óng ®¾n, mµ ®Ó x©y dùng ®îc chiÕn lîc ®óng ®¾n th× c«ng t¸c dù b¸o gi÷ mét
vai trß quan träng.
§Æc biÖt ®èi víi tæng c«ng ty Bu chÝnh – ViÔn th«ng ViÖt nam ®· thùc
hiÖn ®êng lèi ®æi míi vµ ®ang ph¸t triÓn theo híng trë thµnh mét tËp ®oµn
kinh tÕ m¹nh vµ kh«ng cßn lµ c«ng ty ®éc quyÒn kinh doanh trªn lÜnh vùc viÔn
th«ng, cho nªn trong t¬ng lai cã nhiÒu c¸c doanh nghiÖp trong níc vµ níc
ngoµi sÏ tham gia vµo kinh doanh c¸c lo¹i h×nh dÞch vô nµy, nªn c«ng t¸c dù
b¸o lµ rÊt cÇn thiÕt. NhÊt lµ ®èi víi c¸c dÞch vô ViÔn th«ng mµ trong ®ã, dù
b¸o nhu cÇu sö dông dÞch vô §iÖn tho¹i cè ®Þnh gi÷ mét vai trß quan träng.
ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn mµ viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi “ Dù b¸o nhu cÇu
sö dông dÞch vô §iÖn tho¹i cè ®Þnh ®Õn n¨m 2010 ” lµ vÊn ®Ò rÊt cÇn ph¶i
quan t©m.
Trong khu©n khæ ®Ò tµi nµy, chñ yÕu nghiªn cøu dù b¸o nhu cÇu sö
dông dÞch vô §iÖn tho¹i cè ®Þnh trªn ph¹m vi toµn quèc vµ nh÷ng sè liÖu phôc
vô cho ®Ò tµi nµy ®îc thu thËp tõ nguån sè liÖu cña VNPT.
§Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn, néi dung cña ®Ò tµi ®îc chia lµm 3 ch¬ng chÝnh sau:
Ch¬ng I : Nh÷ng së cø ®Ó dù b¸o.
Ch¬ng II: §¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông dÞch vô §iÖn tho¹i cè ®Þnh trong thêi
gian qua.
Ch¬ng III: Dù b¸o nhu cÇu sö dông dÞch vô §iÖn tho¹i cè ®Þnh ®Õn n¨m
2010.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I : Nh÷ng Së Cø §Ó Dù B¸O
I. Nh÷ng ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ViÖt
nam t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn nhu cÇu dÞch vô ViÔn
th«ng nãi chung vµ dÞch vô ®iÖn tho¹i cè ®Þnh nãi
riªng
1. §Þnh híng ph¸t triÓn dÞch vô viÔn th«ng trong v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng
toµn quèc lÇn thø IX.
Theo chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc ®Ò ra trong "ChiÕn lîc ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi 2001 - 2010", tõ n¨m 2001 trë ®i ngµnh Bu chÝnh - ViÔn th«ng
ph¶i ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ vµ thuËn lîi c¸c dÞch vô viÔn th«ng vµ Internet
cho ngêi sö dông víi chÊt lîng cao, gi¸ cíc thÊp h¬n hoÆc t¬ng ®¬ng víi c¸c
níc trong khu vùc; ¸p dông gi¸ cíc u ®·i ®Æc biÖt ®èi víi c¸c c¬ quan §¶ng,
Nhµ níc vµ c¸c lÜnh vùc gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc; §ång thêi
cã chÝnh s¸ch ®¶m b¶o thóc ®Èy m«i trêng c¹nh tranh, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi
thµnh phÇn kinh tÕ tham gia c¸c ho¹t ®éng dÞch vô viÔn th«ng vµ Internet.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2. Sù thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ .
- §Þnh híng vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña níc ta lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu
theo híng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸.
- Cã sù thay ®æi lín vÒ c¬ cÊu ngµnh nghÒ trong tû lÖ d©n c, tû lÖ d©n c tham
gia vµo c¸c ho¹t ®éng dÞch vô, th¬ng m¹i, c«ng nghiÖp t¨ng lªn, tû lÖ d©n
c tham gia s¶n xuÊt n«ng nghiÖp gi¶m ®i. Nhu cÇu giao tiÕp quan hÖ gi÷a
c¸c tÇng líp d©n c t¨ng còng thóc ®Èy yªu cÇu ph¸t triÓn c¸c dÞch vô ViÔn
th«ng.
- Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ diÔn ra nhanh tõ nay ®Õn n¨m 2005 vµ ®Õn n¨m 2010
th× ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng t¬ng ®èi ph¸t triÓn, hiÖn ®¹i, mµ ViÔn th«ng
lµ mét trong nh÷ng ngµnh ®ãng vai trß nÒn mãng cho qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Do ®ã ®ßi hái ngµnh ViÔn th«ng ph¶i
ph¸t triÓn toµn diÖn vµo nh÷ng n¨m ®ã.
- Sù ra ®êi hµng lo¹t cña khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp kü thuËt cao vµ
trong giai ®o¹n 2005-2010 nhiÒu ch¬ng tr×nh kinh tÕ träng ®iÓm cña §¶ng,
nhµ níc vÒ dÇu khÝ, n¨ng lîng, giao th«ng… sÏ thùc sù ph¸t huy t¸c dông
to líncña nã vµ t¹o nªn mét bíc ngoÆt vÒ kinh tÕ ®ßi hái nhu cÇu th«ng tin
cao vµ sù phôc vô cña nh÷ng dÞch vô ViÔn th«ng míi.
- ThÞ trêng ch÷ng kho¸n h×nh thµnh vµ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu quèc tÕ ë
ViÖt nam trong mét vµi nam tíi ®ßi hái ph¶i cung cÊp c¸c dÞch vô ViÔn
th«ng cao cÊp.
3. Thu nhËp cña d©n c
Kinh tÕ ViÖt Nam trong thêi gian qua ®îc coi lµ cã nhiÒu ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho ph¸t triÓn viÔn th«ng. Tõ n¨m 1990 ®Õn nay, tèc ®é t¨ng trëng
GDP hµng n¨m t¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh, ®¹t kho¶ng 7% n¨m. MÆc dï n¨m
1997, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ diÔn ra ¶nh hëng xÊu ®Õn hÇu hÕt
c¸c níc trong khu vùc nhng ViÖt Nam vÉn gi÷ ®îc tèc ®é t¨ng trëng 5,5%.
N¨m 2001, tèc ®é t¨ng trëng nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®¹t 6,84%, ®øng thø hai
thÕ giíi.
Tríc n¨m 1990, tÝch luü néi bé cña nÒn kinh tÕ ë møc kh«ng ®¸ng kÓ,
nhng ®Õn n¨m 2000 ®· ®¹t 27% GDP. C¬ cÊu kinh tÕ cã nh÷ng bíc chuyÓn
dÞch tÝch cùc. Trong GDP, tû träng n«ng nghiÖp tõ 38,7% gi¶m xuèng 24,3%,
c«ng nghiÖp tõ 22,7% t¨ng lªn 36,6%, dÞch vô t¨ng tõ 36,8% lªn 39,1%.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thu nhËp quèc d©n b×nh qu©n ®Çu ngêi t¨ng æn ®Þnh trong c¸c n¨m qua,
hiÖn nay GDP/ ngêi cña ViÖt Nam kho¶ng gÇn 400 USD/ ngêi, gÊp ®«i so víi
n¨m 1991. Tû lÖ l¹m ph¸t æn ®Þnh vµ ë møc thÊp.
TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè trªn ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn
viÔn th«ng, t¹o ra t©m lý tèt cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi khi cã dù ®Þnh ®Çu t
cho ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc viÔn th«ng. Kinh tÕ ph¸t triÓn cao vµ
æn ®Þnh kÐo theo nhu cÇu sö dông c¸c dÞch vô viÔn th«ng t¨ng lªn.
4. §Æc ®iÓm d©n c thay ®æi.
- Cïng víi sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña x· héi loµi ngêi, tr×nh ®é d©n trÝ cña ngêi
d©n ViÖt nam ®îc n©ng cao kh«ng ngõng, mong muèn ®îc tiÕp cËn víi nÒn
v¨n minh nh©n lo¹i mµ sù ph¸t triÓn vît bËc cña ViÔn th«ng míi cã kh¶
n¨ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu nµy.
- Víi sè d©n kho¶ng 84 triÖu ngêi vµo n¨m 2005, kho¶ng 90 triÖu ngêi vµo
2010 ®ã lµ thÞ trêng réng lín lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c nhµ cung cÊp
dÞch vô viÔn th«ng khai th¸c.
5. C¸c yÕu tè chÝnh trÞ , quan hÖ quèc tÕ t¸c ®éng tíi viÖc më réng thÞ trêng ViÔn th«ng ViÖt nam.
ViÖt nam hiÖn ®· lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN vµ tham gia
AFTA, ViÖt nam còng ®ang trªn tiÕn tr×nh gia nhËp APEC vµ WTO. Khi ®·
gia nhËp c¸c tæ chøc trªn th× c¸c rµng buéc vÒ më cöa lµ b¾t buéc kh«ng thÓ
tr¸nh khái. Xu híng më cöa, héi nhËp trªn cïng víi c¸c nhu cÇu giao lu ph¸t
triÓn ®· vµ sÏ cã ¶nh hëng s©u s¾c tíi sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng ViÔn th«ng
c¸c níc nãi chung vµ thÞ trêng viÔn th«ng ViÖt nam nãi riªng.
V× vËy th× trêng ViÔn th«ng ViÖt nam ph¶i ph¸t triÓn ®Ó h¹ tÇng c¬ së
th«ng tin cña ViÖt nam ngang møc víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
Trªn ®©y lµ nh÷ng yÕu tè tõ néi lùc nÒn kinh tÕ ViÖt nam t¸c ®éng ®Õn
sù ph¸t triÓn nhu cÇu c¸c dÞch vô ViÔn th«ng, ngay trong b¶n th©n ngµnh ViÔn
th«ng ViÖt nam còng nh ngµnh ViÔn th«ng trªn thÕ giíi còng t¹o ra nhu cÇu
cña chÝnh nã.
II. §Æc ®iÓm vµ ®Æc trng kinh tÕ c¸c s¶n phÈm dÞch vô
viÔn th«ng
1. §Æc ®iÓm s¶n phÈm dÞch vô ViÔn th«ng
BÊt kú mét hÖ thèng kinh tÕ, mét doanh nghiÖp nµo còng ®Òu ph¶i gi¶i
quyÕt ba vÊn ®Ò: S¶n xuÊt c¸i g×? S¶n xuÊt nh thÕ nµo? S¶n xuÊt cho ai? §Ó
gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nµy cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Çy ®ñ c¸c ®Æc ®iÓm ¶nh hëng
®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh, cña doanh nghiÖp. ViÔn th«ng
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
lµ mét ngµnh s¶n xuÊt dÞch vô thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n,
ViÔn th«ng còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc thï riªng cña m×nh. C¸c ®Æc ®iÓm ®ã
bao gåm:
a) TÝnh kh«ng vËt chÊt cña s¶n phÈm ViÔn th«ng:
S¶n phÈm ViÔn th«ng kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm vËt chÊt chÕ t¹o míi,
kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ cô thÓ mµ lµ hiÖu qu¶ cã Ých cña qu¸ tr×nh truyÒn ®a
tin tøc tõ ngêi göi ®Õn ngêi nhËn, s¶n phÈm ViÔn th«ng thÓ hiÖn díi d¹ng dÞch
vô nh dÞch vô ®iÖn tho¹i cè dÞnh, ch¬ng tr×nh ph¸t thanh truyÒn h×nh, truyÒn
sè liÖu… HiÖu qu¶ cã Ých nµy rÊt cÇn thiÕt cho tÊt c¶ c¸c mÆt sinh ho¹t vµ ho¹t
®éng cña con ngêi kÓ c¶ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt ra vËt phÈm tiªu dïng trong
lÜnh vùc tiªu dïng x· héi vµ c¸ nh©n.
b) Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, dÞch vô ViÔn th«ng nã kh¸c víi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm vËt chÊt kh¸c ph¶i tr¶i qua bèn kh©u: s¶n xuÊt lu th«ng - ph©n phèi - tiªu dïng mµ s¶n phÈm ViÔn th«ng chØ tr¶i qua hai kh©u
trïng nhau lµ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. §Æc ®iÓm nµy thÓ hiÖn râ nhÊt trong ®iÖn
tho¹i, n¬i mµ qu¸ tr×nh truyÒn ®a tÝn hiÖu ®iÖn tho¹i lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc
thùc hiÖn víi sù tham gia cña ngêi nãi, tøc lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x¶y ra ®ång
thêi víi qu¸ tr×nh tiªu dïng.
c) Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt Bu chÝnh ViÔn th«ng mang tÝnh d©y truyÒn.
§Ó truyÒn ®a tin tøc hoµn chØnh tõ ngêi göi ®Õn ngêi nhËn thêng cã tõ
hai hay nhiÒu c¬ së ViÔn th«ng tham gia, mçi c¬ së chØ thùc hiÖn mét giai
®o¹n nhÊt ®Þnh cña qu¸ tr×nh truyÒn ®a tin tøc hoµn chØnh ®ã. §Ó t¹o ra s¶n
phÈm hoµn chØnh mçi c¬ së ViÔn th«ng thêng chØ lµm nhiÖm vô hoÆc lµ “giai
®o¹n ®i” hoÆc lµ “giai ®o¹n ®Õn”, “giai ®o¹n qu¸ giang”. V× vËy trong Bu ®iÖn
tån t¹i hai kh¸i niÖm vÒ s¶n phÈm lµ : s¶n phÈm ngµnh vµ s¶n phÈm c¬ së.
Cã nhiÒu c¬ së Bu chÝnh ViÔn th«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh truyÒn ®a
tin tøc hoµn chØnh trong khi ®ã viÖc thanh to¸n cíc chØ diÔn ra ë mét n¬i thêng
lµ n¬i chÊp nhËn tin tøc ®i. ChÝnh do ®Æc ®iÓm nµy trong giai ®o¹n hiÖn nay
toµn khèi th«ng tin ph¶i thùc hiÖn h¹ch to¸n tËp trung. Toµn bé doanh thu ®îc
tËp trung vÒ mét mèi, chi phÝ c©n ®èi tõ mét nguån. Nh÷ng ®¬n vÞ cã doanh
thu, lîi nhuËn cao hç trî c¸c ®¬n vÞ cã doanh thu thÊp. Doanh thu cíc lµ
doanh thu cña ngµnh mµ c¬ së Bu ®iÖn thu hé. Do vËy cÇn ph¶i ph©n chia
doanh thu cíc ViÔn th«ng nh¨m môc ®Ých x¸c ®Þnh kÕt qu¶ c«ng t¸c cña mçi
c¬ së Bu ®iÖn díi d¹ng gi¸ trÞ.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
d) Trong thêi gian t¶i träng cña ngµnh Bu chÝnh ViÔn th«ng t¶i träng giao
®éng kh«ng ®Òu theo thêi gian vµ kh«ng gian.
Nhu cÇu vÒ truyÒn ®a tin tøc rÊt ®a d¹ng, nã xuÊt hiÖn kh«ng ®Òu vÒ
kh«ng gian vµ thêi gian.
Nhu cÇu vÒ truyÒn ®a tin tøc cã thÓ xuÊt hiÖn ë bÊt kú n¬i nµo trªn tr¸i
®Êt. ë ®©u cã con ngêi th× ë ®ã cã nhu cÇu vÒ th«ng tin vµ nhu cÇu vÒ truyÒn
tin tøc xuÊt hiÖn kh«ng ®ång ®Òu theo c¸c giê trong ngµy vµ ®ªm, theo c¸c
ngµy trong tuÇn, theo c¸c th¸ng trong n¨m. Thêng nhu cÇu vÒ truyÒn tin phô
thuéc vµo nhÞp ®é sinh ho¹t x· héi, vµo nh÷ng giê ban ngµy, giê lµm viÖc cña
c¸c c¬ quan, xÝ nghiÖp, vµo c¸c kú b¸o c¸o, c¸c dÞp lÔ tÕt... th× lîng nhu cÇu
rÊt lín. ChÝnh ®Æc ®iÓm nµy cã ¶nh hëng rÊt lín tíi c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt
kinh doanh trong ngµnh ViÔn th«ng.
Sù giao ®éng kh«ng ®ång ®Òu cña t¶i träng céng víi nh÷ng quy ®Þnh vÒ
tiªu chuÈn chÊt lîng ®· ®îc ®Æt ra khiÕn c¸c doanh nghiÖp ViÔn th«ng kh«ng
thÓ “tÝch luü” tin tøc ®îc mµ ph¶i tiÕn hµnh truyÒn ®a tin tøc ®¶m b¶o thêi
gian truyÒn ®a tin tøc thùc tÕ nhá h¬n hoÆc b»ng thêi h¹n kiÓm tra.
§Ó ®¶m b¶o lu tho¸t hÕt mäi nhu cÇu vÒ truyÒn ®a tin tøc cÇn ph¶i cã
mét lîng dù tr÷ ®¸ng kÓ vÒ c¸c ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ th«ng tin, vÒ lao ®éng.
ChÝnh sù kh«ng ®ång ®Òu cña t¶i träng ®· lµm phøc t¹p thªm rÊt nhiÒu cho
viÖc tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ViÔn
th«ng. Yªu cÇu ph¶i cã kh¶ n¨ng cho qua ®¶m b¶o lu tho¸t hÕt khèi lîng
nghiÖp vô ë giê cã t¶i träng lín nhÊt. Do vËy trong ngµnh Bu ®iÖn nãi chung
vµ c¸c doanh nghiÖp ViÔn th«ng nãi riªng cã hÖ sè sö dông trang thiÕt bÞ vµ hÖ
sè sö dông lao ®éng b×nh qu©n thêng thÊp h¬n so víi c¸c ngµnh kh¸c. Ngoµi
ra nhu cÇu truyÒn ®a tin tøc cã thÓ xuÊt hiÖn bÊt kú khi nµo ®Ó tho¶ m·n mäi
nhu cÇu cña kh¸ch hµng ngµnh Bu ®iÖn ph¶i ho¹t ®éng 24/24 giê trong ngµy
®ªm. SÏ tån t¹i nh÷ng kho¶ng thêi gian mµ ph¬ng tiÖn th«ng tin vµ lao ®éng
®îc bè trÝ ®Ó thêng trùc.
2. C¸c ®Æc trng kinh tÕ cña s¶n phÈm ViÔn th«ng.
S¶n phÈm ViÔn th«ng cã nh÷ng ®Æc trng sau:
- §Æc trng 1: S¶n phÈm ViÔn th«ng cã vai trß thiÕt yÕu ®èi víi ®êi sèng x·
héi.
- §Æc trng 2: C¸c lo¹i dÞch vô ViÔn th«ng cã kh¶ n¨ng thay thÕ lÉn nhau
trong giíi h¹n nhÊt ®Þnh. Thay v× sö dông ®iÖn tho¹i di ®éng, ngêi ta thêng
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
mua card phone (®iÖn tho¹i dïng thÎ) ®Ó sö dông t¹i c¸c ®iÓm ®iÖn tho¹i
c«ng céng víi chi phÝ thÊp h¬n nhng kh¶ n¨ng tiÖn lîi l¹i kÐm h¬n.
- §Æc trng 3: Do qu¸ tr×nh tiªu dïng s¶n phÈm ViÔn th«ng kh«ng t¸ch rêi
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn s¶n phÈm ViÔn th«ng kh«ng thÓ tån t¹i ®îc ngoµi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt ®Ó ®i vµo lu th«ng nh c¸c s¶n phÈm kh¸c, do vËy s¶n phÈm hay
kÕt qu¶ s¶n xuÊt cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh«ng thÓ cÊt gi÷ ®îc ë
trong kho, kh«ng dù tr÷ ®îc...
III. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ dù b¸o
1. Kh¸i niÖm dù b¸o:
Dù b¸o lµ sù tiªn ®o¸n cã c¨n cø khoa häc, mang tÝnh chÊt x¸c suÊt vÒ
møc ®é, néi dung, c¸c mèi quan hÖ, tr¹ng th¸i, xu híng ph¸t triÓn cña ®èi tîng nghiªn cøu hoÆc vÒ c¸ch thøc vµ thêi h¹n ®¹t ®îc c¸c môc tiªu nhÊt ®Þnh
®· ®Ò ra trong t¬ng lai.
Tiªn ®o¸n lµ h×nh thøc ph¶n ¸nh vît tríc vÒ thêi gian hiÖn thùc kh¸ch
quan, ®ã lµ kÕt qu¶ nhËn thøc chñ quan cña con ngêi dùa trªn c¬ së nhËn thøc
quy luËt kh¸ch quan trong sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt vµ hiÖn tîng.
Cã thÓ ph©n biÖt ba lo¹i tiªn ®o¸n:
+ Tiªn ®o¸n kh«ng khoa häc : lµ nh÷ng tiªn ®o¸n kh«ng cã c¬ së khoa
häc, chØ dùa trªn c¶m nhËn chñ quan cña con ngêi.
+ Tiªn ®o¸n kinh nghiÖm : lµ nh÷ng tiªn ®o¸n dùa trªn chuçi th«ng tin
lÞch sö, Ýt nhiÒu cã c¬ së kh¸ch quan. Tuy nhiªn sù tiªn ®o¸n nµy kh«ng gi¶i
thÝch ®îc xu thÕ vËn ®éng cña ®èi tîng kinh tÕ vµ ®a sè chØ dõng l¹i ë møc
®Þnh tÝnh.
+ Tiªn ®o¸n khoa häc : lµ nh÷ng tiªn ®o¸n dùa trªn sù ph©n tÝch mèi
quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c ®èi tîng kinh tÕ – x· héi b»ng ph¬ng ph¸p xö lý
th«ng tin khoa häc, nh»m ph¸t hiÖn ra quy luËt vËn ®éng cña ®èi tîng kinh tÕ
cÇn dù b¸o.
TÝnh chÊt kho¶ng thêi gian h÷u h¹n cña dù b¸o thÓ hiÖn ë sù chªnh lÖch
gi÷a thêi ®iÓm dù b¸o vµ thêi ®iÓm mµ ngêi ta gäi lµ tÇm xa cña dù b¸o,
kho¶ng c¸ch nµy kh«ng thÓ tuú tiÖn mµ nã phô thuéc vµo møc ®é æn ®Þnh cña
®èi tîng kinh tÕ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nã.
2. Chøc n¨ng vµ vai trß cña dù b¸o
a. Chøc n¨ng:
Bao gåm c¸c chøc n¨ng sau:
- Chøc n¨ng tham mu: Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc trang, ph©n tÝch xu híng
vËn ®éng vµ ph¸t triÓn trong qu¸ khø, hiÖn t¹i, t¬ng lai, dù b¸o sÏ cung
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
cÊp th«ng tin cÇn thiÕt, kh¸ch quan lµm c¨n cø cho viÖc ra quyÕt ®Þnh
qu¶n lý vµ x©y dùng chiÕn lîc, kÕ ho¹ch ho¸ c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n…
Ngêi qu¶n lý vµ ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc, lËp kÕ ho¹ch cã nhiÖm vô ph¶i
lùa chän trong sè c¸c ph¬ng ¸n cã thÓ cã, t×m ra c¸c ph¬ng ¸n cã tÝnh
kh¶ thi cao nhÊt, cã hiÖu qu¶ cao nhÊt.
- Chøc n¨ng khuyÕn nghÞ hay ®iÒu chØnh: Chøc n¨ng nµy dù b¸o tiªn
®o¸n c¸c hËu qu¶ cã thÓ n¶y sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c chÝnh
s¸ch kinh tÕ - x· héi nh»m gióp c¸c c¬ quan chøc n¨ng kÞp thêi ®iÒu
chØnh môc tiªu còng nh c¬ chÕ t¸c ®éng qu¶n lý ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶
kinh tÕ x· héi cao nhÊt.
b. Vai trß cña dù b¸o:
Dù b¸o cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®èi
víi bÊt kú ngµnh, lÜnh vùc nµo trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Còng nh vËy trong
qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« ®èi víi lÜnh vùc Bu chÝnh ViÔn th«ng, vai trß quan träng
cña c«ng t¸c dù b¸o tríc hÕt ®îc thÓ hiÖn ®èi víi c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸, ®iÒu
®ã ®îc thÓ hiÖn ë c¸c néi dung sau:
- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn bu chÝnh viÔn th«ng
- Dù b¸o c¸c xu híng ph¸t triÓn bu chÝnh viÔn th«ng ®· vµ ®ang h×nh
thµnh vµ dù kiÕn nh÷ng xu híng ph¸t triÓn t¬ng lai.
- X¸c ®Þnh chiÕn lîc tæng thÓ ph¸t triÓn bu chÝnh viÔn th«ng trong thêi kú
dµi h¹n.
- X©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn bu chÝnh viÔn th«ng 5 n¨m vµ hµng
n¨m.
- So¹n th¶o c¸c chÝnh s¸ch nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®Æt ra trong chiÕn
lîc dµi h¹n vÒ kÕ ho¹ch 5 n¨m.
3. Ph©n lo¹i dù b¸o
Ngêi ta cã thÓ ph©n lo¹i dù b¸o nhu cÇu theo c¸c tiªu chÝ kh¸c nhau:
theo môc tiªu dù b¸o, thêi gian dù b¸o, theo cÊp ®é …
3.1. Ph©n lo¹i dù b¸o theo môc tiªu
Tuú theo môc tiªu dù b¸o, dù b¸o nhu cÇu cã thÓ phôc vô cho môc tiªu
nghiªn cøu c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý hoÆc chiÕn lîc kh¸c hoÆc nh»m thiÕt kÕ ®Ó
tÝnh to¸n cô thÓ sè lîng thiÕt bÞ.
§èi víi môc tiªu nghiªn cøu c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý hoÆc chiÕn lîc
kh¸c, dù b¸o nhu cÇu vµ chi phÝ t¬ng lai ®Ó cã thÓ ®a ra mét chÝnh s¸ch toµn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
diÖn. Bëi vËy, thêng ¸p dông ph¬ng ph¸p dù b¸o vÜ m« cho quèc gia hoÆc cho
mçi vïng.
§èi víi môc tiªu lµ ®Ó tÝnh to¸n cô thÓ kÕ hoÆch thiÕt bÞ cho viÖc l¾p ®Æt
míi hoÆc l¾p ®Æt thªm c¸c thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch, thiÕt bÞ c¸p néi h¹t ë mçi mét
vïng tæng ®µi, dù b¸o nhu cÇu ®îc lùa chän dùa vµo nghiªn cøu chi tiÕt theo
tõng khu vùc, tõng nhãm dÞch vô hoÆc nghiªn cøu theo nhãm ë mçi vïng tæng
®µi.
3.2. Ph©n lo¹i theo thêi gian dù b¸o
Tuú theo giai ®o¹n lµm dù b¸o, dù b¸o nhu cÇu ®îc ph©n thµnh dù b¸o
ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n
a) Dù b¸o ng¾n h¹n
Dù b¸o nµy chØ trong vßng 1 hoÆc 2 n¨m vµ dïng ®Ó dù b¸o kÕ hoÆch
thiÕt bÞ hµng n¨m. Nã ®ßi hái c¸c th«ng tin chÝnh x¸c vÒ c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ,
kh¶ n¨ng vÒ ng©n quü vµ sè c¸c ®¬n chë
b) Dù b¸o trung h¹n
Dù b¸o cho 3 hoÆc 5 n¨m tiÕp theo vµ dïng ®Ó dù b¸o mét kÕ hoÆch l¾p
®Æt míi hoÆc bæ sung thªm cho thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch vµ truyÒn dÉn.
§èi víi dù b¸o ng¾n h¹n vµ trung h¹n, thêng sö dông ph¬ng ph¸p chuçi
thíi gian. Phong ph¸p nµy cho r»ng xu híng cña chuçi sè liÖu thùc ë hiÖn t¹i
sÏ ®îc ¸p dông cho dù b¸o t¬ng lai. Ph¬ng ph¸p chuçi thêi gian cã thÓ bÞ ¶nh
hëng bëi c¸c ®iÒu kiÖn kinh doanh hoÆc c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ. §øng trªn gãc
®é cña mçi vïng tæng ®µi, nã sÏ bÞ ¶nh hëng lín bëi c¸c kÕ ho¨ch ph¸t triÓn
®« thÞ hoÆc c¸c kÕ hoÆch ph¸t triÓn vïng.
c) Dù b¸o dµi h¹n
Dù b¸o dµi h¹n thêng lµ 5 n¨m hoÆc nhiÒu h¬n, dù b¸o nµy thêng ¸p
dông cho c¸c kÕ hoÆch ®Çu t thiÕt bÞ víi quy m« lín. Trong trêng hîp nµy,
kh«ng thÓ sö dông ph¬ng pph¸p chuçi thêi gian mµ cßn ph¶i xem xÐt ®Õn c¸c
yÕu tè kh¸c nh møc sèng d©n c vµ sù thay ®æi cuéc sèng x· héi. VÒ c¨n b¶n
ph¶i sö dông ph¬ng phap dù b¸o gi¸n tiÕp, liªn quan ®Õn so s¸nh quèc tÕ, c¸c
yÕu tè ®iÖn tho¹i (nh mËt ®é ®iÖn tho¹i) vµ c¸c yÕu tè nh©n khÈu häc.
d) §iÒu chØnh dù b¸o
§èi víi giai ®o¹n dù b¸o kh¸c nhau, mét lo¹i ph¬ng ph¸p dù b¸o kh¸c
®îc sö dông. Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ ®îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c lo¹i dù b¸o
nh ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n. Bëi vËy, cÇn yªu cÇu c¸c bíc sau:
- Khi sö dông 2 ph¬ng ph¸p kh¸c nhau, c¸c gi¸ trÞ dù b¸o chång chÐo
ph¶i ®îc ®iÒu chØnh.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®êng cong t¨ng trëng cña 2 giai ®o¹n kÕ tiÕp
nhau mµ kh«ng trïng nhau còng ph¶i ®îc ®iÒu chØnh.
H×nh 1.1 cho thÊy mét ph¬ng ph¸p ®iÒu chØnh phÇn cong nèi gi÷a hai ®êng cong ®îc t¹o ra bëi hai ph¬ng ph¸p kh¸c nhau, nh÷ng gi¸ trÞ cuèi
cña ®êng cong ng¾n h¹n sÏ lµ nh÷ng gi¸ trÞ b¾t ®Çu cña m« h×nh t¨ng trëng trong trung h¹n vµ dµi h¹n.
Dù b¸o lu lîng
Trung vµ dµi h¹n
Ng¾n h¹n
Thêi gian dù b¸o
H×nh 1.1 §iÒu chØnh dù b¸o.
3.3. Ph©n lo¹i theo cÊp ®é vïng dù b¸o
Ph©n lo¹i theo cÊp ®é vïng dù b¸o ®îc chia thµnh hai lo¹i : Dù b¸o vÜ
m« vµ Dù b¸o vi m«. Dù b¸o cho nh÷ng vïng lín nh nhu cÇu ®iÖn tho¹i cña
mét quèc gia th× gäi lµ dù b¸o vÜ m«, cßn dù b¸o cho mét vïng ®Þa ph¬ng
ch¼ng h¹n nh nhu cÇu ®iÖn tho¹i cña mét vïng tæng ®µi ®îc gäi lµ dù b¸o vi
m«
a) Dù b¸o vÜ m«
§èi víi dù b¸o vÜ m« ph¶i thu thËp rÊt nhiÒu c¸c thèng kª x· héi. Do
®ã, cÇn thùc hiÖn nh÷ng nghiªn cøu tØ mØ.
b) Dù b¸o vÜ m«
Dù b¸o vi m« ®îc ph©n lo¹i thµnh nghiªn cøu tæng quan ®èi víi dù b¸o
nhu cÇu cña tÊt c¶ c¸c vïng tæng ®µi vµ nghiªn cøu theo nhãm ®èi víi dù b¸o
ph©n bæ vïng c¸p thuª bao.
Dù b¸o vi m« còng ®îc ¸p dông cho viÖc thiÕt kÕ l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ
míi hoÆc c¸c thiÕt bÞ l¾p ®Æt thªm nh c¸p vµ kÕ ho¹ch ph©n bæ tæng ®µi.
c) §iÒu chØnh dù b¸o
Gi÷a tæng gi¸ trÞ dù b¸o vi m« vµ kÕt qu¶ dù b¸o vÜ m« th«ng thêng cã
mét vµi sù kh¸c biÖt. C¸c sè liÖu thèng kª æn ®Þnh khã cã thÓ thu thËp ®îc ë
nh÷ng vïng nhá vµ ®iÒu nµy cã thÓ dÉn tíi mét sè sai lÖch. Bëi vËy, dù b¸o trîc tiÕp ë nh÷ng vïng lín thêng chÝnh x¸c h¬n lµ tæng kÕt qu¶ dù b¸o vi m«.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§iÒu chØnh dù b¸o lam t¨ng ®é chÝnh x¸c cña dù b¸o, t¹o ra sù t¬ng
xøng gi÷a dù b¸o vÜ m« vµ dù b¸o vi m«.
4. C¸c bíc dù b¸o nhu cÇu sö dông dÞch vô ®iÖn tho¹i cè ®Þnh.
Bao gåm 5 bíc sau:
Bíc 1: X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu dù b¸o
Bíc ®Çu tiªn cña c«ng viÖc dù b¸o lµ ph¶i x¸c ®Þnh râ c¸c môc tiªu dù
b¸o. Th«ng thêng c¸c môc tiªu dù b¸o gåm nhu cÇu cña d©n c vµ nhu cÇu cña
c¸c c¬ quan vµ còng ph¶i x¸c ®Þnh vïng môc tiªu dù b¸o lµ cña tõng tØnh, toµn
quèc hay lµ vïng tæng ®µi. Vµ dù b¸o cho giai ®o¹n 5 n¨m, 10 n¨m hay 15
n¨m…
Bíc 2: C¸c sè liÖu cÇn thu thËp
Trong bíc nµy ph¶i x¸c ®Þnh ®îc yÕu tè nµo ¶nh hëng ®Õn c¸c môc tiªu
dù b¸o vµ nh÷ng sè liÖu nµo nªn thu thËp. C¸c sè liÖu thu thËp ®îc ph¶i ®îc
ph©n lo¹i vµ s¾p xÕp theo thø tù thêi gian ®Ó viÖc ph©n tÝch chóng ®îc dÔ
dµng.
C¸c sè liÖu liªn quan ®Õn dù b¸o nhu cÇu ®iÖn tho¹i nh sau:
- Nhu cÇu ®iÖn tho¹i, mËt ®é ®iÖn tho¹i
- D©n sè, sè hé gia ®×nh
- Sè c¸c c¬ quan
- Møc GDP/ngêi
- Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ
- C¸c qui ho¹ch ph¸t triÓn vïng hay qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn cña
tõng tØnh thµnh phè hay toµn quèc
Bíc 3: TiÕp cËn vµ ph©n tÝch xu híng nhu cÇu
Xu híng nhu cÇu ®îc ph©n tÝch theo quan ®iÓm nh sau:
- C¸c gi¸ trÞ qu¸ khø
- C¬ cÊu thÞ trêng ®iÖn tho¹i
- Nguån nhu cÇu
- MËt ®é ®iÖn tho¹i
- C¸c ®Æc ®iÓm cña vïng nghiªn cøu
- So s¸nh víi c¸c vïng kh¸c vµ c¸c quèc gia kh¸c
Bíc 4: Nghiªn cøu c¸c kü thuËt dù b¸o vµ tÝnh to¸n gi¸ trÞ dù b¸o
C¸c ph¬ng ph¸p dù b¸o :
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Ph¬ng ph¸p chuçi thêi gian
- Ph¬ng ph¸p m« h×nh ho¸
- Ph¬ng ph¸p håi qui t¬ng quan
- C¸c ph¬ng ph¬ng ph¸p kh¸c
Th«ng qua c¸c sè liÖu thu thËp ®îc ®Ó x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p dù b¸o cho phï
hîp. Tuy nhiªn, ®Ó cho gi¸ trÞ dù b¸o ®¶m b¸o ®é chÝnh x¸c cao h¬n, ®iÒu
quan träng lµ nªn chän ph¬ng ph¸p kh¶ thi nhÊt vµ chän c¸c gi¸ trÞ tèi u.
Bíc 5: X¸c ®Þnh c¸c gi¸ trÞ dù b¸o
Tõ viÖc ph©n tÝch ë bíc 3 vµ dùa vµo c¸c kÕt qu¶ dù b¸o sau khi sö dông
c¸c kü thuËt dù b¸o, c¸c gi¸ trÞ tèi u sÏ ®îc quyÕt ®Þnh.
5. Mét sè ph¬ng ph¸p dù b¸o nhu cÇu thêng dïng.
C¸c ph¬ng ph¸p thêng sö dông khi dù b¸o nhu cÇu sö dông dÞch vô bao
gåm:
- Ph¬ng ph¸p ngo¹i suy (chuçi thêi gian )
- Ph¬ng ph¸p håi quy t¬ng quan
- Ph¬ng ph¸p chuyªn gia
- Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ trêng
- Ph¬ng ph¸p kh¶o s¸t quèc tÕ
5.1 Ph¬ng ph¸p ngo¹i suy (chuçi thêi gian)
5.1.1 Kh¸i niÖm:
Ngo¹i suy lµ mét trong c¸c ph¬ng ph¸p dù b¸o nhu cÇu thêng dïng
trong kinh tÕ. §Æc trng cña ph¬ng ph¸p nµy lµ sö dông c¸c c«ng cô thèng kª
to¸n, ph©n tÝch c¸c chuçi sè liÖu thèng kª ®Ó ph¸t hiÖn ra mèi liªn hÖ b¶n chÊt,
mang tÝnh quy luËt cña nhu cÇu, tõ ®ã suy réng ra cho thêi kú t¬ng lai. Do vËy
cã thÓ kh¸i niÖm ph¬ng ph¸p ngo¹i suy nh sau:
Ph¬ng ph¸p ngo¹i suy lµ sù kÐo dµi quy luËt cña nhu cÇu trong qu¸ khø
cho thêi kú t¬ng lai.
C¸c d¹ng hµm ®îc x©y dùng trªn c¬ së chuçi gi¸ trÞ thùc nghiÖm theo
thêi gian cña nhu cÇu nh»m m« t¶ xu thÕ vËn ®éng cã tÝnh quy luËt trong thêi
gian cña nhu cÇu, xem thêi gian lµ biÕn sè, ®Òu lµ nh÷ng hµm xu thÕ vµ ®Òu
thuéc ph¬ng ph¸p nµy, víi t c¸ch lµ nh÷ng c«ng cô ®Ó ngo¹i suy.
C¸c ph¬ng ph¸p ngo¹i suy rÊt thÝch hîp cho dù b¸o ng¾n h¹n. C¬ së lý
thuyÕt vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn cho thÊy giíi h¹n thêi gian dù b¸o tèt nhÊt lµ
b»ng 1/3 ®é dµi chuçi gi¸ trÞ thùc nghiÖm. Bëi v× viÖc phæ biÕn quy luËt trong
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
lÞch sö chØ cã ý nghÜa, cã hiÖu lùc vµ ®¶m b¶o gi¸ trÞ tin cËy khi sang mét t¬ng
lai ng¾n.
Nhîc ®iÓm chñ yÕu cña ph¬ng ph¸p ngo¹i suy:
Kh«ng gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ dù b¸o khi cã bÊt thêng x¶y ra vµ nã chØ
dù b¸o ®îc trong t×nh h×nh kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng nh ®· nªu trong gi¶
thiÕt.
Sù t¨ng gi¶m ®ét ngét nhu cÇu khiÕn cho ngêi dù b¸o lóng tóng v×
kh«ng biÕt nguyªn nh©n cña hiÖn tîng. Do ®ã ph¬ng ph¸p ngo¹i suy chØ ¸p
dông cho dù b¸o ng¾n h¹n.
5.1.2 C¸c biÓu thøc dïng cho ph¬ng ph¸p ngo¹i suy:
Ph¬ng tr×nh tuyÕn tÝnh vµ ph¬ng tr×nh bËc hai kh¸ phï hîp víi dù b¸o
ng¾n h¹n. Hµm mux vµ hµm logistic phï hîp cho dù b¸o dµi h¹n.
* Ph¬ng ph¸p tr×nh tuyÕn tÝnh:
yt = a + bt
Khi d÷ liÖu theo chuçi thêi gian cã d¹ng tuyÕn tÝnh, ®êng nµy ®îc øng
dông cho:
- Dù b¸o ng¾n h¹n.
- Trêng hîp nhu cÇu Ýt thay ®æi.
Y= a + bt (b>0)
H×nh1.2 : Ph¬ng tr×nh tuyÕn tÝnh.
* NÕu sö dông sè liÖu cña hai n¨m qu¸ khø T 1, T2 th× chóng cã thÓ ®îc tÝnh
nh sau:
a
T2 T1
x t 2 x t1
b T1
T2 T1
xt1
x t 2 x t1
Víi:
T1 : mËt ®é thuª bao qu¸ khø t¹i n¨m t1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
T2 : mËt ®é thuª bao qu¸ khø t¹i n¨m t2
Tuy nhiªn, ®Ó t¨ng ®é chÝnh x¸c cña kÕt qñ dù b¸o cã thÓ sö dông
ph¬ng ph¸p b×nh ph¬ng bÐ nhÊt. Khi ®ã a, b ®îc tÝnh nh sau:
b
x
t
y t n x. y
t
x
2
t
nx
2
t
a y bx
R
x x y y
x x y y
i
i
2
i
2
i
* Ph¬ng tr×nh bËc 2:
Khi d÷ liÖu theo chuçi thêi gian cã d¹ng ®å thÞ cña ph¬ng tr×nh bËc 2,
®êng dù b¸o nµy øng dông cho:
Dù b¸o ng¾n h¹n vµ trung h¹n.
Tuy nhiªn, lùa chän thêi h¹n dù b¸o ph¶i cÈn thËn c©n nh¾c ®Õn thêi
gian xu híng cña nhu cÇu hiÖn t¹i.
Trong ®ã a, b, c lµ c¸c tham sè vµ lµ nghiÖm cña hÖ ph¬ng tr×nh:
y na b t c t 2
2
3
yt a t b t c t
2
2
3
4
yt a t b t c t
Y= a + bt + ct2 (c > 0)
H×nh 1.3 : Ph¬ng tr×nh bËc 2.
* Hµm mò:
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Khi chuçi thêi gian cã d¹ng hµm mò th× ®îc øng dông cho c¸c trêng
hîp sau:
Dù b¸o ng¾n h¹n vµ trung h¹n.
Tuy nhiªn, lùa chän thêi h¹n dù b¸o ph¶i cÈn thËn c©n nh¾c ®Õn thêi
gian xu híng cña nhu cÇu hiÖn t¹i.
Y = k + a.bt
( a>0, b>1)
H×nh 1.4 : Hµm mò.
* Hµm mò ®iÒu chØnh:
Khi chuçi sè liÖu cã d¹ng hµm mò, ®îc gi¶ ®Þnh trong t¬ng lai sÏ ®¹t
®Õn tr¹ng th¸i b·o hoµ, d¹ng hµm nµy sÏ ®îc ¸p dông cho trêng hîp sau:
Dù b¸o dµi h¹n.
Trêng hîp xu híng ph¸t triÓn cña vïng vÉn tiÕp tôc nhng qui m« gi¶m
dÇn.
Y= K – a.bt ( a>0)
H×nh 1.5 : Hµm mò ®iÒu chØnh.
Ph¬ng tr×nh nµy ¸p dông cho dù b¸o ng¾n h¹n Ýt thay ®æi
Trong ®ã:
xt : biÕn thêi gian
yt : mËt ®é thuª bao (sè thuª bao trªn ®Çu ngêi hoÆc trªn
tõng hé gia ®×nh… vµ cã thÓ ph©n theo tõng lo¹i thuª
bao kh¸c nhau ) t¹i n¨m t.
a, b lµ c¸c tham sè .
NÕu sö dông sè liÖu cña hai n¨m qu¸ khø T 1, T2 th× chóng cã thÓ ®îc
tÝnh nh sau:
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
a
T2 T1
x t 2 x t1
T2 T1
xt1
x t 2 x t1
b T1
Víi:
T1: mËt ®é thuª bao qu¸ khø t¹i n¨m t1
T2: mËt ®é thuª bao qu¸ khø t¹i n¨m t2
Tuy nhiªn, ®Ó t¨ng ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ dù b¸o cã thÓ sö dông ph¬ng ph¸p b×nh ph¬ng bÐ nhÊt. Khi ®ã a vµ b ®îc tÝnh nh sau:
b
x
t
y t n x. y
t
x
2
t
nx
2
t
a y bx
HÖ sè t¬n quan ®îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc:
R
x x y y
x x y y
i
i
2
i
2
i
* §êng logistic:
Ph¬ng tr×nh:
S
y
1 e k ( t t0 )
Víi:
y : Tû lÖ thuª bao (sè thuª bao/100 d©n hoÆc 100 hé gia ®×nh)
S : Saturation- møc b·o hoµ
k, t: c¸c tham sè ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn tû lÖ thuª bao t¹i n¨m c¬
së (p0) vµ n¨m ®Ých (pt)
§Çi vµo:
Tû lÖ thuª bao n¨m c¬ së vµ n¨m ®Ých : p0, pt
Møc b·o hoµ : S
§Çu ra:
Tû lÖ thuª bao t¹i c¸c n¨m t: pt (0
0,75 ta nãi mèi quan hÖ nµy t¬ng ®èi chÆt chÏ, khi kh«ng cã r
lín h¬n th× cã thÓ chÊp nhËn hµm nµy.
NÕu r < 6,5 Kh«ng ®ñ chÆt chÏ trong quan hÖ, t×m hµm kh¸c.
Nh×n chung c¸c nh©n tè t¬ng quan víi nhu cÇu lµ c¸c nh©n tè x· héi
kinh tÕ nh : GDP, GDP b×nh qu©n, Chi tiªu tiªu dïng cho c¸ nh©n, ®Çu t hé t
nh©n, ®Çu t thiÕt bÞ vµ l·i suÊt.
Ngoµi c¸c tiªu chuÈn trªn cßn cã c¸c tiªu chuÈn vÒ sai sè cña c¸c tham
sè. ViÖc x¸c ®Þnh c¸c tham sè trong ph¬ng tr×nh håi quy thêng sö dông ph¬ng
ph¸p tæng b×nh ph¬ng bÐ nhÊt. Tuy nhiªn nÕu ph¬ng sai cña tham sè íc lîng
l¹i kh¸ lín so víi gi¸ trÞ thùc cña tham sè th× tham sè ®ã kh«ng cßn ý nghÜa.
Do ®ã ph¶i x¸c ®Þnh møc ý nghÜa cña tham sè.
5.3 Ph¬ng ph¸p chuyªn gia
5.3.1 Chuyªn gia:
Chuyªn gia lµ ngêi cã chuyªn m«n s©u, kinh nghiªm réng lÜnh vùc
nghiªn cøu. Hä lµ nh÷ng nhµ khoa häc ®Çu ngµnh, hä am hiÓu s©u s¾c
vÒ sù ph¸t triÓn trong qu¸ khø vµ hiÖn t¹i cña ngµnh ®ã, nh÷ng vÊn ®Ò
m©u thuÈn, nh÷ng sù kiÖn cÇn gi¶i quyÕt cßn ®ang tån ®äng. Hä lµ
nh÷ng ngêi t©m huyÕt nhÊt vÒ xu híng ph¸t triÓn, vÒ ph¬ng thøc gi¶i
quyÕt c¸c vÊn ®Ò thuéc lÜnh vùc m×nh ho¹t ®éng. Hä lµ nh÷ng ngêi cã
t©m lý æn ®Þnh vµ cã ý thøc râ rµng nhÊt vÒ sù ph¸t triÓn ë t¬ng lai cña
lÜnh vùc m×nh ho¹t ®éng.