ĐAI HỌC Q l ()( (,I \ HÀ NỘI
I K U Ò N (. Đ A I IK K
K I I O \ l l ( )( X A MOI \ \ N I I A N Y A N
N (ìl VI A T H Ị liIN H
0
NÂNG C O CHẤT LƯỢNG Báo CHÍ
INTERNET TRONG THỜI GI0N TỚI
( ' h u y ê n HỊ>ành: lỉ(K) chi học
M a so: 5 0 4 .Ì0
IA ẠN VAN I H u
SI KHOA H()( HAO ( H I
Nịiười hiicVn«* d a n k h o ii Ik r :
IS \ ( , l VÍ \ MI NH I \ M
llỉi N o i - 2 0 0 6
MỤC LỤC
PHẨN MÕ ĐẨ U
4
1 . Tính cấp thiết của đổ tài
4
2. Lịch sử nghicn cứu vấn để
X
3. Đ ố i t ư ợ n g v à p h ạ m vi n g h i ê n c ứ u
9
4. M ụ c đ í c h và n h i ệ m vụ n g h ị c n c ứ u
ị0
5. P h ư ơ n g p h á p n g h i ê n c ứ u
10
6 . Ý n g h ĩ a k h o a h ọ c v à t h ự c ti ễn
ị1
7. K ết c ấ u l u ậ n v ă n
]
PHẨN NỘI DUNG
12
C h ư ư n i ĩ I: Tông quan vê báo ch í Internet và
tính tưong tác của báo
1
12
Internet
1.1 S ự ra đời v à p h á t t r i ể n I n t e r n e t ở V i ệ t N a m
12
1.2. Q u a n n i ệ m về b á o c h í I n t e r n e t và b á o I n t e r n e t
17
1.3. B á o I n t e r n e t t r ê n t h ế giới v à ớ V i ệ t N a m h i ệ n n a y
21
1.4. B á o I n t e r n e t t r o n g m ố i q u a n h ệ với c á c loại h ì n h b á o c h í k h á c
27
1.5. T í n h t ư ư n g t á c t r o n g t ư ơ n g q u a n c á c đ ặ c t h ù c ủ a b á o I n t e r n e t
32
C h ư ơ n g I I : Hiện trạng tính tương tác trên báo Internet ỏ Việt Nam
40
(Kháo sát trên báo V/¡Express vcì VietNơmNet từ thán ạ I/2003 đến tliáiií’
1/2005)
2.1. N h ữ n g đ ặ c t r ư n g c ủ a tí n h t ư ơ n g tá c
40
2.2. T í n h t ư ơ n g t á c t r ê n hai tờ b á o V n E x p r e s s và V i c t N a m N e t
48
2.3. H i ệ u q u á c ủ a t í n h t ư ơ n g tác
69
2
C h ươn lĩ I I I : l\anfỊ cao chất lương tính tương tác cùa báo Internet
79
trong thời gian tói
3 .1. Nâng cao khả nâng tương tác trên báo Internet
79
3.2. Nâng cấp
85
CƯ
sớ hạ táng công nghệ thông tin
3.3. Nãnu cao nghiệp vụ làm háo I n t e r n e t
ịị-j
3.4. Vân đé đào tạo nhà báo
90
PHẨN K Ế T LUẬN
92
TÀI LIỆU T H A M K H Ả O
G5
PHỤ LỤC
97
3
PHẨN MỎ ĐẨU
1. Tính cấp thiết của đề tài
N g à y 1 9 / 1 1 / 1 9 9 7 , V iệ t N a m c h í n h t h ứ c nôi m ạ n g I n t e r n e t - c ơ s ứ đ á u
tien c h o s ự r a đ ời c ủ a loại h ì n h h á o c h í h o à n t o à n m ớ i ở n ư ớ c ta: b á o c h í đ i ệ n tứ
t r ê n m ạ n g I n t e r n e t ( v à s a u n à y là b á o I n t e r n e t) . C ù n g g ầ n đ à y , Đ a n g v à N h à
nước càng chú
t r ọ n g đ ế n vi ệ c ứ n g d ụ n g , p h á t tr i ể n c ô n g n g h ệ t h ô n g tin
( C N T T ) , m ạ n g I n t e r n e t v à đ ã x á c đ ị n h vị trí, vai trò v à t r á c h n h i ệ m to lớn c ú a
loại h ì n h b á o c h í m ớ i m ẻ n à y . Đ â y là n h ữ n g c ơ s ở q u a n t r ọ n g c h o b á o c h í
I n t e r n e t p h á t t r i ê n m ạ n h m ẽ và c ó á n h h ư ơ n g n g à y c à n g s á u r ộ n g t r o n g đời
s ố n g x ã hội ờ n ư ớ c ta. Bê n c ạ n h đ ó , x u t h ế p h á t t r i ể n c ủ a m ạ n g I n t e r n e t v à b á o
c h í I n t e r n e t t r ê n thô' g iớ i đ ã g ó p p h ầ n t h ú c đ ẩ y s ự p h á t t r i ế n tất y ê u c ủ a b á o c h í
Internet ở Việt N am .
Đ ả n g v à N h à n ư ớ c ta đ ã đ á n h g i á b á o c h í I n t e r n e t là loạ i h ì n h b á o c h í có
n h ữ n g ưu đ i ể m n ổ i b ậ t s o với b á o c h í t r u y ề n t h ố n g , g ó p p h ầ n to lớn t h ú c đ ẩ y s ự
p h á t t r i ể n c ủ a n ể n b á o c h í n ư ớ c nh à .
V ă n k i ệ n Đ ạ i h ộ i Đ á n g C ộ n g s ả n V iệ t N a m lầ n t h ứ I X t r o n g m ụ c “ P há t
tri ển v ă n h o á , g i á o d ụ c - đ à o tạo, k h o a h ọ c c ô n g n g h ệ v à m ô i t r ư ờ n g ” đ ã n c u rõ
đ ị n h h ư ớ n g , t r á c h n h i ệ m x ã h ộ i v à n h i ệ m vụ c ụ t h ể c ủ a b á o c h í V i ệ t N a m t r o n g
giai đ o ạ n m ớ i , đ ặ c b i ệ t n h ấ n m ạ n h đ ế n loại h ì n h b á o c h í m ớ i trê n m ạ n g
I n t e r n e t . V ă n k i ệ n viết: “Phát triển đi đôi với quán lý tốt hệ thốn ạ thông tin dại
CÌIÚHÍỊ,
báo chí, xuất bản... làm tốt chức năng tuyên truyền thực hiện đườn iỊ lối,
chú trương, chính sách của Đ ảng và Nhci nước, phứ t hiện những nhân t ố mới
cái hay cái đẹp tronq x ã hội giới thiệu gươníỊ người tốt việc tốt, những điển liình
til’ll tiên, pliê plián những hiện tưựni> tiêu cực, uôh nắn những người nhận thức
lệcli lạc, đấu tranh với Iihữìiạ quan điểm sai trái, co i trọng, nânÍỊ cao rinh chân
thật, tính íỊÌáo dục và tính chiên dấu cùa thỏm ’ till. Sử cỉụníỊ Internet dê dấy
mạnli tỉìóiìiỉ tin đối nqoại đồnạ thời hạn chế, ni>ân chặn nliữni> hoạt cỉộiiíỉ tiêu
cực qua mạniỊ. K hắc phục khuynh hướng "thươììiị m ại lìóíi" ỉrom> hoạt lỉộnii
bao c h í, xuất bán. NíhìiỊ cao bán lĩnh chính t r ị , tư nràniỊ,
4
V
thức trách lìliiệm,
¡lililí do Vein liocì và llallí’ nghiệp, phẩm chất dạo (lức (lid dội n^ũ háo ('lii, XIIÚÌ
han
.
T i ế p n g a y s a u V ă n k iệ n Đ ại hội đại h iế u t o à n q u ố c Đ á n g C S V N lán t h ứ
IX, v à o n g à y 23 t h ú n g 8 n ă m 2 0 0 1 , T h ủ t ư ớ n g C h í n h p h ú P h a n V ã n K h á i đ ã ký
N g h ị đ ị n h s ố 5 5 / 2 0 0 l / N Đ - C P về q u ả n lý, c u n g c ấ p và s ử d ụ n g d ị c h vụ Inter ne t.
D á y đ ư ợ c coi là m ộ t b ư ớ c h i ệ n t h ự c h o á n h ữ n g đ ị n h h ư ớ n g c h í n h trị c ủ a Đ ạ i
hội Đ a n g lần t h ứ I X n ó i c h u n g , đ ồ n g thời m ở ra h ư ớ n g p h á t tr i en c ủ a b á o c h í
I n t e r n e t ở V i ệ t N a m n ó i r iê n g . Bới N g h ị đ ị n h n à y , n g o à i n h ữ n g p h á n c h u n g m ớ
d ư ờ n g c h o I n t e r n e t V i ệ t N a m , đ ã cụ t h ể h o á loạ i h ì n h b á o c h í t r ê n m ạ n g
I n te r n e t: "Dịch vụ thôtiq tin internet lừ m ột loại hình dịcli vụ ứiìí> dụng Internet
l>ü<) íịồm dịch vụ phát hành báo chí (báo nói, báo /lình, báo diện tử), phát liànli
xuất bàn trên Internet và dịch vụ cnnẹ cấp các loại hình till tức diện tử khác
tren Internet" [31 - Đ i ề u 12]. Q u a n t r ọ n g h ơ n n ữ a , đ ó là v i ệ c m ở r ộ n g c h o h o ạ t
đ ộ n g b á o c h í t r ê n m ạ n g : “C ơ quan báo chí và nhà xuất bản cỏ giấy phép hoạt
ctộng theo quy định, được thiết lập hệ thống thiết bị tụi cơ sở của mình d ể trực
tiếp tô chức p h á t hành hoặc uỷ thác cho đơn vị cung cấp dịch vụ thông tin
I liter net phát hành báo và xu ấ t bản phẩm trên Internet "2.
V ă n k i ệ n c ủ a Đ ạ i h ộ i đ ạ i b i ể u t o à n q u ố c Đ á n g C S V N lá n t h ứ IX v à N g h ị
đ ị n h s ố 5 5 / 2 0 0 1 / N Đ - C P c ủ a T h ủ t ư ớ n g C h í n h p h ủ là c ơ s ở q u a n t r ọ n g đ ể c á c
c ơ q u a n b á o c h í t i ế p t ụ c đ ẩ y m ạ n h v iệ c đ ư a c á c ấ n p h á m b á o c h í lê n m ạ n g
I n te r n e t.
N g à y 2 2 / 7 / 2 0 0 5 , Ba n Bí t h ư T r u n g ư ơ n g Đ ả n g đ ã b a n h à n h C h ỉ thị s ố 5 2 C T / T W về p h á t t r i e n v à q u ả n lý b á o đ i ệ n t ử ở n ư ớ c ta h i ệ n n a y . Chí thị k h ắ n g
đ ịn h : "Báo diện tử ở nước ta phải được p hát triển n h a n h , vữnạ chắc, có hiệu
q u à " và “các cơ quan chú quản báo chí, các cơ quan báo điện từ và các cơ
c/Kcni báo chí có báo điện tử, các đơn vị, tô chức có traniị tlỉỏníỊ tin điện tử cán
có ké hoạcli nâ/ií> cao chất lưựm> nội íltifìí>, hình thức, trình cíộ kỹ thuật của háo
diện tứ".
Van klên Đại hội Đại hiếu toàn quôc lần thứ IX. N x b Chính tri Qu ố c gia. Ha Nòi 2001. Iranẹ 16
l'rane w e b v n n i c . co m. vn/vân bán pháp luật vé qiuin ly Internet.
C á c n h à c h u y c n m ô n d ự h á o s ự p h á t tri ến t h ô n g tin h á o c h í trê n thổ giới
va V i ệ t N a m t ừ n a y đ ế n n ă m 2 0 1 0 đ ã n h ậ n đ ị n h : "Với sự phát triển của còni>
lì^lir tin liọc, có m ột loại hình báo
(III
mới xuất hiện và p h iu triển nhanh cỊìónạ.
Dó là loại /lình báo chí được thực hiện trên mạniỊ m áy tính. Loại hình báo chí
này khi mới ra đời p hát triển mạnh m ẽ nhưng sau 5 đến 10 năm s ẽ Ổn (lịnh íỉíiii
vù khaní> dinh vị trí tronq các loại hình thông tin báo chí hiện có
Đê báo chí
i n t e r n e t p h á t t r i ể n m ộ t c á c h đ ú n g h ư ớ n g và c ó h i ệ u q u ả c ầ n đ ẩ y m ạ n h s ự
n g h i ê n c ứ u lo ạ i h ì n h n à y t r ê n c ả hai m ặ t lý l u ậ n v à t h ự c tiễ n.
M ạ n g I n t e r n e t đ ư ợ c Đ ả n g v à N h à n ư ớ c q u a n târn p h á t tr i ể n là đ i ề u k i ệ n
t h u ậ n lợi c h o b á o c h í I n t e r n e t v à b á o I n t e r n e t p h á t t r i ể n n h a n h , m ạ n h h ơ n n ữ a
t r o n g th ờ i g i a n tới.
K h i V i ệ t N a m c h í n h t h ứ c n ố i m ạ n g I n t e r n e t q u ố c t ế n ă m 1997 , ch i c ó 1
d o a n h n g h i ệ p c u n g c ấ p hệ t h ố n g đ ư ờ n g t r ụ c k ế t n ố i c ả t r o n g n ư ớ c v à q u ố c t ế
( I X P ) là T ổ n g c ô n g ty B ư u c h í n h V i ễ n t h ô n g V i ệ t N a m h o ạ t đ ộ n g c ù n g 4 n h à
c u n g c ấ p d ị c h v ụ I n t e r n e t (IS P) là V N P T , F P T , S P T v à N e t n a m với 1. 37 6 s ố
t h u ê b a o . Đ ế n n a y đ ã c ó h ơ n 7,5 tr i ệ u n g ư ờ i s ử d ụ n g I n t e r n e t , c h i ế m 9 , 1 % d â n
sô, t h u ộ c h à n g c a o so với tỷ lệ n g ư ờ i d ù n g I n t e r n e t ở c h â u Á. M ứ c đ ộ t ă n g
t r ư ở n g I n t e r n e t b ì n h q u â n là 2 1 3 % / n ă m . T r o n g n ă m 2 0 0 4 v à 2 0 0 5 , I n t e r n e t t h ự c
s ự k h ở i s ắc b ở i g i á c ư ớ c I n t e r n e t đ ã g i ả m d ầ n v à c ó n g à y c à n g n h i ề u loại h ì n h
d ị c h v ụ m ớ i n h ư A D S L , V o I P , W i - F i , I n t e r n e t c ô n g c ộ n g v à c á c d ị c h vụ t r ê n
m ạ n g k h á c n h ư v i d e o , f o r u m , c h a t , g a m e o n l i n e . T r o n g v ò n g 12 t h á n g ( 5 / 2 0 0 4 5 / 2 0 0 5 ) , s ố n g ư ờ i t h u ê b a o I n t e r n e t t ă n g 2 , 3 8 lần, s ố n g ư ờ i d ù n g I n t e r n e t t ă n g
1,6 l á n 3.
S ự p h á t tr i ể n c ủ a I n t e r n e t c ó liên q u a n c h ặ t c h ẽ đ ế n s ự p h á t tri ển b á o c h í
I n t e r n e t . Đ ó là s ự x u ấ t h i ệ n n g à y c à n g n h i ề u , n g à y c à n g h ấ p d ẫ n c ủ a c á c t r a n g
w e b t h ô n g ti n b ằ n g t i ế n g Việt . T r ư ớ c n ă m 2 0 0 0 , t h ô n g tin trô n m ạ n g I n t e r n e t
b ằ n g t i ế n e V i ệ t rất đ ơ n đ i ệ u , đ ộ c g i ả v à o m ạ n g I n t e r n e t c ũ n g k h ô n g c ó t h ứ gì
đe đ ọ c . V ài n ă m t r ở lại đ â y , c á c t r a n g thôn íi tin t i ế n g V i ệ t t r c n m ạ n g n g à y c à n g
' Bài phát biếu cùa ổ ng Lè Trường Tùng - Chú tịch Hội Tin hoc TP HCM tai HỎI tháo trong Tricii lãm Vi c i Nam
Computerworld Hxpo 20 0 5 và toàn cánh Cồng nghè thông ùn - truyền thông Viel Nam.
6
n h i ê u , c ó nộ i d u n g thi ết t h ự c đô i với c ô n g c h ú n g , g ó p m ộ i p h á n tích c ự c t h ú c
đ a y m ạ n g I n t e r n e t ph á t trien.
Đ ấ u n ă m 1998, Q u ê H ư ơ n g là t r a n g w e h t h ô n g tin đ á u tiê n ứ V i ệ t N a m
đ ư ợ c d ư a lên m ạ n g . Đ ế n n a y c h í n h t h ứ c c ó X2 đ ơ n vị đ ư ợ c Bộ V ã n h o á - T h ô n g
tin c ấ p g i ấ y p h é p I C P ( I n t e r n e t C o n t e n t P r o v i d e r - N h à c u n g c â p t h ô n g tin trôn
m ạ n g (I C P ). T u y p h ầ n lớn c á c d ơ n vị n à y c h ư a đ ư ợ c c ấ p p h c p là h á o I n t e r n e t
( ch i c ổ 4 t r a n g t h ô n g tin đ ư ợ c c ấ p p h é p là b á o đ i ệ n tử), n h ư n g n h ữ n g I C P p h á t
tr i e n rất m ạ n h , c ó vai tr ò t r u y ề n t h ô n g n g à y c à n g lớn, đ ặ c biệ t t r o n g lĩ n h vực
thời s ự v à đ ố i n g o ạ i 4.
Sụ k ết h ợ p g i ữ a I n t e r n e t và b á o c h í đ ư ợ c co i là s ự " h o à n h ậ p " p h u h ợ p với
n h ị p t h ớ v à n h u c ầ u thời đại . I n t e r n e t đ ã v à đ a n g t ạ o r a m ộ t m ô i t r ư ờ n g b á o c h í
h o à n t o à n m ớ i về n ộ i d u n g và h ì n h th ứ c, c ó c ô n g c h ú n g r i ê n g , p h ư ơ n g t h ứ c p h út
h à n h r i ê n g . D o n h ữ n g đ ặ c tr ư n g t r u y ề n tải t h ô n g tin t r ê n m ạ n g I n t e r n e t , v à với
m o n g m u ô n đ ạ t h i ệ u q u á , n h ữ n g t ờ b á o I n t e r n e t với đ ộ i n g ũ p h ó n g vi ê n r i ê n g ,
tr ụ s ở r i ê n g đ ã h ì n h t h à n h v à p h á t tr iể n m ạ n h tại V i ệ t N a m . Đ ặ c biệt, t r a n g tin
V a s c O r i e n t là t i ề n t h â n c ủ a b á o V i e t N a m N e t đ ã c ó đ ộ i n g ũ p h ó n g v iê n r i ê n g từ
rất s ớ m . Ở V i ệ t N a m c ó c á c t ờ b á o i n t e r n e t ti êu b i ể u V n E x p r e s s , V i e t n a m N e t ,
V D C M e d i a , . . . đ a n g h o ạ t đ ộ n g sôi nổi.
H i ệ n n a y , c ó ha i n h ó m c á c t r a n g w e b t h ô n g tin c h í n h đ ư ợ c đ ư a lên m ạ n g
Internet ớ V iệt N am :
-
M ộ t là n h ó m p h i ê n b ả n c ủ a b á o g i ấ y đ ư ợ c đ ư a lê n m ạ n g I n t e r n e t c ủ a
c á c c ơ q u a n b á o c h í với n ộ i d u n g g ầ n n h ư n g u y ê n xi với b ả n in t ư ơ n g ứn g. C á c
to à s o ạ n h á o n à y v ố n s ẩ n c ó m ộ t đ ộ i n g ũ l à m b á o ; s ẵ n c ó t h ô n g tin và u y tín
c ủ a tờ b á o t r o n g x ã h ội . T u y n h i ê n , h ọ lại y ế u k é m v ề c ô n g n g h ệ , đ ầ u t ư k h ó
k h ă n t r o n g k h i c ơ c h ế lại g ò bó , h ạ n h ẹp. N ộ i d u n g đ ư ợ c t r u y ề n tải t r ê n I n t e r n e t
vần lặp lại p h ầ n lớn v à o n ội d u n g b á o in, n h ư m ộ t b á n " c o p y " c ù a b á o in đ ư a
lên m ạ n u .
4 Bò trướng Bộ V an h o á - 'ITiòng tin Pham Q u a n g Nghi phái biếu tại lề ky n iệ m 5 nam n gàv th ành lâp háo
Internet V n H x p re s s.n e t (2 6 /1 /2 0 0 6 ).
7
-
Hai là n h ó m m ạ n g t h ô n g tin c ủ a c á c c ô n g ty tin h ọ c , đ ứ n g đ ầ u là c á c
I C P n h ư F P T , V A S C , V D C , N c t n a m . . . C á c c ô n g ty n à y c ó s a n c ô n g n g h ệ , c ơ sớ
h ạ t ầ n g ; đ ộ i n g ũ c h u y c n g i a tin h ọ c đ ầ u n g à n h ; k h á n ă n g đ ầ u tư m é m d e o vù
n ă n g đ ộ n g t r o n g k i n h d o a n h . N h ư n g c á c c ô n g ty n à y lại k h ổ n g c ó s ẩ n m ộ t đội
n g ũ l à m b á o c h u y ê n n g h i ệ p , m à phái x â y d ự n g độ i n g ũ t ừ đ ầ u . C á c c ô n g ty n à y
x â y d ự n g c á c t r a n g t h ô n g tin - t ờ b á o I n t e r n e t c ó n ộ i d u n g và h ì n h th ứ c đ ộ c lập,
k h ô n g lệ I h u ộ c v à o m ộ t tờ b á o in tư ơ n g ứ n g nà o. V i e t N a m N e t và V N E x p r c s s
c ó trụ s ở r i ê n g , c ó đ ộ i n g ũ p h ó n g v iê n và b i ê n t ậ p vi ê n r i ê n g .
Đ ế n n a y , c ổ t h ê k h ẳ n g đ ị n h , s ự p h á t t r i ể n c ủ a b á o c h í I n t e r n e t ớ n ư ớ c ta
đ ã d i ễ n r a k h á sôi đ ộ n g và c ó ả n h h ư ở n g n g à y m ộ t s â u r ộ n g t r o n g x ã hội. Sô
l ư ợ n g đ ộ c g i á - n g ư ờ i t r u y c ậ p t ă n g n h a n h , n h ấ t là n h ữ n g tờ b á o I n te r n e t b ư ớ c
đ ầ u đ ã có sự c h u y ê n n g h iệ p n h ư V N E x p r e s s và V ie t N a m N e t.
V ớ i s ự p h á t t r i ể n c ủ a C N T T v à m ạ n g I n t e r n e t , b á o c h í I n t e r n e t và b á o
I n t e r n e t đ ã x u ấ t h i ệ n , đ a n g v à sẽ p h á t t r i ể n n h a n h c h ó n g . Đ ê n h ậ n đ ị n h c h í n h
x á c x u h ư ớ n g p h á t t r i ể n c ủ a b á o I n t e r n e t t r o n g th ờ i g i a n 5 n ă m tới, tr ư ớ c ti ên
c á n h i ể u c ặ n k ẽ n h ữ n g đ ặ c t r ư n g c ơ b ả n c ủ a b á o I n t e r n e t s o với c á c loại h ì n h
b á o c h í k h á c c ũ n g n h ư k h ả n ă n g x ã h ộ i h ó a , v à x a h ơ n là k h ả n ă n g p h ố i h ợ p với
x ã h ộ i đ i ệ n tử... N g h i ê n c ứ u x u h ư ớ n g p h á t t r i ể n c ủ a b á o I n t e r n e t V iệ t N a m
t r o n g 5 n ă m tới q u a k h ả o s á t h o ạ t đ ộ n g c ủ a c ơ q u a n b á o I n t e r n e t V n E x p r e s s và
V i e t N a m N e t sẽ là t h i ế t thực.
T ó m lại, đ â y là đổ tài c ó ý n g h ĩ a v à c ầ n t h i ế t c h o h o ạ t đ ộ n g t h ự c ti ễn
c ũ n g n h ư lý l u ậ n về b á o I n t e r n e t , g ó p p h ầ n n â n g c a o c h ấ t l ư ợ n g (tí nh t ư ơ n g tác )
c ủ a b á o I n t e r n e t ở n ư ớ c ta t r o n g giai đ o ạ n h i ệ n n a y v à t r o n g thờ i g i a n 5 n ă m tới.
2. Lịch sử nghiên cứu vân đề:
T r o n g s ố c á c l u ậ n v ă n tốt n g h i ệ p v à c á c đ ề tài n g h i ê n c ứ u k h o a h ọ c c ủ a
K h o a Báo chí, T rư ờ n g Đ H K H X H & N V , Đ H Q G H à N ội, trong 5 niên khoá
liên t i ế p ( n ă m 2 0 0 1 đ ế n 2 0 0 5 ) , ch i c ó c á c đ é tài v ề b á o c h í I n t e r n e t m à c h ư a có
đe tài n à o n g h i ê n c ứ u r i ê n g về n â n g c a o c h ấ t l ư ợ n g (về tí n h t ư ơ n g tá c) t r o n g xu
h ư ớ n g c ủ a b á o I n t e r n e t t r o n g 5 n ă m tới. C á c l u ậ n v ă n về b á o c h í I n t e r n e t là:
8
lu ậ n văn t h ạ c sĩ "Phát thanh trên mạni> Internet" c ủ a N g u y ề n Sơ n M i n h ; "N ^ón
Iiiịữ háo chí Internet" c ủ a P h ạ m T h u A n . C á c k h o á l u ậ n tót n g h i ệ p "Bước dần
tiếp cận loại liìnli báo chí trực tu y ế n ” c ủ a N g u y ề n Sĩ H o à n g ; "C ơ sớ pháp ly va
thực írựniỊ lioạt dộiií’ của báo diện tứ trên mạng Internet à Việt N am hiện nay"
c ủ a N g ô T h ị H ồ n g M i n h ; " T h ê loại tin t r ê n b á o t r ự c t u y ế n " c ủ a N g u y ẻ n T h ị
H u y ề n , “ứ n i’ dim ạ truxên thâni> đa phương tiện trên báo trực tuyến V iệt N am ”
c ủ a N g u y ê n T h u ý Bìn h .
Đ ề tài "Nâng cao chất lượng báo c h í In tern et tron g thòi gian tới"
(trong đó nhàn m ạnh nán g cao chất lượng tính tương tác) là m ộ t đ ề tài m ớ i ;
tậ p t r u n g n g h i ê n c ứ u b á o I n t e r n e t t r o n g h ệ t h ố n g b á o c h í n ó i c h u n g v à đ ặ c
tr ư n g , x u h ư ớ n g c ủ a t í n h t ư ơ n g tá c t r o n g 5 n ă m tới ở V i ệ t N a m .
3. Đối tưựng và phạm vi nghiên cứu:
3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài:
H i ệ n n a y , c ó 8 2 t ờ b á o đ ư ợ c Bộ V ă n h o á - T h ô n g ti n c ấ p p h é p h o ạ t đ ộ n g
trên m ạ n g Internet. B ên c ạ n h đ ó c ò n c ó h à n g loạt c á c w e b s ite đ ộ c lập k h á c
đ ư ợ c t h i ế t k ế đ ể c u n g c ấ p t h ô n g tin, V ớ i m ụ c đ í c h k h ả o s át , đ ề x u ấ t c á c giả i
p h á p n â n g c a o ch ấ t lượng b á o Internet (th ô n g q u a tính tư ơ n g tác), nên tác giả
ch í c h ọ n r a 2 w e b s i t e đ ã đ ư ợ c B ộ V ă n h o á - T h ô n g ti n c h í n h t h ứ c c ô n g n h ậ n là
2 t ờ b á o đ i ệ n t ử ( b á o I n t e r n e t ) đ ể k h ả o sát. C ò n c á c w e b s i t e k h á c ở d ạ n g b á o
c h í đ ư ợ c t r u y ề n tải t r ê n m ạ n g I n t e r n e t c h ỉ đ ư ợ c s o s á n h vớ i 2 t ờ b á o I n t e r n e t
trên.
3.2. Phạm vi nghiên cứu của đê tài:
N h ằ m t ậ p t r u n g k h ả o s á t s â u v à đ ể r a n h ữ n g g iả i p h á p c ụ t h ể đ ể n â n g c a o
c h ấ t l ư ợ n g v à h i ệ u q u ả h o ạ t đ ộ n g c ủ a b á o I n t e r n e t , c h ú n g tô i c h ú t r ọ n g v à o tí n h
tư ơ n g tá c , vì đ â y là m ộ t đ ặ c đ i ể m r ấ t q u a n t r ọ n g t r o n g s ố n a m đ ặ c t r ư n g c ơ b ả n
c ù a b á o I n t e r n e t . T í n h t ư ơ n g t á c là c ầ u n ố i g i ú p t ừ b á o đ ế n đ ư ợ c với đ ộ c g ia
một cách thân thiện và hiệu quá.
9
Vẽ m ặ t thời g i a n , đổ tài sẽ k h á o sát 2 tờ h á o I n t e r n e t là V n E x p r c s s và
V i e t N a m N e t từ t h á n g 1 / 2 00 3 đ ế n t h á n g 1 /2 00 5. T h ờ i đ i ế m c h ọ n dè k h a o sát
đ ư ợ c c â n n h á c g ắ n với thời đ i ế m cụ th e 2 vvebsite n à y đ ư ợ c Bộ V ă n h o á T h ò n g tin c ô n g n h ậ n là 2 t ờ b á o I n te r n e t v à o t h á n g 2 / 2 0 0 3 .
T u y n h i ê n , b á o I n t e r n e t là m ộ t loại h ì n h b á o c h í c ò n m ớ i m ỏ ở V i ệ t N a m
vá đ a n g t r o n g g i a i đ o ạ n đ i ề u c h i n h m ạ n h mõ. Vì v ậ y , tá c g i á v ẫ n liên tục c ậ p
n h ậ t n h ữ n g t h ô n g tin m ớ i về s ự t h a y đ ổ i, p h á t t r i ể n c ủ a 2 tờ b á o I n t e r n e t t r o n g
l u ậ n văn.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
M ụ c đ í c h v à n h i ệ m vụ n g h i ê n c ứ u c ủ a đ ề tài n h à m đ ề x u ấ t c á c giải p h á p
n â n g c a o c h ấ t l ư ợ n g b á o I n t e r n e t , m à ti êu b i ể u là x u h ư ớ n g t ư ơ n g tá c g i ữ a đ ộ c
g i a và to à s o ạ n n g à y c à n g m ạ n h , c à n g “ x í c h lại g ầ n n h a u ” h ơ n . T h ô n g q u a k h ả o
s át t h ự c t i ễ n h o ạ t đ ộ n g c ủ a 2 t ờ b á o I n t e r n e t đ ể đ á n h g i á , c h ỉ ra n h ữ n g m ặ t
m ạ n h - y ế u c ủ a t í n h t ư ơ n g tá c t r ê n b á o I n t e r n e t s o với c á c loại h ì n h b á o c h í
k h á c . Đ ổ n g th ờ i , q u a đ ó đ ề x u ấ t n h ữ n g gi ả i p h á p n â n g c a o c h ấ t lư ợ n g b á o
I n t e r n e t t r o n g th ờ i g i a n tới, đ i ể n h ì n h là n â n g c a o c h ấ t l ư ợ n g t ư ơ n g tác. T r ê n c ơ
s ở đó , đ ề x u ấ t c á c gi ả i p h á p v à k iế n n g h ị c ụ th ể n h à m n â n g c a o h i ệ u q u á h o ạ t
đ ộ n g v à tá c đ ộ n g c ủ a c á c t ờ b á o In te r n e t.
5. Phương pháp nghiên cứu:
C ơ s ở lý l u ậ n v à p h ư ơ n g p h á p n g h i ê n c ứ u là c á c n g u y c n lý c ủ a c h ủ n g h ĩ a
M á c - L ê n i n ; c h ủ n g h ĩ a d u y vật b i ệ n c h ứ n g ; c h ủ n g h ĩ a d u y v ật lịch sử; q u a n
đ i ể m c ủ a Đ ả n g C ộ n g s ả n V i ệ t N a m , tư t ư ở n g H ồ C h í M i n h vé b á o c h í v à c ô n g
tác tư t ư ở n g .
C ơ s ứ n g h i ê n c ứ u t h ự c t i ễ n c ủ a l u ậ n v ă n là h o ạ t đ ộ n g c ủ a 2 tờ b á o
I n t e r n e t là V n E x p r e s s v à V i e t n a m N e t t r o n g th ờ i g i a n t ừ t h á n g 1 / 2 0 03 đ ế n t h á n g
1/2005.
Đ ế t h ự c h i ệ n n h i ệ m vụ n g h i ê n c ứ u c ủ a lu ậ n v ă n , c h ú n g tôi s ứ d ụ n g c á c
p h ư ơ n g p h á p n g h i ê n c ứ u sau:
10
- N h ó m c á c p h ư ơ n g p h á p n g h i ê n c ứ u lý t h u y ế t : tr a c ứ u tài liệu n g h i ê n
c ứ u k h o a h ọ c vé t r u y é n t h ô n g tr ự c tu y ê n ; s á c h , h ồ sơ, v ă n b á n p h á p luật...
- N h ó m c á c p h ư ơ n g p h á p n g h i ê n c ứ u t h ự c tiễn : p h ỏ n g v ân, đ i ề u tra xã
hộ i h ọ c , t h ă m d ò d ư lu ậ n t r ê n m ạ n g , k h á o sát v à p h â n tích c á c m ạ n g t h ố n g tin
t r o n g và n g o à i n ư ớ c , so s á n h , đ á n h g i á t h e o ti êu c h í c ủ a đồ tài.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn:
-
Đ ề tài g ó p p h ầ n t ổ n g h ợ p n h ữ n g q u a n n i ệ m , n h ữ n g lý l u ậ n b a n đ ầ u
( h i ệ n c h ư a c ó n h i ề u ) v ề lo ạ i h ì n h b á o I n t e r n e t . Đ ề tài c ũ n g k h ả o s á t h o ạ t
đ ộ n g t h ự c t ế c ủ a 2 t ờ b á o I n t e r n e t t i ê u b i ể u c ủ a n ư ớ c ta h i ệ n n a v , t ừ đ ó k h á i
q u á t lên n h ữ n g m ặ t m ạ n h - y ếu c ầ n k h ắ c p h ụ c và vai trò, xu h ư ớ n g c ủ a nó
t r o n g s ự n g h i ệ p b á o c h í V i ệ t N a m t r o n g 5 n ă m tới.
-
Q u a k ế t q u ả n g h i ê n c ứ u , t r ê n c ơ s ở lý l u ậ n v à t h ự c ti ễ n , đ ể tài c ố
g ă n g đ ư a ra n h ữ n g giải p h á p và kiế n n g h ị thiết thực, g ó p th c m c ă n cứ k h o a
học đê tiếp tục đ ịn h hướng, nâng cao chất lượng và hiệu q u ả truyền thông
của báo Internet.
- Đ ể tài h o à n t h i ệ n t r ở t h à n h t à i l i ệ u t h a m k h ả o c h o c á c c ô n g t r ì n h
n g h i ê n c ứ u k h o a h ọ c c ó l i ê n q u a n ; tài li ệ u t h a m k h ả o với n h ữ n g n g ư ờ i q u a n
tâ m đ ế n Intern e t và b á o Internet.
7. Kết cấu luận văn:
N g o à i p h ầ n M ở đ ầ u , p h ầ n K ế t luận, p h ầ n D a n h m ụ c tài liệu t h a m k h á o và
P hụ lục; p h ầ n n ộ i d u n g c ủ a luậ n v ă n g ồ m c ó 3 c h ư ơ n g :
C h ư ơ n g I: T ổ n g q u a n về b á o c h í I n t e r n e t và tí n h t ư ơ n g tá c c ủ a b á o
I n te r n e t.
C h ư ơ n g II: H i ệ n t r ạ n g tín h t ư ơ n g t á c t r ê n b á o I n t e r n e t ở V iệ t N a m ( k h ả o
sát tròn b á o V n E x p r c s s v à V i e t N a m N e t t ừ t h á n g 1 / 2 0 0 3 đ ế n t h á n g 1/2005).
C h ư ơ n g III: N â n g c a o c h ấ t l ư ợ n g tí n h t ư ơ n g tá c c u a b á o I n te r n e t t r o n g
thời g i a n tới.
11
PHẤN NỘI DUNG
C H Ư Ơ N G I:
TỒ N G Q UA N VỀ BÁO CHÍ IN TERN ET
V À T Í N H T Ư Ơ N G T Á C C Ủ A B Á O INT E R N E T
1.1 Sự ra đời và phát triển Internet ở Việt Nam:
N g à y 5 / 3 / 1 9 9 7 , T h ủ t ư ớ n g C h í n h p h ủ đ ã k ý q u y ế t đ ị n h t h à n h lậ p Ban
đ i ề u p h ố i q u ố c g i a m ạ n g I n t e r n e t ở V i ệ t N a m đ ể đ i ể u h o à , p h ố i h ợ p v iệ c q u ả n
lý, ph á t tr i ể n m ạ n g v à d ị c h v ụ I n t e r n e t ở V i ệ t N a m . Đ ồ n g th ờ i c ũ n g t r o n g n g à y
5 / 3 / 1 9 9 7 , C h í n h p h ủ đ ã b a n h à n h N g h ị đ ị n h 2 1 / C P k è m t h e o Q u y c h ế t ạ m thời
v é q u ả n lý, t h i ế t l ậ p s ử d ụ n g m ạ n g I n t e r n e t ở V i ệ t N a m . N g a y s a u k h i h á n Q u y
c h é n à y ra đờ i, h à n g lo ạ t c á c v ă n b ả n p h á p lý đ ư ợ c b a n h à n h l à m c ơ s ở c h o s ự
p h á t tr i ể n I n t e r n e t n ó i c h u n g và b á o đ i ệ n t ử n ó i r i ê n g n h ư : T h ô n g t ư h ư ớ n g d ẫ n
c ấ p p h é p v iệ c k ế t n ố i c u n g c ấ p v à s ử d ụ n g I n t e r n e t ớ V i ệ t N a m d o L i ê n b ộ
T ổ n g c ụ c B ư u đ i ệ n , B ộ N ộ i vụ, Bộ V ã n h o á - T h ô n g tin b a n h à n h n g à y
2 5 / 4 / 1 9 9 7 , q u y ế t đ ị n h về b i ệ n p h á p v à t r a n g t h i ế t bị k i ể m tra, k i ể m s oá t, đ ả m
b á o a n n i n h q u ố c g i a t r o n g h o ạ t đ ộ n g I n t e r n e t d o B ộ t r ư ở n g Bộ N ộ i vụ b a n
h à n h n g à y 2 3 / 1 0 / 1 9 9 7 , Q u y ế t đ ị n h s ố 6 7 9 / 1 9 9 7 / Q Đ - T C B Đ b a n h à n h t h ể lệ
d ị c h vụ I n t e r n e t ở V i ệ t N a m d o T ổ n g C ụ c t r ư ở n g T ổ n g c ụ c B ư u đ i ệ n b a n h à n h
ngày
14/11/1997. Q u y ế t định
1 1 1 0 / B C n g à y 2 3 / 5 / 1 9 9 7 c ủ a Bộ V ă n h o á -
T h ô n g tin b a n h à n h Q u y c h ế v i ệ c c u n g c ấ p t h ô n g ti n t r ê n m ạ n g I n t e r n e t .
T r ư ớ c s ự p h á t t r i ể n c ủ a I n t e r n e t , s ự ra đờ i c ủ a loại h ì n h b á o c h í đ i ệ n tử,
tháng 6 /1 9 9 9 , Q u ố c hội đã han h àn h L uật sửa đổi, bổ su n g m ộ t số điều c u a
L u ậ t B á o ch í , t r o n g đ ó q u y đ ị n h b á o đ i ệ n tứ là m ộ t loạ i h ì n h b á o c h í c ó vai trò,
VỊ
trí, c h ứ c n ă n g n h ư n h ữ n g loại h ì n h b á o c h í t r u y ề n t h ố n g k h á c . Đ i ể u 3,
C h ư ơ n g I c ủ a L u ậ t s ử a đổ i, b ổ s u n g m ộ t s ố đ i ề u c ủ a L u ậ t B á o c h í q u y đ ị n h rõ:
"Báo chí nói tronạ luật nciy là báo chí V iệt N am bao í>ồm: Báo in (báo, tạp chí,
biin tin thời sự, bán tin rlióniỊ tân), báo nói (chương trình phứt thanlì), báo hình
(chươnạ trình tn ixên hình, chiúínạ trình ììạhe - nhìn thời sự dược thực hiện
12
hăng các biện p háp kliúc nhau), báo diện tử (dược thực hiện trẽn nụuìiị thông
un máy tín h ) bằHíỊ tiêng Việt , tiếtiiị các dàn tộc thiếu sô'V iệt Nam, tiờhiỊ nước
Sau khi b á o đ i ệ n t ử đ ư ợ c c h í n h th ứ c c ô n g n h ậ n n h ư m ộ t loại h ì n h b á o c h í
t h ô n g t h ư ờ n g v à đ ặ c b i ệ t là d o s ự p h á t t r i ể n n g à y c à n g n h a n h c ủ a I n te r n e t, h à n g
loạt c á c tờ b á o đ i ệ n tử, c á c w e b s i t e t h ô n u tin r a đời t r ê n m ạ n g k h i ế n c ô n g tá c
q u á n lý t h ô n g tin c ủ a c á c c ơ q u a n c h ứ c n ă n g n g à y c à n g k h ó k h ă n .
Đ ể k h ắ c p h ụ c n h ữ n g h ạ n c h ế c ủ a n h ữ n g v ã n b ả n p h á p lý h i ệ n c ó v à h ổ
s u n g n h ữ n g q u y đ i n h m ớ i p h ù h ợ p với h o ạ t đ ộ n g I n t e r n e t h i ệ n n a y , n e à y
2 3 / 8 / 2 0 0 1 , C h í n h p h ú đ ã b a n h à n h N g h ị đ ị n h 5 5 / 2 0 0 1 / N Đ - C P về q u ả n lý v à s ứ
d ụ n g d ị c h v ụ I n t e r n e t , t h a y t h ế N g h ị đ ị n h 2 1 / C P n g à y 5 / 3 / 1 9 9 7 tr ư ớ c kia. Đ i ể u
2 c ủ a N g h ị đ ị n h 5 5 / 2 0 0 1 / N Đ - C P q u y đ ị n h rõ: "Internet là m ột hệ thốnq thôiiiỊ
tin được kết nối với nhau bởi giao thức truyên thông Internet (ỈP) và sử dụng
m ột hệ thống địa ch ỉ thống nhất trên phạm vi toàn cầu đ ể cung cấp các dich vụ
và ứng dụng khác nhau với người sử dụng".
C h o đ ế n n a y , I n t e r n e t t r ê n m ạ n g t h ô n g tin t o à n c ầ u đ ã tồ n tại đ ư ợ c h ơ n
3 0 n ă m ( từ n ă m 1 97 4) . N h ư n g ớ V i ệ t N a m c h ỉ b ắ t đ ầ u n h ắ c tới I n t e r n e t v à t r a o
đ ổi t h ô n g tin g i ữ a c á c n h à k h o a h ọ c t h ô n g q u a I n t e r n e t m ớ i x u ấ t h i ệ n t r o n g
v ò n g 10 n ă m t r ở lại đ â y . T u y v ậ y , s ự tá c đ ộ n g c ủ a n ó đ ố i với tất c ả c á c lĩ n h v ự c
đ ời s ố n g x ã h ộ i n g à y c à n g s â u s ắ c , t o à n d i ệ n v à c ũ n g h ế t s ứ c p h ứ c tạp. N ă m
1993, V i ệ n C ô n g n g h ệ T h ô n g ti n, t h u ộ c T r u n g t â m K h o a h ọ c T ự n h i ê n v à C ô n g
n í h ệ Q u ố c g i a là c ơ q u a n k h o a h ọ c đ ầ u t i ê n ở V i ệ t N a m x â y d ự n g t h ứ n g h i ệ m
m ộ t m ạ n g m á y t í n h n ố i vớ i I n t e r n e t c ó tê n là V a r n e t . V a r n e t c h ú y ê u p h ụ c vụ
c h o n g h i ê n c ứ u k h o a h ọ c , g i á o d ụ c v à đ à o tạo. K ỹ s ư T r ầ n T h á i Bá, t á c g i ả
c h í n h c ủ a V a r n c t c h o r ằ n g , V i ệ t N a m c ầ n p h ả i t h a m g i a m ộ t c á c h tíc h c ự c v à o
I n te r n e t t h a y vì t h ụ đ ộ n g . M ộ t m ặ t s ử d ụ n g I n t e r n e t đ ể k h a i t h á c k h o t à n g k i ế n
t h ứ c c ủ a t h ế g iớ i , m ặ t k h á c p h á i s ứ d ụ n g I n t e r n e t n h ư m ộ t c ô n g cụ đ ể giới
thi ệu , t u y c n t r u y ề n v ề đ ấ t n ư ớ c , c o n n g ư ờ i v à n h ữ n g đ ố i m ớ i c ủ a V i ệ t N a m .
Đ ặ c biệt q u a n t r ọ n g lù v i ệ c x â y d ự n g c á c c ơ s ớ d ữ liệu vé V i ệ t N a m nh ư: T h ô n g
tin vè h o ạ t đ ộ n g k h o a h ọ c , g i á o d ụ c ; t h ô n g tin v ề c á c t h à n h tựu k in h t ế x ã hội;
13
t h ô n g tin vé c ơ c â u tổ c h ứ c c h í n h p h ủ; vé h iế n p h á p V i ệ t N a m , vè luật đ ầ u tư,...
T h ự c tẽ t h à n h c ô n g c ủ a n h ữ n g n ă m đổi m ớ i c h o t h á y v iệ c m ớ c ử a l à m ta n g s ự
h i ể u biế t đ ố i với V i ệ t N a m , đ ã l à m g i a m bớt n h ữ n g t r à o lưu tư t ư ớ n g c h ố n g đối
tu' h ê n n g o à i .
T ừ n ă m 199 4, m ộ t s ố m ạ n g t h ô n g tin v ư ơ n ra n ư ớ c n g o à i c ũ n g đ ã đ ư ợ c
tliiết k ế. K h ở i đ ầ u là m ạ n g T n c t c ủ a T r u n g t â m K ỹ n g h ệ p h ầ n m é m C S E nối
v à o m ạ n g I n t e r n e t q u a V i ệ n C ô n g n g h ệ c h â u Á ( A I T ) ỏ' B ă n g C ố c .
N g à y 2 / 5 / 1 9 9 5 T r u n g t â m T h ô n g tin K h o a h ọ c C ô n g n g h ệ t h à n h p h ô H ổ
C h í M in h đ ã ch ín h thức k h á n h thành " c ổ n g ” giao tiếp Internet c ủ a m ạ n g th ô n g
tin m á v tí n h H ồ C h í M i n h C N E T n ố i v à o I n t e r n e t q u a S i n g g a p o r e .
Đ ể t ạ o đ à c h o n g à n h c ô n g n g h ệ t h ô n g ti n V i ệ t N a m , C h í n h p h ủ đ ã c ó
q u y ế t đ ị n h x â y d ự n g m ạ n g t h ô n g tin q u ố c g i a k ế t n ố i I n t e r n e t . M ặ c d ù tại thời
đ i ể m m ớ i b ắ t đ ầ u , c á c n h à k i n h d o a n h d ị c h vụ t r ê n m ạ n g c ò n rấ t e d è đ ầ u tư
v à o lĩ n h v ự c n à y vì t h ị t r ư ờ n g V i ệ t N a m c ò n n h i ề u h ạ n c h ế . H ạ n c h ế lớn n h ấ t là
t h ó i q u e n c h ư a x e m s ả n p h ẩ m trí tu ệ là thị t r ư ờ n g h à n g h o á v à c h ư a c ó t h ó i
q u e n m u a b á n t h ô n g tin.
N ă m 1 9 9 6 đ á n h d ấ u s ự b ù n g n ổ c ủ a c á c h m ạ n g t h ô n g tin. T h á n g 8 n á m
19 9 6, c ô n g ty F P T đ ã c h í n h th ứ c m ở r ộ n g m ạ n g d ị c h vụ t h ô n g tin “ T r í tu ệ V i ệ t
N a m ” b ằ n g m ộ t đ ò n c h i ế n lược n ặ n g k ý - m i ễ n p h í t o à n b ộ c h o t ấ t c ả c á c t h u ê
b a o . C h í n h đ i ề u n à y đ ã th u hú t đ ư ợ c m ộ t s ố l ư ợ n g lớ n k h á c h h à n g đ a n g sử d ụ n g
c á c m á y t í n h 3 8 6 - 4 8 6 m à lú c đ ó c ò n rất p h ổ b i ế n ở V i ệ t N a m . M ặ t k h á c , ‘T r í
tuệ V i ệ t N a m ” đ c m lại c h o n h ữ n g n g ư ờ i s ử d ụ n g m ộ t s u y n g h ĩ m ớ i - m á y tí n h
k h ô n g c h i p h ụ c vụ c ô n g v iệ c m à c ò n là m ộ t k h o t à n g g iả i trí, m ộ t c h i ế c c ầ u nối
h à n g n g h ì n c o n n g ư ờ i t r o n g t h ô n g tin.
N h ì n c h u n g s ự ra đời v à p h á t t r i ể n c ủ a d ị c h v ụ I n t e r n e t V i ệ t N a m đ ã
h ư ớ c đ ầ u đ á p ứ n g đ ư ợ c n h u c ầ u t h ô n g tin c ủ a n ề n k i n h t ế x ã h ộ i, n h u c ầ u đổ i
m ớ i , h ộ i n h ậ p k i n h t ế q u ố c t ế c ủ a đ ấ t n ư ớ c . T h ự c ti ẽ n h o ạ t đ ộ n g th ờ i g i a n q u a
c h o t h ấ y , I n t e r n e t t r ở t h à n h m ộ t c ô n g cụ đ ắ c lực t r o n g v iệ c t u y ê n t r u y ề n c á c
c h ủ t r ư ư n g , c h í n h s á c h c ủ a Đ ả n g và N h à n ư ớ c t r o n g n ư ớ c c ũ n g n h ư ra q u ố c tế,
14
Inter ne t c ũ n g đ ã t ạ o d i e u k iệ n t h u ậ n lợi c h o n g ư ờ i s ứ d ụ n g t i ế p c ậ n , tra c ứ u
I h ỏn u tin p h ụ c vụ c á c n h u c á u h ọ c t ậ p n g h i c n cứ u , g i a o lưu v ă n h ó a . c á c h o ạ t
đ ạ n « k i n h tẽ, t h ư ơ n g m ạ i. Đ i ế u n à y c ó ý n g h ĩ a hét s ứ c q u a n t r ọ n g t r o n g d i e u
kiện V i ệ t N a m đ a n g tí ch c ự c c h u ẩ n bị c h o hội n h ậ p k i n h t ế q u ố c tế.
N g ày 12/7/2003, Hội Tin học TP H C M đã cô n g bỏ thứ hạng cúa C N T T
Việt N a m s o với c á c n ư ớ c k h á c t r ê n t h ế giới.
V é c h i s ỏ X ã hội th ôn g tin (ISỈ). C h í s ố n à y d o I D C ( C ô n g ty Phút tri en
T h ô n g ti n ) v à T ạ p c h í W o r l d T i m e x ế p h ạ n g ( c ô n g b ố t h á n g 6 / 2 0 0 5 ) d ự a trê n
23 y è u tô' liên q u a n đ ế n 4 n h ó m : h ạ t ầ n g m á y tí n h, h ạ t ầ n g i n t e r n e t , h ạ t á n g
t h ô n g ti n và x ã h ộ i . Đ à y la n ă m đ ầ u ti ên , V iệ t N a m đ ư ợ c x ế p h ạ n g ISI c ù n g với
5.’ q u ố c g i a k h á c . N ă m 2 0 0 1 , 2 0 0 2 c h ư a c ó tê n V i ệ t N a m t r o n g d a n h s á c h n à y .
N ă m 2 0 0 3 , t r o n g b á o c á o về C N T T t o à n c ầ u , D i ễ n đ à n K i n h t ế T h ế g iớ i
( W o r l d E c o n o m i c F o r u m ) đ ã x ế p h ạ n g Chí sô sản sà n g kết nôi - N R I ( 8 2
nước). V i ệ t N a m k h ô n g n ằ m tr o n g d a n h s á c h
10 q u ố c g i a đ ứ n g c u ố i . N ă m
2 0 0 1 - 2 0 0 2 , x ế p h ạ n g 7 4 / 7 5 với đ i ể m s ố 2 , 4 2 . N ă m 2 0 0 2 - 2 0 0 3 , V i ệ t N a m vượt
q u a 10 n ư ớ c đ ứ n g t r ư ớ c m ì n h v à x ế p t h ứ 7 1 / 8 2 . N R I đ ư ợ c đ á n h g i á t h ô n g q u a
cá c chỉ ti êu v é s ử d ụ n g m ạ n g ( m ậ t đ ộ s ử d ụ n g I n t e r n e t , đ i ệ n t h o ạ i di đ ộ n g ) và
các y ố u t ố t h ổ h i ệ n k h á n ă n g ( tr u y c ậ p , c h í n h s á c h , x ã h ộ i m ạ n g v à k i n h tố
m,mg ).
H i ệ n c h ỉ s ô d u n g lượng kênh Internet/người d ù n g Internet V i ệ t N a m
th e o c á c h t í n h c ủ a T ổ c h ứ c L i ê n m i n h V i ễ n t h ô n g q u ố c t ế ( I T U ) là 6 0 0 Bps
( b ỵ t e / s e c o n d ) , c a o h ơ n với T r u n g Q u ố c (231 Bps), x ấ p xỉ T h á i L a n và t ư ơ n g
đ u ơ n g với m ặ t b ằ n g c h u n g t r o n g k h u vực. Đ â y là t ố c đ ộ t ă n g t r ư ớ n g c a o ( 2 0 0 2 5 0 ^ /năm).
C ũ n g t r o n g t h á n g 6 / 2 0 0 3 , I T U đ á n h g iá , t ố c đ ộ p h á t t r i ể n viễn t h ò n g c ủ a
V iệt N a m x ế p th ứ hai trên th ế giới ( s a u T r u n g Q u ố c ) . V i ệ t N a m c ũ n g đ ư ợ c
c o là q u ố c g i a c ó h ạ t ầ n g v iễ n t h ỏ n c d ự a t r ê n c ô n g n g h ệ h i ệ n đại nhát.
N ă m 2 0 0 4 - 2 0 0 5 đ ư ợ c đ á n h g i á là hai n ă m c ó t ố c đ ộ p h á t tri en cự c n h a n h
t n n g lĩnh v ự c v i ễ n t h ô n g - I n te r n e t. T r o n g v ò n g 12 t h á n g ( 5 / 2 0 0 4 - 5 / 2 0 0 5 ) , s ổ
15
n g ư ờ i t h u ê h a o I n t e r n e t t ă n g 2 , 3 8 lấn, s ố n g ư ờ i d ù n g I n t e r n e t t ă n g 1,6 lần. M ặc
d ù vậ y , c o n sô n à y c ò n rất t h ấ p (í triệu /80 triệu người). T r o n g s ố n g ư ờ i n à y
c ó 8 () % -8 5 9r s ố l ư ợ n g n g ư ờ i ở H à N ộ i và t h à n h p h ố H ồ C h í M i n h . Đ i ê u n à y
c h o c h ú n g ta t h â y s ự p hái tr i ển c h ư a đ ư ợ c đ ồ n g đ ể u . C h ấ t l ư ợ n g I n te r ne t đ ã
(lược cài t h i ệ n n h ư n g c h ấ t l ư ợ n g đ ư ờ n g t r u y ề n và t ố c đ ộ tr u y c ậ p c h ư a cao.
N ă m 2 0 0 5 là n ă m đ á n h d ấ u s ự đ ộ t p h á v ề s ố l ư ợ n g t h u ê h a o A D S L và c h ấ t
l ư ợ n g c ũ n g sụt g i ả m n g h i ê m tr ọ n g . V i e t te l g i a n h ậ p thị t r ư ờ n g I n te r n e t h ã n g
t h ô n g r ộ n g với m ứ c g i á c ư ớ c t h u c b a o rẻ v à g i à n h đ ư ợ c thị p h ầ n từ V N P T và
F P T , h a i d o a n h n g h i ệ p c h í n h c u n g c ấ p A D S L t r u y ề n t h ố n g . F P T và V i e t te l bắt
đ ầ u c h ạ y đ u a về g i ả m g i á cư ớ c . T r o n g n ử a c u ố i n ă m 2 0 0 5 , c h ấ t l ư ợ n g d ị c h vụ
A D S L sụt g i ả m rõ rệt d o s ố l ư ợ n g t h u ê b a o t i ế p t ụ c t ă n g m ạ n h , c ò n 3 ISP c h í n h
là V D C , F P T v à V i e t t e l c h ư a c ó s ự cải ti ến v à n â n g c ấ p h ạ t ầ n g m ạ n g k ị p thời,
gây n ên nhiều bức x úc cho k h ách hàng.
N g à y 0 9 /9 /2 0 0 5 , T h ủ tướng C h ín h p h ủ đ ã c h ín h thức ra q u y ết định số
2 1 9 / 2 0 0 5 / Q Đ - T T g , p h ê d u y ệ t " C h i ế n lượ c p h á t t r i ể n t h ô n g ti n đ ế n n ă m 2 0 1 0 " .
B ả n c h i ế n lư ợ c n h ấ n m ạ n h : “Chiên lược p h á t triển thông tin ỉà một bộ phận
quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tê x ã hội của quốc gia, thông tin lcì
CÒHÍỊ cụ cung cấp tri thức, d ự báo sự phái triển và là động lực thúc đẩy sự phát
triển x ã hội
C á c nội d u n g lớ n n h ư : X â y d ự n g v à tổ c h ứ c t h ự c h i ệ n c á c q u y h o ạ c h ph át
t r i ể n t h ô n g tin 5 n ă m , h à n g n ă m ; X â y d ự n g m ô h ì n h đ à o t ạ o n g h i ệ p vụ về t h ô n g
tin; X â y d ự n g v à t h ẩ m đ ị n h c á c d ự á n p h á t tr iể n t h ô n g tin; X á c đ ị n h tý lệ n g à n
s á c h h à n g n ă m c h o s ự n g h i ệ p p h á t tr i ể n t h ô n g tin; X â y d ự n g k ế h o ạ c h p h á t
t r iể n s ự n g h i ệ p b á o c hí ; T h ự c h i ệ n đ ả m b ả o an n i n h t h ô n g tin t r o n g n ư ớ c và đối
ng o ạ i .. . c ũ n g đ ư ợ c C h í n h p h ủ q u y đ ị n h rõ r à n g n h i ệ m vụ c h o t ừ n g Bộ, n g à n h .
N ă m 2 0 0 5 là n ă m đ á n h d ấ u s ự p h á t t r i ể n vư ợt b ậ c về s ự p h á t tri ển C N T T T T và c á hệ t h ố n g lu ậ t đ ị n h q u ả n lý. K h u n g p h á p lý v ề C N T T đ ã đ ư ợ c cụ th ế
h o á với s ự k i ệ n , n g à y 1 9 / 1 1 / 2 0 0 5 , Q u ố c h ộ i đ ã “ b ấ m n ú t ” t h ô n g q u a L u ậ t g i a o
d ị c h đ i ệ n tứ v à c ó h i ệ u lực từ 1 / 3 / 2 0 0 6 . L u ậ t g ồ m 8 c h ư ơ n g , 5 4 đ i ề u q u y đ ịn h
vé t h ô n g đ i ệ p đ i ệ n tử; c h ừ k ý đ i ệ n tử v à c h ứ n g t h ự c c h ữ k ý đ i ệ n tử; g i a o kế t va
16
thự c h iệ n h ợ p đ ổ n g đ i ệ n tử; g i a o d ị c h đ i ệ n tứ c ủ a c ơ q u a n n h à n ư ớc ; an n i n h , an
(oàn, b á o vệ, b a o m ậ t t r o n g g i a o d ị c h đ i ệ n tử; giải q u y ế t t r a n h c h ấ p và x ử lý vi
p h ạ m t r o n g g i a o d ị c h đ i ệ n tứ...
N g o à i s ự p h á t tr i ển về lĩnh v ự c viễ n t h ô n g - I n t e r n e t , V i ệ t N a m c ò n phát
ti ic n m ạ n h vé v â n đ ề b ả o m ậ t , c h ố n g tội p h ạ m m ạ n g . . . T i ê u b i ể u là việc t h à n h
lậ p T r u n g t â m p h à n ứ n g n h a n h c á c sự c ố m á y tí n h q u ố c g i a v à o đ ầ u n ă m 2 0 0 6 .
T r u n g t â m n à y c ó c h ứ c n ă n g n g h i ê n c ứ u , c ả n h b á o n g u y cơ, !ỗ h ổ n g b á o m ậ t,
virus m ớ i x u ấ t h i ệ n , h i ệ n p h á p đ ề p h ò n g ; l à m đ ầ u m ố i t r a o đ ổ i t h ô n g tin trực
t u y ế n 2 4 / 2 4 v ớ i c á c t r u n g t â m x ử lý m á y tí n h q u ố c g i a , q u ố c tế; đ ư a r a n h ữ n g
b iệ n p h á p đ ề p h ò n g a n n i n h v à tổ c h ứ c k h ắ c p h ụ c s ự c ố x ả y r a t r ê n d i ệ n r ộ ng .
V ấ n đề đ à o tạo, n ân g cao chất lượng báo c h í Internet cũ n g được q uan
t â m t r o n g Chỉ thị sô 5 2 -CT/TW do Ban Bí thư Trung ương Đáng ban hành
A'iịùy 22/7/2005 vê p h á t triển và quản lý báo điện tử. C h ỉ thị đ ã đặt ra những
nhiệm vụ cẩn làm ngay đ ể nâng cao chất lượng báo điện tử n hư vấn đé đào tạo
đội ngũ làm báo, tăng cường quản lý nhà nước, xây dipig đội ngũ, đào tạo...
1.2. Quan niệm về báo chí Internet và báo Internet:
M ạ n g I n t e r n e t c u n g c ấ p c h o n g ư ờ i s ứ d ụ n g n h i ề u d ị c h vụ tiện ích. C á c
d ịc h vụ n à y n g à y c à n g đ ư ợ c b ổ s u n g , p h á t tr iể n v à h o à n t h i ệ n k h ô n g n g ừ n g .
M ộ t s ố d ị c h v ụ c h í n h c ủ a I n t e r n e t h i ệ n c ó là: t h ư đ i ệ n t ử ( e - m a i l ) ; t h ư ơ n g m ạ i
đ i ệ n t ử ( e - c o m m e r c e ) ; t r a o đ ổi c á c t ệ p d ữ li ệu (f il e t r a n s f e r ) ; t r u y n h ậ p t h ô n g
tin từ x a ( r e m o t e l o g i n ) ; T e l n e t ( d ị c h vụ t r u y n h ậ p tới c á c tài n g u y ê n t h ô n g tin ở
c á c m á y t í n h c h ủ k ế t n ố i t r ê n I n t e r n e t) ; U s e n e t h a y I n t e r n e t N e w s g r o u p s ( t h ả o
luậ n t h ô n g q u a v i ệ c gử i c á c b ả n tin, b à i b á o ) ; I n t e r n e t R e l a y C h a t I R C (trò
c h u y ệ n t r ê n I n t e r n e t ) ; c á c d ị c h vụ t h ô n g tin đ a p h ư ơ n g t i ệ n ( W o r l d W i d e W e b )
- d ị c h v ụ c h o p h c p n g ư ờ i s ử d ụ n g kết h ợ p v ăn b ả n , â m t h a n h , h ì n h ả n h , h o ạ t
hìn h , t ạ o n ê n c á c n g u ồ n t h ô n g tin tư liệu,...
S ự ra đ ờ i v à p h á t tr iể n c ủ a b á o c h í I n t e r n e t n h ư m ộ t t r o n g c á c d ịc h vụ
tiện ích đ ã l à m c h o m ạ n g I n t e r n e t n g à y c à n g h ấ p d ẫ n , n h ấ t là với giới trò. T ừ
17
(láy, I n te r n e t t ạ o ra m ộ t m ô i t r ư ờ n g b á o c h í m ớ i với nộ i d u n g m ớ i , h ì n h t h ứ c
IIlới, thó loại b á o c h í m ớ i , đ ộ c g iá h á o c h í mới,...
L o ạ i h ì n h b á o c h í m ớ i n à y đ ư ợ c gọi h ã n g n h i ê u ten k h á c n h a u : h á o
m ạ n g , b á o đ i ệ n tử, b á o trực t u y ế n , h á o c h í In ter ne t,. ..
N ế u g ọi là b á o đ i ệ n tử, thì p h á t t h a n h v à t r u y ề n h ì n h v ố n đ ư ợ c gọi là b á o
đ i ệ n tử. C h o n ê n v i ệ c d ù n g t h u ậ t n g ữ " b á o đ i ệ n tử" đ ể c h ỉ loại h ì n h b á o c h í m ớ i
t r ê n m ạ n g I n t e r n e t n à y d ẻ g â y c ả m g i á c n h ầ m lẫn, k h ô n g rũ r à n g , k h ô n g c ó d ặ c
t r ư n g k h u biệt.
B á o t r ư c t u y ế n là t h u ặ t n g ừ d ư ợ c n h ữ n e n g ư ờ i l à m tin h ọ c ( c h u y ế u t r o n g
lĩ n h vực m ạ n g I n t e r n e t ) , n h ữ n g n g ư ờ i n g h i ê n c ứ u v à g i ả n g d ạ y , h ọ c tậ p về b á o
ch í , lã n h đ ạ o c á c c ơ q u a n b á o c h í c ó đ ư a s ả n p h ẩ m h á o c h í c ủ a m ì n h lcn m ạ n g
I n t e r n e t . . . bấ t đ ầ u c h u y ể n s a n g s ử d ụ n g .
T r ê n t h ế g iớ i , đ ể c h ỉ loại h ì n h b á o c h í n à y , n g ư ờ i ta c ũ n g t h ư ờ n g s ử d ụ n g
t h u ậ t n g ữ " o n l i n e n e w s p a p e r " ( n g h ĩ a là " b á o tr ự c t u y ế n " ) . T u y n h i ê n , t r o n g m ố i
q u a n h ệ so s á n h với t h u ậ t n g ữ " b á o c h í I n t e r n e t " , t h u ậ t n g ữ " b á o tr ự c t u y ế n "
k h ô n g rõ r à n g b ằ n g v à c ũ n g k h ô n g b ộ c lộ h ế t n h ữ n e đ ặ c t r ư n g k h u biệ t c ủ a loại
h ì n h b á o c h í m ớ i d ự a t r ê n n ề n t ả n g m ạ n g I n t e r n e t . T ừ " tr ự c t u y ế n " Õ t h ế h iệ n
m ộ t k h í a c ạ n h k ỹ t h u ậ t đ i ệ n tử, tin h ọ c , ch ỉ t r ạ n g t h á i t ư ơ n g tá c th ờ i g i a n t h ự c
c ủ a c á c th iế t bị với n h a u (h ai n g ư ờ i đ a n g n ó i c h u y ệ n đ i ệ n t h o ạ i , hai đ ầ u c ầ u
p h á t t h a n h , t r u y ề n h ì n h tr ự c tiếp, c á c h ệ t h ố n g t h ô n g tin đ i ệ n tử đ a n g h o ạ t đ ộ n g
trực t i ế p . .. c ũ n g c ó th ê đ ư ợ c c o i là trực t u y ế n ) .
T h u ậ t n g ữ " b á o c h í I n t e r n e t " ( t i ế n g A n h là " I n t e r n e t n e w s p a p e r " - là tê n
g ọ i c h í n h x á c n h ấ t c ủ a loại h ì n h b á o c h í m ớ i n à y (6). Bới n ó c h o p h é p n ắ m bắt
và h i ể u m ộ t c á c h r õ r à n g , n h a n h c h ó n g về b ả n c h ấ t , đ ặ c t r ư n g c ô đ ọ n g n h ấ t c ủ a
loại h ì n h b á o c h í m ớ i đ ư ợ c h ì n h t h à n h v à p h á t t r i ể n g ắ n c h ặ t với m ạ n g I n t e r n e t .
T u y n h i c n , h i ệ n n a y ứ V iệ t N a m c ó 2 n h ó m c á c t r a n g w e b t h ô n g tin c h í n h là:
n h ó m p h i ê n h á n c ủ a b á o in đ ư ợ c đ ư a lê n m ạ n g I n t e r n e t và n h ó m n g u ồ n t h ô n g
tin c ủ a c á c tổ c h ứ c k h á c , c h ủ y ế u là n h ữ n g c ô n g tv tin h ọ c tự x â y d ự n g n h ữ n g
' T h e o Đại tư diên liến g Việt, trang 1736, N hà xuất bán Van hoá T h ô n g tin. n am 1998.
T h e o TS. T h a n g Đ ứ c T h ả n g . T ổ n g biên táp báo V nHxpress. bài g iá n g "Báo c h í trực tuyến" c ao h o e K h o á 6 .
18
t r a n g t h ô n g tin c ó n ộ i d u n g và p h o n g c á c h t ư ơ n g đ ô i đ ộ c lập, k h ô n g lệ t h u ộ c
v;to i m u ổ n tin c h í n h c ủ a m ộ t t ờ h á o in t ư ơ n g ứ n g n à o , c ó trụ s ơ r iê ng , đội n g ũ
pliórm v iê n đ ộ c l ậ p v à c á c hài viết r iên g. T i c u b i c u là hai t ờ V n E x p r e s s và
V i e t N a m N c t . Bới v ậ y , lu ậ n v ă n n à y
SC
s ư d ụ n g t h u ậ t n g ữ " b á o I n t e r n e t ” đ ế ch 1
2 t ờ h á o V n E x p r e s s v à V i e t N a m N e t là đố i t ư ợ n g n g h i c n c ứ u c ủ a lu ậ n v ăn, đ ế
p h â n bi ệ t với n h ữ n g w e b s i t e là p h i ê n b ả n c ủ a c á c tờ b á o in t r ê n m ạ n g I nt er n e t
(gọi c h u n g là b á o c h í I n t e r n e t ) .
H iện n a y có nhiều cách hiểu về báo chí Internet và b áo Internet như ng
c h ư a c ó v ă n b ả n t h ể h i ệ n c h í n h xác.
T h ứ n h ấ t , L u ậ t s ử a đ ổi b ổ s u n g m ộ t s ố đ i ề u c ủ a L u ậ t b á o c h í n ă m 1999
có m ộ t t r o n g n h ữ n g đ i ể m m ớ i nổi b ậ t là n h ấ c đ ế n loại h ì n h b á o c h í m ớ i với tên
ơọi b á o đ i ệ n tử. “ B á o c h í n ó i t r o n g L u ậ t n à y là b á o c h í V i ệ t N a m , b a o g ồ m : b á o
in ( b á o , tạ p c h í , b á n ti n thờ i sự, b ả n tin t h ô n g tấ n ), b á o n ó i ( c h ư ơ n g trì nh p hát
t h a n h ) , b á o h ì n h ( c h ư ơ n g tr ì n h t r u y ề n h ì n h , c h ư ơ n g t r ì n h n g h e - n h ì n thời s ự
d ư ợ c t h ự c h i ệ n b à n g c á c p h ư ơ n g ti ện k ĩ t h u ậ t k h á c n h a u ) , b á o đ i ệ n t ử (đ ư ợ c
th ự c h i ệ n t r ê n m ạ n g t h ô n g tin m á y t í n h ) b ằ n g t i ế n g V i ệ t , t i ế n g c á c d â n tộ c t h i ể u
sô V iệ t N a m , t i ế n g n ư ớ c n g o à i ” . ( 7)
N h ư v ậ y , L u ậ t b á o c h í c h o r à n g b á o c h í I n t e r n e t là loại h ì n h h á o c h í đ ư ợ c
thực h i ệ n t r ê n m ạ n g t h ô n g tin m á y tín h b ằ n g t i ế n g V i ệ t , t i ế n g c á c d â n tộ c th iế u
sô V i ệ t N a m , t i ế n g n ư ớ c n g o à i .
T h ứ h a i , t h e o c á c h h i ể u t h ô n g d ụ n g và đ ơ n g i ả n h i ệ n n a y , b á o c h í
I n te r n e t là h ì n h t h ứ c p h á t h à n h trê n m ạ n g I n t e r n e t c ủ a m ộ t tờ h á o in c ó s ẩ n h a y
đ ư a p h á t t h a n h , t r u y ề n h ì n h lên m ạ n g I n te r n e t. V í d ụ n h ư L a o đ ộ n g đ i ệ n tử,
N h â n d â n đ i ệ n tử, V T V o n l i n e ,
vov
o n li n e .. . N h ư v ậ y , b á o c h í I n te r n e t ch í là
m ộ t p h i ê n b ả n , m ộ t h ì n h t h ứ c t h í c h ứ n g c ủ a b á o c h í t r u y ề n t h ố n g t r o n g thời đại
h ù n g n ổ t h ô n g tin I n t e r n e t .
N g h ị đ ị n h 5 5 c ủ a C h í n h p h ú về việ c q u á n lý, c u n g c ấ p và s ử d ụ n g d ịc h
vụ I n t e r n e t b a n h à n h n g à y 2 3 / 8 / 2 0 0 1 đ ề c ậ p đ ế n b á o c h í I n t e r n e t n h ư là m ộ t
Luật sửa dổi bổ s u n g m ột số đ iề u c ù a I.uât háo c h í n ám 1999. Đ iếu 3: C ác loai hình h á o chi. N ha xuàt bán
Chinh In Q u ò c m a. n a m 1909.
19
loại h ì n h d ị c h vụ t h ô n g tin I n t e r n e t n ằ m t r o n g c á c loại h ì n h d ị c h vụ ú n g d ụ n g
I n te r n e t. B á o c h í I n t e r n e t là v iệ c " p há t h à n h h á o c h í ( h á o n ó i, b á o h ì n h , h á o
ti ện tứ)" Iren I n t e r n e t ( x).
T h ứ ba, c ó q u a n n i ệ m c h o r ằ n g , b á o c h í I n t e r n e t t h ự c c h ấ t là m ộ t tr a n g
w e b ( w e b s i t e ) t r ê n I n t e r n e t . W e b s i t e là c ổ n g t h ô n g tin c ó c h ứ a c á c si êu liên két
d ầ n đ ế n n ộ i d u n g t h ô n g tin và đ ư ợ c đ á n h đ ị a chi. T u y n h i ê n , n ế u h iể u t h e o c á c h
này thì q u á r ộ n g . V ì m ộ t tờ b á o I n t e r n e t đ ú n g là m ộ t t r a n g w e b , n h ư n g k h ô n g
phái t r a n g w e b n à o c ũ n g là b á o I n te r ne t.
T h ứ tư, c ó n g ư ờ i q u a n n i ệ m b á o c h í I n t e r n e t ỉà m ộ t loại h ì n h b á o c h í c ó
s ư c a n t h i ệ p c ủ a c ó n g n g h ệ c a o , đ ư ợ c c h ế tá c , x u ấ t b á n v à c h ạ y t r ê n m ó i tr ư ờ n g
d iệ n tử. (9) M ộ t c h u y ê n g i a t r o n g lĩ n h v ự c n à y đ ị n h n g h ĩ a : " M ộ t từ b á o I n te r n e t
là m ộ t t ờ b á o t h ự c h i ệ n c á c c h ứ c n ă n g c ủ a b á o c h í b ằ n g p h ư ơ n g tiện I n te r n e t"
V ậ y , n h ư t h ế n à o thì đ ư ợ c x á c đ ị n h là b á o c h í I n t e r n e t ? T r o n g c ô n g trình
n g h i ê n c ứ u "Newspaper publishing and the World Wide Web" c ô n g b ô n ă m
1998, h a i t á c g i ả M i c h e l H . J a c k s o n v à N o r a P a u l đ ã đ ư a ra n h ữ n g t i ê u c h í m à
n h ữ n g t r a n g w e b p h ạ m v à o m ộ t t r o n g n h ữ n g ti ê u c h í đ ó thì k h ô n g đ ư ợ c co i là
m ộ t tờ b á o Internet:
+ T r a n g w e b c ủ a m ộ t c ô n g ty t r u y ề n t h ô n g h a y tổ c h ứ c m à k h ô n g c u n g
c ấ p m ộ t s á n p h ẩ m b á o c h í r i ê n g biệ t đ ể l à m bá o .
+ T r a n g w e b c h ỉ b a o g ồ m m ộ t t r an g.
+ T r a n g w e b c h ỉ c u n g c ấ p k h u n g t r a n g ( đ ể m ụ c ) m à k h ô n g c ó nộ i d u n g
đi k è m .
+ T r a n g w e b c h ỉ c u n g c ấ p n h ữ n g t h ô n g tin r a o vặt, q u á n g cáo...
+ T r a n g w e b k h ô n g c ó b ả n in t ư ơ n g ứn g.
* K hoán 3, đ iề u 12 . N g h i đ ịn h 5 5 / 2 0 0 1/N Đ -CP. n g ày 23 /8 /20 01 .
l' T h eo ò n g M ai L in h - T r u n g tám diều hàn h th ông till m ạ n g In ternet Viét N a m
T h eo TS. T h a n g Đ ứ c T h án g .
20
Bỏ Van hoá T h ô n e im.
- Xem thêm -