Tài liệu Nam cực tinh huy

hobieuchanh.com 1 NAM C C TINH HUY š›š› I TH NH T ------á-----Trong màng loan D ng phu nh n m ng quái, i c t lý Ngô Th -s tr n tình m m u tu t (n m 938) êm r m tháng giêng, lúc g n h t canh ba, m nh nguy t treo gi a tr i soi s n-th y, gi t n c s ng chan m t t r i c cây; n o l i danh ng-v b c con ng i, mùi cam kh t m bay xa tr n th . Ái-châu thành1 là ch a- u th -t , dân c trù m t, quan quân nh n nhàng; chánh là m t tr ng c nh tranh l i danh, mà c ng là chánh m t ch n n c n ng cam kh . êm nay canh khuya, tr i l nh ng i ng i u ng i-ngh , nhà nhà u im-lìm, ng là bóng âm che khu t lòng tr n, nào dè cách m t h i nghe ti ng chuông trên chùa cúng Ph t, m i hay êm tuy khuya, ti t tuy l nh, chim trong r ng tuy ng , cây trên núi tuy yên, nh ng mà ng i i ch a r nh c n tr n, ho c còn m u k sanh t n, ho c ng tính v ph ng siêu . Trong dinh quan Th -s , c a t b óng ch t, ng i c ng v ng bóng l i qua; duy tr c hiên ch nguy t d n hoa ào và bên chái ng n èn ch b n ng c. Tr ng v a tr canh t thì th y quan Th -s Ngô-Quy n trong phòng b c ra, b ng èn em trên án, r i s lén m c a i ra ngoài. Bóng tr ng t r ng, soi sáng c mình, m i th y ng i tu i v a m i quá b n m i, vóc to, s c m nh, trán r ng, m t ngang, mày r m, râu dài, c p m t l n mà l i sáng, trông hình d ng thì bi t là m t ng i chí khí cao, l ng l n. Quan Th -s xem tr ng r i l n b c i l i g n m y hàng hoa ào, th y b i hoa nào t t r r m sâm soi, còn dòm b i hoa èo thì châu mày m t. Xem hoa xong r i m i ch m ch m i th ng ra h sau, th y d i c i lý có m y cái gh bèn i ó mà ng i. Bóng tr ng soi m t n c nh vàng gieo b c ch y, ti ng d kêu d i i nh câu hát gi ng n; quan Th -s ng i m t mình nh m c nh thanh v t t nh r i lòng b t nh chuy n s t i, nh ng i xa, nh t quán c h ng, nh n cha ngh a n. t ng lim dim, trí ng ngh ngh , b ng nghe phía sau l ng có ti ng t n-h n. Quan Th -s day l i thì th y phu-nh n, là D ng-th , bi t hi u là Nguy t-Cô, nh c v ch nhành l n l n i t i, Phu nh n ã g n b n ch c mà s c hãy còn thanh i, n c da tr ng, g ng m t tròn, m c áo sô en, d ng i y u u. Khi phu nh n c t i th y quan Th -s li n ng l i mà h i r ng: - 1 êm khuya ti t l nh, sao t ng công không ng mà l i ra ng i ngoài n y? Ch ng bi t vì c nào êm nay trong lòng tôi b c-r c ng không c, nên tôi th c d y m c a ra ngoài. ng tr c hiên th y tr ng t , tr i thanh tôi m i l n c n ây ng i ngo n c nh. Sao phu-nh n không ngh , mà sao l i bi t tôi ây mà ki m? Ái-châu thành bây gi thu c trong t nh Thanh Hóa (Trung k ) hobieuchanh.com - - 2 Th a t ng-công s là tôi ang ng , b ng chiêm bao th y ph thân tôi u xã tóc, mà m t mày tái xanh ch y vô c a kêu tôi r i ng ngó tôi mà khóc. Tôi la lên m t ti ng r i gi t mình th c d y, c mình h n xu t t d m. Tuy tôi bi t là chuy n chiêm bao, song không hi u lành d l nào, nên ch y qua phòng t ng-công ng t l i cho t ng-công nghe. Ch ng dè qua n ó th y phòng không v ng , tôi b c ra ti n ng th y èn còn chong trên án mà c a l i m bét, tôi li u ch c t ng-công ra ngoài, nên m i nh gót n ây mà bày t chuy n chiêm bao cho t ng-công bàn th . Phu-nh n ng có s . Ng i ta nói m ng là m bi t sao là lành, sao là d mà bàn. Phu-nh n ng i gh ó mà ngh ch n, r i tr vào mà ng . Quan Th -s kéo m t cái gh còn b tr ng d i c i cây em ra m i phu-nh n ng i. Lúc ó có m t v ng mây bay áng m t tr ng làm cho t b c cây l m , c nh v t trông ra h t p. Ch ng bi t hai ng i ng i d i c i, th y tr ng lu mà bu n b c, hay là nh gi c m ng là não n , song c hai u ng i im-lìm không ai nói ti ng chi h t. Cách m t h i lâu v ng mây qua kh i, nguy t sáng lòa, hoa c khoe màu, n c non ng v ; phu-nh n li c thì th y quan Th -s nét m t u s u, bèn c t ti ng h i r ng: - - - 2 3 Th a t ng-công á nói chiêm bao là m ng m , mà sao nãy gi coi b t ngcông không c vui? N u thi t là m ch ng lành thì xin t ng-công c ng nói cho thi p hay. Thi p tuy là ph n gái m c d u nh ng mà thi p ã tu n quen nguy hi m phong ba, b i v y d u g p d p ch ng may thi p c ng trí m ng xin ng-công ch ng i. Phu-nh n s quá nên nghi cho tôi d u di m phu-nh n ó mà thôi, ch nào có ph i m chiêm bao ó làm cho tôi bu n âu. V y ch t ng-công bu n v vi c chi? Tôi bu n c ng nhi u vi c, bu n v vi c nhà vi c n c lo nh ng ngh a n ng n sâu, ngh thi t khó mà t h t cho phu-nh n nghe c. Th a t ng-công, thi p tuy v ng v y u i, nh ng mà thi p h ng h t lòng lo a tr p nâng kh n. ã v y mà l i nh ph t tr i ng h cho v ch ng ta sanh c hai a con trai, th ng X ng-C p nay tu i ã 12, và th ng X ng-V n nay tu i à 11. Còn t ng-công thì ng công danh r c r , làm quan n ch c Th , oai quy n to l n binh t ng dõng c ng, c Ái-châu thành b c tr m nhà, dân Chiêm-thành qu c nghe danh khi p s . Vi c gia- ình nh v y, ng công danh nh v y, mà sao t ng-công l i bu n? Hay là thi p có ch nào thi u sót nên t ng-công phi n riêng thi p ch ng? Phu-nh n không rõ, tôi t thi t cho phu-nh n nghe. Tôi v n con nhà hàn vi lê th , ch ng may m cha m t s m nên tôi ph i x ng-Lâm2 mà r o b c giang , ch ý c a tôi là mu n ki m b n tri-âm mà k t ngh a ng-tâm, ng l p chút thân danh cho r ràng nam-t . Thi t c ng nh có ph t tr i giúp v n, nên n Bình-Ki u3 may g p c nh c ph yêu th ng. Tôi ch ng có tài gì mà nh c-ph i g phu-nh n cho tôi, r i trong lúc d y ngh a binh mà ánh Lý-Kh c-Chánh, i Lý-T n v Tàu, tôi c ng ch ng có công lao bao nhiêu mà ch ng nh c-ph ng-Lâm bây gi thu c t nh S n-Tây (B c K ) Bình-Ki u l i chung quanh thành Hà-n i bây gi không ch c thu c trong t nh nào. hobieuchanh.com - - - - 4 5 3 m quy n Ti t- t-s r i l i cho tôi lãnh ch c Ái-châu Th -s , lo gi gìn namph ng c ng-gi i. L i t ng-công nói ó là l i khiêm nh ng mà thôi ch thi p ngh h D ng ngày nay mà c giao ngôi cao quy n c , y c ng là nh có s c t ng-công nhi u nên m i c nh v y ch . Phu-nh n ng có cãi l , tôi nói h t cho phu-nh n nghe. Làm trai nh tôi ây, công danh r c r , mà l i có v hi n, có con trai, theo th ng tình ai c ng u ph nguy n. Nh ng mà ng làm trai h c vinh huê phú quí r i thì c thi n k thân, bo bo gi l y cái a-v cao sang mà h ng, ai ho n n n không bi t th ng yêu, ai lâm kh không thèm t , không lo n n x a ngh a c , không ch u tính u v n t ng lai, th thì sao áng m t tr ng-phu hào-ki t. Nãy gi tôi ng i ây, tr ng-thanh c nh t nh khi n cho tôi ng lòng mà nh nh ng vi c tr c sau. Tôi ngh tôi mang n nh c-ph thi t là nhi u, mà không bi t l y chi n áp. Nh c-ph ã l y lòng tr ng-phu quân-t mà ãi tôi, n u tôi mu n báo áp thì tôi c ng ph i l y ngh a tr ng-phu quân-t mà i l i m i v a. Ch ng gi u chi i phu-nh n, m y n m nay tôi th ng lo m u tính k quy t giúp cho nh c-ph ng c v ng bá trong ch n nam ph ng, nh ng mà tôi tính ch a c nên tôi bu n. Phu-nh n ngh ó mà coi, th ng L u-Cung thành Phiên-ngung 4 nó tài trí gì mà t x ng là Nam-Hán Hoàng- . Chúng ta t Giao-châu g m n 12 châu, c ng là 59 huy n, mà h n m t n m nay chúng ta c th n ph c n c Tàu hoài. Nay nh c-ph ã c m quy n Ti t- t-s nh m l i d u t x ng v ng, x ng , ngh c ng ch ng kém gì L u-Cung. H m vì n c ta gi a, phía B c ng i Tàu c h m h m thâu t, phía nam Chiêm-thành toan nhi u lo n biên c ng. ã v y mà tr o nha c a nh c-ph m không ng m y ng i, l i trong m y ng i y ch a ch c ã t n tâm n ng . B iv yc v ng-bá thi t là khó ng, mà tôi coi vi c b o t n ch a ch c ch n chút nào. Tôi ngh cu c in m nh m m t không an, b i c y nên tôi bu n ch nào ph i là bu n vì nghe chiêm bao m ng m hay sao. Th a t ng-công, t ng-công nói nh ng l i trung ngh a, thi p nghe qua thi t m xúc vô cùng. Tuy v y thi p xin t ng-công cho phép thi p h i ôi l i: ph thân c a thi p th cô l c thi u, còn t Giao-châu n y l ng di n th ch, b i y cho nên n u mu n xây n n v ng bá thì khó ã ành r i. Còn t ng-công nói nha-tr o c a ph thân không m y ng i, l i trong s y ch a ch c h t th y u t n tâm tá tr , thì thi p không hi u vì c nào mà t ng-công l i nói nh v y. ng-công, là con r trong nhà, c Ái-châu ng ng n ón Chiêm-thành, còn ng-ki t-L i, là em ng tông, thì c L c-Châu5 ng ng n ng a B c- ch. Trong x l i còn nh ng anh-hùng hào-ki t nh Ki u-công-Ti n, -c nh-Th c và nhi u ng i khác n a lo phò tá ph thân, vì sao mà t ng-công l i còn lo s ? Phu-nh n là ph n x n-b n trong ch n khuê phòng làm sao mà phu-nh n hi u nh ng c tr lo n t n vong cho c. Thi t tôi lìa xa nh c-ph trong lòng tôi ch ng chút nào an, ng t ch tr ng tr n n y không dám phú cho ai, nên c c ch ng ã tôi ph i ây mà gìn gi . Ch ng ph i vi c n c làm cho tôi u l mà thôi, Phiên-ngung bây gi thu c t nh Quãn- ông (Trung-hoa) L c-châu g m t nh L ng S n và t nh Qu ng Yên (B c k ) hobieuchanh.com - 4 vi c nhà tôi xem c ng ch a v a con m t. V ch ng ta có hai a con trai, y c ng là h nh phúc, song tôi dòm hai a u nhu nh c không có khi u anh-hùng. Tôi nay tu i ã 41 r i; tôi s e sau ngày tôi nh m m t qui tiên thì hai tr không bi t k chí c a tôi mà làm cho tông môn hi n t. Hai a nó kh d i n ch a no lo ch a t i, h i nào t ng-công lo quá nh v y. ng-công ráng d y d chúng nó l n l n, ch ng chúng nó l n khôn thì chúng nó t nhiên bi t ng chánh n o tà ch . Quan Th -s nghe phu-nh n khuyên nh v y. T ng-công th dài và ng d y mà i r ng: “Ng i lâu có h i l nh, v y thôi tr vào dinh mà ngh m t chút !”. V ch ng t i vô, ch ng i tr c, v theo sau, hu n ãi mà i, không nói chuy n gì n a h t. hobieuchanh.com 5 I TH HAI ------á-----Nghe tin d anh-hùng sái l y ng ngh a binh dõng-s báo thù Qua ngày sau, m i v a t o thinh Ngô Th -s ã th c d y ng i t i ti n ng mà ng trà. Tr c c a có hai tên quân ng h u, còn ngoài huê-viên thì có m y tên quân a v ch lá b t sâu, a vun phân nh c . Hai v công-t là X ng-C p v i ng-V n ch y ngang d c trong m y ám bông r t b t b m b m ang bay là à hút nh y. X ng-C p r i v p nh m c c t nên té n m dài mà khóc, X ng-V n t t anh ng i d y, r i m y tên quân xúm l i b ng công-t vào dinh. Ngô Th -s tuy ng i trong nh u trà, song ã có ý dòm ch ng hai a con, b i v y cho nên ngó th y u uôi rõ h t. Ch ng quân b ng X ng-C p và d t X ng-V n vào t i c a thì Ngô Th -s m i nói r ng: “ nó ng xu ng coi th nào”! Quân l t t X ng-C p ng xu ng mà X ng-C p hãy còn khóc thúc thích. Ngô Th -s kêu h t hai công-t l i ng ngay tr c m t mà d y r ng: “Làm con trai ph i t p cho quen tánh hùng-hào d n-d , còn làm anh em ph i bi t trìu m n yêu th ng nhau. Nãy gi tao ã th y rõ h t: th ng C p té, th ng V n l t t d y. Th ng V n có lòng th ng anh thi t là áng khen. Còn th ng C p, mi ã 12 tu i r i, ch âu ph i là m i nên n m nên ba gì ó mà khóc. Cái tánh nhu-nh c c a mi ó l thì ta ph i ph t mi ng cho mi bi t mà ch a cãi. Nh ng ngh vì vi c ã l r i nên ta tha mi, song ta nói cho mi bi t t rày s p t i mi ph i s a tánh l i cho c ng c i, n u mi còn nhu nh c nh v y n a thì ta ánh òn ch không dung n a âu. Ch i r i té trong ám bông mi l i n m ó mà khóc! Tho ng ngày sau mi khôn l n, ra xông tv i i, r i g p c n khuynh-phúc, mi ng i mà khóc, ch không lo m u ra s c mà gi i n n tr nguy, thì ta ch c c i mi không làm nên vi c gì c . Mi ph i nh l i ta d y, ch nên b qua...”. Ngô Th -s v a nói t i ó, thì có m t tên quân h u vào th a r ng có ng i i-La 6 thành , x ng là Lê-h u-Ng c, vì có vi c g p, nên xin vào ra m t quan Th -s . Ngô Quy n nghe báo li n d y nh v công-t vào h u ng, r i sai quân ra òi Lê-h uNg c vào. H u-Ng c b c vào v a ngó th y m t quan Th -s vùng khóc r ng lên mà th a r ng: “Th ng quan ôi! L nh nh c-ph là quan Ti t- t-s th h i r i...”. Ngô-Quy n nghe nói th t s c v bàn ng d y mà h i r ng: “H i v vi c gì? Sao mà h i?” H u-Ng c th a r ng: “Hôm t i mùng 8 Ti t- t-s ra ch i tr c dinh, Ki ucông-Ti n ph c binh lén gi t r i, th ng quan ôi!” Ngô-Quy n nghe nói té ng i trên gh r i hai tay ôm ng c mà khóc. D ng phu-nh n trong h u ng nghe khóc ch ng hi u có vi c chi, nên l t t ch y ra mà h i, ch ng nghe rõ cha ã b ng i ta gi t r i thì ngã l n d i t mà than khóc kêu tr i nghe r t th m thi t. Quan Th -s nghe nh c-ph b gi t thì t c gi n vô cùng, mà th y phu-nh n ai-bi nh v y l i càng thêm au- n, b i v y ng i th ra r i khuyên phu-nh n r ng: “Tôi 6 Thành i-La bây gi là Hà-n i (B c-k ). hobieuchanh.com 6 ã lo s h ng ngày mà không kh i! Thôi, vi c ã l r i, bây gi phu-nh n khóc ã không ích gì, mà l i còn làm cho tôi b i r i thêm n a. Xin phu-nh n hãy nín i tôi i l i rõ ràng r i tôi s li u l ng”. Phu-nh n nghe l i quan Th -s nói nh v y li n ng d y i l i b ván g n ó mà ng i. Quan Th -s m i nói v i H u-Ng c ng: - Em là a h u c n quan Ti t- t-s , có l em rõ h t các vi c i-La thành. V y em hãy t thi t cho ta nghe coi vì c nào mà Ki u-công-Ti n l i n ph n tâm nh y; nó gi t r i bây gi nó tính làm vi c gì, còn nh c-m u và em ta là D ng-tamCa bây gi âu? - Th a th ng quan, t ngày th ng quan em binh ra tr n Ái-châu thì Ki u-côngTi n qu n xu t binh nhung, l n l n mu n l ng quy n, có nhi u khi chém gi t ng i ta mà không t cho l nh trên hay. Ông -c nh-Th c, th ng có xin quan Ti t- t-s hãy thâu binh quy n l i, nh ng mà quan Ti t- t-s vì yêu Ki u-côngTi n thái quá nên không ch u nh m l i c a C nh-Th c xin. Trong ti t ngu n- án i r i ây dân Thái-bình d y lo n, Ki u-công-Ti n xin quan Ti t- t-s sai -c nh-Th c lãnh hai ngàn quân i d p lo n, -c nh-Th c i r i thì i-la ng s ch ng còn ai dám i u v i Ki u-công-Ti n n a, b i v y t i mùng 8 nó i sai con nó là Ki u-công-Hãn d t 10 tên võ s lén thích t quan Ti t- t s . Nh ng quân h u a nào ch ng c u b gi t h t th y. Tôi th y vi c ch ng lành li n ch y vào báo cho phu-nh n và công t hay. Phu-nh n v a m i b c ra b Ki u-công-Hãn b t l i. Phu-nh n gi n m ng nó nên nó c ng thích t luôn phunh n n a. Ngô-phu-nh n nghe nói m b gi t nên r ng lên khóc n a. Quan Th -s ch t l i l c u mà h i r ng: ir i - Nó có gi t luôn em ta hay không? - Th a th ng quan, tôi th y h a ã l n r i mà lúc y Ki u-công-Ti n l i kéo binh vào dinh, tôi s tánh m ng c a công t khó toàn, nên tôi c n không cho công t ra i tôi lén d t qua ngã tây môn cho công t thoát n n. V a m i t i c a thì có n m sáu ng i tay c m khí giái ón h i chúng tôi là ai, và n a êm d t nhau i âu y? Công-t s hãi l t t núp sau l ng tôi... - Cha ch t mà không dám báo thù, g p k ngh ch mà không dám ch ng c ! Con nhà t ng mà sao khi p nh c quá nh v y? Thi t t c quá ! - Th a th ng quan, chúng nó ông d y y, còn công t thì có m t mình mà ch ng c sao c. - Thà là ch t, ch n nào l i cúi u úp m t mà ch y! H ! Th h !...mà công t bây gi âu. - Th a th ng quan, tôi th y b n nó ông, còn tôi có m t mình mà l i không có khí giái, nên tôi ph i dùng ch c nói d i r ng chúng tôi là -l i i ra ngoài thành ch i. Chúng nó h i v y ch h ã gi t quan Ti t- t-s r i ch a. Tôi giã b không hay không bi t chi h t, và h i chúng nó v y ch ai giám gi t quan Ti t- t-s . Chúng nó m ng tôi là ngu r i xô tôi v i công t bi u i ra kh i c a cho mau. Tôi v i công t m i d t nhau mà ch y, t ng là thoát n n c r i, nào dè m i ch y c m t khúc thì chúng nó r t theo sau l ng và la ó vang rân r ng: “B t hobieuchanh.com 7 nó! Công-t D ng-tam-Ca ó a. Ph i b t cho c nó”. Tôi v i Công-t h n phi phách tán nên cong l ng ch y ri t, không dám ngó l i. Ra kh i thành chúng tôi li u ch y trên b cái s k ngh ch r t theo k p, nên t ng ch y b ng ngang y ám ru ng, tính vô r ng mà tr n. Công-t y u i quá nên l c b c sau hoài, tôi ph i ch y ch m ch m mà ch . Khi b ng ngang ru ng, Công-t i ch n tôi ph i n m tay mà d t. Có m t tên quân ch y theo k p v a a tay ch p u công t thì tôi day l i á m t á té l n, nó la om sòm, phía sau nghe có m t ám ng òi ch y g n t i, tôi s m i d t công t vô r ng; tr i t i en, không th y ng mà ch y, ph n thì không dám kêu ch ng nhau, nên ch y m t h i công t l c m t. Tôi tr l i mà ki m, song ki m t i sáng c ng không g p, tôi không bi t Công-t tr n i âu, hay là b quân ngh ch nó b t c. Tôi mu n d tin Công-t nên qu mót c m t gánh c i khô r i gi d ng ti u-phu gánh vô thành bán. Tôi h i th m thì h nói Công-t ã tr n m t, quân c a Công-Ti n b t không c, còn Công-Ti n thì ã t ch c Ti t- t-s , r i d y con là Công-Hãn ch nh tu binhmã phòng ch ng c v i các châu huy n nào ngh ch m ng không ch u tùng quy n. Tôi nghe rõ tin y li n b n b trèo núi l i sông ri t n ây mà báo cho th ng-quan hay ng th ng-quan li u nh. ng phu-nh n nghe rõ u uôi r i thì khóc m- c mà th a v i ch ng r ng: “Th a t ng-công, nay quân ph n ngh ch nó ã gi t cha m thi p r i. Em thi p là a kh n n n không dám ch t v i m cha, l i còn mang u mà ch y, thì không còn chi nó n a. Thi p là ph n gái, không bi t c m th ng lên ng a, bây gi làm sao mà báo thù cho cha? V y thi p xin l i t ng-công cho thi p t -t cho r i ng cho tròn ch hi u”. Ngô Th -s nghe v nói nh v y thì c i mà áp r ng: “Chuy n gì mà phu-nh n ph i ch t? Th ng Tam-Ca nó nhác, ch ta ây c ng s Ki u-công-Ti n mà không dám báo thù n a hay sao? Phu-nh n hãy vào h u dinh mà ngh cho ta tính k tr thù. Ta nói thi t, n u ta còn m t t c h i thì cha con th ng Công-Ti n c ng không ng i yên c. Ta quy t s phân thây chúng nó mà n n tri-ng cho nh c-ph ta”. Ngô Th -s li n nhóm b t ng là Nguy n-Khoan, Lý-Khuê, Tri u-T n, Ngô-nh tKhánh, Nguy n-th -Thi p, L ng, Nguy n-Siêu và Cao- ng-Vân mà th ng ngh . Ch t ng ai nghe tin Ki u-công-Ti n thích-t D ng-diên-Ngh thì c ng t c gi n, b i v y h r p nhau xin c binh báo thù. Ngô Th -s th y lòng ch t ng nh y thì m ng th m li n d y L ng v i Nguy n-Siêu i gom h t binh lính các qu n huy n trong a ph n Ái-Châu và Hoan-Châu7, l i truy n l nh mà chiêu m dân tráng sung làm ngh a binh thêm n a. Ng i l i vi t ba b c th sai quân em cho -c nh-Th c m t b c mà khuyên giúp binh ng phá quân ngh ch, và em cho ng-ki t-L i L c-châu m t b c mà khuyên ng có ng binh, ph i h t lòng lo ng n ng a binh Tàu ng cho qua c u Công-Ti n, ng mình thong-th mà lo u phá gi c. Hai t ng i m binh thì chia nhau mà i, L Nguy n-Siêu lãnh i Hoan-châu. Nguy n-Siêu m 7 Hoan-châu thu c t nh Ngh -An (Trung k ) bây gi ng lo n i trong Ái-Châu, còn binh góp lính Hoan-châu g n hobieuchanh.com 8 xong s p tr v b ng g p hai tên quân ng d t m t tên trai i tr c, mà sau l ng i có m t bà già v i m t nàng con gái ch y theo than khóc coi bi th m l m. Nguy nSiêu kêu ng l i h i thì bà già nói r ng bà có m t a con trai tên là Lê- t nhà nghèo mà bà nh có nó m i kh i ói l nh. Bà nh ôi b n cho nó v a r i, hôm n ti t tr i l nh l o, Lê- t th y m già run l p-c p, m i l t t xách búa vào r ng n i khô, tính em v t l a cho bà h m. M i vào t i mé r ng, Lê- t thình lình p m t tên trai, v n con nhà thân-hào trong x , ng hãm hi p m t nàng con gái. Lê- t th y v y b t bình d n lòng không c, nên ánh tên trai y gãy ba cái r ng. Cha m tên trai y binh con nên làm n n huy n ng mà ki n, r i em ti n út lót nài xin ph i ày Lê- t i cho xa. Quan huy n m t là v oai th nhà thân hào, hai là mê h i ti n b c, nên không lóng trong g n c, li n d y lính i b t Lê- t em v , ix ày Lê- t vào nam biên không cho trong huy n n a. Nay lính d t Lê- t i ây là d t mà ày vào x Chàm, b i v y m già v i v y u m i ch y theo, quy t tình sanh t có nhau, ch không n k ch n tr i ng i góc bi n. Bà già thu t chuy n nh v y r i ng i khoanh tay d a g c cây r i khóc mu i. Nguy n-Siêu nghe rõ s oan c nh v y thì n i gi n d n không c, r t ánh lính ngã l n, m trói cho Lê- t r i d t tr l i huy n ng, qu trách quan huy n và y ph i tha Lê- t l p t c. Quan huy n s oai nên b án c và lên án m i mà tha ng Lê- t, không dám cãi l chi ti t. con Lê- t kh i n n, bèn l y t Nguy n-Siêu r i d t nhau tr v nhà, h i th m i hay ng i c u mình ó là gia t ng c a quan Th -s sai i m binh. M Lê- t nghe nói ng i suy ngh m t h i r i xu i con bi u ra u quân, tr c là n b i ngh a ng cho ân-nhân, sau n a v n toàn ph n s c a nam-t . Lê- t th y m già y u không n b mà i. M gi n òi t v n mà ch t còn v thì c ng theo c hoài nên c ch ng ã Lê- t ph i nghe l i. Lê- t theo Nguy n-Siêu mà xin u quân, thu t rõ vi c nhà cho Nguy n-Siêu nghe, Nguy n-Siêu th y ng i hào ngh a thì em lòng th ng và d t th , th y võ ngh túc d ng nên li n cho làm i tr ng. Ngày 30 tháng giêng, L ng và Nguy n-Siêu thâu góp binh các qu n và chiêu ngh a binh em v Ái-châu-thành k s c 2 muôn. Ngô Th -s bèn th ng ng, cho òi ch t ng n m t r i phân r ng: “Phép d ng binh n u mu n công kích ng i ta tr c ph i lo th th . Ta nay tính kéo ngh a binh ra i-La thành ng ánh b t Ki u-công-Ti n mà báo thù cho nh c-ph ta, tuy là ta th m nguy n u ta không thành công thì ta ch t cho r ng danh trung ngh a, ch không thèm tr t Ái-châu, nh ng mà ta ngh Ái-châu là c n b n c a ta, n u ta kéo h t binh i, không lo phòng b , tho ng nh h Ki u nó d bi t c tình c nh y, nó i binh ta i ra xa r i nó cho m t o binh lên vào l y Ái-châu, r i trong ánh ra ngoài ánh vô, ta l ng di n th ch t ph i mang h i. V y thì Nguy n-Khoan ph i lãnh ba ngàn binh l i Ái-châu, tr c b o h cho gia quy n ta, sau ng n ng a binh h Ki u vào thâu t, ho c binh Chiêm-Thành sanh r i lo n; L ng và Nguy n-Siêu lãnh ch c ti n o tiên phuông; Lý-Khuê v i Ngô-nh t-Khánh lãnh t h u l ng c, còn Nguy n-th -Thi p, Tri u-T n, Cao- ng-Vân thì theo ta mà qu n su t trung-quân. Ngày mai là ngày t t, ta s ch n ngày y r i làm l t c mà kh i binh. hobieuchanh.com 9 y t ng s ph i ki m m binh lính, s a so n khí giái, r i sáng mai, ph i t t u t i b c môn mà nghe l nh”. u gi thìn, Ch t ng nghe l nh truy n r i th y u cu i u lui ra. R ng ngày mai t i b c-môn ti t l t c r t r t tr ng. Ba ngàn binh th thành thì dàn trong, Nguy n-Khoan i ng a c m ao ng tr c u quân mà qu n xu t. Ngoài thành thì có L ng i Nguy n-Siêu th ng lãnh ba ngàn quân dàn ra phía tr c. Lý-Khuê dàn hai ngàn binh bên t , Ngô-nh t-Khánh dàn hai ngàn binh bên h u, còn chính gi a thì Nguy n-th -Thi p, Cao- ng-Vân v i Tri u-T n qu n xu t m t muôn binh, s p ng chung quanh m t cái ài cao, trên ài có d ng m t cây i k ch : Ngh a binh báo c u, Ái-châu Ngô Th -s . n gi thìn ánh ba h i tr ng và ba h i chiêng d t r i thì th y Ngô-Quy n trong thành c i ng a kim i ra, mình m c giáp tr ng, u bao kh n tr ng, tay c m th ng, ng ai ki m, ng a i ch m ch m, coi oai nghi l m li t. ng phu-nh n v i nh v công-t ng i xe theo sau. Ra n trung-quân, Ngô Th xu ng ng a r i d t phu-nh n và hai công t lên ài cúng t , kh n nguy n t tr i phù h ngh a binh, vái linh h n D ng-diên-Ngh r i t bi t v con mà t n binh, tr ng ánh nghe vang tai, quân i, coi ch t t. D ng phu-nh n cùng nh Công-t lên xe ng i ngó theo, cho n binh t ng i khu t h t r i m i lau n c m t mà tr vào thành. Ngô Th -s kéo binh i c vài d m ng, x y có m t tên quân, thu c ti n o, tr l i mà báo r ng có g p D ng-tam-Ca i La-Thành vào, nên v ng l nh nh v tiên phuông tr l i b m cho quan Th -s hay. Ngô-Quy n v n t ng D ng-tam-Ca ã b gi c gi t r i, nay nghe nói có g p D ng-Công-t thì m ng không xi t k , l i mu n h i th m cho bi t th l c c a Ki u-công-Ti n, nên truy n l nh d ng binh li n i cho òi D ng-tam-Ca n h i di n. D ng-tam-Ca nh p trung-quân, dòm th y Ngô Th -s thì ch y l i ôm mà khóc. Ngô Th -s l y l i kh ng khái mà khuyên l n, i h i D ng-Công-t coi làm sao mà thoát n n c. D ng-Công-t nói r ng t khi l c m t H u-Ng c r i th th n i trong r ng hoài, i trót m t êm m t ngày m i p m t ti u-phu h i th m ng r i l n l n vào Ái-châu. Ngô Th -s bèn sai hai tên quân a D ng-tam-Ca tr vào Ái-châu thành ng em ch g p nhau, r i truy n l nh t n binh, không ch u trì hu n. hobieuchanh.com 10 I TH BA ------á-----c nguy bi n, inh-Công r u vong m ng, Chú i xô, B -Lãnh quy t l p thân. Hoa-l ng 8 có m t v thanh-niên tráng s h inh tên B -Lãnh, lúc Ngô-Quy n kh i ngh a báo thù, anh ta m i c 15 tu i mà thôi, nh ng mà anh ta chí khí hùng hào, s c l c m nh m , trong x d u ng i l n tu i c ng ph i kiên n . inh-b -Lãnh n là con quan Th -s Hoan-châu, tên là inh-công-Tr , h i i Khúc-H o làm Ti t- t-s . m inh-s u (n m 917) Khúc-H o qua i, con là Khúc-th a-M lên k nghi p cha, ch ng rõ ý chi không ch u giao h o v i Nam-Hán Hoàng Phiên-Ngung, l i u phong v i vua nhà L ng. inh-công-Tr Hoan-châu nghe tin y thì l y làm t bình, nên l t t v i-la-Thành vào ra m t Khúc-th a-M mà can r ng: “ t Giao-châu trót m t ngàn n m b Trung-hoa thâu t, m y n m nay nh có L uCung Qu ng-châu không ph c B c-tri u, hai àng ghìm nhau, nên chúng ta m i c yên n. V chúng ta d i, L u-Cung gi a, nhà L ng trên, thì ta ph i hòa v i L u-Cung, ch sao l i ph c nhà L ng, tho ng nh L u-Cung em binh Nam-Hán mà ánh ta, thì nhà L ng xa làm sao mà ng ti p c, xin th ng quan ph i xét l i mà b i s c u phong v i nhà L ng i, n u th ng quan cãi l i tôi thì s t Giao-châu n y không gi c”. Khúc-th a-M không thèm nghe l i can gián, mà l i nói nhi u ti ng t ph , làm cho inh-công-Tr phi n lòng tr v Hoan-châu vào th ra than, trong trí chác r ng Giao-châu s m mu n gì c ng v tay Nam-Hán Hoàng . Qua n m quí mùi (n m 923) v inh-công-Tr là àm-th m i sanh inh-b -Lãnh v a c ch ng 3 tháng, thì thi t qu Nam-Hán Hoàng sai t ng là Lý-kh c-Chánh em binh sang ánh t Giao-châu, b t Khúc-th a-M gi i v Phiên-Ngung r i Nam-Hán Hoàng phong cho b t ng là Lý-T n làm Th -s qua hi p v i Lý-kh c-Chánh mà cai tr t Giao-châu. inh-công-Tr nghe tin Th a-M b b t, t Giao-châu ã v tay ng i Tàu, thì ch c l i kêu tr i r i nhu m b nh không y m t tháng thì t -th . Lý-T n sai quan Tàu vào cai tr Hoan-châu. àm-th b v không n i n ng ng , i b ng con v Hoa-l ng mà xin tá túc v i em ch ng tên là inh-Qu n. Tuy Hoa-L là x núi non r ng rú nh n dân tuy nghèo kh , nhà c a th a th t, nh ng mà inh-Qu n là m t ng i tánh ch t ki m c n, b i v y trong nhà n, có nuôi 3 con trâu cày ru ng. inh-Qu n có m t a con trai tên là inhn c ng m t tu i v i inh-b -Lãnh, khi m con àm-th v t i thu t chuy n inh-công-Tr ch t thì inh-Qu n than khóc h t s c, th y cháu còn nh mà m côi cha thì h t lòng th ng yêu nên nguy n nuôi cháu cho tr n ngh a ng bào c t nh c, nh inhQu n t t nên m con àm-Th có ch dung thân, kh i lo ói khát. 8 Hoa-l ng bây gi thu c huy n Gia-Vi n, t nh Ninh-Bình (B c k ). hobieuchanh.com 11 Khi inh-b -Lãnh c 5 tu i thì am-Th t -tr n, b inh-b -Lãnh l i cho inhQu n d ng d c. Qua n m inh-mão (n m 931) D ng-diên-Ngh là nha-t ng c a Khúc-H o thu tr c, chiêu m quân s ánh Lý-T n và Lý-kh c-Chánh mà báo thù cho Khúc-th a-M , thì trong m i làng m i xóm ai ai c ng u thu n tùng, nên nh ng ng i trai tráng th ng hay t u l i mà luyên-t p võ ngh giúp s c cho ng-diên-Ngh . inh-Qu n là b c th hào trong x Hoa-L , b i v y nh ng k trai tráng th ng hay u t p t i nhà inh-Qu n mà t p luy n k l i múa siêu, ng i t p i roi k t p l n khiên ng i t p c ki m. Khi y inh-b -Lãnh v i inhn ã c 8 tu i, ngó th y ng i ta luy n t p võ ngh thì trong lòng ham m l m nên h lúc nào không có ai thì hai tr ra sân b t ch c nh y múa ánh p. inh-b -Lãnh m nh m l -làng mà trí l i sáng su t, nghe ai nói thì hi u li n, th y ai làm thì nh h t, b i v y m y thi u ngh võ u thu c lòng r i ki m cây nh làm roi mà t p. Ch ng inh-b -Lãnh c 10 tu i, chú m i sai i gi trâu. B a nào c ng v y, h B Lãnh d t trâu ra kh i nhà thì lo ki m b n ch n trâu mà ch i, h gom cn mb y a r i thì chia ra m t bên phân n a r i ánh l n v i nhau. Bên nào có B -Lãnh thì n hoài: ch i n m m i l n s p ch n trâu u bi t s c B Lãnh nên không dám i ch v i anh ta n a. B -Lãnh th y v y m i ch p h t b n ch n trâu m t bên, còn m t mình anh ta m t bên. B n ch n trâu ch u, r i áp ra mà ánh, chúng nó ông a, áp vô m t l t ôm mà v t B -Lãnh. B -Lãnh tuy ánh pm y a vô tr c, song m y a sau áp vô n a, ôm ch t anh ta quá nên túng th ph i ch u thua. B -Lãnh ng i suy ngh m t h i r i b c ra khích ánh n a. S p ch n trâu th y mình ã ánh th ng c m t tr n r i, t ng n u ánh n a thì c ng n n a, nên dàn ra mà ánh. Ch ng dè khi chúng nó v a áp vô thì B -Lãnh l i trá i tháo lui; chúng nó th y v y l i càng h ng chí r t theo, nh ng b i vì có a ch y mau có a ch y ch m, không xáp vô m t l t n a c, nên B -Lãnh th a th tr i ánh m y a t i tr c ngã l n, r i m y a t i sau a nào t i c ng ub ánh h t th y, a u u, a x m t, th t kinh không dám ch ng c n a. T y v sau s p ch n trâu u tôn B -Lãnh làm anh c ; n u có a nào cãi l n v i nhau thì ph i th a cho B -Lãnh phân x . Khi còn nh thì hung h ng nh v y, nh ng B -Lãnh th ng inhn là con c a ng i chú l m, hai anh em ch ng h khi nào r i nhau, i âu c ng i v i nhau, làm vi c gì c ng làm chung v i nhau, mà B -Lãnh m nh h n, nên m y vi c n ng n c c nh c thì B -Lãnh gánh vác th cho inhnh t th y. Ch ng c m i ba m i b n tu i thì chú b t vào r ng n c i ch không cho i coi trâu n a. Tuy v y mà h b a nào r nh rang thì B -Lãnh ch y i ki m s p ch n trâu mà ch i. Mà s p ch n trâu c ng k , h th y d ng B -Lãnh thì m ng r vô cùng, áp nhau ch y l i mà nghinh ti p r i n m tay nhau l i làm ki u cho B -Lãnh ng i mà khiên i, hò hét om sòm, ki m m y bóng mát B -Lãnh ng i r i khoanh tay ng chung quanh mà h u. m m u tu t, là n m b t u thu t truy n n y, thì B -Lãnh ã c 15 tu i. Nhà Tr n-Lão g n nuôi trâu nhi u nên cu i tháng giêng m i m n thêm m t ab n tên là Lê-D c ng coi trâu. Lê-D c làng xa, thu nay không bi t m t B -Lãnh. Nó ã 21 tu i r i, mà l i vóc v t v m-v , s c l c m nh-m l m. Ngày mùng m t tháng hobieuchanh.com 12 hai nó d t trâu c a Tr n-Lão lên mé r ng cho n. S p ch n trâu th y nó l m t nên xúm nhau l i làm quen r i a h i tên tu i, a h i quê quán l n x n. Chúng nó th y Lê-D c cao l n v m v thì tr m tr hoài, có m t a l i c c c h i r ng: “N y anh, anh cao l n nh v y mà dám c v i anh c c a chúng tôi hay không?” Lê-D c nghe h i thì ch ng h ng r i h i l i r ng: - Anh c c a bây là a nào? Anh không bi t hay sao? Anh c c a chúng tôi là inh-b -Lãnh ó. B -Lãnh nào tao có bi t âu. Có nó ây hay không? Không, anh c b a nay không ra ch i. Th thì nó d l m hay sao mà bây h i tao dám c v i nó hay không? Không có d ! Anh c còn nh , m i 15 tu i, song m nh m l m, ch p h t th y b n tôi mà ánh không l i nh n a. H ! M nh gì! Bây là con nít nên bây s , g p tao thì tao b c nhét l ng ch tao s âu. Anh nói phách ây anh ch t a. Bây kêu nó ra ây. i nói chuy n t i ó thì th y d ng B -Lãnh trong xóm i ra v i inhn. S p ch n trâu v tay m ng r r i ch y vô ón r c, vòng tay làm ki u r i khiêng ri t l i ch Lê-D c ng ó m i xu ng. Có m t a ch n trâu nói r ng: “anh c c a chúng tôi ây nè! Anh gi i thì anh b c nhét l ng i”. -Lãnh v i Lê-D c li c ngó nhau, r i B -Lãnh m i day l i h i s p ch n trâu r ng: - a nào òi b c tao? Anh ó a. -Lãnh ngó ngay Lê-D c mà h i: - Tôi vô can, mà thu nay ch a quen bi t v i anh l n nào, vì c chi không có m t tôi mà anh l i dám buông l i s nh c tôi? Lê-D c c ng ngó B -Lãnh mà áp r ng: - - M y a n y nó khoe tài m y l m, r i l i h i tao có dám c v i m y ch ng. Tao nói chúng nó s m y, ch tao d s âu, n u m y d v i tao, thì tao b c nhét ng. Tao có nói thì tao ch u, ch ph i là nói lén m y âu. Anh gi i thì b c tôi i. N u anh b c tôi không c, thì tôi l y c p con m t a anh ng treo nhành cây n y coi ch i. Lê-D c th y B -Lãnh nh h n mình mà nói h i cao, thì gi n m t bèn nh y t i a tay mu n ch p c B -Lãnh, ch ng dè B -Lãnh l quá, tr ngang qua r i lòn á Lê-D c trúng t i hông bên t m t cái ch; Lê-D c m t tay ôm hông m t tay ch nn mu n níu u B -Lãnh, B -Lãnh th a th li n nh y a vô ch n c móc h t hai con t c a Lê-D c mà qu ng ra cho inhn c m. Lê-D c té ng a ôm m t mà la; s p ch n trâu c i vang rân r ng: “Th t kinh hay ch a, còn nói phách n a thôi?” r i b Lê-D c n m ó khiêng B -Lãnh vào mé r ng ng ng i ngh mát. n chi u trâu nhà ai c ng ã v h t, duy ch có trâu c a Tr n-Lão không v , Tr nLão ch y i ki m, lên n mé r ng g p Lê-D c ng n m ôm m t mà la khóc. H i hobieuchanh.com 13 ra m i hay B -Lãnh ánh và móc m t Lê-D c. Tr n-Lão dìu-d t Lê-D c và i trâu , r i qua nhà inh-Qu n mà m ng v n. inh-Qu n kêu B -Lãnh ra mà h i rõ u uôi, r i ánh òn 50 roi. B -Lãnh kêu nài nói r ng t i Lê-D c l n mu n khiêu khích và nh y ra ánh tr c, ch không ph i t i mình sanh s . inh-Qu n s Tr nLão i ki n, nên tuy B -Lãnh nói ph i mà không ch u nghe, c è ánh ép 50 roi i i i, không cho n a. inhn s cha nên không dám khuyên gi i, song th y B -Lãnh ra i thì th ng xót vô cùng, b i v y lén ch y theo a cho B -Lãnh m t qu u g o v i m t gói áo qu n r i anh em khóc v i nhau mà t bi t. Trong x ai nghe chuy n B -Lãnh còn nh mà ánh móc con m t Lê-D c là a ã n h n l i m nh h n, thì c ng u ng i khen kính ph c, mà ai nghe nói B -Lãnh b chú i ra kh i nhà thì c ng u th ng xót, b i v y B -Lãnh ghé nhà nào h c ng u vui lòng cho u. -Lãnh b -v , nay nhà n y, mai qua nhà khác, ngh ph n mình không cha không thì bu n b c vô cùng, ban êm n m th n th c ng không an, ban ngày th linh inh theo r ng núi. Cách vài ngày nghe ng i ta n r ng Ki u-công-Ti n gi t ng-diên-Ngh mà t ch c Ti t- t-s , nên Ngô Th -s Ái-châu chiêu binh mãi mã ng ánh báo thù, trong ít ngày n a t binh s kéo i ngang qua Hoa-L . -Lãnh nghe nói nh v y thì trong b ng m ng th m, bèn tính ón Ngô Th -s mà xin u quân ng l p chút công danh cho p mày n m t. êm y B -Lãnh i inh-Qu n ng r i, m i lén v nhà kêu inhn ra ngoài mà bày t ý c a mình cho inhn nghe r i khuyên inhn nhà ráng giúp cho chú mình l p chút công danh, h a r ng ngày nào công thành danh to i r i s v r c chú và em n ng chung h ng vinh huê phú quí. inhn b n-b u không mu n cho B Lãnh i. B -Lãnh nói r ng bây gi chú còn ng gi n, n u lân la trong x , thì chú càng gi n thêm, ch không ích gì. ã v y mà ng làm trai ph i v y vùng trong b n bi n, n c ly lo n ph i lo giúp n c, có chút tài ph i lo l p thân danh, v y nên chi ng nh n d p n y mà tr chí anh-hùng, ho c may tr i giúp v n tông môn hi n t. Anh em nói to nh d n dò v i nhau cho t i m t tr i h ng ông, gà gáy t ng b ng, -Lãnh m i t bi t xách gói áo qu n mà i. hobieuchanh.com 14 I TH T ------á-----inh tráng-s n i Vân-s n c g m báu. Tr n t ng-quân d i c th g p ng i tài Mùa xuân ch a mãn, cây c còn t i. Lúc t ng sáng, s ng sa mù m ch, phái-phái a phùng, trên nhành gi t s ng qu n qu i lá cây xanh, d i t gió th i ph t ph u ng n c . M y nhà d c theo ng i, ch thì ã ch ng c a r i nhúm l a n u c trà khói bay lên ngui ngút, ch thì còn im-lìm gi c p gà heo tr c ngõ ch y tung hoành; u trên nghe ti ng chó s a vang rân, phía d i th y nông phu ang cu c t. inh-b -Lãnh i m t h i thì ngó ngoái l i m t cái, d ng nh s ng i theo mà c n không cho i, mà i l i không i mau, khi thì nhìn mé r ng là ch x a nay mình th trâu n, khi thì trông m y c i l n là ch mình th ng hay ch i b i v i chúng b n, u l u luy n luy n d ng nh giã t c lý chi si t lòng au. Ra kh i xóm xa r i B Lãnh m i b ng ng r ng mà i ri t lên i-vân-s n, b i vì ng Ái-châu ra ila-Thành i ngang qua ch n núi n y nên tính lên ó mà ón, ch c s g p binh Ngô Th -s . t tr i ã x bóng, B -Lãnh lên m i t i i-vân-s n; ng ngó thì t b ch n ch núi non, sau tr c b t bùng r ng b i. Anh ta th th n m t mình, ch n ã m i mà ng l i ói, nên vào r ng ki m trái cây mà n. n chi u g p m t ông ti u phu, u c hoa râm, trong r ng gánh c i i ra. B -Lãnh h i th m r ng: - Th a ông, cháu nghe nói quan Th -s Ái-châu c i binh ra i-la-Thành mà ánh Ki u-công-Ti n, ch ng bi t ông có th y binh mã i ngang qua ch n n y r i hay ch a v y ông? - Ch a, tôi c ng có nghe nói nh v y, mà ch a th y binh i ngang qua ây. Trángh i th m chi v y? - Ch ng gi u chi ông, tôi mu n theo u quân nên ch ng n ng xa, quy t n ây ón Ngô Th -s mà xin làm nha tr o. Ti u phu nghe nói m y l i li n nói r ng: gánh c i xu ng t, ng ngó B -Lãnh m t h i r i - Ph i, ph i l m. i ly-lo n ph n làm trai ph i l y ki m cung làm s nghi p. Tráng còn nh mà l p chí nh v y lão khen l m a. Lão xem t ng tráng s không ph i ng i t m th ng, tuy ng công danh có mu n m t chút, nh ng mà h thành công r i thì trên u thiên-h , ch không nh ng ai âu. Nay tình c mà p nhau ây, lão ch ng bi t l y chi mà t ng nhau, v y lão xin d ng cho tráng m t gói c m n y, s ngày sau tráng s thành công thì lão không còn d ng tr n mà cung h . Ti u phu nói d t l i li n m gánh l y gói c m mà trao cho B -Lãnh. B -Lãnh nghe i khen ng i thì ã khoái chí th a lòng, mà lúc ói l i c c m thì càng m ng r n n a, b i v y cho nên a tay th lãnh gói c m, mi ng thì c m t lia l a r i h i hobieuchanh.com 15 ti u phu quê quán âu, danh tánh là chi phu khoác tay l c u mà nói r ng: ng ngày sau có n n áp ngh a. Ti u “Tôi là Ngô-ch n-B ch, mà tráng s h i làm gì? Tôi ã nói ngày sau tráng s thành công thì tôi ã ch t r i, còn âu mà n n, nên phòng h i”. Ti u phu nói m y l i i t bi t gánh c i mà i. inh-b -Lãnh th y d a bên ng có m t hòn á l n, phía trên b ng trang nh b ván, còn chung quanh cây m c giao nhành che ph kín mích, bèn leo lên ó m gói m ra n, r i n m mà ngh . B i i g n trót ngày m t m i, v a n m xu ng thì ng ngáy khò khò, tr i t i bao gi không hay, mà thú d bên mình c ng không s . Ch ng bi t ng c m y canh, song ch ng ng ã thèm th c d y ng i ngó quanh qu t thì t b r ng núi t i en, xa xa l i nghe ti ng c p r n in i. B -Lãnh ngh th m ng mình có hai tay không, ch không có khí giái chi h t thoãng g p ác-thú hành hung thì l y chi mà ch ng c . ng ngh nh v y thì th y mé bên kia ng có hai m sáng d ng nh hai ng n èn lòm. Anh ta ch ng bi t là v t chi, nên ng i ngó ch ng hoài. Cách m t h i nghe c p r n t i ch y r i th y d ng nh y vô r ng mà ch y. Anh ta không dám ng n a, c khoanh tay ng i ngó ch ng t phía hoài. n sáng, B -Lãnh leo xu ng th ch bàn, r i i l n l i ch c p ng i h i hôm ó mà coi th y d u ch n c p còn ràng ràng mà trên m t hòn á nh l i có m t cây g m r t p. -Lãnh c m g m lên mà coi thì th y cán g m có b n ch : “Thanh long b u ki m”, rút v ra thì th y l i g m sáng ng i d ng nh th nay không ai r tay i v y. Anh ta c m sâm soi m t h i r i xách tr l i th ch-bàn ng i mà suy ngh : ch n non cao r ng r m ai n ây làm gì, mà cây g m t t nh v y sao l i b ó? Hay là ta su t thân ng ngh a thánh th n giúp cho ta ki n công l p nghi p, nên sai chúa s n lâm em g m báu n mà cho ta ch ng? Anh ta suy ngh nh v y r i rút m ra mà múa, nh y t i th i lui, tràn qua xây l i, b nh hùm ng i ph ng áp, còn l i g m thì chói y n m t tr i ch p nháng d ng sao x t quanh mình. -Lãnh ng múa g m, b ng nghe xa xa có ti ng tr ng dóng ba, nghi là binh c a Ngô Th -s g n n nên ng ng tay l i r i leo lên cây mà dòm. B i cây cao r ng r m nên dòm không th y chi h t, ch nghe ti ng tr ng dóng ình ình mà thôi. Anh ta l t t leo xu ng, eo g m vào l ng, tay ôm hành-lý r i ra ng d a bên ng mà ch . Cách ch ng bao lâu thi t qu có m t o binh i t i. B -Lãnh h i th m bi t rõ là binh Ái-châu thì m ng r vô cùng, li n c y quân th a dùm v i t ng-soái ng cho mình nh p ng . Hai t ng tiên phuông là L ng v i Nguy n-Siêu nghe báo có ng i ón xin u quân, li n d y d t l i xem, th y B -Lãnh còn nh tu i thì có h i khinh th . L ng tính háo th ng ùng nói r ng: “Mi còn nh quá ánh gi c sao c? Cho mi theo thì t n c m, ch có ích gì. Mà mi ã có lòng mu n u quân, không l ta không p d ng. V y thôi mi c i theo”. B -Lãnh t khi quy t chí u quân thì trong trí th m t ng r ng mình tuy nh tu i mà võ ngh cao c ng, h mình nh p ng t ng làm quan l n; nay nghe m y l i nh v y thì sái v i trí t ng c a mình r t xa, hobieuchanh.com 16 i v y i theo vòng binh mà trong lòng không vui chút nào h t. Ngày i êm ngh , binh i t i mùng 10 tháng hai m i n t ng-châu 9. Nói v Tr n-Lãm tr n B -h i-Kh u, khi nghe tin Ki u-công-Ti n thích t D ngdiên-Ngh mà t ch c Ti t- t-s thì l y làm b t bình, nh ng vì s c y u th cô nên không dám tính n vi c báo thù binh lo n. Cách ít ngày sau, ti p c th c a Ngô-Quy n khuyên hãy em binh giúp s c, thì anh ta l y làm m ng r tính tom góp binh thuy n giúp Ngô-Quy n mà tr kh h Ki u. Nh ng mà t i l i anh ta n m tính t i ngh lui, mình em binh giúp v i Ngô-Quy n ây, ví nh Ngô-Quy n t th ng d p ãng h Ki u c thì ch ng nói chi, tho ng nh g p d p ch ng may NgôQuy n th t b i, thì mình ã t n t ng hao binh mà s Ki u-công-Ti n h n lây thì e mình khó mà gi B -h i-kh u c. V quan tr n ng-châu, là Ph m-b ch-H , anh hùng kh ng khái mà l i có tình giao h o v i mình, v y thì mình nên d ý anh ta, n u anh ta ch u hi p v i mình, mà giúp Ngô-Quy n thì d u thành hay b i mình c ng kh i lo thi t h i. Tr n-Lãm ngh nh v y, nên sáng b a sau vi t th r i sai quân em qua cho Ph mch-H mà h i coi có kh ng hi p binh v i mình ng giúp Ngô-Quy n hay không, Ph m-b ch-H , tu i v a m i 30, tánh khí nóng n y ã có ý mu n ánh Ki u-côngTi n mà báo thù cho h D ng, b i v y c th c a Tr n-Lãm hay Ngô-Quy n kh i binh báo thù thì m ng r vô cùng, li n vi t th tr l i, khuyên Tr n-Lãm em t th y binh B -h i-kh u lên ng-châu hi p v i binh c a mình mà ch NgôQuy n. Tr n-Lãm c l i c a B ch-H r i m i quy t nh vi c d y binh, nên nh t di n sai ng i vào Ái-châu cho Ngô-Quy n hay r ng: mình s em binh qua ng-châu mà ón còn nh t di n thâu góp quân s c m t ngàn v i 30 chi n thuy n r i kéo qua ng-châu. Khi i binh c a Ngô Th -s v a n t ng-châu thì Tr n-Lãm v i Ph m-b chv i vàng ra ón ng mà nghinh ti p. Ngô Th -s th y hai t ng s n lòng giúp s c thì ch ng xi t n i m ng, b i v y l y l i d u ng t mà an- i hai t ng r i truy n l nh an dinh h tr i cho quân s ngh ng i. Ph m-b ch-H m i Ngô Th -s cùng các t ng vào dinh c a mình r i t bày diên ti c mà ãi r t tr ng. Tr c khi nh p ti c thì Ngô Th -s h i Ph m-b ch-H r ng: “T ng quân tr n th x n y, cách i-la-Thành ch ng bao xa. V y ch t ng quân có nghe tin t c b n Ki u-côngTi n th nào hay ch ng?”. ch-H áp r ng: “Th a Th ng quan, t ngày tôi hay tin cha con Ki u-công-Ti n ph n lo n thì tôi có sai ng i d hai ba l n. Chúng nó bi t tr c b nào Th ng quan ng kh i binh báo thù, b i v y cho nên chúng nó m quân tuy n t ng quy t ch ng c v i Th ng quan. Tuy v y mà tôi không lo b i vì cha con Ki u-công-Ti n trí l c bao nhiêu, h binh ta t i thì chúng có ph i bó tay ch u t i. Tôi có lo m t u là lo nó c u c u v i Nam-Hán Hoàng- , b i vì n u L u-Cung mà giúp v i chúng thì ta khó mà th ng c”. 9 ng-châu trong a ph n t nh H ng-Yên (B c k ) bây gi . hobieuchanh.com 17 - T ng quân li u nh v y thì hi p ý ta l m. Ta c ng s L u-Cung nh n d p n y, gi d ng ng ti p h Ki u mà thâu t Giao-châu, b i v y ta ã có vi t th mà n D ng-ki t-L i L c-châu ph i phòng, ng quân Tàu xâm l ng biên gi i, còn t ng quân có nghe -c nh-Th c bây gi âu hay không? - Th a Th ng quan, tôi nghe -c nh-Th c bây gi ng n trú t i nggiang ng i có ý mu n c binh báo thù, nh ng vì s c y u th cô nên ch a dám y ng. N u Th ng quan t n binh n thành i-La mà ánh h Ki u thì ch c nh-Th c s d n binh n ti p ng. Ngô Th -s nghe h t u uôi m i vi c thì có ý m ng th m, mà nghe Ph m-b chv i Tr n-Lãm m i t ng giúp c m t ngàn binh thì l i càng m ng h n n a. Ngô Th -s nh n binh cho t ng s ngh 5 ngày, i n ngày r m s t n binh. Chuy n vãn m t h i r i B ch-H m i m i các t ng nh p ti c, n u ng vui say cho n t i m i t bi t nhau, ai v dinh tr i y mà ngh . êm khuya tr ng t , gió th i hiu hiu, t b l ng l , m t lát nghe m y tr i gõ m canh mà thôi, ch không nghe ti ng chi khác h t. Tr n-Lãm n m d i thuy n ch ng bi t vì c gì mà th n th c trong lòng không ng c, bèn leo lên b r i l n b c i d c theo mé sông mà nhìn m t n c, h ng bóng tr ng. i v a t i m t cây l n g c to, tàn ve sát t, b ng th y có m t ng i ng ng i d i bóng cây mà ng , l ng có ai m t cây g m, tr c m t l i có m t gói áo. Tr n-Lãm th y v y l y làm l , không bi t ng i âu l i n ó mà ng , nên lén b c l i g n r i v vai kêu th c y mà h i r ng: “Em âu, mà sao l i ng i ây mà ng ?”. Ng i y gi t mình th c y, ngó Tr n-Lãm trân trân không ch u tr l i. Tr n-Lãm li c xem thì th y ng i tuy nh tu i mà s c l c m nh m , t ng m o khôi ngô, c p m t sáng nh g m ng eo vai r ng, thì trong b ng khen th m, nên h i n a r ng: “Ch ng hay tráng s danh tánh là chi, quê quán âu, mà sao l i ng i ây mà ng nh v y?”. Ng i y th ra m t cái r i áp r ng: “Tôi h inh tên B -Lãnh, quê quán Hoa-L ”. - Tráng s là ng i Hoa-L , mà sao l i n ây làm gì? - S là tôi nghe Ngô Th -s , là m t ng anh hùng hào ki t, quy t m ngh a binh, tuy n nh n tài di t-tru loài ph n lo n. Tuy tôi tài s l c b c, song tôi mu n l p chút công danh, nên tôi ón mà xin tùng chinh, r i tôi m i i theo quân s mà n ây. - Té ra tráng-s là b t ng c a Ngô Th -s hay sao? Mà tráng-s u quân r i sao không trong tr i, l i n ây ng i mà ng , và sao khí s c coi ch ng ng vui? Có khi tráng-s nh nhà hay sao? - Th a ngài, tôi ch ng d u chi ngài, khi tôi trong làng i ra, ý tôi t ng ng i nh tôi v y, h u quân thì t s c quy n t c, ch ng dè ng i ta chê tôi còn nh ý không mu n thâu d ng tôi, b i v y cho nên tôi bu n, tôi mu n tr v quê x a cho an thân kho xác. Tr n-Lãm nghe nói m y l i thì ng suy ngh th m trong b ng r ng: ng i t ng o nh v y, mà ý t l i nh v y, thì ch c là có tài l m, n u mình tr ng d ng có l khi giúp ích cho mình c, r i li n h i ti p r ng: - V y mà tráng-s cha m còn song toàn hay không? hobieuchanh.com 18 - Th a ngài, tôi m côi, còn có m t ng i chú mà thôi, ch không có bà con nào n a t. - Khuyên tráng-s ch nên phi n; Ngô Th -s thiên t ng v n binh không có th mà xem xét m i ng i c. Tráng-s là ng i có tài, v y thì nên n-nh n mà ch h i, ch n u tráng-s phi n r i b i v thì còn ngày nào mà tr tài lành ng p công l n n a c. - Th a ngài, ngài th ng tôi nên ngài khuyên nh v y, tôi r t cám n ngài. Song tôi ã quy t nh r i, thà tôi n tích mai danh, ch tôi không mu n giúp Ngô Th -s . - N u thi t tráng s không giúp Ngô Th -s n a, thôi thì i theo tôi. Tuy tôi binh qu th -cô, nh ng n u tráng-s ch u làm trão nha thì tôi r t vui lòng mà tr ng ng. -Lãnh ng ng m ngh m t h i r i h i r ng: - Th a ngài, ch ng bi t ngài là ai, xin cho tôi bi t i danh quý tánh. - Tôi là Tr n-Lãm tr n B -h i-kh u, nghe Ngô Th -s báo thù, nên em binh n ây mà ng ti p. - Th a ngài, tôi eo m t th t, không th y t ng tài, nên nãy gi tôi th t l v i ngài, y xin ngài mi n l i. - Không, tráng-s có th t l ch nà âu. Thôi i theo tôi xu ng thuy n, tr i ã khuya i, ph i ngh m t chút r i r ng mai chúng ta s àm o. Tr n-Lãm và nói và d t B -Lãnh xu ng thuy n. B -Lãnh xách gói ríu-ríu không d -d chi h t. i theo Qua ngày sau Tr n-Lãm h i th m, B -Lãnh m i k h t các vi c cho Tr n-Lãm nghe. Tr n-Lãm bi t ng i nh tu i mà có k tài, trong b ng m ng r l m, bèn d y quân n r u th t mà ãi B -Lãnh, r i li n phong cho B -Lãnh làm ch c phó t ng, giúp v i mình mà u ình quân v . hobieuchanh.com 19 I TH N M ------á-----Công-Hãn em binh vây C nh-Th c Ngô-Quy n sai t ng c u ng-Giang Ngô Th -s óng binh t i ng-châu thì trong lòng nóng n y ch u không c, ý mu n i ri t ra thành i-La mà ánh b t Ki u-công-Ti n cho mau, ng t quân s i ng xa m i m t, l i không rõ th l c c a k ngh ch ra th nào, nên ph i d ng binh cho t ng-s ngh ng i và ph i sai ng i i thám-d tình hình quân gi c. n ngày 14, Ngô Th -s nhóm ch t ng và cho m i B ch-H v i Tr n-Lãm n mà ngh vi c t n binh. Trong lúc ng h i ngh , thám-t v báo r ng: Ki u-công-Hãn d n t o binh lên ng-Giang vây ánh C nh-Th c, còn Ki u-công-Ti n thì c th i-La thành; th l c m nh l m. Ngô Th -s nghe báo li n h i ch -t ng coi ai có k chi mà phá gi c c không. ng li n ng d y th a r ng: “Ta binh ã g n 2 v n, t ng ã c 10 viên, ng i ng i u quy t t chi n mà báo thù cho D ng-tiên-công, th l c c a ta nh y thì có lo gì mà ánh không th ng. Tôi ngh Ki u-công-Ti n là m t a th t phu tàn b o, d u cho nó binh ông t ng gi i cho m y i n a c ng ch ng cho chúng ta lo s . V y xin th ng quan kéo binh ra ánh i-La, tôi dám ch c h binh i t i thì ngh ch t c ph i b thành mà ch y”. Ngô Th -s còn ng suy ngh , Ph m-b ch-H li n ng d y mà th a r ng: “Tôi tuy b t tài, nh ng mà tôi ngh theo phép d ng binh ch ng nên khinh ch. ã bi t ng c a ta thì ông, binh c a ta s n lòng t -chi n, song binh t ng c a ta i ng xa m t m i, còn h thì m y tháng nay an ngh , h dùng binh kho mà ánh i binh m t c a ta, ó là m t u ta y u th h n h . Còn ta nghe nói Ki u-côngHãn ã d n quân i ng-Giang, mà ta không phòng, c d n binh n i-laThành mà khiêu chi n, tho ng nh Công-Hãn kéo binh v r i ngoài ánh vô trong ánh ra, ta gi a t ph i th t b i. V y theo ý tôi nên cho m t o binh i ng t t lên ng-Giang mà c u -c nh-Th c và nh n d p y ch n ng không cho Ki u-công-Hãn tr v , còn i binh thì i ri t ra i-La mà công-thành, làm nh v y i kh i s th t”. Ngô Th -s g t u khen ph i, r i h i ch t ng coi ai mu n d n binh i c u C nhTh c. Ph m-b ch-H v ng c xin i, Ngô Th -s r t vui lòng nên cho li n, l i sai L ng d n 500 binh theo ti p ng. Qua ngày sau B ch-H d n m t ngàn binh ng-châu và L ng d n 500 binh Ái-châu b ng ng r ng mà lên ng-Giang, còn Ngô Th -s v i các t ng khác thì d n i binh i th ng ra i-La. ây nói v Ki u-công-Ti n, t ngày gi t c D ng-diên-Ngh r i th y t ng s thành i-La th y u qui ph c, không ai dám ch ng c thì tho lòng c ý, bèn t ngôi Ti t- t-s r i lo s p vi c cai tr t Giao-châu. Anh ta v n bi t NgôQuy n, D ng-ki t-L i và -c nh-Th c có tình thân-ái v i Diên-Ngh , ch c sao ba ng y c ng c binh báo thù, nh ng mà anh ta ngh r ng Ngô-Quy n thì tr n th Nam-c ng, Ki t-L i thì cheo leo n i B c-gi i, còn C nh-Th c g n, song binh- hobieuchanh.com 20 thi u th -cô, nên không áng lo s . Tuy v y, mà anh ta c ng là m t tay trí l c, không ph i nh ng i ng ch n c tràn lên t i c ng m i l t t nh y quanh, b i yc p c ngôi quý thì li n truy n l nh tuy n t ng m binh p lu s a n mà phòng c ng ch. n cu i tháng nghe tin -c nh-Th c d p yên lo n Thái-Bình r i tính kéo binh v mà b t t i, thì Công-Ti n chúm chi m c i mà nói r ng: “Con mèo s c l c bao nhiêu mà òi ch ng c v i c p. Ta bi t C nh-Th c là ng i có lòng trung ngh a, s m mu n gì c ng ph i ánh báo thù, b i v y cho nên ta ã li u tr c r i, ta ch C nh-Th c v ây ng l y l i ph i trái mà khuy n-d ng i, nh ng i bi t th i th mà qui hàng thì thôi, còn n u gi lòng ngu-mu i c ch ng c nhau thì ta s ra tay mà tr kh ”. Ki u-công-Hãn nghe cha nói nh v y li n ng d y th a r ng: “Th a cha, ã bi t nh-Th c binh thi u th cô, không chi mà ph i lo s , nh ng mà con ngh cha i lên ngôi Ti t- t-s , tuy châu huy n ã cúi u qui-ph c, song còn e h ph c ó là vì h s oai mà thôi ch h ch a m n tình, trong m t tháng nay châu huy n bìnhan, y là vì không ai kh i x ng vi c báo thù, n u cha C nh-Th c v ây con s ng i m n danh trung-ngh a mà khuy n khích dân tình, r i t h ng ng ti p, trong ngoài d y lên thì khó cho mình ph c c. V y con xin cha c p cho con ba ngàn tinh binh ng con i b t C nh-Th c em v n p cho cha. Con ngh k y là k n toàn, ã tr b t m t m i gi c, mà l i làm cho dân tâm kh i xao ng”. Công-Ti n ng i suy ngh m t h i lâu g t u khen ph i r i c p cho Công-Hãn 3 ngàn binh ng i ánh C nh-Th c. Công-Hãn ki m quân mã, c -b l ng th o, r i n ngày mùng 6 tháng hai, m i truy n l nh khai thành t n binh. i c vài ngày, có ng i báo tin r ng C nh-Th c ng n binh t i ng-Giang, Ki u-côngHãn m i kéo binh n tr c thành khêu-chi n. C nh-Th c ng lo m u tính k mà di t tr Công-Ti n ng tr ngh a cho Công-Ngh , b ng nghe quân báo có CôngHãn d n binh n khêu-chi n thì c gi n, m t ph ng gan, li n truy n l nh khai thành xua quân ra c ch. Hai bên h n chi n v i nhau t gi thìn chí gi ng , C nhTh c th y t ng s mõi m t, mà không có mòi th ng c, bèn dóng chiên thu quân, tính nh p thành r i s li u bày k sách mà phá gi c. Công-Hãn s C nh-Th c có k chi l nên trá b i mà d mình, b i v y c ng dóng chiên thu quân, không dám i theo. Qua ngày sau, Công-Hãn ch hoài mà không th y binh C nh-Th c ra giáp chi n, m i sai ng i i vòng chung quanh thành, tr c d ng t, sau thám coi c ng c a gi c là th nào. n chi u, quân v báo r ng chung quanh thành m t phía sát mé sông, còn ba phía khác thì hào h r t nhi u mà h t hào h r i thì k r ng b i, ch không có t tr ng; còn trong thành thì im lìm, duy m y c a thì có quân gát r t nghiêm nh t không cho ai vô h t. Công-Hãn bi t C nh-Th c y u s c, s th t nên không dám tái chi n, mu n t n binh vây thành, ng t vì xem thành trì thi t là hi m a, không ph i ch d ng binh nên lo l ng hoài, không bi t k chi mà h thành cho c. Công-Hãn cùng th m i sai 10 tên quân n tr c c a thành kêu -c nhTh c mà m ng, có ý mu n khêu-khích ng cho C nh-Th c gi n mà xu t binh, ch ng dè khêu luôn cho n 6 ngày mà không tin t c chi h t.